Gjatë 2024-ës shifrat e vizitorëve në Muzeun e Traditës në Sarandë shënuan rritje.
Turistët e vegjël duket se janë më kureshtarët për të parë se çfarë fshihet brenda muzeut buzë detit, ndërsa të rriturit, janë informuar paraprakisht dhe duan të dinë më shumë për mënyrën e jetesës së të parëve në Sarandë.
Sipas përfaqësuesve të Muzeut të Traditës në Sarandë, vitin e fundit është rritur në 75% numri i vizitorëve që kanë vizituar këtë muze. Sipas tyre, turistët apo vizitorët vijnë të organizuar në grupe nga shtetet te ndryshme.
“Grup moshat jane nga më të vegjëlit e deri të moshës së trete. Interesi më i madh është nga fëmijët sepse shohin diçka të vjetër që nuk e kanë parë as në shtetin e tyre as në përditshmërinë e tyre. Grup mosha e vjetër është e interesuar për mënyrën e jetesës sesi ka evoluar, vegla pune apo bjektete shtëpiake të ndryshme që janë përdorur në krahina te ndryshme, kanë ngjallur interes, për të parë përdorimin e tyre”, shprehen përfaqësuesit e Muzeut, në një prononcim për “Abcnews”
Ndërkohë befasia e vitit të shkuar për Muzeun e Traditës ishin turistët indian, ndërsa muzeu deri në fund të shkurtit pret nxënësit e shkollave të ndryshme, për tu përgatitur më pas për sezonin turistik.
Muzeu i Traditës është pjesë e grupit muzeal të Sarandës, që shpalos vlerat, kulturën dhe historinë e bashkive jugore./ KultPlus.com
Libri “Dorëshkrimi fanariot” nga autorja Doina Ruşti do të promovohet më 4 shkurt, të martën, në orën 18:00, në librarinë “Dukagjini” (te Sheshi “Nëna Terezë”).
Për të diskutuar rreth librit, panelistë do të jenë: Maniela Sota, përkthyese e librit; Osman Gashi, profesor i letërsisë dhe i gjuhës shqipe.
Promovimi do të moderohet nga Liridona Bytyçi.
Shënim: “Dorëshkrimi fanariot” nga autorja Doina Ruşti është pjesë e kolanës “Effugium” – Evropa Kreative.
Shënim për librin:
Libri “Dorëshkrimi fanariot” është një roman me personazhe të shumta dhe një ngjarje jashtëzakonisht interesante – një rikonstruktim i një historie dashurie. Ky libër është konsideruar, me të drejtë, vepra më e mirë e autores, e cila ka shprehur një interesim të theksuar për historinë e Bukureshtit të shekullit XVIII. Ajo na e sjell Bukureshtin, të perceptuar nëpërmjet letërsisë së fiksionit.
Shënim për autoren:
Doina Ruşti është një shkrimtare dhe akademike e njohur rumune, e cila është e njohur për romanet e saj historike dhe bashkëkohore. Ajo studioi letërsinë rumune në Universitetin e Bukureshtit dhe ka marrë një doktoratë në histori letrare.
Veprat e saj shpesh përfshijnë historinë rumune, folklorin dhe mistikën duke i lidhur ato me tema moderne. Stili i shkrimit të Ruştit është i famshëm për thellësinë intelektuale dhe stilin e saj lirik./ KultPlus.com
André Gide ishte një autor francez dhe fitues i Çmimit Nobel në Letërsi (në 1947).
Ai është autor i më shumë se pesëdhjetë librave. Gazeta “The New York Times” e kishte përshkruar atë si “njeriu më i madh bashkëkohor i Francës në letra”.
Për lexuesit tanë sjellim këtë koleksion me thëniet më të bukura të tij:
Të dish të lirosh veten nuk është asgjë; gjëja e mundimshme është të dish çfarë të bësh me lirinë e dikujt.
Njeriu nuk mund të zbulojë oqeane të reja, nëse nuk ka guximin të harrojë bregun.|
Besojuni atyre që kërkojnë të vërtetën. Dyshoni tek ata që e gjejnë.
Ji besnik ndaj asaj që ekziston brenda vetes.
Gjithçka është thënë tashmë, por meqenëse askush nuk po dëgjonte, ne duhet të fillojmë përsëri.
Ngjyra e së vërtetës është gri.
Vetëm ato gjëra janë të bukura të cilat janë të frymëzuara nga çmenduria dhe të shkruara nga arsyeja.
Hipokriti i vërtetë është ai që pushon së perceptuari mashtrimin e tij, ai që gënjen me sinqeritet.
Ju lutem mos më kuptoni shumë shpejt.
Të kesh zili për lumturinë e një njeriu tjetër është çmenduri; nuk do të dinit çfarë të bënit me të nëse do ta kishit.
Ai që dëshiron një trëndafil duhet ta respektojë gjembin e tij.
Vetëm budallenjtë nuk e kundërshtojnë vetveten.
Ka shumë gjëra që duken të pamundura për aq kohë që dikush nuk i provon ato.
Frika nga tallja lind frikacakun më të keq.
Guxo të jesh vetvetja.
Atëherë ju mendoni se dikush mund të mbajë një dashuri të pashpresë në zemrën e tij për aq kohë sa? … Dhe se jeta mund të marrë frymë mbi të çdo ditë, pa e shuar atë?
Ji besnik ndaj asaj që ekziston askund tjetër veç te vetja jote – dhe kështu bëhu i domosdoshëm.
Urtësia nuk vjen nga arsyeja por nga dashuria.
Eshtë më mirë të të urrejnë për atë që je sesa të të duan për atë që nuk je.
Si do të ishte një rrëfim i lumturisë? E tëra që mund të përshkruhet është se çfarë e përgatit atë, dhe pastaj çfarë e shkatërron atë.
Veprimet më vendimtare të jetës sonë – dua të them ato që ka më shumë të ngjarë të vendosin gjithë rrjedhën e së ardhmes sonë – janë, më shpesh , të pamenduara.
Ne duhet ta shijojmë këtë verë, lule më lule, sikur të ishte e fundit që do të shohim.
Të lexosh një shkrimtar është për mua jo thjesht të marr një ide se çfarë thotë ai, por të shkoj me të dhe të udhëtoj në shoqërinë e tij.
Çdo çast i jetës sonë është në thelb i pazëvendësueshëm: duhet ta dini këtë në mënyrë që të përqendroheni në jetë.
Unë nuk dëshiroja asgjë përtej buzëqeshjes së saj dhe të ecja me të kështu, dorë për dore, përgjatë një dielli të ngrohur, në shtegun e luleve.
Trishtimi nuk është pothuajse kurrë asgjë, por një formë e lodhjes.
Kapaciteti për të fituar falas nuk është asgjë; aftësia për të qenë i lirë është detyra.
Gjërat më të rëndësishme për të thënë janë ato që shpesh nuk i mendoja të nevojshme t’i thosha – sepse ishin shumë të dukshme.
Mirëpriteni gjithçka që ju vjen, por mos dëshironi për asgjë tjetër.
Arti fillon me rezistencën – në pikën ku rezistenca kapërcehet. Asnjë kryevepër njerëzore nuk është krijuar kurrë pa punë të madhe.
Arti është një bashkëpunim midis Zotit dhe artistit, dhe sa më pak që bën artisti, aq më mirë.
Në mënyrë që të jem plotësisht i lumtur, e vetmja gjë e nevojshme është të përmbahem nga krahasimi i këtij momenti me momentet e tjera në të kaluarën, të cilat shpesh nuk i shijoja plotësisht, sepse i krahasoja me momentet e tjera të së ardhmes.
Më shpesh njerëzit kërkojnë situata të jetës për të këmbëngulur në mendimet e tyre sesa për të arsimuar veten e tyre.
Rrugët më të rrahura janë sigurisht më të sigurtat, por mos shpresoni të fitoni shumë me to.
Kam ndërmend t’ju sjell forcë, gëzim, guxim, zgjuarsi, sfidë.
Novelisti nuk ka shumë dëshirë ta shohë luanin duke ngrënë bar. Ai e kupton që i njëjti Zot krijoi ujkun dhe qengjin, pastaj buzëqeshi, “duke parë që puna e tij ishte e mirë”.
Ata krijojnë dallime dhe rezerva të cilat unë nuk mund t’i zbatoj për vete, sepse ekzistoj vetëm si një i tërë; I vetmi pretendim im është të jem i natyrshëm dhe kënaqësinë që ndiej gjatë një veprimi, e marr si shenjë se duhet ta bëj.
Vetë gjërat që më ndanin dhe më dallonin nga njerëzit e tjerë ishin ato që kishin rëndësi; gjërat që askush tjetër nuk do të donte dhe nuk mund të thoshte, këto ishin gjërat që unë kisha për të thënë.
Krijimet më të bukura të burrave janë vazhdimisht të dhimbshme. Cili do të ishte përshkrimi i lumturisë?./KultPlus.com
Henrik Johan Ibsen ishte një dramaturg norvegjez dhe drejtor teatri.
Si një nga themeluesit e modernizmit në teatër, Ibsen shpesh quhet “babai i realizmit” dhe një nga dramaturgët më me ndikim të kohës së tij.
