Sonte, në Prishtinë do të mbahet koncerti organizuar nga Opera e Kosovës dhe Filharmonia e Kosovës, ku do të performojë soprano e mirënjohur shqiptare, Ermonela Jaho, përcjell KultPlus.
Ermonela Jaho, një ndër sopranot më të vlerësuara të kohës sonë, ka fituar çmime prestigjioze që dëshmojnë talentin dhe pasionin e saj të jashtëzakonshëm, si:
Këngëtarja më e Mirë – OPER! AWARDS
Premios Ópera XXI
Artistja e Vitit – ICMA
Dhe shumë çmime të tjera që e bëjnë një nga zërat më të çmuar të skenës operistike botërore, duke i dhënë artit një emocion të rrallë e të paharrueshëm.
Koncerti Gala nga Opera e Filharmonia e Kosovës me sopranon Ermonela Jaho, me dirigjimin e maestros Jakopo Sipari di Pescasseroli do të mbahet sonte në ora 20:30, në sheshin “Skënderbeu” në Prishtinë./ KultPlus.com
Në konferencën e organizuar për media, një ditë para koncertit-gala që do të mbahet në qendër të Prishtinës, sopranoja me famë botërore, Ermonela Jaho ka thënë se ndërtimi i shtëpisë së Operës është një domosdoshmëri për të kanalizuar kapacitetin e artistëve të rinj të Kosovës si dhe për të pasuruar shpirtin e popullit, shkruan KultPlus.
Sopranoja e njohur ndërkombëtarisht, Ermonela Jaho ka thënë se në Kosovë ka ardhur me një detyrim shpirtëror, moral dhe patriotik për t’i dhënë një shtysë ndërtimi të kësaj shtëpie operistike, e cila konsiderohet jetike për artistët dhe brezat e rinj.
“Jam shumë e lumtur që kthehem përsëri në Kosovë. Pas 12 vitesh ndiej kaq shumë dashuri, ka kaq shumë profesionalizëm, ka kaq shumë energji pozitive, e cilësi. Me këtë koncert dhe gjithë punën që e kemi bërë me artistët, kemi treguar se meritojnë të kenë shtëpinë e tyre, vendin ku ata mund të japin më të mirën, shtëpinë operistike që do të na e kishte zili tërë bota. Pra, një shtëpi operisike për të pasuruar shpirtin e këtij populli. Në këtë periudhë sa kam qenë këtu kam qenë e rrethuar me aq shumë dashuri, me kaq mikpritje që vetëm shqiptarët dijnë të bëjnë. Uroj që kjo që dhamë të gjithë bashku të jetë një ogur i mirë për të ndërtuar shtëpinë e shpirtrave të muzikantëve shqiptarë, që do të kurorëzonte kulturën e Kosovës. Një shtëpi operistike ku do të mblidhte të gjithë këta talentë. Unë pata edhe një takim me artistët e rinj në fakultet. Ishte mbushur salla plotë me shumë dashuri dhe energji, shtrohet pyetja ku do t’i dërgojmë këta artistë. Duhet të ju hapim dyert, dhe dyert e një teatri janë dyert e shpirtit”, ka thënë artistja Jaho.
Sopranoja Jaho ka thënë gjithashtu se angazhimin e saj në Kosovë e ka bërë më me shumë seriozitet nga që do ta bënte për secilin vend të botës, kjo pasi ndien detyrim për të sjellë përvojën e skenave ndërkombëtare dhe motivimin e nevojshëm për brezin e ri të artistëve të kombit të saj.
