Etiketë: Skender Gjinushi

Kryetari i Akademisë së Shkencave, Skënder Gjinushi zhvilloi një takim me kryetarin e Këshillit Kombëtar të Shqiptarëve në Mal të Zi, Faik Nika dhe kryetarin e Shoqatës së Intelektualëve Shqiptarë të Luginës së Preshevës, Xhemaledin Salihu.

Gjatë takimit kryetari i KKSH të Malit të Zi, Faik Nika njoftoi për mënyrën e formimit, përfaqësimin, strukturën dhe detyrat e këtij organizmi, paralelisht me këshilla të tjerë kombëtarë në Malin e Zi, si ai kroat, me detyrën dhe përgjegjësinë për mbrojtjen dhe zhvillimin e gjuhës amtare, simboleve kombëtare, identitetit dhe pasurisë kulturore shqiptare.

“Këshilli ka tri qendra rajonale: në Ulqin, Tuz dhe Plavë. Gjuha shqipe ka përdorim zyrtar publik kudo që popullsia shqiptare arrin në 5 %. Në Malin e Zi ka tri shkolla të mesme në gjuhën shqipe, por numri i nxënësve është vazhdimisht në rënie për shkak të shpopullimit nga emigracioni dhe të asimilimit”, tha Nika.

Nika kërkoi bashkëpunim nga ASHSH për organizimin e konferencave të përbashkëta dhe të promovimeve, për praninë e botimeve akademike në të vetmen librari të librit shqip në Ulqin dhe në bibliotekën e qytetit, për pjesëmarrjen e autorëve shqiptarë si hartues tekstesh për mësimdhënie për historinë kombëtare duke filluar prej manualeve me karakter plotësues të programeve zyrtare, si dhe mbështetje për plotësimin e kërkesave për identitet e zhvillim shpirtëror.

Në vijim, kryetari i Shoqatës së Intelektualëve Shqiptarë, Xhemaledin Salihu foli për përvojat e shoqatës që ai drejton, duke theksuar se problemet e shqiptarëve në Luginën e Preshevës, megjithëse vazhdim i të njëjtave tradita organizimi si në bashkësinë e shqiptarëve në Mal të Zi, janë më të ndërlikuara.

Ai vlerësoi pjesëmarrjen e studiuesve të ASHSH në konferencën e vjetshme kushtuar personaliteteve shqiptare nga Presheva dhe rolin e saj si inkurajuese e veprimtarive shkencore, duke përfshirë pjesëmarrjen domethënëse që është konfirmuar edhe për këtë vit. Kryetari Salihu tha se pritet më shumë mbështetje e gjithanshme nga Shqipëria e Kosova për zhvillimin e shqipes në shkolla, mësimin e historisë kombëtare, zbulimin e promovimin e vlerave të identitetit etj.

Kryetari Gjinushi falënderoi përfaqësuesit e dy bashkësive shqiptare për njohjen me problemet e tyre dhe siguroi se mbështetja e Akademisë për fuqizimin e këshillave/ shoqatave që drejtojnë do të jetë gjithnjë e pakursyer.

Gjinushi theksoi se shqiptarët në Luginën e Preshevës, sa i përket trashëgimisë dhe identitetit, kanë të drejtë të kërkojnë po aq sa kërkon Beogradi për serbët në Kosovë.

Duke iu përgjigjur kërkesave për një rol nxitës lidhur me identitetin dhe trashëgiminë nga ana e Akademisë së Shkencave kryetari Gjinushi tha se “hartimi i “Enciklopedisë shqiptare”, vepër madhore në albanologji, është një mundësi me rëndësi parësore për t’u dhënë shqiptarëve në Luginën e Preshevës dhe në Mal të Zi gjithë vendin dhe hapësirën që meritojnë: në histori, tradita, kulturë e arte, qofshin si personalitete, qofshin si ngjarje a zhvillime”.

