Muharrem Qenës kosiderohet artist i rrallë i skenës vendore. Krijimtaria e tij artistike është e pasur me këngë të cilat edhe sot dëgjohen e si të tilla i kanë rezistuar kohës.
Sonte po e kujtojmë artistin Muharrem Qena me këngën “Mallëngjimi”, një prej këngëve më të bukura të bagazhit të tij muzikor e cila flet për dashurinë ndaj vendlindjes.
Muharrem Qena vdiq më 24 shtator 2006 në Prishtinë duke lënë pas tij një veprimtari të gjerë prej shkrimtari, regjisori e këngëtari dhe mëse 200 shfaqje teatrale./ KultPlus.com
Pas dhurimit të rreth 2 milionë dokumenteve mbi veprimtarinë e shqiptarëve gjatë periudhës osmane, Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave vijon përpjekjet për shkëmbimin e materialeve arkivore me simotrën turke.
Drejtori i përgjithshëm i Arkivave, Ardit Bido priti sot drejtorin e Arkivave Shtetërore të Presidencës së Republikës së Turqisë, Ugur Unal.
Baza e gjerë kërkimore e këtyre dokumenteve shërben si shtysë për kryerjen e hulumtimeve të mëtejshme, që hedhin dritë mbi veprimtarinë tërësore të Shqipërisë gjatë sundimit osman deri në shpalljen e Pavarësisë./atsh/ KultPlus.com
Mbreti Charles III ka bërë daljen e tij të parë publike që pasi zbuloi se ishte diagnostikuar me kancer.
Ai u ngjit në skenën e Portsmouth në eventin e mbajtur për të kujtuar heronjtë e “D-Day”, duke i thënë atyre se shteti do t’i jetë gjithnjë borxhli.
Mbreti Charles foli pas djalit të tij, Princit William, duke thënë se është krenar që qëndron krahë veteranëve të mbijetuar.
“Është detyra jonë të sigurojmë që ne dhe brezat e ardhshëm të mos harrojmë shërbimin e tyre dhe sakrificën e tyre për të zëvendësuar tiraninë me lirinë”, u shpreh Charles.
Në shkurt të këtij viti, Pallati Mbretëror deklaroi se monarku 75-vjeçar u diagnostikua me kancerin e prostatës dhe që atëherë ai nuk kishte bërë asnjë dalje publike.
Dy artistë përballë ish-Sigurimit të shtetit, i plotfuqishmi i lagjes dhe përplasja e dëshirës për liri me pushtetin autoritar. Saimir Gongo ka sjellë në skenën e Teatrit Kombëtar shfaqjen “Turjela”, një vepër që rreket të shpërfaqë njeriun dhe pushtetin, dhe shtypjen, tradhtinë dhe vlerat. Shfaqja që vjen premierë në Teatrin Kombëtar, është ndërtuar mbi të dhëna të dala nga hulumitmet në dosjet e Ish-Sigurimit, sikundër edhe nga dënimet e artistëve të shumtë në diktaturë, duke nisur që nga ata që i dhanë jetë shfaqjeve teatrale.
“Ka pasur artistë të teatrit të dënuar në diktaturë, por shfaqja nuk bazohet në jetën e një emri të caktuar, por është një hulumtim artistik mbi te shkuarën”, thotë Gongo.
Elementet e shfaqjes e çojnë ish-Sigurimin brenda një shtëpie dhe e vënë mes një çifti. Autori dhe regjisori Gongo e ka sjellë ish Sigurimin si një institucion strategësh, ndonëse studiuesit kanë vënë në dukje mangësitë, mungesën e edukimit, shkollimit dhe kultivimit të atyre që punonin në Sigurim. Për këtë ai e ka një shpjegim.
“Struktura e pushtetit ka qenë e sofistikuar. Jam mahnitur nga teknikat e sigurimit, janë brilante”, thotë ai duke i përdorur këta përcaktorë për shkallën e manipulimit që dosjet kanë dhe shpesh duke vënë në dukje edhe aftësitë manipuluese të diktatorit. Sado që termat sërish krijojnë parehati në komunikimin publik mbi të shkuarën, ose krijojnë keqkuptim a devijim mbi atë që e shkuara ishte- shtypja kishte efekt më “bindës” se sa manipulimi përmes fjalimeve- Gongo, i gjen këta terma përshkrues të një institucioni e sistemi ku frika orientonte qëndrimet publike dhe jopublike.
Shfaqja megjithëkëtë, është një përpjekje për të demontuar propagandën komuniste dhe vetë nostalgjinë mbi të, sepse sipas Gongon, “arti është ai që i afrohet më së shumti të vërtetës”. Duke ia kushtuar këtë shfaqje, “atyre që mbeten njerëz”, ai fton publikun të ndjekë pjesën që përmes pak personazheve, një skenografie të thjeshtë përcjell mesazhe mbi sistemet dhe heshtjet e atyre që nuk folën. Aktori Helidon Fino, që interpreton shkrimtarin e njohur i cili bëhet bashkëpunëtor i sigurimit me detyrim, u jep jetë dilemat jetike të personazhit.
“Në fund fiton materia dhe morali i shkrimtarit. Tashmë, pikëpyetja e madhe është naiviteti i atyre që besuan. Dishepujt e ideologjisë dhe ata që nuk e kuptonin”, thotë ai, duke besuar se arti denoncon të shkuarën. Aktori Neritan Liçaj, në rolin e një piktori që fle me Modiglianin e zgjohet me realizmin socialist, portretizon njeriun që thyhet, për të shpëtuar veten, për të pasur privilegje, për një zyrë më të madhe. “Shfaqja ka një monolog që është mjaft domethënës. Personazhi i operativit të Sigurimit, thotë se nuk do të një fitore të vogël, por një kryevepër që jeton edhe kur pushteti vdes dhe kjo e tregon qartë çfarë ndodhi dhe pasojat e asaj kryevepre që jeton ende sot kur pushteti ka rënë”, thotë Liçaj.
Ndërsa pjesë denoncon maskën dhe hipokrizinë, mesazhi i saj është si të ruash individin brenda një turme. Premiera e shfaqjes “Turjela”, që u ngjit në Teatrin Kombëtar vë në peshore kompromiset, kontradiktat e betejat./balkanweb/ KultPlus.com
Krahas valleve të kënduara, në folklorin muzikor të qytetit të Shkodrës bëjnë pjesë edhe këngët e ahengut, këngë që mjeshtrat popullorë shkodranë i kanë trashëguar brez pas brezi, duke rritur pa reshtur shprehjen, forcën dhe bukurinë e tingëllimit të tyre.
Dihet që pas pushtimit turk të vendit tonë, shumë qytete shqiptare, ndër to edhe Shkodra, për një periudhë të gjatë kohe nuk e morën dot veten. Megjithkëtë, është i njohur fakti që qytetet tona, edhe pas këtij pushtimi, kanë patur e kanë zhvilluar kulturën e vet, pra edhe muzikën e vet.
Këngët e ahengut kanë lindur si nevojë e natyrshme, në një stad të caktuar të zhvillimit të qyteteve tona, për të thënë diçka më tepër se vallet e kënduara. Vetë ndërtimi i këtyre këngëve, si formë më e zhvilluar, lindi si domosdoshmëri për të transmetuar një përmbajtje të re, një realitet shoqëror të ri që solli vetë zhvillimi i qyteteve.
Këngët e ahengut shkodran shquhen për tematikën kryesisht lirike-erotike me theks intim, për pathosin e thellë emocional dhe për dinamikën e zhvilluar që i karakterizon. Në to kanë zënë vend një radhë elementësh muzikorë të veçantë, siç janë frymëmarrja e gjërë e melodisë (mveshja e së cilës me lloj-lloj melizmash e kadencimesh të lira i kanë falur asaj, krahas tingëllueshmërisë vokale, ndonjëherë edhe tipare instrumentale); trajtimi lirik (ku pasazhet e improvizuara gërshëtohen me ato të inkuadruarat); mbështetja në një radhë modesh të pasura; modulime të pazakontë; karakteri shprehës-emocional që ato marrin sipas rastit; përcjellset instrumentale (që kontrastojnë me dinamikën e vokalit); roli që luan në to shoqërimi instrumental etj.
