Shkrimtari, publicisti dhe përkthyesi Visar Zhiti feston sot 72-vjetorin e lindjes. Shkrimtari lindi në Durrës, 2 dhjetor 1952.
Në rininë e tij u përndoq nga regjimit komunist. Ai ka mbajtur detyrat më të larta në institucionet shqiptare si deputet, ministër dhe diplomat i shtetit shqiptar.
Në vitin 1973, ai shkroi përmbledhje me poezi, Rapsodia e jetës së trëndafilave. Ishte koha e Plenumit të 4-t të KQ të Partisë së Punës, në të cilin Enver Hoxha filloi një fushatë të egër kundër të rinjve që tërhiqeshin nga kultura perëndimore.
Poeti i ri u bë një nga viktimat politike të diktaturës. Dorëshkrimi i përmbledhjes, dorëzuar për botim në Shtëpinë Botuese “Naim Frashëri”, u konsiderua si një krijim me gabime të rënda ideologjike dhe që nxinte realitetin socialist.
Ai u arrestua më datë 8 nëntor 1979. U dënua në një gjyq farsë në prill të vitit 1980 me trembëdhjetë vjet burg. Nga burgu i Tiranës transferohet në burgun e Qafë Barit dhe në vijim në burgun famëkeq të Spaçit, i njohur për kushtet e këqija, keqtrajtimet dhe torturat që pësonin të burgosurit.
Ai u lirua nga burgu në fillim të vitit 1987 dhe nisi punën në një fabrikë të prodhimit të tullave në Lushnjë. Mbas rënies së diktaturës komuniste karriera e tij si shkrimtar, publicist, diplomat pati vetëm arritje.
Visar Zhiti përfaqëson figurën e njeriut të bukur dhe të qëndrestarit, që nuk e theu regjimi me trajtimin mizor në burg e jashtë tij./ KultPlus.com
Kryeministri Edi Rama përcolli sot në rrjetet sociale lajmin për hapjen e hapësirës më të re inovative në kryeqytet, ku tradita shqiptare do të jetë kryefjalë.
“Oda e Zjarrit, një hapësirë inovative që shumë shpejt do të hapet për të sjellë në jetën turistike të vendit mbrëmjen shqiptare të traditës”, shkroi Rama.
Oda e Zjarrit është pjesë e qendrës kulturore Albanian Night.
Arkitektët kanë rindërtuar për këtë qëllim odën më të madhe të zjarrit në Shqipëri, 9 m e lartë dhe 250 m2.
Kjo hapësirë është në dispozicion të Albanian Night, mbrëmjes tradicionale shqiptare që do të ndodhë përgjatë gjithë vitit.
Qytetarët mund të vishem me kostume tradicionale sikundër stafi dhe do të përjetojnë eksperiencë interaktive me këngë e valle të interpretuara live./atsh/KultPlus.com
Sot shënohet 80-vjetori i lindjes së ish-presidentit të Kosovës, Ibrahim Rugova.
Ibrahim Rugova lindi në Cerrcë më 2 dhjetor 1944 dhe ishte Presidenti i parë i Republikës së Kosovës, duke shërbyer në vitet 1992–2000 dhe përsëri në vitet 2002–2006. Ishte intelektual, akademik dhe kritik letrar i njohur shqiptar; u njoh si lider i lëvizjes më të madhe paqësore në Evropë, i lëvizjes së gjerë për emancipim, çlirim kombëtar e pavarësi të Kosovës.
Duke pasur si pikëmbështetje Shoqatën e Shkrimtarëve, qe ndër bashkëthemeluesit e Lidhjes Demokratike të Kosovës e cila ishte lëvizja e parë demokratike mbarëpopullore, e cila u shndërrua në parti, u nis një fushatë paqësore kundër Serbisë. U zgjodh që në fillim kryetar i saj që nga themelimi i saj më 23 dhjetor të vitit 1989 deri më 21 janar të vitit 2006 kur ndërroi jetë.
Ai udhëhoqi një luftë popullore për pavarësi, që avokoi një rezistencë paqësore ndaj sundimin jugosllav dhe loboi për mbështetje nga SHBA-të dhe Evropa, veçanërisht gjatë Luftës së Kosovës. Ai theksoi fort trashëgiminë e lashtë të Dardanisë, mbretëri e pavarur dhe më vonë provincë e Perandorisë Romake që përfshinte territorin e sotëm të Kosovës, për të forcuar identitetin e vendit dhe për të promovuar politikën e tij të marrëdhënieve të ngushta me Perëndimin.
Për shkak të rolit të tij në historinë e Kosovës, Rugova është quajtur “Ati i Kombit” dhe “Gandi i Ballkanit”, ndërsa pas vdekjes është shpallur Hero i Kosovës.
Presidenti Rugova vdiq më 21 janar të vitit 2006 dhe u varros me nderime të larta shtetërore dhe ushtarake./ KultPlus.com
Është tashmë një skemë klasike:në janar bëjmë një listë me objektiva, shpesh duke u zotuar tëarrijmë synime të rëndësishme. Dhe pas disa muajsh iharrojmë ato. Lajmi është se përpjekja për të bërë gjëra të mëdha, është një ide më pak e mirë nga sa besohet zakonisht.
Dhe nuk është një ide e mirë, pasi thjesht nuk funksionon. Këtë e konfirmon edhe “Harvard Business Review”, në një shkrim me titull: “Për të arritur rezultate të shkëlqyera, fillojeni me zakonet evogla. “Ok, po çfarë është saktësisht një zakon? Dhe si funksionon ai?
Rutinat dhe aftësitë e konsoliduara
Ne e quajmë “zakon”një sjellje ose një proces mendimi, që pasi e kemi përsëritur shumë herë, na është bërë diçka automatike. Dhe që në të njëjtin kontekst, ne priremi t`a kopjojmë me lehtësi, madje pa pasur nevojë që të vendosim, shpesh në mënyrë të pavetëdijshme.
Për shembull një zakon mund të jenë gjestet që kryejmë për higjienën e përditshme, ose të ulurit gjithnjë në të njëjtin vend kur jemi në tavolinën e ngrënies. Ose të drejtosh makinën duke ndërruar marshin në kohën e duhur. Në fakt, duket se 45 përqind e aktiviteteve që bëjmë çdo ditë (përfshirë emocionet dhe mendimet) janë zakone.
Në thelb, zakonet janë rutina ose aftësitëkonsoliduara. Ata janë të qëndrueshme. Formohen ngadalë (mesatarisht për 66 ditë), dhe zhduken po aq ngadalë. Ato aktivizohen përmes një cikli zakonor, që përfshin 3 elementë: gjendjen kontekstuale në të cilën ne përdorim “pilotinautomatik”, sjelljen specifike që ne aktivizojmë në një gjendje të caktuar, avantazhin ose kënaqësinë që e aktivizon atë sjellje.
Gjithashtu, ne duhet t’i marrim parasysh këto 3elemente kur duam që të ndryshojmë një zakon të vjetër, apo të zhdukim një zakon të dëmshëm.Të kesh zakone duket diçka emërzitshme. Disa mund të kujtojnë gjithashtu poezinë e Marta Medeiros e cila fillon kështu: “Vdes dalëngadalë/ai që bëhet skllav i zakonit”.
