Jusuf Buxhovi është shpallur laureat i çmimit letrar “Beqir Musliu” për vitin 2024.
Ky çmim, i cili ndahet nga Komuna e Gjilanit, është një nderim për autorët që kanë kontribuar në zhvillimin e letërsisë dhe kanë lënë gjurmë të dukshme përmes veprave të tyre.
Buxhovi, si shkrimtar dhe historian i njohur, është i njohur për angazhimin e tij intelektual dhe krijimtarinë letrare, sidomos në fushën e historisë dhe letërsisë, duke pasqyruar momente dhe periudha të rëndësishme të historisë shqiptare.
Ky çmim vjen si një vlerësim për kontributin e Buxhovit në letërsinë dhe kulturën shqiptare, dhe është një nder për të gjithë ata që mbështesin ruajtjen dhe zhvillimin e trashëgimisë kulturore dhe intelektuale shqiptare./KultPlus.com
Këngëtarja kosovare me famë botërore Dua Lipa raportohet se është fejuar.
Sipas raportimeve, Dua Lipa dhe Callum Turner janë fejuar pasi aktori bëri propozimin romantik gjatë festave të Krishtlindjeve, raporton Daily Mail.
Çifti i lumtur, që kanë qenë në një lidhje për më shumë se një vit, e kanë mbajtur lajmin të fshehtë dhe planifikojnë të festojnë me miqtë dhe familjen në prag të Vitit të Ri.
Këngëtarja e hitit Levitating dhe aktori i Fantastic Beasts, thuhet se janë “shumë të dashuruar” dhe miqtë e tyre janë “shumë të lumtur” pasi Callum bëri hapin e madh.
Një burim i tha gazetës The Sun: “Dua dhe Callum janë shumë të dashuruar dhe e dinë që kjo është përgjithmonë. Ata janë fejuar dhe nuk mund të jenë më të lumtur”.
“Dua ka pasur një nga vitet më të mira të karrierës së saj profesionale dhe kjo është qershia mbi tortë. Callum është një mbështetje e fortë për Duan dhe ata janë një çift i mrekullueshëm. Familjet dhe miqtë e tyre janë shumë të lumtur. Ka qenë një Krishtlindje e jashtëzakonshme për ta”./KultPlus.com
Në Teatrin Kombëtar të Operas dhe Baletit vijon të shfaqet baleti “Arrëthyesi”, një produksion i ri, që bëri të shiteshin në kohë rekord të gjitha biletat, megjithëse u vendos të kishte një maratonë prej 6 shfaqjesh.
“Nata e tretë e “Arrëthyesit” na gjeti sërish kështu; me sallën dhe zemrat plot. Falenderues për ju që na ndiqni dhe që keni nxjerrë prej një jave tashmë, të gjitha shfaqjet “sold out””, shkruhet në faqen online të TKOB.
“Arrëthyesi” me muzikën e magjishme të Çajkovskit, vjen në TKOB çdo fundviti, duke tërhequr gjithnjë e më shumë një publik të ri në moshë. Ky balet, me subjektin e një përralle, është kthyer tashmë në një ikonë të periudhës festive, në të gjitha teatrot anekënd botës dhe padyshim që edhe TKOB nuk mund ta prishte këtë zinxhir festiv mbarëbotëror./KultPlus.com
Vincent Van Gogh, artisti i famshëm holandez i shkruan Theos, vëllait të tij, duke i përshkruar dashurinë për kushërirën e tij Kee, e cila nuk e pranoi kurrë, 1881.
I dashur Theo. Jeta është bërë shumë e dashur për mua, dhe jam shumë i lumtur që kam rënë në dashuri. Jeta ime dhe dashuria ime tani janë një. “Por ti je përballur me një ‘kurrën e kurrës’, më përgjigjesh ti. Përgjigjja ime për ty është: “Çunak i vjetër, tani për tani unë shikoj në ‘kurrën e kurrës’ një bllok akulli, të cilën zemra ime mund ta shkrijë.
Mark Twain, letër për Olivia Langdonin – bashkëshorten e tij të ardhshme, 1869
Përtej thellësive të zemrës sime të lumtur rrjedh një rrymë dashurie dhe lutjeje për këtë thesar të paçmuar që i është lënë në mirëbesim gjithë jetës sime. Ti nuk mund t’i shohësh valët e saj të pakapshme që rrjedhin drejt teje, e dashur, por në këto rreshta ti do ta dëgjosh valëzimin e largët të sipërfaqes.
***
Shkrimtari rus, Leo Tolstoy,, për të fejuarën e tij Valeria Arsenev, 1856
Tashmë unë dashuroj bukurinë tënde, por ky është vetëm fillimi i dashurisë në ty në atë çfarë është e përjetshme në zemrën dhe shpirtin tënd. Për bukurinë, njerëzit mund të bien në dashuri brenda një ore, dhe po aq shpejt kjo dashuri mund të mbarojë. Por shpirtin, njerëzit duhet të mësojnë ta njohin. Besomë, asgjë në botë nuk fitohet pa punë, madje as dashuria, ndjenja më e bukur dhe më e natyrshme.
Johann Wolfgang von Goethe u njoh me Charlotte von Steinin, në vitin 1775, teksa jetonte në Vajmar. Ajo u bë frymëzimi për shumë heroina të veprave të tij, si dhe bashkëshortja e tij, 1784
Letrat e mia duhet të kenë treguar se sa i dashuruar jam. Nuk drekoj, takoj pak njerëz dhe për shëtitje dal vetëm dhe çdo vend i bukur që shoh ma shton dëshirën që ti të ishe aty. Nuk mund të mos të të dashuroj më shumë se sa duhet. Do të ndjej gjithë lumturinë kur të të shoh sërish. Jam gjithmonë i ndërgjegjshëm për afërsinë ndaj teje, prezenca jote nuk largohet asnjëherë.
Në ty, unë kam masën e çdo gruaje, për çdo njeri. Në dashurinë tënde, kam masën e gjithçkaje. Jo në kuptimin që pjesa tjetër e botës është një libër i madh e i mugët, përkundrazi, dashuria jote ma qartëson. Kuptoj qartë se si janë burrat dhe çfarë planifikojnë, dëshirojnë, bëjnë dhe çfarë i kënaq ata. S’i kam zili për çfarë kanë dhe duke i krahasuar me veten, është një gëzim i fshehtë për mua që kam një thesar aq të madh. Ti, në shtëpinë tënde, duhet të ndjehesh ashtu siç ndihem unë në punët e mia. Ne shpesh nuk i vëmë re disa sende, sepse nuk zgjedhim t’i shikojmë ato.
Por gjërat marrin kuptim, sa më shpejt të kuptojmë qartë mënyrën se si janë të lidhura me njëra-tjetrën. Ne na pëlqen gjithmonë t’i bashkohemi një grupi, dhe një burrë i mirë ka kënaqësi kur rregullon, përshtat të drejtën dhe drejtimin e tij të paqtë. Mirupafshim, ty të cilën të dashuroj me mijëra herë.
***
James Joyce i shkruan të dashurës që do të bëhet gruaja e tij, disa muaj takimit, 1904
E dashura ime Nora. Thjesht, më ka goditur. Erdha në 11 e gjysmë. Që atëherë jam i ulur në një karrige të thjeshtë si i budallepsur. S’mund të bëj asgjë. Nuk dëgjoj asgjë tjetër, përveç zërit tënd. Jam si një budalla duke të dëgjuar ty që më thua “i dashur”. Ofendova dy burra sot, duke i lënë në të ftohtë.
