Poezi nga Eugenio Montale
Shpesh ligështinë e kam takuar
ishte përroi që gurgullon i therur
ish mbështjellja e gjethes së shterur
si kaush, ishte kali i rrëzuar.
Të mirë nuk dita, tej mrekullisë
që shpalos Shpërfilljen hyjnore:
ishte ajo, e përgjumura shtatore
ndaj mesdite, dhe reja, e skifteri lart çuar.
Përktheu: Edon Qesari / KultPlus.com
Poezi nga Julio Cortázar
E si kishin shkuar të gjithë
e mbeteshim veç ne të dy
mes gotash të zbrazëta dhe tavllash pis,
sa bukur të merrje vesh se ishe
këtu si rrjedha e ujit të ndenjur
e vetme me mua buzë natës,
dhe se s’ndaleshe, ishe më shumë se koha,
ishe ajo që nuk shkoje
sepse e njëjta nënkresë
dhe e njëta vakësi
do t’na bënin zë sërish
t’i jepnim zgjim një dite të re,
së bashku, gazmorë, të pakrehur.
Përktheu: Edon Qesari / KultPlus.com
Poezi nga George Gordon Byron
Para nisjes, vashë Athine,
Kthema ti at’ zemrën time!
A, meqë u shkul nga gjiri’ vet
Mbaje pra e merr atë çka mbet’.
Besën, para nisjes, ma dëgjo,
Ζωή μου, σᾶς ἀγαπῶ.
Për ato gërsheta pa të sosur,
Erëra t’Egjeut q’u vijn’ rrotull;
Për ato qepalla shkruar në të zi,
Puth faqkat që çelin plot butësi;
Për syçka si kaprollë, t’ashprat ato,
Ζωή μου, σᾶς ἀγαπῶ.
Për ato buzë që digjem gjithnjë;
Për atë bel që aq dua ta zë;
Për lulet e mbledhura që thonë
Çka asnjë fjalë dot s’e sqaron;
Për hare a breng’ dashurie, cilëndo,
Ζωή μου, σᾶς ἀγαπῶ.
Vashë Athine! Unë kam shkuar.
Mendo mua, e shtrenjtë! i vetmuar.
Paçka se për Stamboll mora flatrim
N’Athinë kam zemrën, kam shpirtin tim:
A mund të të mos dua më? Jo!
Ζωή μου, σᾶς ἀγαπῶ.
Shënim: Ζωή μου, σᾶς ἀγαπῶ (Zoí mu, sas agapó), nga greq. “Jeta ime, të dua.”
Përktheu: Edon Qesari / KultPlus.com
Poezi nga Eugenio Montale
S’do mend që pulbardhat rajonale pritën së koti
thërrmijat e bukës që hidhja
në ballkonin tënd me shpresën se ti do dëgjoje
këlthitjet e tyre edhe pse e kyçur në gjumë.
Sot nuk paraqitet në takim asnjëri prej nesh
dhe mëngjesin tonë e ka zënë ngrica mes pirgjeve
të librave pa dobi në rastin e tim dhe në tëndin reliktesh
që s’di: kalendarë, kutiçka, shishka dhe kremëra.
Mbresëlënëse fytyra jote ngulmon sërish, e shqueshme
mbi themelet gëlqerorë të mëngjesit;
porse një jetë pa flatra s’e arrin dot dhe zjarri i saj
i mbytur është flakërima e çakmakut.
Përktheu: Edon Qesari / KultPlus.com
Poezi nga Jehuda Amihai
Siç do të fashitet gjurma e trupave tanë,
gjë prej nesh s’ka për të mbetur në këtë vend,
tretet bota mbas nesh,
rëra sheshohet vetvetiu.
Datat janë shfaqur në kalendar tashmë
në to ti s’gjendesh më,
tash një erë u fryn reve
por shiu i tyre nuk do t’na lagë.
Emri yt gjendet tashmë në lista pasagjerësh të anijeve
dhe në regjistra hotelesh,
që po t’i gjykosh nga emrat
të vyshket zemra.
Tri gjuhët që flas,
gjithë ngjyrat në të cilat shoh ëndrra:
asnjëra s’më ndih dot.
