OKB-ja nxjerr raportin përfundimtar me rekomandimet kryesore mbi qeverisjen e inteligjencës artificiale

Në një botë ku inteligjenca artificiale po riformulon me shpejtësi industritë, shoqëritë dhe gjeopolitikën, organi këshillues i OKB-së ka çuar përpara raportin e tij përfundimtar – “Udhëheqja e AI për njerëzimin”, duke paraqitur shtatë rekomandime strategjike për qeverisje të përgjegjshme të AI-së.

Raporti thekson nevojën urgjente për koordinim global në menaxhimin e mundësive dhe rreziqeve të AI-së, veçanërisht në dritën e zgjerimit të shpejtë të teknologjive të AI-së si “ChatGPT”, dhe qasjeve të ndryshme rregullatore ndërkombëtare, të tilla si Akti gjithëpërfshirës i AI-së i BE-së dhe politikat rregullatore të kundërta të SHBA-së dhe Kinës.

Një nga sugjerimet kryesore është krijimi i një Paneli Shkencor Ndërkombëtar për AI-në. Trupi, i modeluar sipas Panelit Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike, do të bashkonte ekspertë kryesorë për të ofruar vlerësime në kohë dhe të paanshme të aftësive, rreziqeve dhe pasigurive të AI-së.

Paneli Shkencor Ndërkombëtar për Inteligjencën Artificiale do të sigurojë që politikëbërësit dhe shoqëria civile të kenë akses në kuptimin më të fundit shkencor, duke ndihmuar në zvogëlimin e zhurmës dhe dezinformatave që mund të rrethojnë përparimet e reja teknologjike.

Zbatimi i Shkëmbimit të Standardeve të AI-së do të formonte një shkëmbim standard që bashkon palët e interesuara globale, duke përfshirë organizatat kombëtare dhe ndërkombëtare, për të debatuar dhe zhvilluar standardet e AI. Do të siguronte që sistemet e AI të përputhen me vlerat globale, si drejtësia dhe transparenca.

Rrjeti i Zhvillimit të Kapaciteteve të AI-së është gjithashtu një nga shtatë pikat kyçe që do të adresonte pabarazitë. OKB-ja këtu propozon ndërtimin e një rrjeti kapacitetesh të AI-së që do të lidhë qendrat e përsosmërisë globalisht, do të sigurojë trajnime dhe burime dhe do të nxisë bashkëpunimin për të fuqizuar vendet që nuk kanë infrastrukturën e AI-së.

Një tjetër propozim kyç është krijimi i një Kornizë Globale të të Dhënave të AI-së , i cili do të ofronte një qasje të standardizuar për qeverisjen e të dhënave të trajnimit të AI.

Raporti rekomandon më tej formimin e një Fondi Global për AI për të kapërcyer ndarjen e AI midis kombeve. Fondi do të sigurojë burime financiare dhe teknike për vendet që nuk kanë infrastrukturë ose ekspertizë për të zhvilluar teknologjitë e AI.

Së bashku me këto rekomandime, raporti mbron një dialog mbi politikat mbi qeverisjen e AI-së, duke theksuar nevojën për bashkëpunim ndërkombëtar për të krijuar rregullore të harmonizuara dhe për të shmangur boshllëqet rregullatore./KultPlus.com

OKB: Popullsia botërore parashihet të rritet në 10.3 miliardë në vitin 2080

Popullsia e botës pritet të rritet me më shumë se 2 miliardë njerëz në dekadat e ardhshme dhe të arrijë kulmin në vitet 2080 në rreth 10.3 miliardë, një ndryshim i madh nga një dekadë më parë, tha një raport i ri i Kombeve të Bashkuara të enjten, raporton AP, transmeton Klan Kosova.

Raporti – i publikuar në Ditën Botërore të Popullsisë – thotë se popullsia globale pritet të bjerë në rreth 10.2 miliardë deri në fund të shekullit.

John Wilmoth, kreu i Divizionit të Popullsisë së OKB-së që përgatiti raportin, tha se probabiliteti që popullsia e botës të arrijë kulmin brenda shekullit aktual është mjaft e lartë – rreth 80%.

“Ky është një ndryshim i madh në krahasim me parashikimet e Kombeve të Bashkuara nga një dekadë më parë, kur probabiliteti i vlerësuar që popullsia globale do të arrinte maksimumin, dhe kështu rritja do të përfundonte gjatë shekullit të 21-të, ishte rreth 30%”, tha ai.

Profesori i matematikës në Universitetin Bucknell, Tom Cassidy, i tha AP-së se hulumtimi i sapobotuar në revistën Demografia, ku ai ishte bashkautor, gjithashtu llogarit se popullsia ka të ngjarë të arrijë kulmin përpara fundit të shekullit.

Sipas raportit të Perspektivave të Popullsisë Botërore 2024, kulmi i popullsisë më herët se sa ishte parashikuar është për shkak të disa faktorëve, duke përfshirë nivelet më të ulëta të fertilitetit në disa nga vendet më të mëdha të botës, veçanërisht Kinën, popullsia e së cilës parashikohet të bjerë në mënyrë dramatike nga 1.4 miliardë më 2024, në 633 milionë më 2100.

Në nivel global, gratë kanë mesatarisht një fëmijë më pak se në vitin 1990, thuhet në raport, dhe në më shumë se gjysmën e të gjitha vendeve dhe territoreve, numri mesatar i lindjeve për grua është nën 2.1. Ky është niveli i nevojshëm që popullsia e një vendi të ruajë madhësinë e saj pa migrim.

Gati 20% e botës – duke përfshirë Kinën, Italinë, Korenë e Jugut dhe Spanjën – kanë fertilitet “ultra të ulët”, me femrat që kanë më pak se 1.4 lindje, thuhet në raport. Në Kinë, numri aktual është vetëm rreth një lindje për grua, tha Wilmoth./KultPlus.com

Në selinë e OKB-së në Nju Jork hapet ekspozita për gjenocidin e Srebrenicës

Një ekspozitë për gjenocidin në Srebrenicë është hapur në selinë e Kombeve të Bashkuara (OKB) në Nju Jork të martën, njoftoi Qendra Përkujtimore e Srebrenicës.