Doja të dëgjoja zërin tënd, jo të tyrin. Kur jam me ty e lë mënjanë natyrën time përçmuese dhe dyshuese. Do të doja të ndjeja kokën tënde në shpatullat e mia. Besoj tani do shkoj në krevat. Kam gjysmë ore duke shkruar këtë letër. Do të më shkruash diçka? Shpresoj që po. Si do ta nënshkruaj emrin tim? Nuk do ta nënshkruaj fare, sepse nuk di çfarë të nënshkruaj.
***
Shkrimtari francez Honore de Balzac, letër për konteshën polake Ewelina Hanska, 1836
Engjëlli im i dashur. Po çmendem për ty, aq sa një njeri mund të çmendet. Nuk mund t’i bëj bashkë dy ide pa qenë ti në mes të tyre. Tashmë s’mendoj dot asgjë për ty. Pavarësisht nga dëshira ime, imagjinata më sjell tek ty. Të shtrëngoj, të puth, kujdesem për ty, një mijë përkujdesje dashurie më kapin. Sa për zemrën time, aty do jesh gjithmonë. Kam një ndjesi të këndshme të të pasurit ty atje.
Por, Zot, çfarë do të bëhet me mua, tani që ti më ke privuar nga arsyeja? Kjo është mania që më ka terrorizuar këtë mëngjes. Çohem çdo moment duke i thënë vetes: “Hajde të shkojmë atje”. Më pas, ulem përsëri nga detyrimet e mia. Është një konflikt i frikshëm. Kjo s’është jetë. S’kam qenë kurrë më parë kështu. Ti ke gllabëruar gjithçka. Ndjehem i budallepsur dhe i lumtur sapo mendoj për ty. Sillem vërdallë në një ëndërr të këndshme në të cilën në një moment jetoj mijëra vjet. Çfarë situate e tmerrshme!
I mbuluar me dashuri, duke ndjerë dashuri në çdo gjë, por, duke jetuar vetëm për dashurinë, duke parë veten të konsumuar nga brengat, e gjej veten të kapur në njëmijë rrjeta merimangash. O, Evë e dashur, ti nuk e di. E mora kartolinën tënde. Është këtu para meje dhe unë flas me ty sikur t’i të ishe aty. Të pashë ty, si dje, të bukur, mahnitërisht të bukur. Dje, gjatë gjithë mbrëmjes i thashë vetes sime “ajo është e imja!” Ah! Engjëjt nuk janë aq të lumtur në parajsë, siç isha unë dje!
***
Mbreti Henry VIII i Anglisë u divorcua nga bashkëshortja e tij Chatherine, për t’u martuar me Anne Boleyn, 1528
E dashura dhe shoqja ime. Unë dhe zemra ime e vendosim veten tonë në duart e tua, duke t’u lutur që ti të kujdesesh për ne me mirësinë tënde dhe të mos lesh mungesën të zvogëlojë dashurinë tënde për ne. Për mua sëmbimi që më shkakton mungesa është shumë i madh, dhe kur mendoj për rritjen e asaj që më bën të vuaj, do të ishte krejt e patolerueshme nëse s’do ishte shpresa ime e vazhdueshme për të pandryshueshmen dashurinë tënde.
***
Shkrimtari i famshëm francez, Gustave Flaubert. i shkruan bashkëshortes së tij, Louise Colet, 1846
Do të të mbuloj me dashuri kur të të shoh herën tjetër. Me përkujdesje, me ekstazë. Dua të të mbush me gjithë gëzimet e mishit, aq sa ty të të bjerë të fikët e të vdesësh. Dua që ti të mahnitesh nga unë, dhe t’i thuash vetes tënde që as nuk i ke ëndërruar ngazëllime të tilla… Kur të plakesh, dua që ti t’i kujtosh ato pak orë. Dua që kockat e tua të thata të mbushen me gëzim kur të mendosh për to.
***
Dramaturgu irlandez, George Bernard Shaw, aktores Beatrice Campbell së cilës i drejtohet me pseudonimin “Stella”, 1913
Për Stelën, Dua vagabondin zuzar brenda meje, Dua zonjën time të errët Dua engjëllin tim, joshjen time Dua dritën e shtatë llambave: të bukurisë, të nderit, të qeshurës, të muzikës, të dashurisë, të jetës dhe të pavdekshmes… Dua frymëzimin tim, marrëzinë time, gëzimin tim hyjninë brenda meje, çmendurinë time, egoizmin tim mendjen time të shëndoshë, shenjtërimin tim, shpërfytyrimin tim, purfifikimin tim, dritën time në mes të detit, palmën time në mes të shkretëtirës kopshtin tim me lulet e dashura një mijë gëzimet e mia të paemërta dërdëllitjet e mia të ditës, ëndrrat e mia të natës të dashurën time dhe yllin tim… Filzofial.al / KultPlus.com
Përkujtohet sot firmëtari, mësuesin, patriotin dhe politikanin Mustafa Merlika-Kruja, një figurë e mohuar dhe anatemuar nga regjimi komunist, të cilit edhe firma në Deklaratën e Shpalljes së Pavarësisë, ju fshi.
Lindi më 15 mars 1887 në qytetin e Krujës. Ndoqi mësimet e para në shkollat turke, respektivisht në Krujë dhe në Durrës. Vazhdoi studimet e larta në Stamboll, në shkollën e administratës. Si nëpunës, u caktua fillimisht drejtor i arsimit në Elbasan. Gjithashtu, punoi si mësues matematike e turqishteje në shkolla të ndryshme në Durrës.
Ishte ndër njerëzit që organizuan pritjen e Ismail Qemalit në Durrës pasi vinte nga Trieste dhe e shoqëron drejt Vlorës. Mori pjesë në Kuvendin e Vlorës më 28 nëntor 1912 si delegat i Krujës dhe është një nga firmëtarët e Deklaratës së Shpalljes së Pavarësisë. Me krijimin e qeverisë së re, u caktua sekretar i parë. Më 1913, u vendos si nënprefekt i Vlorës. Ushtroi dhe detyra të tjera të larta në fushën e arsimit.
U rikthye në politikë me anë të Kongresit të Durrësit më 1918. Në kabinetin e Turhan pashë Përmetit, Mustafa Kruja mbante postin e Ministrit të Postë-Telegrafit. Ishte pjesë e delegacionit qeveritar në Konferencën e Paqes në Paris më 1919. Ndonëse nuk mori pjesë në punimet e Kongresit të Lushnjës, Mustafa Kruja u angazhua në politikë si deputet i prefekturës së Kosovës i zgjedhur më 1921.
Mbështeti Revolucionin e Qershorit të 1924 dhe mbeti një kundërshtar politik i Ahmet Zogut, edhe gjatë kohës kur qëndronte në ekzil në Zara të Dalmacisë. U rikthye në Shqipëri me pushtimin italian, si një ndër themeluesit e Institutit Mbretëror të Studimeve Shqiptare, së bashku me figura të shquara si Ernest Koliqi, Ilo Mitkë Qafëzezi, Eqrem bej Vlora, Aleksandër Xhuvani, Patër Anton Harapi etj.
