Ri mbështetur në tryezë Ndaj më shpesh e ndaj më rrallë, Pa vjen malli të më ndezë Zjarr në zemër, zjarr në ballë.
Asohere dyke pritur I marr tëmbëlat nër duar E qëndroj krye-venitur Me vështrim në kraharuar.
Sbret një yll prej lartësije, Një të ndritur shkrepëtime — Pasi flakë e posi hije Ajo ryn në zemër t´ime.
E kuptoj me shpirt të sosur Si kullon dale-nga-dale, E si fjalës së palosur M´i hap kindën e një pale…
Unë qit një psherëtitje, Thyem pak e zë të shkruaj, Dhe më shkon më një pulitje Kur një dit´ e kur një muaj.
Mëndjen t´ime-e merr dëshira, Ndjej në gjit një këngë gjaku, M´i fal syrit plot çudira Këjo odë varfanjaku:
Këjo oda s´ka mënyrë Ku të kryet, ku të nisë Ndaj më ndrin si në pasqyrë Drita e Përjetësisë.
Po çudi tani më fal-ti, Zjarr, që djeg në shkrepëtimët! Dyke ngjitur për së nalti Fërfëllon një flakë-a himët…
Me kullim të pashteruar Ajo del prej vetes s´ime, Del nga shpirt´ i përvëluar Nër një mijë shkëndijime.
E si shkoj që prej së felii, Ç´ m´u verbosnë-o! syt´e mija? U nxi dheu?… U shua qjelli?… U bë natë gjithësija?… S´është gjë: veç yll´i vetë, Më s´më djeg në kraharuar: Unë shoh me gas të qetë Këngëzën e përvëluar./KultPlus.com
Një dokumentar i ri ka rikrijuar fytyrën e një gruaje neandertal 75,000-vjeçare – epokës së paleolitit të hershëm – kafka e së cilës u zbulua dhe u rindërtua nga qindra fragmente kockash nga një ekip arkeologësh dhe konservatorësh të udhëhequr nga Universiteti i Kembrixhit.
Ekipi kreu gërmime për gruan neandertal në vitin 2018, brenda një shpelle në Kurdistanin e Irakut, ku speciet ishin kthyer vazhdimisht për të varrosur të vdekurit e tyre.
Shpella u bë e famshme në fund të viteve 1950, ku u zbuluan disa neandertalë të cilët dukej se ishin varrosur me radhë.
“Sekretet e neandertalëve”, dokumentari i prodhuar nga “BBC Studios Science Unit” transmetohet në “Netflix” në mbarë botën.
Dokumentari ndjek ekipin e udhëhequr nga universitetet e Kembrixhit dhe “Liverpool John Moores“ ndërsa ata kthehen në Shpellën Shanidar për të vazhduar gërmimet.
“Kafkat e neandertalëve dhe njerëzve duken shumë të ndryshme”, tha Dr. Emma Pomeroy, një paleo-antropologe nga Departamenti i Arkeologjisë në Kembrixh, e cila shfaqet në dokumentarin e ri.
“Kafkat e neandertalëve kanë kreshta të mëdha vetullash dhe u mungon mjekra, me një hapje në mes që rezulton në një hundë më të dukshme.
Ndoshta është më e lehtë të shihet se si ka ndodhur ndërthurja midis specieve tona, në atë masë që pothuajse të gjithë të gjallët sot kanë ende ADN-në e neandertalit.
Neandertalët mendohet se kanë vdekur rreth 40,000 vjet më parë, dhe zbulimet e mbetjeve të reja janë të pakta.
Neandertali i paraqitur në dokumentar është i pari nga shpella, për më shumë se 50 vjet, dhe ndoshta individi i ruajtur më mirë që është zbuluar këtë shekull.
Ndërsa gjetjet e mëparshme ishin të pakta, ky quhet Shanidar Z, megjithëse studiuesit mendojnë se mund të jetë gjysma e sipërme e një individi të gërmuar në vitin 1960.
Kur arkeologët e gjetën atë, kafka u rrafshua në rreth dy centimetra trashësi.
Në laboratorin e Kembrixhit, Dr. Lucía López-Polín bashkoi mbi 200 pjesë të kafkës me dorë të lirë, për ta kthyer atë në formën e saj origjinale, duke përfshirë nofullat e sipërme dhe të poshtme.
“Çdo fragment i kafkës pastrohet butësisht ndërsa ngjitësi dhe konsoliduesi rishtohen për të stabilizuar kockën, e cila mund të jetë shumë e butë, e ngjashme në konsistencë me një biskotë të zhytur në çaj”, tha Pomeroy./KultPlus.com
Rikthehet në TKOB, pas më shumë se 10 vitesh, baleti “Plaga e dhjetë e Gjergj Elez Alisë”, një vepër shqiptare që i ka rezistuar kohës.
Baleti mban muzikën e të madhit Feim Ibrahimit, libret të Ismail Kadaresë, koreografi të Agron Aliajt, skenografi e kostumografi të Naxhi Bakallit e baletmaestër, Carlos Montalvan dhe Alisa Gjoni.
Kjo vepër përcjell lajtmotivin e jetës së heronjve të legjendave shqiptare: dashurinë dhe sakrificat për atdheun dhe njerëzit e dashur.
Legjenda nis me Gjergj Elez Alinë, i cili ka nëntë vjet që dergjet në shtrat nga plagët e marra dhe përfundon me duelin mes tij dhe Balozit. Ndonëse me nëntë plagë në trup, Gjergji e vret atë. Në kulmin e gëzimit, ai mbyll sytë përgjithmonë nga plaga e dhjetë që ka marrë, në krahët e të motrës e mes kreshnikëve të tij.