Fakti që këngët e ahengut shkodran nuk kanë asgjë të përbashkët me këngët e tjera e sidomos me ato të ciklit që këndohen në dasëm, qoftë përsa i përket përmbajtjes, qoftë ndërtimit të tyre melodik, ritmik e modal; ka bërë që herë pas here të shfaqet ndonjë mendim i kundërt lidhur me origjinën shqiptare të tyre. Por, pavarësisht nga këto mendime të shkëputura të cilat janë krejtësisht të pa argumentuara (fatkeqsisht studimet tona muzikore janë dukshëm të vonuara në këtë fushë), edhe këngët e ahengut gjatë kohës janë bërë pjesë e pandarë e asaj feste të madhe me karakter popullor siç është dasma.
Është i pamohueshëm fakti që, së bashku me pushtimin ushtarak, pushtuesi osman u përpoq të impononte kulturën e vet, pra edhe muzikën e vet. Por tashmë populli ynë kishte fituar tipare të përcaktuara mirë të kulturës së tij shpirtërore, të muzikës së tij, të folklorit të tij në përgjithësi që i ruajti dhe i zhvilloi me përpjekjet e tij shumë shekullore kundër pushtuesit të huaj, kundër asimilimit si popull, gjuhë, muzikë, zakone etj.
Duke u nisë nga sa thamë më siper, mendojmë se këngët e ahengut shkodran nuk mund të quhen të huaja pse në to ndikimi i një kulture tjetër është i ndjeshëm. Populli i ka seleksionuar ato duke ia pershtatur kerkesave shpirtërore dhe psikologjisë së tij. Nga ana tjetër, fenomene të tilla takojmë edhe në kulturat muzikore të popujve tjerë. Ato duhen konsideruar dhe trajtuar si shkëmbime të natyrshme vlerash kulturore muzikore që nuk cenojnë në asnjë rast tërësinë origjinale kombëtare të këngëve të ahengut shkodran.
Në repertorin e pasur dhe të larmishëm të ahengut shkodran dallojmë disa tipe këngësh. Në përgjithësi ato ruajnë një unitet stilistik që flet qartë për epokën në të cilën janë krijuar dhe për evoluimin që ato kanë pësuar kohë pas kohe.
Melodia e këngëve të ahengut është në shumë raste e një sentimenti subjektiv, e butë dhe shumë përkëdhelëse për plastiken e saj. Kjo lidhet me përmbajtjen emocionale të këngëve. Zakonisht ato trajtojnë tema të lirikës qytetare në plan mjaft sentimental. Sentimentalizmi i tyre kalon në ndonjë rast edhe në shpërthime erotike disi të ekzaltuara.
Në krahasim me vallet e kënduara, këngët e ahengut shkodran kanë një shtrirje dhe një diapazon shprehës shumë të gjërë. Kulminacionet vijnë natyrshëm dhe zakonisht ndërtohen në pjesën e fundit të ndërtimit muzikor, duke konkretizuar kështu me forcë mendimin e vet.
Dy janë tipet e melodive kryesore që përbëjnë ciklin e këngëve të ahengut shkodran: meloditë e inkuadruara qartë nga ana ritmike dhe ato të karakterit të shtruar, që ose këndohen në mënyrë krejt të lirë, ose herë pas here gërshetohen me momente të inkuadruara ritmikisht.
Këngët e karakterit ritmik shquhen për një lirizëm efektiv, mjaft dinamik. Meloditë e tyre janë të zhveshura nga zbukurimet e shumta. Janë më koncize dhe ndërtohen me struktura frazore binare. Shembull këngët: “Ti je krejt si nji ganxhe”, “Ala emnin s’ta kam xanë” etj. si këto.
Këngët e karakterit të shtruar që këndohen sipas deshirës dhe ndjeshmërisë së këngëtarit, shquhen për zbukurimet e shumta, për natyren e një “ornamentalizmi oriental”, për rrjedhshmërinë dhe delikatesën e shprehjes artistike muzikore.
Të gjitha zbukurimet në tipet e melodive të shtruara qendrojnë si elementë jo të jashtëm. Në këto elemente shfaqen veçantitë e asaj lirike e cila shpreh një botë të tërë emocionale. Në këto këngë ku bëjnë pjesë edhe grupi i këngëve “jare”, ndjejmë thellë fantastikën krijuese të popullit. Shembull kënga “Jare të due, mori të due”.
Ritmika e këngëve të ahengut shkodran është shumë e pasur, qoftë për strukturën ritmike mbështetëse, qoftë edhe për formën. E kemi fjalën këtu jo vetëm për ritmin si skemë apo për karakterin e aksenteve, por edhe për trajtimin shumë të lirë që marrin këto aksente në kontekstin e dhënë.
Pjesa më e madhe e këngëve të ahengut shkodran shtjellohen në ritmin 7/8, pastaj vijnë ritmet 2/4 dhe 7+5/8. Më pak takohen ritmet 3/4, 5/8, 5+7/8 dhe 8/8. Brënda këngëve të shtrira ndeshemi edhe në kombinime ritmike të tilla siç janë ritmet 4+3/8, 4+5/8 etj. Shembull kënga “Edhe njiherë due me kja hallin”.
Kjo ritmikë që në veshtrim të parë duket sikur është e çrregullt, në ekzekutimin e ahengxhinjve shkodranë tingëllon jo vetëm shumë e natyrshme, por edhe shumë shprehëse. në kontekstin e dhënë, renditja e aksentave nuk ka më vlerë organizuese brënda masës, por brënda frazës. Në këto raste, ashtu si melodia, edhe ritmika ruan natyren e një improvizimi ritmik.
Zakonisht këngët e ahengut shkodran ndërtohen në formën dy pjesëshe të thjeshtë (strofë – refren) dhe pa përjashtim, kanë një hyrje instrumentale. Si rregull këto hyrje shtjellohen brënda 16 masave. Ka raste kur fillesat instrumentale ndërtohen me materialin tematik të vetë këngës, por në përgjithësi ato përmbajnë material krejt të ri, duke sjellë kështu zgjerimin e mëtejshëm të sferës emocionale të këngës. Shembull kënga: “Pranverë e bukur”.
Në këngët e ahengut shkodran, rëndom, takojmë edhe fraza instrumentale brënda për brënda këngës. Këto momente janë të lidhura jo vetëm me njifarë ndihme, po mund të shprehemi kështu, që i jepet këngëtarit për vazhdimin e mëtejshëm të këngës, por në mjaft raste edhe plotëson, zgjeron mendimin, i bën njëfarë jehone këtij mendimi. Megjithëse këngët e ahengut shkodran janë të stilit homofonik, këto fraza sikur krijojnë njëfarë “imitacioni” të largët. Shembull kënga “Në zaman të njasaj furi”.
Struktura modale e këngëve të ahengut shkodran mbështetet mbi një bazë të gjërë modale, duke filluar nga modet natyrore maxhore e minore, deri tek ato të ashtuquajturat mode orientale. Këto shkallë modale që populli i quan “perde” ose “makame”, janë gjithsej dymbëdhjetë dhe përcaktohen zakonisht nga tonika dhe lidhja e gradëve të ndryshme që bëjnë pjesë në strukturën e shkallës. Nganjëherë ndryshimi ndërmjet dy perdeve qendrore tek shtrirja ose diapazoni i tyre, d.m.th., dy perde kanë pak a shumë të njëjtën renditje intervalore, por dallohen nga diapazoni, shtrirja ose funksionet modale të tyre. Një gjë e tillë e ndërlikon mjaft ndërtimin e tyre.
Në dasmën tradicionale shkodrane, këngët e ahengut shkodran grupoheshin në shtatë grupe. Çdo njëri prej këtyre grup këngësh hapej e mbyllej me një pjesë instrumentale. Në tërësi, ahengu fillonte në mbrëmje dhe mbaronte në orët e para të mengjezit të ditës së neserme. Këngët që i përkisnin një grupi, këndoheshin në orë të caktuara të natës dhe përmbajtja e tyre lidhej në njëfarë mase me veçoritë e kohës kur këndoheshin. Kështu, këngët e grupit “sabah” që përfundonin krejt ahengun, këndoheshin në të gdhirë.