“E kam marr aq seriozisht, aq seriozisht siç do e merrja në çdo vend të botës, por akoma më seriozisht. Për t’iu thënë brezit të ri: unë flas gjuhën tënde, unë arrita, edhe ti arrin. Të tregoj rrugën në kuptimin e asaj që çfarë kam hequr unë nuk ke pse heq ti. Të tregoj rrugën që të mos humbasësh kohën kot. Kështu që, impenjimi im është aq i madh, nuk jam kursyer asnjë sekondë. Kam dhënë sikur të jetë hera e parë dhe e fundit e jetës time për ti dhënë shpresë një artisti që edhe ti mund të bëhesh, duke ia treguar rrugën. Më besoni është marrë aq seriozisht sa nuk kam marr asnjëherë asnjë gjë në jetën time deri në këtë pikë. Është ekstra mbi atë që kam bërë dhe bëj nëpër botë, këtë ju siguroj”, ka thënë artistja Jajo, duke potencuar që do të rikthehet përsëri në Kosovë për të dhënë kontributin e saj për brezin e ri të artistëve dhe për Institucionin e Operës.
Kurse, dirigjenti maestro Jakopo Sipari di Pescasseroli ka thënë se ndihet shumë i lumtur që do të jetë pjesë e këtij koncerti, për të ndarë skenën me një artiste të madhe si Ermonela Jaho.
“Jam shumë i lumtur të jem këtu me të gjithë ju, specifikisht me soprano Ermonela Jaho. Ky nuk është koncert, por është një eksperiencë sociale dhe emocionale për secilin sepse mendoj që ky koncert është një dhuratë. Ju keni privilegj, për të shijuar muzikën e Ermonela Jaho-s. Është si të ecësh mbi re. Të jepet ndjesia sikur je duke folur me Zotin. Mendoj që ajo është e vetmja në botë që mund t’i jap secilit ndjesinë që i gjithë njerëzimi është hyjnor.” ka thënë maestro Jakopo Sipari di Pescasseroli.
Ndërsa, Abigeila Voshtina- koncert mjeshtër, ka thënë se Kosova duhet ta ketë sa më parë Teatrin e Operas, në mënyrë që të mos detyrohen artistët e rinj të emigrojnë jasht vendit për të realizuar ëndërrat e tyre, ashtu siç dikur kishte vepruar vetë ajo dhe sopranoja Jaho.
“Ne kemi parë që shqiptarët janë në gjendje të bëjnë gjithçka. Janë njerëzit më të aftë për tu përshtatur e rregullat e çdo shteti. Ne kemi yje që shndrrisin në çdo fushë të jetës. Dhe nuk shndrrisim në shtëpinë tonë, kjo nuk mund të jetë më e kuptueshme për mua. Dhe këtë e them si një njeri që ka drejtuar institucione, si një njeri që do të vazhdojë të luftojë, sepse janë disa gjëra që bëjnë pjesë te idealet, jo tek pushteti. Dhe idealin e kemi të gjithë. Përndryshe, kjo është një ekspericencë e mrekullueshme që për herë të parë e përjetoj në jetën time, duke interpretuar si instrumentiste me Ermonela Jahon. Është një gjë unike. Ejani të shijoni këtë udhëtim, që do të ngelë brenda shpirtit tuaj, do të jetë një udhëtim që me të vërtetë do të mendoni se pse nuk e kam bërë më përpara këtë gjë”, ka thënë Voshtina.
Ndërkaq, Drejtori i Filharmonisë së Kosovës, Dardan Selimaj ka thënë se organizimi i këtij koncerti është i një rëndësie të jashtëzakonshme për Operën e Kosovës, si një institucion e cili është në ngritje e sipër.
“Koncerti i datës 8 qershor është jashtëzakonisht domethënës për institucionin e Operës së Kosovës, një institucion i cili akoma nuk është kompletuar dhe ka një rrugëtim të gjatë përpara, për ta plotësuar gjithë organikën e tij, në fakt, aktualisht shumë fragjile e cila krijohet dhe shuhet pothuajse çdo sezone, e që më pas duhet të rikrijohet nga fillimi. Dhe pikërisht tani kemi një prej emrave më të ikonik të skenës operistike. Në këtë fazë është jashtëzakonisht e rëndësishme dhe besoj që do të jetë një shtytje për ta ndërtuar të plotë iinstitucionin”, ka thënë Selimaj.