Më 1941, caktohet kryeministër i Shqipërisë, post të cilin e mbajti deri në vitin 1943. U largua nga Shqipëria në shtator të 1944 për shkak të sëmundjes të së birit në Austri, për t’u mos u rikthyer më në vendlindje.
Kontributi i Mustafa Krujës në fushën shkencore dhe publicistike është i konsiderueshëm. Ka botuar dhjetëra artikuj në revistat dhe organet e ndryshme të shtypit si Ora e Maleve, Leka, Përpjekja Shqiptare, Mbrojtja Kombëtare, Shqipëria e Re, Hylli i Dritës etj. Punoi për 15 vite për “Fjaluerin kritik të Gjuhës Shqipe” si dhe kreu një studim analitik mbi “Fjalorin e Frang Bardhit”. La shenjën e tij në historiografi duke përpiluar monografinë “Anthologji historike” dhe “Shkrime historike”, si dhe veprën “Aleksandr’i i madh”. Ka përkthyer veprën voluminoze nga gjermanishtja në shqip “Vëzhgime iliro-shqiptare” nga trio-ja e mirënjohur e albanologëve Thalloczy-Shuflaj-Jireçek.
Vdiq në Niagara të ShBA-së më 1958. / atsh / KultPlus.com
Llazar Gusho i njohur me pseudonimin Lasgush Poradeci, lindi në Pogradec më 27 dhjetor 1899 dhe u shua në Tiranë më 12 nëntor 1987. Veprimtaria e tij krijuese e cek atë si poet, shkrimtar dhe përkthyes.
Pseudonimi letrar me të cilin njihet, vjen nga rrudhja e emrit të tij përfshirë atësinë, Llazar Sotir Gusho (La-S-Gush) dhe si mbiemër ka përdorur endonimin e vendlindjes, Poradeci.
Lasgush Poradeci u lind në një familje me tradita atdhetare. Në moshën 10-vjeçare prindërit e dërguan për të vazhduar studimet në Manastir dhe më vonë në Athinë, ku mbaroi liceun.
Më 1921 ai shkoi në Rumani, për të ndjekur studimet e larta. Duke qenë pa bursë dhe pa asnjë ndihmë, ai u detyrua të punonte dhe njëkohësisht të studionte. Në Bukuresht ai u lidh me Lëvizjen Atdhetare të Kolonisë Shqiptare, u miqësua me Asdrenin e atdhetarë të tjerë shqiptarë dhe u zgjodh edhe sekretar i përgjithshëm i Kolonisë. Në verën e vitit 1924 Qeveria e Fan Nolit i dha bursë dhe kështu arriti t’i përfundojë studimet e larta në Grac (Austri) në Fakultetin e Filologjisë Romano-Gjermane.
Për dallim nga poetët e Rilindjes, që me gjithë origjinalitetin e tyre kishin tipare të përbashkëta, poetët e shquar të periudhës së Pavarësisë Noli, Fishta, Poradeci, Migjeni, janë krejtësisht të ndryshëm nga njëri-tjetri si nga formimi, nga prirja e tyre, ashtu edhe nga interesat e synimet.
Lasgush Poradeci e jetoi Rilindjen ne periudhën e shpërthimit të kryengritjeve të mëdha për liri. Në veprën e këtij liriku të madh të letërsisë sonë jetoi shqetësimi atdhetar i mbrojtjes së kombit dhe të traditës së Rilindjes, ashtu sikurse edhe dëshira për triumfin e pikëpamjeve demokratike, shqetësimi për një emancipim të përgjithshëm kulturor e shpirtëror të shoqërisë shqiptare. Ai është nga lirikët tanë më të mëdhenj, i cili u shqua për sensibilitetin dhe ëmbëlsinë poetike me të cilën i këndoi Shqipërisë dhe dashurisë.
Në vitin 1933, u botua vëllimi i tij i parë “Vallja e yjeve”, dhe më 1937 u botua vëllimi i dytë “Ylli i zemrës”.
Pas Luftës së Dytë Botërore Lasgush Poradeci e vazhdoi veprimtarinë krijuese, por u mor edhe me përkthime. Ai shkroi, veç të tjerash, poemat “Eksursioni teologjik i Sokratit”, “Mbi ta”, “Kamadeva”, baladat për Muharrem e Reshit Çollakun. Gjithashtu, përktheu disa nga kryeveprat e letërsisë botërore si “Eugjen Onjegin” të Pushkinit, lirikat e Lermontovit, të Bllokut, Poemat e Hajnes, të Majakovskit e Mickieviçit, lirikat e Gëtes dhe Hajnes, poezi të Lanaut, Brehtit; Hygos, Mysesë, Bajronit; Shellit, Bërnsit, të Emineskut etj.
Më 12 nëntor të vitit 1987, Lasgush Poradeci, vdiq, duke lënë pas një krijimtari të bukur, e cila kishte fituar zemrën e lexuesit dhe kishte tërhequr vëmendjen e disa studiuesve të shquar të kulturës sonë si Eqrem Çabej, Skënder Luarasi, Mitrush Kuteli, Sabri Hamiti, Ismail Kadare etj./ KultPlus.com
Jeta parlamentare e Nolit nisi me zgjedhjet e mbajtura më 5 prill 1921, kur mori detyrën si deputet i Kolonisë së Amerikës në legjislaturën e dytë (21 prill 1921-30 shtator 1923). Në vijim ai shërbeu për pak kohë si ministër i Jashtëm në qeverinë e Xhaferr Ypit. Ishte kryetar i Partisë Popullore.
Qe figura kryesore e Lëvizjes së Qershorit 1924. Pas Triumfit të Legalitetit, u dënua me vdekje në mungesë. Sipas vetë Nolit, programi i tij prej njëzet pikash (dokumenti më poshtë) për modernizimin dhe demokratizimin e Shqipërisë, çalonte tek theksi që i vinte reformës agrare.
Në shumatoren e angazhimit të tij të dendur pikëtakoheshin veprimtari të larmishme, siç qenë: poezia, filozofia, historia, politika dhe feja, të cilat priheshin në ansambël nga qëllimi i ngutshëm i konsolidimit të shtetit të ri shqiptar. Megjithëkëtë, vokacioni i tij i njëmendtë qe priftëria. / KultPlus.com
Edhe kur kujtesa ime e lodhur Ashtu si ato tramvajet e pasmesnatës Vetëm në stacionet kryesore do të ndalojë, Unë ty s’do të harroj.
Do të kujtoj Mbrëmjen e heshtur, të pafund të syve të tu, Dënesën e mbytur, rrëzuar mbi supin tim Si një dëborë e pashkundshme.
Ndarja erdhi Po iki larg teje… Asgjë e jashtëzakonshme, Veç ndonjë nate Gishtat e dikujt do të mpleksen në flokët e tu Me të largëtit gishtat e mi, me kilometra të gjatë… / KultPlus.com
Emrin e gjarprit “Stihia” e ndeshim në baladën shqiptare të Dhoqinës të studiuar imtësisht nga Fatos Arapi. Kënga shqiptare e Dhoqinës nis me vargjet:
“Ditën e Pashkës së madhe,
seç u ther një ka në fshat.
Vajta mora një ok mish,
e kërceva në kusit.