Megjithatë, vini re se Medeiros dënon në fakt tëqenit skllevër të zakonit. Që është diçka e ndryshmenga cilësimi si zakon i kryerjes së detyrave rutinë që janë pashmangshme, në njëmënyrë të tillë që të mos jesh i detyruar të investosh gjithmonë mbi to burime të reja njohëse. Dhe për t’i rezervuar vëmendjen tonë të pakët e të çmuar detyrave tëtjera, më të rëndësishme, që kërkojnë më shumë angazhim dhe që janë më shumë shpërblyese.
Ekziston vetëm një mënyrë, përmes së cilës mund të na “robërojnë”zakonet. Dhe është më mirë që të jemi të kujdesshëm:kjo ndodh kur ajo që bëjmë zakonisht, shndërrohet në një lloj automatizmi, të gjestit apo mendimit, nga i cili nuk mund të shpëtojmë dot më.
Në këtë kuptim, dukuria e qëndrueshmërisë funksionale është emblematike:ne jemi mësuar t`apërdorim një objekt (për shembull, një kapëse letrash) në një mënyrë të caktuar, saqë as nuk mund t`a imagjinojmë të jemi në gjendje t`a përdorim atë ndryshe. Ndaj nuk është për t’u habitur, që një nga testet më të thjeshta dhe të njohura të kreativitetit ka të bëjëpikërisht meshpikjen e sa më shumë përdorimeve alternative për një mjet të zakonshëm,si një tullë apo edhe një kapëse letrash.
Pesë hapa
Tani, le të kthehemi aty ku e nisëm. Sipas “Harvard Business Review”, përveç kursimit të aftësive njohëse dhe vëmendjes, kultivimi i zakoneve ka një përfitim të rëndësishëm të shtuar. Bëhet për ndryshimin ose përmirësimin e sjelljeve tona.
Dhe kjo gjë ka të bëjë me faktin, se shumë shpesh ne dështojmë pikërisht pasi pretendojmë t`a bëjmë diçka në një mënyrë shumë të papritur, dhe shumë radikale. Kështu, shkruan HBR, “njeriu që nuk është marrë asnjëherë me ushtrime fizike, synon të bëjë gjimnastikë të paktën gjysmë ore çdo ditë, gruaja që rri pas internetit deri në mesnatë, i vë vetes si objektiv tëlexojë çdo natë të paktën 1 orë,para se të flejë në gjumë, apo njeriu që sapo ka rrufitur një ëmbëlsirë të dytë, synon të heqë dorë menjëherënga konsumi i çdo lloj ëmbëlsire”.
Kur mendojmë në këtë mënyrë, rrezikojmë të dekurajohemi shumë shpejt, dhe të ekspozohemi ndaj zhgënjimit. Qëllimet e mëdha kërkojnë edhe njëpërpjekje të madhe, qëndrueshmëri, si dhe përkushtim total. Është më mirë t’ia fillosh me zakonet e vogla:gjëra të vogla që bëhen lehtë, të cilat mund të jenë pjesë e një qëllimi më të madh. Edhe kjo gjëgjithashtu nuk është e lehtë, pasi ndryshimi i sjelljeve të konsoliduara nuk është kurrëi lehtë. Gjithsesi, shumë më e lehtë sesa të revolucionarizosh gjithçka me një lëvizje.
Ai mund të realizohet përmes 5 hapave. Nëse mbani mend atë që thamë më lart në lidhje me formimin e zakoneve, e kuptoni se këto nuk janë vetëm sugjerime të arsyeshme, por të shkëlqyera.
Së pari:identifikoni një detyrë shumë, shumë të vogël. Aq të vogël sa që kërkon vërtet përpjekje minimale, dhe që mund të kryhet në një kohë shumë të kufizuar (shembulli i HBR: lexoni nga një paragraf çdo natë. Ose:bëni vetëm një pompë çdo mëngjes).
Së dyti: përfshijeni atë detyrë në një rutinë tashmë të konsoliduar. Për shembull:lexojeni atë paragraf sapo shtrihet në shtrat. Ose gjatë larjes së dhëmbëve. Ose bëni një pompë para se të vishni çorapet.
Së treti:merrni parasysh të gjitha herët që e kryenidetyrën tuaj. Mjafton vetëm pak sekonda.
Së katërti:Mos u nxitoni që të shtoni vrullshëm përpjekjet tuaja, thjesht shtojini ato gradualisht. Së pesti:Angazho një ose më shumë miq në këtë sfidë të mikro-zakoneve.
Natyrisht, e gjithë kjo nuk do të thotë se nuk ia vlen të vendosësh qëllime në një nivel individual ose kolektiv. Ato na ndihmojnë të kuptojmë drejtimin e duhur se ku duhet ecur. Por janë zakonet që ndihmojnë të arrini vërtet atje, dhe ato ndërtohen hap pas hapi. / “Internazionale”/ KultPlus.com
Qyteti i Shkodrës është veshur me ngjyrat e festave.
Shkodra ka ndezur dritat e festave të fundvitit në një atmosferë elektrizuese. Numërimi mbrapsht është bërë nga kori i fëmijëve, kryebashkiaku Benet Beci dhe nga qytetarët që ishin të pranishëm.
Kryeministri Edi Rama ndau në rrjetet sociale pamje nga momentet magjike të ndezjes së dritave ndërsa shkruan: “Shkodra gati për dhjetorin e festave”
Shkodra në festë është motoja e këtij organizimi masiv 1 mujor të cilit i janë bashkuar me dhjetra biznese nga sheshi para bashkisë dhe pedonales Kolë Idromeno.
Pas ndezjes së dritave mbrëmjet në Shkodër do jenë të shoqëruara me muzikë live, dhe performanca te ndryshme./ KultPlus.com
Ministrja e Turizmit dhe Mjedisit, Mirela Kumbaro, ka ndarë në rrjetet sociale momente nga aktivitetet mjedisore zhvilluara në Parkun Kombëtar Divjakë-Karavasta gjatë javës së festave kombëtare.
“Mësojmë, festojmë dhe kujdesemi për gjallesat”, shkruan ministrja, duke theksuar se fëmijët pjesëmarrës u njohën jo vetëm me bukuritë natyrore të parkut, por edhe me shkabën e cila, pas një përkujdesjeje shëndetësore, u kthye në habitatin e saj natyror.
Këto aktivitete, të organizuara me specialistët e Zonave të Mbrojtura, synojnë të ndërgjegjësojnë brezat e rinj për rëndësinë e mbrojtjes së natyrës dhe biodiversitetit./ KultPlus.com
Dielli ra në mendime dhe vendosi të shndrisë edhe më shumë. Era, që kënaqej nga ky kuvendim, fryu edhe më shumë, që rrezet e diellit mos e arrinin djaloshin.
“Për këtë është Alkimia,” shtoi ai. “Që secili nga ne të kërkojë thesarin dhe ta gjejë, e më pas të dëshirojë të bëhet edhe vetë më i mirë se më parë. Plumbi do të hyjë në punë derisa bota mos të ketë më nevojë për të. Paskëtaj atij i duhet të shndërrohet në flori. Këtë gjë bëjmë ne Alkimistët: na tregojnë se, sa herë që duam të bëhemi më të mirë nga ç’jemi, edhe gjithçka që na rrethon bëhet më e mirë.”
“Atëherë, pse thua që unë nuk e njoh Dashurinë?” pyeti Dielli.