Për kënaqësinë e lexuesve tanë kemi sjellë një përzgjedhje të thënieve më të bukura të tij:
“Asnjëherë nuk duhet të vishni pantallonat tuaja më të mira kur dilni për të luftuar për lirinë dhe të vërtetën.”
“Eshtë shenja e shpirtit të rebelimit të kërkosh lumturi në këtë jetë.”
“Mendoj se ju nuk do të kundërshtoni faktin se për momentin njerëzit budallenj janë në një shumicë absolutisht dërrmuese në të gjithë botën.”
“E shihni, çështja është se njeriu më i fortë në botë është ai që qëndron më i vetëm.”
“Ti nuk me ke dashur kurre. Ju keni menduar vetëm se është e këndshme të jesh i dashuruar me mua.”
“Një mijë fjalë nuk lënë të njëjtën përshtypje të thellë si një vepër e vetme.”
“E shihni, ka disa njerëz që dikush i do dhe të tjerë me të cilët ndoshta do të preferonte të ishte me ta.”
“Unë duhet të vendos se kush ka të drejtë – shoqëria apo unë.”
“Burrat më të fortë janë më të vetmuarit.”
“Unë besoj se para çdo gjëje jam një qenie njerëzore e arsyeshme, ashtu si ju-ose, në çdo rast, që duhet të përpiqem dhe të bëhem një.”
“Paraja mund të jetë lëvozhga e shumë gjërave, por jo thelbi. Ju sjell ushqim, por jo oreks; mjekim, por jo shëndet; njohje, por jo miq; shërbëtorë, por jo besnikëri; ditë gëzimi, por jo paqe apo lumturi.”
“Nuk është vetëm ajo që kemi trashëguar nga babai dhe nëna jonë që ecën në ne. Janë të gjitha llojet e ideve të vdekura, dhe besimet e vjetra pa jetë, e kështu me radhë. Ato nuk kanë vitalitet, por na ngjiten të gjithë njësoj, dhe ne nuk mund t’i heqim qafe.”
“Opinioni publik është një gjë jashtëzakonisht e ndryshueshme.”
“Me mua mund të ishe një person tjetër.”
“Armiku më i rrezikshëm i së vërtetës dhe lirisë mes nesh është shumica kompakte.”
“Kafazoni një shqiponjë dhe do të kafshojë telat, qofshin ato hekuri ose ari.”
“Është çlirim të dish se një akt guximi spontan është ende i mundur në këtë botë. Një akt që ka diçka të bukurisë së pakushtëzuar.”
“Jeta e një personi është një çmimi i rëndë për të paguar që lindëm.”
“Unë jam në revoltë kundër gënjeshtrës shekullore se shumica ka gjithmonë të drejtë.”
“Ka kaq shumë gënjeshtra si në shtëpi ashtu edhe në shkollë. Në shtëpi nuk duhet të flasësh, dhe në shkollë duhet të qëndrojmë dhe t’u themi gënjeshtra fëmijëve.”
“Unë do të rrezikoj gjithçka së bashku me ty.”
“Ka njerëz që i do dhe të tjerë me të cilët të pëlqen të flasësh.”
“Mos më thuaj që hëna po shkëlqen; më trego dritë që shkëlqen në xhamin e thyer.”
“Kushdo që e ka shitur veten për dikë tjetër nuk do ta bëjë përsëri.”
“Njerëzit duan vetëm revolucione të veçanta, në ato të jashtme, në politikë, etj. Por kjo është vetëm ngatërrim. Ajo për të cilën vërtet kërkohet është një revolucion i mendjes njerëzore.”
“Çdo gjë që prek duket se është e destinuar të kthehet në diçka të poshtër dhe farsë.”
“Idhulli i Autoritetit duhet të thyhet në këtë qytet.”
“Shumica gabon gjithmonë; pakica ka rrallë të drejtë.”
“Janë humbjet e vogla në jetë që e prenë zemrën.”
“Burrat janë personazhe qesharakë, ata gjithmonë duhet të kenë diçka për t’i habitur.”
“Ti ke bërë një vend bosh brenda meje; dhe duhet të përpiqem ta mbush me diçka – me diçka që është paksa si dashuria.”
“Mendova se e kuptove se ku e kisha humbur atë që ti e quaje zemrën time në atë kohë.”
“Sado i mjerë të ndihem, dua të zgjas agoninë sa më gjatë që të jetë e mundur. Të gjithë pacientët e mi janë të tillë. Dhe kështu janë ata që janë të sëmurë moralë ..”
“Zot i mirë, njerëzit nuk bëjnë gjëra të tilla!”/ KultPlus.com
Nga Mr. Tambourine Man te Like a Rolling Stone, është e pamohueshme që Bob Dylan ka lënë një shenjë të pashlyeshme në industrinë e muzikës. I frymëzuar nga artistë si Hank Williams, Elvis Presley dhe Little Richard, kantautori dhe këngëtari legjendar amerikan mbetet një zë i fuqishëm i brezit të tij.
Dylan ka patur ndikim mbi miliona dashamirës të muzikës anembanë botës me tekstet e tij plot jehonë, tingujt inovativë dhe ndërgjegjen sociale të mishëruar në muzikën e tij. Jeta dhe arritjet e Dylan janë një udhëtim i jashtëzakonshëm përmes fuqisë së muzikës si një mjet për ndryshim, reflektim dhe rrëfim.
Këto ditë ka dalë në sallat e kinemave filmi biografik, A Complete Unknown, me aktorin Timothée Chalamet në rolin e Bob Dylan. Më poshtë eksplorojmë jetën dhe trashëgiminë e një prej muzikantëve më të suksesshëm në botë, i cili vazhdon të frymëzojë breza të tërë.
Fillimet
Lindur si Robert Allen Zimmerman më 24 maj 1941, në Duluth të Minnesotës, Dylan u rrit në qytetin e vogël dhe punëtor Hibbing. Peizazhi industrial i fëmijërisë së tij dhe komuniteti i ngushtë hebre ku bënte pjesë ndikuan thellësisht në botëkuptimin e Dylanit.
Që i vogël, Dylan ishte i magjepsur pas muzikës. Ai dëgjonte country, blues dhe rock ‘n’ roll në radio. Artistë si Hank Williams dhe Little Richard ndezën dashurinë e tij të hershme për muzikën. Gjatë viteve të shkollës së mesme, ai nisi të zhvillonte talentin, duke krijuar grupe dhe eksperimentuar me tingujt e rinj të rock ‘n’ roll-it.
Një dashuri tjetër e madhe e Dylan-it ishte letërsia, veçanërisht poezia e Dylan Thomas, nga i cili mori edhe emrin e tij artistik. Përvojat e hershme të Dylan-it u bënë baza e një karriere të jashtëzakonshme.
Në bregun lindor
Në vitin 1961, i vendosur për të takuar një prej frymëzimeve të tij më të mëdha – poezinë “beat” dhe këngëtarin folk Woody Guthrie – Dylan u shpërngul në bregun lindor. Në New York, ai u bë pjesë e skenës folk të Greenwich Village. Brenda katër muajsh, u angazhua për të luajtur harmonikë në një regjistrim të Harry Belafonte-s.
Në shtator 1961, kritiku Robert Shelton shkroi një vlerësim entuziast për Dylan-in në The New York Times, çka bëri që producenti John Hammond ta ndihmonte të firmoste me Columbia Records.
Revolucioni muzikor
Albumi i parë i Dylan-it, Bob Dylan (1962), përfshinte standarde folk dhe blues të frymëzuara nga Guthrie. Por ishte albumi i tij i dytë, The Freewheelin’ Bob Dylan, që e bëri të famshëm. Këngë si Blowin’ in the Wind dhe A Hard Rain’s A-Gonna Fall treguan aftësinë e tij për të kombinuar mendime personale me komente sociale e politike.
Në mesin e viteve ’60, Dylan arriti famën ndërkombëtare me albume si The Times They Are A-Changin’ dhe Bringing It All Back Home, të cilat reflektonin trazirat e kohës. Këngët e tij u kthyen në himne të lëvizjeve për të drejtat civile dhe kundër luftës.
Like a Rolling Stone dhe periudha elektrike
Deri në vitin 1965, repertori i Dylan-it përbëhej kryesisht nga këngë proteste me tekste të ngarkuara politikisht. Por vendimi i tij për të kaluar në kitarën elektrike gjatë Festivalit Folk të Newport-it ishte revolucionar. Me albume si Highway 61 Revisited dhe Blonde on Blonde, ai sfidoi kufijtë mes folk-ut dhe rock-ut, duke krijuar një zhanër të ri muzikor.
Këngë si Like a Rolling Stone riformësuan kufijtë e asaj që mund të ishte një këngë – më e gjatë, me tekste të thella dhe emocione të papërpunuara. Megjithëse disa fansa të folk-ut fillimisht e kritikuan këtë drejtim të ri, Dylan fitoi një publik të gjerë.
Sfidat personale dhe ndikimi i përjetshëm
Në fund të viteve ’60, fama filloi ta rëndonte Dylan-in. Një aksident me motor në vitin 1966 e detyroi të tërhiqej për disa kohë, duke i dhënë hapësirë për të rigjetur veten.
Pas një periudhe heshtjeje, Dylan u rikthye me projekte si The Basement Tapes dhe albumin country John Wesley Harding, duke treguar një anë më të qetë dhe introspektive të artit të tij.