Kurse, Kryesuesja e Bordit të Operës Rreze Kryeziu tha se prania e Jahos në këtë koncert, e po ashtu edhe ardhja e artistëve të tjerë të kalibrit botëror tregojnë për një të ardhme me qëndrueshmëri të plotë për institucionet e muzikës.
“Faleminderit Ermonea Jahos që ka vendosur Kosovën dhe jo vetëm institucionin e Operës së Kosovës në hartën operistike botërore. Ermonela Jaho na ka dhënë një mundësi tjetër dhe një kthesë tjetër, jo vetëm për komunitetin por për gjithë shoqërinë tonë. Për institucionin e Operës së Kosovës ky është një moment historik. Ardhja e Jahos është një moment historik dhe këtu nuk po flas vetëm për insitucionin ose komunitetin artistik, por edhe në cilësinë e qytetares. Ermonela Jaho nuk është dhe nuk prezanton vetëm një emër të madh botëror, ajo ka dëshmuar që përmes fuqisë ose mishërimit të fuqisë së artit të saj ka tejkaluar kufinjt, ka bashkuar njerëzit dhe këtë po e bën edhe tek ne” ka thënë Kryeziu.
Koncerti gala nga Opera e Kosovës me sopranon Ermonela Jaho dhe maestron Jakopo Sipari di Pescasseroli do të mbahet nesër në ora 20:30, në sheshin “Skënderbeu” në Prishtinë./ KultPlus.com
“Magnetike dhe mahnitëse që shkon deri në limitet e saj në skenë”, kështu e përshkruan The New York Times sopranon shqiptare, Ermonela Jaho. “Un bel dì”, arja e madhe e “Madamme Butterfly”, me të cilën ajo po shfaqet në festivalin provincën Aix-en në Francë, e shpërfaq në të gjitha dimensionet artisten.
Opera flet për një grua të re japoneze e bindur se oficeri i marinës amerikane që e braktisi do të kthehet, dhe “Un bel dì” rrëfen fantazinë e saj për të parë anijen e tij duke lundruar përsëri në portin në Nagasaki. Në Festivalin Aix-en-Provence në Francë, Ermonela Jaho e përmbledh atë iluzion të dëshpëruar duke bërë që koha të ndalet.
Jaho, e cila mbush 50 vjeç më 18 korrik, jep këto fije tingujsh që ndalojnë kohën përsëri dhe përsëri në momente si hyrja eterike e Butterfly, e shënuar edhe më e butë se pianissimo; gjatë duetit të saj të dashurisë me Pinkerton, oficerin e pashpirt amerikan. Mezi të dëgjueshme, por të mbushura me teatër, si me shkëlqimin e bojërave të ujit ashtu edhe me saktësinë e një vizatimi me stilolaps.
Këto pasazhe të larta e të qeta janë një specialitet Jaho, që kap thelbin e personazheve të saj të brishtë dhe të vuajtur, kështu e përshkruan gazetari Zachary Woolfe, i New York Times, performancën e saj, duke vijuar se zëri i Jahos, ndonëse jo i madh, është mjaft i sigurt, saqë ata pianissimi regjistrohen edhe në shtëpi të gjera. Théâtre de l’Archevêché në Aix, ku po luhet “Butterfly”, ka rreth 1200 vende. Por edhe në Metropolitan Opera në Nju Jork, me mbi trefishin e kapacitetit. Kombinimi i saj i teknikës së përsosur dhe përkushtimit të plotë – ndjenja katartike se ajo është duke jetuar me të vërtetë historitë e disa prej grave më prekëse të operës – ka fituar ovacionet e saj, lavdërimet kritike dhe adhurimin e kolegëve të saj.
Vetë Jaho dy ditë para shfaqjes shprehet se “Pianissimi”, sic kërkohet të interpretohet vepra e Puccinit “Madama Butterfly”, është tingulli i shpirtit dhe “Pianissimi”, mund të jetë më dramatike sesa të bërtasësh.