Përktheu: Edon Qesari / KultPlus.com
Poezi nga Nâzım Hikmet
Përmallim
U bënë njëqind vjet
pa ta parë fytyrën
pa çuar krahun tim
përreth belit tënd
pa vështruar fytyrën time në sytë e tu
u bënë njëqind vjet që s’i bëj më pyetje
dritës së shpirtit tënd
pa e prekur ngrohtësinë e barkut tënd.
U bënë njëqind vjet
që kur një grua më pret
në një qytet.
Bashkë vareshim mbi të njëjtën degë,
mbi të njëjtën degë
ramë, ne u ndamë,
mes nesh plot një qindvjeçar
në kohë dhe në hapësirë.
U bënë njëqind vjet që në gjysmëhije
rend mbas teje.
Je dehja ime
Nga ty s’u esëllova dot
S’mund të esëllohem
S’dua fare të esëllohem
Koka që më rëndon
Gjunjt’ e gërvishtur
Rrobat e ndotura
Shkoj drejt dritës që ndriçon dhe shuhet
tek lëkundem, bie, sërish në këmbë ngrihem.
*
Përktheu nga frëngjishtja: Edon Qesari / KultPlus.com
Nga historiani Alessandro Barbero
Gjithë periudhat e historisë janë të ndryshme njëra nga tjetra; ama ka një veçori në ata që i quajmë “shekuj të errët” e cila sot, sipas meje, është duke u shfaqur përsëri.
Kur themi “shekuj të errët” e kemi fjalën në veçanti për qindra vitet e vërshimeve barbare dhe periudhën menjëherë pas tyre, jo të gjithë Mesjetën – periudha e Dantes apo e ndërtimit të Katedrales së Zojës Tonë në Paris nuk janë pjesë e “shekujve të errët”, afërmendsh.
Ama shekujt V, VI, VII, janë periudha në të cilat shkruhet pak dhe veprat e përpiluara asokohe na bëjnë disi përshtypje, pasi nuk përmbajnë logjikë të patundshme, arsyetimi ecën paksa kuturu, vërtetim të të dhënave nuk ka, bestytënia mbizotëron.
Këtë zvetënim të aftësive logjike ndër dijetarët e “shekujve të errët”, une e shoh disi edhe sot; për shembull në ligjërimin publik ose edhe në gazetari. Parimi aristotelian i mos-kundërshtisë, logjika e ndjekur në argumentim, rrjedhishmëria në pohimet që bëhen…
S’e di nëse ka qenë kështu që më parë, por më duket se sot është më e thjeshtë të thuash trapllëqe të cilat nuk qëndrojnë në këmbë, e që madje kundërshtojnë njëra-tjetrën, dhe kurrkush s’i vë re.
Përktheu: Edon Qesari / KultPlus.com
Poezi nga Alex Dimitrov
Tërë ato festa shtëpie që ke kaluar
duke parë dhomën
prej ballkonit
atje ku dikush të bashkohej
sa për një cigare dhe kthehej brenda.
Dhe sesi dilte që asnjëri prej tyre
s’e pati fëmijërinë që do kish dashur
dhe sesi ta thoshin këtë gjë
paksa të pirë, pak si tërthoras
në më pak kohë se ç’u ish dashur
për t’i dhënë fund cigares
për shkak se brengave
s’u jepet dot shpjegim.
Pas xhamit, brenda
miqtë e tu zukasnin.
Mund t’ia ndjeje trajtën
zërave të tyre. Mund të thoshe
se, për nga zëri, ata ndodheshin
dikund tjetër. Më 1999
apo 2008, apo qershorin e fundit.
Sigurisht, vajtja nëpër festa
ka rëndësinë e vet. Ta kthesh
jetën në veshje apo në pije
apo këpucë kamoshi që ndokush vesh
kur bie shi. Rrugës për në shtëpi,
prapa në makinë, qielli i mbrëmjes
kurdiste rrengat e veta. Yjet
gjenin vendin përkatës pa bërë zë.
Personi që po mendoje, ngiste makinën
nën yjet. Larg festave,
(tamam si ti) nëpër vite.
