Më 26 dhjetor 1968 në kuvendin federativ të RSFJ u aprovuan amendamentet në kushtetutë, me të cilat u zgjerua autonomia e krahinave të Kosovës dhe Vojvodinës duke u dhënë statusin e ngjajshëm me atë të republikave. Krahinat fituan kushtetutën krahinore. Krahina e Kosovës dhe Metohisë e mori emrin Kosovë.
Përkundër kontributit në luftën kundër fashizmit, përfundimi i Luftës së Dytë Botërore nuk solli për shqiptarët rezultatet e pritura dhe realizim të vullnetit të njohur për vetëvendosje dhe për një shtet të përbashkët. Përkundrazi, tokat shqiptare u copëtuan, synimet kolonialiste të Serbisë nuk u ndërprenë, ndërsa dhuna ndaj shqiptarëve vazhdoi.
Padrejtësitë ndaj shqiptarëve bënë që një pjesë e madhe e tokave të tyre të mbeten të aneksuara nga shteti jugosllav, si vazhdimësi e aneksimit të Serbisë hegjemoniste e kolonialiste. Të gjetur në një situatë të tillë dhe përballë masave shtypëse ushtarako – policore të regjimit jugosllav, të cilat vazhdonin të rëndoheshin, populli shqiptar detyrohej të rezistonte në mbrojtje të ekzistencës e të identitetit të tij, por edhe për të përmbushur vullnetin legjitim të tij politik e kombëtar.
Të privuar nga çfarëdo e drejte kombëtare nga politikat shtypëse e kolonizuese të Serbisë në kuadër të Jugosllavisë, pesëdhjetë vjet më parë, pikërisht më 1968 shqiptarët nisën demonstratat për të drejtat e tyre politike e kombëtare, ku për herë të parë u kërkua publikisht që Kosova të bëhet Republikë, që popullit shqiptar t’i njihet e drejta për vetëvendosje, përdorim të lirë të flamurit kombëtar, universitet shqip, ndalje të kolonializmit serbë dhe të drejta të barabarta me kombet tjera.
Demonstratat e vitit 1968 bënë një kthesë të madhe të gjendjes së shqiptarëve dhe afirmuan çështjen e Kosovës si çështje të pazgjidhur, shpërfaqen dhunën dhe politiken shtypëse serbo-jugosllave ndaj shqiptarëve, por edhe afirmuan vendosmërinë e popullit shqiptar në rrugën e pandalshme të avancimit të të drejtave të tyre për Republikë e bashkim kombëtar.
Për rrjedhojë, demonstratat nëpër qytete të ndryshme të Kosovës, të rinisë, studentëve, punëtorëve e gjithë popullit pa dallim, vulosën të drejtën dhe vullnetin e shqiptarëve për krijimin e Republikës së Kosovës dhe të drejtën për vetëvendosje. Viti 1968, ishte vit i protestave e demonstratave kudo në Evropë e botë, por për shqiptarët ngërthen një ngjarje të patejkalueshme, themeltare për përpjekjet e rezistencën që do të vinte më pas, luftën çlirimtare e shpalljen e pavarësisë.
Pesëdhjetë vjet nga atëherë, si një ngjaje tanimë monumentale, na kujton se ecja drejt lirisë e pavarësisë ishte ecje nga ngjarja në ngjarje, secila e frymëzuar nga pararendësja e që frymëzonte e mundësonte pasueset. Përpjekjet për ta ndërprerë dialektiken e prosperitetit të shqiptarëve janë tentim për zvetënim. Tabani i rezistencës me demonstratat e 68-së, 81-së, 90-së e 97-së për të kulmuar me luftën çlirimtare ka përcaktuar jo vetëm të tashmen tonë por do të përcaktojë edhe të ardhmen e shqiptarëve. Demonstratat e nëntorit të vitit 1968, ashtu si edhe demonstratat pasuese e lufta e UÇK-së shënojnë hallkat e vazhdimësisë së lëvizjeve për çlirim kombëtar, të filluara që me Lidhjen e Prizrenit.
Në demonstratat e vitit 1968, u manifestua vetëdije e lartë kombëtare e politike dhe u dërgua mesazh i qartë, që shërbeu si frymëzim për shqiptarët edhe më pas, sikurse do të vazhdojë të na orientojë edhe në të ardhmen. Jehona e brohoritjeve të atëhershme “Vetëvendosje”, “Kosova Republikë” etj, kumbon edhe sot, kur pretendimet e Serbisë për Kosovën mbesin po ato. Politikat hegjemoniste të Serbisë, përkundër krimeve e gjenocidit, nuk kanë ndryshuar në raport me trajtimin e shqiptarëve dhe aspiratat për tokat tona as pesëdhjetë vite më pas. Me kanosjen e vazhdueshme nga këto politika, mobilizimi gjithpopullor në mbrojtje të Republikës dhe tokave tona mbetet angazhimi më sublim të cilën brezat e demonstratave të 68-s na e lanë si shëmbëlltyrë dhe rrugë, për ta përdorur atëherë kur politikat udhëheqëse të konjunkturës bëhen hisedarë a symbyllur në një rrezik të tillë. /KultPlus.com
Njëzet vjet pas cunamit më vdekjeprurës në histori, të mbijetuarit dhe të afërmit e viktimave po përgatiten të përkujtojnë nesër, më 26 dhjetor, në të njëjtën ditë të vitit 2004 në të cilën dallgët gjigante goditën brigjet e vendeve që kufizojnë Oqeanin Indian, duke vrarë mbi 220 mijë njerëz.
Një tërmet me magnitudë 9.1 në brigjet perëndimore të ishullit indonezian të Sumatrës dërgoi valë të mëdha që u përplasën në të gjithë Indonezinë, Sri Lanka, Indi, Tajlandë dhe nëntë vende të tjera në Oqeanin Indian, duke shkaktuar viktima deri në Somali.
Me shpejtësinë maksimale, valët arritën 800 kilometra në orë dhe një lartësi maksimale prej 30 metrash, e barabartë me një ndërtesë 10-katëshe, duke lëshuar një energji të barabartë me 23,000 herë fuqinë e bombës atomike të Hiroshimës.
Në total, cunami vrau 226,408 njerëz, sipas Em-Dat, një bazë të dhënash globale të akredituar për fatkeqësitë.
Ceremonitë përkujtimore do të mbahen në të gjithë rajonin në plazhe, ku kanë humbur jetën edhe shumë turistë perëndimorë të ardhur për të festuar Krishtlindjet nën diell. Më shumë se 5,000 njerëz kanë vdekur në Tajlandë, gjysma e tyre turistë të huaj dhe 3,000 të tjerë janë ende të zhdukur.
Një ekspozitë mbi cunamin është ngritur në një hotel në provincën Phang Nga dhe do të shfaqet një dokumentar, ndërsa zyrtarët e qeverisë dhe të OKB-së do të flasin për parandalimin dhe menaxhimin e fatkeqësive. 26 dhjetori 2004 shënoi edhe një pikë kthese në këtë aspekt, duke qenë se, sipas ekspertëve, mungesa e një sistemi paralajmërues të koordinuar siç duhet, rëndonte jashtëzakonisht shumë pasojat e fatkeqësisë.
Që atëherë, rreth 1,400 stacione monitorimi në mbarë botën kanë reduktuar kohën e paralajmërimit pas formimit të një cunami në vetëm disa minuta./ KultPlus.com
Nuk janë të shumtë filmat e mëdhenj për Krishtlindjen. Klima e festimeve të Krishtlindjes të jep më shumë ndjesinë e vetmisë të personazheve në fund tek filmi “The umbrellas of Cherbourg” dhe dritëzat dekorative e bëjnë akoma më të çuditshme aventurën erotike të protagonistit tek “Eyes Wide Shut” . Kur filmi i Krishtlindjes kërkon të jetë një ndryshim emotiv ose fetar është e zakonshme që të kthehet në tmerrësisht sentimental. Megjithatë ka një përjashtim nga ky rregull dhe është filmi i Krishtlindjes par excellence, me titull “sa bukur është të jetosh” (It’s a Wonderful Life) dhe u drejtua nga Frank Capra në 1946.
Historia e këtij filmi me metrazh të gjatë filloi me një tregim të shkurtër të titulluar “dhurata më e madhe”, e shkruar nga Philip Van Doren Stern. Meqë nuk është ndonjë kushedi çfarë tregimi, argumenti kryesor (një njeri i quajtur George Bailey në një moment kur kërkon të kryejë vetëvrasje i vjen për vizitë një ëngjëll që i tregon se si do të ishte bota, nëse ai nuk do të kishte lindur), ishte mëse i mjaftueshëm që producentja RKO donte ta blinte për ta bërë një film të protagonizuar nga Cary Grant, i cili nuk e pranoi për arsye të axhendës dhe RKO e hoqi nga lista për ta bërë film. Në këtë mënyrë regjisori dhe producenti Frank Capra e bleu nga producentja të drejtat për ta shfaqur me protagonist James Stewart.