Mora një kërcu të zi,
atje ndodhej një stëhije,
helmoi dijemet e mijë…
Fatos Arapi (“Këngë të moçme shqiptare”, faqe 99. Botimet I – T 2007) në lidhje me këtë thekson: “Kjo hapje është e veçantë dhe nuk ndeshet gjëkundi në këngët e popujve të tjerë të Ballkanit”.[1] Ai vazhdon: “Kënga e Dhoqinës është zhvillimi i këngës së Halil Garrisë, që do të thotë se ajo i ka rrënjët në paganizëm, por që u korrektua me futjen e kristianizmit. Terreni artistik ku ka ndodhur ky proces është kënga e Dhoqinës, të cilën nuk e ka asnjë prej popujve të tjerë të Ballkanit. Kënga e Dhoqinës shtrihet në një zonë të gjerë që përfshin Durrësin, Gramshin, Pogradecin (gjurmë të saj gjejmë edhe në Korçë), Përmetin, Libohovën, Gjirokastrën, Beratin, Fierin, Vlorën, Sarandën, Çamërinë”.[2] Në shumicën e varianteve të këngës së Dhoqinës, vëllezërit vdesin nga stëhija, gjarpri, në disa raste nga murtaja ose kolera dhe më vonë nga lufta. Kjo ngjitje progresive kohore tregon karakterin origjinal, të lashtë të motivit, nga prehistoria në kohët e reja, tregon vazhdimësi kohore, traditë të ngulitur mirë në territorin vendas. Varianti i Zagorisë së kësaj kënge emrin e gjarprit mitologjik e jep në trajtën “Stihi”. Kënga nis kështu:
Ditën e Pashkës në drekë
seç u ther një ka në fshat.
Vajta mora një ok mish
dhe e hodha në kusi,
sakaq dola në avlli
të marr një krah me karthi.
Të më shpiket një stihi,
me vrap m’u hodh në kusi,
më helmoi djemtë e mi.
Nëndë djem e nëndë nuse,
të nënda me djem në duar;….”.[3
Në Zagori “Stihia” zihet në gojë si shprehje popullore: “Më doli përpara stihia ose stëhija”, më përpiu stihija, më zuri stëhija”, etj. Nuk dihet lidhja mes emrit të dragoit me fjalën shqipe “stuhi”. Nga e ka marrë këtë emër balada shqiptare? Sa e vjetër është kjo fjalë? Balada njihet dhe të arbëreshët e Italisë. Gavril Dara i Riu, poet i shquar arbëresh i shekullit të XIX, në poemën e mrekullueshme “Ashtu si kulshedrat natën, kthyer stihis’ së Himarës, i vërtiten duke i shtënë, Shi me breshër e me gjëmë…” Cila është gurra fillestare e saj? Kënga e Dhoqinës, sikurse konkludon Fatos Arapi është autentike shqiptare, fakt që flet në të mirë të gurrës vendase të kësaj fjale. Nga ana tjetër, dimë se gjarpri është simbol i ilirëve. Për këtë arsye, i kthejmë sytë nga letërsia antike dhe mitologjia pellasgo-ilire, ndoshta gjejmë gjurmë të këtij gjarpi. Te Virgjili, në veprën “Eneida”, Libri III, lexojmë: “Stygiis”, faqe 178: “Kurrë mos dil nga valët e Stigiis”. “Stygiamque paludem”, faqe 332, VI. “Këtu në Koqito të Thesprotisë, ti shikon ujrat e thellë e të ndenjur (Kënetor) të “Stigia”.
“Te Stygi tremure lacus, te ianitor Orci”, faqe 438, VII. “Dridhet liqeni nga gjarpri Stygi, Orci përgjon…ose Dridhet liqeni i Stihisë, Orci përgjon”. Nga leximi i vëmendshëm i vargjeve të mësipërme të Virgjilit kuptohet se bëhet fjalë për ujërat e Stihisë, pra, për një lumë, liqen, ose burim. Ky lumë, burim, liqen gjendet në Koqito, pra, vendoset në Thesproti, në lumin e nëndheshëm të Hadit, të Ferrit. Për ta sqaruar më tej këtë rrethanë duhet t’i drejtohemi mitologjisë, gurra nga është frymëzuar poeti. Perënditë në kohët e lashta premtimet i mbanin me betim. Betimi më i shenjtë ishte “Për ujërat e Styx”, shqiptimi “stih”~”stihi ose “stihe”. A. Suli, (“Mythologie grecque”, faqe 22-23. Tubi’s), thekosn se kur një Zot betohej për “ujrat e burimit të Styhit” betimi, besa, nuk thyhej për asnjë arsye. Zeusi i vinte në provë zotat duke i kërkuar ta shoqëronin betimin me pirjen e ujit të Stihe (të burimit). Dhe ja ku shfaqet një zakon tjetër, tepër i lashtë, autentik shqiptar, besa, betimi i mpleksur dhe i shkrirë me një element tjetër karakteristik të sferës së fesë dhe të mitologjisë, shenjtërisë së gjarprit.
Në mitologji “Styxi” është lumë në Ferr; sipas Hesiodit “Styxe” është fëmijë i Oqeanit dhe i Tethis; sipas disa të tjerëve i natës dhe i territ. “Stihe” figuron edhe si shoqëruese e Persefonës, bijës së Dhemetrës, banuese në vendin e Dhemetrës, hyjnisë dodonase të tokës. Pyetja që shtrohet këtu është: kush e helmonte ujin e burimit? Fryma e Kuçedrës! Po i referohemi përsëri traditës mitologjike. Sipas një varianti mitologjik Stihia u bashkua me Pira-n dhe lindën Ehidhnën, sipas një varianti tjetër Hidra është gjarpër uji, përbindësh i lindur nga çifti Tifon dhe Ehidhna. Gjarpri është rritur nga Hera në hijen e një rrapi, pranë një burimi, të quajtur Amimone. Hidra e Lernës paraqitet si një gjarpër me pesë deri në njëqind kokë, lëshonte zjarr nga goja, kur i prisje një kokë në vend të saj mbinin dy të tjera. Koka qendrore ishte e pavdekshme, me t’u prerë ajo u gropos thellë në tokë dhe u mbulua me një shkëmb gjigand. Hidra e Lernës shkretonte të korrat dhe shfaroste bagëtinë.
Herkuli u përkel me Kuçedrën e Lernës (Hidren e Lernës) dhe e vrau. Vetëm Herkuli zbriti në Had dhe voli mollët e Kopshtit të Heshperideve, që ruheshin nga kuçedra! Këtë dragua, kuçedër, e vrau dhe heroi tjetër pellasgo-iliroepirot, Kadmi, pikërisht pranë një burimi të shenjtë. Në përrallat shqiptare, kuçedra shter ujin e burimit, me të ndeshet heroi popullor njëlloj si Kadmi dhe Herakliu. Heroi legjendar i luftës së Trojës, Akili ajakidës, u zhyt nga e ëma në ujërat e Stigjës (Stihisë) të lumit të shenjtë Sperkio për ta bërë të pavdekshëm. Sipas Willy Borgeaud, gjarpri është Zot i Ujërave dhe i Detit, sikurse Engjela (ngjala). Kujtesa folklorike shqiptare ruan edhe sot mitin e Harmonisë; ajo cilësohet Feniçka. Harmonia dhe bashkëshorti i saj Kadmi pësojnë metamorfozën njerëzgjarpërinj. Kadmi lindi gjarpër njëlloj si Iliri, si Aleksandri i Madh.