Përveç të tjerash, gjatë këtij muaji TKOB do të shfaqë edhe koncert me rastin e 80-vjetorit të çlirimit të vendit, operën “Flauti magjik”, në versionin për fëmijë e familje dhe do të kulmojë me produksionin e ri të “Madama Butterfly” të Puccini-t./atsh/KultPlus.com
Aleko Prodani përveç humorit fin që dhuroi me rolet e tij, do të kujtohet për fundin e jetës që pati. Thonë se ëndrra e çdo aktori është të vdesë në skenë. Nëse kjo është e vërtetë, mund të thuhet se Aleko Prodani e realizoi këtë ëndërr.
Ishte 2 maji i vitit 2006 kur gjatë provave për vënien në skenën e teatrit “Andon Zako Çajupi” Korçë të komedisë “Tre burra për një grua” nga Dario Fo, kur Aleko Prodani do të rrëzohej papritur, për të mos u ngritur më kurrë.
Edhe pse iku në moshë jo të madhe (64 vjeç) prej më shumë se 30 vjetësh Aleko Prodani ishe një nga yjet më të mëdhenj të teatrit shqiptar, i shquar sidomos në zhanrin e komedisë.
Aleko Prodani (19 maj 1942 – 2 maj 2006) në vitin 1961 u bë bashkëthemelues i Estradës së Ushtarit, ku edhe u formua si aktor, gjatë një stazhi gjashtëvjeçar. Më pas u emërua aktor në Estradën e Korçës, ku u bë menjëherë margaritari i kurorës. Për shkak të “biografisë së keqe” e largojnë nga Estrada, pas Plenumit IV dhe e dërgojnë për “riedukim në prodhim”. Por burokratët komunistë u bënë shpejt të vetëdijshëm se zbrazëtia që ai kishte lënë pas vetes në Estradën e Korçës, nuk mund të mbushej kurrsesi. Pas rikthimit në Estradë, fillon për të një periudhë e artë. Interpreton në rreth 60 premiera të Estradës së Korçës, ku shquhet për aftësi të rralla në të gjitha zhanret. Për 15 vjet (1980 – 1995) bëhet njeriu kyç i kësaj trupe.
Prodani është autor i libreteve, regjisor dhe aktor kryesor në 30 premiera, e dhjetëra skeçe e komedi me një akt që shfaqen edhe në TVSH në programet e Vitit të Ri. Nën drejtimin e tij në vitet ’80, Estrada e Korçës bëhet më e mira në vend.
Cilësitë e tij të rralla bëhen të kërkuara edhe në Teatrin “A. Z. Çajupi”, ku interpreton rreth 20 role në komedi. Pas sukseseve në teatër, arrin të tjera në kinematografi, ku interpreton në tri kinokomedi, si edhe TV, ku interpreton në një seri spektaklesh dhe telekomedish. Këto arritje i japin, më 1992, titullin “Artist i Merituar”. Ka fituar tri herë rresht, në tri pjesëmarrje, çmimin për aktorin joprotagonist në Festivalin e Aktrimit në Fier, në edicionet 2003, 2004 e 2005.
Ai luajti edhe në disa filma si:
“Kronikë provinciale” (2009) i xhiruar më 2005 para se të vdiste “Borxhliu” – (1999) (TV) “Dashuri në krisma” – (1997) babai “Zëvendësi i grave” – (1987) drejtori, Miti “Dy herë mat” – (1986) Kopi/atsh/KultPlus.com
Vilëza Zeqiri, Valeza Rama dhe Kaltrina Thaqi janë tri vajzat e reja që po e dërgojnë Kosovën në skenat ndërkombëtare në fushën e Gjimnastikës.
Nga Gjimnastika Europiane kanë njoftuar se tri vajzat po punojnë me shpresë dhe ambicie për të bërë emrin e tyre të njohur në skenat e mëdha të gjimnastikës.
Në një intervistë të shkurtër, tri vajzat janë shprehur se gjimnastika i bën më të lumtura dhe i bën që të harrojnë problemet e tyre.
Që të trija do të nisin kualifikimet sot, me Bora Hoti, Vlera Gërguri dhe Elena Sefa në garën për të rinj./KultPlus.com
Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka përkujtuar masakrën e Studimes, ku në vitin 1999 u vranë 166 banorë të këtij fshati.
“Megjithëse plagët e luftës dhe të ditës së kobshme në Studime mund të mos shërohen kurrë plotësisht, shpirti i banorëve mbetet i pathyer”, thuhet në njoftimin e presidencës.
Tutje, në reagim thuhet se Studimja tashmë, pas 25 viteve është ngritur, kurse banorët krahas me shpresën për drejtësi, shikojnë kah e ardhmja.
“Do t’i kujtojmë martirët përherë për të mos u harruar, sikurse do t’i kujtojmë të gjitha masakrat nëpër Kosovë!”, thuhet tutje një njoftim./KultPlus.com
Londër, ekspozita “Michelangelo: Dekadat e fundit” hapet më 2 maj dhe zgjat deri më 28 korrik.
Ndër pikat kryesore të ekspozitës është boceti i vetëm i shpëtuar i Mikelanxhelos (Epifania), një vizatim përgatitor në shkallë të plotë, i cili është një nga veprat më të mëdha të Rilindjes në letër.
Michelangelo, gjeniu italian i tavanit befasues të Kapelës Sistine dhe statujës ikonike të Davidit, duartrokitet shpesh për arritjet e tij të hershme.