Meqë Capra ishte një nga regjisorët më të njohur të momentit dhe Stewart një yll i madh, bëri që të realizonte një film shumë të kushtueshëm dhe madhështor. U xhirua një një studio gjigande e ngritur mbi një fshat të tërë, e vendosi filmin në një dimër me dëborë, ndërkohë që xhironte në mes të verës (aktorët xhironin me rroba dimërore, i nxehti ishte i padurueshëm) dhe realizoi kështu një nga filmat më të bukur amerikanë për periudhën e Krishtlindjes dhe që është një traditë e domosdoshmërisë së të parit të tij gjatë kësaj feste. Respektoi përshtatjen e skenaristit, por i shtoi një kontekst më të sofistikuar. Si fillim i shtoi historisë origjinale se pse Bailey donte të vetëvritej dhe e vendosi ngjarjen në rrethinat amerikane. Në fakt, ky film ndoshta më së miri reflekton jetën e lagjeve amerikane me ambicie modeste dhe punë, por edhe me idenë e një filmi që të refektonte atë që quhej epika e njeriut të zakonshëm. Për të qënë më të qartë, Capra trajton një nga temat më të përsëritura në kinematografi: idenë e një klase të mesme me probleme si borxhe, një krizë dashurie ose familjare që në fund lufton një luftë heroike si një aventurier në toka të huaja. Në fakt kjo ka qenë ideja kryesore e “It’s a Wonderful Life.”
Këtu Bailey ëndërron një jetë epike, në të cilën udhëton dhe kthehet milioner dhe bën një jetë konvencionale, një baba i një familjeje që ka një biznes familjar. Zbulimi i tij përmes mënyrës se si do të ishte bota, nëse ai nuk do të kishte lindur, kjo jetë e thjeshtë që ai e beson të dështuar, kishte një heroizëm diskret, i cili mundësoi që shumë jetë të prosperonin dhe të shpëtoheshin. Kjo është arsyeja se pse gjatë shfaqjes së tij të parë në 1946 mori kritika negative që e cilësonin filmin si të thjeshtë dhe tepër sentimental.
Filmi do të hakmerrej disa dekada më vonë sepse filluan ta konsideronin si tepër të sofistikuar nga ajo që dukej në pamje të parë. Në këtë situatë del që “It’s a Wonderful Life” është një kostante në jetën e Bailey-it, prirja e tij për të braktisur projektet e jetës madhështore për dashuri ose për një ndjenjë detyre. Kështu që pak nga pak humb gjërat për çdo vendim altruist ose dashuror. Në një pikë del se një nga temat kryesore të këtij filmi është kostoja e lartë e të qënit i mirë.
Nuk njohim shumë filma që trajtojnë këtë temë dhe është një nga gjërat më shqetësuese. “It’s a Wonderful life” pas perdes së emotivitetit nuk duket se është shumë optimist. Të jesh i mirë për Bailey-in nuk duket se i sjell shumë rikompesim, në mos i jep veç vështirësi. Fati nuk duket së është me George-in që në një moment mund të burgoset për një gabim të një nënpunësi. Emocioni për ta parë Bailey-n në fund të filmit mirë lind sepse në fillim regjisori na zhyti në pusin e dëshpërimit. Ka një logjikë religjoziteti në dëshpërim. Capra, regjisor katolik, u shpreh se e realizoi këtë film sepse perceptonte një valë ateizmi në Amerikën e kohës. Ajo që na thotë Capra është që më mirë t’i besojmë Zotit për të na shpërblyer mirësinë sepse njerëzimi nuk duket se ndihmon.
Kjo errësirë u pa në vitet 60 dhe nuk janë të paktë kritikët ose kineastët që ndihen të shqetësuar nga një film që supozohej të ishte një himn për jetën e Krishtlindjes. David Cronenberg, regjisor, e ka akuzuar si sadist filmin. Një herë Milan Kundera tha se veprat e mëdhaja komike nuk janë ato që bëjnë për të qeshur, por ato që gjejnë forma të reja komike. Në këtë mënyrë “It’s a Wonderful life” jo vetëm që është një film që emocionon, por edhe që krijon një formë të re emocioni, një të çuditshëm dhe intensiv, e bërë nga mrekulli, pemë Krishtlindjeje dhe me deux ex machina kaq të mëdhaja ashtu si edhe kinemaja nga e cila është realizuar ky film gjenial. /bota.al/ KultPlus.com
Kuvendi zgjedhor i Akademisë së Shkencave dhe Arteve e Kosovës (ASHAK) ka zgjedhur më 23 dhjetor anëtarët e rinj të rregullt dhe korrespondentë të Akademisë.
Sipas njoftimit të ASHAK, anëtarë të rregullt (akademikë) janë zgjedhur: Bardh Rugova e Shkumbin Munishi nga Seksioni i Gjuhësisë dhe i Letërsisë; Arsim Bajrami, Besnik Krasniqi e Frashër Demaj nga Seksioni i Shkencave Shoqërore; Arsim Morina e Salih Gashi nga Seksioni i Shkencave të Natyrës dhe Xhevdet Xhafa nga Seksioni i Arteve.
Kurse, anëtarë korrespondentë janë zgjedhur: Muhamet Mala nga Seksioni i Shkencave Shoqërore; Enver Hamiti nga Seksioni i Shkencave të Natyrës dhe Ismet Jonuzi e Zake Prelvukaj nga Seksioni i Arteve.
Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja, ka ndarë sot në rrjetet sociale një mesazh që vlerësimi për trashëgiminë kulturore arbëreshe me rastin e Krishtlindjes.
“Një trashëgimi arbëreshe që sfidon kohën!”, nënvizon ministri Gonxhja.
Në postimin e tij, ministri vlerëson veprën e pedagogut arbëresh Francesco Scorza nga komuniteti i Shën Sofisë (Santa Sofia d’Epiro), i cili ka rikrijuar atmosferën tradicionale arbëreshe përmes këngës së famshme “Lindja e Krishtit”.
“Me rastin e Krishtlindjes, pedagogu arbëresh Francesco Scorza nga komuniteti i Shën Sofisë (Santa Sofia d’Epiro) ka rikrijuar mjeshtërisht atmosferën e traditës arbëreshe përmes këngës së famshme “Lindja e Krishtit”, një poezi e shkruar nga poeti i madh Jul Variboba (1725-1788).
Kjo këngë, pjesë e veprës epike “Gjella e Shën Mëris s’Virgjër” (1762), është kënduar në komunat arbëreshe që prej gjysmës së shekullit të XVIII-të dhe vazhdon të mbetet e gjallë pas më shumë se tre shekujsh!”, thekson ministri Gonxhja.
Ministri Gonxhja nënvizon se viti i ardhshëm, 2025, shënon 300-vjetorin e lindjes së poetit të madh Jul Variboba, duke theksuar rëndësinë e ruajtjes dhe promovimit të kulturës, gjuhës dhe traditës arbëreshe si një burim frymëzimi dhe krenarie për të gjithë.
“Nderojmë kulturën, gjuhën dhe traditën arbëreshe, që mbetet një burim frymëzimi dhe krenarie për të gjithë ne!”, përfundon postimin e tij, ministri Gonxhja.
Besimtarët e krishterë, katolikë dhe ortodoksë festojnë sot Krishtlindjen, ditën e shënuar në kalendarin e festave fetare, ditën e lindjes së Jezu Krishtit, ndërsa katolikët mbajnë meshën mesnatën e sotme ndërsa besimtarët ortodoksë mblidhen në kishë ditën e nesërme, për t’ia lënë vendin më pas festimeve familjare./ KultPlus.com
Krishtlindjet janë një nga festat më të vjetra dhe më të dashura në botë. E festuar më 25 dhjetor, Krishtlindja jo vetëm që përkujton lindjen e Jezu Krishtit, por ka përfshirë rituale dhe simbole nga epokat e mëparshme me kalimin e kohës, siç janë festat pagane të lidhura me solsticin e dimrit ose Saturnalia, festimet e lashta romake, deri në kristianizimin e saj, shkruan studenti.it.
Le të shohim në detaje historinë dhe origjinën e Krishtlindjes.
Krishtlindja është festa më e rëndësishme e vitit për kulturën perëndimore. Sezoni i Krishtlindjeve është koha më e mirë për të shijuar shoqërinë e familjes dhe miqve.
Por përveç simboleve që njohim mirë, si dhuratat apo pema, Krishtlindjet kanë edhe një kuptim fetar: në ditën e Krishtlindjes festojmë lindjen e Jezu Krishtit, atij që më vonë do të identifikohej nga një pjesë e madhe e atyre që i përkasin feja hebraike si Mesia e profetizuar nga Shkrimet e Shenjta.