Eshtrat e 14 viktimave të gjenocidit në Srebrenicë, i cili u krye në vitin 1995, janë gati për varrim në funeralin kolektiv më 11 korrik në Qendrën Përkujtimore të Potoçarit.

Viktima më e re që është varrosur është 17-vjeçari Beriz Mujiq, i cili u vra në korrik të vitit 1995 në Bratunac. Eshtrat e tij u zhvarrosën në maj të vitit 2023 në zonën e komunës së Srebrenicës.

Viktima më e vjetër që do të varroset në Potoçari më 11 korrik është 68-vjeçari Hamed Saliq. Eshtrat e tij u zhvarrosën në Zhepa në maj të vitit 2014.

Në Qendrën Përkujtimore në Tuzlla gjenden eshtrat e 11 viktimave të gjenocidit, të identifikuar deri më tani, por familjet ende nuk kanë dhënë pëlqimin për varrimin e tyre, kryesisht për shkak të paplotësimit të trupave të këtyre viktimave.

Deri më tani në Qendrën Memoriale të Potoçarit janë varrosur 6.752 viktima të gjenocidit.

Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë në Hagë e karakterizoi krimin në Srebrenicë si gjenocid në vitin 2007.

Forcat serbe në këtë rajon lindor të Bosnje e Hercegovinës vranë mbi 8.000 burra dhe djem boshnjakë në korrik të vitit 1995.

Për gjenocidin e kryer, deri më tash, u dënuan më shumë se 50 persona me rreth 700 vjet burg.

Në mesin e tyre janë edhe presidenti i kohës së luftës i Republikës Sërpska, Radovan Karaxhiq, dhe komandanti i përgjithshëm i ushtrisë së atëhershme serbe, Ratko Mlladiq./rel/ KultPlus.com

Opera italiane njihet nga OKB si një thesar botëror

Ditën e premte Italia festoi njohjen e operës lirike italiane nga UNESCO si një thesar kulturor global. Eventi u mbajt Arena di Verona, dhe më shumë se gjysma e 400,000 shikuesve ishin të huaj. Pjesmarrëse në event ishte kryeministrja italiane Giorgia Meloni e cila u bashkua me figurat kryesore politike dhe kulturore në amfiteatrin antik.

Dirigjenti Riccardo Muti drejtoi një orkestër prej 170 muzikantësh nga 14 shtëpitë e operës së Italisë, të shoqëruar nga mbi 314 këngëtarë dhe një kast yjesh të operës botërore.

“Jam këtu për të dëshmuar entuziazmin tim dhe krenarinë time për faktin që opera lirike italiane ka marrë këtë njohje të madhe”, tha Muti para turmës.

UNESCO përfshiu operën italiane në listën e saj të trashëgimisë kulturore jomateriale në dhjetor.

Përveç Melonit, të pranishëm në gala ishin gjithashtu Ministri i Kulturës Gennaro Sangiuliano./tema/KultPlus.com

OKB për Ditën Botërore të Mjedisit: Natyra, në gjendje emergjence

Sot është Dita Botërore e Mjedisit. OKB thotë se, në të gjithë botën, ekosistemet janë të kërcënuara. Nga pyjet dhe tokat e thata te tokat bujqësore dhe liqenet, hapësirat natyrore nga të cilat varet ekzistenca e njerëzimit po arrijnë një pikë kthese.

Sipas Konventës së OKB-së për Luftimin e Shkretëtirëzimit, deri në 40 % e tokës së planetit është e degraduar dhe kjo ndikon drejtpërdrejt ne jeten e gjysmës se popullsisë së botës. Numri dhe kohëzgjatja e thatësirave është rritur me 29 % që nga viti 2000. Nese nuk do të merren masa konkrete, thatësirat mund të prekin mbi tre të katërtat e popullsisë së botës deri në vitin 2050.

Kjo është arsyeja pse Dita Botërore e Mjedisit 2024 përqendrohet në rimekembjen e tokës, ndalimin e shkretëtirëzimit dhe ndërtimin e rezistencës ndaj thatësirës nën sloganin “Toka jonë. E ardhmja jone. Ne jemi restaurimi i brezit.”

OKB bën thirrje të mos kthejmë kohën pas, por të rritim pyje, të ringjallim burimet e ujit dhe të kthejmë tokat, për t’u bërë ne brezi që mund të bëjmë paqe me tokën.

Sipas OKB, koha po mbaron dhe natyra është në gjendje emergjence. Për të mbajtur ngrohjen globale nën 1.5°C këtë shekull, ne duhet të përgjysmojmë emetimet vjetore të gazeve serrë deri në vitin 2030. Pa veprim, ekspozimi ndaj ndotjes së ajrit përtej do të rritet me 50 % brenda dekadës dhe mbetjet plastike që derdhen në ekosistemet ujore gati do trefishohen deri në vitin 2040./atsh/KultPlus.com

29 Maji, ​Dita Ndërkombëtare e Paqeruajtësve të OKB-së

Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara ka caktuar 29 majin si Ditën Ndërkombëtare të Paqeruajtësve të OKB-së.

Kjo ditë ka për qëllim të nderojë paqeruajtësit që kanë humbur jetën për kauzën e paqes, si dhe nderimin e gjithë burrave e grave, të cilët vazhdojnë shërbimin në operacionet e OKB-së me profesionalizëm të lartë, përkushtimin dhe kurajo.

Që nga themelimi i misionit paqeruajtës në vitin 1948, rreth 3200 ushtarë, policë dhe staf civilë, kanë humbur jetën në shërbim të paqes, si pasojë e aksidenteve, dhunës, apo sëmundjeve të ndryshme në disa vende. Kjo ditë përdoret për të forcuar lidhjet  mes  paqeruajtësve dhe komunitetit ku ata shërbejnë. /KultPlus.com

Presidentja Osmani takohet me ambasadoren e SHBA-së në OKB, diskutojnë për situatën e sigurisë në rajon

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, është takuar me ambasadoren e SHBA-së në Kombet e Bashkuara, Linda Thomas Greenfield.