Megjithatë, një ekspozitë e re që hapet sot (më 2 maj) në Muzeun Britanik të Londrës synon të hedhë dritë mbi një periudhë më pak të njohur: vitet e tij të fundit.
Që nga të 50-at deri në vdekjen e tij në pothuajse në moshën 89 vjeç, ekspozita e titulluar “Michelangelo: Dekadat e fundit” shfaq thesare të rralla, duke përfshirë “Epifaninë” dy metra të lartë. Vizatimi i përfunduar me shkumës të zi nga Michelangelo po zbulohet për publikun për herë të parë që nga restaurimi i tij në vitin 2018.
Si i vetmi vizatim i plotë i mbijetuar nga Michelangelo, ky vizatim përgatitor në shkallë të plotë është një nga veprat më të mëdha të Rilindjes në letër dhe qëndron si një nga thesaret më të çmuara të Muzeut Britanik./ora/KultPlus.com
Gani Mehmetaj, producent, ish-drejtor i Kosovafilmit
Juria e Qendrës Kinematografike të Kosovës me ktheu përgjigjen negative për projektin kapital “Rugova-rilindasi i fundit”!
Kam punuar dy vjet me regjisorin Artur Tahiraj dhe bashkëpunëtorët për këtë projekt; kemi konsultuar arkivat filmike të disa qendrave ndërkombëtare e kombëtare, kemi shfletuar literaturë dhe kemi biseduar me bashkë kohanikë të Rugovës, por kot, QKK në emër të jurisë së emrave të panjohur ma ktheu një përgjigje të thatë. Asnjë sqarim dhe asnjë arsyetim pse është refuzuar filmi i gjatë dokumentar -artistik “Rugova…” Ishte e turpshme dhe arbitrare mënyra e shpërfilljes.
Me përjashtim të Melihate Qenës (regjisore teatri për fëmijë e të rinj, ajo u tërhoq për shkak të konfliktit të interesit), kurrë nuk kam dëgjuar për asnjërin nga anëtarët e jurisë së QKK-së, përkatësisht të përzgjedhurit e Ministrisë së Kulturës.
Të gjitha qendrat kinematografike në Evropë e publikojnë biografinë e anëtarëve të jurisë (kryesisht janë ekspertë, producent e regjisor filmi me emër, apo shkrimtarë të njohur), kurse QKK-ja nuk e dha asnjë fjalë për ta, sepse s’kanë ç’të thonë.
Në një gjoja arsyetim me shkruajnë se konkurrenca ishte e madhe! Përgjigje cinike e fyese.
Sa për dijeni të bosëve të jurisë që e kanë përzgjedhur këtë grup anonimësh, po ua kujtoj se filmi “Kukumi” ku unë isha producent e drejtor i Kosovafilmit ka marr pjesë në 66 festivale ndërkombëtare, ka marr çmime të arta në Festivalin e Venedikut, Festivalin e Filmit shqiptar dhe në disa festivale të tjera ndërkombëtare. Të gjithë filmat e Kosovës pas 2004-tës nuk kishin çmime e festivale sa filmi “Kukumi” e Kosovafilmi që e udhëhoqa 17 vjet.
Dy vjet më parë po ashtu juria e QKK-së, pa emra dhe pa biografi, e refuzoi filmin “Rugova- rilindasi i fundit ” edhe pse ishte i vetmi projekt dokumentar-artistik.
“Sivjet për herë të parë nuk e mbështetem asnjë film dokumentar”, u arsyetuan në QKK, sepse s’mund të shkruanin se nuk e mbështesim filmin për Ibrahim Rugovën.
Shkelja e rregullores për formimin e Komisionit dhe për shpalljen e jurisë është imtësi për ta. Ndërkaq, këto shkelje i kanë bërë. Poashtu, pas katër ditësh të përditësimit të jurisë i shpallën rezultatet. Edhe sikur të ishin supermen nuk do të arrinin t’i lexojnë mbi 30 skenarë filmoi e t’i vlerësojnë mbi 30 projekte kinematografike me tritmen, sinopsise, buxhetin, biografi autorësh etj.
Por duket rezultatet i kishin të gatshme, s’kishin pse lodheshin.
Në ligj dhe rregullore QKK-ja nuk ka lënë mundësi ankese! Si në shtetet totalitare.
Prandaj Ministria e Kulturës duhet të shkarkojë jurinë e QKK-së, të zhvlerësoj rezultatet e konkursit dhe të formojë juri të re në afate ligjore./KultPlus.com
Për nder të 23 prillit, Ditës Botërore të Librit, më 27 prill në Malmö të Suedisë u realizua një pasdite kulturore me autorë, veprat e të cilëve u botuan kohëve të fundit. Veprat që u përzgjodhën u botuan në Prishtinë e Tiranë, ndërsa autorët e tyre gjallojnë në atdhe e mërgatë. Në sallën e mbushur përplot bashkatdhetarë- dashamirës të librit e mysafirë të ftuar nga Parisi, Uppsala, Stockholmi, Kopenhaga, Halmstadi, Vetlanda, Landskrona e Malmö, promovimi i parë filloi me veprën e autorit nga Prishtina.