Lindja e Jezu Krishtit daton rreth viteve 0-4 dhe lindja e tij në Tokë festohet më 25 dhjetor. Megjithatë, për kishat ortodokse lindore kjo festë bie më 6 janar, ditën në të cilën Kisha e Krishterë Perëndimore kremton Epifaninë, manifestimin e Jezusit përpara Tre Mbretërve.
Origjina hebraike e Krishtlindjeve
Të krishterët filluan të festojnë Krishtlindjet vetëm rreth shekullit IV pas Krishtit, duke u rilidhur me traditat dhe festat tashmë ekzistuese dhe duke i ngarkuar ato me një mesazh krejtësisht të ri.
Midis tyre, sigurisht duhet përmendur festivali hebre i Hannukkah, në të cilin kujtohet shenjtërimi i Tempullit të Dytë në Jerusalem, i urdhëruar nga Juda Maccabeus pas pushtimit të tmerrshëm helen të shekullit II para Krishtit të cilët donin të udhëhiqnin popullin hebre që të adoptonte disa praktika në kundërshtim me fenë e tyre.
Festimi i Hannukkah zgjat 8 ditë duke filluar nga dita e njëzet e pestë e muajit Kislev që zakonisht përkon me muajin Dhjetor: gjatë këtyre ditëve festive judenjtë zakonisht ndezin në mënyrë progresive tetë qirinjtë e Chanukiah, për të mbajtur besimin me legjendën.
Krishtlindjet si festë pagane
Krahas atyre fetare, Krishtlindjet kanë edhe origjinë pagane dhe laike. Më të rëndësishmet janë ato që lidhen me solsticin e dimrit, dita më e shkurtër e vitit që Keltët e festuan – gabimisht – më 25 dhjetor.
Është një festë shumë e rëndësishme në të gjitha ato kulte në të cilat adhurimi i Diellit, i quajtur heliolatria, zinte një pozitë të epërsisë absolute, dhe me të cilat krishterimi ka qenë sigurisht i lidhur, pasi dielli mund të shihet si emblema e figura e Krishtit.
Romakët, megjithatë, në ditët pak para Krishtlindjes, festonin Saturnalinë, kushtuar vendbanimit në tempullin e Saturnit, perëndisë së bujqësisë: për të uruar një periudhë paqeje dhe prosperiteti, ishte zakon të shkëmbeheshin dhurata.
Kuptimi i Krishtlindjes
Krishtlindja, pra, është një festë që ndërthur elemente fetare, kulturore dhe personale, duke ofruar një kuptim universal të shpresës, dashurisë dhe ndarjes.
Është një kohë kur bota duket se po ngadalësohet që i lejon njerëzit të lidhen me vlerat e tyre më të thella dhe me të tjerët. Është një festë që fton bujarinë, faljen dhe bashkimin, forcimin e lidhjeve familjare dhe komunitetit.
Mund të themi gjithashtu se Krishtlindjet shoqërohen shpesh me një fillim të ri, i cili përkon edhe me solsticin e dimrit (ngjarje astronomike e cila në përgjithësi ndodh midis 20 dhe 23 dhjetorit), një moment simbolik për të festuar kthimin e dritës pas ditëve më të errëta./ KultPlus.com
interior christmas. magic glowing tree, fireplace and gifts
Pavarësisht se bota po përjeton disa konflikte të cilat po përshkallëzohen në shumë vende, liderët botërorë kanë dedikuar urimet e tyre me rastin e Krishtlindjeve.
Ja urimet e disa prej tyre në rrjetet sociale:
Joe Biden: Jill dhe unë mbajmë një vend të veçantë në zemrat tona për burrat dhe gratë e guximshme me uniformë që mbrojnë kombin tonë, shumë prej të cilëve janë larg familjeve të tyre këtë sezon festash.
Ju uroj ju dhe të dashurve tuaj një natë të sigurt Krishtlindjesh!.
Giorgia Meloni: Juve dhe familjeve tuaja, urimet e mia më të mira për një ditë plot qetësi dhe gëzim. Gëzuar Krishtlindjet!
Olaf Scholz: Krishtlindja është një moment që prek zemrat tona, ku ndajmë gëzimet dhe hidhërimet. Kohët janë shumë të vështira. Të gjithë po e ndjejmë tani. Por ne jemi një komunitet me një të ardhme të përbashkët dhe të fortë. I uroj të gjithëve një festë të qetë.
Emmanuel Macron: Gjatë festave le të mblidhemi familjarisht dhe të ndajmë momente ribashkimi, gëzimi dhe shprese.
Mendimi ynë vëllazëror shkon për bashkëqytetarët tanë në vështirësi, sëmundje apo vetmi dhe për ata që po përballen me këtë ciklon të tmerrshëm, duke ndihmuar njëri-tjetrin, duke u përgatitur për të rindërtuar së bashku.
Benjamin Netanyahu: Të dashur miq të krishterë, ndërsa mblidheni me familjet dhe miqtë tuaj këtë Krishtlindje, i uroj komunitetit të krishterë në Izrael dhe në mbarë botën bekimet e Krishtlindjeve të lumtura nga Toka e Shenjtë./ KultPlus.com
Krishtlindja është periudha më e bukur e vitit dhe ne duhet ta shijojmë në maksimum dhe të arrijmë që të zgjasë sa më gjatë. Nëse nuk keni hyrë ende në humor, keni nevojë për një maratonë filmash për Krishtlindje që do ta bëjnë punën vetë.
Dekoroni shtëpinë, ftoni disa miq, fikni dritat dhe aktivizoni Netflix.
Këtu janë filmat që duhet të shihni:
“Falling for Christmas”
Kur një trashëgimtare hoteli e sapofejuar dhe shumë e llastuar pëson amnezi për shkak të një aksidenti me ski në Krishtlindje, ajo merret nën kujdesin e një pronari bujtinash të pashëm, punëtor dhe të ve të pafat dhe vajzës së tij brilante në ditët para Krishtlindjes.
Një komedi romantike që do t’ju bëjë të buzëqeshni, të qeshni dhe të udhëtoni drejt imazheve të bukura të Krishtlindjeve.
“Holidate”
Dy të panjohur, që urrejnë Krishtlindjet, takohen me njëri-tjetrin dhe zotohen se do të jenë me njëri-tjetrit për të gjitha festat e vitit të ardhshëm.
Për sa kohë ata ndajnë urrejtjen e tyre për këto ditë dhe deklarojnë se janë miq, ata përfundojnë duke qenë çifti perfekt. Por derisa të vijë realizimi do të qeshni shumë, do të prekeni dhe ndoshta edhe juve do t’i doni pak më shumë pushimet./ KultPlus.com
Biznesmeni i ndjerë amerikan, Morgan Williams, ishte tejet i përfshirë në nxitjen e biznesit ukrainas ndërsa drejtonte Këshillin e Biznesit SHBA-Ukrainë. Gjatë kohës që jetoi në Ukrainë, zoti Williams mblodhi vepra arti që lidhen me një nga periudhat më të errëta që kaloi populli ukrainas, “Urinë e Madhe”. Si njofton korrespondentja e Zërit të Amerikës, Hanna Tverdokhlib, në fillim të viteve 1930 diktatori sovjetik Josif Stalin shkaktoi një zi buke nga e cila vdiqën miliona njerëz.
Daren Williams dhe Denise Ondrof janë dy nga katër fëmijët e biznesmenit amerikan Morgan Williams. Zoti Willimas ndërroi jetë në muajin qershor pas shumë vitesh në krye të Këshillit të Biznesit SHBA-Ukrainë. Vetëm pas vdekjes së babait të tyre, fëmijët mësuan rëndësinë që kishte patur ai tek shumë ukrainas.
“Pasi rënies së perdes së hekurt, në fund të viteve 1980, babai im filloi të punonte për zhvillimin ndërkombëtar të bujqësisë në ish-republikat sovjetike. Kur e vizitoi Ukrainën ai ra në dashuri me atë vend”, tregon për Zërin e Amerikës Daren Williams, djali i zotit Morgan Williams.
Për vite me radhë, zoti Willimas nxiti biznesin mes Shteteve të Bashkuara dhe Ukrainës. Ai mësoi për atë që njihet si Holodomor, një zi buke e shkaktuar qëllimisht nga diktatori sovjetik, Josif Stalin në vitin 1932, që shkaktoi vdekjen e miliona sovjetikëve nga uria. Ai filloi të mblidhte vepra arti që lidheshin me urinë, duke krijuar një koleksion prej më shumë se 500 artikujsh.