Përktheu: Edon Qesari / KultPlus.com
Poezi nga Kostandinos Kavafis
Thermopile
Nderim për ata që jetët i
çojnë dhe mbrojnë Thermopile.
Kurrë nuk zmbrapsen nga detyra,
kah të drejtës dhe të vendosur në çka bëjnë,
paçka se me keqardhje dhe dhembshuri;
bujarë kur janë të pasur, si dhe kur
janë të varfër, sërish nga pak bujarë,
sërish ndihin me sa munden,
duke pohuar gjithnjë të vërtetën,
veç pa mëri për gënjeshtarët.
Edhe më nderim lypet ndaj tyre
tek parashikuan (dhe shumë e parashikuan)
se Efialti do të shfaqej në fund,
dhe medët përfundimisht do të mësynin.
1903
Përktheu: Edon Qesari / KultPlus.com
Poezi nga Emily Dickinson
549
Që gjithnjë kam dashuruar
T’ta dëshmoj jam e aftë
Që gjer’ sa dashurova
Nuk jetova kurrë – Mjaft –
Që gjithnjë do dashuroj –
E ta dish ti
Që dashuria është jetë –
Dhe jeta ka pavdekësi –
Kët’ – mos dyshon gjë – Ëmbëlsi –
Ç’tjetër vallë?
S’kam ç’tregoj
Veçse Andrallë –
Përktheu: Edon Qesari / KultPlus.com
Poezi nga Pedro Salinas
“[XII]
S’më duhet kohë
të di sesi je:
të njihesh me dikë është xixëllimë.
E kush mund të t’njohë
aty ku ti hesht, a në
fjalë me të cilat hesht?
Ai që ti mëton në at’jetë
që rron, s’di gjë rreth teje
veç nënkuptimeve, shkaqeve
të rreme pas të cilave fshihesh.
Dhe të t’ndjeki së prapthi
në bëmat e tua, të kaluara,
të mbledhë veprim a gëzim,
mote dhe emra, do të qe
si të t’humbiste. Une jo.
Të njoha në shtrëngatë.
Të njoha, të beftë,
n’atë çarje mizore
mugëtire dhe drite,
atje ku përshfaqet thelli
q’ikën ditës dhe natës.
Të pashë, më pe, dhe tash,
zhveshur nga keqkuptimi,
nga rrjedha, nga e shkuara,
ti, amazonë mbi shkrepëtimë,
regëtin nga e fundmja
e papritura mbërrimë,
imja je prej qindra motesh,
prej kaq kohësh që të njoh,
sa në dashurinë tënde sytë i mbyll,
dhe bëj përpara pa e humbur,
krejt qorrazi, pa kërkuar gjëkafshë
tek ajo dritë e ngadaltë dhe e bindur
me të cilën shfaqen shkronja
e trajta dhe mbyllen hesape
me besimin se kthjellohet
cila je ti, e padukshmja ime.
Përktheu: Edon Qesari / KultPlus.com
Poezi nga Fernando Pessoa
Qenësinë e mahnitshme të gjërave:
Ja se ç’zbuloj ditë pas dite.
Secila gjë është ajo që është,
Dhe e kam të vështirë t’ia shpjegoj dikujt se sa më gëzon diçka e tillë,
E se sa më mjafton.
Mjafton të jesh për të qenë i plotë.
Kam shkruar poezi mjaftueshëm.
Mund të kisha shkruar edhe më, kuptohet.
Secila prej tyre e tregon këtë,
E secila nga poezitë e mia është ndryshe nga të tjerat.
Çdo gjë që është, është mënyrë për ta treguar.
Me raste marr të shoh një gur.
Nuk mendoj se do të kishte ndjenja për gjësend.
Por nuk marr guximin ta quaj binjakun tim.
E dua sepse është një gur,
E dua sepse nuk ka ndjenja,
E dua sepse nuk ka pikë lidhje gjaku me mua.
Nga ana tjetër, dëgjoj erën që fryn,
Ia vlen të kesh lindur qoftë edhe sa për të dëgjuar erën që fryn.
Nuk e di ç’do të mendojnë të tjerët teksa m’i lexojnë këto;
Mua më duken të duhurat sepse janë si më vijnë,
Pa vrarë mendjen nëse dikush po më dëgjon mendimet,
Pasi e mendoj pa mendime,
Sepse e them siç ma thonë fjalët.