Abdullah Zeneli
“SALIH LUTOLLI-AGI Kalorës i rrugës së pafund”, shtëpia botuese “Faik Konica” Prishtinë, 2023
Për këtë monografi, kushtuar jetës e veprës së piktorit Lutolli, foli shkrimtari shqiptar me banim në Paris Luan Rama. Rama, përveçse njohës i denjë i gjuhës e kulturës frënge, është edhe skenarist e kineast, është edhe njohës i hollë i artit shqiptar e botëror. Vizita e Ramës në Malmö, ishte pjekje e tij e parë me Suedinë. Shpirtërisht, Rama ishte takuar qëmoti me vendin nordik, prejse kishte lexuar Lagerlöf-in, Strindberg-un, Tranströmer-in, apo kishte parë filmat e Bergman-it, Troell-it, aktrimin e Garbo-së e Ingrit Bergman-it. Luan Rama është gjurmues e ndriçues i fatit të familjeve elitare shqiptare në Europë (siç ishte familja Durrazo) dhe kur rasti e sjell para publikut (si në organizimin e “Okarinës”) shfaqet përrallor në kuvendim, aq sa të duket vetja se gjendesh para një orakulli. Rama ishte mbështetës i artistëve shqiptarë, rrugët profesionale të të cilëve, një ditë, përfunduan në Francë. Në Francë, Rama ishte ambasador i shtetit shqiptar për shumë vite dhe profesor në universitetin “Denis Didero”. Dhe jo vetëm artistëve. Në kohën e luftës në Kosovë, Luan Rama krijonte kontaktet e nevojshme mes udhëheqësve të Kosovës e shtetit të Francës. Luan Rama ftonte përfaqësuesit e UÇK-së për bashkë këshillim me shkrimtarin e madh Ismail Kadare, që jetonte në Paris në kohën e luftës në Kosovë.
Salih Lutolli-Agi, kur u dëbua bashkë më mijëra bashkëqytetarë nga Prishtina, përfundoi në Francë. Atje gjeti Luan Ramës dhe e mori mbështetjen e tij. Këtë histori takimi, Rama ia evokoi publikut kur filloi të flasë për piktorin Lutolli. E rrëfeu edhe dramën familjare që artisti e kishte përjetuar në Kosovë (një vajzë e Lutollit ishte plagosur në Prishtinë). Pastaj nisi të vlerësojë krijimtarinë e piktorit. Përmendi teknikat e realizimit të motiveve, legjendat e subjekteve grafike, përkryerjet artistike që Agi i krijon me tush, akuarel apo guash. Veçoi edhe titujt kuptimplotë që piktori u jep tablove të veta. Titujt-pagëzimet e grafikave dëshmojnë kulturën letrare të Agit. Lutolli, për shkrimtarin Luan Rama, është piktor i realizuar dhe piktor që ka lexuar shumë njëkohësisht. Surrealizmi i Agit është ekuivalent me surrealizmin europian. Brenda arealit surrealist shqiptar Agi është origjinal dhe i pashoq. “Agi, do të duhej të bashkëpunonte me galeritë e njohura në Suedi, apo gjetkë në Europë, edhe për faktin se do të mund të internacionalizonte artin shqiptar”-tha Rama. Gjithashtu i sugjeroi Lutollit të vë në objektivin e grafikës së tij epikën suedeze ngase është e bukur dhe e kapshme për intuitën e tij krijuese.
Kur piktori Lutolli mori fjalën, kujtoi fëmijërinë, shkollimin, punën, publikimet e para dhe bashkëpunimet me revistat e shkrimtarët kosovarë që krijuan trashëgiminë gjysmëshekullore letrare të vendit gjatë shekullit XX e fillimit të shekullit XXl. Trashëgimia figurative e kësaj periudhe në Kosovë mbanë me krenari nofkën e shkurtër Agi. Monografinë për jetën e veprën e Lutollit e përgatiti Abdullah Zeneli dhe e botoi shtëpia botuese “Faik Konica”. Botimi i monografisë është luksoz, bashkëpunimi i autorit Zeneli me “Faik Konicën” i rëndësishëm. Për monografinë foli edhe miku i Agit dhe i shqiptarëve danezi Niels Henrik Hooge që kishte ardhur enkas nga Kopenhaga. Agi mori shumë urime për veprën nga bashkatdhetarët e miqtë suedezë, danezë e norvegjezë.
Zyrafete Kryeziu-Manaj
“Dikter i urval” përktheu Ullmar Qvick, e botoi shtëpia botuese “Beqir Musliu” Gjilan.
Zyrafete Kryeziu- Manaj është emër i njohur i lirikës shqiptare në ekzil. Dikur ishte protagoniste e revoltës dhe e qëndresës në Kosovë. Poezisë i fali përkushtimin, lirisë idealin dhe sakrificën personale. Këto dy virtyte të larta njerëzore e shquajnë jetën e saj. Shqiptar Oseku i kishte parasysh këto dy cilësi, kur filloi të flasë për poeten në suedisht. Duke e njohur mirë poezinë e Zyrafetes e duke qenë vetë redaktor i përmbledhjes “Dikter i urval”, Oseku e kishte të lehtë t`u transmetonte të pranishmeve vlerat që fsheh poezia dhe virtytet që rrezaton njerëzia e kësaj gruaje shqiptare. Oseku e mbaroi ligjërimin e vet me një diskurs kuptimplotë që lartësonte emrin e gruas në shoqëri dhe denonconte sjelljet brutale (të kohëve të fundit) të burrave në dëm të qenies femërore.
Për përmbledhjen “Jam Strugan” të Demisait foli Qerim Kryeziu. Demisai poezinë e ka pasion, psikologjinë profesion. Poezinë e formaton me elemente të vjershërimit klasik, me strofa e rima të prera e të rregullta. Një traditë e hershme kjo në metrikë, e sprovuar me sukses nga Demisai në poezi. Ndërkaq në psikologji, Demisai demonstron metodologji krejtësisht të re dhe e aplikon atë në repartet e spitalit të psikiatrisë në Goteborg ku punon. Kërkimet dhe rezultatet e punës së vet, sivjet i publikoi në librin shkencor me titull “Antidepressiv Kognitiv Stil” të botuar këtë vit në suedisht. Librit iu bë një prezantim i shkurtër dhe autorit iu shtruan disa pyetje interesante.