Guximi që ajo tregon në skenë për t’ju dhënë 150 për qind të vetvetes dhe më shumë, është vërtet unik sot,” shprehet dirigjenti Antonio Pappano, drejtori muzikor i sapo larguar i Operës Mbretërore në Londër. Andrea Breth, drejtoresha e saj në Aix, shprehet po ashtu se ajo kurrë nuk kishte punuar me një artiste kaq të bukur.
The New York Times tregon dhe për të shkuarën e Ermonela Jahos e cila u rrit në një familje ushtarake në Shqipëri duke menduar se opera ishte vetëm duke bërtitur. Por kur ishte 14 vjeç, ajo pa për herë të parë “La Traviata” në Tiranë. Jo vetëm që u dashurua me këtë pjesë, por menjëherë mendoi se mund ta kishte bërë më të besueshme se sopranoja në skenë. E ardhmja e saj u vulos dhe disa vite më vonë u transferua për të studiuar në Itali.
Shfaqjet e Jahos arrijnë kulmin pas përfundimit të operës, shkruan gazetari Zachary Woolfe, i New York Times duke përshkruar edhe momentin e përfundimit shfaqjes. Disa soprano dalin me buzëqeshje e me valë për përkuljet, edhe pas pjesëve më tragjike. Por Jaho duket pothuajse e shkatërruar.
“Pas një shfaqjeje, unë jam plotësisht bosh,” shprehet Jaho “Kam dhënë gjithçka. Nuk dua as të dal në skenë për duartrokitje; Unë dua të largohem. Jam e shpartalluar.”
Artikulli i The New York Times mbyllet me thëniet e drejtorit artistik të saj, Breth, i cili thotë: “Në një farë mënyre, unë mendoj se ajo është si një fëmijë. Shumë e pambrojtur dhe duhet të jeni vërtet të kujdesshëm me të; ju duhet t’i jepni asaj strehë dhe shumë dashuri. Por nuk mund të mendoj për një “Buterfly” tjetër se ajo.”
Sopranoja shqiptare e njohur në botë, Ermonela Jaho, së fundmi është portretizuar me rolin e Violetës, në një njërën nga katër pikturat e reja të ekspozuara në MetOpera House, shkruan KultPlus.
Përmes një postimi në facebook sopranoja Jaho ka thënë se ndihet e nderuar që do të jetë pjesë e ekspozitës Gallery Met, pikërisht me rolin të cilin ajo ka arritur në majat si artiste botërore.
“Jam e nderuar të jem pjesë e kësaj ekspozite, portretizuar në rolin sfidues dhe domethënës të Violetës! Faleminderit artistes dhe teatrit per kete feste te vecante per Violeten time te 310, personazhin qe me njohu me boten e mrekullueshme dhe te bukur te Operas!!”, është shprehur sopranoja Jaho në facebook.
Piktura në të cilën është portretizuar sopranoja Jaho është realizuar nga Aliza Nisenbaum dhe është kuruar nga Dodie Kazanjian.
Më poshtë gjeni postimin e plotë të sopranos Jaho në facebook:
Ermonela Jaho, sopranoja shqiptare ikonë e artit botëror, sot feston ditëlindjen, shkruan KultPlus. Jaho ka lindur në Tiranë, në vitin 1974. Nga Shqipëria u largua në vitin 1993 për në Itali me një bursë studimi, së cilës më pas iu desh të përpiqej për ëndrrën e ngjitjes në skenë, të cilën ëndërr arriti ta realizonte disa vite më vonë, duke interpretuar përkrah artistëve të mëdhenj në skenat më prestigjioze të botës.