Shoqërimi orkestral bëhej me një grup instrumentash të përbërë prej violinës, sazes që kishte 10 tela dhe që akordohesh mbi parimin e kuartë-kuintës (la-re-sol); kavallit, dajresë. lugëve ose çapareve. Sazeja nuk përbënte një bazë të përhershme tonale, sepse akordi i saj lëvizte në varësi të grup këngëve. Nga gjysma e dytë e shek. XIX, kavalli u zëvëndësua nga klarineta. Më vonë, në vend të sazes hyri braçi, instrument melodik me forcë tingëlluese më të madhe se sazeja dhe bugarija që, në vend të akordit pedal, shoqëronte me harmoni të rregullt. Në çerekun e parë të shek. XX, hyri edhe basi që siguroi fondamentin e orkestrës. Shtatë ishin akordimet që përdorin instrumentistët për të rënë në ujdi me njëri tjetrin.
Këngët e ahengut shkodran janë kënduar nga tenorë lirikë dhe me një impostim të bazuar në shkollën popullore të të kënduarit. Duke iu referuar një transkriptimi të vjetër të këngës “Në zaman t’njasaj furi”, rezulton se këngëtari shkonte lart deri tek nota Re bemol e oktavës së tretë. Gjatë ahengut këngëtari me përvojë ia linte radhen një këngëtari të ri. Kështu tradita e të kënduarit popullor transmetohej nga brezi nën mbikqyrjen e një këngëtari të njohur popullor. Shkolla popullore e të kënduarit meriton një vëmendje dhe studim të veçantë.
Një vend të veçantë në këngët e ahengut shkodran zënë këngët e trimërisë, si evokim i traditave luftarake të popullit tonë. Përmbajtja e re i ka diktuar krijuesit popullor nevojën e përdorimit të një ritmike dhe intonacioni jo thjeshtë qytetar. Në strukturën e këtyre këngëve vërejmë prirjen për t’iu shmangur modeve karakteristike të këngëve të ahengut, gjë që në shumë raste i afron këto këngë me intonacionet e këngëve të trimërisë që këndohen në Malësi. Shembull janë këngët: “Dasho Shkrelit”, “Dedë Gjon Lulit”, “Ali Pashë Tepelenës”, “Krisi topi, gjemoi deti” etj. si këto.
Bashkëtingëllimi për një kohë të gjatë në dasmat e qytetarëve shkodranë e këngëve të ahengut me vallet e kënduara, ka bërë që mjaft elementë intonativë të këtyre të fundit të zënë vend në strukturën e disa këngëve të ahengut. Shembull këngët “Si t’kam dashtë unë ty”, “Hajde verë e bardha verë”, “Mollë e kuqe top sheqere” etj. të kësaj natyre. Së bashku me këto intonacione, ato u kanë falur këtyre këngëve edhe elegancën, finesën dhe ndjeshmërinë që është tipike per vallet e kënduara.
Është vendi këtu të japim disa konsiderata lidhur me evoluimin që vërehet dukshëm në krijimtarinë popullore të këtyre 100 viteve të fundit, krijimtari që ka pasuruar me vlera të qendrueshme repertorin e këngëve të ahengut shkodran.
Në qoftë se në periudhat e hershme të krijimit të këngëve të ahengut shkodran, mendimi muzikor ishte mjaft i zhvilluar dhe që në disa raste merr përmasa të një bukurie të veçantë, mendimi poetik qendron në këto këngë relativisht prapa. Dhe kjo është e kuptueshme. Temat shoqërore, në kushtet e një pushtimi të egër dhe prapanik, trajtoheshin në tekstin poetik në mënyrë të terthortë, alegorike. Megjithkëtë, në fillimet e zgjimit tonë kombëtar, Rilindjes sonë Kombëtare, kemi një evoluim të ndërgjegjshem si të përmbajtjes, ashtu dhe të formës në këngët e ahengut shkodran.
Nuk ka dyshim se këngët më të mira të ahengut shkodran, krijuar gjatë 100 vjeçarit të fundit, janë dhe duhen vlerësuar si dokumente muzikore ku ndjehet dinamika e jetës qytetare dhe zbulohen një radhë motivesh shoqërore, të cilat, nga jeta zunë vend në këngë dhe që nuk i takojmë në këngët tjera popullore si, p.sh., në këngët e dasmës, të cilat pasqyrojnë vetëm ceremonialin e saj. Ky fakt na shtron për detyrë të nxjerrim në pah këtë dinamikë jetësore që pasqyrohet në këngët e ahengut shkodran të kësaj periudhe. Kështu, në këto këngë dallojmë elemente të zhvillimit arsimor (nga kënga “Iptida due me fillue” sjellim vargjet “Ku ta gjejë unë nji shkollar/F’tyren tande me ta shkrue”); dallojmë kalimin nga shprehjet alegorike në thirrjen e drejtpërdrejtë të objektit të frymëzimit (këngët “Sa me t’shpejtë ma vune kamben”, “Midis t’ballit m’ke nji pikë”); dallojmë vendosjen për herë të parë të emrit të vajzës në tekst (këngët “Mori drandofilja e vogël”, “Kur me flet me gojë moj Gjyle”); rritjen cilësore të vargut poetik nën ndikimin e poezisë qytetare të kohës; ngjyrën lokale që marrin këngët (këngët “N’Shkodër tonë ka ra nji dritë”, “Ti moj Shkodër, Shkodra e jonë”); dallojmë pasurimin e teksteve të këngëve me elementë përparimtarë, siç është mosperfillja ndaj kufizimeve fetare etj.
Në planin muzikor të tëra këto gjejnë reflektim në kontekstin e përgjithshëm të këngës, këngë e cila arriti kulme të tilla që janë vlerësuar si paralajmëruese apo modele të para të romancës e deri të aries shqiptare (këngët “Marshalla bukurisë sate”, “Për mue paska kenë kysmet”, “Kenke nuri i bukurisë”).
Mund të themi me bindje se sot proçesi i zhvillimit të këngëve të ahengut qytetar (e kemi fjalën këtu jo vetëm për ato të qytetit të Shkodrës, por edhe të disa qyteteve tjera shqiptare ku këto këngë janë kultivuar pak a shumë në të njëjtat rrethana historike dhe po me të njëjtat karakteristika muzikore), ka hyrë në një etapë të re që paraqet ndryshime të dukshme në procesin e zhvillimit të hershëm të saj. Mjafton të theksojmë kalimin nga tradita gojore e transmetimit në atë të notizuar; variantet e reja të interpretimit të këtyre këngëve nga artistët profesionistë; ndryshimet në tekst e muzikë që iu bënë varianteve të vjetra nga vetë muzikantët popullore; gërshetimin e këtyre këngëve në dasma, festa familjare, manifestime të ndryshme artistike-muzikore si koncerte etj. me këngë të muzikës së lehtë, popullore të krahinave tjera të vendit tonë apo edhe me muzikë të popujve dhe vendeve tjera.
Koha ka seleksionuar repertorin e gjërë të këngëve të ahengut, duke pranuar ato që janë me të vertetë popullore dhe që shprehin ndjenjat e aspiratat e tij si dhe duke mënjanuar ato që mbartin karakteristika dhe mënyra jetese të huaja për popullin tonë. Sidoqoftë, mbetet të ndërmerren studime të mëtejshme, aq më tepër se numri i përgjithshëm i tyre nuk dihet, se mungojnë të dhëna qoftë për sa i përket stilit kompozicional, qoftë për stilin interpretativ të shumë prej këtyre këngëve. Një fushë tjetër studimi, e pa rrahun ende me vemendjen e duhur nga muzikologët tanë, është edhe përcaktimi i plotë i tipeve të këngëve të ahengut dhe i varianteve të tyre në qytetet e ndryshme të Shqipërisë apo ndikimi që kanë ushtruar në strukturën e këtyre këngëve elementët intonativë të këngëve të fshatit e të Malësisë./KultPlus.com
Një ekspozitë personale në mes të kryeqytetit francez! Galeria Marian Goodman do të paraqesë për artdashësit veprat e kryeministrit shqiptar, Edi Rama.
Pjesë e krijimeve janë vizatime në letër, letra muri, skulptura qeramike dhe një qendisje me dorë. Kjo krijimtari tregon afërsinë e artistit me ngjyrën, e cila ka qenë thelbësore për Ramën si në karrierën e tij politike, ashtu edhe në veprimtarinë artistike, me aftësinë për të përcjellë elemente të psikikës, por edhe potencialin e saj për të ndryshuar perceptimet tona dhe për të gjallëruar, shkruan Galeria Marian Goodman, në një prezantim për këtë ekspozitë, që çelet në Parisin ky politikani jetoi në vitet ’90.