Qerim Raqi
“Tregime dhe poezi nga nobelistë suedezë” të përkthyera në shqip, botoi shtëpia botuese “Armagedoni” Prishtinë, 2023
Qerim Raqi, përveçse poet, me disa përmbledhje të botuara, është edhe përkthyes i mirë i letërsisë suedeze në shqip. Ismail Rugova (veprimtar e përpilues i hershëm i fjalorëve të parë suedisht-shqip) dëshmoi aftësitë shqipëruese të Raqit në përkthimin e tekstit suedisht në shqip, qoftë ai poetik a prozaik. Duke u ndalur shkurtimisht tek secili nobelist suedez dhe duke konkretizuar tekstet suedisht- shqip, Rugova konstatoi se Raqi është mjeshtër i përkthimit dhe mësues e intelektual që i bën nder komunitetit tonë në Suedi. Raqi lexoi një poezi të Lagerkvist-it të përkthyer në shqip.
Prof. Rexhep Jashari para pensionimit ishte mësues e misionar i shqipes. Pas pensionimit, kontribuoi me koleksionimin e këngëve epike dhe studimeve historike. Në ekzil, Jasharit i peshon gjithashtu fatura e angazhimeve kombëtare për liri e pavarësi të Kosovës. Për autorin Jashari, epika historike është e veçantë. Për këtë arsye, ai mblodhi e analizoi këngët që populli ynë i këndoi për heronjtë si Isa Boletini, Bajram Curri, Shaban, Hamëz e Adem Jashari. Këto figura heroike janë strumbullar i këngëve epike, ngase të njëjtat ishin subjekte të ngjarjeve të mëdha historike. Botimet e Jasharit mundësojnë që epika historike për këta heronj të ruhet e të përcillet si trashëgimi. Edhe këngët e thonë se qëndresa e këtyre heronjve ishte madhështore e mitike. Po aq madhështore, në kuptimin estetik, është edhe lirika epike që është shkruar e kënduar për këta burra qendrestarë. Prezantimin e veprave të prof. Jasharit e bëri Gala Kryeziu.
Entela Tabaku (poete dhe profesore në Universitetin e Uppsales) theksoi rëndësinë që kanë botimet për kulturën kombëtare, veçanërisht për mërgatën. Gjuha është e rëndësishme për të gjithë, për mërgimtarët gjuha është vetë ekzistenca e tyre. Shqipja ka trojet e veta ku jeton sovrane dhe nuk ka nevojë të brengoset nëse harrohet nga dikush. Ne, mërgimtarët kemi nevojë për të, prandaj nuk guxojmë ta harrojmë. Meqë jetojmë në trojet e huaja, GJUHËN e kemi të vetmen pasuri, të vetmin ilaç që siguron vazhdimësinë tonë si shqiptarë- përfundoi Entela Tabaku.
Promovomi si organizim
Për këtë organizim, anëtarët Qendrës Kulturore “Okarina” kishin menduar mirë, kishin punuar shumë dhe e kishin realizuar shkëlqyeshëm. Promovimi pati për motivacion Ditën Botërore të Librit. Në këtë organizim nderoi me pjesëmarrje edhe konsulli i Kosovës në Suedi zoti Ardian Kolaj.
Falënderojmë RTV “Zëri i Danimarkës” z. Ibrahim Xhemajli dhe z.Bedri Bytyçi për mbeshtetje mediale, Lulzim Ramën për mbeshtetje me tekniken e zërimit dhe shoqatën kulturore “Kosovarja” të Malmös për gostitjen./KultPlus.com
Më 2 maj 1999, civilë shqiptarë të fshatit Studime të Vushtrrisë u morën dhe vranë nga forcat serbe. Sot e asaj dite ende nuk është vënë drejtësi për viktimat.
Brenda dy orëve ishin pushkatuar nga paramilitarët serb 116 persona civil që ishin në kolonë për tu shpërngulur në drejtim të Shqipërisë. Shumë tjerë ishin plagosur e me mijëra tjerë pas arrestimit nga forcat serbe ishin depërtuar për në Shqipëri.
Familjarë dhe qytetarët nderojnë çdo vit viktimat nga forcat serbe, duke përkujtuar luftën e Kosovës./ KultPlus.com
Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave kujtoi sot, në ditën e ndarjes nga jeta, Pjetër Gjokën (1912-1982).
Pjetër Gjoka lindi në Ulqin, në një familje të varfër, e cila u detyrua të emigronte për shkak të gjakmarrjes, e megjithë vështirësitë ai arriti të bëhej një nga aktorët e regjisorët më të njohur të skenës dhe ekranit.
Aktivitetin në teatër, në lëvizjen amatore e filloi që vitet ’30 në Shkodër. Në vitin 1947 vjen si aktor në Teatrin Popullor, pasi kishte debutuar me Teatrin e Ushtrisë. Roli i parë ishte në komedinë “Tartufi”, por Pjetër Gjoka arriti të interpretonte mbi 90 role në këtë teatër, dhjetëra role kryesore nga dramaturgjia botërore, ndërsa në skenë qëndroi 52 vjet rresht, duke interpretuar edhe krejtësisht i verbër. Disa nga kryerolet e tij janë: Haritonov, Shpend Gjeta, Plaku, Mac Donald, Miler, Zabeliku, Klaudi, Mbreti Lir, Ali Pashë Gucia etj.