“Ai u dashurua me njerëzit dhe mësoi për Holodomorin ndaj donte ta tregonte atë ngjarje. Ai filloi të mblidhte vepra arti në mesin e viteve 1990. Ai takohej me artistët dhe i inkurajonte ata që të shkruanin dhe që Holodomori të ishte pjesë e artit të tyre për t’i treguar botës këtë ngjarje”, tregon Daren Williams, djali i zotit Morgan.
Koleksioni përbëhet nga rreth 300 piktura, qindra gravura, pamflete, pulla poste dhe dokumente të tjera. Pasardhësit e tij thonë se zoti Williams e kuptonte se njerëzi mund të hezitojnë të blejnë vepra arti që kujtojnë vuajtjet nga uria.
Fëmijët e zotit Willimas, në bashkëpunim me Këshillin e Biznesit SHBA-Ukrainë ia dhuruan koleksionin muzeut kombëtar të Ukrainës për gjenocidin Holodomor në Kiev. Drejtoresha e muzeut planifikon që ta ekspozojë koleksionin për publikun pas përfundimit të luftës.
“Muzeu i ka hequr të gjitha sendet nga vitrinat dhe ka fshehur ato që kanë vlera më të larta. Nuk ka kuptim ekspozimi i sendeve të paçmuara ndërsa Rusia bombardon Ukrainën çdo ditë. Çdo vend mund të goditet në çdo moment”, thotë Lesia Hasydzhak, me Muzeun Kombëtar të Gjenocidit Holodomor.
Ajo thotë se ruajtja e këtij arti historik është bërë edhe më e rëndësishme pasi trupat ruse në disa zona të pushtuara i kanë shkatërruar monumentet që kujtojnë Holodomor-in.
“Ata kanë shkatërruar monumente të tilla në Mariupol, Luhansk, Melitopol dhe Berdyansk…”
Vajza e tij, Denise Ondrof, thotë se një pikturë i është ngulitur në mendje përgjithmonë.
“Një pikturë zë vend të veçantë për të gjithë familjen tonë, sepse artisti ia dedikoi babait. Piktura pasqyron pemën e jetës, por në të vërtetë është pema e vdekjes, me njerëz në trungun e pemës që zgjasin duart, si gjethet e pemës që në fakt ka formën e Ukrainës. Për ne kjo tregon pasionin e babait tonë për Ukrainën dhe veçanërisht absurditetin për të kaluarën e vendit, por edhe emocionet që provokon tek të gjithë të prekurit, çka e bën atë kaq të fuqishme”.
Në kryeqytetin amerikan u zhvillua një ceremoni përkujtimore për zotin Morgan Williams, për të nderuar punën e tij në mbështetje të Ukrainës dhe ruajtjen e historisë së atij vendi. /VOA/ KultPlus.com
Kjo këngë është realizuar në vitin 1984, nga grupi i atëhershëm Wham, pjesë e së cilës ishte edhe këngëtari tashmë i ndjerë, George Michael, shkruan KultPlus.
Kjo këngë e dashurisë që i dedikohet dashurisë së humbur, më vonë është kënduar edhe nga Whigfield, sikursë së fundi edhe nga Taylor Swift.
Kujtojmë George Michael edhe në këtë fundvit me këtë hit botëror dhe të pa harruar për shumë fansa të këtij këngëtari të madh./KultPlus.com
Kryeministri Edi Rama, ka ndarë sot në rrjetet sociale, pamjet e “Mangalem’s Shades”, një festival muzikor dritash dhe ngjyrash që tashmë po kthehet në një traditë të përvitshme kulturore në qytetin e Beratit.
“Mangalem’s Shades” synon të bashkojë njerëzit për të shijuar një shfaqje të teknologjisë së lartë dhe për të përjetuar diçka ndryshe nga rutina e tyre e përditshme, ndërsa fantazojnë për një jetë plot ngjyra.
Në këtë aktivitet do të ngrihet një skenë ku DJ do të performojnë elektromuzikë. Shfaqjet do të përfshijnë ndriçim dekorativ dhe shfaqje lazer. Projeksioni mund të shihet nga çdo kënd dhe nga çdo anë ku mund të shihet “Mangalemi”.
I rrethuar nga peizazhe magjepsëse, gjelbërim i harlisur, aventura dhe me qendrën e tij të fortifikuar, Berati strehon shumë thesare shqiptare me rëndësi historike dhe kulturore. Me arkitekturën unike të vendit, tolerancën fetare dhe ndërtesat e epokës otomane, ky qytet është një perlë e vërtetë e trashëgimisë sonë kulturore, vlerësuar e mbrojtur nga UNESCO./ KultPlus.com
Besimtarët katolikë e ortodoksë në Shqipëri festojnë sot Krishtlindjen, ditën e shënuar të lindjes së Jezu Krishtit, e cila kremtohet në të gjithë botën.
Në Shqipëri, Krishtlindja rinisi të festohet pas viteve ’90-të, kur u lejua besimi fetar, i ndaluar nga diktatura.
Darka e Krishtlindjeve paraprihet nga një ditë agjërimi, gjatë së cilës përgatiten ushqimet që do të serviren në mbrëmjen e festës.
Në katedralen e “Shën Palit” u mbajt në mesnatë mesha e shenjtë për Krishtlindjen, ndërsa në Katedralen Ortodokse “Ngjallja e Krishtit” Tiranë mesha u mbajt mëngjesin e sotëm.
Festa e Krishtlindjes u kremtua edhe në Kishën e Shna Ndout në Laç, vendi i cili mbledh mijëra qytetarë nga të gjitha besimet./ KultPlus.com
Papa Françesku bëri thirrje sot për bisedime mes Ukrainës dhe Rusisë për t’i dhënë fund luftës që nisi me sulmin në shkallë të gjerë të Moskës, më shumë se dy vite më parë, e që ka shkaktuar me dhjetëra mijëra të vrarë.
Në fjalimin e tij në ditën e Krishtlindjes, duke iu referuar konfliktit në Ukrainë Papa bëri thirrje për “të gjetur guximin e nevojshëm për t’u hapur derën negociatave”.
Duke folur nga ballkoni qendror i Bazilikës së Shën Pjetrit, para mijëra njerëzve të mbledhur në shesh, Papa tha se uronte që “zhurma e armëve në Ukrainën e shkatërruar nga lufta, të ndalej”.
Ai bëri thirrje gjithashtu për gatishmëri për “dialog e për t’u takuar”, në mënyrë siç tha ai “të arrihet një paqe e drejtë dhe e qëndrueshme”.
Papa Françesku, i cili ka qenë Papë që nga viti 2013, u kritikua nga zyrtarët ukrainas këtë vit kur tha se vendi duhet të ketë guximin për të negociuar me qëllim dhënien fund të luftës me Rusinë.
Më parë Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskiy e kishte përjashtuar më mundësinë e bisedimeve për paqe pa rivendosjen e kufijve të Ukrainës së paraluftës.
Por zoti Zelenskiy ka treguar gatishmëri në rritje që nga momenti i rizgjedhjes së Donald Trump-it si president i Shteteve të Bashkuara, për të hyrë në negociata.
Më herët gjatë muajit dhjetor, zoti Zelenskiy hodhi idenë e një zgjidhjeje diplomatike që do të përfshinte “ngrirjen” siç tha ai të linjave aktuale të betejës dhe vendosjen e trupave të huaja në Ukrainë. Rusia ka kërkuar që Ukraina të heqë dorë nga ambiciet e saj për t’iu bashkuar aleancën ushtarake të NATO-s.
Po sot Papa Françesku, bëri thirrje për t’i dhënë fund konflikteve, politike, sociale apo ushtarake, në vende si Libani, Mali, Mozambiku, Haiti, Venezuela dhe Nikaragua. /VOA/ KultPlus.com
Kryetarja e Kuvendit, Elisa Spiropali, në Festën e Krishtlindjeve, mori pjesë në kremtimet në Katedralen Katolike të Shën Palit dhe Katedralen Orthodokse “Ngjallja e Krishtit”, në Tiranë.
Sot, në Festën e Krishtlindjeve, Kryetarja e Kuvendit, Elisa Spiropali, mori pjesë në kremtimet në Katedralen Katolike të Shën Palit dhe Katedralen Orthodokse “Ngjallja e Krishtit”, në Tiranë.
Në Katedralen Katolike të Shën Palit, Spiropali u prit nga Arqipeshkvi Metropolitan i Tiranës dhe Durrësit, Imzot Arjan Dodaj, me të cilin, krahas urimeve, diskutuan mbi rëndësinë dhe rrezatimin e festave dhe vlerave të krishtera në jetën shoqërore e publike, në kultivimin e ndjenjave të dashurisë, miqësisë e solidaritetit njerëzor, mbështetjen e familjeve e të njerëzve në nevojë etj.
