Shkruan Naser Shatrolli.
Kënga e tij intuitivisht më shtynë për të lundruar nëpër mendime të një epoke që nuk përsëritet më.
Esat Bicurri këngëtar nga Gjakova – i vrarë nga policia serbe, në vitin 1999, në Gjakovë.
Ka një javë që e dëgjoj opusin e tij artistik muzikor. Unë kam dëgjuar për të edhe më herët, kalimthi e kam veshtuar zërin e tij. Por, ai që më shtyri me shkruar këtë format recensional – eseistik është Ismet Bogujevci – doajeni i muzikës qytetare – popullore.
Natën kur e mundi me top Zvicra Serbinë, e dëgjonim këngën e tij me entuziazmin e peshës së arenave, meqë, zëri i tij tingëllon si kumt arenash.
Bogujevci i përlotur po më fliste për vdekjen e mikut të zemrës së tij Fadil Vokrrin, me gjysmë ton – më tha; nëse të provokon, nëse e ndjen zërin e tij, afshin e tij artistik, merr lapsin e kaltër, thuri diçka të kaltër qiellorit, mikut tim të zemrës e të skenës ESATIT.
Nga dita që diskutuam u bënë disa ditë. E kam dëgjuar çdo ditë këngën e tij, në makinë, në banesë, në zyre, në kafe te Genc Polloshka. Në secilën prej këngëve që ai ka interpretuar, fshehet magjia muzikore, të mbërthen, të mban për vete butësia e tij karshi trajtesës që ai i bënë brumit muzikor, materialit. Ngrohtësia e tij njëherësh lirizimi i tij tenoror, përkatësisht shkëlqimi i stofit të zërit të tij, derdhet në nota i tëri – poezi Lasgushiane për veshin meditativ.
Nuk kam gjetur tek ndonjëra nga këngët e tij, element të t’kënduarit me zor apo dhunshëm, siç është një këngëtar i talentuar në botë por edhe këtu “vena – vena” do të thoshte Bali (fjalë e huazuar). Fryma e tij lirike në formë jehu, vjen si mendësi kanarinash, e thënë diku mes rreshtave.
Këngët e tij ndihmojnë dritën e syve të brendshëm kurdo me pa diellin pa syze. Ose, unë që dua të ngrohi diafragmën shpirtnore, e lëshoj në mëngjes, rrëshqet fytas kafeja pa pasur nevojë për llafe goje, m’shoqëron më së miri zëri i tij i kristalt – vërtetësi Kristalore, orbit minerar. Nuk e di sa kam dëgjuar zëra kaq unik dhe të qëndrueshëm në kuptimin e shtrirjes dhe kumbimit. Kur e dëgjoj në kohë dreke, në pauzë, kënga ecën me qejfin, pak meze, dy tri çofte në pjatë, dy tri kokrra qepë, një grimë kripë, i trohëz biber, pak sallatë sa me i përga orgjinalitetit, një rrisk bukë të thekur, birra e tëra djersë nga i ftofti i frigoriferit, tavolina katrore, e mbuluar me qarqaf- punë dore, diku në një mur të kafiterisë qëndron një radio e vjetër, të cilën shefi i kafiterisë e ruan me zell e zili. E nga aty, del zëri i tij kokërr siç nxjerr kokën kenguri nga thellësia e barkut të nënës për të ushqyer sytë me dritë.
Esat Bicurri ta vjedhë ditën si mos me qenë. Të zë darka duke porositur, hajt edhe ka një, hajt edhe ka një, e thërret një dost, e thërret dostin e dytë, të tretin, të tetin, plas sherri i muhabetit të mirë, qelen rezonat e qejfit, të këngës e muhabetit, kush ishim dje, kush jemi sot. Në darkë, merr formë tjetër kënga e tij, shndërrohet në simbol muzikor si «hallva» në ditë feste për fetarët. Nuk ja kam idenë se sa të duket nata e mirë, se sa të pëlqen miqësia, xhepi shprazet deri në metelikun e fundit, përvlon tryeza llaf për të pathënat e skenës dhe për përlyerjet që i bëhen mikrofonit sot, për dhunën që plasojnë tek veshi popullor dhe maska që e lyejnë me ngjyrë boj rrene për ekranet televizive.
Në Esatin dominon kultura muzikore, harmonia, mirësia, optimizimi, hareja – të gjitha këto, janë domen më vete – ide, gjetje e tij – janë dhuntia e tij, fundja. Pastaj, stili i veçantë është veçantia e këngës së tij. Diksioni në frymë tallasi, si oshtirë që nuk vret vesh, përkundrazi ngopë me zanore e bashkëtingëllore të kulluara vesh e zemër, pa pasur nevojë intervence të pullave nëpër studio. Nuk i vjedhë zanoret në të kënduar, nuk i dhunon bashkëtingëlloret, nuk e dhunon vargun, frazën, rimën, jo, jo – ai i jep dimension skenik këngës. Vokacioni i tij është model muzikor në secilën këngë. Secila këngë e tij po ta dëgjosh me vëmendje dy, tre, 10 herë, t’varëson, të mëson vetvetiu të thuash unë paskam rrejtë me vite – e lash me ditë të sodit muzikën se s’ia kam haberin.
Bicurri është shpotitës muzikor, çelës i guximit artistik. Nuk lavdëron kënga e tij, akoma më shumë, nuk lavdërohet ai përmes këngës, përkundrazi, fshehet pas modestisë së mikrofonit. Do të thonja është këngëtar i modestisë. Patetizmi nuk gjen strehë në dritaren e shpirtit të tij, ska asnjë element që e bënë të pa durueshëm siç është sot muzika e ndërtuar mbi themelet e zhurmës, britmave, gagarisjes së pusetave zhabore, përtypjes së zanoreve që tingëllojnë si buallicat nëpër gropa të përlloqura.
Esat Bicurrin e shikoj si dritare të muzikës së lehtë qytetare, si filozof të kulturës muzikore shqiptare.
Dheu që atë e mbulon, le ta shfrytëzojnë gratë për lulet e ballkoneve të një qytetarie mirëfilli./ KultPlus.com