Në vitin 1961 ai është ndër katër aktorët që u nderua me titullin e lartë “Artist i Popullit”. Ka interpretuar edhe në disa filma artistikë, duke krijuar figura të arrira. Roli i fundit i tij në Teatrin Kombëtar ishte në dramën “Epoka para gjyqit”./atsh/KultPlus.com
12 shtëpi botuese të huaja kanë aplikuar në Fondin e Përkthimit të Letërsisë shqipe në gjuhë të tjera. Çdo vit Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit mbështet përkthimin e 6 veprave shqipe në gjuhë të huaj.
Në këtë edicion të fondit, kanë aplikuar shtëpi botuese edhe nga vende përtej Europës, si p.sh shtëpia botuese egjiptiane “Al Arabi Publishing and Distributing”, e cila ka botuar në arabisht romanin “Valsi i lumturisë” të shkrimtarit Ylljet Aliçka.
Një tjetër libër i tij, “Histori njerëzish të zakonshëm”, është botuar në italisht nga “Lit Edizioni”.
Libri i shkrimtarit Ismail Kadare, “Vajza e Agamemnonit”, përkthyer nga Vasilij Tyhin, është botuar në gjuhën ruse nga Ivan Limbakh Publications, ndërsa “Gjenerali i ushtrisë së vdekur” është botuar nga shtëpia botuese “Bora Babic”, me përkthimin e të mirënjohurit Esad Mekuli.
Të tjerë emra të njohur të letrave shqipe që janë botuar në gjuhë të huaja janë: Arian Leka, Ledia Dushi, Namik Dokle, Shemsi Mehmeti, Maklena Nika, Olimbi Velaj, Manjola Nasi e Artur Spanjolli./atsh/KultPlus.com
Më 6 maj është datëlindja e 619 e Gjergj Kastriotit e kjo festë do të shënohet me përurimin e shtatores në Gjakovë, përurim që do të bëhet më 4 maj, shkruan KultPlus.
Për këtë organizim është njoftuar në rrjetet sociale nga Bajram Kabashi, dhe më poshtë e keni të bashkangjitur njoftimin e plotë.
Me 4 maj 2024 në Gjakovë përurohet përmendorja e Gjergj Kastriotit, e fiancuar nga Gjergj Prenkoçaj.
Ndërsa pas dy ditësh, me 6 maj 2024 , në Prishtinë, sidomos para përmendores së Kryeheroit, do të organizohet një festë e madhe gjithëkombëtare për ditëlindjen e 619 të Gjergj Kastriotit, festë që e tejkalon përmasën e festimit të ditëlindjes së Arbërorit më të madh që e njef historia jonë.
Përpos organizatorëve Pal – Islam Idrizit, Basri Bekës e Raif Gashit , që shihen në këtë foto , organizimi do të ketë karakter mbarëkombëtar dhe do të përfshihet në të mbarë atdhetaria Shqiptare.
Pothuaj 25 vite pas çlirimit të Kosovës nga UÇK dhe NATO, më në fund populli Shqiptar po i merr punët e kombit në duartë e veta…!
Kori Siparantum është shndërruar një prej përfaqësime më dinjitoze të Kosovës, shkruan KultPlus.
Pas paraqitjeve të shumta dhe të suksesshme nëpër gara të ndryshme botërore, Kori Siparantum do të paraqitet në Vjenë, në Wiener Konzerthaus.
Për këtë prezantim të radhës ka njoftuar Memli Kelmendi i cili ka shtuar se ky prezantim do të transmetohet edhe në televizionin ARTE.
Më poshtë e keni njoftimin e plotë të Kelmendit.
Të dashur miq,
Po fillojmë një lajm të jashtëzakonshëm për ne!
Nga data 4 – 8 MAJ 2024, Kori Siparantum do të udhëtojë për në Vjenë, ku do të ngjitet përseri në skenën prestigjioze për koncertin e datës 7 Maj në Wiener Konzerthaus, Großer Saalme me Orkestren Simfonike të Vjenës, Wiener Symphoniker me korin e njohur Wiener Singakademie me rastin e 200 vjetorit të Premierës së Simfonisë së Nëntë të Ludwig van Beethoven (Ludwig van Beethoven Symphonie Nr. 9 d-moll op. 125) Koncerti do të dirigjohet nga dirigjentja botërore Joana Mallwitz dhe do të transmetohet në ARTE.
Për detaje të tjera do të ju informojmë gjatë ditëve në vijim./ KultPlus.com
Mentor Arifi është emëruar ambasador i ri i Kosovës në Zvicër.
Presidentja e vendit, Vjosa Osmani i ka uruar suksese në detyrën e tij, gjersa është shprehur i bindur se ai do të vazhdojë të punojë drejt forcimit të lidhjeve ndërmjet Kosovës dhe Zvicrës.
“Ambasadorit të emëruar Mentor Latifi i urova suksese në detyrën e tij si ambasador i ri i Republikës së Kosovës në Konfederatën Zvicerane.
Jam e bindur se ai do të vazhdojë të punojë drejt forcimit të lidhjeve ndërmjet Kosovës dhe Zvicrës, një aleat i vjetër dhe shtëpia e shumë anëtarëve të diasporës sonë të gjallë”, tha Osmani.
Nis sot në Tiranë, Festivali Ndërkombëtar i Akuarelit, një ngjarje e artit pamor që sjell piktorë nga e gjithë bota dhe që është kthyer në një traditë. Me mbështetjen e Bashkisë Tiranë dhe Ministrisë së Kulturës, ky aktivitet artistik do të zgjasë nga data 2-10 Maj 2024, duke shënuar kështu vitin e 11-të të organizimit të këtij festivali të rëndësishëm për botën e akuareleve.