Presidentja Osmani përmes një shkrimi në Facebook, ka thënë se në takim është diskutuar për situatën e sigurisë në rajon dhe për mbështetjen amerikane për avancimin e Kosovës në arenën ndërkombëtare.

“Linda Thomas Greenfield, Ambasadorja e SHBA-së në Kombet e Bashkuara, njëkohësisht anëtare e kabinetit të Presidenti Biden, është një personalitet  i jashtëzakonshëm me vlerësim dhe përkushtim të lartë për avancimin e vazhdueshëm të raporteve Kosovë-SHBA.”, ka shkruar presidentja Osmani.

U bllokuan të futen në mbledhjen e OKB-së, presidentja Osmani refuzoi të futet në mbledhje pa prezencën e katër grave

Fahrije Hoti, Vasfije Krasniqi, Elhame Muçolli dhe Shyrete Tairi ishin të pranishme në mbledhjen e Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara për Kosovën, të cilat në këtë mbledhje ishin prezentë me ftesë të presidentes së Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, shkruan KultPlus.

KultPlus merr vesh se edhe pse emrat e grave të lartpërmendura janë regjistruar më herët, ashtu sikur edhe është kërkuar me protokol, pak para fillimit të mbledhjes është tentuar nga administrata e OKB-së që katër gratë nga Kosova mos të lejohen të futen në sallë.

Poashtu KultPlus merr vesh se presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani ishte ajo që ka refuzuar të futet në sallë pa prezencën e grave, gra të cilat janë dëshmi e gjallë për vuajtjet dhe tmerret që i kanë përjetuar nga ushtria serbe, pikërisht 25 vjet më parë.

Ndryshe, prezencën e grave në sallën e OKB-së nuk e ka pritur mirë as presidenti i Serbisë, Aleksander Vuciq, i cili ka thënë se për këtë pjesëmarrje ata nuk ishin të paralajmëruar./ KultPlus.com

Presidentja Osmani e ashpër ndaj Vuçiqit: Viktimat e regjimit të Millosheviçiqit janë këtu, merr pak kohë e kërkoju falje

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka qenë kritike tej mase ndaj presidentit serb, Aleksandar  Vuçiq, ajo i tha atij se duhet t’u kërkojë falje viktimave të luftës në Kosovë, duke përmendur katër heroinat Fahrije Hotin, Vasfije Krasniqin, Elhame Muqollin dhe Shyhrete Tahirin, që ishin të pranishme sot në seancën e KS të OKB-së.

Po ashtu, ajo e ka pyetur Vuçiqin se a ndihet keq për të kaluarën që ishte pjesë e një kabineti qeveritar të ‘Kasapit të Ballkanit’, Sllobodan Millosheviq.

” Ajo çka deklaroi Vuçiq nuk është e vërtet. U ftoj të gjithëve të vizitoni Kosovën të shihni vet përparimin që kemi bërë demokracinë që është në zhvillim e sipër mund të kuptoni dhe vendosni nëse doni t’u besoni syve tuaj apo gënjeshtrave të tij”.

“Unë nuk fola për të kaluarën, unë fola për Kosovën. E tashmë Kosova e sotit është e ndërtuar mbi dhimbjet e së kaluarës për një arsye të vetme për shkak të mungesës së drejtësisë. Të gjithë e dimë dhe e kemi mëusar nga historia se paqja kërkon të përballemi me të kaluarën në këtë kuptim në vend që të shpërndajë propagandë Vuçiqi sot është dashtë të na tregoj se nëse ai se nëse është pajtuar se nuk duhet të ishte pjesë e atij regjimi që ka vrarë 150 mijë civilë. A ndihet keq për të kaluarën dhe gjenocidin që ka shkaktuar parlamenti i tij?”, ka thënë Osmani

“Viktimat e atij regjimi Vuçiq janë këtu, merr pak kohë kërko falje. Tregoju të gjithë nëse ke një shenjë të humanitetit që ka mbetur në ty”, ka thënë Osmani.

Presidentja Osmani: 25 vjet paslufte, Kosova shkëlqen me suksese dhe është avokate për vlera demokratike

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka deklaruar në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, se Kosova 25 vjet pas luftës është duke shkëlqyer në aspektin demokratik. 

“Pas 25 vjetëve Kosova shkëlqen me suksese dhe është avokate për vlerat demokratike, që vë në pah diversitetin, duke promovuar multietnicitetin dhe përparimin e të drejtave njerëzore për të gjithë”, ka thënë presidentja.

E para e shtetit ka thënë se intervenimi i NATO-s për çlirimin e Kosovës nga regjimi serb jo veç që është shënuar në historinë e vendit, por është shndërruar në pikënisje për historinë e njerëzimit.

“Ky intervenim nga NATO jo veç që ishte për ndërtim të paqes, por parimisht dhe më me rëndësi ka qenë për mbrojtjen e jetëve të njerëzve dhe të drejtën për të jetuar të lirë nga persekutimet dhe vrasjes. Intervenimi ka vënë në pah se kur një nga ne është në rrezik është rrezik për të gjithë ne. Kjo na ka përkujtuar për veprimin si forcë e përbashkët për drejtësi dhe për mbrojtjen e jetës së njeriut”, ka thënë Osmani.

Vuçiq: Serbët në Kosovë po diskriminohen, për këto veprime Kurti po shpërblehet nga bashkësia ndërkombëtare

Në Këshillin e Sigurimit, Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, është ankuar se kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, po i shkakton regjim komunitetit serb në Kosovë.

Vuçiq ka shtuar se serbëve po iu mohohen të drejtat nga Kurti për një agjendë “drejt Shqipërisë së Madhe”, teksa ka shtuar se veprime të Kurtit “po shpërblehen nga bashkësia ndërkombëtare”.

“Komuniteti serb s’është në gjendje t’i pranojë pagat, mëditjet e pensionet… shtypja ndaj serbëve është përforcuar nga sesioni i fundit. 16 sulme të fundit, disa me armë në Graçanicë…”, ka deklaruar presidenti serb.