“Sepse Dashuria nuk është e palëvizshme si shkretëtira, dhe nuk do të thotë që t’i biesh botës kryq e tërthor siç bën era, dhe as të bësh sehir nga lart siç bën ti. Dashuria është burimi që vë në lëvizje dhe e bën më të mirë Shpirtin e Botës. Kur arrita ta kuptoj për herë të parë, atëherë m’u mbush mendja se ishte e përsosur. Por më pas vura re se ajo ishte pasqyra e të gjitha krijesave e se brenda mbante luftërat dhe dëshirat e tyre. Jemi ne që e mbajmë gjallë Shpirtin e Botës: toka ku jetojmë do të bëhet më e mirë a më e keqe nëse do të jemi më të mirë apo të këqinj ne. Këtu hyn dhe forca e dashurisë, sepse kur biem në dashuri gjithnjë duam të bëhemi më të mirë nga ç’jemi.”
“Ti ç’kërkon nga unë?” e pyeti Dielli. “Të thashë, më ndihmo të bëhem erë,” u përgjigj djaloshi. “Natyra më mban si më të mençurën e krijesave,” shtoi Dielli, “por s’di qysh të të bëj erë.” “E kujt t’i lutem tani?”
Për një hop Dielli qëndroi i heshtur. Era, që ende mbante vesh, donte të përhapte aty për aty nëpër botë lajmin se njohuritë e Diellit ishin të pamjaftueshme. Megjithatë, s’dëshironte të largohej nga ai djalosh që fliste Gjuhën e Botës.
“Fol me Dorën, se ajo ka shkruar gjithçka!” tha Dielli. /KultPlus.com
Shqipëria është shndërruar tashmë në një destinacion turistik gjithëvjetor, ku turizmi mund të zhvillohet jo vetëm në pranverë dhe verë pranë detit, por edhe në dimër e vjeshtë, duke ushtruar sportet e dëborës, çiklizmit, hipizmit etj.
Ministrja e Turizmit dhe Mjedisit, Mirela Kumbaro ndau në rrjete sociale momente nga qendre kalërimi në Zagori, që po frekuentohet nga vizitorë të shumtë edhe këtë fillim sezoni dimëro.
“Mbaroi sezoni?! Jo more jo … Shih sa shumë aktivitete mund të bëni ende”, shkroi Kumbaro.
Sipas saj, udhëtimet me kuaj me Caravan Horse Riding Albania janë një alternativë për tu kënaqur për të zbuluar Zagorinë.
“kalërimi me kuaj është një eksperiencë e mrekullueshme që duhet ta provoni patjetër”, tha ajo.
“Caravan Horse Riding Albania” është vendosur mbi kodrat e fshatit “Asim Zeneli”, një mjedis ideal për t’u dhënë lirinë e natyrës 40 kuajve të kësaj qendre.
Përballë shfaqet pamja e luginës së Drinos dhe qyteti i Gjirokastrës, pasuri e UNESCO-s. Qendra gjendet shumë pranë disa siteve me rëndësi historike, kulturore dhe natyrore që janë bërë edhe pjesë e itinerareve që ofrohen për kalorësit.
Partnerët lokalë të kësaj qendre janë 12 familje pritëse, një rrjet hotelesh, restorantesh, njësish të vogla, fermerë lokalë që furnizojnë fermën me ushqim gjithëvjetor për kuajt, farmaci veterinare, artistë, artizanë, fermerë, ferma të vogla, agjenci të specializuara në off road etj./ KultPlus.com
Macja është kafsha më e përhapur në planet, ku numërohen rreth 600 mln në banesat tona. Vijon të jetë objekt studimi ky felin i zbutur, që gjithnjë është i veshur me një fije misteri për karakteristikat dhe lidhjen me njeriun. Disa studjues mendojnë se nuk e ka kompletuar kurrë, ende sot, kalimin nga kafshë e egër në shtëpiake.
Studimet e viteve të fundit janë përqëndruar në historinë gjenetike, për të kuptuar më shumë mbi historinë, mbi marrëdhënien me njeriun, mbi komunikimin e sjelljet e tyre.
Po çfarë nuk dimë për miqtë tanë me katër putra? Të zgjedhin, kur të afrohen, kur të markojnë dhe fërkojnë trupin e tyre tek këmbët tona, apo sjellin kafshë të ngordhura apo lodra të tyre tek ne, që për ta janë preja, në shenje afeksioni dhe respekti.
Një studim i fundit mbi komunikimin, nxjerr në pah aftësinë e tyre për të kuptuar gjuhën e padronit, dhe reagimet si rrjedhojë. Në bazë të eksperimenteve të kryera, kuptojnë dhe diferencojnë kuptimin dhe tonin e zërit, dhe vendosin në disa raste të injorojnë mesazhin. Dhe ndërmjet femrave dhe meshkujve, këta të fundit janë më të ëmbël e të dashur.
Komunikimi mes nesh dhe felinëve është shumë më tepër kompleks se sa mendohet. Macet dëgjojnë dhe përpiqen të kuptojnë çfarë i themi, dhe sipas studimit të publikuar në Scientific Reports, tregohet se jo vetëm janë në gjendje të krijojnë lidhje mes objekteve dhe fjalëve, por janë më efikasë edhe se fëmijët. Rezulton se arrijnë në marrjen e një koncepti të ri në vetëm 9 sekonda, ndërkohë që një fëmije i duhen 20 sekonda.
Eksperimentet vërtetojnë që janë shumë të shpejtë në mësimin e një koncepti të ri, dhe në rastin kur imazhi me fjalën nuk korespondon, tregojnë një fokus dhe habi të madhe.
Nga analizat gjenetike të kryera, të gjitha macet shtëpiake kanë një prejardhje, nga macja e egër afrikane. Ishte Mesopotamia e lashtë dhe e lavdishme që ka lënë gjurmët e zbutjes se kafshës se familjes së felinëve. Por nisi të afrohet me njeriun në epokën e gurit, rreth 12.500 p.e.s ,fazë ndryshimesh të mëdha që përkon me përdorimin e veglave të para nga njeriu, me nisjen e agrikulturës, nisi afrimi mes dy specieve, nje proces që duket se ka zgjatur disa mijëra vite.
Analiza të mëtejshme të AND tregojnë se i përket vetëm 5 aplogrupeve të ndryshme, e rrjedhin nga të njëjtat linja evolucioni. Kjo do të thotë se disa mijëra vite më parë 5 femra janë origjina e të gjithë felinëve të vegjël që sot mbajmë në shtëpitë tona anembanë globit. Ka qenë një afrim gradual nga të dy palët, dhe sipas studjuesve, elegance e kësaj kafshe dhe sjellja, e bëri njeriun ta pranojë e ta respektojë.
Gjurmët me të lashta të gjetura përkojnë me sepulturë rreth 9000 vite me parë në Qipro, në Izrael rreth 6700 p.e.s, dhe ne gërmimet ne Egjipt, rreth 900 vite p.e.s, ku u gjetën rreth 300 mijë oferta me mace të zbutura shtëpiake të mumifikuara.
Natyrisht kultura e civilizimit Egjiptian ishte ajo që vuri në piedestal këto kafshë. Në Egjiptin e lashtë, edhe një perëndeshë kishte trup femre dhe kokë mace, ishte hyjneshë e e pjellorisë dhe pjekurisë dhe kulti i saj ishte mjaft i rëndësishëm në kulturën dhe kostumet e shoqërisë.
