Sot, shënohet 27 vjetori i Betejës së Llapushnikut, të zhvilluar më 7-9 maj të vitit 1998 mes Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe pushtuesve serbë, shkruan KultPlus.
Kjo betejë zgjati tre ditë dhe konsiderohet ndër betejat më të ashpra, që është zhvilluar në kuadër të luftës së popullit shqiptar për liri.
Beteja e Grykës së Llapushnikut, ësht një ndër ngjarjet më me rëndësi që u zhvillua në atë kohë, e cila bëri një kthesë të madhe duke e shndërruar aktivitetin e UÇK-së nga një organizim gueril në një organizim më të lartë ushtarak./KultPlus.com
Tema e kësaj dite për vitin 2025 është “Hapësira të përbashkëta: Krijimi i qyteteve dhe komuniteteve miqësore me zogjtë”. Kjo do të jetë një fushatë globale që synon të rrisë ndërgjegjësimin për zogjtë shtegtarë dhe çështjet që lidhen me mbrojtjen e tyre. Tema e këtij viti thekson rëndësinë e bërjes së qyteteve më miqësore me shpendët dhe nga kjo do të përfitojnë si natyra ashtu edhe njerëzit.
Organizatat botërore që mbrojnë shpendët, ftojnë që 10 maji të konsiderohet si nje festë globale e cila të shfrytëzohet si një ditë shëtitjesh dhe bisedash për natyrën, si dhe një arsye për familjet me fëmijë të dalin në natyrë për të shijuar shpendët.
Disa nga veprimet që mund të ndërmerren në të mirë të zogjve shtegtarë:
Mbillni bimë autoktone: Ato sigurojnë ushqimin dhe strehën e nevojshme për zogjtë dhe mbajne larg barerat e demshme.
Zbehni dritat gjatë natës: Shkëlqimi i qyteteve dhe shtëpive tona mund të ndërpresë ciklin e pushimit te zogjve, të ndryshojë migrimin e tyre dhe të ndikojë në riprodhim.
Bëjini dritaret të dukshme: zogjtë nuk e dallojne xhamin e sheshtë dhe mund ta godasin atë.
Mbroni insektet: 95% e zogjve varen nga insektet në një moment të ciklit të tyre jetësor. Shmangni përdorimin e pesticideve dhe kimikateve të tjera që kontribuojnë në uljen e numrit të fluturave, pilivesave dhe insekteve të tjera.
Mbani kafshët shtëpiake nën kontroll: Macet dhe qentë mund të shqetësojnë dhe madje të vrasin zogjtë.
Thuaj “jo” plastikës duke ripërdorur qeset e blerjeve, duke shmangur shishet dhe enët plastike njëpërdorimshe dhe duke blerë lodra dhe dekorime jo plastike.
Blini ushqime të qëndrueshme: Psh. kafja dhe çokollata e rritur në hije mbrojnë agropyjet tropikale që përfshijnë diversitetin e pemëve autoktone./ atsh/ KultPlus.com
“Arsyeja e ka arritur atë ç’ka mund të arrinte, për të gjetur një ligj të përshtatshëm e për ta popullarizuar atë, por i takon energjisë së vullnetit dhe zjarrit të ndjenjave të zbatojë këtë ligj.
Nëse e vërteta duhet të ruaj fitoren në konflikt me forcën, atëherë ajo fillimisht duhet të bëhet vetë forcë, dhe të kthejë njërin nga instinktet e njeriut në kampionin e saj, në perandorinë e fenomeneve; sepse instinktet janë të vetmet forca lëvizëse në botën materiale.
E nëse deri më sot e vërteta e ka treguar aq pak forcën e vet ngadhënjyese, ky nuk është faji i gjykimit, që nuk e ka zhvilluar atë, por i zemrës që ka qëndruar e mbyllur ndaj saj dhe instinktit që nuk ka mundur të veprojë bashkë me të.
Artisti është bir i kohës së vet, por është keq për të nëse ai njëkohësisht është dishepull apo i përkëdheluri i saj…”/ KultPlus.com
Provinca Guangdong në jug të Kinës ka lëshuar 30 aplikacione të inteligjencës artificiale (AI) me anë të të cilave synon të përshpejtojë inovacionin teknologjik dhe të përmirësojë shërbimet publike në të gjithë sektorët kryesorë.
Agjencia shtetërore kineze e lajmeve, Hsinhua raportoi se skenarët e aplikacioneve të inteligjencës artificiale synojnë katër fusha kyçe, respektivisht prodhimin, edukimin, kujdesin shëndetësor dhe sigurinë publike, duke reflektuar strategjinë më të gjerë të Kinës për të udhëhequr zhvillimin global të inteligjencës artificiale.
Në sektorin e edukimit, Guangdong përshkroi pesë fusha kryesore të aplikacioneve të inteligjencës artificiale, përfshirë mësimin e personalizuar, mësimdhënien inteligjente, eksperimentimin digjital, ndarjen e burimeve dhe mjetet e vlerësimit, si dhe vendimmarrjen e drejtuar nga inteligjenca artificiale.
Sektori i kujdesit shëndetësor do të ketë 10 aplikacione të inteligjencës artificiale, të tilla si diagnostikimi vizual me ndihmën e inteligjencës artificiale, mbështetja e vendimeve klinike, planifikimi kirurgjikal, sistemet e përzgjedhjes ambulatore dhe konsultat mjekësore virtuale.