Në prononcimin e saj para mediave, pas vizitës në Katedralen Katolike të Shën Palit, Spiropali nënvizoi se “Krishtlindjet janë një ditë e shënuar, e bukur për të gjithë besimtarët e krishtere, por që tradicionalisht festohen nga të gjithë shqiptarët. Toleranca dhe harmonia fetare janë një pasuri e madhe e shqiptarëve, e njohur botërisht dhe me të cilat kemi të drejtë të mburremi.
Nga kjo tolerancë duhet të mësojmë të gjithë, por sidomos ne politikanët. Të udhëhiqemi nga dashuria, respekti e mirëkuptimi, të braktisim gjuhën e urrejtjes, të përçarjes dhe konfliktit.
Dashuria është vlera më e lartë njerëzore dhe ajo duhet të pershkojë jetët tona. Të gjitha gjërat e kësaj jete e kane një kufi. Vetëm dashuria nuk shterron kurrë. Kam sot një mesazh solidariteti me besimtarët, qytetarët, gratë dhe fëmijët që Krishtlindjet i gjejnë në luftë. Urojmë që luftrave tu jepet fund dhe paqja ta gjejë rrugën sa më shpejt. Gëzuar të gjithëve!”/topchanel/ KultPlus.com
-Jusuf Buxhovi “Vitet e Gjermanisë”, boti “Faik Konica”, Prishtinë 2024.
Fadil Kajtazi
Në vitin 1984, Jusuf Buxhovin e njoha përmes romanit “Shënimet e Gjon Nikollë Kazazit”, roman ky, përpos që më përmbushi shpirtërisht, siç ndodh zakonisht me veprat letrare, përmes rrëfimit letrar, më përmbushi edhe në aspektin e njohurive historike, por ajo që është më e rëndësishme, ma rrënoi mitin e të fortit, ku përmes fabulës së shkëlqyer të tregimit, autori jep porosinë se jo çdoherë mbi të keqën fitohet me forcë dhe se, kur proceset i merr në dorë inteligjenca, fitorja mbi të keqën shoqërore mund të arrihet edhe vetëm me një të grithur. Ja pra, fuqia magjike e fjalës së shkruar letrare, që artisti e përçon te lexuesi e që nuk të le të dorëzohesh, të motivon të qëndrosh deri në fund për ta mundur të keqën. Fizikisht Jusuf Buxhovin e kam takuar së pari tash e tridhjetepesë vjet, pikërisht në këtë vend, kur së bashku me një shokun tim, kishim ardhur për të marrë fletëregjistrimet për të regjistruar popullsinë e Gjilanit, e cila në mënyrë masive po aderonte në LDK. Këtu pra, në sallën e madhe, ai duke qëndruar në këmbë i diktonte diçka dikujt që shkruante me dorë në një letër formati. Pa e ditur se zotit Buxhovi, me vite të tëra, me kazmën e tij të vogël ishte akter në procesin e gërryerjes së themeleve të brishta të kështjellës së madhe jugosllave (gjë e cila e kristalizuar dokumentohet gjatë leximit të librit që promovohet sot), efektet që kishte shkaktuar romani dhe qetësia me të cilën ai i dikonte shokut të vet, përpara më shfaqën Nikollë Kazazin. Atmosfera që mbretëronte në objektin e Shoqatës së Shkrimtarëve, në shtëpinë ku u ngjiz pavarësia dhe me zotin Buxhovi në qendër, më krijuan një qetësi shpirtërore, nga e cila si me të prekur të butonit, mu hoq nga barra pesha e shumë dilemave që më ishin krijuar nga përditshmëria e rënd e pushtimit të egër, e që i bluante në kokë mendja e ime rinore: Nuk ka më dilemë – duhet qëndruar! Dhe si dikur që Nikollë Kazazi me Lamin e kishte mundur murtajën, edhe tani do të ngadhënjehej mbi të keqën, e cila në këtë kohë, e tërbuar e kishte kapluar Kosovën. Isha i bindur se ky njeri, së bashku me ata që ishin aty rrotull tij, kishin vullnetin, dijen, përkushtimin dhe vizionin për ta gjetur ilaçin, për t’i dalë të keqes shekullore përpara dhe për ta mundur atë, pra, për ta fituar lirinë. Dhe ja ku jemi sot pas 35 vjetëve! Përpara kemi zotin Buxhovi dhe veprën e tij, e cila e argumenton se si ai, së bashku me elitën intelektuale të kohës, me përkushtim intelektual, me mund dhe sakrificë, e gjetën këtë ilaç, e mundën të keqen! Se si ishte zhvilluar procesi kompleks për çlirimin e Kosovës, do të mësoni në librin “Vitet e Gjermanisë”, ku Jusuf Buxhovi është akter i rëndësishëm dhe do të ju shfaqet si: gazetar, shkrimtar, historian, publicist, diplomat dhe mbi të gjitha si intelektual parekselancë, i cili pa problem e me dashamirësi, komunikonte me nivele më të larta të shtetit gjerman, me ata të cilët e bënin jetën politike e publike të Gjermanisë Perëndimore gjatë Luftës së Ftohët si dhe pas saj:
Me ata të cilët e bënë historinë e këtij shteti dhe të Evropës në kohën e konfrontimit bllokist;
Me ata të cilët kishin hise në vendosjen e konturave gjeopolitike të botës së pas Luftës së Ftohtë;
Me ata të cilët ndikuan që ne sot të lirë, në këtë vend, të promovojmë këtë libër me vlera të veçanta historike, politike, diplomatike e gazetareske;. (Vili Brand, Helmut Shmit, Helmut Kol, Gerhard Sherder, Hanc Ditrih Gensher, Angele Merkel).
Në kulmin e kësaj lufte, për një gazetar nga një vend komunist, nuk ka qenë e thjeshtë që të ftohet në audienca private nga përfaqësues të shtetit gjerman, nga shkrimtar elitar, nga gazetar, nga ata që bënin jetën publike të gjigantit ekonomik evropian, me ndikim të fuqishëm politik, siç ishte Gjermania e atyre viteve. Gjatë këtij rrugëtimi, në funksion të çështjes shqiptare, Buxhovi kishte sensin për të heshtur kur duhej heshtur dhe të fliste aq sa duhej të flitej në rrethana dhe ambiente ku ndodhej dhe mbi të gjitha, të thoshte atë që ishte e nevojshme të thuhej në mënyrën më të përshtatshme. Këto virtyte, Buxhovin e bënë personin e besuar para personaliteteve të shquara politike, diplomatike, të kulturës e të gazetarisë, në radhë të par të shtetit gjerman, si dhe të gjithë botës perëndimore që gravitonte në këtë kohë në Gjermani, në shtetin me ndikim në BE dhe në NATO. Ata para tij e hapën zemrën, për t’i përcjellë mesazhin e vizionit për shqiptarët, që në vitet e shtatëdhjeta, kur në horizont ende nuk dukej as gjë. Sot duket e thjeshtë, por në ato vite ka qenë shumë e komplikuar që një zyrtar i lart shtetëror gjerman, një shqiptari nga një vend komunist, t’i shpaloste strategjinë e veprimit dhe qëllimin e Perëndimit për shqiptarët: “Shqipëria e ka vendin në Evropë dhe perëndim… Nga të harruar dhe të anashkaluarit, shqiptarët një ditë do të kthehen në qendër ë vëmendjes së saj…” (Franc Juzef Shtraus). Me delikatesën e intelektuali të kompletuar, në takimet e shumta, Buxhovi ja doli mrekullisht që para elitave politike, intelektuale e te mediave prestigjioze gjermane, britanike, franceze e amerikane, ta demaskoi propagandën shekullore serbe (jugosllave), në dëm të shqiptarëve, zanafilla e të cilës është që në fillim të shekullit XIX dhe të argumentoi se serbët nuk kanë hequr dorë nga qëllimi për t’i shfarosur shqiptarët. Buxhovi gjatë audiencave private e zyrtare, në media të shkruara e vizive, në forume ndërkombëtare, do të argumentojë bindshëm se shqiptarët e Kosovës janë në të drejtën e tyre mbi parimet universale që i kishte pranuar bota demokratike. Këtë e kishte filluar qysh herët, në mes të viteve të shtatëdhjeta, kur shkreptimat e dekompozimit të federatës jugosllave ishin ndjerë. Gjatë gjithë kësaj kohe e deri në vitin 1999, Buxhovi me finesë dhe delikatesë kishte konceptuar doktrinën strategjike të veprimit politik për avancim të pozitës së shqiptarëve në rrethanat e pas shkërmoqjes së Jugosllavisë