Egjiptianët dhe fenikasit ishin ata që e përhapën edhe nëe kontinentin tonë, Evropë, sipas rindërtimit të historisë duke u bazuar në zbulimet arkeologjike.
Edhe në Romën Antike ishte një kafshë që mbahej nga klasat më të larta dhe të pasura të shoqërisë, gjë që vertetohet edhe nga mozaikët dhe vepra, deri kur ne Mesjetë mori konotacione religjoze dhe shpesh u tentua zhdukja e tyre, pasi personifikonin shtrigërinë e djallëzinë.
Sot në botë janë rreth 50-70 raca të ndryshme macesh të seleksionuara, mes tyre një është gjenetikisht e modifikuar për të kontrastuar alergjitë ndaj qimeve.
Me karakter të ftohtë, të distancuar, macja është një kafshë e bukur, që terheq njeriun me misticitetin, elegancën dhe ëmblësinë e kultivuar./ KultPlus.com
“Po kërkoni destinacionin më të mirë për të udhëtuar, me diell dhe plazhe me rërë? Ky vend i vogël i ka të gjitha, përfshirë fluturimet vajtje-ardhje për vetëm 24 paund. Është e vështirë t’i thuash jo”. Kështu shkruan Christine Younan në një artikull të botuar në gazetën e përditshme britanike “The Mirror”.
Ndërsa moti në Britaninë e Madhe është i ftohtë, mendimi për pushimet e ardhshme mund të jetë joshës.
Një faqe e TikTok-ut, e njohur si @travel.cove me mijëra ndjekës, sugjeron rezervimin e pushimeve më të mira edhe me një buxhet të limituar. Dhe në video, faqja zbulon Shqipërinë si vendin ideal për të udhëtuar, pasi turistët britanikë mund të përfitojnë nga fluturimet vajtje-ardhje për 24 paund dhe nga hotelet që kushtojnë vetëm 32 paund për natë.
Por, kjo nuk është e gjitha, pasi shpenzimet atje janë gjithashtu të ulëta. Me 1,90 paund mund të konsumosh një krikëll birrë dhe një vakt me vetëm 8 paund.
Akomodimi në hotel është gjithashtu i përballueshëm, shkruhet në tabloidin britanik.
Ndërkohë, ekspertët e udhëtimeve mendojnë se koha më e mirë për të udhëtuar në Shqipëri është nga prilli deri në fillim të qershorit, kur moti është i shkëlqyer për ecje dhe çiklizëm.
Por, rekomandohet që të vizitohet edhe midis dhjetorit dhe shkurtit, pasi mund t’i shpëtohet turmave të vizitorëve.
Destinacioni më popullor në Shqipëri është Tirana, kryeqyteti i cili njihet për restorantet dhe baret e shumta. Ndërkohë, Mali i Dajtit është një tjetër vend i mrekullueshëm për adhuruesit e natyrës, i cili ndodhet jashtë Tiranës.
Shqipëria është një perlë e fshehur e Evropës e cila krenohet me plazhet e bukura dhe malet mbresëlënëse. Saranda është një qytet i bukur bregdetar për t’u vizituar falë afërsisë me Ksamilin, një nga plazhet më të mira të rajonit, sugjeron britanikja “The Mirror”./ KultPlus.com
Jezusi takohet me Dostojevskin. Ai i hedh atij një vështrim, dhe për një çast depërton thellë në tunelet e errëta të atyre syve të munduar, dhe kryen një ekzorcizëm të menjëhershëm. Shpejt, me guxim, pa bujë, në stilin e Jezusit: Festa mbaroi, djall i vogël. Dil jashtë! Një gumëzhimë e lehtë, dhe ja ku u bë.
Dhe Dostojevski, me dëbimin e demonit, është i lehtësuar nga hemorroidet, vesi i bixhozit, dhimbjet e forta të kokës, ethet, depresioni, hipokondria, intuitat dhe obsesionet e tij të tmerrshme futuristike. Ai lirohet nga “qelia“ e kafkës së tij. Dhe ai nuk shkruan më libra, kurrë.
Në librin e tij “Mëkatari dhe shenjti”Kevin Birmingem i frymëzuar mbi historinë e gjenezës – filozofike dhe neurologjike – të romani“Krim dhe ndëshkim”, do t’ju lërë në mëdyshje mbi figurën e Dostojevskit, aq më tepër që vetë rusi i famshëm kishte të paktën dy mendime për veten e tij.
Nga njëra anë, ju do të keni frikë nga qëndrueshmëria e tij si shkrimtar, nga përkushtimi i tij ndaj përvojës, besnikërisë së tij artistike, brishtësia/qëndrueshmëria e tij, imagjinata e tij e pambrojtur, etj. Nga ana tjetër, do të pyesni veten nëse një pjesë e mirë e “Krim dhe ndëshkim” mund të mos jetë patologji e pastër.
Atë nuk mund ta quani as edhe një:Tërësia e kësaj vepre përshkruan vetëm 1 minutë dhunë. Raskolnikovi, një student arrogant dhe i varfër që vërdallosej nëpër lagjet e varfra të Shën Petersburgut, vret brutalisht një plakë të keqe-një fajdexheshë dhe motrën e saj që u ndodh rastësish aty.
Por pse e kryen ai atë krim? Pse e ngre sëpatën? Jo për para, dhe as për pasion. Ndoshta motivi qëndron pas pasionit ndaj ideve. Sepse përveç se është i çmendur, Raskolnikov
është një lloj filozofi:Ai abstragon mbi vlerën (ose mungesën e saj) të një jete të vetme njerëzore; mbi gabueshmërinë e kriminelëve; dhe mbi fuqinë e një akti, të një goditje vendimtare, për ta transformuar realitetin.
Shkëputja e tij nga shoqëria dhe nga matrica e mirësisë njerëzore, është e plotë. Ai është një ujk i vetmuar. Pra me fjalë të tjera, sa për të cituar grupin muzikor “Iggy Pop”, ai është thjesht një djalë modern. Ai paraqitet si i braktisur nga boa, si një personazh i Samuel Beket; ai sillet me vetëdijen e personazheve të Kafkës; dhe murmurit me vete si Trevis Bikëll, protagonisti i filmit të famshëm “Shoferi i taksisë” luajtur nga Robert De Niro.
“Të shohësh mbulesën mizore nën të cilën vuan Universi, ta dish se edhe një shpërthim i vetëm i vullnetit njerëzor mjafton për ta shkatërruar atë dhe bashkuar me përjetësinë, të njohësh veten dhe të jesh si krijesa e fundit… është e tmerrshme!”-i shkroi Dostojevski vëllait të tij Mikail para se të botonte “Krim dhe ndëshkim”.
Pora ishte ai krijesa e fundit, apo një nga të parët e një epoke të re?Biografia e tij është një sekuencë ngjarjesh për të cilat vetëm mbiemri “dostojevskian”mund t’i përshkruajë si duhet. E ëma i tij vdiq nga tuberkulozi kur ai ishte vetëm 15 vjeç.
Dy vjet më vonë, i vdes edhe babai në rrethana misterioze, me shumë gjasa i vrarë nga bujkrobërit. Me synimin për të nisur një karrierë letrare në Shën Petersburg, i riu Dostojevski zhytet në borxhe të mëdha. Ai u bë pjesë e politikave reformiste, për të cilat po ziente në atë kohë e Rusia cariste: takime sekrete, manifeste të zjarrta.