Në traditën popullore të jugut, gjarpri quhet bir i Mbretit, i Bukuri i Dheut, por edhe nuse mbreti, e Bukura e Dheut, fakt që na kujton legjendën e Kadmit dhe rrënjosjen e mitit të gjarpërit në këto anë. Sipas mitit të lashtë të Kadmit, Iliri, i biri i tij, ishte rritur nga një gjarpër. Miti i gjarprit është i lidhur edhe me gurrën e shenjtë, me Kuçedrën që thante ujët e burimit, me Stihinë ose me Hidhrën. Në burimin e shenjtë qëndronte i fshehur Stihia, gjarpri, kuçedra e ujit, prandaj uji helmohej nga fryma e saj. Ja si ruhet fjala, miti, besimi, tradita. Stema mbretërore e Piros së Epirit është riprodhim besnik i stemës mbretërore të Herkulit, stemë që e ndeshim te principata e Gjin Bue Shpatës në shekullin e XIV. Burimi rridhte nga një shkëmb i lartë dhe humbiste thellë nën tokë. Ky përshkrim të kujton toponimin “Vrima e Kuçedrës” në gji të Tomorit, pranë fshatit Bogovë në rrethin e Skraparit. Johan Han dëshmon se toskët dhe dibranët besojnë se në tokë ka shumë thesare të fshehura, që ruhen nga gjarpërinjtë, që kanë pamje njeriu dhe nxjerrin zjarr nga goja: “stihjo” ”stihi”. Burimet latine e japin në trajtën “Stige”, ato greke me “Stihe”. Shkronja “x” duhet të jetë shqiptuar si një “kh”, që ka dhënë “h” në shqip. Letërsia gojore shqiptare tregon se kjo fjalë ka ardhur në ditët tona në trajtën origjinale të saj pa ndryshime fonetike.
Në Apolloni, gjatë një vëzhgimi rastësor, vërejta se legjenda e Gjarprit-Kuçedër është e gjallë në ditët tona. Poshtë rrapit të qytetit antik të Apollonisë, sipas besimit vendas, ndodhet një thesar i madh me flori, nga ku mund të shkohet nëpërmjet një hyrjeje sekrete. Thesari ruhet nga Gjarpri-Kuçedër, i cili fle mbi flori pasi ari e mban të freskët. Gjarpri ka pamje të lemerishme, është më shumë koka, nga gjuha nxjerr flakë. Sipas banorëve vendas deri tani numërohen katër-pesë viktima; ata kanë mundur të futen brenda hyrjes së fshehtë, por kanë mbetur përgjithmonë aty. Asnjeri sot nuk guxon të përsërisë veprimin e tyre. Thesari është i paprekshëm. Fshatarët e Pojanit, ku ndodhet qyteti antik e madhështor i Apollonisë së Ilirisë, nuk i dinë këto hollësira nga librat, por nga tradita gojore vendase të cilën e kanë trashëguar brez pas brezi. Mjafton edhe ky element për të vërtetuar lidhjet organike, të drejtpërdrejta, të shqiptarëve me dodonasit, hyllejtë dhe ilirët.
[1] Fatos Arapi “Këngë të moçme shqiptare”, faqe 99. Botimet I – T 2007.
[2] Po aty, faqe 75.
[3] Stefan Bulo “Këngë popullore nga Zagoria”. Albin 2000, faqe 352./ KultPlus.com
Kryeministri i vendit, Albin Kurti, ka pritur në takim lamtumirës ambasadorin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Jeffrey Hovenier.
Kurti tha se me Hovenierin folën për progresin e arritur gjatë këtij mandati të Hovenierit dhe bashkëpunimin që kanë pasur gjatë kësaj kohe.
“Marrëdhënia ndërmjet Kosovës dhe Shteteve të Bashkuara ka arritur nivele të reja gjatë mandatit të tij, dhe kontributi i Ambasadorit Hovenier ka qenë thelbësor për forcimin e këtyre lidhjeve në fushat e mbrojtjes, sigurisë, inteligjencës, zhvillimit ekonomik dhe diplomacisë”, thuhet në njoftimin e qeverisë.
Më tej, bëhet e ditur se Kurti, i uroi Hovenierit dhe familjes së tij shëndet dhe se “Kosova do të jetë gjithmonë shtëpi e tyre”./ KultPlus.com
Shkodra është kthyer mbrëmë në një arenë festive, me muzikë dhe performanca të veçanta nga artistët më në zë të qytetit.
Bashkia e këtij qyteti, ka shpërndarë sot në rrjetet sociale, një fotoalbum me momentet më të bukura nga koncerti i mbrëmshëm me rastin e Krishtlindjes, ku mjeshtri i këngës Bujar Qamili dhe Justina Aliaj, sollën një performancë të mrekullueshme për publikun.
Hitet më të njohura të këngëtarit Qamili dhe performanca e Justina Aliajt u duartrokitën gjatë nga qytetarët, që kishin sfiduar temperaturat e ulta, për të shijuar një natë të veçantë me muzikë tradicionale shqiptare dhe shumë surpriza./ KultPlus.com
S’rreshta kurrë së menduari për ty, do doja aq shumë të ta them.
Do doja të shkruaja se më pëlqen të kthehem, Se më mungon dhe të mendoj. Po s’të kërkoj. Madje s’të shkruaj as njatjeta. Nuk di si je. Dhe më mungon ta di.
Ke projekte? Buzëqeshe sot? Ç’ëndërrove? Do dalësh? Ku do t’shkosh? Ke ëndrra? A hëngre?.
Do t’më pëlqente të mund të kërkoja. Po s’kam forcë. Dhe as ti nuk e ke. Dhe at’herë rrimë e presim më kot.
Dhe mendojmë. Dhe kujtomë. Kujtohu se të mendoj, se ti nuk e di, por ty të jetoj çdo ditë, që shkruaj për ty.
Dhe kujtohu se të kërkosh e të mendosh, janë dy gjëra të ndryshme. Dhe unë të mendoj, po s’të kërkoj./ KultPlus.com
Zyra e Presidencës ka njoftuar se nesër presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani do të takohet me ambasadorin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Kosovë, Jeffrey Hovenier.
Ky takim lamtumirës do të mbahet në Presidencë në orën 10:00.
Tutje bëhet e ditur se pas takimit, Osmani e Hovenier do të bëjnë homazhe tek shtatorja e Presidentit historik, Dr. Ibrahim Rugova.
Pas homazheve do të ketë deklarim për media./ KultPlus.com
Qendra e Botimeve Enciklopedike Albanologjike (QBEA), në bashkëpunim me redaksitë vendore Tiranë-Prishtinë, organizoi takimet e dakordësuara mes drejtuesve të redaksive vendore gjegjëse dhe redaktorëve përgjegjës të disa redaksive.
Këto takime, me redaksitë e 8 grupeve të fushave, ishin pjesë e fazës përmbyllëse për finalizimin e punës me Fjalësin e bashkuar.
Në këto takime morën pjesë 32 përfaqësues të redaksive vendore, drejtuesit e redaksive dhe, aty ku ishte e nevojshme, morën pjesë edhe disa prej anëtarëve të redaksive të fushave (redaksia Mesjeta, Bizanti, Periudha osmane dhe Rilindja; redaksia e Arteve Skenike, Pamore dhe Multimediale) apo anëtarë të redaksisë vendore (Lashtësia).