komuniste: “Liria , barazia, demokracia dhe përkatësia perëndimore” do ishin thelbi i kësaj doktrine, e cila në dukje e thjeshtë (vetëm një grithë), por që arriti t’i fus në lëvizje ingranazhet e të gjitha sistemeve të brendshme e ndërkombëtare që e favorizonin zgjidhjen e çështjes shqiptare në përgjithësi dhe asaj të Kosovës në veçanti. Vitet e pas Gjermanisë, kur Buxhovi kthehet në Kosovë, janë vitet e ngjarjeve të mëdha, në të cilat ai është ndikuesi herë i drejtpërdrejtë e herë anësorë i vendosjes së konturave të veprimit politik, të cilat ju dhanë kahe të duhur zhvillimeve për çlirim dhe pavarësi të Kosovës. Pa kulturën familjare, pa ngritjen intelektuale dhe pa përvojën e viteve gjermane të Buxhovit, do të thosha edhe atyre franceze të Rugovës, rezistenca e jonë do të kishte lënguar gjatë për t’u liruar nga kthetrat të ideologjisë marksiste – leniniste, e cila për shkak të regjimit në Shqipëri, kishte ndikim të madh edhe te ne. Sigurisht se nga kjo perspektivë, është e vështirë që të kuptohet në retrospektivë ky ndikimi, por, kur kihet parasysh platforma e veprimit politik të pjesës me ë madhe të grupimeve ilegale që kishin qenë pjesë e Pranverës së 81, domosdo se do të vlerësohet pesha e këtij ndikimi. Ndonëse që nga fillimi i librit e deri në fund, këtë faktor (të transformuar në një formë tjetër të veprimit pas rënies së regjimit komunist në Shqipëri), Buxhovi e prekë përciptazi, me gjithë atë, i ka frikën. Sido që të jetë, në libër dokumentohet qartë se si Rugova, Buxhovi dhe ai që dikush e quan “Çarku i intelektualëve të Prishtinës”, arritën ta shmangin këtë faktorë dhe lëvizjes për çlirim, t’i japin frymën iluministe. Pikat e kthesës historike për Kosovën, të cilat Buxhovi i pasqyron të argumentuara në këtë libër, e në të cilat ai ka hise të drejtpërdrejtë, pos të tjerave, do t’i veçoja: demolomin e të drejtës historike serbe mbi Kosovën, të cilën përhapte Dobrica Çosiqit, në një tribunë ndërkombëtare e në Budva me 1987; përballjen dhe çmontimi i shkrimtarëve serb në Beograd në pill 1988, ku Çosiq do të deklaronte “i respektoj kundërshtarët e fortë. Këtë herë ishit të tillë”; rolin kyç në Formimin e LDK-së, e të tjera, e të tjera… Nëse do të kishte një akademi në kuadër të Ministrisë së Punëve të Jashtme, për t’i shkolluar politikanët dhe diplomatët, me pak modifikime, ky libër do të ishte një material metodik i fushës së diplomacisë, politikës, dhe gazetarisë. Për ndryshe, libri ka edhe vlera të çmuara historike, të cilat janë të domosdoshme për t’u eksploruar në mënyrë që historia e hidhur mos të na përsëritet.
(Fjalë rasti e mbajtur në promovimin e librit “Vitet e Gjermanisë”, më 23 dhjetor 2024 në Prishtinë). …/ KultPlus.com
Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja priti sot në një takim fituesit e Festivalit të 63 të Këngës në Radio Televizionin Shqiptar.
Në takimin me Beatriçen dhe Kolën, dy artistët e talentuar të Shkodrës Elektronike, Gonxhja vlerësoi stilin unik që bashkon muzikën tradicionale shqiptare me ritmet elektronike.
“Me një stil unik që bashkon muzikën tradicionale shqiptare me ritmet elektronike, Shkodra Elektronike ka sjellë një qasje krejtësisht origjinale, duke performuar në mbrëmjen hapëse dhe përmbyllëse të Javëve Ndërkombëtare Kulturore”, u shpreh ai.
Ministri siguroi mbështetje për rrugëtimin e tyre drejt një përfaqësimi dinjitoz në Bazel për Eurovision./atsh/ KultPlus.com
Stuhi dëbore në New York, avionët gjithë vonojnë. Në qiejt lart diçka nuk shkon, dikush po mbyt dikë. Janë ernat ndoshta që s’meren vesh, radarët janë nervozë. Një puç qiellor ka ndodhur ndoshta e ne nuk dimë asgjë.
Ne si përherë asgjë nuk dimë, ndërkaq në aeroporte Në salla pritjesh gratë nxjerrin pasqyrëzat me ngut. Parfumi i vënë qysh në mëngjes në trup të tyre shqetësohet, Errësimi i ëmbël mbi pubis besimin prore humb.
Shtjellë dëbore. Rrokaqiejt ngjasojnë si të dehur. Do të besosh se e humbën peshën, si retë do ngrihen lart. Ne si përherë asgjë s’kuptojmë, ne prapë drejt krimit rendim. “Ah, ç’kohë e keqe!” përsërisim si papagaj të ngratë.
Avioni lejohet të zbresë më në fund. Duke shkërbyer engjëjt flatron sërish. Mbi rrokaqiejt shenjat e kryqit Të zotin e presin të zbresë lartësisht.
Kurrkund në botë bujtësin e largët S’e presin kaq dehshëm e me kaq bujë. I varur humnershëm midis tokës e qiellit Midisësi i madh dëgjon “alelujan”.
Vallë kujt i përket, ka plot dy mijë vite Që enigmën e hershme s’e gjejmë ne dot. “Ndorë të qiejve”, tha toka kur lart e ngriti, “Ndorë të tokës” tha qielli kur e zbriti poshtë.
Ai mbeti në mes: shestimi ynë i thyer, Ndërgjegja e vrarë, fluturimi që vdiq. Është vonë që qielli prapë ta tërheqë, Është vonë që toka ta tretë në gji.
Është vonë për të gjithë… Ndaj na sheh pikëllueshëm. Vdekjejetshëm tek mërzitet njeriu – hyjni, Dëshmitar i një pakti, i një bese të thyer, I ëndrrës sonë tragjike për qiellsi.
Qielli ngryset më shumë. Dyer makinash përplasen. Ndriçimi që dita me ngut e tret Shpejton të strehohet në gurë unazash, E në qafa grashë në, Avenunë e Pestë.
Është ora e diamanteve. Në Blumengdale Ngadhnjimi i tyre vezullon që larg. Krenarë pa dyshim që vdekjen s’e njohin, Ndonëse jetën gjithashtu s’e njohin aspak.
Qielli nxin. Ora jonë po bie. Nën panikun E kambanave të saj dyndemi gjithkund. Te Rruga Dyzetedy, te kishë e Shën Patrikut Ne apostujt, gjykatësit, judët e pafund.
Ecim nën ca shenja e shigjeta ndonëse e dimë Se një rrugë veç njohim: atë që çon në mort. Të vetmin në botë që të dy kahjet i kishte E mbytëm, e tani i themi: kthehu, Zot.
Kthehu, bir i Zotit, na trego drejtimin. Zbërthena shenjat që s’i marrim vesh. Humnershëm ai hesht e në vend të përgjigjes Si drita semaforësh katër plagët i ndez.
Pushoi stuhia në New York, avionët me kohë mbërrijnë. Në salla pritjesh s’ka më frikë, parfumet s’vuajnë më. Atë që ndodhi sipër nesh, ne natyrshëm s’e dimë, Çfarë u përmbys e çfarë u ngrit, ne prapë s’dimë asgjë.
Ne shohim veç emblema bankash nën qiellin e hirtë, Ca “Dow Jones”, ca “Dax”, ca shifra që shfaqen si në makth. E në kartat tona të kreditit kërkojmë plagët e Krishtit, E shenjat tona, që mes shifrash e zerosh rrjedhin gjak.
Ne s’dimë ku i morëm plagët, ku ramë e ku u thyem. Afatet tona ne s’i dimë, verdiktin aq më pak. Ndaj n’aeroporte rendim prapë, me shpresë të gjejmë prapë qiellin, Por tokë e rëndë nuk na lë, s’na lë e zeza në baltë. Ne pjellë e saj, robër të saj, mbretër të saj të rremë, Gjer kur i themi do na mbash në kurthin tënd të zi. Ajo s’përgjigjet, veç në heshtje, ashtu siç gatit barin, Për pabesinë tonë gatit ndëshkimi tonë të ri.
Çdo film i Christopher Nolan pritet me padurim dhe me arsye të mirë, pasi janë të paktë regjisorët që arrijnë të përballojnë zhurmën rreth projekteve të tyre me aq qëndrueshmëri sa ai, shkruan themanual.com.
Pas lajmeve se filmi i tij i ardhshëm do të dilte në kinema në korrik të vitit 2026 dhe zbulimeve se kush do të jetë në rolet kryesore, ne tani dimë më shumë detaje se për çfarë do të jetë filmi.