Në vitin 1849 u arrestua gjatë një vale spastrimesh nga shërbimet sekrete të Carit dhe u akuzua për kryengritje dhe komplot. I nxjerrë përpara një toge pushkatimi në Sheshin e Paradave Semenovski, në praninë e një turme të madhe, Dostojekski dhe shokët e tij i shpëtojnë vdekjes nga një gjest mëshire i minutës së fundit nga vetë Car Nikolla I.
Dënimi i tyre ulet. Jo vdekje, por internim në Siberi. Dostojevski kalon 4 vjet në punë të rëndë në kampin e të burgosurve në Omsk, dhe 5vite të tjera si ushtar në ushtrinë siberiane.
Pastaj në moshën 38 vjeçare rikthehet në Shën Petersburg. Birmingem është i shkëlqyeshëm në përshkrimin e mjedisit intelektual që e pret atje shkrimtarin rus. Nihilizmi, egoizmi, materializmi … Njeriu që po rikonceptohet. Një fiziolog boton një libër me ndikim me titull “Reflekset e trurit”.
Bazuar në eksperimentet e tij me një numër bretkosash fatkeqe, ai pretendonte se aktiviteti mendor është i gjithi reflekse. “Animacioni, pasioni, tallja, pikëllimi, gëzimi, etj, janë thjesht rezultate të një tkurrje më të madhe ose më të vogël të grupeve të caktuara të muskujve”-shkruante ai.
Dostojevski e kupton menjëherë se ku çonte e gjitha kjo:individi, i bllokuar në kokën e tij, i mbetur në mëshirën e neuroneve të tij. Ndërkohë truri i tij vazhdon t’i shkaktojë kriza – epilepsi të lobit temporal, atë që Dostojevski e quan “sëmundja e rënies”.
Dhe ka diçka tjetër. Ai lexoi një ditë mbi gjyqin e një vrasjeje të ndodhur në Francë, të kryer nga Pier-Fransua Lesnar. Ky ishte një tip në dukje i qetë, me një sjellje të përsosur në shoqëri, lexonte Rusonë; shkruante poezi. Por në fakt ishte një sociopat i çmendur, një lloj i ri njeriu.
Kur e fusin në gijotinë, ai e kthen kokën lart, në mënyrë që të shikojë tehun e mprehtë që zbriti mbi qafën e tij. Dostojevski botoi një ese 50faqëshe, të përkthyer nga frëngjishtja, për Lesnarin me titullin “Një personalitet i shquar”, në revistën e tij letrare “Vremya”.
Gjyqet e vrasjeve, shkruan ai në një shënim hyrës, janë “më emocionuese se të gjitha romanet e mundshme, pasi ato hedhin dritë mbi anët e errëta të shpirtit njerëzor, të cilave arti nuk pëlqen që t’i afrohet”.Ajo ngjarje çoi më pas në shkrimin e romanit “Krim dhe ndëshkim”, të cilin Dostojevski e nisi në shtatorin e vitit 1865, ndërsa ishte gjysmë i uritur dhe pa gjumë në një hotel në Vizbaden të Gjermanisë, pasi kishte humbur në ruletë të gjitha paratë e tij.
Është një roman me ndërtesa të rrënuara sikur kanë dalë nga lufta, me dyer plot blozë, dhe me dhoma të vogla që mbajnë erë minjsh dhe lëkurësh. Halucinacionet përzihen me realitetin dhe anasjelltas. Të dehurit thonë gjëra shumë të zgjuara.
Ai është mbi të gjitha është një roman i subjektivizmit:i shtypjes së tij, i vetmisë ulëritëse të protagonistit. “Detajet tërësisht të panevojshme dhe të papritura duhet të lihen mënjanë në çdo moment në mes të tregimit”- shkroi Dostojevskin në ditarin e tij. Motivet e Raskolnikovit, shpengimi apo mungesa e tij, kthesat e komplotit.
“Krim dhe ndëshkim” ka të bëjë me trurin tuaj, trurin tuaj të ngratë, që është “selia” e vetëdijes moderne. Ai ka të bëjë me atë se si ndihet njeriu vërtet. “Çfarë është Ferri?”pyet At Zosima në romanin tjetër të Dostojevskit “Vëllezërit Karamazov”. “Unë pohoj se është vuajtja nga pamundësia për të dashuruar”. Duke kërkuar çlirimin nga vetja, nga izolomi i plotë mendor, ju mund ta shkatërroni atë si Lesnar ose ta lini veten të bini në dashuri siç bën Raskolnikov në epilogun jo shumë bindës të “Krim dhe ndëshkim”.
Dashuria e gruas së tij, Sonja, arrin ta ngushëllojë dhe mendja e tij transformohet:“Tani ai nuk po vendoste asgjë me vetëdijen e tij; ai ndihej i vetmuar. Në vend të dialektikës, kishte mbërritur vetë jeta, dhe në vetëdijen e tij duhej të përpunohej diçka krejtësisht e ndryshme”. Siç ndodh në përgjithësi me Dostojevskin, Jezusi është diku këtu pranë, i buzëqeshur, i fshehtë. Raskolnikov i ka Ungjijtë nën jastëk, dhe ai kujton se si Sonja i lexoi dikur historinë e Llazarit. Dashuroni do të dilni nga gjendja e vdekjes. Po nëse nuk e bëni këtë?
Në të njëjtin epilog, Raskolnikov, i shtrirë në një spital të burgut në Siberi, sheh një ëndërr në mesin e etheve:Ai sheh një murtajë të madhe që vjen “nga thellësitë e Azisë”. Por prisni – është një plagë mendore. “Njerëzit që u prekën nga ajo, u bënë menjëherë të pushtuar nga djalli dhe të çmendur. Por asnjëherë këta njerëz nuk e konsideruan veten aq inteligjentë dhe aq të pagabueshëm ndaj së vërtetës sa kur ishin infektuar”.
Individualizmi ka arritur kulmin e tij; atomizimi është total. “Të gjithë ishin të shqetësuar, askush nuk kuptoi askënd tjetër, secili mendoi se e vërteta qëndronte vetëm tek ai dhe në lidhje me të gjithë të tjerët, vuajti, rrahu kraharorin e tij, qau dhe shtrëngoi duart”. /The Atlantic/ KultPlus.com
Elbasani ka ndezur dritat e pemës së Vitit të Ri, duke sjellë gëzim dhe shpresë për të gjithë qytetarët, e veçanërisht për fëmijët, të cilët janë gjithmonë të parët që festojnë magjinë e fundvitit.
Në qendër të qytetit, mes një koncerti festiv dhe atmosferës së gëzueshme, pema e Vitit të Ri dhe simbolika e festës, me drerin kryesor dhe elemente të tjera të dashura për këtë periudhë, ndriçuan me drita shumëngjyrëshe, duke tërhequr buzëqeshje nga të vegjlit dhe të mëdhenjtë.
Fëmijët kënduan dhe recituan poezi me tematikën e festave të fundvitit, duke sjellë mesazhe paqeje dhe lumturie për vitin që po troket.
Nga ana e tij, kreu i Bashkisë Elbasan, Gendian Llatja ndau urimin e tij të ngrohtë për qytetarët.