Ermonela Jaho filloi të mësojë për këngën në moshën 6 vjeçare. Pas diplomimit nga Liceu Artistik Jordan Misja, në Tiranë në 1992, ajo studion në Akademinë e Arteve po në Tiranë. Ajo fiton një konkurs të organizuar nga sopranoja italiane Katia Ricciarelli në Shqipëri, dhe vendoset në Itali ku fillon të studiojë në akademinë e Mantovës. Më pas, ajo ndjek studime muzikore ne Akademinë Kombëtare të Santa Cecilia, në Romë.
Jaho fillon të interpretojë në skenë në Bolonja, në rolin e Mimit (La Bohème e Puçinit), në La Fenice, e më pas në rolin e Suzanës (Dasma e Figaros), si edhe në Trieste në rolin e Mikaelës (Karmen). Dalja e saj e parë në skenë jashtë Italisë ishte në festivalin e Weksfordit në Irlandë, ku këndoi operën Safo të Massenet, dhe Vajza e Orleanit të Çajkovskit. Në Gjermani, ajo shfaqet me rolin e Norinës (Don Paskuale) në Mynih. Më pas ajo interpreton përsëri Suzanën në Gjenevë dhe në Francë, në teatrin Kapitol të Tuluzës. Në Shtetet e Bashkuara, ajo paraqitet me Mimin, me Teatrin e Operës Michigan.
Nga viti 2009, karriera e saj e kthen atë në një ikonë arti botërore. Fitoi shpejt sukses nëpër botë, me lavdërime të shumta nga kritikët. Ajo vazhdon të paraqitet me La rondine të Puçinit në Trieste, Karmen në Glyndebourne dhe La Traviata në Lion. Në 2009, ajo vjen si Liù (Turandot) në Filadelfia, Vitellia (La Clémence de Titus) në Avinjon, dhe Ana Bolena në Paris.
Në tetor 2010, ajo duartrokitet në rolin kryesor Thaïs (e kompozitorit Zhyl Masene) në operën e Tulonit. Në prill 2011, ajo luan rolin e Luizës në Luiza Miller e Verdit në operën e Lionit, nën regjinë e David Alden.
Në tetor 2013, ajo këndon në La Vestale (Spontini) në Teatrin e Champs Élysées. Për hapjen e sezonit 2013/2014 në operën e Grand Avignon, ajo risjell rolin e Cio-Cio-San në Madama Butterfly, nën regjinë e Mireille Laroche.
Në shtator 2014, ajo shfaqet si Violeta e Traviatës në Operën Bastille, dhe në tetor vjen me një recitim në sallën Cortot të ‘École Normale de Musique de Paris’, e shoqëruar nga Genc Tukiçi.
Pasi risjell rolin kryesor të Madamës Butterfly ne 2015, në janar 2016, ajo është Desdemona e Othellos (Verdi) në Teatrin e Madh të Liceut në Barcelonë.
Në shkurt 2017, ajo vjen përsëri si Violeta e Traviatës në Sydney Opera House, ku vlerësohet fort në krah të José Carbó (Giorgio Germont) dhe Ho-Yoon Chung (Alfredo Germont).
Ndërsa në vitin 2023, Ermonela Jaho është shpallur ‘Artistja e Vitit në Çmimet Ndërkombëtare të Muzikës Klasike 2023’.
Para pak ditësh, Ermonela Jaho ishte e ftuar të interpretonte në koncertin qendror në Paris, për nder të 14 korrikut, Ditës Kombëtare të Francës, në mesin e shumë figurave me peshë, duke e vendosur edhe një herë vulën e ikonës së artit botëror./KultPlus.com
Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku, ka uruar sopranon e njohur Ermonela Jaho për çmimin “Artiste e vitit” nga “International Classical Music Awards”, duke thënë se çdo çmim që fitojnë artistët shqiptarë janë krenari, shpresë dhe emocion për mbarë kombin, shkruan KultPlus.
Minstri Çeku, duke e ngritur lartë figurën e Ermonela Jahos, ka thënë se për një çmim dhe vlerësim të tillë, çfarë e mori Jaho së fundmi, kërkohet pasion i madh dhe punë maratonike, të cilën ajo e dëshmoi në mënyrë të përkryer.