Trashëgimia e pavdekshme
Nga veprat personale të viteve ’70 te hyrja në Songwriters Hall of Fame në vitin 1982, Dylan vazhdon të frymëzojë edhe në shekullin e 21-të. Ai mbetet një figurë e përjetshme e muzikës dhe kulturës, me një karrierë që mishëron evolucionin artistik dhe kërkimin e vazhdueshëm për të vërtetën. / bota.al/ KultPlus.com
Mali i Çikës në Vlorë është mbuluar nga dëbora këtë fillim shkurti, duke ofruar një peizazh mahnitës për vizitorët.
Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjetet sociale pamje nga mali i Çikës që sheh përmbi Jon, me epërsinë e një “çatie” nga njëra anë dhe përmbi Lumin e Vlorës nga tjetra.
Maja e Çikës është një pikë e lartë e shkëputur e Maleve të Kanalit Keraune në Shqipëri. Me një lartësi mbidetare prej 2,044 metrash (ose 6,706 këmbë mbi nivelin e detit). Ajo gjendet në qytetin e Vlorës dhe përfaqëson një ndër pikat më të larta në Evropë, duke u radhitur në vendin e 85 në listën e majave më të larta të kontinentit.
Maja e Çikës është një pjesë e rëndësishme e Parkut Kombëtar të Llogarasë, njohur për biodiversitetin e tij të pasur dhe vegjetacionin e zhvilluar. Pjesa perëndimore e malit është e mbushur me bimësi nga specie të ndryshme, duke përfshirë bredhin bullgar, pishën austriake, pishën boshnjake dhe pishën maqedonase. Kjo zonë është një shtëpi për shumë lloje të rralla dhe të kërcënuara, duke përfshirë dhe një numër të konsiderueshëm të bimës së rrallë dhe të kafshëve të egra.
Maja e Çikës ofron një përvojë të mahnitshme natyrore dhe një shkëlqim të thellë kulturor dhe historik për ata që e vizitojnë. Nëpërmjet kësaj majë, vizitorët mund të shijojnë pamjet e mahnitshme të rivierës shqiptare dhe të përjetojnë bukurinë e shkëlqyer të pyjeve të pasura dhe të rralla./ KultPlus.com
S’rreshta kurrë së menduari për ty, do doja aq shumë të ta them.
Do doja të shkruaja se më pëlqen të kthehem, Se më mungon dhe të mendoj. Po s’të kërkoj. Madje s’të shkruaj as njatjeta. Nuk di si je. Dhe më mungon ta di.
Ke projekte? Buzëqeshe sot? Ç’ëndërrove? Do dalësh? Ku do t’shkosh? Ke ëndrra? A hëngre?.
Do t’më pëlqente të mund të kërkoja. Po s’kam forcë. Dhe as ti nuk e ke. Dhe at’herë rrimë e presim më kot”.
“Dhe mendojmë. Dhe kujtomë. Kujtohu se të mendoj, se ti nuk e di, por ty të jetoj çdo ditë, që shkruaj për ty.
Dhe kujtohu se të kërkosh e të mendosh, janë dy gjëra të ndryshme.
Indonezia po shqyrton aplikimin e punës katër-ditore.
Si fillim qeveria ka vendosur që ta aplikojë punë katër ditore përmes programeve vullnetare që lejojnë punonjësit të bëjnë 40 orë punë në katër ditë.
Çdo punonjës që nuk mund të plotësojë 40 orët e kërkuara do të ndjekë orarin e rregullt pesë-ditor të punës, raporton Independent.
“Pra, nëse dikush punon 40 orë në javë, mund të zgjedhë javën e punës katër-ditore ose pesë”, tha për CNN Indonesia Zëvendësministri i Menaxhimit të Burimeve Njerëzore,
Teknologjisë dhe Informacionit, Teddy Barata.
Modeli i punës katër-ditore po monitorohet për të përcaktuar se sa efektiv është dhe për këtë arsye aktualisht është në dispozicion vetëm për punonjësit e Ministrisë së Ndërmarrjeve Shtetërore.
Nisma u zbulua marsin e kaluar, me kreun e ministrisë Eric Thohir duke theksuar se 70% e punëtorëve të rinj vuanin nga probleme të shëndetit mendor dhe reduktimi i javës së punës mund të ndihmojë në uljen e niveleve të tyre të stresit.
“Kjo nuk do të thotë se ata do të marrin një ditë pushimi çdo të premte. Vetëm punonjësit që kanë punuar 40 orë në javë mund ta bëjnë këtë”, shtoi Thohir në deklaratat e tij në atë kohë.
Mbetet për tu parë nëse qeveria do të miratojë këtë metodë apo jo, pasi tani është në fazë eksperimentale./ KultPlus.com
Nga Ramses dhe Kleopatra tek Buda, Aleksandri i Madh, Cezari, Mikelanxhelo, Leonardon, Beethoven, Mozart, Tesla, Ajnshtajn por edhe Marilyn Monroe e shumë të tjerë, janë këta ndë 100 personazhet e mëdhenj të historisë, shkruan focus.it.
Por cilët janë burrat dhe gratë që kanë lënë gjurmë të pashlyeshme në histori?
Shumë prej nesh me siguri ia kanë bërë vetes këtë pyetje në një moment. Por nuk është e lehtë të bësh një listë. Por tani detyra mund të bëhet më e lehtë nga një botim. ”100 Personazhet e Mëdha të Historisë”, bestselleri që lavdëron gratë dhe burrat që ndryshuan botën.
Fillojmë me Lucy, një nga përfaqësueset më të vjetra të njerëzimit: e zbuluar në Etiopi në 1974, Lucy është një australopitekë që jetoi 3.2 milionë vjet më parë dhe përfaqëson hapin e parë në evolucionin tonë.
Gjatë rrugës do të takoni mbretëreshën Nefertiti, e cila jetoi mbi 3300 vjet më parë, e famshme për bukurinë e saj, më pas Ramses II dhe mbretëreshën shumë të famshme Kleopatra.
Dhe përsëri: Buda; perandori i parë i Kinës Qin Shi Huang; mbreti luftëtar Hun Attila si dhe gjakatari mongol Ghengis Khan.
Për Greqinë e lashtë, këtu janë Platoni dhe Aleksandri i Madh. Pas një ekskursusi kushtuar Romës gjenden Spartaku dhe Jul Cezari.
Aty janë edhe Charlemagne, Marco Polo, Dante Alighieri, Leonardo da Vinci, Michelangelo, Joan of Arc, Christopher Columbus, Ferdinand Magellan.
Përsa i takon besimeve fetare janë Jezusi i Nazaretit dhe profeti Muhamed.
Kampionët e letërsisë
Nuk mungojnë autorët e veprave të pavdekshme: nga Miguel Cervantes me Don Kishotin te Ludwig van Beethoven me simfoninë e nëntë të tij, nga Wolfgang Amadeus dhe Mozart, William Shakespeare me Romeon dhe Zhulietën te Diego Velasquez me Las Meninas, duke kaluar nëpër Rembrandt, Piccasso dhe pikturat e tyre, Molieri me ”Invalidin imagjinar”, Vëllezërit Grimm dhe tregimet e tyre popullore, Victor Hugo me ”Të Mjerët”.
Shkencëtarë dhe artistë të mëdhenj
Ndër shkencëtarët spikasin figurat e Marie Curie, Albert Einstein, Nikola Tesla, Louis Pasteur, Edison.
Gjithashtu, në fushën artistike: Walt Disney, Charlie Chaplin, Marilyn Monroe, Edith Piaf, Nina Simone, John Lennon dhe Michael Jackson.
Sipas studimeve të kryera në 37 vende, më i vlerësuari i të gjitha kohërave është Albert Einstein. Në vendin e dytë, e vetmja grua në top 10, është Nënë Tereza e Kalkutës.
Ndë emra të tjerë janë Gandhi, Lenin, Napoleone, Mandela./ KultPlus.com
Shoqëria “X ONE” SH.P.K. ka shprehur interesin dhe ka paraqitur pranë Ministrisë së Infrastrukturës dhe Energjisë, aplikimin për ndërtimin e një impianti fotovoltaik me kapacitet të instaluar 54 MW, për prodhimin e energjisë elektrike nga burime të rinovueshme.
Sipas njoftimit të MIE-s, impianti nuk është objekt koncesioni dhe nuk përfiton nga masat mbështetëse.
Aplikimi parashikon ndërtimin e tij në fshatin “Teman”, në bashkinë Poliçan, Berat.
Pranë ministrisë së Energjisë dhe Infrastrukturës gjatë vitit 2024 ka fluks kërkesash për të investuar në impiante fotovoltaikë.
Klima e Shqipërisë ofron rreth 2400 orë diell në vit dhe një mesatare prej 240-300 ditë me diell, si dhe me fuqi ere të konsiderueshme në bregdet.
Për të nxitur zhvillimin e këtij sektori, qeveria ka ndërmarrë edhe politika lehtësuese, siç është konkretisht përjashtimi nga tatimi mbi vlerën e shtuar (TVSH) i të gjitha makinerive dhe pajisjeve që do të përdoren për ndërtimin e projekteve të prodhimit të energjisë nga dielli dhe era, për investime që arrijnë vlerën 50 milionë lekë e sipër.