“Trashëgimia shqiptare në Malin e Zi dhe në Luginën e Preshevës, sipas ndarjes territoriale të punës midis dy redaksive vendore, ndiqet nga redaksia e Prishtinës, por në çdo rast jemi të gatshëm t’ju ndihmojmë e të na ndihmoni për një paraqitje dinjitoze. E njëjta gjë vlen edhe për projektin “Histori e shqiptarëve”, një vepër integrale që po përmbyllet. Por hapi tjetër mund të jetë hartimi i historive më të lokalizuara, si “Historia e shqiptarëve në Luginën e Preshevës” apo në Mal të Zi, që është një mundësi tjetër për të thënë të vërtetat tona. Për fat ne nuk e kemi të nevojshme të shpikim apo të sajojmë, sepse historisë sonë i mjafton e vërteta. “Fjalori i madh i shqipes” po përfundon, por dialektet e të folmet janë trashëgimi plotësuese dhe do të shërbejnë gjithnjë për pasurim”, theksoi Gjinushi.

Lidhur me disa kërkesa më konkrete të kryetarit Salihu, Gjinushi u shpreh se krahas konferencave shkencore, që shpesh duket sikur organizohen për t’i mbushur mendjen njëri-tjetrit, do të ishin shumë të dobishme bashkëbisedimet me një prani më të gjerë, nga intelektualë të zotë, akademikë e profesorë tanët, në formën e ligjëratave të hapura.

“Botimet e Akademisë do të jenë në bibliotekën publike të qytetit, në shërbim të intelektualëve e studiuesve. Nënshkrimi i një memorandumi është i realizueshëm, por më e dobishme është që çdo fillim viti të bëjmë të njohur reciprokisht programin e veprimtarisë dhe mbi bazën e tyre të identifikojmë aktivitetet ku duhet të jemi të pranishëm”, tha Gjinushi.

Ky propozim u mirëprit si nga kryetari i KKSH në Malin e Zi, Faik Nika, ashtu dhe nga kryetari Salihu.

U ra dakord që gjatë muajve në vijim të promovohet në Tiranë botimi me aktet e konferencës kushtuar albanologut kroat Milan Sufflay, organizuar në maj 2022 nga KKSH, me pjesëmarrjen e shumë studiuesve nga ASHSH.

Në Mal të Zi është e mundshme të organizohen edhe ekspedita arkeologjike, gjuhësore dhe antropologjike, në vijim të dy të tillave organizuar më parë. Kjo është përfshirë edhe në marrëveshjen me Akademinë e Shkencave dhe Arteve të MZ, me mirëkuptim të të dyja palëve. Botimet akademike, që janë dërguar rregullisht në bibliotekën e qytetit të Ulqinit dhe në bashkinë e Tuzit, do të jenë edhe në dispozicion të KKSH.

Promovimet e botimeve dhe të personaliteteve janë një tjetër mundësi për të vënë në lëvizje vlerat e botës shqiptare kudo që gjenden./KultPlus.com

Kryetari i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, Skënder Gjinushi përshëndeti konferencën shkencore albanologjike ndërkombëtare “Studimet për shqiptarët në Francë”, që u zhvillua sot në Prishtinë.

Në fjalën e tij përshëndetëse akad. Gjinushi, tha se “tashmë u bë traditë që Akademia e Shkencave dhe Arteve e Kosovës të organizojë konferenca albanologjike duke iu referuar kufirit të gjuhës ose një areali të përafërt, si një mundësi jo vetëm për të evokuar, vlerësuar dhe shqyrtuar në mënyrë kritike arritjet e dijetarëve albanologë, shpesh herë të shfaqur edhe si qendra e shkolla mendimi e metode, por edhe për të verifikuar nivelet e disnivelet që rezultojnë brenda për brenda tyre dhe midis tyre e kërkimeve tona vendëse”.