OKB: Kriminelët sigurojnë fitim prej 236 miliardë dollarësh nga puna e detyruar

Organizata Ndërkombëtare e Punës (ILO) thotë se shuma e fitimeve të paligjshme nga puna e detyruar ka arritur në 236 miliardë dollarë në vit. Shifra është përfshirë në një raport që u publikua të martën në Bruksel. Organizata e Punës thotë se kjo shifër është e ngjashme me Prodhimin e Brendshëm Bruto të vendeve anëtare të BE-së si Letonia apo Kroacia dhe tejkalon të ardhurat e kompanive të teknologjisë si ‘Microsoft’ apo ‘Samsung’.

Sipas raportit, i cili u publikua gjatë një konference shtypi në Bruksel nga Organizata Ndërkombëtare e Punës (ILO), tre të katërtat e rasteve kur migrantët janë privuar nga paratë që mund të merrnin, kanë qenë për shkak të abuzimit seksual. Puna e detyruar, sipas raportit, gjithashtu lejon kriminelët, që përfitojnë prej saj, të shmangin taksat.

Përfitimet e kriminelëve që detyrojnë migrantët të bëjnë punë kundër vullnetit të tyre kanë shkuar në 236 miliardë dollarë.

Duke folur në prezantimin e raportit, anëtari gjerman i Parlamentit Evropian, Bernd Lange tha se puna e detyruar kishte “ndikim serioz ekonomik”.

“Njerëzit që punojnë në fabrika po humbasin miliarda dollarë dhe kjo nuk po siguron të ardhura për vendet. Pra, ka vërtet një ndikim serioz ekonomik”, tha zoti Lange.

Drejtoresha e Departamentit të Kushteve të Punës dhe Barazisë te Organizata Ndërkombëtare e Punës (ILO) Manuela Tomei e quajti shumën e përfitimeve të paligjshme prej 236 miliardë dollarësh “të turpshme”.

“Kjo shumë është sa Prodhimi i Brendshëm Bruto i vendeve si Letonia apo Kroacia. Ajo madje tejkalon të ardhurat e kompanive gjigante të teknologjisë si ‘Microsoft’ apo ‘Samsung’. Por prapa këtyre shumave marramëndëse ka vuajtje njerëzore”, tha ajo.

Organizata Ndërkombëtare e Punës e përkufizon punën e detyruar si punë që imponohet kundër vullnetit të punonjësit dhe kryhet si formë ndëshkimi apo kërcënimi. Mund të ndodhë në çdo fazë të punësimit: gjatë rekrutimit, në kushtet e jetesës që lidhen me punën ose duke i detyruar njerëzit të qëndrojnë në një vend pune të cilën ata duan ta lënë.

“Një nga format më të zakonshme të punës së detyrueshme është mos dhënia e qëllimshme e pagave. Kjo shpesh shoqërohet me kërcënime për abuzim fizik ose seksual, si dhe privim nga nevojat themelore. Pasojat e punës së detyruar shtrihen deri tek familjet që shohin se fitimet e tyre, që iu duhen për t’i ndihmuar të përballojnë mbijetesën, zhduken. Ky është veçanërisht rasti për punëtorët migrantë që nuk janë në gjendje të dërgojnë para tek familjet e tyre”, thotë zonja Tomei.

Rreth 27.6 milionë njerëz ishin të përfshirë në punë të detyruar në vitin 2021, një rritje kjo prej 10% nga pesë vjet më parë, thotë Organizata Ndërkombëtare e Punës. Rajoni i Azi-Paqësorit përfshin më shumë se gjysmën e rasteve, ndërsa Afrika, Amerika dhe Evropa së bashku me Azinë Qendrore përfaqësonin secila rreth 13% deri në 14%. /REL / KultPlus.com

Sot, Dita Botërore e Televizionit, OKB: Ende mjet i rëndësishëm komunikimi

Sot është Dita Botërore e Televizionit. Televizioni vazhdon të jetë burimi i vetëm më i madh i konsumit të videos. Sipas të dhënave që disponon OKB-ja, megjithëse madhësitë e ekranit kanë ndryshuar dhe njerëzit krijojnë, postojnë, transmetojnë dhe konsumojnë përmbajtje në platforma të ndryshme, numri i familjeve me televizorë në mbarë botën vazhdon të rritet.

Ndërveprimi midis formave të reja dhe atyre tradicionale të transmetimit krijon një mundësi të shkëlqyer për të rritur ndërgjegjësimin për çështjet e rëndësishme me të cilat përballen komunitetet dhe planeti ynë.

Cili është qëllimi i një TV në shekullin e 21-të? Nuk është më vetëm një kanal i njëanshëm për transmetime dhe përmbajtje kabllore. Televizionet moderne ofrojnë një gamë të gjerë përmbajtjesh multimediale dhe interaktive, të tilla si transmetimi i videove, muzika dhe shfletimi në internet.

Pavarësisht zhvendosjes së konsumit të përmbajtjes audiovizuale në platforma të ndryshme dhe teknologjisë në zhvillim të vazhdueshëm, TV mbetet ende një mjet i rëndësishëm komunikimi. Siç kujton Organizata e Kombeve të Bashkuara për Arsim, Shkencë dhe Kulturë (UNESCO), Dita Botërore e Televizionit na kujton se televizioni është bërë një simbol i lidhjes dhe globalizimit në shekullin e 21-të. / atsh / KultPlus.com

Presidentja Vjosa Osmani e përmend heroin Afrim Bunjaku në Këshillin e Sigurimit të OKB-së

Presidentja Vjosa Osmani në mbledhjen e Këshillit të Sigurimit të OKB-së e ka përmendur vrasjen e oficerit të Policisë së Kosovës, Afrim Bunjaku, më 24 shtator nga grupi i serbëve që kryen agresion në Banjskë të Zveçanit.

Ajo tha se i ndjeri Afrim Bunjaku e humbi jetën duke mbrojtur integritetin territorial të Kosovës./Klankosova.tv/KultPlus.com

OKB: Izraeli bombardoi ndërtesat e banimit dhe shkollat në Gaza

Izraeli i ka goditur ndërtesat e banimit, përfshirë blloqet e ndërtesave të larta, si dhe shkollat gjatë bombardimeve në Rripin e Gazës, duke vrarë civilë, tha të martën komisionari i Lartë i Kombeve të Bashkuara për të Drejta të Njeriut, Volker Turk.