Sipas të dhënave zyrtare, rreth 6% e energjisë totale në vend u prodhua nga centralet diellore që tashmë janë në prodhim. Peshën më të madhe e mban Centrali i Karavastasë, që ka prodhuar mbi 50% të energjisë totale diellore./ KultPlus.com
Isabella Rossellini, përveçse një aktore dhe modele e famshme, është gjithashtu një ambientaliste e pasionuar dhe një mbrojtëse e natyrës. Ajo ka treguar një dashuri të thellë për botën e kafshëve dhe ka kombinuar këtë pasion me artin dhe shkencën në mënyra unike.
Një nga projektet e saj më të njohura në këtë drejtim është “Green Porno”, një seri e shkurtër filmash të prodhuar nga Sundance Channel, ku ajo shpjegon me humor dhe kreativitet sjelljet e çiftëzimit të insekteve dhe kafshëve të ndryshme. Përmes këtyre videove edukative dhe argëtuese, ajo ka synuar të ndërgjegjësojë publikun mbi biologjinë dhe natyrën në një mënyrë tërheqëse.
Përveç filmit dhe artit, Rossellini është gjithashtu një fermere e përkushtuar. Ajo ka një fermë organike në New York të quajtur Mama Farm, ku rrit kafshë dhe promovon bujqësinë e qëndrueshme. Një aspekt i veçantë i kësaj ferme është angazhimi i saj në ruajtjen e shpendëve të rrallë dhe vendas. Ajo është veçanërisht e dhënë pas rosave dhe pulave të racave të vjetra, duke ndihmuar në ruajtjen e diversitetit gjenetik të tyre.
Në vitet e fundit, ajo është angazhuar edhe në studime akademike mbi sjelljen e kafshëve dhe ka ndjekur një program mbi etologjinë (studimin e sjelljes së kafshëve). Ky pasion i saj për natyrën dhe biologjinë reflekton një lidhje të thellë dhe të vazhdueshme me botën e gjallë, duke e bërë atë një figurë unike në ndërthurjen e artit, shkencës dhe aktivizmit mjedisor./ KultPlus.com
Një njeri pa mënd në kokë, mburrej e lëvdohej vetë, pandehte me të vërtetë q’ish i bukur e s’kish shokë, ndaj ishte shum’ i gëzuar. Vërtet pasqyra s’kishte mëshirë ta tregonte të shëmtuar. Po thosh: pasqyra nuk’ është e mirë. Nga kjo lajthitje që ta kërrejnë dhe të duket e vërteta, gjithë pasqyrat e shkreta kur i shikon, e rrëfejnë me një fytyrë shumë të ndyrë. Që të mos shohë kurrë pasqyrë, ç’punoi miku? U ngre dhe iku lark, ndëpër ara Për fat të keq, sheh përpara një liqen të pashënuar, me ujë fort të kulluar. Ndë këta ujë kur u shikua u zemërua, se prap ju duk fytyra si te pasqyra, Domethënë, me një fjalë, kjo përrallë Eshtë bërë për të tërë: për veten tonë, të gjithë ç’jemi këtë mendje kemi. Gjithë njerztë faje kanë, për ne si pasqyrë janë: ky njeriu faqeziu që qesh o mburr vetëhenë, është shpirti yne vetë, Sa për liqenë ndë vënd të shkrete, me ujëkulluar, tregon librat qe ke shkruar./ KultPlus.com
Një politikan i fuqishëm, gjeneral ushtrie dhe perandor, Jul Çezari ndihmoi në shndërrimin e Romës në një nga perandoritë më të fuqishme në histori. Ai ishte një udhëheqës i dashur nga shumë njerëz.
Por fuqia e tij shkaktoi gjithashtu shumë pakënaqësi tek kolegët e tij politikanë. Ja çfarë duhet të dini rreth jetës së Çezarit, lidhjes që ai pati me Kleopatrën, vrasjen, dhe dramën e famshme të Uilliam Shekspirit, që ndihmoi në përjetësimin e figurës së tij:
Ka lindur më 12 ose 13 korrik të vitit 100 Para Erës Sonë, por ka të ngjarë jo përmes “prerjes çezariane”
Për shekuj me radhë, është besuar se Jul Çezari ishte fëmija i parë i lindur përmes“prerjesçezariane”. Por kjo gjë ka të ngjarë të jetë larg së vërtetës. Burimi i kësaj ngatërrese mund të jetë një enciklopedi historike bizantino-greke e shekullit X-të e quajtur Suda.
Ajo pretendonte se prerjet çezariane e kanë marrë emrin e tyre nga vetë Çezari:“Perandorët e romakëve e marrin këtë emër nga Jul Çezari, që nuk kishte lindur në mënyrë natyrale. Nëna e tij vdiq në muajin e nëntë të shtatzanisë. Ndaj njerëzit u detyruan t’i hapin barkun duke e nxjerrë jashtë fëmijën. Dhe në gjuhën romake kjo lloj prerjen quhet “çezariane”.
Por kjo nuk ka të ngjarë të ketë ndodhur për disa arsye. Së pari, prerjet çezariane ishin kryer tashmë në Romë në atë kohë. Një ligj që kërkonte kryerjen e prerjeve çezariane në rrethana të caktuara, u miratua gjatë mbretërimit të Numa Pompilius, që sundoi në vitet 715-673 Para Erës Sonë, pra shumë kohë përpara Jul Çezarit.
Sipas ligjit, nëse një grua vdiste gjatë shtatzënisë, ajo duhej t’i nënshtrohej një prerje çezariane, pasi ishte kundër besimeve romake varrosja e një nënë me foshnjën e saj në bark. Ligji parashikonte që edhe gratë shtatzëna që ishin duke vdekur t’i nënshtrohen një procedure të tillë, në përpjekje për të shpëtuar jetën e foshnjes. Suda shkruan gabimisht se nëna e Çezarit, Aurelia, vdiq gjatë lindjes. Ndërkohë dihet që jetoi mirë deri në moshë të thyer.
Drama e Shekspirit “Jul Çezari” la jashtë një protagonist kyç në vrasjen e perandorit
Drama e Uilliam Shekspirit, i zhvillon ngjarjet nëvitin 44 Para Erës Sonë. Ajo përshkruan motivet që çuan në vrasjet e tij dhe pasojat e këtij akti. Një nga citatet më të famshme nga drama, e thënë nga Çezari pak para vdekjes së tij është “Et tu, Brute? (Edhe ti Brut?).
Në fakt Çezari nuk e tha këtë, pasi ai as që e njihte aq mirë Brutin. Tradhtari i vërtetë është Decimus Junius Brutus Albinus. Por ai përmendet shumë pak në dramë dhe emri i tij ishte shkruar gabimisht. Në fakt, ai ishte miku i Çezarit. Madje, perandori e përfshiu në politikë për ta ndihmuar në rivendosjen në vend të imazhit të familjes së tij. Madje ata luftuan përkrah njëri-tjetrit në beteja. Por në fund, Decimus luajti një rol kyç në atentatin ndaj Çezarit.
Jul Çezari dhe Kleopatra patën një lidhje midis tyre që solli në jetë një djalë të quajtur Çezarion
Lidhja midis Çezarit dhe Kleopatrës ishte më shumë se sa epsh. Ajo ishte një marrëdhënie, që të dyve u duhej për të arritur synimet e tyre. Që Kleopatra të siguronte pozitat e saj në fronin e Egjiptit, i duhej një ushtri. Më saktë, ajo kishte nevojë për ushtrinë e madhe të Çezarit. Këtij të fundit i interesonte pasuria e madhe për të shlyer borxhet e perandorisë, duke çimentuar pozicionin e tij në pushtet.
Kleopatra shkoi të jetonte në Romë me Çezarin. Ata patën së bashku një djalë, Çezarionin. Shfaqjet publike të dashurisë së Çezarit, frymëzuan edhe ngritjen e një statuje të Kleopatrës në Tempullin “Venus Genetrix”. Ajo mbeti më Romë deri në vrasjen e Çezarit, ngjarje që e detyroi të largohej bashkë me djalin.
U vra më 15 marsin e vitit 44 Para Erës Sonë, pasi u godit 23 herë me thikë
Në vitin 44 Para Erës Sonë, Çezari e shpalli veten diktator të përjetshëm. Ndërsa shumë nga ndryshimet dhe reformat e tij u pritën mirë nga popullata e shtresës së ulët dhe të mesme, politikanë u shqetësuan nga fuqia e tij gjithnjë në rritje. Ndaj perandori u godit me thikë për vdekje nga një grup prej rreth 40 senatorësh.
Ju mund të vizitoni vendin ku u vra Jul Çezari
“Largo di Torre Argentina” është sheshi më i vjetër i Romës në ambient të hapur, dhe ishte vendi ku Çezari u godit 23 herë me thikë më15 marsin e vitit 44 Para Erës Sonë. Ai u shkatërrua gradualisht gjatë shekujve në vijim. Por pas një restaurimi me vlerë 1.1 milionë dollarë, ky sit historik është i hapur për publikun që nga viti i kaluar.
Një bust që mendohet se i përket Jul Çezarit u zbulua në vitin 2007
Disa historianë dhe arkeologë, besojnë se një bust i nxjerrë nga lumi Ron në Francë në vitin 2007, është në fakt i Jul Çezarit. Nëse kjo është e vërtetë, do të ishte e vetmja statujë e mbijetuar e realizuar për perandorin gjatë kohës që ai ishte gjallë.