Raundi i parë i këtyre takimeve bëri bashkë për 3 ditë, 8 redaksi, të cilat kishin ende problematika dhe çështje për të dakordësuar mes tyre.
Takimet u drejtuan nga akademiku Mehmet Kraja, njëherazi drejtues i redaksisë vendore Prishtinë, dhe zëvendëskryeredaktor i projektit Enciklopedia shqiptare, akad. Vasil Tole dhe dr. Arian Leka, drejtues i QBEA-së dhe anëtar i redaksisë vendore Tiranë.
Në fund u dhanë udhëzimet përkatëse që të gjitha redaksitë të plotësojnë me shënime sqaruese artikujt e propozuar, aty ku artikulli shfaqet jo i plotë, duke dhënë shpjegime mbi argumentin se çfarë përfaqëson artikulli i propozuar pse duhet të jetë artikull më vete apo përmbledhës në enciklopedi.
U dakordësua në parim që të ketë një tjetër raund takimesh në janar për redaksitë e Gjuhësisë/Albanologji, Arsimimit, Sistemet politike, Historisë ushtarake, Ekonomisë, disa redaksi të shkencave natyrore dhe shkencave ekzakte, përfshi këtu saktësimet përfundimtare re propozimet e ardhura nga redaksia e posaçme e Maqedonisë së Veriut, drejtuar nga prof. Aziz Pollozhani dhe prof. Valbona Toska.
U vendos që afati i dorëzimit të Fjalësit të jetë jo më vonë se 15 janari 2025. Versioni i Fjalësit të dorëzuar të jetë përfundimtar: i konverguar, i integruar dhe i njësuar.
Hartimi i “Enciklopedisë shqiptare” është një projekt i përbashkët i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë dhe i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës, i mbështetur dhe bashkëfinancuar nga qeveritë e Shqipërisë dhe Kosovës. Ajo është konceptuar si një tërësi njësish enciklopedike me rreth 300 artikuj të mëdhenj; 2000 artikuj të mesëm; 7000 artikuj të vegjël e rreth 600 artikuj përmbledhës./ KultPlus.com
Ndërsa NASA po kërkon për jetë në Mars, një dokument i CIA-s pretendon se ajo u zbulua 40 vjet më parë.
Raporti i quajtur “Eksplorimi i Marsit, 22 maj 1984,” detajon sesi agjencia përdori projeksionin astral—idenë që shpirti i një personi mund të udhëtojë në një plan astral—për të transportuar një ‘subjekt’ në Mars afërsisht një milion vite para Krishtit.
Studimi ishte pjesë e Projektit Stargate, një njësi sekrete e Ushtrisë Amerikane e krijuar në vitin 1977, e cila u fokusua në fenomene të jashtëzakonshme, përfshirë shikimin e largët, telepatinë dhe psikokinezën.
Pjesëmarrësit iu ekspozuan tingujve si ritmet binaurale dhe audio hemi-sync për të induktuar gjendje të ndryshuara të ndërgjegjes dhe për të nxitur aftësi psikike.
Gjatë eksperimentit, ‘subjekti’ u transportua në planetin Mars në vitin e specifikuar, duke raportuar një “pamje të pjerrët të një piramide” dhe një “rrugë shumë të madhe” me një monument të ngjashëm me ato të njohura midis egjiptianëve të lashtë në Tokë, sipas raportit.
Vizioni më pas kaloi te një popullatë e ‘njerëzve shumë të mëdhenj’ që kërkonin “një vend të ri për të jetuar pasi mjedisi i tyre ishte korruptuar.”
Projekti Stargate ishte arma e re e qeverisë amerikane kundër Bashkimit Sovjetik, me qëllim krijimin e spiunëve që mund të lexonin mendjen e armiqve të tyre.
Ky projekt i klasifikuar u zhvillua në Fort Meade, Maryland, duke rekrutuar burra dhe gra që pretendonin të kishin perceptim jashtë shqisave (ESP) për të zbuluar sekrete ushtarake dhe të inteligjencës vendase.
Ai u mbyll në vitin 1995, por gjatë më shumë se 10 viteve të ekzistencës së tij, psikiatër të njohur si “shikues të largët” morën pjesë në një gamë të gjerë operacionesh, nga gjetja e pengjeve të rrëmbyer nga grupet terroriste islamike deri te ndjekja e kriminelëve të arratisur në SHBA.
Një nga episodet e fundit ishte raporti “Eksplorimi i Marsit, 22 maj 1984,” i deklasifikuar në vitin 2017 dhe i rikthyer kohët e fundit online.
Dokumenti fillon me një përshkrim të shkurtër: “Metoda e marrjes së vendndodhjes: Zarf i mbyllur i çiftuar me koordinata gjeografike.”
Zarfi iu dha subjektit para intervistës, por nuk u hap deri pas saj.
“Brenda zarfit ishte një kartë 3×5 me informacionin e mëposhtëm: Planeti Mars. Koha e interesit: afërsisht një milion vite para Krishtit,” shkruhet në dokument, transmeton GazetaExpress.
Administratori i eksperimentit përcolli me zë përmbajtjen e zarfit dhe lejoi subjektin të jepte vëzhgimet e tij. Ora e fillimit ishte 10:09 paradite.
Subjekti u udhëzua të përqendronte vëmendjen te “40.89 gradë veri, 9.55 gradë perëndim.”
“Duket si… një pamje e pjerrët e një piramide ose forme piramide,” tha subjekti.
Ata përshkruan strukturën si me ngjyrë okër, një hije që varion nga e verdhë te portokallia e thellë dhe kafeja.
Subjekti më pas vëzhgoi hije të “njerëzve shumë të gjatë dhe të hollë” që mbanin veshje të çuditshme.
Lëvizja në një vend tjetër zbuloi një rrugë të gjatë me atë që dukej si Monumenti i Uashingtonit në fund.
“Është si një… obelisk,” tha subjekti, përpara se të përshkruante një stuhi të dhunshme që përfshinte Marsin dhe njerëz që përdornin piramidat gjigante si strehë.
“Njerëz shumë të gjatë… të hollë. Ata veshin si një lloj mëndafshi të lehtë,” përshkroi subjekti.
“Ata janë shumë filozofikë për këtë. Po kërkojnë një mënyrë për të mbijetuar, por nuk munden.”
Subjekti pretendoi të kishte komunikuar me një prej këtyre njerëzve, i cili i tha se një grup ishte larguar për të gjetur një vend tjetër për të jetuar.
“Udhëtova me ta dhe pashë një vend të çuditshëm me vullkane, gazra dhe bimë të çuditshme – shumë i paqëndrueshëm.”
Eksperimenti përfundoi me kthimin e subjektit në dhomë, duke lënë pas vetëm një mister të thellë mbi ekzistencën dhe historinë e lashtë të Marsit./ KultPlus.com
Selfixhe Ciu – Broja u lind vitin 1918. Ka qenë shkrimtare shqiptare dhe gruaja e parë shqiptare e cila botoi literaturë në Shqipëri. Më 28 nëntor të vitit 1935 botoi një poesi tek e përkohshmja “Populli”, me emrin e pendës “Kolombia”.