Ushtria izraelite i ka vazhduar të martën bombardimet vdekjeprurëse ndaj Rripit të Gazës së kontrolluar nga Hamasi, pasi grupi militant kërcënoi se do t’i vriste disa prej rreth 150 pengjeve që i rrëmbeu në fundjavë, nëse sulmet ajrore do të vazhdonin pa paralajmërim.

“Ligji ndërkombëtar është i qartë: kujdesi i vazhdueshëm është detyrim për ta kursyer popullatën civile dhe caqet civile gjatë sulmeve”, tha Turk në një komunikatë.

Të nënën, Izraeli njoftoi rrethimin e plotë të Rripit të Gazës, duke mos lejuar futjen e ushqimit dhe ujit, si dhe duke e ndërprerë furnizimin me rrymë.

Për këtë, Turk tha se rrethimet të cilat e rrezikojnë jetën e civilëve janë të ndaluara me ligj ndërkombëtar.

Forcat e Mbrojtjes së Izraelit thanë të martën se e kanë siguruar kufirin me Gazën, nga ku mijëra luftëtarë të Hamasit ishin futur në Izrael të shtunën për ta nisur sulmin më të rëndë ndaj këtij vendi në dekadat e fundit.

Numri i të vdekurve në Izrael është rritur në 900 nga sulmet e Hamasit, për të cilat Izraeli është hakmarrë me bombardime mbi Gazën, ku kanë mbetur rreth 700 të vrarë.

Ushtria izraelite tha të martën se i ka gjetur mbi 1.500 trupa të militantëve të Hamasit brenda Izraelit.

Ajo, po ashtu, njoftoi se pothuajse e ka përfunduar evakuimin e komuniteteve izraelite përreth kufirit me Gazën.

Hamasi tha të hënën se katër prej pengjeve që i ka rrëmbyer janë vrarë si pasojë e sulmeve ajrore izraelite. Më vonë, grupi militant tha se mund të fillojë t’i vrasë ata vetë. /rel/ KultPlus.com

Spastrim etnik i shqiptarëve në Luginë të Preshevës, diskutohet edhe në OKB

Në Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara në Nju Jork të enjten është kërkuar që të ndërpritet pasivizimi i adresave të shqiptarëve që jetojnë në Luginë të Preshevës. E pjesëtarë politikë dhe akterë të shoqërisë civile këtë e shohin si problem politik.

Mbi gjashtë mijë shqiptarë në tri komunat jugore të Serbisë me popullsi shqiptare, Preshevë, Bujanoc dhe Medvegjë, janë hequr në mënyrë të paligjshme dhe sistematike nga regjistri civil gjatë viteve të fundit. Komiteti i Helsinkit këtë veprim e ka quajtur “spastrim etnik administrativ”.

Teuta Fazliu, banore e Bujanocit, por që jeton me vite në Prishtinë, tregon për Radio Kosovën se si gjatë pandemisë derisa ishte duke qëndruar te familja e saj, e mori vesh se nuk ishte më banore e Bujanocit.

“Në maj të 2020, më vjen një vendim nga Policia lokale që adresa ime është shuar. Menjëherë kam bërë ankesë në MPB-të Serbisë, ku pa u bërë një muaj më kanë kthyer përgjigje, ku kanë shkruar në vendim se adresa ime është pasivizuar pasi që Teuta Fazliu, nuk jeton në Bujanoc, por jeton në Prishtinë, punon në Qeverinë e Kosovës dhe është e martuar me kosovar. Pas këtij vendimi, kam ngritur një padi në Gjykatën Administrative dhe nga ajo kohë nuk kam marrë asnjë përgjigje”, deklaroi ajo.

Çështja e pasivizimit të adresat e shqiptarëve në Luginë të Preshevës, u ngrit të enjten nga presidenti i Shqipërisë, Bajram Begaj, në Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara në Nju Jork.

“Të drejtat e serbëve në Kosovë pasqyrojnë normat dhe vlerat evropiane, të njëjtat duhet të zbatohen edhe për minoritetin shqiptar në Luginën e Preshevës, në jug të Serbisë. Për fat të keq, mbetemi ende të shqetësuar për pasivizimin e adresave të tyre rezidenciale dhe mungesën e investimeve të rëndësishme dhe stimulimeve ekonomikë në atë rajon”, tha Begaj.Shaip Kamberi, përfaqësues politik i shqiptarëve të Luginës se Preshevës, thotë për RTK-në se kjo është çështje politike.

“Në vazhdimësi qeveritë që nga viti 2012 po tentojnë të ndryshojnë strukturën etnike të popullsisë në Luginë të Preshevës, e që në mënyrën më drastike kjo është bërë në Medvegjë. Një spastrim etnik me masa administrative të cilin po e bënë Qeveria e Serbisë, para syve në BE-së”, deklaroi ai.

Kryetarja e Komitetit të Helsinkit për të Drejtat e Njeriut në Serbi, Sonja Biserko, thotë për Radio Kosovën se rastet e shuarjes së adresave të shqiptarëve në Luginë të Preshevës, janë mohim i të gjitha të drejtave të njeriut.

“Me vite të tëra serbët dhe shqiptarët kanë shkuar në diasporë për të punuar dhe ndërkohë Serbia ka miratuar një ligj që shfuqizon individët që nuk janë të regjistruar në adresat e paraqitura. Por kjo, aplikohet vetëm për shqiptarët. Deri tani nuk kemi pasur asnjë rast të paraqitur për ndonjë serb”, deklaroi Biserko.

Ditë më parë sekretarit amerikan të Shtetit, Anthony Blinken, i është dërguar një letër nga dy senatorë amerikanë lidhur me situatën për shqiptarët etnikë në Luginën e Preshevës, ku studiuesit dhe grupet e të drejtave të njeriut kanë dhënë alarmin për “spastrimin etnik administrativ” të tyre nga regjistri civil.