Meqë shumica e paraqitjeve vizuale të Çezarit u bënë pas vdekjes së tij, historianët thonë se ato priren të jenë versione të idealizuara të tij. Por ky bust mendohet se i ngjan liderit ashtu siç dukej realisht, duke treguar një vijë flokësh që tërhiqet pas kohës, dhe rrudha të shumta në ballë. Përmendorja ndodhet aktualisht në Musée Departmental de l’Arles Antique.
U rrëmbye nga piratët, por më vonë u hakmor ndaj tyre
Kur ishte 25 vjeç, Çezari po lundronte me një anije në detin Egje, teksa u rrëmbye nga piratët siçilianë. Ata do të kërkonin 20 talenta argjendi (rreth 600.000 dollarë sot) për lirimin e tij. Thuhet se Çezari qeshi në mënyrë ironike dhe u tha se duhej të kërkonin 50 talenta (rreth 1550 kg argjend). Kur bashkëpunëtorët e tij shkuan të merrnin paratë, Çezari u detyrua të priste në robëri. Kur u lirua, ai mblodhi një grup të vogël ushtarësh, i gjeti piratët, ua preu fytin dhe ua mori argjendin.
Pati 3 gra gjatë jetës së tij
Çezari u martua me Kornelian, gruan e tij të parë, në vitin 84 Para Erës Sonë. Ata patën një vajzë së bashku, por Kornelia vdiq në vitin 69. Dy vite më vonë, Çezari u martua me Pompeian, nga e cila më vonë u divorcua. Më pas u martua me Kalpurnian në vitin 59, dhe jetuan së bashku deri në vdekjen e tij.
Thënie të famshme të Jul Çezarit:
“Erdha, pashë, fitova” ose në latinisht“Veni, Vidi, Vici”.
“Njerëzit e besojnë me dëshirë atë që e dëshirojnë”.
“Nëse duhet të shkelni ligjin, bëjeni këtë për të marrë pushtetin:në të gjitha rastet e tjera respektojeni atë”.
“Askush nuk është aq i guximshëm sa të mos shqetësohet nga diçka e papritur”.
“Unë e dua tradhtinë, por e urrej tradhtarin!”.
Thënie të famshme nga drama “Jul Çezari” e Uilliam Shekspir
“Frikacakët vdesin shumë herë para vdekjes së tyre; të guximshmit e përjetojnë vetëm njëherë vdekjen”.
“Vdekja, një fund i domosdoshëm, ajo do të vijë kur të jetë koha”.
“Kujdes nga Idet e Marsit”. (e thënë nga një fallxhore) / bota.al/ KultPlus.com
Puka është kthyer në një atraksion turistik gjithëvjetor, për shkak të bukurive natyrore, historisë dhe gastronomisë së pasur. Një destinacion i preferuar për të huajt, por edhe vendasit, Puka tërheq gjatë dimrit më shumë vizitorë për shkak të borës dhe terrenit malor, por sidomos edhe për faktin se së fundmi në Pukë është instaluar edhe zip-line më i madh në Ballkan me gjatësi 1.200 metra, lartësi 20 metra dhe shpejtësi që arrin 80–100 km në orë.
Në një intervistë me nënkryetarin e bashkisë Pukë, Ferid Ringaj, ai shprehet se gjatë vitit 2024 ka pasur rreth 17,000 turistë, nga të cilët 2,800 turistë të huaj, nga Evropa, Azia dhe vendet arabe që e kanë vizituar këtë qytet.
“Situata me turizmin është përmirësuar ndjeshëm, kjo falë investimeve në këtë fushë nga operatorë të ndryshëm vendas, si dhe objekte të tjera atraktive natyrore dhe historike që Puka ofron. Puka ofron një turizëm gjithëvjetor, pasi në të gjitha stinët, natyra e bukur dhe tërheqëse, ajri i pastër dhe mundësitë për të eksploruar natyrën e veçantë, zonat historike, muzeun etno-kulturor, shpellat me histori interesante, majat e maleve dhe shtigjet e markuara me destinacione të ndryshme, pa harruar mikpritjen dhe bujarinë që karakterizon banorët e kësaj zone”, thotë Ringaj.
Nënkryetari i bashkisë Pukë thekson se viti që u mbyll ka qenë një nga më të mirët në aspektin e shifrave të turistëve që shijuan Pukën, ndërsa pritshmëritë janë edhe më të larta gjatë 2025, pavarësisht faktit se jemi akoma në muajin e parë të vitit.
“Vitin 2024 mund ta konsideroj të suksesshëm sa i përket numrit të vizitorëve. Nga informacionet e dhe kontaktet me operatorët turistikë të zonës ka një rritje të konsiderueshme të turistëve e kjo në sajë të aktiviteteve të shumta të zhvilluara në qytetin e Pukës dhe në njësitë e saj vendore me karakter promovues të produkteve bujqësore të zonës, aktivitete kulturore, Festivali Mbarëkombëtar i Instrumentistëve të vegjël, Dita e Kulturës Pukjane, Sofra Pukjane, Panairi “Puka Agro-Fest”, etj. Tashmë, të kthyera në traditë disavjeçare e shumë aktivitete të tjera që kanë sjellë shumë vizitorë vendas dhe të huaj dhe shifra varion 15,000-17,000 vizitorë”, thekson ai.
Krahas pjesëmarrjes në aktivitete gjithëvjetore, pikat më të frekuentuara të Pukës janë Liqeni i Komanit, Maja e Murgës, Shpellat historike, Mali i Munellës që është zonë e mbrojtur për arsye të ekzistencës së rrëqebullit, zona të tjera malore përmes shtigjeve të markuara. Duke qenë se Puka është edhe një pikë kalimi për të shkuar edhe në Valbonë, ka edhe pjesë të tjera turistike rrugës panoramike të Liqenit të Fierzës etj.
Sipas nënkryetarit të kësaj bashkie, referuar edhe shifrave të prenotimeve me operatorët turistike për 2025-ën, pritet të ketë një rritje me 15-20% të numrit të turistëve.
“Nga komunikimi me operatorët turistikë, me të cilët bashkia është në kontakt të vazhdueshëm, pritet që këtë vit të kemi një dyfishim të turistëve, nga të huajt presim rreth 15-20 % më shumë gjatë këtij viti”, pohon Ringaj.
Sipas tij, bashkia Pukë ka një mori projektesh të parashikuara për këtë vit në Pukë dhe që fokusohen nga infrastruktura te ndërtimi i hoteleve të reja, investimet në bujtina, etj.
“Bashkia Pukë ka krijuar një mjedis shumë miqësor për të gjithë të interesuarit për të investuar në fushën e turizmit. Sapo kemi inauguruar zip-line Puka, më i madhi në Ballkan me një gjatësi 1200 metra dhe një hapësirë magjepsëse natyrore, ku falë këtij investimi do kemi numër të lartë turistësh për të shijuar këtë adrenalinë fantastike. Kemi interesim të shtuar nga investitorë, bijë pukjanë nga emigrimi që kanë shprehur interesin për të investuar në vendlindje dhe bashkia Pukë me Këshillin Bashkiak kanë marrë vendime për zona zhvillimore ku së shpejti do fillojnë investimet”, pohon Ringaj.
Nënkryetari i kësaj bashkie thotë se këtë vit në Qafën e Qerretit do të ndërtohet një resort me gamë të gjerë shërbimesh bashkëkohore me kushte moderne. “Nga pikëpamja infrastrukturore, bashkia do vijojë me investime në fasadat e qytetit, përmirësimin dhe asfaltimin e hyrjes së qytetit. Së shpejti, javën e parë të shkurtit do të prezantohet projekti i lidhjes së dy liqeneve, që është vepra më e madhe që do të realizojmë, krahas investimeve në fushën e mirëmbajtjes pastër të ambienteve, rrugëve dhe shtigjeve malore duke zgjeruar edhe hartën e tyre”, përfundon Ringaj./atsh/ KultPlus.com
Odiseu është një nga të parët të mërguar në letërsinë perëndimore. Mërgimi është i rëndësishëm në kontekstin e letërsisë dhe mitologjisë greke. Udhëtimi i Odiseut është boshti i formësimit të temës së mërgimit në hitorinë e letërsisë. Emri latin “Ulysses” rrjedh nga “Ulixes”, përkthimi latin i “Odysseus”, i bërë nga skllavi i liruar grek Livius Andronicus rreth vitit 240 para Krishtit. Ky ishte shembulli i parë i njohur i përkthimit artistik në histori (nga ky përkthim janë ruajtur vetëm 50 rreshta). Më pas, duke iu afruar pjesërisht origjinalit grek, Ulixes u shndërrua në Ulysses dhe kjo formë e emrit u përvetësua në anglishte.tjerë.
Në shekullin e njëzetë, letërsia kryesisht ishte një lloj odisejadë e mërgimit. James Joyce, i larguar nga Irlanda, qëndron në krye të një kolone të shkrimtarëve të letërsisë së mërgimit. Emra të tillë si Thomas Mann, Vladimir Nabokov, Amin Maalouf, Edward Said, Ernest Hemingway, Milan Kundera dhe Ismail Kadare, ndoqën rrugën e largimit nga atdheu, përfshirë shumë shkrimtarë të
Shumë kryevepra letrare u krijuan në mërgim. Romani “Uliksi” i James Joyce, kurora e letërsisë moderniste dhe romani i parë i postmodernizmit, është fryt i shtatë viteve pune në mërgim, mes Triestes, Cyrihut dhe Parisit. Joyce ishte i vetëdijshëm se, për t’i shërbyer artit dhe, nëpërmjet tij, Irlandës dhe njerëzimit, duhej të përballej me ndarjen e dhimbshme nga atdheu.