Për Ramën, vizatimi buron nga “nevoja për të gjetur një ekuilibër midis shikimit të brendshëm dhe shikimit të jashtëm”. Në vizatime automatike të cilat fokusohen në mendjen e pandërgjegjshme, me qëllim për të përmirësuar aftësitë e tij të përqendrimit dhe të dëgjimit, Rama vizaton gjatë takimeve dhe telefonatave në zyrën e tij.
“Di që vizatimet janë pjesë e punës sime. Bëhet fjalë për punën dhe është si diçka brenda meje që përpiqet t’i shpëtojë punës kornizë”, shprehet kryeministri.
Vizatimet përbëhen nga kompozime komplekse, të bëra me ngjyra të ndezura që mbulojnë pjesërisht letra të printuara A4, me shënime apo oraret e takimeve ditore.
Në njoftimin për mediat, Galeria Marian Goodman tregon se si ngjyrat që sot janë në tavolinën e kreut të qeverisë shqiptare, dikur, kur Rama drejtonte bashkinë e Tiranës, u bënë pjesë e një projekti ambicioz për rilyerjen me shumë ngjyra të fasadave të ndërtesave.
Duke u ndalur më tej te qeramika, shpjegohet se Rama realizon punimet në studion e tij jashtë Kryeministrisë gjatë kohës së lirë.
Ekspozita hapet për publikun të shtunën, në 8 qershor./tch/KultPlus.com
Turizmi malor po tërheq gjithnjë e më shumë vizitorë vendas dhe të huaj edhe në zonat që dikur ishin pothuajse të panjohura.
Kryeministri Edi Rama përcolli mëngjesin e sotëm foto nga Bjeshka e Dobërdolit në Tropojë, zonë kjo që duket sikur ka dalë nga eposi i Kreshnikëve.
Pranvera ka rigjallëruar bjeshkët ndërsa vendasit bëhen gati për të nxjerrë bagëtitë në kullotat alpine që në këtë periudhë të vitit janë të gjelbra dhe plot me lule shumëngjyrëshe.
Bjeshka e Doberdolit është një bjeshkë e bukur e vendosur në lartësitë e maleve te Tropojës 2200 m mbi nivelin e detit.
Pas pesë vitesh të suksesshme në Sarandë, DEA vjen këtë vit për herë të gjashtë edhe në Tiranë, për ta ndarë ofertën filmike dhe ekspertizën profesionale evropiane edhe me publikun, studentët dhe kineastët kryeqytetas!
DEA mbetet edhe këtë vit OPEN AIR.
Programi i mbrëmjes së konkurimit kryesor të festivalit, Filmit me Metrazh të Gjatë ofrohet në Kinema DEA OPEN AIR 1 – në Amfiteatrin e Universitetit të Arteve.
Në Kinema DEA OPEN AIR 1 – në Amfiteatrin e Universitetit të Arteve organizohet edhe Ceremonia zyrtare e Hapjes si edhe Mbrëmja Gala e Ndarjes së Çmimeve të Edicionit XI të DEA OPEN AIR International Filmfestival Tiranë – 2024.
Programi i pasdites i konkurimit kryesor të festivalit, Filmit me Metrazh të Gjatë si edhe programet e Filmit Dokumentar, Filmit të Shkurtër dhe Filmit Dokumentar do të ofrohen në Kinema DEA OPEN AIR 2 – Salla BLACK BOX e Universitetit të Arteve, ndërsa programi Cine KO, me fokus kinemanë kosovare, do të ofrohet në COD (Qendra për Hapje dhe Dialogun për Hapje dhe Dialog).
Të gjithë pjesëmarrësit kanë aplikuar në platformat Film Freeway dhe Festhome ose në rrugë të drejtpërdrejtë në adresën e Festivalit.
Aplikuesit vijnë jo vetëm nga vendet evropiane, por edhe më gjerë, duke i dhënë aplikimit – si në edicionet paraardhëse – gjeografi ndërkontinentale.
Filmat e paraqitur dhe autorët që marrin pjesë në konkurrim i janë nënshtruar fillimisht seleksionimit paraprak të komisioneve ndërkombëtare, të mbyllur në fund të muajit Mars.
Në garë për Çmimet DEA komisionet e përzgjedhjes paraprake kanë vendosur të përfshijnë në programin e sivjetëm gjithsej 39 filma nga 25 vende të botës, prej të cilëve 6 në Seksionin e Filmit me Metrazh të Gjatë ose konkurimin kryesor, 19 në Seksionin e Filmit të Shkurtër, 11 në Seksionin e Filmit Studentor dhe 3 në programin Cine KO, me fokus kinemanë kosovare.
Edicioni i Njëmbëdhjetë i Festivalit Ndërkombëtar të Filmit DEA OPEN AIR zhvillohet me mbështetjen e Bashkisë Tiranë, Qendrës Kombëtare të Kinematografisë, Ministrisë së Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit të Republikës së Shqipërisë, Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit të Republikës së Kosovës dhe Universitetit të Arteve, të cilët krijojnë atmosferën e nevojshme mikpritëse për prurjet artistike dhe kontributet qytetare nga e gjithë bota.
Specialistët e kinemasë, drejtorët e disa festivaleve evropiane të filmit, aktorët, regjisorët, producentët, por dhe përfaqësuesit e industrisë, kritikët, studjuesit dhe gazetarët e ftuar, i japin aktivitetit gjallërinë dhe komunikimin shumëdimensional, që kinemaja gjithnjë premton dhe realizon./ Balkanweb/ KultPlus.com
Në shënim të “Ditës Botërore të Mjedisit” aktivitetet dhe projektet nuk munguan në qytetin e Prishtinës.
Organizata “YARL” në bashkëpunim me Drejtorinë e Parqeve dhe Hapësirave Publike nga komuna e Prishtinës, kanë organizuar mbjelljen e luleve, perimeve, pemëve në disa lagje specifike në kryeqytet.
Bashkëpunimet e aktivistëve në lagjen ‘Ulpiana’, rreth orës 14:00, kishin nisur punimet e procesit të mbjelljes.
Donika Çetta, drejtoresha e menaxhimit të hapësirave publike dhe parqeve në Prishtina, thotë për RTK-në se aktivitetet e tilla janë të nevojshme për qytetarët e vendit, ku qëllimi i tyre qëndron tek ruajta e ambientit dhe rigjenerimi i hapësirave të degraduara.
“Ky projekt në të cilin jemi sot duke implementuar është që nga viti i kaluar, ku është gjithëpërfshirje e komunitetit në lagjen ‘Ulpiana’ dhe si kërkesë e tyre ka qenë krijimi i kopshteve urbane, të mblidhen dhe të kontribuojnë qytetarët”, tha Çetta.
Gjithashtu, lidhur me çështjen e përzgjedhjes së pemëve dhe luleve, Çetta tha se të gjitha i kanë zgjedhur qytetarët.
“Sot, ne vetëm po e bëjmë së bashku me komunitetin mbjelljen dhe mbushjen këtyre kopshteve urbane”, shtoi Qeta.
Kosovare Sadiku, drejtoresha e organizatës ‘YARL’, lidhur me këtë projekt tha se rëndësia e këtij aktiviteti është që të ketë mobilizim të komunitetit, jetëgjatësi të fermave urbane, duke i rifreskuar me erëza të ndryshme të cilat kanë rëndësi për shëndetin.
“Në këto ferma urbane ka llojllojshmëri të mbjelljes, prej luleve deri te erëzat që i vendosim në tryezat tona çdo ditë”, tha Sadiku.
Ndërsa, pjesë e këtij projekti ishte edhe Florent Salihu, aktivistë me aftësi të veçanta, i cili bëri mbjelljen e luleve.
“Unë jam ndjerë shumë mirë, kur e kam bërë mbjelljen e luleve. Mendoj, se ky aktivitet është shumë i mirë për ne dhe kushtet janë shumë të drejta dhe i plotësojnë kriteret”, tha Salihu.
Aktivisti 18 vjeçar shprehu një dëshirë të tij që e konsideron hobi. “Mua më kanë pëlqyer gjithmonë lulet, i kam si hobi”, shtoi Salihu.