Filmi do të jetë një adaptim i ”Odisesë” së Homerit dhe sipas një postimi në X nga ”Universal Studios”, “është një epikë aksioni mitik, i xhiruar në të gjithë botën duke përdorur teknologjinë e re të filmit IMAX”.
Ne tashmë dimë shumë rreth aktorëve kryesorë për këtë projekt të ri, i cili përfshin Matt Damon, Tom Holland, Zendaya, Anne Hathaway, Lupita Nyong’o, Robert Pattinson dhe Charlize Theron.
Filmi do të jetë vazhdimi i Nolanit i filmit të tij fitues të Oscar-it ”Oppenheimer” dhe padyshim që ndihet si një kthesë drejt modalitetit blockbuster.
Ndërsa çdo projekt i Nolanit është planifikuar për marrjen në konsideratë të çmimeve të mundshme, disa nga filmat e tij kanë rezonuar më shumë me votuesit e çmimeve sesa të tjerët.
Një adaptim i ”Odisesë” mund të ndihet i çuditshëm, por gjithashtu mund të ndihet si një film aventurë.
Sigurisht, edhe pse e dimë që Nolan po adapton ”Odisea”, kjo nuk do të thotë domosdoshmërisht se ne e kuptojmë plotësisht se çfarë forme do të marrë filmi.
”Odisea” është një nga veprat më themeltare të trillimeve në botë, por ka kuptim që një nga kineastëve totemikë të kësaj epoke do të mund të gjente diçka intriguese atje.
Historia është përshtatur më parë në 1911 dhe 1954, dhe në mënyrë tangenciale në filmin e vitit 2000 ”O Brother, Where Are Thou?”./ atsh/ KultPlus.com
Ato që na bëjnë të ndjehemi nostlagjik për kohërat e mëhershme janë fotografitë, shkruan KultPlus.
Fotografitë janë dëshmi të periudhave të ndryshme kohore si dhe njëherit na ndihmojnë që të dallojmë ndryshimet e qyteteve.
Kjo vërehet edhe në kryeqytetin kosovar, në Prishtinë. Fotografia e cila ishte pjesë e një artikulli të një gazete të vjetër për dimrin e acartë e tregon këtë.
Kjo fotografi e qytetit pa lum është realizuar në vitin 1981./ KultPlus.com
Për herë të parë që nga zjarri i vitit 2019, katedralja ”Notre-Dame de Paris” po feston sot sërish Krishtlindjet, me ceremonitë tradicionale të Lindjes së Krishtit, të cilat pritet të tërheqin mijëra besimtarë.
“Tani jemi kthyer në Notre-Dame, e cila sapo na është rikthyer për ta adhuruar dhe vizitorët po festojnë!”, tha kryepeshkopi i Parisit, Laurent Ulrich në një mesazh për Krishtlindje.
Ai nderoi talentet e restaurimit që lejuan që ”dhimbja e zjarrit dhe pesë vitet e ndarjes të fshiheshin për të lënë vetëm gëzimin e ribashkimit, gëzimin e të jetuarit përsëri së bashku këtë shtëpi të përbashkët, shtëpinë e Zotit”.
Katedralja u shkatërrua nga flakët më 15 prill 2019 dhe, që atëherë, nuk i kishte pritur më këto masa të Lindjes së Krishtit që festonin, për të krishterët, lindjen e Jezusit.
Kryepeshkopi i Parisit ka kryesuar sot meshën në orën 11:00.
Qasja në katedrale mbetet subjekt i një kufiri të rreptë prej 2 700 personash, ndërsa entuziazmi mbetet i fortë për hyrjen në këtë ndërtesë, të zmadhuar nga Victor Hugo dhe të festuar në filma, romane dhe muzikalë të ndryshëm.
Pas pesë vitesh punë kolosale, në një projekt që kushton afro 700 milionë euro, ”Notre-Dame de Paris” u rihap në fillim të dhjetorit, me një ceremoni në prani të disa personaliteteve, përfshirë presidentin e zgjedhur amerikan, Donald Trump dhe liderin ukrainas, Volodymyr Zelensky.
”Ky moment Krishtlindjesh është një moment për të shprehur dashurinë dhe bujarinë, por edhe shpresën që Zoti të mos na braktisë”, nënvizoi Laurent Ulrich në një intervistë radiofonike.
“Ne jemi të vetëdijshëm për vështirësinë dhe kompleksitetin në të cilin jetojmë”, shtoi ai.
Për katolikët, këto Krishtlindje shënojnë edhe fillimin e Jubileut, Viti i Shenjtë 2025 i Kishës Katolike, i cili u prezantua dje në mbrëmje nga papa Françesku./atsh/ KultPlus.com
Më 16 prill të vitit 1889 ka lindur Charlie Chaplin, i cili ka vdekur më 25 dhjetor 1977 në Zvicër. Aktori, skenaristi, regjisori dhe producenti anglez Charlie Chaplin, ishte një nga pionierët e kinemasë dhe një ndër artistët më të mëdhenj në historinë e filmit.
Mustaqe të zeza, kapelja, bastuni dhe të ecurit si rosak me këpucët e mëdha – karakteristika të Charlie Chaplin këto që nuk i harron askush. Ashtu si edhe në filmin e tij të parë, me të cilin korri sukses të madh „Fëmija“ (1921) „endacaku“ ndërthurte në figurën e tij, humorin e shakanë me dëshpërimin e melankolinë.
Lindur në vitin me 16 prill 1889 në Londër, ai ndërroi jetë në Zvicër në vitin 1977 – gjatë jetës ai përjetoi shumë suksese në kinematografi, por edhe shumë skandale. Charles Spencer Chaplin rridhte nga një familje e varfër dhe arriti të fitojë miliona në Hollywood. Filmi i tij “Etja për ar”(1925) tematizon pikërisht këtë kontradiktë: realiteti i trishtuar dhe ëndrra për ar e pasuri.
Shumica e veprave të Chaplin u krijuan në kohën e filmit pa zë. Për „Dritat e qytetit“ ai punoi në fazën e kalimit nga filmi pa zë në atë me zë. Por Chaplin nuk i preferonte filmat me zë. Ai e përdorte zërin me kursim dhe në mënyrë eksperimentuese. Filmat e tij dëshmojnë se ai ka pasur të drejtë: Mimika, pantomimat, gjestet dhe shprehja – të gjitha funksionojnë edhe sot tek filmat e Chaplin.
Charlie Chaplin ishte i dhënë pas grave dhe është martuar gjithsej katër herë. Yllin e ri të kinematografisë e tërhiqnin gjithmonë vajzat e reja. Kjo shpesh herë i ka krijuar telashe. Në SHBA dhe në atdheun e tij në Angli, apostujt e moralit e kanë kritikuar ashpër atë.
Gruaja e dytë e tij Lita Grey Chaplin dhe dy fëmijët – 1913
Vetëm në filmat e tij të vjetër Chaplin luante karaktere të pakëndshëm. Shumë shpejt ai iu përkushtua roleve, që karakterizuan më pas filmat e tij: ky ishte njeriu i thjeshtë, që mbrohet ndaj padrejtësive të jetës. Në veprat e më vonshme si „Kohët moderne“ (1936) ai ushtron edhe një kritikë të thellë shoqërore – njeriu në ingranazhet e industrializimit.
Një vepër mjeshtërore e Chaplin është filmi “Diktatori i madh” (1940). Përpjekjes, që konsiderohej thuajse e pamundur për të satirizuar Hitlerin dhe nazistët – Chaplin ia doli me sukses. Më vonë Chaplin është shprehur, se po të kishte pasur dijeninë për kampet e përqendrimit ai nuk do ta kishte xhiruar filmin. E pavarësisht kësaj “Diktatori i madh” edhe sot është një film që ia vlen të shihet.
Në veprën e mëvonshme “Projektorët” Chaplin ka përpunuar edhe shumë prej përjetimeve të tij. Në të tematizohen ulje – ngjitjet e artistit. Premiera e filmit u shfaq në vitin 1952, në një kohë, kur Chaplin përçmohej në SHBA. Atë e akuzonin atje, se ishte i afërt me komunizmin. Chaplin, i cili ishte atë kohë në Angli, nuk u lejua të kthehej në SHBA.
Pas dhjetë vjetëve ndërprerjeje, Charlie Chaplin rivuri në skenë në Europë në 1967 filmin: “Kontesha e Hong-Kongut”. Ndonëse filmi me dy yjet e kinematografisë Sophia Loren dhe Marlon Brando pati aktorë të nivelit të lartë, ai nuk solli asnjë sukses komercial. Vitet e fundit të jetës Chaplin i kaloi në Zvicër. Vetëm një herë ai u kthye shkurt në SHBA.