Më 2 shkurt 1922 (datë interesante kjo për numerologjistët), në ditëlindjen e tij të 40-të, Sylvia Beach, drejtuesja e librarisë “Shakespeare and Company” në Paris, ekspozoi në vitrinën e saj “Uliksin” e Joyce-it, me kopertinë blu dhe letër të bardhë. Libri u botua në 1000 kopje. Titulli nuk përmendet në tekst, por mban lidhje tematike me “Odiseun” e Homerit.
James Joyce dhe Sylvia Beach në fotografi
Sot, në 103-vjetorin e botimit të veprës “Uliksi”, do të ndalemi tek vështrimi që i hodhën këtij romani dy shkrimtarë mërgimtarë të shekullit të kaluar në Paris: Milan Kundera (1975) dhe Ismail Kadare (1990). Të dy, Kundera dhe Kadare, nuk u shpërblyen me çmimin Nobel për letërsi.
Çmimin Nobel nuk e morri as James Joyce. Jeta mërgimtare në Paris, mosfitimi i çmimit Nobel i lidhë këto tre autorë si dhe ndikimi i mjeshtrit të madh Joyce në to.
Kadare e ka cilësuar “Uliksin” si një nga arritjet më të mëdha të letërsisë moderne, një udhëtim filozofik dhe letrar që thellon kuptimin e ndërgjegjes njerëzore. Ai e vlerëson eksperimentimin dhe transformimin e formës narrative në këtë vepër, duke theksuar ndikimin e saj në lindjen e rrymës së postmodernizmit. Kadare e farkoi termin “përroi i ndërdijes” për të përshkruar teknikën e “stream of consciousness” në romanin modernist dhe postmodernist.
Megjithatë, Kadare ka shprehur kritika ndaj përdorimit të tepruar të kësaj teknike, duke argumentuar se mund të krijojë vështirësi për lexuesit që duan një strukturë të qartë narrative. Kadare ka qenë konsulent në përkthimin e parë të “Uliksit” në shqip nga Idlir Azizi në vitin 2004. Duke u mbështetur në vërejtjet e tij për “deliriumin shumëgjuhësh” të Joyce-it, Kadare e ka konsideruar Joyce-in si një pikë referimi në eksplorimet e gjuhës letrare.
Në librin me ese “Arti i Romanit”, Kundera e vlerëson qasjen inovative të Joyce-it ndaj strukturës narrative, veçanërisht përdorimin e tij të “përroit të ndërdijes” dhe përqendrimin në jetën e brendshme të personazheve. Uliksi i Joyce-it paraqitet si një arritje monumentale që shtyu kufijtë e asaj që mund të bëjë romani.
Ai vuri në dukje se, ndërsa risitë e Joyce-it hapën mundësi të reja, ato gjithashtu u shndërruan në modë ku forma eksperimentale morri rolin vendimtar ndaj aspektit të strukturës narrative. Kundera mëton se roli kryesor i romanit qëndron te hulumtimi i ekzistencës njerëzore dhe kritikon ata që imituan Joyce-in në mënyrë sipërfaqësore, duke u përqendruar vetëm në eksperimentimin stilistik. Megjithatë, Kundera gjithashtu kritikon theksin që Joyce-i i jep ndërlikimeve të gjuhës
dhe teknikës, duke sugjeruar se puna e Joyce-it ndonjëherë bëhet tepër vetë-referenciale dhe e shkëputur nga përvoja më e gjerë njerëzore.
Joyce, Kundera dhe Kadare janë pjesë të odiseadës mërgimtare që thellësisht dhe thelbësisht ndryshoj panoramën e letërsisë botnore./ KultPlus.com
Ai ishte dhe mbeti një prej atyre emrave që shkruan historinë e artit skenik shqiptar. I përulur dhe i përkushtuar ndoqi deri në fund rrugën e tij të skenës. Erdhi dhe iku pa bërë bujë, por mbeti deri në shterrimin e frymës së fundit një personalitet i rëndësishëm dhe një emër që renditet i denjë krah plejadës së aktorëve të skenës. Nuk ngau nëpër tollovitje mediatike apo jargavitje anshmërishë politike për të përfituar apo për të nxjerr së andjemi të mundshme të pamerituara. Ishte nga fillimi deri në fund i përkorë. Modestia, urtësia dhe maturia ju bë një vetvete më të cilën përfaqësohej, bashkëndante gazmime dhe cfilitje me kolegët dhe sfidantët e betejave skenike.
Sulejman Pitarka pushoi së marri frymë dhjetë vite më parë, por tisi i përjetësisë do e mbështjellë kurdoherë këtë personazh, tek i cili u mishëruan tiparet dhe veçoritë e një personaliteti të fuqishëm skenik. Prej kohësh hapat i qenë ngadalësuar, e megjithatë shkallëzat e drunjta që të shpinin drejt skenës së Teatrit Kombëtar jo rrallë e kanë ngjitur në të. Sepse mosha dhe shëndeti të rëndojnë hapin dhe të zvargin gjurmën, por pa mundur të ta zbehin diellin e ndritshëm të dëshirimit për të qenë i ledhatuar nga magjia e skenës, nga mrekullimi i ovacioneve të sallave. Ai nuk e ndali atë çapitje drejt fundit, për të dëshmuar te çdo ngulm atë shpirt fillues të betejës për të kumtuar më të mirën, më pasionuesen, më përfaqësuesen, më konkuruesën.
Nuk nguronte të ishte gjithnjë ai Sul Pitarka i dashuri dhe gojëëmbël, sa herë që duhej për t’ju uruar kolegëve të tij përvjetore lindjeje, e herë të tjera për të marrë trofe dhe vlerësime. E prej asaj skene ku hodhi mund e derdhi lot, duke ligjëruar ngadalë, me frymë që i mbahej paksa, nuk ka reshur të flasë për paprekshmërinë e skenës së teatrit. Pak kohë para se të shuhej, kur në njërën dorë mbante trofeun “Kalorësi i skenës” dhe në tjetrën bastunin që e ndihte për të hedhur hapat e për të mbajtur shpinën pak më drejtë, Sulejman Pitarka pëshpërit kushtrueshëm: “Faleminderit dhe mbajeni të pastër këtë skenë”.
Interpretimi i tij, zëri grishës s’mund të mos të të emocionojnë, duke i siguruar atij përjetësinë. Janë role në teatër e kinema që përbëjnë një muze më vete për artin shqiptar. Skenë të cilën e shkeli për të parën herë në vitin e hershëm 1951, për të mos reshtur edhe kur kish mbushur të 82 vitet e jetës, dhe “Pjata prej druri” ishte e fundit dramë që mundi t’i rrëfejë shqiptarëve. Dhe ai, plaku i mjerë e i braktisur, si “Xha Gorioi” për të cilin sytë na i ka hapur Balzaku, erdhi në Shqipërinë e pas viteve ’90-të nga Pitarka, për të rrëfyer dramën e madhe të shqiptarëve. “Pjata…” dhe roli i tij prej plaku të braktisur u shpall edhe aktori më i mirë i Festivalit të Teatrove në Dibër të Madhe në vitin 2006.
Ndësa “Apollon 2005” u gjunjëzua para tij, duke i dhënë të madhit dhe të paarritshmit Pitarka, çmimin Aktori më i mirë i festivalit. Jo pak emocione duket se e kanë përshkuar hijendritshmin Sulejman Pitarka në atë moment, e pas këtij trofeu aktori nuk ka mundur në asnjë moment të fshehë gëzimin e madh, që i ka sjellë ky çmim të cilin e ka cilësuar si më të madhin përgjatë karrierës së tij.
***
Sulejman Pitarka ishte dhe mbeti një emër i rëndësishëm në traditën krenuese të artit tonë skenik. Ai lind në Dibër në vitin 1924. Ka luajtur me sukses rreth 71 role në Teatrin Kombëtar të Tiranës dhe 20 të tjerë në kinema. Ka hyrë në historinë e dramës shqipe si autor i dramës “Familja e peshkatarit”. Më 1927, kur ai ishte në moshën tre vjeçare familja e tij u vendos në Durrës. Këtu kaloi fëmijërinë. Pas mbarimit të shkollës së mesme, filloi punë në bankë. Disa përvoja skenike, pothuaj rastësore, gjatë shërbimit ushtarak (1945-1947) e shtynë të interesohej më shumë për teatrin dhe të përfshihej në lëvizjen amatore të Durrësit. Më 1951, u përzgjodh për t’iu bashkangjitur trupës, ende në formim, të Teatrit Popullor (sot Teatri Kombëtar) në Tiranë, ku u bë menjëherë një profil premtues skenik.