Në Parkun e Liqenit Artificial u zhvillua gara e vrapimit “Run for Autism”, kushtuar ndërgjegjësimit për Autizmin. Ky aktivitet u organizua për të dytin vit radhazi nga Ambasada e Italisë në Tiranë, në kuadër të “Javës së Kulturës Italiane”. Kryetari i Bashkisë së Tiranës, Erion Veliaj, tha se një qytet i mirë, është një qytet që i pranon të gjithë, pa diferenca.
“Secili prej nesh ka sfidat e tij, e ca mund të kenë më shumë sfida sesa të tjerët. Ndaj, ëndrra ime është për një qytet ku njerëzit besojnë në Zotin që duan, të duan personin që duan, dhe sfidat t’i zgjidhin në mënyrën sesi ata e shikojnë më të arsyeshme, sepse vetëm një qytet që i pranon të gjithë, pa bërë diferenca, është një qytet i mirë. Më vjen mirë kur shoh se si fëmijët sillen në çerdhe, në kopshte, në klasat fillore, pa qenë diskriminues, e përqafojnë njëri-tjetrin ashtu siç janë”, tha ai.
Kryebashkiaku falenderoi të gjithë ata që mbështesin këto nisma, teksa theksoi se në kuadër të “Javës së Kulturës Italiane” po organizohen një sërë aktivitetesh në Tiranë.
“Ne jemi këtu për të bërë tifo për engjëjt tanë, engjëjt më të vegjël të qytetit, që pavarësisht sfidave, janë këtu për të vrapuar, për të na provuar se nuk dorëzohen, për të na treguar të gjithëve se ata e bëjnë qytetin më të plotë. Pa ata, qyteti nuk do të ishte qyteti me zemër të madhe që është sot. Falenderoj kolegët e “Javës së Kulturës Italiane” sepse ka qenë leksion i madh bashkëpunimi për të vrapuar për autizmin, për të na treguar se kultura nuk është vetëm këngë e valle, kultura fillimisht është mentalitet i ri, mentalitet i hapur, mentalitet gjithëpërfshirës. Në këtë javë të kulturës italiane do të ketë filma, kemi koncertin e Diodato-s, do të ketë pritje, aktivitete nga më të ndryshmet, por unë besoj se aktiviteti më i bukur është të vrapojmë për autizmin, sepse na bën të gjithëve të vrapojmë fillimisht në mentalitetin tonë për të qenë më gjithëpërfshirës, më zemërhapur, më mendjehapur”, tha Veliaj./abcnews.al
Kori Siparantum sonte do të performojë në Kishën Katolike “Shën Ndou” me një koncert të veçantë për publikun.
Pas një sezoni të suksesshëm me performanca në Belgjikë, Suedi, Austri, Poloni dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Kori Siparantum rikthehet në vendlindje për të prezantuar punën dhe përkushtimin e tyre të jashtëzakonshëm.
Ky koncert do të ofrojë një program të larmishëm muzikor, duke përfshirë vepra nga kompozitorë të njohur kosovarë dhe ndërkombëtarë, që nga periudha e Rilindjes deri tek muzika bashkëkohore.
Bashkohuni në këtë festë të vërtetë të artit vokal, duke sjellë së bashku traditën dhe një mbrëmje magjepsëse muzikore.
Po kërkohet hapja e një qendre multikulturore në Prishtinës.
Kjo kërkesë vie nga organizata, Zëri i Romëve, Ashkalive dhe Egjiptianëve.
Përmes një adresimi VoRAE kërkon nga pushteti lokal në kryeqytet, për ndarjen e një hapësire për ndërtimin e kësaj qendre.
Sipas kësaj shoqate, krijimi i një qendre kulturore në Prishtinë do të ishte një hap vendimtar drejt përmirësimit të imazhit të komuniteteve të margjinalizuara, siç janë romët, ashkalinjt dhe egjiptianët.
” Një qendër e tillë mund të shërbejë si një platformë për të shfaqur pasurinë kulturore, historinë dhe traditat e këtyre komuniteteve, duke kontribuar në ndryshimin e perceptimeve negative dhe promovimin e diversitetit kulturor. Kultura dhe mentaliteti i një kombi pasqyrohen në mendimet dhe imagjina e njerëzve të tij. Përmes aktiviteteve kulturore, ekspozitave artistike, pë rformancave muzikore dhe teatrale, një qendër kulturore mund të ndihmojë në ndërtimin e një narrative pozitive për këto komunitete. Kjo jo vetëm që do të rrisë ndërgjegjësimin dhe respektin për diversitetin kulturor, por gjithashtu do të forcojë ndjenjën e identitetit dhe krenarisë mes anëtarëve të komunitetit”, thuhet në kërkesën e VoRAE transmeton Klankosova.tv
Zëri i Romëve, Ashkalive dhe Egjiptianëve, thekson se kjo qendër do të krijonte hapësira për dialog dhe bashkëpunim midis komuniteteve të ndryshme, duke reduktuar diskriminimin dhe paragjykimet.
“Ajo do të ofronte mundësi për edukim dhe zhvillim personal, duke fuqizuar individët dhe duke kontribuar në një shoqëri më të drejtë dhe të barabartë. Përmes këtij angazhimi, qendra kulturore do të luajë një rol të rëndësishëm në ndërtimin e urave të mirëkuptimit dhe bashkëjetesës harmonike ndërmjet të gjithë qytetarëve”, thuhet ndër të tjera.
VoRAE kërkon hapjen e qendres multikulturore në Prishtinë: Hap vendimtar drejt përmirësimit të imazhit të komuniteteve të margjinalizuara
Çka synohet me hapjen e Qendres Multikulturore?
“Qendra Multikulturore – për të promovuar gjithëpërfshirjen dhe unitetin brenda qytetit tonë”.
Themelimi i një qendre të përkushtuar kulturore për komunitetet rom, ashkalinj dhe egjiptian është një hap i rëndësishëm drejt njohjes dhe festimit të identitetit të tyre kulturor, duke promovuar gjithëpërfshirjen dhe unitetin brenda qytetit tonë. Kjo qendër do të ofrojë një sërë programesh që pasqyrojnë pasurinë kulturore dhe historike të këtyre komuniteteve dhe do të shërbejë si një pikë takimi për të gjithë qytetarët.
Komponentët kryesorë të qendrës:
1. Muzeu i Arteve
– Organizimi i ngjarjeve të rregullta kulturore, festivaleve dhe ekspozitave për të shfaqur traditat, muzikën, vallëzimin, artet dhe folklorin e komuniteteve.
– Bashkëpunimi me artistët e komuniteteve për të organizuar shfaqje dhe ekspozita, si brenda qendrës ashtu edhe në ambiente të jashtme.
– Inkurajimi i anëtarëve të komunitetit dhe artistëve që të ndërveprojnë me vizitorët dhe të ndajnë historitë dhe përvojat e tyre.
2. Hapësirat Interaktive Mësimore
– Ofrojnë punëtori dhe aktivitete të dizajnuara për të zhytur pjesëmarrësit në kulturën e romëve, të ashkalinjve dhe egjiptianëve.
– Përfshijnë klasa gjuhësore, zanate, punëtori tradicionale të gatimit dhe mundësi për të mësuar instrumente muzikore tradicionale.
3. Ndërgjegjësimi dhe Avokimi
– Angazhimi aktiv në rritjen e ndërgjegjësimit për historinë dhe kulturën rome dhe sfidat me të cilat përballen këto komunitete.
– Përpjekjet e avokimit që synojnë luftimin e diskriminimit dhe promovimin e mundësive të barabarta për komunitetet rom, ashkalinj dhe egjiptianëve.
4. Edukimi dhe Ndërgjegjësimi
– Organizimi i seminareve, leksioneve dhe paneleve diskutimi për publikun e gjerë për t’i edukuar ata rreth historisë, kulturës dhe kontributit të komuniteteve.
– Organizimi i shfaqjeve filmike dhe diskutimeve mbi tema që lidhen me çështjet e komuniteteve, diskriminimin dhe të drejtat e njeriut.
– Një bibliotekë me libra, materiale audio-vizuale dhe burime mbi historinë dhe kulturën e komuniteteve në dispozicion për qëllime edukative dhe kërkimore.
– Bashkëpunimi me institucionet arsimore për të integruar historinë dhe kulturën e komuniteteve në kurrikulën e tyre.