‘Arti i këndimit kërkon pasion e punë maratonike, ndërsa këtë në mënyrë të përkryer e dëshmoi Ermonela Jaho, e cila së fundi u vlerësua si “Artiste e vitit” nga “International Classical Music Awards”.
Çdo çmim për artistët tanë i jep shpresë, krenari dhe emocion një kombi të tërë. Urime dhe shumë suksese tutje!’, thuhet në urimin e Ministrit Çeku./KultPlus.com
Sopranoja Ermonela Jaho ka ardhur në Tiranë për t’u dhënë mësim në Teatrin e Operas artistëve të rinj por është përballur me një sallë me pak veta ku nuk kishte asnjë fytyrë të njohur. Asnjë pedagog i pranishëm dhe studentë të ardhur nga jashtë e bëjnë atë të pohojë se nuk ka ardhur të luftojë askënd.
Artistja që mbretëron skenat ndërkombëtare të Operas, sopranoja shqiptare Ermonela Jaho, është në Teatrin e Operas në Tiranë për Akademinë Teatrale, një seri ‘masterclasesh’ për të rinjtë artistë. Ndonëse emri i saj mbush sallat e shfaqjeve e masterklaseve kudo, në Shqipëri ajo është zhgënjyer.
“Po e mbaj e po e mbaj por po e them troç fare: unë kam ardhur këtu dhe nuk kam pas asnjë pedagog nga Akademia. Kam ardhur këtu dhe nuk kam parë studentë të regjistrohen. Nuk po them se po sjell diçka të jashtëzakonshme, apo dua të luftoj dikë këtu. Edhe këta studentëve që kanë ardhur, këta këngëtarë të rinj, kanë ardhur nga jashtë. Jam aq e ngarkuar dhe prandaj kam kaq shumë për të thënë. Mendoj që kjo është një lloj egoizmi ndoshta, unë këtë e kam provuar para 30 vitesh, por më duket se është akoma edhe sot. Një pedagog nuk të jep dot 100%. Studentët ndoshta mungojnë se nuk i lënë pedagogët”, thotë ajo.
Sopranoja Jaho këmbëngul për nevojën e shkëmbimit të përvojës. Pa dashur të imponohet, dhe pa u dorëzuar, ajo jep një mesazh të qartë përmes luftës personale për të arritur ku është.
“Nuk është personale. Unë vij këtu me një dashuri të pakushtëzuar sepse vë veten në vendin e këtyre artistëve. Dhe t’u jepet një shpresë sepse është e trishtë kur dëgjon që kanë studiuar 10 apo 15 vite dhe nuk janë të konkurueshëm me botën. Shkolla jonë të jep diçka mua më ka dhënë diçka, më vonë unë e kam mësuar me luftë e me torturë, me një sakrificë të madhe kam dalë jashtë ta marr dhe këtë përvojë është detyrimi ynë si artistë ta sjellim këtu. Sepse kemi talente e zëra të bukur, por nuk kanë disiplinë e nuk janë të konkurueshëm. Të paktën të dish e të jesh në gjendje teknike të këndosh një opera 3 orëshe”, u shpreh ajo.
Jaho kujton se masterin e parë e ka bërë në 2015 kur ka vënë re frikën e studentëve.
“I shikoja se vinin me frikën se mos thoshin gjë pedagogët. Ua them me shpirt. Nuk kam ardhur këtu për të kritikuar njëri-tjetrin. Unë vë gurin tim. Më jep dhe ti një gur tëndin të ndërtojmë diçka.”
Në Akademinë teatrale marrin pjesë 12 të rinj, me një pagesë ditore. Thirrja ka qenë e hapur, por nuk ka pasur ftesa personale./Ballkanweb/KultPlus.com
Këngëtarja më e Mirë – OPER! AWARDS