As sot e kësaj dite nuk ka figurë tjetër në historinë e kinematografisë, që të jetë kaq e pranishme sa Charlie Chaplin. Qoftë në reklama, në qendra tregtare, në pllakata, në fotografi apo në internet – figura e endacakut me tiparet tipike të aktorit Charlie Chaplin haset kudo dhe në çdo kohë. Chaplin u ka mbijetuar kohërave – ndonëse periudha e tij si regjisor i përket një të shkuare të largët.
Edhe ata që nuk janë rritur me Charlie Chaplin dhe filmat e tij, e njohin endacakun. “Ai nuk ishte një yll Hollywood-i”, thotë ekspertja amerikane e Chaplin-it, Lisa Stein Haven, “sepse kur ai ishte një yll, Hollywood-i nuk ekzistonte”. Edhe sot mund të thuash që: Charlie Chaplin është shumë më tepër se sa një aktor. Ai është një legjendë. / KultPlus.com
Ndërsa viti po i afrohet fundit, miliona njerëz anembanë botës me padurim pritën këtë periudhë për të vendosur dekorime, drita shumëngjyrëshe, ushqime të shijshme, muzikë të këndshme dhe dhurata emocionuese.
Por përtej këtyre, sa dimë ne për Krishtlindjen, tashmë të transformuar në një festë super argëtuese? National Geographic sjell 10 kuriozitete rreth Krishtlindjes:
Krishtlindja është një festë e krishterë që kremton lindjen e Jezu Krishtit, për të cilin të krishterët besojnë se ishte biri i Perëndisë. Për shumicën e njerëzve, festa zhvillohet çdo vit më 25 dhjetor, ditën që Kisha Katolike Romake zgjodhi për të shënuar ditëlindjen e Jezusit. Por, në fakt, askush nuk e di datën e saktë të lindjes së Jezusit.
Jo të gjithë të krishterët festojnë Krishtlindjet në të njëjtën ditë. Në vendet me popullsi të madhe të të krishterëve ortodoksë, si Rusia, Ukraina dhe Rumania, dita e Krishtlindjes bie më 7 janar. Disa të krishterë ortodoksë grekë festojnë gjithashtu Krishtlindjet më 7 janar.
Emri “Krishtlindje” vjen nga fraza e vjetër angleze Cristes maesse, që do të thotë “Mesha e Krishtit”. Por çfarë ndodh me ‘Krishtlindjet’? Shumë njerëz mendojnë se ky është vetëm një shkurtim i ditëve modern, por në fakt daton në shekullin e 16-të. Thuhet se “X” përfaqëson shkronjën greke “Chi”, shkronja e parë në fjalën greke për Krishtin, Χριστός (shqiptohet “Christos”).
Shumë prej traditave festive që kemi sot, fillimisht lindën në epokën viktoriane, të tilla si kartolinat e Krishtlindjes, dhuratat dhe ushqimet tradicionale si byrekët e gjeli i pjekur.
Pemët e Krishtlindjes u panë për herë të parë në Gjermaninë e shekullit të 16-të, ku njerëzit dekoronin bredhin me fruta dhe arra, më vonë me ëmbëlsira, forma letre dhe qirinj. Por historianët mendojnë se origjina e kësaj tradite festive mund të datojë që nga romakët dhe egjiptianët e lashtë, të cilët përdornin bimë me gjelbërim të përhershëm dhe kurora si simbole të jetës së përjetshme.
Çdo vit Norvegjia dërgon një pemë të bukur Krishtlindjeje, në Londër, ku zbukurohet me drita në sheshin Trafalgar. Pema 20 metra e lartë, është një dhuratë falenderimi për ndihmën që Mbretëria e Bashkuar i dha Norvegjisë gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Nuk mund të flasim për Krishtlindjen pa përmendur njeriun gazmor me mjekër të madhe, me faqe rozë: babagjyshin e Krishtlindjes. Por a e keni pyetur veten se si e mori emrin Santa Claus? Është nga Sinterklaas, që do të thotë Shën Nikolla në holandisht. Shën Nikolla ishte një peshkop i krishterë që jetoi në shekullin e 4-t – i njohur për të qenit i sjellshëm dhe bujar, ai më vonë u bë shenjt mbrojtës i fëmijëve.
Babagjyshi nuk është i vetmi personazh i Krishtlindjeve. Ka shumë të tjerë në mbarë botën. Në Itali, për shembull, thuhet se një shtrigë e sjellshme e quajtur La Befana, fluturon në një fshesë duke u shpërndarë lodra fëmijëve. Dhe në Islandë, fëmijët lënë këpucë nën dritare për 13 trollët e djallëzuar të quajtur Yule Lads. Nëse fëmija ka qenë i mirë, ata do të gjejnë ëmbëlsira në këpucët e tyre, por nëse kanë qenë të këqij, djemtë e yjeve do t’u lënë atyre një patate të kalbur.
Të gjithëve na pëlqen të këndojmë së bashku me Jingle Bells, por a e keni vënë re ndonjëherë që kënga nuk e ka fjalën Krishtlindje, Jezusi dhe as Santa Claus? Kjo sepse fillimisht nuk ishte një këngë e Krishtlindjes. Në fakt, himni i gëzuar u shkrua në vitin 1850, me titull “One Horse Open Sleigh”, për festën amerikane, Ditën e Falenderimeve.
Tani, imagjinoni sikur të mos kishte Krishtlindje. Do dukej diçka mjaft e çuditshme? Epo, besojeni apo jo, në 1644 festimet e Krishtlindjes u bënë të paligjshme në Angli, dhe menjëherë pas kësaj, edhe në kolonitë angleze në Amerikë. Në atë kohë, anëtarët e qeverisë mendonin se kuptimi fetar i Krishtlindjes ishte harruar, dhe kështu ndaluan festimet e festave. Disa njerëz festuan në fshehtësi, derisa Krishtlindja u bë përsëri e ligjshme, pothuajse 20 vjet më vonë./atsh/ KultPlus.com
Kongresi i Durrësit, i mbajtur 106 vjet më parë nga data 25-27 dhjetor, pati si qëllim sigurimin e tërësisë territoriale dhe vazhdimësinë e shtetit shqiptar, pas mbarimit të Luftës së Parë Botërore.
Në këtë Kongres, ku morën pjesë mbi 50 delegatë u vendos për krijimin e një qeverie të përkohshme me 14 anëtarë.
Kongresi vendosi edhe që të formohej një Pleqësi (senat), si organ këshillues i qeverisë. Delegatët u shprehën për ruajtjen e pavarësisë e të integritetit territorial të shtetit shqiptar, për rishikimin e kufijve të 1913-ës dhe për paraqitjen e këtyre kërkesave në Konferencën e Paqes.
Lëvizjet për mbledhjen e krerëve shqiptarë ishin shfaqur që në fillim të tetorit. Por në organizimin e shqiptarëve në Itali ishin duke u përgatitur si Mehdi Frashëri, Mustafa Kruja, të cilët ishin të orientuar nga politika italiane.
Këta i kërkonin më 6 tetor 1918 “Vatrës” të dërgonin në Itali përfaqësuesit e tyre, për të përcaktuar atë platformë të përbashkët politike, me të cilën do të dilnin përpara Konferencës së Paqes. Ndërsa Mehmet Konica arriti në Romë më 19 nëntor, i pritur me ngrohtësi nga italianët. Ndërkaq, qeveria italiane kishte hequr dorë nga mendimi, që kishte në fillim, për të lejuar formimin e një qeverie shqiptare. Ndërkaq, shqiptarët që erdhën nga Roma për në Shqipëri ishin të këshilluar të formonin jo një qeveri, por një këshill ose komitet kombëtar.
Ky komitet nuk duhej të bënte një politikë të pavarur as brenda vendit as jashtë tij, por duhej të gjente një vegël në duart e politikës italiane. Në fund të nëntorit 1918 u aprovua formimi i këshillit kombëtar i ideuar nga Gaetano Manconi, duke porositur që këshilli të formohej sa më parë në Durrës me persona shqiptarë që të jenë njerëzit tanë dhe me autoritet në të gjithë Shqipërinë e pushtuar prej nesh me përjashtim të Vlorës dhe të hinterlandit të saj. Por në të dyja rastet, si një qeveri po edhe një këshill, për t’i formuar këto organe duhej të mblidhej kongresi kombëtar./atsh/ KultPlus.com
Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama ka uruar Krishtlindjet me një ikonë të restauruar.
Ai u shpreh se kjo ikonë vjen si dëshmi arti dhe besimi që prej shekullit XVII, përcjell Klankosova.tv.
“Mirëmëngjes dhe me këtë ikonë të saporestauruar, që na vjen si dëshmi arti dhe besimi që prej shek. XVII, ju uroj të gjithë besimtarëve të krishterë, Gëzuar Krishtlindjen”, ka shkruar Rama.