“Me shpresën se viti i ardhshëm do të jetë më i paqtë dhe i begatë, ndezëm dritat e bredhit të qytetit. Elbasani këtë dhjetor do të shkëlqejë nga atmosfera e ngrohtë dhe mikpritëse e festave. Festa të gëzuara e plot shëndet për ju dhe familjet tuaja!”
Ky vit sjell jo vetëm një dekor të mahnitshëm për qytetin, nën kujdesin e veçantë të kryetarit të Bashkisë Elbasan, por edhe një seri aktivitetesh festive dhe kulturore që do të zgjasin gjatë gjithë muajit dhjetor. Koncerte për fëmijë, evente artistike dhe aktivitete kulturore do të pasurojnë atmosferën dhe do të sjellin më shumë gëzim për të gjithë qytetarët./ KultPlus.com
Muzeu, Tate Modern në Londër do të hapë “Electric Dreams: Art and Technology Before the Internet”, një ekspozitë që ndërthur artin dhe teknologjinë midis viteve 1950 dhe fillimit të viteve 1990.
Catherine Wood, e cila është Drejtoresha e Programit të muzeut, tha se aty është kthyernë një vend që artistët e rinj të përdorin mjete dixhitale për punën e tyre. Ndërsa synohet që të vlerësohen të gjithë mjeshtrit që kontribuan në këtë fushë.
”Ajo që ne donim të bënim si muze është të tregonim historinë e së shkuarës për të parë me të vërtetë artistët përpara se të kishin kapacitetin e jashtëzakonshëm të teknologjisë se sotme. Gjithashtu edhe botën që po jetojmë tani.”
Do të shfaqen punët e mbi 70 artistëve ndërkombëtarë, pjesë që përfshijnë instalime mbresëlënëse duke përdorur dritën dhe lëvizjen si dhe imazhe të krijuara nga kompjuterët.
“Ne kemi pasur shfaqje të artit kinetik më parë gjithashtu edhe të artit dixhital, por nuk kemi pasur një shfaqje që përpiqet të tregojë historinë e artit dhe teknologjisë që nga vitet ’50 në tërësi.”
Për veprën e tij, krijuesi me bazë në Çikago, krijoi shërbimet Minitel, një pajisje nga vitet 1980 që ofronte informacion dhe lejonte aksesin online vite përpara internetit.
“Këtu në muzeun Tate Modern, në ekspozitën Electric Dreams, kam tre vepra arti Minitel. Minitel ishte një shërbim që u prezantua nga Franca në fillim të viteve tetëdhjetë, kur Franca e kishte këtë avantazh.”
Pra, Minitel është interneti, kështu që puna në internet në ato vite ishte shumë e ndryshme nëse krahasohet me atë që perjetohet sot me telefonin dhe satelitët .
Përveç se eksploron të kaluaren, Catherine Wood tha gjithashtu se ekspozita reflekton edhe se çfarë po ndodh momentalisht me inteligjencën artificiale.
“Kjo tregon se ndjesitë rreth inteligjencës Artificiale nuk janë të panjohura. Artistët po mendonin gjithashtu në periudhën e Luftës së Ftohtë se si ta kthejmë kërcënimin e mundshëm të teknologjisë dhe armëve në diçka optimiste dhe utopike? Si mund të bashkëveprojmë me njëri-tjetrin për ta bërë të mundur këtë.”
Ekspozita ‘Electric Dreams: Art and Technology Before Internet’ do të qëndrojë e hapur nga 28 Nëntori deri më 1 Qershor 2025./klan/ KultPlus.com
Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja, shprehu sot ngushëllime për ndarjen nga jeta të balerinës së shquar Zoica Haxho.
“E trishtë ndarja nga jeta e balerinës së shquar Zoica Haxho. Ajo i dha formë dhe shpirt baletit shqiptar, duke qenë një nga pionieret e këtij arti që e ngriti në nivelet më të larta artistike dhe njerëzore”, shkroi Gonxhja në rrjete sociale.
“Ajo nuk ishte thjesht një balerinë në TKOB; ajo u bë zemra e skenës, prima balerina që magjepsi publikun për 33 vite me radhë. Interpretimi i saj i parë në skenën e Teatrit të Operës dhe Baletit, në rolin e Lizës në “Kujdesi i kotë” (1957), ishte veçse fillimi i një karriere brilante. Zoica krijoi një galeri të mrekullueshme rolesh, duke mishëruar personazhe të paharrueshëm si Lola, Fadeta, Hajria, Cuca, Nica, Rina dhe Delina.
Përmes plastikës, finesës dhe interpretimit të saj unik, ajo i dha shpirt çdo karakteri, duke lënë pas një trashëgimi të pasur artistike. 20 premierat ku ajo shkëlqeu janë një testament i klasit të saj, ndërsa brezat që ajo edukoi si pedagoge pasqyrojnë përkushtimin e saj për të ndarë artin dhe vizionin e saj. E nderuar me çmime dhe tituj të lartë, si “Heroinë e Punës” dhe Çmimet e Republikës, Zoica mbetet një simbol i vlerave të larta artistike dhe shpirtërore”, vuri në dukje ministri.
Gjithashtu theksoi Gonxhja, përtej titujve dhe medaljeve, ajo mbetet në zemrat e spektatorëve dhe kolegëve si një frymëzim i pashuar.
Kujtimi i Zoicës do të mbetet gjithmonë gjallë në çdo hap baleti, në çdo duartrokitje dhe në çdo zemër që e ka parë të performojë. Pusho në paqe, Zoica Haxho, kontributi dhe trashëgimia juaj artistike do të mbeten përjetësisht të ndritshme”, tha ministri Gonxhja.
Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja, shprehu sot ngushëllime për ndarjen nga jeta të balerinës së shquar Zoica Haxho.
“E trishtë ndarja nga jeta e balerinës së shquar Zoica Haxho. Ajo i dha formë dhe shpirt baletit shqiptar, duke qenë një nga pionieret e këtij arti që e ngriti në nivelet më të larta artistike dhe njerëzore”, shkroi Gonxhja në rrjete sociale.
“Ajo nuk ishte thjesht një balerinë në TKOB; ajo u bë zemra e skenës, prima balerina që magjepsi publikun për 33 vite me radhë. Interpretimi i saj i parë në skenën e Teatrit të Operës dhe Baletit, në rolin e Lizës në “Kujdesi i kotë” (1957), ishte veçse fillimi i një karriere brilante. Zoica krijoi një galeri të mrekullueshme rolesh, duke mishëruar personazhe të paharrueshëm si Lola, Fadeta, Hajria, Cuca, Nica, Rina dhe Delina.
Përmes plastikës, finesës dhe interpretimit të saj unik, ajo i dha shpirt çdo karakteri, duke lënë pas një trashëgimi të pasur artistike. 20 premierat ku ajo shkëlqeu janë një testament i klasit të saj, ndërsa brezat që ajo edukoi si pedagoge pasqyrojnë përkushtimin e saj për të ndarë artin dhe vizionin e saj. E nderuar me çmime dhe tituj të lartë, si “Heroinë e Punës” dhe Çmimet e Republikës, Zoica mbetet një simbol i vlerave të larta artistike dhe shpirtërore”, vuri në dukje ministri.
Gjithashtu theksoi Gonxhja, përtej titujve dhe medaljeve, ajo mbetet në zemrat e spektatorëve dhe kolegëve si një frymëzim i pashuar.