Më herët edhe Parlamenti Evropian kishte miratuar rezoluta për çështjen e pasivizimit të adresave të shqiptarëve në Serbi, një hulumtim është kryer nga akademikja Flora Ferati Sachesenmaier. Raporti përfundimtar i punës së saj, i publikuar kohët e fundit, zbuloi se mbi 6,000 shqiptarëve u janë pasivizuar adresat e tyre nga rajonet jugore serbe, duke i bërë ata pa shtetësi dhe të paaftë për të blerë ose shitur prona, për të pasur qasje në arsim ose kujdes shëndetësor, për të votuar ose për të ushtruar të drejta të tjera themelore.

Hulumtimi i Feratit zbuloi se popullsia e shqiptarëve etnikë në disa rajone është ulur me mbi 70 për qind, në disa zona, edhe pse ata ende jetojnë fizikisht atje.

Qytetarët e Luginës së Preshevës, nga tash e tutje do të kenë platformën digjitale mbi çështjet e pasivizimit të vendbanimit dhe vendqëndrimit në Serbi, raportojnë mediet. Në këtë platformë online, ata mund të informohen, të raportojnë, të ankohen dhe të sigurojnë ndihmë juridike falas, mbi çështjet e pasivizimit. / KultPlus.com

Dita Ndërkombëtare e Paqes, OKB: Luftoni pabarazinë

Çdo vit, Dita Ndërkombëtare e Paqes festohet në mbarë botën më 21 shtator. Asambleja e Përgjithshme e OKB-së e ka shpallur këtë ditë si një ditë kushtuar forcimit të idealeve të paqes, duke respektuar 24 orë pa dhunë dhe armëpushim. Asnjëherë bota jonë nuk ka pasur më shumë nevojë për paqen.

Tema e këtij viti është “Veprimet për Paqe: Ambicia jonë për synimet në rang global”.

Është një thirrje për veprim që njeh përgjegjësinë tonë individuale dhe kolektive për të nxitur paqen. Nxitja e paqes kontribuon në realizimin e Objektivave të Zhvillimit të Qëndrueshëm për arritjen e një kulturë paqeje për të gjithë.

Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara António Guterres tha se, “Paqja është e nevojshme sot më shumë se kurrë. Lufta dhe konflikti po lëshojnë shkatërrime, varfëri dhe uri dhe po dëbojnë dhjetëra miliona njerëz nga shtëpitë e tyre. Kaosi klimatik është kudo. Madje edhe vendet në paqe janë të kapluara nga pabarazitë dhe polarizimi politik”.

Objektivat e OKB-së synojnë shoqëri më paqësore, të drejta dhe gjithëpërfshirëse, pa frikë dhe dhunë. Por pa pjesëmarrjen dhe kontributin e një game të gjerë aktorësh, duke përfshirë 1.2 miliardë të rinj, qëllimet nuk do të arrihen.

Kombet e Bashkuara bëjnë thirrje për të ndërmarrë veprime për paqen: luftoni pabarazinë, nxitni veprimin për ndryshimet klimatike dhe promovoni dhe mbroni të drejtat e njeriut. / atsh / KultPlus.com

OKB ngre shqetësimin për rrezikun e përdorimit të celularëve në shkolla

Kombet e Bashkuara kanë paralajmëruar rrezikun e përdorimit të telefonave të mençur në shkolla, duke thënë se vetëm “teknologjia e nevojshme për mësim” mund të përdoret në shkolla.

Telefonat mund të shkaktojnë shpërqendrim, të rrezikojnë privatësinë e nxënësve dhe të çojë në bullizimin kibernetik ka thënë UNESCO, agjencia e OKB-së për arsimin, shkencën dhe kulturën, raporton BBC.

Por, në bazë të këtij raporti, më pak se një në katër shtete kanë ligje dhe rregulla që ndalojnë përdorimin e telefonave në shkolla.

Manos Antoninis, autori i raportit të Monitorit të Edukimit Global 2023, i tha BBC-së studimi i tyre gjeti “shembuj të përdorimit të telefonave në shkollë që po i shpërqendrojnë studentët nga të mësuarit dhe po rrisin rreziqet për privatësinë e tyre në të njëjtën kohë”.

Disa studime kanë treguar se ndalimi i telefonave celularë në shkolla përmirëson performancën akademike, thekson raporti.

Lexi, 16 vjeç, tha se mësuesja e saj e mëparshme e lejonte përdorimin edukativ të telefonave në shkollë, por tha se studentët do t’i përdornin shpesh për mediat sociale në vend të kësaj.

Ajo argumentoi se ndërsa telefonat inteligjentë mund të përdoren për bullizim, ata gjithashtu mund të ndihmojnë në krijimin e një ndjenjë lidhjeje me të tjerët.

“Unë mund të shoh se si telefonat mund të kenë një efekt të dëmshëm mbi personin që bullizohet dhe shëndetin e tij mendor. Por, sa i përket shëndetit mendor, telefonat mund të ofrojnë një lidhje të mirë sociale. Nëse po kaloni një kohë të vështirë me ndonjë gjë, atëherë duhet të keni të drejtën të flisni me dikë”, tha ajo për BBC.

Në vitin 2017, Bangladeshi i ndaloi studentët dhe mësuesit në shkolla dhe kolegje t’i sillnin telefonat celularë në klasa.

Franca gjithashtu ndaluar përdorimin e tyre, por bën përjashtime për grupe të caktuara studentësh, për shembull ata me aftësi të kufizuara, ose kur telefonat inteligjentë përdoren për mësimdhënie.

Dhe vitin e ardhshëm Holanda do të ndalojë kryesisht telefonat celularë, tabletët dhe orët inteligjente në klasat e shkollave të mesme. / KultPlus.com

OKB: Bota duhet të përgatitet për valë të nxehti gjithnjë e më intensive

Bota duhet të përgatitet për valë të nxehta gjithnjë e më intensive pasi vendet në hemisferën veriore po goditen nga temperaturat në rritje. Ky është paralajmërimi i bërë ditën e sotme nga Organizata e Kombeve të Bashkuara.