Qëllimi i këtij festivali është jo vetëm të prezantojë talentet më të mira botërore të akuarelit, por edhe të promovojë pasurinë kulturore, historike dhe turistike të Shqipërisë. Gjatë ditëve të festivalit, nëpër vende të bukura të Tiranës dhe përreth saj do të zhvillohen ngjarje interaktive, demonstrime live dhe itinerare artistike, duke sjellë piktorët në kontakt me peizazhet dhe traditat e vendit.
Një pjesë e rëndësishme e festivalit do të jetë ekspozita në Galerinë Fakultetit të Arteve të Bukura në Universitetin e Arteve në Tiranë, e cila do të prezantojë veprat e mjeshtërave të njohur të akuarelit. Ky moment do të mbledhë nën një çati profesorë, studentë, dashamirës të artit dhe përfaqësues të mediave, për të ndjekur shfaqjen e këtyre veprave të jashtëzakonshme.
Nëpërmjet demonstrimeve live dhe ekspozitave, festivali synon të promovojë Tiranën në arenën ndërkombëtarë, si edhe të edukojë e frymëzojë brezat e ardhshëm nëpërmjet artit dhe kulturës.
A po shtrëngohet buxheti juaj, por udhëtimi është gjëja e fundit që do të dëshironit të hiqnit dorë? Mos u shqetësoni, ne kemi një zgjidhje. Në fakt, kemi disa, shkruan Daniela Kankova në revistën amerikane “Traveling Lifestyle”.
Pas disa kërkimesh ne hartuam një listë me gjashtë destinacionet më të lira në Evropë për pushime në 2024 ku mund të pushoni si ‘Mbret’.
Riviera Shqiptare
Shpesh i referuar si Bali Evropian, Riviera Shqiptare ka tërhequr vëmendjen e shumë udhëtarëve vitet e fundit.
Shqipëria ofron plazhe mahnitëse dhe ujëra të kthjellët bruz, dhe vija bregdetare është gjithashtu e veshur me resorte të shkëlqyera, restorante dhe atraksione kulturore.
E gjithë kjo me një kosto të përballueshme në krahasim me destinacionet e njohura mesdhetare.
Çmimi mesatar për një dhomë hoteli shkon nga 40 deri në 90 dollarë.
Një vakt në një restorant të lirë kushton 10 dollarë.
Një birrë në një bar kushton 3 dollarë.
Për më tepër, plazhet e Shqipërisë nuk janë ende të mbipopulluara me turistë.
Ndaj nxitoni të rezervoni udhëtimin tuaj përpara se udhëtarët të njihen me këtë perlë të fshehur mesdhetare, Rivierën Shqiptare.
Shqipëria është renditur mes gjashtë destinacioneve më të lira në Evropë për t’u vizituar në verën e vitit 2024:
Riviera Shqiptare Alanya, Turqi Sunny Beach, Bullgari Algarve, Portugali Budva, Mali i Zi Kretë, Greqi/atsh/KultPlus.com
Arif Demolli lindi më 2 maj 1949 në Gllogovicë të Prishtinës.
Demolli la pas shumë vepra letrare të njohura si: “Lushi si askushi”, “Pëllumbat e kujtimeve”, “Ballkonet e një qyteze” e shumë të tjera.
Mësimet e para i mori në vendlindje, kurse në Prishtinë mbaroi shkollën e mesme normale dhe fakultetin filozofik, grupin e gjuhës dhe letërsisë shqiptare.
Pos në arsim, punoi në revistën “Bota e Re”, Televizionin e Prishtinës, “Fjala”, “Pionieri”.
Tregimet e tij janë përfshirë në panorama dhe në antologji të ndryshme të prozatorëve shqiptare. Librat “Ballkonet e një qyteze” dhe “Pëllumbat e kujtimeve i janë ribotuar edhe në Tiranë”.
Më 1981 u burgos dhe u dënua me dy vjet burg, kurse deri më 1990 mbeti pa punë dhe pa të drejtë botimi të veprave të tij.
Për romanin “Të gjallët dhe të vdekurit e një fëmijërie” mori Çmimin “Pjetër Bogdani” të Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës, kurse për librin “Pse gjirafa ka qafë të gjatë” mori çmimin letrar “Vehbi Kikaj”. /KultPlus.com
Pasditen e sotme, në vijim të vizitës në rajonin arbëresh të Kalabrisë, Presidenti i Republikës, Bajram Begaj, zhvilloi një takim me banorët e komunës Firmo.
Presidenti Begaj përcolli mesazhin për ndërveprim mes komuniteteve me kultura të ndryshme dhe në këtë aspekt vlerësoi rolin e arbëreshëve për fuqinë e identitetit, trashëgiminë kulturore, traditën popullore dhe folklorin. Duke iu referuar traditës së përvitshme të “Valljes”, që në këtë fshat ruhet si simbol i fitores së Skënderbeut, Presidenti Begaj theksoi se ajo mbetet gjithnjë frymëzuese. Ai iu drejtua pjesëmarrësve në këtë festë të “Valljes” të promovojnë njohjen e identitetit dhe diversitetin kulturor.