Kujtimi i Zoicës do të mbetet gjithmonë gjallë në çdo hap baleti, në çdo duartrokitje dhe në çdo zemër që e ka parë të performojë. Pusho në paqe, Zoica Haxho, kontributi dhe trashëgimia juaj artistike do të mbeten përjetësisht të ndritshme”, tha ministri Gonxhja.
Studiuesi Ilir Ikonomi publikoi së fundmi vëllimin e dytë të biografisë së Fan Nolit, që përshkruan fillimin e viteve 1920, nën titullin “Rebeli”.
100 vite pas trazirave të bujshme të vitit 1924, Ikonomi synon të sjellë personazhet e librit thjesht si njerëz që ka prodhuar koha, pa heronj apo tradhtarë, në një përpjekje për të treguar të vërtetën, bazuar në faktet e siguruara nga arkivi i gjerë brenda dhe jashtë vendit.
Kryetarja e Kuvendit, Elisa Spiropali e cilësoi veprën “Rebeli” të Ikonomit, një libër sa qiellor aq edhe demoniak.
“Të arrish të thyesh klishetë e soc-historisë, pas qindra, ndoshta mijëra, ditëve e netëve kërrusur mbi libra nëpër biblioteka dhe arkiva, them se Ilir Ikonomi është të dyja, edhe prift edhe rebel”, u shpreh Spiropali.
Postimi i plotë i Spiropalit: REBELI Fort rrallë ndodh të rebelohet një prift, e të bëhet rebel. Edhe më rrallë të rebelohet një rebel dhe të bëhet prift. Shqiptaria, sa kryeneçe edhe e paparashikueshme, krahas çudirave dhe çmendurive, kur e ka parë pisk, e ka bërë ndonjë thagmë. Papë të Romës dhe të Bizantit, luftëtarë me nam botëror, shtetarë gjenialë, shenjtorë, shkrimtarë me famë planetare, janë disa shembuj sa për t’ua kujtuar sot disa të përgjumurve, se ka vërtet nëpër botë shqiptarë që bëjnë punë të thjeshta e të rënda, ama edhe Mbretërit, Papët, Vezirët, Gjenialët, nuk na kanë munguar. Një nga këto shkrepëtima, apo zjarre, apo ndezje të genit shqiptar, është padyshim i madhi, i paharruari, i pavdekshmi, Fan S. Noli. Prift, atdhetar, politikan, shtetar, historian, jetëshkrues, poet, shqipërues, Noli i madh bëri atë që s’ka mundur ta bëjë kurrkush deri më sot: Pa i mbetur hatri as Zotit, as Djallit, pajtoi brenda vetes, Priftin me Rebelin. Jetën e Priftit Rebel, e shkruajti Ilir Ikonomi. Po Ilir Ikonomi, a është Prift apo Rebel? Të arrish të thyesh klishetë e soc-historisë, pas qindra, ndoshta mijëra, ditëve e netëve kërrusur mbi libra nëpër biblioteka dhe arkiva, them se Ilir Ikonomi është të dyja, edhe Prift edhe Rebel. Aq i vlefshëm është “Rebeli” i Ikonomit sa me ta mbaruar leximin, s’di kujt t’ia ndreqësh e kujt t’ia prishësh, Nolit që bëri gjithato punë për Shqipërinë, apo Ikonomit që e ngriti Nolin nga varri bashkë me punët, ia shkundi baltrat, dhe na dha të lexonim një libër sa qiellor aq edhe demoniak./atsh/ KultPlus.com
Jeff Bezos dhe Elon Musk, dy prej njerëzve më të pasur në botë, mund të përfitojnë shumë nga një zbulim i fundit në Kaliforni.
Me një pasuri të përbashkët prej rreth 549 miliardë dollarësh, ata janë larg problemit tek paraja, por një studim i fundit ka nxjerrë në pah një burim të jashtëzakonshëm litiumi, i njohur si “ari i bardhë”, që mund t’i ndihmojë ata të rrisin më tej pasurinë e tyre.
Në fund të liqenit Salton Sea në Kaliforni, është zbuluar një sasi litiumi që mund të vlerësohet në 540 miliardë dollarë. Ky litium mund të përdoret për të prodhuar bateri për mbi 382 milionë automjete elektrike, më shumë se numri total i makinave elektrike që janë aktualisht në rrugët e Shteteve të Bashkuara. Sammy Roth për Los Angeles Times, tha se:
Nëse mund ta nxjerrim gjithë atë litium, do të ishte një mundësi e jashtëzakonshme.
Për Elon Musk dhe Jeff Bezos, ky zbulim është i rëndësishëm sepse ata janë të përfshirë në industrinë e makinave elektrike. Musk themeloi Tesla në vitin 2003, ndërsa Bezos është një investitor kryesor në Rivian. Të dy kompanitë prodhojnë automjete elektrike, dhe për të mbështetur këtë prodhim, nevojiten sasi të mëdha litiumi, një material që përdoret për prodhimin e baterive.
Aktualisht, Tesla merr pjesë të madhe të litiumit nga Kina, ndërsa Rivian ka lidhur një marrëveshje me LG Energy Solution të Koresë së Jugut. Tani, me këtë burim të pasur litiumi në Kaliforni, të dy kompanitë mund të furnizohen me litium në mënyrë më të lirë dhe efikase, duke kursyer para të mëdha dhe duke rritur prodhimin.
Ky zbulim i litiumit mund të ndihmojë Musk dhe Bezos, jo vetëm për të zvogëluar kostot, por edhe për të ndikuar në industrinë globale të makinave elektrike dhe energjisë së rinovueshme./ TopChanel/ KultPlus.com
Në një garë ndërkombëtare të mbajtur në Londër, Dr Bardhyl Rraci, ka marrë titullin “Kirurgu oral më i mirë në Botë në vitin 2024”.
Kjo ngjarje ndërkombëtare mbahet çdo vit në Londër, ku ndahen çmime për profesionistët më të mirë shëndetësorë nga British Healthcare Awards dhe International Award of Excellence.
Ai fitoi çmimin e merituar për punë ekselente: “Kirurgu Oral i Vitit 2024”, duke ngritur kështu kirurgjinë orale të Kosovës në vendin e parë në nivel ndërkombëtar!
Dr. Bardhi prezantoi rezultate të shkëlqyera të punës së tij me implante dentare në zonën estetike, trajtime bashkëkohore dhe të avancuara me implante (pterigoide, nazale dhe transsinusale me ankorim nazal), trajtime dentare të nofullave atrofike, ekstraksione të ndërlikuara të dhëmbëve të impaktuar, operacione të buzës dhe gingivës për qëllime estetike, etj.
Përshtypjet e pacientëve të trajtuar nga ai (kombëtarë dhe ndërkombëtarë), me rezultat shembullor 5.0 (mbi 17 vite punë), padyshim ishin ndër arsyet kryesore që e çuan drejt këtij çmimi./indexonline/ KultPlus.com
Më 1 dhjetor 1958, pra 64 vjet më parë, u shfaq për herë të parë në Shkodër opera e parë shqiptare “Mrika” e kompozitorit Prenk Jakova.
“Mrika” ishte opera e parë në historinë e artit muzikor shqiptar, të cilën Prenk Jakova e shkroi në bashkëpunim me libretistin Llazar Siliqi dhe regjisorin e njohur shkodran Andrea Skanjeti që u vu në skenën e teatrit “Migjeni” të Shkodrës.