“Këto ngjarje do të vazhdojnë të përshkallëzohen në intensitet dhe bota duhet të përgatitet për valë të nxehta më intensive,” u tha gazetarëve në Gjenevë John Nairn, këshilltar i lartë për nxehtësinë ekstreme në Organizatën Botërore Meteorologjike të Kombeve të Bashkuara.

Ndërkohë, në Greqi dhe në Itali, shtete të cilat ndodhen në qendër të anticiklonit afrikan, po regjistrohen temperatura ekstreme.

Mediat raportojnë se në 43 komuna të Sardenjës nga 377, pragu i 40 gradëve u tejkalua të hënën dhe sot vendet që do të regjistrojnë valën rekord të vapës mund të jenë më të shumta.

Gjatë orëve të natës i nxehti vijon të jetë prezent ndërsa temperaturat minimale shkojnë nga 20 deri në 26 gradë, në mungesë të erës.

Edhe në Greqi, nga e enjtja erërat do të dobësohen dhe merkuri do të fillojë të rritet, ndërsa temperaturat do të arrijnë deri në 44 gradë Celsius. / KultPlus.com

OKB organizon takim mbi kërcënimet e inteligjencës artificiale

Këshilli i Sigurimit i Organizatës së Kombeve të Bashkuara (OKB) po planifikon mbledhjen e tij inauguruese për të adresuar rreziqet e mundshme të inteligjencës artificiale (IA) për paqen dhe sigurinë globale.

Takimi, i organizuar nga Mbretëria e Bashkuar, synon të eksplorojë mundësitë e pafundme të IA-së, duke pranuar gjithashtu rreziqe të rëndësishme, siç është përdorimi i mundshëm i kësaj teknoligjie në armët autonome ose kontrollin bërthamor.

Ambasadorja e Mbretërisë së Bashkuar, Barbara Woodward, gjatë presidencës britanike të Këshillit këtë muaj, caktoi takimin më 18 korrik.

Në këtë takim pritet të paraqiten prezantime nga ekspertë ndërkombëtarë të IA-së dhe nga sekretari i Përgjithshëm i OKB-së Antonio Guterres, i cili së fundi ngriti shqetësime rreth ndikimit alarmues të IA-së të avancuar, duke theksuar veçanërisht shqetësimet e shprehura nga krijuesit e saj.

“Këta shkencëtarë dhe ekspertë i kanë bërë thirrje botës të veprojë, duke e deklaruar IA-në si një kërcënim ekzistencial për njerëzimin në të njëjtin nivel me rrezikun e luftës bërthamore”, tha shefi i OKB-së.

Guterres njoftoi planet për të emëruar një bord këshillues për inteligjencën artificiale në shtator për të përgatitur iniciativat që OKB-ja mund të ndërmarrë.

Woodward në anën tjetër tha se Mbretëria e Bashkuar dëshiron të inkurajojë “një qasje shumëpalëshe për të menaxhuar si mundësitë e mëdha ashtu edhe rreziqet që inteligjenca artificiale ka për të gjithë ne”, duke theksuar se “kjo do të kërkojë një përpjekje globale”.

Ajo theksoi se ana e përfitimeve është e madhe, duke përmendur potencialin e IA-së për të ndihmuar programet e zhvillimit të OKB-së, për të përmirësuar operacionet e ndihmës humanitare, për të ndihmuar operacionet paqeruajtëse dhe për të mbështetur parandalimin e konflikteve, duke përfshirë mbledhjen dhe analizimin e të dhënave.

“Kjo mund të na ndihmojë potencialisht të mbyllim hendekun midis vendeve në zhvillim dhe vendeve të zhvilluara”, shtoi ajo.

Në muajin maj, kreu i kompanisë së inteligjencës artificiale që prodhon ChatGPT-në tha në një seancë dëgjimore në Senatin amerikan se ndërhyrja e qeverisë do të jetë kritike për zbutjen e rreziqeve të sistemeve gjithnjë e më të fuqishme të IA-së, duke thënë se ndërsa kjo teknologji përparon njerëzit janë të shqetësuar se si mund të ndryshojë jetën e tyre.

“Ne jemi gjithashtu të shqetësuar”, kishte thënë ai./KultPlus.com

OKB: Në 50 vite kanë ndodhur 12 mijë katastrofa të motit me 2 milionë viktima

Moti ekstrem ka shkatërruar thuajse 12 mijë katastrofa nga viti 1970 deri në vitin 2021 në të gjithë botën. Pasojat e këtyre kushteve klimaterike kanë sjellë mbi 2 milionë viktima, 90% prej të cilëve në vendet në zhvillim. Kurse, dëmet në ekonomi kanë qenë thuajse 4.3 trilionë dollarë.

Shifrat u njoftuan sot nga Organizata Botërore Meteorologjike, pjesë e Organizatës së Kombeve të Bashkuara. 

Në deklaratë specifikohet se dëmet ekonomike janë rritur dramatikisht, por shtohet se përmirësimet e bëra në sistemet e paralajmërimit dhe menaxhimit të katastrofave kanë ulur shkallën e humbjeve në jetë njerëzish në gjysmë shekulli.

OKB-ja tashmë ka si synim kryesor që të sigurojë paralajmërimet e hershme deri në fund të 2027. / KultPlus.com

OKB: Ndotja me plastikë mund të zvogëlohet për 80% me riciklim dhe ripërdorim

Ndotja me plastikë mund të zvogëlohet për 80 për qind, deri më 2040, nëse shtetet dhe kompanitë hartojnë politika dhe bëjnë ndryshime në tregje, ka thënë Programi i Kombeve të Bashkuara për Ambient (UNEP).

Për të arritur në atë pikë, OKB-ja ka thënë se duhet të punohet më shumë në ripërdorim, riciklim dhe riorientim të produkteve të plastikës.

Sipas ekspertëve të OKB-së, kjo nënkupton që qeveritë duhet të promovojnë shishe që rimbushen, dhe skema të rikthimit të produkteve të plastikës.

Mes tjerash, ata kanë thënë se ndotja me plastikë mund të ulet, edhe nëse riciklimi bëhet më i qëndrueshëm dhe profitabil.