“Sot, më shumë se kurrë, kemi nevojë të shohim të “vallëzojnë lirshëm” veçanërisht të rinjtë, të cilët duhet të luajnë një rol thelbësor në ruajtjen e kësaj trashëgimie. Të rinjtë janë ambasadorët e ardhshëm të kulturës sonë dhe mbajtësit e flamurit të identitetit arbëresh dhe shqiptar”, – u shpreh Presidenti Begaj, i cili tha se duhen përgatitur brezat për të përballuar sfidat e globalizimit, si dhe duke ruajtur unikalitetin e trashëgimisë.
“Kultura dhe tradita arbëreshe, si pjesë shumë e rëndësishme e kulturës shqiptare, – vlerësoi Presidenti Begaj, janë dëshmi e fuqisë së lirisë për të mbijetuar përmes shekujve, edhe në kushte të vështira dhe ndryshime të mëdha historike”. Sikurse në takimet e mëparshme me arbëreshët, edhe në Firmo Kreu i Shtetit përcolli mesazhin për ruajtjen e traditave, kulturës e gjuhës, si një mënyrë për të kujtuar origjinën, por dhe për të ndërtuar një të ardhme të qëndrueshme./KultPlus.com
“Jeta e çdo njeriu përfundon në të njëjtën mënyrë. Janë detajet se si ai njeri jetoi dhe se si vdiq që dallojnë njërin person nga tjetri”.
“Mënyra më e mirë për të kuptuar, nëse e beson dikë, është duke i besuar atij/asaj”.
“Përpara se të flasësh për jetën, së pari duhet ta jetosh atë”.
“Gjëja më e dhimbshme është të humbasësh veten në procesin e të dashurit shumë të dikujt dhe të harrosh se edhe ti vetë je special/e”.
“Asnjë mik nuk është aq besnik sa një libër”
“Lumturia tek njerëzit inteligjentë është gjëja më e rrallë që njoh”.
“Përpara se të flasësh, dëgjo. Përpara se të reagosh, mendo. Përpara se të shpenzosh, kurse. Përpara se të lutesh, fal. Përpara se të heqesh dorë, përpiqu”.
“Mjaft ndoqe nga pas personin e gabuar. Personi i duhur nuk ka për ikur kurrë nga ty”.
“Është me rëndësi që të arrish në fund të një udhëtimi, por gjëja më me rëndësi, është vetë udhëtimi”.
“Vetëm ata që janë të përgatitur për të shkuar shumë larg, mund ta kuptojnë më mirë se sa larg mund të shkojnë”. / KultPlus.com
Edicion i tretë i Javëve Kulturore Ndërkombëtare çeli sot siparin përmes një ceremonie të zhvilluar në sheshin “Skënderbej”.
Në ceremoninë festive ishin të pranishëm ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja, kryetari i bashkisë së Tiranës, Erion Veliaj, ministrja e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural, Anila Denaj, ambasadorë të huaj të akredituar në vendin tonë, qytetarë, etj.
Në fjalën e tij, ministri Blendi Gonxhja tha se “Javët Kulturore Ndërkombëtare do të rrokin gjithë vendin për 7 muaj rresht deri në nëntor, nisur nga Tirana për të mbushur salla, teatro, galeri arti, sheshe dhe qytete me programe të pasura aktivitetesh nga 20 shtete”.
“Nga nesër merr jetë “Java e Evropës” si rrënjë dhe perspektivë e jona, e para jo pa qëllim e shtrirë në Gjirokastër, Shkodër dhe Tiranë. Kalendari vijon me Francën, Greqinë, Italinë, Izraelin, Brazilin, Hungarinë, Holandën, Turiqinë, Mbretërinë e Bashkuar, Kinën, Gjermaninë, Japoninë, SHBA, Austrinë, Spanjën, Malin e Zi, Meksikën e Kosovën, fqinj e miq të largët në sofrën shqiptare ditë e natë si në shtëpinë tuaj”, nënvizoi Gonxhja.
Ministri Gonxhja u shpreh se “kodi ynë gjenetik na thotë se shtëpia jonë është edhe Zotit, pavarësisht besimit të robit, e mikut pavarësisht prejardhjes racës, ngjyrës. Ndaj Shqipëria promovon manifestimet mbarëkombëtare, ndërkombëtare dhe nxit diversitetin”.
Kryebashkiaku Veliaj tha se “ne do t’i fillojmë javët e kulturës me atë që është bashkëpunëtori më i madh, adresa jonë destinacioni ynë, ambicia jonë e madhe me Javët e Bashkimit Evropian. Pastaj do të vazhdojmë me javën e Francës, ku do të kemi aktivitete të ndryshme“.
“Ftesa imë është që secili prej jush në vendin e tij të punës, në një institucion, në një shkollë, në një biznes që ka partneritet me një nga vendet të organizojë një minijavë të kulturës. Besoj se kultura, muzika, arti, teatri i bashkon njerëzit më shumë se politika”, tha Veliaj.
Javët Kulturore Ndërkombëtare nisin kështu rrugëtimin e tyre të tretë në Shqipëri. Dy edicionet e tjera kanë sjellë në Tiranë dhe qytete të tjera të vendit, qindra artistë nga bota.
JKN filloi si një nismë e ish-Ministrisë së Kulturës në vitin 2022, me dëshirën për të përçuar vlerat dhe traditat e për të nxitur shkëmbimin kulturor dhe frymëzuar inovacionin.
Nëpërmjet këtij projekti vendet njihen më mirë, forcohen marrëdhëniet me partnerët ndërkombëtarë, si dhe rritet oferta e aktiviteteve kulturore në Shqipëri për të gjitha shijet dhe moshat. JKN e shndërron skenën e aktiviteteve kulturore në vend në një arenë ndërkombëtare shumëkulturore dhe shumëdisiplinore./KultPlus.com