5. Shkëmbimi Gjuhësor dhe Ndërkulturor
– Ofrojnë kurse gjuhësore për individët romë dhe jo-romë, me fokus në mësimin e gjuhës rome dhe shprehjeve kulturore.
– Lehtësimi i programeve të shkëmbimit ndërkulturor ndërmjet komuniteteve rome dhe jo-rome për të nxitur mirëkuptimin dhe për të kapërcyer boshllëqet.
– Organizimi i programeve shkëmbimi gjuhësor ku individët romë ndajnë gjuhën dhe kulturën e tyre me nxënësit e interesuar.
6. Hulumtimi dhe Dokumentacioni
– Kryerja e kërkimeve mbi historinë, kulturën dhe çështjet bashkëkohore rome dhe publikimi i gjetjeve në revista akademike dhe platforma të tjera.
– Mbledhja dhe ruajtja e historive gojore, fotografive, artefakteve dhe dokumenteve rome për të siguruar që kontributi i romëve në shoqëri të njihet dhe ruhet.
– Bashkëpunimi me studiues, studiues dhe arkivistë për të dokumentuar dhe ndarë informacion të saktë rreth komuniteteve.
7. Partneriteti dhe Bashkëpunimi
– Krijimi i partneriteteve me institucionet kryesore kulturore, shkollat dhe universitetet për të nxitur mirëkuptimin dhe bashkëpunimin e ndërsjellë.
– Bashkëpunimi me OJQ-të dhe grupet e avokimit që punojnë për të drejtat e njeriut dhe drejtësinë sociale për të zgjeruar përpjekjet kundër anticiganizmit.
– Angazhimi me politikëbërësit dhe organet qeveritare për të ndikuar në politikat dhe programet që promovojnë përfshirjen sociale dhe luftojnë diskriminimin.
Ish-kryeministri i Britanisë së Madhe, Tony Blair, figura kryesore që solli ndërhyrjen e NATO-s në ndalimin e gjenocidit serb, do të jetë në Kosovë në ditën e paqes e cila më 12 qershor shënon edhe Çlirimin e Kosovës.
Kështu i është konfirmuar Klan Kosovës, kur u pyet nëse në një seancë solemne në Kuvendin e Kosovës, Blair, do jetë prezent apo do i drejtohet popullit të Kosovës virtualisht.
‘’Do jetë prezent’’, është përgjigjur Ilir Kërçeli, këshilltar i kryeparlamentarit Glauk Konjufca.
Zhvillimi vie meqë në mbledhjen e nesërme të Kryesisë së Kuvendit, si pikë e parë e rendit të ditës është paraparë caktimi i një seance solemne, ku Tony Blair do i adresohet qytetarëve të Republikës së Kosovës.
”I. Caktimi i Seancës solemne për adresimin e ish Kryeministrit të Britanisë së Madhe, SH. T. Z. Tony Blair, deputetëve të Kuvendit të Republikës së Kosovës”.
Më datë 23 mars 1999, kryeministri britanik Tony Blair iu drejtua Parlamentit Britanik për politikën e NATO-s ndaj Kosovës me fjalët:
”Çdo fshat shqiptar në rajonin e Drenicës është në flakë. Familjet po dëbohen dhe largohen nga shtëpitë e tyre nga forcat serbe. Ka raporte që burrat i ndajnë nga gratë. Ne nuk e dimë se cili është fati i tyre”.
Si i pari lider europian, Tony Blair për shqiptarët do mbahet mend gjithmonë si njeriu kyç që vuri në lëvizje ndërhyrjen e NATO-s kundër regjimit të Millosheviqit në vitin 1999-të.
Agjencia Kombëtare e Turizmit ndau lajmin se u rikthye Kala Festival.
“Bëhuni gati të përjetoni eksperiencën e kuruar me kujdes të një kombinimi ëndërrimtar të festivalit muzikor dhe pushimeve në plazh”, shkroi AKT në rrjetet sociale.
Kala Festival nis sot në bregdetin e Dhërmiut dhe do të vazhdojë deri më 12 qershor, pranë plazheve të virgjëra ku madhështia e maleve shërben si sfond për momente të papërsëritshme.
Ritmi i muzikës së bukur do të mbushë ditët e netët e pjesëmarrësve që vijnë jo vetëm nga qytetet e Shqipërisë por edhe nga vende të ndryshme të botës, për të përjetuar traditën dhe modernitetin që bashkëjetojnë në mënyrë harmonike.
Agjencia Kombëtare e Turizmit fton të rinjtë që të zbulojnë sekretet e jashtëzakonshme të Dhërmiut pasi Kala Festival nuk është vetëm një festival muzike, por është një festë e kulturës, diversitetit dhe frymës së bashkimit, ngrohtësisë dhe mikpritjes së popullit shqiptar./atsh/KultPlus.com
Romani i parë i shkrimtarit të mirënjohur Aleksandër Dyma, një nga klasikët më të lexuar dhe përkthyer francezë, vjen për herë të parë në gjuhën shqipe, përkthyer mjeshtërisht nga Nonda Varfi.
“Polina”, botim i vitit 1838 në Francë, na sjell edhe një herë madhështinë e romaneve klasike, ai lloj romani i papërsëritshëm dhe që ka tërhequr dhe vazhdon e tërheq edhe sot mijëra lexues.
Një përrallë magjepsëse e dashurisë dhe aventurës me intriga dhe sekrete!/tema/KultPlus.com
Artisti dhe pedagogu i Fakultetit të Arteve të Bukura, Ilir Butka, hapi ekspozitën e tij vetjake të titulluar “Dikotomi”.
Ekspozita me kurator Petraq Papën, u çel më 3 qershor dhe do të vazhdojë të presë publikun artdashës deri më 8 qershor, në Galerinë FAB.
Vetë artisti e konsideroi këtë si një moment të rëndësishëm, pasi është një përmbledhje e punës intensive të këtyre 4 viteve të fundit, që ai e ndan me kolegët artistë, pedagogët, studentët e Universitetit të Arteve dhe dashamirët e artit.
Kjo është ekspozita e parë vetjake e Ilir Butkës i cili më herët ka marrë pjesë në mjaft ekspozita kolektive brenda dhe jashtë vendit.
“I jam rikthyer impenjimit aktiv me pikturën pas një shkëputjeje shumëvjeçare dhe në këtë rikthim unë propozoj një këndvështrim komplet të ri për mua, totalisht i bazuar mbi abstrakten. I isha larguar pasionit dhe profesionit të hershëm pikturës me mendimin se një ditë do të kthehesha, me sigurinë që piktura do të ishte gjithmonë aty duke më pritur me besnikëri dhe tolerancë për ‘’tradhëtinë’’ e pësuar”, është shprehur Ilir Butka.
Artisti thotë se nuk ka narracion në pikturën e tij, por edhe pse mungon figurativja në to, ato gjithsesi mund të konsiderohen si klasike, duke iu referuar teknikës së përdorur në disa prej tyre.
Siç e thotë edhe titulli që mban, ekspozita sjell simbolikisht dualizmin që rrethon piktorin si individ, por edhe vetë pikturën e tij.
“Angazhimi im profesional ka marrë formën e një dikotomie të vërtetë pasi është ndarë prej vitesh tashmë midis filmit, pikturës, fotografisë dhe mësimdhënies. Edhe forma e ekspozimit të pikturave është e tillë, ku dy ose më shumë telajo apo piktura do të jenë të ekspozuara në një kornizë të përbashkët si një punë e vetme e përbërë nga dy ose më shumë krijime të ndryshme, që shpesh kontrastojnë ose kompensojnë njëra- tjetrën”, shpjegon Butka./atsh/KultPlus.com
Ministrja e Turizmit dhe Mjedisit, Mirela Kumbaro, ishte në Shëngjin ku së bashku me Pjerin Ndreun, kryebashkiakun e Lezhës, hapën festivalin veror UNUM, që e kthen Lezhën në një “skenë” gjigante festive dhe i jep Shqipërisë një flamur të ri në hartën ndërkombëtare të eventeve verore.
Festivali UNUM do të vazhdojë deri më datën 11 qershor, në plazhin e Ranës së Hedhun. Pikërisht aty UNUM do të mirëpresë mbi 60 pjesë muzikore elektronike nga vendi dhe bota.
Agjencia Kombëtare e Turizmit fton të ndiqet ky event për të cilin vjen në ndihmë edhe udhërrëfyesi digjital TEA.