Disa nga rolet e tij në teatër janë: “Prefekti”, “Toka Jonë”, “Revizori”, “Otello”, “Gratë gazmore të Uinsdorit”, “Hamleti”, “Borgjezit Fisnik”, “Arturo Ui”, “Pjata e drunjtë”. Ato në kinematografi përfaqësohen nga interpretimet “Vdekja e burrit”, “Historiani dhe kameleoni”, “Rrethimi i vogël”, “Nata e parë e lirisë”, “Në prag të lirisë”, “Shtëpia jonë e përbashkët”, “Goditja”, “Ballë për ballë”, “Gjeneral gramafoni”, “Pas gjurmëve”, “Gunat mbi tela”, “Tinguj lufte”, “Horizonte të hapura” dhe “Debatik”. E gjithë kjo kolanë është dëshmi e një veprimtarie të begatë krijuese. Rolet që ju besuan, një pjesë prej të cilëve role të vogla, ai diti ti trajtonte me pasion dhe përkushtim të madh për t’i shndërruar në gurë kilometrik të rendjes së tij drejt destinacionit të joharrimit. Sulejman Pitarka, si në kinema ashtu edhe në teatër la gjurmët e tij të pashlyera. Shembulli i mjeshtrit që shkëlqeu si në rolet protagoniste ashtu edhe në ato episodike është një domethënie, se si përmes periferiokes të kërkojë vëmendje qendrore, të rrëmbejë gjithnjë aty ku ndodhet, interesimin dhe vlerësimin e merituar. Ai ishte i till dhe do të kujtohet përgjithnjë, sepse me ikjen një dekadë më parë, ai la në kujtesën e kohës, në traditën e vyer të artit skenik një figurë të madh, një emër të mirë, një detyresë për ndërmendje dhe mirënjohje. / KultPlus.com
Shkencëtarët kanë zbuluar prova të forta për ekzistencën e jetës në asteroidin Bennu.
Në vitin 2020, një anije kozmike e NASA-s mblodhi një mostër nga asteroidi Bennu në një mision tronditës që u zhvillua më shumë se 200 milionë milje larg Tokës.
Kur kampioni u kthye në Tokë, pluhuri u dërgua në laboratorë anembanë botës, përfshirë Britaninë e Madhe, për t’u studiuar nga shkencëtarët.
Tani, analiza ka zbuluar se gjurmët brenda kampionit përmbajnë minerale jetike, të cilat shkaktuan proceset kimike që çuan në një Tokë pjellore dhe të gjallë.
Ekspertët thonë se kjo është prova më e fortë deri më tani se blloqet ndërtuese të jetës siç e njohim ne janë të përhapura në të gjithë sistemin diellor dhe kanë ekzistuar atje për miliarda vjet.
Zbulimi u botua në dy punime shkencore. Njëri argumenton se Bennu ishte pjesë e një bote të lashtë, të lagësht dhe të kripur që u formua në agimin e sistemit diellor. Studimi tjetër zbulon se në kampion u identifikua një “koleksion” i materialeve organike.
Midis tyre janë të pesë bazat azotike – struktura molekulare thelbësore për ndërtimin e ADN-së dhe ARN-së – si dhe aminoacide, të cilat janë blloqet ndërtuese të proteinave./abcnews.al/ KultPlus.com
“Sofra Çame”: ky ishte titulli i performancës artistike që u dha mbrëmjen e së shtunës në sallën e Bashkisë së Sarandës, me pjesëmarrje të një publiku me përkatësi nga komuniteti i Çamërisë dhe miq të tyre të shumtë në qytet. Përmes kësaj veprimtarie u shpalos pasuria folklorike, këngët e vallet karakteristike, kostumet e shumëllojshme dhe tradita po kaq e pasur me rite tradicionale të kësaj krahine.
Organizimi i këtij koncerti ishte plotësim i një detyrimi ndaj njerëzve të krahinës së Çamërisë dhe ndaj traditës folklorike dhe patriotike të saj.
Emocion të veçantë krijuan vajzat artiste që inskenuan ninullën e djepit, ritin e qerasjes së mikut, interpretimin e valles me tumane të kuqe etj. Në performancën artistike gjithashtu ishin pjesë organike pjesët filmike që ndriçuan figura si ajo e Hasan Tahsinit, Bilal Xhaferit etj. Bukur erdhi edhe realizimi i Valles së Osman Takës, por edhe performancat me lulet identifikuese të kësaj krahine, si: borziloku, manxurana dhe Trëndafili i Çamërisë, tha mes të tjerave Sildi Koqini një nga organizatoret e “Sofrës Çame” në Sarandë.
Koncerti “Sofra Çame” ishte ndërkaq edhe një prezantim i motiveve dhe ngjyrave në kostumet e krahinës, të cilat u porositën dhe kompletuan për moshat rinore e fëminore, falë donatorit Proletar Hasani.
“Sofra Çame” ishte një koncert shumë i vlerësuar edhe për faktin që protagonistë të saj u bënë të rinj e të reja dhe fëmijë, që vazhdojnë t’i japin jetë folklorit të mrekullueshëm të Konispolit dhe gjithë Çamërisë.
Presidentja Vjosa Osmani ka shprehur ngushëllime për vdekjen e epidemiologut Isuf Dedushaj.
Presidentja Osmani ka thënë se Dedushaj ka qenë një prej personaliteteve më të shquara në fushën e epidemiologjisë, shkencës dhe sferës akademike.
“Ai do të kujtohet gjithmonë për kontributin e tij të jashtëzakonshëm në zhvillimin e shëndetësisë dhe edukimit mjekësor në Kosovë. Me një karrierë të pasur akademike dhe shkencore, ai ka lënë gjurmë të pashlyeshme si mjek, epidemiolog dhe profesor universitar.
Në këto çaste të rënda për familjen, bashkëndjej me ju dhe ju inkurajoj që të gjeni forcë në përballimin e dhimbjes.
I përhershëm qoftë kujtimi për Isuf Dedushajn!”, është shprehur Presidentja Osmani./ KultPlus.com
“The Jewish Chronicle” ka botuar, të premten e 12 korrikut 1935, në faqen n°20, një intervistë asokohe me ambasadorin shqiptar në Londër, Fuad Asllanin, në lidhje me mirëpritjen e investitorëve hebrenj në Shqipëri, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :
Shqipëria do të mirëpriste hebrenjtë
Mundësitë për emigrantët kapitalistë
Pikëpamjet e Legatës
Burimi : The Jewish Chronicle, e premte, 12 korrik 1935, faqe n°20
Ministri shqiptar në Londër (Fuad Asllani) lëshoinjë deklaratë javën e kaluar në emër të qeverisë së tij,e cila përbënte një ftesë për hebrenjtë që të vendoseshin në atë vend dhe të investoninfonde në ndërmarrje bujqësore dhe industriale, duke premtuar lehtësira për marrjen e nënshtetësisë shqiptare. Ministri shqiptar e plotësoi këtë deklaratë gjatë një interviste që pata me të (shkruan një përfaqësues i Jewish Chronicle).
“Qeveria ime,” tha Shkëlqesia e Tij, “e shikon me sy të mirë mundësinë e ardhjes së hebrenjve për t’u vendosur në Shqipëri”. Ai shpjegoi se Shqipëria nuk do t’i mirëpriste hebrenjtë që thjesht donin të vinin në vend, “të bënin një fitim dhe më pas të iknin”.Ata duhet të vijnë me qëllim që të vendosen atje.
Ai theksoi mundësitë që ekzistonin në vend për investimin e kapitalit hebre dhe se qeveria shqiptare do t’i ndihmonte hebrenjtë që të merrnin sa më shpejt shtetësinë shqiptare, natyrisht brenda përcaktimeve të ligjit. “Por,” tha ai, “që të mund të zotërojnë tokën, duhet që sipas ligjit të bëhen shtetas shqiptarë”.
Pavarësisht se kultivimi në Shqipëri nuk është modern, tha ai, një hektar tokë prodhon në fakt 20 deri në 25 kuintalë misër dhe rreth 18 kuintalë grurë.Nëse do të kultivonim duke përdorur metoda moderne, padyshim që mund ta rrisnim këtë prodhim. Shqipëria, më siguroi ai, është e përshtatshme për të prodhuar oriz, duhan, vaj ulliri dhe panxhar. Sa i përket bagëtive, në vend, tha ai, kishte rreth 3 milionë dele dhe dhi dhe rreth 150,000 krerë bagëti. Hebrenjtë, falë lëndëve të para në dispozicion, mund të krijojnë fabrika. Eksporti i vezëve mund të jetë gjithashtu një burim biznesi i mirë. Vendi është i pasur me minerale. Atje shfrytëzohet nafta. Ka shumë mundësi edhe për turizëm.
Ministri deklaroi se nuk kishte asnjë kufizim për hyrjen dhe qëndrimin e një të huaji në Shqipëri, i vetmi përjashtim është punëtori i rastësishëm; nuk kishte asnjë taksë ndaj të huajve dhe nuk kishte absolutisht asnjë dallim race apo besimi. Popullsia përbëhej afërsisht si vijon : 68 % myslimanë; 20 % ortodoksë (grekë); dhe pjesa tjetër katolikë romakë.
Në Shqipëri ka shumë pak hebrenj, por nënkryetari i Bashkisë së Vlorës (10 mijë banorë) është një hebre i zgjedhur nga vetë popullsia. “Kjo, — tha ai, tregon shkallën e tolerancës së popullit të Shqipërisë.”
