Unë mbylla sytë dhe fjeta

Poezi nga Fernando Pessoa 

Nëse, kur të kem vdekur, dikush ka dëshirë
të shkruajë biografinë time
Nuk ka asgjë më të thjeshtë.
Ajo ka vetëm dy data: atë të lindjes
dhe atë të vdekjes sime.
Midis njërës dhe tjetrës datë, të gjitha ditët janë të mijat.
Është e lehtë ta përcaktosh jetën time.
Unë e kam parë botën si një njeri i dënuar.
Unë i kam dashur gjërat pa kurrfarë sentimentalizmi.
Kurrë nuk pata ndonjë dëshirë që nuk mund ta realizoja,
sepse asnjëherë nuk m’u verbua arsyeja.
Të kuptuarit e vetes për mua qe gjithmonë
veçse të shoqëruarit e të pamit.
Unë e kuptova se gjërat janë reale
dhe krejtësisht të ndryshme nga njëra-tjetra;
T’i kuptoje me anë të mendimit, do të thoshte
të të dukeshin të gjitha të ngjashme.
Një ditë më vuri në gjumë si cilindo fëmijë.
Unë mbylla sytë dhe fjeta.
Përveç kësaj, unë qeshë poeti unik i Natyrës. /KultPlus.com

Shqipëroi: Anton Papleka 

Ç’më dhemb

Poezi nga Fernando Pessoa

Përktheu: Edon Qesari

Ç’më dhëmb nuk është
çfarë shtrëngoj në zemër
por ato gjëra të bukura
që kurrë nuk do të jenë.

Janë trajtat pa trajtë
që ikin pa mundur
dhimbja t’i njohë
a t’i ëndërrojë dashuria.

Sikur trishtimi të ishte
pemë, e njëra pas tjetrës
gjethet t’i binin
mes shtegut dhe mjegullës. / KultPlus.com

Kur të kem vdekur

Poezi nga Fernando Pessoa
Përktheu Anton Papleka

Nëse, kur të kem vdekur, dikush ka dëshirë
të shkruajë biografinë time
Nuk ka asgjë më të thjeshtë.
Ajo ka vetëm dy data: atë të lindjes
dhe atë të vdekjes sime.
Midis njërës dhe tjetrës datë, të gjitha ditët janë të miat.

Është e lehtë ta përcaktosh jetën time.
Unë e kam parë botën si një njeri i dënuar.
Unë i kam dashur gjërat pa kurrfarë sentimentalizmi.
Kurrë nuk pata ndonjë dëshirë që nuk mund ta realizoja,
sepse asnjëherë nuk m’u verbua arsyeja.
Të kuptuarit e vetes për mua qe gjithmonë
veçse të shoqëruarit e të pamit.
Unë e kuptova se gjërat janë reale
dhe krejtësisht të ndryshme nga njëra-tjetra;
T’i kuptoje me anë të mendimit, do të thoshte
të të dukeshin të gjitha të ngjashme.
Një ditë më vuri në gjumë si cilindo fëmijë.
Unë mbylla sytë dhe fjeta.
Përveç kësaj, unë qeshë poeti unik i Natyrës./KultPlus.com

‘Ia vlen të kesh lindur qoftë edhe sa për të dëgjuar erën që fryn’

Poezi nga Fernando Pessoa

Qenësinë e mahnitshme të gjërave:
Ja se ç’zbuloj ditë pas dite.
Secila gjë është ajo që është,
Dhe e kam të vështirë t’ia shpjegoj dikujt se sa më gëzon diçka e tillë,
E se sa më mjafton.

Mjafton të jesh për të qenë i plotë.

Kam shkruar poezi mjaftueshëm.
Mund të kisha shkruar edhe më, kuptohet.
Secila prej tyre e tregon këtë,
E secila nga poezitë e mia është ndryshe nga të tjerat.
Çdo gjë që është, është mënyrë për ta treguar.

Me raste marr të shoh një gur.
Nuk mendoj se do të kishte ndjenja për gjësend.
Por nuk marr guximin ta quaj binjakun tim.
E dua sepse është një gur,
E dua sepse nuk ka ndjenja,
E dua sepse nuk ka pikë lidhje gjaku me mua.