Opera “Mrika” ka dalë si trashëgimi vlerash nga të mëdhenjtë e qytetarisë shkodrane si Palok Kurti, Lec Kurti, Kardinal Mikel Koliqi, Pader Martin Gjoka, Shuk Shllaku dhe ka vazhduar kjo traditë të prodhojë të lartë të tjerë të muzikës si Ramadan Sokoli, Tonin Harapi, Tish Daija, Çesk Zadeja, Pjetër Gaci, Gjon Kapidani, deri te shkodranet e ditëve të sotme.
“Mrika” mishëroi ëndrrën e të gjithëve, por sidomos artistëve shkodranë, me në krye të madhin Prenk Jakova, që dhe Shqipëria të kishte operan e saj. Kujtimi i një plejade të tillë, e cila arriti një sukses të madh të kohës, e që vazhdon të jetë edhe sot e kësaj dite një kujtim gati legjendë për realizimin e veprës operistike, është një detyrim moral i ditëve të sotme.
Patjetër që mbas kësaj vepre kanë dalë vepra të tjera, por kjo është pionierja e gjinisë së operas dhe njerëzit e saj, po ashtu, janë pionierët e fillimit të muzikës së madhe që na bashkonte me botën e qytetëruar./ata/ KultPlus.com
Muzeu Historik Kombëtar përkujtoi 115-vjetorin e çeljes të së parës shkollë kombëtare pedagogjike në Shqipëri.
Shkolla Normale e Elbasanit është e para shkollë kombëtare pedagogjike në Shqipëri e themeluar më 1 dhjetor të vitit 1909, në bazë të vendimeve të Kongresit Kombëtar i mbajtur më 2-8 shtator 1909, në Elbasan.
Shkolla Normale e Elbasanit, gjatë vitit akademik 1909-1910 numëronte 160 nxënës të ardhur nga të gjitha anët e Shqipërisë.
Drejtori i parë i saj u caktua Luigj Gurakuqi. Si mësues kanë punuar personalitete të arsimit kombëtar si Aleksandër Xhuvani, Sotir Peci, Simon Shuteriqi, Kristo Dako, Hafiz Ibrahim Dalliu, Ahmet Gashi, Mahir Domi, Salih Çeka, Eqrem Çabej, Thanas Floqi etj.
Historia e Normales së Elbasanit është e lidhur ngushtë me zhvillimet politike në Shqipëri. Ajo u mbyll gjatë vitit 1912 dhe u çel pas luftrave Ballkanike, më 1913-1914, në kohën e Qeverisë së Vlorës dhe të Princ Vidit.
Ajo u mbyll përsëri gjatë Luftës së Parë Botërore dhe u hap në vitin 1921. Nga viti 1921 ajo funksionoi rregullisht deri në vitin 1943, kur një numër i madh nxënësish i braktisën bankat e shkollës për të marrë pjesë në Lëvizjen Antifashiste Nacionalçlirimtare.
Nga rradhët e normalistëve të Elbasanit ranë 63 dëshmorë./atsh/ KultPlus.com
Autoritetet lokale kanë paralajmëruar për kushte të rrezikshme për udhëtarët e Ditës së Falënderimeve që përpiqen të kthehen në shtëpi.
Në SHBA, reshjet e para të mëdha të borës të sezonit kanë mbuluar qytetet përgjatë liqenit Erie.
Moti i acartë pritet të vazhdojë edhe javën e ardhshme, duke shkaktuar probleme në rajonet e Liqeneve të Mëdha, Rrafshnalta dhe Midwest.
Rreth 60 centimetra borë ranë në disa pjesë të Nju Jorkut, Ohajos dhe Miçiganit, dhe 73 centimetra u regjistruan në skajin veriperëndimor të Pensilvanisë.
Autoritetet lokale kanë paralajmëruar për kushte të rrezikshme për ata që udhëtojnë për Ditën e Falënderimeve dhe përpiqen të kthehen në shtëpi.
“Udhëtimi do të jetë jashtëzakonisht i vështirë dhe i rrezikshëm këtë fundjavë, veçanërisht në zonat ku mund të grumbullohen disa metra dëborë shumë shpejt”, tha Shërbimi Kombëtar i Motit.
Një pjesë e I-90 në Pensilvani u mbyll, ashtu si edhe korsitë drejt perëndimit të Nju Jorkut.
Rritja e rrymave ajrore të Arktikut gjatë kësaj jave solli temperatura më shumë se 10 gradë nën mesataren në Rrafshnaltën Veriore, sipas Shërbimit të Motit, i cili lëshoi paralajmërime për mot të ftohtë për pjesë të Dakotës së Veriut.
Rryma e ftohtë ajrore pritet të lëvizë në lindje të Shteteve të Bashkuara deri të hënën.
Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja u shpreh sot se një tjetër aktivitet i është shtuar Tiranës, si një mundësi për të promovuar artistë të ndryshëm bashkëkohorë. Tirana Art Weekend është ngjarja e parë publike e AVAN (Albanian Visual Arts NetWork), që mbledh aktorët kryesorë të skenës së pavarur të arteve pamore në Shqipëri dhe përreth, duke ofruar një platformë për ekspozita dhe shfaqje artistike të ndryshme.
“Kjo fundjavë arti është një mundësi për t’u njohur me punën e shumë artistëve, hapësirave të ndryshme ekspozuese, organizatave kulturore dhe kolektivave artistikë lokalë, të cilët janë bashkuar nën një program të përbashkët, i cili përfshin aktivitete të ndryshme si ekspozita, prezantime dhe diskutime. Tirana Art Weekend ka për qëllim të promovojë dhe të mbështesë krijimtarinë bashkëkohore, duke e vendosur Tiranën në qendër të skenës ndërkombëtare të artit, përmes një bashkëpunimi të ngushtë mes artistëve, institucioneve dhe komunitetit”, thotë Gonxhja në një postim në rrjetet sociale.
Ky aktivitet mbështetet nga Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, në kuadër të Javës Kombëtare Kulturore, si dhe nga Delegacioni i Bashkimit Evropian në Shqipëri, dhe është një mundësi për të festuar dhe përforcuar lidhjet kulturore ndërmjet Shqipërisë dhe vendeve të tjera evropiane. Gjatë kësaj fundjave arti, Tirana Art Weekend sjell dhjetëra artistë të njohur, si dhe projekte që përfshijnë një gamë të gjerë mediatikash dhe shprehjesh artistike./atsh/ KultPlus.com
Autori shqiptar Pajtim Statovci ka fituar çmimin prestigjioz “Finlandia” në shtetin e Finlandës, për romanin e tij të katërt “A cow gives birth at night”, shkruan KultPlus.
Lidhur me këtë çmim prestigjioz, autori Statovci është shprehur të jetë tejet i emocionuar, për çka ai ka shprehur mirënjohje për mbështetësit e rrugëtimit të tij.
“Unë jam absolutisht i humbur dhe nuk kam fjalë. Çfarë mbrëmjeje, diçka për t’u mbajtur mend përgjithmonë. Faleminderit të gjithëve për mesazhet tuaja të mira. Ato më kanë sjellë kaq shumë gëzim dhe mirënjohje, dhe unë do të gjej kohën për t’iu përgjigjur të gjithëve”, ka shkruar Statovci në Instagram./ KultPlus.com