“Nëse hebrenjtë duan të vijnë në vendin tonë dhe të investojnë kapitalin e tyre, ata janë të mirëpritur.” tha ai në përfundim. Ai e cilësoi klimën e Shqipërisë si shumë të mirë dhe pak a shumë si ajo e Romës./ KultPlus.com
Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka shprehur ngushëllime me rastin e vdekjes tragjike të tre fëmijëve në Jabllanicë të Gjakovës.
Presidentja Osmani ka thënë se nuk ka fjalë që mund ta lehtësojë dhimbjen e familjeve që sot po përballen me boshllëkun e pafund që lë pas humbja e më të dashurve të tyre.
”Me zemër të rënduar dhe dhimbje të thellë morëm lajmin tragjik për humbjen e jetës së tre fëmijëve në Jabllanicë të Gjakovës, të cilët u shuan para kohe si pasojë e rrënimit të një objekti të pabanuar.
Në këtë moment të rëndë pikëllimi, ndajmë me ju dhembjen e papërshkrueshme, duke shprehur ngushëllimet e sinqerta dhe duke qëndruar pranë jush me mendje e zemër.
Shpirtrat e tyre të njomë u prehshin në paqe!”, është shprehur Presidentja Osmani./ KultPlus.com
Të premtën mbrëma, publiku në Pallatin e Rinisë në Prishtinë pati mundësinë të shijoë një spektakël të veçantë muzikor, ku Orkestra e Filharmonisë së Kosovës shpalosi një program të larmishëm. Veçantia e këtij koncerti ishte padyshim edhe prezenca e flautistit të mirënjohur italian Andrea Griminelli, shkruan KultPlus.
Nën drejtimin e dirigjentit Dario Salvi, koncerti u hap me veprën premierë ‘Rush Hour 2’ të kompozitorit të ri Lum Halabaku. Kjo vepër solli një dimension të ri në skenën e muzikës klasike në Kosovë duke dëshmuar potencialin e krijuesve të rinj.
Pas këaj vepre, pjesa kulminante e mbrëmjes iu rezervua virtuozit italian të flautit, Andrea Griminelli, i cili interpretoi Koncertin për Flaut nr. 1 të Mozartit, duke e magjepsur publikun me teknikën dhe elegancën e tij të rrallë. Pas këtij interpretimi solistik, Griminelli u ngjit në skenë së bashku me flautisten e njohur kosovare, Venera Mehmetagaj-Kajtazi, për të interpretuar koncertin për dy flauta nga Domenico Cimarosa.
Një nga momentet më të ndjera të mbrëmjes ishte dedikimi special i Griminellit për Mehmetagajn me interpretimin e ‘The Flight of the Bumblebee’. Ky moment kishte një domethënie të veçantë, pasi shënoi ribashkimin e dy artistëve në skenë pas 43 vjetësh që nga koha e studimeve të tyre në Paris.
Koncerti u përmbyll me interpretimin e Simfonisë Nr. 8 të Beethovenit, një homazh për 255-vjetorin e gjeniut klasik. Kjo pjesë e fuqishme simfonike solli një mbyllje madhështore të një mbrëmjeje të paharrueshme për të gjithë të pranishmit.
Pas koncertit tij të parë në Prishtinë, për KultPlus foli Andrea Griminelli, i cili u shpreh i lumtur sidomos për atmosferën dhe energjinë që mori nga publiku.
“Audienca ishte e mrekullushme, dua ta falënderoj publikun e Prishtinës sepse është hera ime e parë këtu dhe gjeta një atmosferë dhe energji e mrekullushme. Për mua ishte një eksperiencë e shkëlqyeshme këtu dhe shpresoj të rikthehem prapë. Bashkëpunimi me Orkestrën e Filharmonisë së Kosovës ishte i mrekullueshëm, ata do të vijnë në Itali në nëntor, shpresoj t’i takoj dhe të bëjmë muzikë bashkë“, u shpreh Griminelli i cili shtoi se ishte i relaksuar me komunikimin përfekt që kishte me orkestrën dhe dirigjentin gjatë koncertit.
Ndërkaq, për flautisten Venera Mehmetagaj – Kajtazi, ky koncert ishte një nga më emocionuesit e karrierës së saj sepse manifestoi plot 50 vite karrierë në këtë fushë. Po ashtu, kjo mbrëmje për Venerën ishte akoma më e veçantë me paraqitjen e Andrea Griminelli, shokut të saj të studimeve.
“Sot vërtet kam pasur aq shumë emocione, sa nuk e mbaj mend që në 50 vite karrierë të jem ndjerë kështu. Sot jam ndjerë komplet ndryshe, marrë parasysh edhe prezecën e Andrea , të cilin e njoh tash e 43 vite, që nga studimet e mia në Francë, e që në këtë mbrëmje erdhi posaqërisht për mua”, u shpre ajo për KultPlus.
Pas koncertit, për KultPlus foli edhe dirigjenti Dario Salvi, e që tashmë është një emër i njohur për publikun në Prishtinë, me paraqitjet e shumta të tij me Orkestrën e Filharmonisë së Kosovës.
“Andrea është një prej flautistëve më të njohur në të gjithë botën, ai është mik me shumë pop artistë të rëndësishëm në botë. Nuk kemi punuar asnjëherë bashkë dhe ka qenë absolutisht kënaqësi e jashtëzakonshme të punoj me të. Audienca ka filluar të familjarizohet me mua dhe të më njohë më shumë dhe të kuptojë që unë jap krejt veten time në koncerte dhe edhe reagimet janë më të mëdha çdo herë e më shumë, gjë që është fantastike. Ne prezantuam një repertor shumë interesant sot duke filluar me ‘Rush Hour 2’ të kompozitorit shqiptar e që ishte nje pjesë e vështirë për ne, ne punuam shumë dhe në fund ai dhe ne ishim të lumtur. Më pas interpretimi i Andreas dhe Venerës me Mozart, pjesë në të cilën ne tentuam që të rikrijojmë një stil e krejt në fund me Beethoven nr.8, simfonia ime e preferuar, e që ia dolëm në mënyrë përfekte”, theksoi Salvi.
Ndërkaq, koncerti i radhës i Filharmonisë së Kosovës do të jetë më 17 shkurt 2025, në Sallën e Kuqe të Pallatit të Rinisë, nën drejtimin e Baki Jasharit dhe me solistë pianistin Shkëlzen Baftijari dhe mexosopranon Flaka Goranci./KultPlus.com
Le të piqen pemët kur të kesh ardhur sërish bari i zverdhur fare le të jetë nën çatitë e kullës le të pikojë shi le të vërë trashë cipa e tëmblit në kusi
le t’i marrë lumi urat e trerët le të thyhen në cung le të ketë një shtëpi për dru lulet e verës le t’i ketë prerë me barë kostari le të ftohet ka stinë kur veç parzma e nënës do të ngrohet./ KultPlus.com
Më 2 shkurt 1990 me Anton Çettën në ballë, në Kosovë nisi aksioni atdhetar e humanitar i faljes së gjaqeve, që mori përmasa të gjera, duke u përhapur anembanë vendit, efektet e të cilit ndihen edhe sot.
Ky konsiderohet edhe si viti më i organizuar dhe më frytdhënës i kombit shqiptar që hyri në histori si vit i bashkimit e i pajtimit të popullit shqiptar kudo që jetonte, brenda trojeve etnike dhe mërgatë.
Nuk kishte kaluar shumë kohë nga formimi i Lëvizjes Gjithëkombëtare si përgjigje Millosheviqit për vetë emërimin si kral i të gjithë serbëve në Fushë Kosovë, mbylljes së shkollave, helmimit, mbylljen e universitetit, gazetave e mjeteve tjera të informimit, zgjimi i vetëdijes kombëtare ishte i pa evitueshëm.
Kjo lëvizje u emërua si Lidhja Demokratike e Kosovës dhe se Kryetar u zgjodh dr.Ibrahim Rugova. Rugova kishte pranë vetes edhe njerëz të njohur si atdhetar. Askush nuk luftonte për bajraktarizëm por për atdheun.
Kjo rini e shëndoshë pa hezitim timonin e pajtimit ua dhuroi Prof. Anton Çettës dhe profesorëve tjerë nga Instituti Albanologjik, intelektualëve kudo që gjendeshin, akademikëve, punëtorëve e fshatarëve, aktivistëve nga mbar trojet tona etnike.
Njerëzit në atë kohë në krye me Prof. Anton Çettën, marshonin para qindra ekipe profesorësh, studentësh, aktivistësh, këngëtarësh e poetësh…pajtonin popullin, pajtonin ata që deri dje ishin armiq, për tu bërë miq e vëllezër. Heronjtë e këtij aksioni kombëtar, padyshim ishin ata që falnin.
Faleshin për hatrin e atdheut. Në këto tubime madhështore që organizoheshin anë e mbanë Kosovës e trojeve tjera etnike, si në Kaçanik e Lug të Drinit, Rrafsh të Dukagjinit e n´Verra të Llukës, në Shalë e në Karadak, në Llap, Drenicë e Gollak, në Has, Rekë, Podrime, Lapushë, Podgur e Rugovë, Rrafsh i Kosovës dhe kudo, e kudo në viset tjera, tregonte se për popullin tonë e atdheun kishte kris ora më e madhe e historisë sonë. Falje të gjaqeve vazhdojmë të kemi edhe tani. / KultPlus.com