Shefja ekzekutive e UNEP-it, Inger Andersen, ka thënë se mënyra sesi prodhojmë, përdorim dhe e hedhim plastikën, është duke ndotur ekosistemet, po krijon rreziqe për shëndetin e njeriut dhe po e destabilizon klimën.

Raporti i kësaj agjencie, që flet për mënyrat e dhënies fund të përdorimit të plastikës, është publikuar pas një rundi të dytë të negociatave në Paris, ku është analizuar trendi global për të luftuar ndotjen me plastikë.

Sipas agjencisë, ndryshimi i politikave në përdorim të plastikës, mund të krijojë mbi 700.000 vende të punës deri më 2040, kryesisht në shtete me të hyra të vogla.

Produktet e plastikës janë gjetur në pothuajse secilin kënd të botës, përfshirë Antarktikën.

Më herët gjatë këtij viti, shkencëtarët e kanë identifikuar te zogjtë, sëmundjen e parë të shkaktuar nga plastika.

E quajtur plasticosis, kjo sëmundje shkakton inflamacion në traktin tretës. /REL/ KultPlus.com

OKB: Miliona gra nuk mund të marrin vendime për trupin e tyre


Miliona grave në mbarë botën po u mohohet e drejta për të marrë vendime të informuara për trupin e tyre, pasi shumë prej tyre mbahen robina të objektivave demografike, sipas një raporti të Kombeve të Bashkuara.

Sipas raportit për popullsinë UNFPA, rreth 257 milionë gra në mbarë botën kanë një nevojë të paplotësuar për kontracepsion të sigurt dhe të besueshëm.

”Të dhënat nga 68 vende raportuese tregojnë se 44 për qind e grave dhe vajzave në çifte nuk kanë të drejtë të marrin vendime për trupin e tyre kur bëhet fjalë për seksin, përdorimin e kontracepsionit dhe kërkimin e kujdesit shëndetësor”, sipas OKB-së.

Raporti i UNFPA-së për gjendjen e popullsisë botërore zbuloi se ”qeveritë po miratojnë gjithnjë e më shumë politika që synojnë rritjen, uljen ose ruajtjen e normave të lindshmërisë në kurriz të të drejtave të grave”.

“Trupat e grave nuk duhet të mbahen rob të qëllimeve të popullsisë. Për të ndërtuar shoqëri të lulëzuara dhe gjithëpërfshirëse, pavarësisht nga madhësia e popullsisë, ne duhet të rimendojmë rrënjësisht se si flasim dhe planifikojmë ndryshime demografike”, theksoi drejtoresha ekzekutive e UNFPA, Natalia Kanem.

“Riprodhimi njerëzor nuk është as problemi dhe as zgjidhja”, theksoi Kanem, duke u bërë thirrje qeverive të vendosin “barazinë dhe të drejtat gjinore në qendër të politikave të popullsisë./ atsh / KultPlus.com

OKB miraton rezolutën për të përcaktuar detyrimet ligjore globale për ndryshimin e klimës

Asambleja e Përgjithshme e OKB-së miratoi të mërkurën me konsensus një rezolutë që kërkon që gjykata më e lartë e organizmit botëror të përvijojë detyrimet ligjore në lidhje me ndryshimin e klimës.

E shtyrë prej vitesh nga të rinjtë e ishujve të Vanuatu dhe Paqësorit, masa i kërkon Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë (ICJ) të përcaktojë detyrimet e kombeve për mbrojtjen e klimës së Tokës dhe pasojat ligjore me të cilat përballen nëse nuk e bëjnë këtë.

“Së bashku, ju po bëni histori,” tha Sekretari i Përgjithshëm i OKB -së, Antonio Guterres, duke theksuar se edhe nëse jo detyrues, një opinion nga Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë “do të ndihmonte Asamblenë e Përgjithshme, OKB-në dhe shtetet anëtare të marrin guximin dhe të veprim më të fortë klimtik për të cilin bota jonë ka kaq shumë nevojë.”

Përfundimisht e bashkë-sponsorizuar nga më shumë se 130 shtete anëtare, rezoluta pritej gjerësisht të miratohej.

“Miratimi dërgon një mesazh me zë të lartë dhe të qartë jo vetëm anembanë botës, por edhe për të ardhmen,” i tha asamblesë kryeministri i Vanuatu, Ismael Kalsakau.

Rezoluta i kërkon GJND-së të qartësojë detyrimet e shteteve sipas ligjit ndërkombëtar për të garantuar mbrojtjen e sistemit klimatik.

Kalsakau, kombi i arkipelagut, i cili u shkatërrua nga dy ciklone gjatë vetëm disa ditëve, theksoi se trupi botëror kishte vendosur të linte mënjanë dallimet dhe të punonte së bashku për të trajtuar sfidën përcaktuese të kohës sonë, ndryshimin e klimës.

Qeveria e Vanuatu filloi lobimin për zgjidhjen e klimës në vitin 2021, pas një fushate të iniciuar nga një grup studentësh nga një universitet në Fixhi në vitin 2019.

Një javë më parë, paneli i ekspertëve të klimës së OKB-së (IPCC) paralajmëroi se temperaturat mesatare globale mund të arrijnë mbi 1.5 C deri në vitet 2030-2035, duke theksuar nevojën për veprime drastike këtë dekadë.

Ndërsa kombet nuk kanë asnjë detyrim ligjor sipas Marrëveshjes së Parisit 2015 për të përmbushur objektivat e reduktimit të emetimeve, mbështetësit e rezolutës së re të klimës shpresojnë se instrumente të tjera, si Deklarata Universale e të Drejtave të Njeriut ose Konventa e OKB-së për Ligjin e Detit, mund të ofrojnë disa rrugë për përmbarim.

“Kjo rezolutë përqendrohet në të drejtat e njeriut dhe barazinë midis brezave kur trajtohet ndryshimi klimatik, dy pika kritike që kanë munguar në pjesën më të madhe të diskursit dominues,” i tha AFP Shaina Sadai nga grupi mbrojtës i Unionit për Shkencëtarët e Shqetësuar./ KultPlus.com