Selfixhja u lind në lagjen Varosh të Gjirokastrës, në gjirin e një familjeje të kamur qytetare, e bija e tregtarit grosist, Ibrahim Ciu. Fëmijërinë e kaloi në vendlindje, ku përfundoi shkollën e vajzave “Urani Bundo”. Njohu dhe u miqësua me Musine Kokolarin, gruaja e parë shqiptare e cila botoi një roman. U njoh me gazetarët e kohës, Nonda Bulkën, Petro Markon dhe Kolë Berishën.
Ajo ka studiuar në Firencë dhe më pas vijoi studimet në Grenoble, në Francë, ku njohu bashkëshortin e saj, Xhemal Brojën dhe bashkë me të hapën një dyqan me libra në Shkodër.
Njohja e saj me letërsinë kishte nisur që gjatë kohës së shkollës së vajzave “Urani Rumbos”, në Gjirokastër, duke grishur tek ajo dëshirën për të parë përtej. Firencja e asaj periudhe do ta shtonte më shumë pasionin për shkrimin te vajza që kishte nisur të shkruante që në moshën 17-vjeçare, duke zgjedhur një pseudonim interesant, Colombia. Poezinë e parë e botoi në revistën “Populli”, 28 nëntor 1935.
Ky shkrim do të ndiqej nga shumë të tjerë të botuar në revistat “Bota e re”, “Diana”, “Java”, “Drita”, “Shtypi”. Shkrimet e një gruaje nuk ishin diçka e zakonshme në Shqipërinë e atyre viteve, por ngjalli dhe shpresë tek letrarët e rinj. Vetë Selfixheja do të shkruante në kujtimet e saj: “shkruanim tepër të ndrojtura”, duke i quajtur skicat e para gati “si ditarë të rrëfimit të vetvetes”, po që ishin pasqyrë e shpirtit të saj të trazuar.
Shumë shpejt Colombia filloi të njihej në rrethet letrare dhe shkrimet e saj do të ndiqeshin me kureshtje. Aq sa në shtator të vitit 1937, publicisti F. Llagami në revistën “Java”, në rubrikën “Nga romani ‘Pse’ në ‘Sikur të isha djalë’ , deri te Colombia”, jo vetëm pranon qenien dhe talentin e saj si shkrimtare, por vlerëson dhe rolin e saj në letërsi.
Shkrimet e Selfixhesë nuk janë vetëm të ndjera, por dhe një shuplakë ndaj realitetit që e rrethonte. “Kombi ynë ka shumë mungesa, prandaj vajzat intelektuale nuk lypset të rrinë kaq indiferente, por të marrin pjesë në evolucionin e shpejtë të kombit tonë”, shkruan ajo. Në revistën “Bota e re” zëri i saj do të ngrihet në mbrojtje të lirisë së gruas. Në shkrimin e parë botuar në këtë revistë më 16 shtator 1936, ajo e sheh gruan si një krijesë të shtypur, “viktimë e përbuzjes dhe e shtypjes superiore të burrit”. Duke përfaqësuar të rejat më të përparuara të kohës, kishte besim se me luftë do të fitojnë të drejtat e mohuara “krah për krah me të rinjtë dinamikë”, të çliruar një varg të pambaruar të burgosurash që presin lirinë e dëshiruar”.
Mikeshë e ngushtë me Musine Kokalarin, dy vajzat nuk ndanë mes tyre veç vargjet për dashurinë dhe burrat, por dhe përpjekjet për emancipimin e çlirimin e vendit. Në kujtimet e saj ajo tregon se sa herë ndaheshin nga njëra-tjetra uleshin dhe shkruanin, për t’i dërguar më pas shkrimet në gazetën “Shtypi”. Jeta e Selfixhesë nuk do të ishte ajo për të cilën kishte kontribuar pas Luftës. Bashkë me familjen, ajo ishte internuar, por kjo nuk mundi të shuante atë shpirtin e ndjerë të gruas që ka të njëjtin vështrim përtej fotove sot.
Libri i parë i saj ishte një përmbledhje me poezi për fëmijë “Lule më lule” (1958). Ndërsa pas viteve ’90, ajo ulet e shkruan kujtimet, që sot janë një dëshmi e bukur e një jete jo të zakontë. Në të gjejmë jo vetëm lëvizjet e feminizmit në Shqipëri, por dhe fillesat e prozës femërore, dhe një anë tjetër të Luftës Nacional Çlirimtare, përmes njerëzve që e besuan atë.
Selfixhe Ciu – Broja në vitin 1998 botoi poezi në një libër dhe e quajti “Tallazet e jetës”.
Ajo vdiq në moshën 85-vjeçare, në vitin 2003, në Tiranë./ KultPlus.com
Ambasadori amerikan Jeff Hovenier ka nderuar “tre kolegë të jashtëzakonshëm” të ambasadës amerikane në Kosovë derisa ata po dalin në pension.
Hovenier tha se mbështetja e tyre ka qenë kyçe për avancimin e misionit amerikan në vend.
“Përkushtimi dhe mbështetja e tyre e palëkundur kanë qenë jetike për avancimin e misionit të SHBA-së në Kosovë. I falënderojme për shërbimin e tyre dhe i urojmë suksese në të ardhmen!”./ KultPlus.com
Më 11 dhe 13 janar 2025, duke filluar nga ora 20:00, do të mbahet koncerti tradicional me rastin e festës “Shën Vasili” 2025 ” në Operën dhe Baletin Nacional.
Këtë vit bëhen 30 vite nga mbajtja e parë e koncertit tradicional me rastin e festës e cila fillimisht u prezantua si koncept programor në vitin 1995 në skenën e OBN-së, ndërsa me kalimin e viteve u bë i njohur, i famshëm dhe një nga ngjarjet më të vizituara në vend.
Tradita do të vazhdojë edhe këtë vit, andaj publiku do ta ketë mundësinë t’i shijojë interpretimet e disa prej arieve dhe dueteve më të spikatura dhe më të njohura, nga veprat me famë botërore të kompozitorëve si Xh. Verdi, F. Çilea, Xh. Puçini, P. Maskanji, G. Doniceti dhe të tjerë. Nën dirigjentin e mysafirit nga Spanja, Oliver Diaz, dirigjent i shquar, fitues i disa çmimeve dhe mirënjohjeve prestigjioze, së bashku me orkestrën e Operës dhe Baletit Nacional, do të performojnë mysafirët nga Spanja, Irene Palazoni, soprane dhe Hoze Luis Sola, tenor.
Irene Palazon, soprane nga Spanja, e njohur për teknikën e saj vokale ekspresive, ka karrierë që përfshin paraqitje në skenat kryesore operistike në Europë dhe njihet për tonin e saj të pastër, saktësinë teknike dhe performancën emocionale. Palazon njihet për rolet e saj në opera si “Traviata”, “Karmen” dhe vepra të tjera klasike dhe bashkëkohore. Me kalimin e kohës, ajo ndërtoi emrin e saj si një nga sopranot kryesore spanjole, duke interpretuar në disa nga teatrot më të famshëm në Spanjë dhe më gjerë.