“Këto konferenca, si ajo për studimet albanistike në arealin e gjermanishtes, të italishtes e të anglishtes, njëherësh janë dhe një rast për të kuptuar se ç’po ndodh me albanologjinë sot, ku po përforcohet e ku po dobësohet; ku mundet që qeveritë e vendeve tona të inkurajojnë interesin për shqipen, për qytetërimin shqiptar, për lashtësinë e popullit; gjithashtu dhe ku e kë duhet të nderojmë për kushtimin jetësor ndaj botës sonë jo aq fitimprurëse në veprimtarinë universitare dhe akademike në pikëpamjen e përfitimit financiar”, tha akad. Skënder Gjinushi.

Sa u takon studimeve për shqiptarët në Francë, që janë objekt i konferencës së sotme, Gjinushi theksoi dy çështje: “e para ka të bëjë me hershmërinë dhe shumanshmërinë e interesimeve frënge për botën shqiptare duke filluar prej Lavardin-it, përkthyesit apo, nëse doni, përshtatësit të Historisë së Skënderbeut në gjuhën frënge; deri tek shekulli i romantizmit, shoqëruar e vijuar me veprat me karakter etnologjik e historiografik; tek shekulli i 20-të, gjatë të cilit mund të flitet për krijimin e një shkolle franceze të studimeve shqiptare, me figura të tilla si Alain Ducellier e Christian Gut, me gjuhëtarët e kadareologët, që tashmë janë një skuadër e vërtetë”.

“Ajo që mund të identifikojë shkollën frënge të studimeve albanistike, ndryshe prej ndonjë tjetre, është se i mungon si rregull qasja kolonialiste apo neokolonialiste. Një ekzotikë bashkëshoqëruese, sidomos deri në mesin e shekullit XX, por edhe gjatë periudhës së mbylljes, është e kuptueshme, sepse shqiptarët ishin e panjohura. Por, me sa i njoh unë këto studime, nuk ka qëndrime metropolitane ndaj një bote provinciale e të prapambetur, dhe kjo shpreh jo vetëm vlera shkencore, por edhe një sjellje empatike ndaj nesh, që duhet vlerësuar”, – tha akad.Gjinushi.

Së dyti, vijoi akad.Gjinushi, do të veçoja rëndësinë e shkollës franceze për formimin e dijetarëve shqiptarë dhe për pajisjen e tyre me një metodë të shëndetshme kërkimore.

“Këtu kemi akademikët Rexhep Ismajli e Bahri Beci, që janë produkt i asaj shkolle, në të cilën u formuan edhe Selman Riza e Ibrahim Rugova, për të mbetur vetëm tek brezat e parë. Studiuesit albanologë që u formuan në shkollat franceze u bënë ura ndërkomunikimi dhe ndërkëmbimi dijesh dhe përvojash.”, tha akad. Gjinushi.

Ai u shpreh se “konferencat albanologjike referuar kufirit të gjuhës nga njëra anë dhe botimi i studimeve të albanologëve të huaj në shqip e shpesh edhe në gjuhën e burimit janë dy nga traditat më ndërplotësuese të veprimtarisë kërkimore e botuese të ASHAK-ut, me një rëndësi të madhe për gjithë studimet shqiptar”.

Akad. Gjinushi theksoi se “dy akademitë tona po shkojnë vetvetiu drejt një kombinimi të suksesshëm të nismave të përbashkëta e të nismave plotësuese. Tashmë jemi në kohën që këtë çështje të mos ua lëmë protokolleve me kufij dyvjeçarë, por të mendojmë për më gjatë.”

Kryetari i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë bëri të ditur se Kuvendi i studimeve albanologjike që do të zhvillohet në Tiranë më 25-28 nëntor do të jetë një rast për të arritur në përfundime të dobishme edhe për këtë problem.

“Po ashtu, përvoja që po krijojmë duke punuar së bashku për disa projekte madhore në albanologji, si Enciklopedia shqiptare, është mësimdhënëse”, tha akad.Gjinushi. / KultPlus.com