Më kanë trajtuar dikur si poet materialist,
Çka më ka lënë pa fjalë sepse nuk mendoj aspak
Se mund të trajtohem si çfarëdo që të jetë.
Unë nuk jam as poet: thjesht vëzhgoj.
Nëse gjërat që shkruaj kanë ndonjë vlerë, unë nuk kam:
Vlera qëndron atje, tek vargjet e mia.
Gjëra të tilla janë krejt të pavarura nga vullneti im.
7 nëntor 1915
Shkëputur nga botimi në frëngjishte: Poèmes jamais assemblés, d’Alberto Caeiro
Përktheu: Edon Qesari / KultPlus.com
Ezra Pound
Flladore si gjethe drekëze
të zbehta pikëlore
Ajo prehet krah meje ndaj të gdhirë.
1912
Përktheu: Edon Qesari
Fotografia: Henri Cartier Bresson, 1975 / KultPlus.com
Poezi nga Giacomo Leopardi
Vetes së vet
Tanimë do prehesh përgjithnjë,
E lodhura zemra ime. Dha shpirt mashtrimi’ tejmë
Q’e dija të përjetshëm. Dha shpirt. Ndiej vërtet,
Ndër ne mashtrime të përzemërta,
Jo se uzdaja, dëshira është shuar.
Prehu përgjithnjë. Shumë
U përpëlite. Kurrgjë vlejnë
Shtytjet e tua, as psheritmat s’i ka hak
Dheu. Hidhësi dhe mërzi
Jeta, hiçmosgjë tjetër; dhe baltë është bota.
Qetim të jep tashmë. Vajto
Për herën e mbrame. Krijesash si ne fati
S’i fali tjetër veç të vdesësh. Tashmë të përbuz
Ty, natyra, rrekje
Shëmtake që, e qasët, sundon zinë botore
Dhe kotësinë pa cak të gjithçkasë.
Firenze, 1833
Përktheu: Edon Qesari / KultPlus.com
Poezi nga Nizar Qabbani
Kuçedra
Dashuria jote banon te kjo barkë tragjike
që ka hedhur spirancën në gjoksin tim.
Më sulmon pa reshtur e më plas shkëmbinjve,
si do mund t’i bëja ballë?
Si kuçedër do të më copëtojë
e unë sërish vazhdoj qëndresën.
Një ditë u orvata ta luftoj.
Munda t’i shkëputem dhe ndaj
rob i saj jam prapë së prapi.
Përktheu: Edon Qesari / KultPlus.com
Poezi nga William S. Merwin
Kësaj here
Duket se shumë gjëra i kam bërë së prapthi
në vegjëli desha të isha më i madh në moshë
ndërsa tani përpiqem të kuptoj përse
dhe se ç’do të thoshte të hiqeshe sikur
ditë pas dite pashë vende të cilat
nuk i shquajta deri sa më vonë
nuk kish mbetur gjë prej tyre
pati takime dhe largime që asokohe
më kaluan siç dritaret e trenave rrëshqasin
gjatë ditëve dhe shumë më vonë
çasti dhe kuptimi i tyre m’u kujtuan
ndërsa digjeshin fytyra që i njihja motesh
dhe m’u bënë të dashura veçse kur
ndjeva mall për to dhe kish stinë
ankthi që ndërmendja plot përzemërsi
gëzime që ikën pa kuptuar mandej duke i kërkuar
pa lënë gjurmë se ku kishin qenë së fundi
me mua dhe atje kish dashuri që mendohet se
është diçka rinore dhe e gjeta
i bindur se ishte ajo që ishte kur
e kuptova sërish ndonjëherë
pa e ditur ndonjëherë duke ngulmuar
së koti mbi emrin e saj por e kuptova
pjesa e saj më të mirë i fundit e ndonëse kjo
mund të jetë rruga më e shkurtër më mirë
do të kishte zgjatur pak kurdoherë qoftë
dhe gjithë sa munda të gjeja më herët
do kish humbur sakaq që arrita tek ato
që duhet të merrja vesh paskëtaj
Përktheu: Edon Qesari / KultPlus.com