Hoze Luis Sola është tenor i famshëm spanjol, i cili e fillon arsimimin e tij muzikor në Escolanía Ninos Cantores de Navara, e më pas vazhdoi ta përsosë teknikën e tij të të kënduarit nën mentorimin e tenorit të famshëm Rikardo Visus. Karriera e tij përfshin interpretime në vepra të ndryshme operistike dhe simfonike ndërsa shquhet për shkathtësinë e tij në repertorin klasik dhe operistik, me fokus të veçantë në veprat e Mocartit, Donicetit, Verdit, Bizeut, Gunos e të tjerë. Sola ka performuar në skena prestigjioze dhe me orkestra të ndryshme, duke fituar vlerësime për performancat e saj të fuqishme dhe emocionuese. Ai është i njohur edhe për interpretimet e tij në botën e muzikës sakrale/e shenjtë dhe të korit, gjë që pasuron krijimtarinë e tij.
Biletat janë lëshuar në shitje në biletari dhe online./ KultPlus.com
Valët zanore të vizuelizuara nga këngët e Dua Lipës janë vënë në shitje për të ndihmuar fondacionin ‘Sunny Hill’ që në fokus ka të rinjtë e talentuar në muzikë, art e kulturë.
Ylli botëror i muzikës pop, Dua Lipa, në bashkëpunim me fondacionin ‘Soundwaves Art’, ka publikuar një projekt të veçantë për fansat dhe artdashësit kudo: vepra arti të krijuara nga valët zanore nga regjistrimi i hiteve të saj.
Fondacioni ‘Soundwaves Art’ që nga themelimi i tij ka realizuar bashkëpunime me artistë botëror më në zë si: Peter Gabriel, The Killers, Robert Smith (the Cure), Metallica, Pink, Billie Eilish, Tame Impala, James Blake, Liam Gallagher, etj.
Dua personalisht ka nënshkruar secilën prej këtyre veprave ekskluzive pak para performancës së saj në Austin City Limits më 12 tetor 2024. Ky koleksion u ofron fansave mundësinë që të kenë një pjesë unike të historisë muzikore duke kontribuar njëkohësisht për kauza të rëndësishme.
Ky publikim pasqyron jo vetëm suksesin e vazhdueshëm të Dua Lipës si artiste, por edhe përkushtimin e saj për të ndihmuar të rinjtë kosovarë. Fansat që blejnë artin e Dua Lipës, do ta kenë një pjesë të trashëgimisë së artistes së tyre të preferuar, por njëkohesisht do të kontribuojnë për një të ardhme me shumë mundësi për të rinjtë e talentuar në muzikë, art e kulturë.
Si gjithmonë, arti i Dua Lipës shkon përtej muzikës—ai frymëzon ndryshim.
Të gjitha të ardhurat nga ky projekt do të shkojnë drejtpërdrejtë për Fondacionin Sunny Hill, organizatë e themeluar nga familja Lipa në Prishtinë.
Me synim që të fuqizojë komunitetin dhe të shpalosë potencialin e madh të Kosovës, Fondacioni Sunny Hill fokusohet në projekte të rëndësishme në edukim, art, muzikë dhe nisma të udhëhequra nga vullnetarët. Duke promovuar kreativitetin, Fondacioni Sunny Hill tashmë ka dëshmuar që është forcë transformuese në Kosovë dhe më gjerë.
Gjatë këtij viti, fondacioni Sunny Hill dërgoi 11 të rinj në kampin e shkollës prestigjioze suedeze “Musikmakarna” në Suedi, mbështeti Siparantum Choir në fitoren e tyre botërore në Seoul (Korea e Jugut) si dhe ndau 30 bursa për vajza të reja studiuese në fushat e STEM, bashkë me kauza të tjera të rëndësishme sociale në Kosovë./ KultPlus.com
Noel Malcolm, për Skënderbeun, në librin “Agents of Empire”:
“Askund në Ballkan nuk ishte ba përpjekje për çlirim nga pushteti i Sulltanit ma fuqishëm e ma me kambëngulje, sesa në Shqipninë e shekullit pesëmbëdhjetë, ku një pinjoll i një familjeje të randësishme pronare tokash, Gjergj Kastrioti – i njohun si Skenderbe, nga turqishtja ‘Iskender Bey’, ’Zoti Aleksandër’ – udhëhoqi një varg fushatash anti-otomane gjatë 25 vjetëve deri para se me vdekë me 1468. Tri herë sulltanët erdhën personalisht me armatat e tyne për me e shkatërru atë, dhe të tria herët nuk ia dolën të merrnin kështjellën kryesore, fortesën e Krujës. Skenderbeu do të vdesë nga sëmundja, jo në fushëbetejë, dhe ndodhi vetëm në vitin 1478, një dekadë pas vdekjes së tij, kur Kruja ra.“ /KultPlus.com
Kalaja e Rozafës përjetoi sot një moment të veçantë. Mesha e Shenjtë për nder të Shën Shtjefnit u kremtua sot në rrënojat e Katedrales së hershme në Kalanë e Shkodrës, duke rikthyer traditën dhe përkujtimin e këtij shenjtori.
Shën Shtjefni konsiderohet si shenjtori mbrojtës i qytetit të Shkodrës.
Ceremonia, e organizuar nga Arqipeshkëvia Metropolitane Shkodër-Pult, mblodhi besimtarë dhe figura të rëndësishme të komunitetit për të nderuar trashëgiminë shpirtërore dhe historike të qytetit.
Kisha e Shën Shtjefnit, e ka origjinën në kohë të largëta. Duke qenë e vendosur brenda mureve të Rozafës, kjo kishë pati privilegjin të ishte kishë e parë (katedrale), mes kishave e abacive të tjera që ngriheshin përherë e më të shumta jashtë perimetrit të mureve, aty ku shtriheshin lagjet e jashtme të qytetit.
Nuk dihet se cilit shenjtor i ishte kushtuar fillimisht kisha në Rozafë, por dihet që u ngrit në shek. XIII, kohë që përkon me përhapjen në krejt këtë zonë të kultit të protomartirit Shën Shtjefni.
Shën Shtjefni u shpall pajtor i qytetit dhe festa e Shën Shtjefnit kremtohej çdo vit me hapjen e një panairi të madh në sheshin para kishës, që grumbullonte tregtarët e gjithë zonës, përfshirë ata të ardhur nga Venediku e nga Republika e Raguzës.
Edhe Kisha e Madhe, siç njihet ndryshe Katedralja e Shkodrës, i kushtohet Shën Shtjefnit, shenjtit pajtor të qytetit, sipas Kishës Katolike. Ajo është ndërtuar më 7 prill 1858, kur vendi ishte ende nën sundimin e Perandorisë Osmane./KultPlus.com
Në intervistën e këtij viti për platformën Letterboxd, Nicole Kidman zbuloi se filmi i saj i preferuar i të gjitha kohërave është komedia kult romantike “When Harry Met Sally” nga viti 1989.
Gjatë promovimit të A Family Affair të Netflix, i cili doli në qershor dhe u bë një hit i madh, gazetarët e Letterboxd i kërkuan fitueses së Oskarit dhe yjeve të saj të emërtonin katër filmat e tyre të preferuar të të gjitha kohërave.
Aktorja australiane tha se pyetja ishte shumë e vështirë, por kur një gazetar e pyeti nëse kishte një film që e donte aq shumë, ajo e pa atë një milion herë, Kidman tha pa u menduar: “When Harry Met Sally”./KultPlus.com