“Muzikë, rërë, pisha, det dhe male ku në një rrotullim 360 gradë ju do të jeni në gjendje të shihni, ndjeni dhe përjetoni të gjitha grimcat e shijes shqiptare në një festival të vetëm”, shkruan AKT.
Ndërsa ministrja Kumbaro u shpreh se, tani nuk flitet vetëm për festivalin UNUM por thuhet shpesh “festivali UNUM i Shëngjinit”.
“Ka ardhur momenti kur pas 5 vjetësh, UNUM është i lidhur si një brand me vendin ku ndodh. Prandaj besoj se është një martesë e lumtur mes festivalit dhe Shëngjinit dhe padiskutim që në martesa të lumtura ka njerëz që i japin frymë dhe bëjnë që kjo martesë të jetë jetëgjatë”, u shpreh ministrja gjatë ceremonisë inauguruese.
Sipas saj, UNUM nuk është thjesht festival por si një lloj kampi ku mësohet bashkëjetesa duke respektuar natyrën.
Ministrja ka theksuar rritjen e pjesëmarrësve nga viti ne vit dhe u shpreh se i sheh ata si ambasadorë të cilët i shtohen promovimit të turizmit të Lezhës dhe gjithë Shqipërisë./atsh/KultPlus.com
Me moton “Përgjigjja është libri” erdhi këtë vit edicioni i 24-t i Panairit të Librit, organizuar nga Shoqata e Botuesve të Kosovës, në bashkëpunim me Ministrinë e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Komunën e Prishtinës dhe Pallatin i Rinisë.
Ceremonia e hapjes u mbajt sot më 5 qershor në orën 12:00. Në këtë edicion i ftuar special i Panairit ishte shkrimtari francez Éric Faye, fitues i Çmimit të Madh për roman të Akademisë Franceze dhe i Çmimit Deux-Margots.
Duke u shprehur falënderues ndaj shtëpive botuese që kanë sjellur në gjuhën shqipe librat e tij, ‘Buzuku’ dhe ‘Skanderbeg books’, Faye tregoi edhe për lidhjen që ai ka me Kosovën.
“Dua të them që deri tani kam qenë vetëm një herë në Prishtinë, shumë kohë më parë, në vitin 1977 dhe atëherë e shihja botën me sytë e një fëmije, nuk mbaj mend shumë nga ajo periudhë ku bënte vapë e madhe në kryeqytetin tuaj por që nga ajo datë e kam percjellur aktualitetin e Kosovës sepse shumë gjatë e kam ushtruar edhe profesionin e gazetarit. Datat e marsit dhe prillit të viteve 81’ e 99’ për mua janë të shënuara në kujtesën time si një ecje e vështirë dhe e dhimbshme deri në Pavarësi.”
Faye poashtu tregoi që përmes dy shkrimtarëve tanë, Kadare e Qosja ishte njohur më për së afërmi me Kosovën. Duke përmendur këta dy autorë ai potencoi që letërsia ka një rëndësi tejet të madhe në relacionet mes shkrimtarëve dhe lexuesve dhe së falë letërsisë ai sot mund t’i takoj lexuesit e librave të tij në gjuhën shqipe. Shkrimtari francez uroi për fund edhe anëtarësimin e Kosovës në institucionet evropiane.
Kryetari i Shoqatës së Botuesve të Kosovës, Edon Zeneli falënderoi bashkëpunëtorët, lexuesit, shtëpitë botuese dhe MKRS.
“Duke vizituar panairin e duke blerë libra ju kontribuoni për një shoqëri më të hapur, më të shëndetshme e më të arrirë”.
Të ftuar për fjalë rasti ishin edhe Hajrulla Çeku, Arbërie Nagavci dhe drejtoresha për Kulturë në Komunën e Prishtinës, Sibel Halimi.
“Ne duhet që duke filluar nga klasa e parë e deri tek studimet të lexojmë libra që na ndërtojnë mendimin kritik dhe e zhvillojnë frymëzimin dhe imagjinatën. Panairi i librit është më shumë së sa një vendtakim për shkrimtarët dhe lexuesit, është një simbol i përpjekjeve tona të përbashkëta për të ndërtuar një shoqëri më të hapur, më të ditur dhe më të drejtë”, tha ndër të tjera Halimi.
Në Panair marrin pjesë rreth 100 botues nga Kosova, Shqipëria, Maqedonia e Veriut dhe Diaspora.
Numri i titujve të rinj – rreth 2000. Numri i titujve të viteve të fundit – rreth 6000.
Përvjetorët që shënohen në Panairin e 24-t të librit janë:
– 300-vjetori i lindjes së Jul Varibobës
– 100-vjetori i lindjes së At Zef Pllumit
– 100-vjetori i lindjes së Jup Kastratit
– 100-vjetori i vdekjes së Franz Kafkas
Panairin pritet ta vizitojnë rreth 40000 vizitorë: studentë, nxënës të shkollave të mesme dhe fillore të Kosovës, qytetarë dhe personalitete të shquara nga jeta akademike, letrare, politike e intelektuale e Kosovës.
Panairi do të jetë i hapur për vizitorë çdo ditë nga 9:00-21:00. Panairi do të mbyllet më 9 qershor në orën 19:00./express/KultPlus.com
Dita Kombëtare Italiane u festua mbrëmjen e djeshme në Tiranë, përmes një eventi që e ndezi atmosferën në sheshin “Italia”.
Dy ishin aktivitetet e përgatitura me këtë rast: Pizza Village dhe koncerti i Marsela Çibukajt, imazhi i Javës Kulturore Italiane.
Të pranishmit në Pizza Village përjetuan një udhëtim ndijor që u dha mundësinë të provonin picat e famshme napoletane, si një pjesë e rëndësishme e gastronomisë dhe kulturës italiane.
Ndërsa më pas, nën qiellin me yje të Tiranës, mbrëmja u ndez nga zëri magjepsës i Marsela Çibukaj e cila krijoi një atmosferë të paharrueshme të mbushur me energji dhe gëzim. Zëri i Çibukajt solli melodi që evokojnë thelbin e Italisë dhe kulturës së saj. Të pranishëm në këtë mbrëmje të hapur për të gjithë, ishte edhe presidenti i Republikës,Bajram Begaj, kryeministri Edi Rama, autoritete të tjera vendore, zyrtarë të përfaqësive diplomatike në vend etj.
Dita Kombëtare e Italisë është më 2 qershor, por në kuadër të Javëve Kulturore ajo u festua mbrëmjen e djeshme./atsh/KultPlus.com
Federiko Garsia Lorka lindi më 5 qershor 1898 në Granda dhe vdiq më 19 gusht 1936. Ishte poet, shkrimtar, dramaturg, drejtor teatri, shkruan KultPlus.
Federiko Garsia Lorka është i njohur ndërkombëtarisht për pjesëmarrjen e tij në luftën civile spanjolle ku udhëhoqi forcat anti-fashiste për të penguar forcat fashiste të udhëhequra nga Gjenerali Francisco Franco. Mendohet se Grasia Lorka është vrarë nga forcat ushtarke anti-komuniste në fshatin Alfacar në Granada, edhe sot e kësaj dite shumë gjëra janë të paqarta mbi vdekjen e Grasia Lorkës.
Federiko Garcia Lorca u lind më 5 qershor 1898 në fshatin Fuente Vaqueros të provicës së Granadas babai i tij ishte Federico García Rodríguez ishte pronar toke dhe fermer. Garsia Lorka mësimet e para i mori tek nëna e tij e cila ishte mësuese dhe pianiste e talentuar. Në vitin 1909 kur Garsia Lorka ishte 11 vjeç familja e tij u zhvendos në qytetin Granada në jug-perëndim të Spanjës pastaj Garsia Lorka ndoqi dhe u diplmua në shkollën e mesme dhe ndoqi studimet në Universitetin Sacred Heart ku studioi artin dhe letërsinë ku dhe nxorri veprat e para potike. /KultPlus.com
Në Muzeun Historik të Shkodrës u hap dje ekspozita fotografike ”Koleksioni Arkeologjik, Leon Rey”.
Ekspozita fotografike e fondit të fotografive të Leon Rey që dokumenton Apoloninë nga viti 1924 deri në 1938 është një mundësi e shkëlqyer për të hulumtuar mbi burime historike, promovuar dhe përshkruar punën dhe kontributin e vyer të Rey në fushën e arkeologjisë shqiptare.