Nga ana tjetër, dëgjoj erën që fryn,
Ia vlen të kesh lindur qoftë edhe sa për të dëgjuar erën që fryn.

Nuk e di ç’do të mendojnë të tjerët teksa m’i lexojnë këto;
Mua më duken të duhurat sepse janë si më vijnë,
Pa vrarë mendjen nëse dikush po më dëgjon mendimet,
Pasi e mendoj pa mendime,
Sepse e them siç ma thonë fjalët.

Më kanë trajtuar dikur si poet materialist,
Çka më ka lënë pa fjalë sepse nuk mendoj aspak
Se mund të trajtohem si çfarëdo që të jetë.
Unë nuk jam as poet: thjesht vëzhgoj.

Nëse gjërat që shkruaj kanë ndonjë vlerë, unë nuk kam:
Vlera qëndron atje, tek vargjet e mia.
Gjëra të tilla janë krejt të pavarura nga vullneti im.

7 nëntor 1915

Shkëputur nga botimi në frëngjishte: Poèmes jamais assemblés, d’Alberto Caeiro

Përktheu: Edon Qesari / KultPlus.com

Jam i lodhur

Poezi nga Fernando Pessoa

Jam i lodhur, kjo është e qartë,
Sepse, në një pikë të caktuar, njerëzit duhet të jenë të lodhur.
Nga çfarë jam i lodhur, nuk e di:
Do të ishte e padobishme që ta di,
Ngaqë lodhja mbetet e njëjtë.
Plaga dhemb se dhemb
Dhe jo nga shkaku që e ka prodhuar.
Po, jam i lodhur,
Dhe ndonjëherë i buzëqeshur.
Se lodhja është:
Në trup, një dëshirë për gjumë,
Në shpirt, një dëshirë për të mos menduar
Dhe, mbi të gjitha, një tejdukshmëri shkëlqyese
E të kuptuarit retrospektiv…
Dhe a ndryshon epshi pa pasur shpresa?
Jam inteligjent: kjo është e gjitha.
Kam parë shumë dhe kam kuptuar shumë
nga ajo që kam parë,
Dhe është një kënaqësi e veçantë
Edhe në lodhjen që kjo na sjell,
Që në fund koka ende shërben për diçka.

Përktheu nga spanjishtja: Butrint Haxha / KultPlus.com

“Njeriu s’është shtazë, është mish plot urtësi, por me raste shëndetlig”

Poezi nga Fernando Pessoa

Dashuria është thelbësore.
Seksi, krejt rastësor.
Mund të jenë një
Ose tjetër gjë
Njeriu s’është shtazë:
Është mish plot urtësi,
Por me raste shëndetlig.

Përktheu: Edon Qesari / KultPlus.com

Plënc siç e gatuajnë në Porto

Poezi nga Fernando Pessoa

Një ditë në një restorant jashtë kohës dhe hapësirës,
ma shërbyen dashurinë në trajtë plënci të ftohtë.
Të dërguarit të kuzhinës i thashë me takt
se do të më pëlqente e ngrohtë,
se plënci (që ish siç e gatuajnë në Porto) nuk hahet i ftohtë.

U acaruan me mua.
S’të jep kurrkush të drejtë, madje as në restorant.
Nuk hëngra, s’porosita gjë tjetër, paguajta llogarinë
dhe vajta të shëtisja përgjatë gjithë rrugës.

Di njeri ç’do të thotë gjithë kjo?
Unë s’e di, e mua rastisi të më ndodhte…

(E di shumë mirë se në vegjëlinë e gjithkujt ka qenë një lulishte,
botore apo e përveçme, apo e fqinjit.
E di shumë mirë se fakti që luante, e bënte vetvetiu zot të lulishtes.
Dhe si trishtimi i përket të sotmes.)

E di fare mirë,
ama, nëse porosita dashuri, përse më sollën
plënc siç e gatuajnë në Porto të ftohtë?
Nuk është gjellë e cila të mund të hahet e ftohtë,
por mua ma prunë të ftohtë,
nuk hahet kurrë e ftohtë, por më erdhi e ftohtë.

Shënim: Poezia është pjesë e ciklit të njohur me emrin e Álvaro de Campos-it, një prej heteronimeve të Pessoa-s. Është sjellë në shqip nga italishtja, sipas përkthimit të Antonio Tabucchi-t. / KultPlus.com