Imazhet e përzgjedhura hedhin dritë mbi procesin e kërkimit arkeologjik, teknikat, regjistrimet e gjetjeve si dhe me historinë dhe kulturën e Apolonisë.
Kjo ekspozitë vjen si bashkëpunim mes Drejtorisë Rajonale të Trashëgimisë Kulturore Shkodër dhe Parkut Arkeologjik Apoloni-Bylis, mbështetur nga Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit dhe Muzeu Historik Shkodër, në kuadër të kremtimit të 100 vjetorit të punës kërkimore të një arkeologu të shquar burim frymëzimi për arkeologjinë dhe historinë e Shqipërisë.
Leon Rey, arkeologu që nxori në dritë Apoloninë, u lind në 27 gusht të vitit 1877 në Formantier pranë Parisit. U diplomua për arkeologji në universitetin “Kortre”, një nga institucionet më të famshme të arkeologjisë franceze.
Në vitit 1923 Leon Rei së bashku me senatorin francez Justin Gotard, vizitoi vendin tonë duke punuar fillimisht si arkeolog në Dyrrah.
Por pas disa muajsh, nuk dihet për ç’arsye, arkeologu la përgjysmë punën e tij, për t’u zhvendosur përfundimisht në Apoloni.
Dikur qyteti antik i Apolonis ngacmonte vetem vemendjen e njerëzve të apasionuar pas gjetjes së thesareve, arkeologjisë dhe të banoreve vendas që u interesonin gurët e renojave si material ndërtimi. Kazmat e para prej arkeologëve profesionistë u ngulën vetëm në vitin 1916 nga austriakët Prashniker dhe Shober. Të nxitur nga zbulimet e suksesshme të austriakëve gjatë Luftës së Parë Botërore, do të ishin francezët që morën në dorë gërmimet arkeologjike në Apoloni.
Për 14 vjet me radhë, Misioni Arkeologjik Francez do të drejtohej nga Leon Rei, njeriu për të cilin ky qytet do të bëhej “Dashuria e ndërprerë” si dhe pengu i jetës së tij. Për herë të parë në arkeologji, ai përdori metodën e fotografimit nga lart të rrënojave antike, duke shfrytëzuar avionët luftarakë franceze./atsh/KultPlus.com
Lufta e Vlorës ishte një luftë e armatosur e popullit shqiptar për çlirimin e krahinës së Vlorës nga pushtuesit italianë dhe për bashkimin e saj administrativ me pjesën tjetër të Shqipërisë. Forcat italiane ishin vendosur në Vlorë gjatë Luftës së I Botërore.
Vendimi për fillimin e Luftës së Vlorës u mor nga përfaqësuesit e krahinës së Vlorës të mbledhur në Kuvendin e Barçallait më 29 maj 1920, i cili zgjodhi për organizimin dhe drejtimin e luftës Komitetin “Mbrojtja Kombëtare” me kryetar O. Haxhiun. Ai formoi gjithashtu edhe një komision ushtarak me Ahmet Lepenicën në krye, i cili më vonë u zëvendësua nga Q. Koculi. Qeveria e Tiranës dha ndihmën e vet, pavarësisht se nuk mori pjesë zyrtarisht në luftë.
Lufta e Vlorës nisi më 5 qershor 1920 dhe u zhvillua në mënyrë frontale. Përballë ushtrisë së rregullt italiane, që kishte në Shqipëri dy divizione, u vunë forcat shqiptare, të grumbulluara mbi baza vullnetare e që arrinin në rreth 4 mijë veta. Më 5-6 qershor u goditën njëherazi të gjitha garnizonet italiane në krahinë, që nga Tepelena e deri në Drashovicë. Sulmi mbi forcat italiane në qytetin e Vlorës dhe rrethinat filloi më 11 qershor.
Lufta për marrjen e Vlorës vazhdoi gjatë dhe u zhvillua me mësymje dhe kundërmësymje, në një nga të cilat spikati trimëria e Selam Musait. Gjatë Luftës së Vlorës (1920), trupat italiane nuk mundën të çanin rrethimin e forcave shqiptare. Roma u detyrua më në fund të hiqte dorë nga sovraniteti mbi krahinën e Vlorës dhe të nënshkruante me Qeverinë e Tiranës “Protokollin shqiptaro-italian” të 2 gushtit 1920.
Më 3 shtator 1920 forcat shqiptare hynë triumfalisht në qytetin e Vlorës të zbrazur nga trupat pushtuese. Bashkë me krahinën e Vlorës, qeveria italiane u detyrua të tërhiqte garnizonet ushtarake edhe nga Saranda, Durrësi e Shëngjini. / KultPlus.com
Janice Page, aktorja e njohur e Hollivudit dhe Broadway-it ka ndërruar jetë në moshën 101-vjeçare. Vdekja e saj u konfirmua nga shoku i saj Stuart Lambert, i cili tha se ajo vdiq nga shkaqe natyrale.
Janis Page, ishte një aktore e madhe, e cila bëri debutimin e saj në Broadway përballë Jackie Cooper në komedinë misterioze Remains To Been në 1951.
Tre vjet më vonë ajo luajti në Broadway në muzikalin The Pajama Game i cili pati një sukses të madh.
Page u shfaq në një numër filmash në vitet 1960, duke përfshirë komedinë Bachelor In Paradise, komedinë e Doris Day Please Don’t Eat The Daisies dhe filmin e Richard Thorpe Follow The Boys.
Janis Paige starred in Pajama Game on Broadway fifty years before I did the revival. Thanks to the Tonys, I got the chance to tell her she was my first crush. RIP to a great star. pic.twitter.com/Ljid2PopnU
Ajo gjithashtu mori pjesë në ngjarjet për trupat amerikane në Kubë dhe Karaibe në 1960, në Japoni dhe Korenë e Jugut në 1962 dhe në Vietnam në 1964.
Page gjithashtu këndoi në klube me Sammy Davis Jr, Alan King, Dinah Shore dhe Perry Como.
Në vitin 1968 ajo zëvendësoi Angela Lansbury në prodhimin e Mame në New York Broadway dhe bëri turne me shfaqjen në vitin 1969.
Ajo gjithashtu bëri turne në Gypsy, Annie Get Your Gun, Born Yesterday dhe The Desk Set. Paraqitja e saj e fundit në Broadway ishte në vitin 1984 në Alone Together./ora/KultPlus.com
Sot është Dita Botërore e Mjedisit. OKB thotë se, në të gjithë botën, ekosistemet janë të kërcënuara. Nga pyjet dhe tokat e thata te tokat bujqësore dhe liqenet, hapësirat natyrore nga të cilat varet ekzistenca e njerëzimit po arrijnë një pikë kthese.
Sipas Konventës së OKB-së për Luftimin e Shkretëtirëzimit, deri në 40 % e tokës së planetit është e degraduar dhe kjo ndikon drejtpërdrejt ne jeten e gjysmës se popullsisë së botës. Numri dhe kohëzgjatja e thatësirave është rritur me 29 % që nga viti 2000. Nese nuk do të merren masa konkrete, thatësirat mund të prekin mbi tre të katërtat e popullsisë së botës deri në vitin 2050.
Kjo është arsyeja pse Dita Botërore e Mjedisit 2024 përqendrohet në rimekembjen e tokës, ndalimin e shkretëtirëzimit dhe ndërtimin e rezistencës ndaj thatësirës nën sloganin “Toka jonë. E ardhmja jone. Ne jemi restaurimi i brezit.”
OKB bën thirrje të mos kthejmë kohën pas, por të rritim pyje, të ringjallim burimet e ujit dhe të kthejmë tokat, për t’u bërë ne brezi që mund të bëjmë paqe me tokën.
Sipas OKB, koha po mbaron dhe natyra është në gjendje emergjence. Për të mbajtur ngrohjen globale nën 1.5°C këtë shekull, ne duhet të përgjysmojmë emetimet vjetore të gazeve serrë deri në vitin 2030. Pa veprim, ekspozimi ndaj ndotjes së ajrit përtej do të rritet me 50 % brenda dekadës dhe mbetjet plastike që derdhen në ekosistemet ujore gati do trefishohen deri në vitin 2040./atsh/KultPlus.com