Zyrtarët nga Departamenti i Industrisë dhe Teknologjisë së Informacionit të provincës Guangdong theksuan se rajoni ka aftësi të fuqishme në teknologjitë e përparuara mekanike, elektrike dhe digjitale.
Provinca kineze ka një bazë të fuqishme industriale që mbështet inteligjencën artificiale, robotikën si dhe planifikon të inkurajojë komercializimin e mëtejshëm të shërbimeve dhe produkteve të zhvilluara nga ndërmarrjet në këto fusha.
Kjo iniciativë e provincës kineze përkon me konkurrencën në rritje midis kompanive kineze të teknologjisë, me kompanitë Alibaba dhe DeepSeek që po përparojnë në inteligjencën artificiale gjeneruese.
Sipas gazetës “South China Morning Post”, modelet e reja të inteligjencës artificiale Qwen3 të kompanisë Alibaba kohëve të fundit kanë tejkaluar modelet R1 të kompanisë DeepSeek në teste të shumta krahasuese, duke i pozicionuar ato si modelet kryesore të inteligjencës artificiale me burim të hapur në nivel global./KultPlus.com
Një tjetër thesar i trashëgimisë sonë kulturore është “ringjallur” në Parkun Arkeologjik të Amantias.
Godina antike në agoranë e këtij parku është restauruar dhe tashmë është gati për të pritur vizitorët e apasionuar pas antikitetit.
Specialistët e Drejtorisë Rajonale të Trashëgimisë Kulturore Vlorë realizuan me sukses restaurimin e godinës antike në zonën publike të qytetit të lashtë të Amantias.
Gjatë procesit të restaurimit, u identifikuan dhe u përdorën disa prej blloqeve origjinale për të rinovuar muraturën.
Godina rifitoi vertikalitetin dhe u ekspozua dyshemeja me pllaka guri, e cila është ruajtur në gjendje shumë të mirë.
Ky monument i saporestauruar i shtohet pasurisë së Parkut Arkeologjik të Amantias, duke e bërë atë një pikë të re referimi për të gjithë dashamirësit e historisë dhe kulturës sonë kombëtare./KultPlus.com
“Arsyeja e ka arritur atë çka mund të arrinte, për të gjetur një ligj të përshtatshëm e për ta popullarizuar atë, por i takon energjisë së vullnetit dhe zjarrit të ndjenjave të zbatojë këtë ligj. Nëse e vërteta duhet të ruaj fitoren në konflikt me forcën, atëherë ajo fillimisht duhet të bëhet vetë forcë, dhe të kthejë njërin nga instinktet e njeriut në kampionin e saj, në perandorinë e fenomeneve; sepse instinktet janë të vetmet forca lëvizëse në botën materiale. E nëse deri më sot e vërteta e ka treguar aq pak forcën e vet ngadhënjyese, kjo nuk është faji i gjykimit, që nuk e ka zhvilluar atë, por i zemrës që ka qëndruar e mbyllur ndaj saj dhe instinktit që nuk ka mundur të veprojë bashkë me të.
“Artisti është bir i kohës së vet, por është keq për të nëse ai njëkohësisht është dishepull apo i përkëdheluri i saj”. Ky “predikim” i përket atij, atij që do të ishte dhe do të mbetej një prej klasikëve më të shquar në historinë e mendimit dhe botkuptimit estetik gjerman.
Gjithçfarë e filozofisë, poezisë, dramaturgjisë, historisë dhe iluminizmit të një shekulli rreket të gjej tek ai ngulmin më të qenësishëm. Arti, krijimi, kumtimi i energjive dhe shpirtërores së këtij klasiku vijnë prej ngadhënjimesh të epërme sepse jeta dhe shkulmi i brendisë së tij beh prej trazimesh. Një jetë që nis që në vogëli me përplasje atërore rreth përzgjedhjes e karrierës, që vazhdon me një shkreptimë dashurie, flaka e të cilës do ta torturojë për gjithë jetën dhe si për ironi të fatit, është sëmundja, e cila rreketa ta shuajë dalëngadalë dritëzën e tij të qiririt. Gjithqysh ai 45 vitet e jetës do t’i mbushte përplot angazhim dhe , gjithnjë sfidues në botën që atij iu qas si një arenë gladiatorësh. Sa ndriti ky yll diti të ishte Promete dhe të mbushte me dritë rendjen prej Marathonomaku.
Friedrich von Schiller u lind më 10 nëntor 1759 në Marbach am Neckar dhe vdiq më 9 maj të vitit 1805 në Weimar. Njihet dhe pranohet nga Goethe si autori më i shquar i klasikes gjermane. Shumë pjesë teatrale të tijat i përkasin repertorit standard të teatrit të gjuhës gjermane. Baladat e tij radhiten tek më të dashurat e poemave gjermane. Në historinë e mendimit iluminist gjerman ai do të zërë një vend të rëndësishëm. Filozofi, poeti, dramaturgu, historiani mishërojnë te Friedrich von Schiller një emblemë.
Shumë pjesë teatrale të tija i përkasin galerisë gjermane të pasurive që trashëgohen si testament i vetëdijes dhe të vetvetishmes. Baladat e skalituar pre tij radhiten në visare e memories së poemave gjermane. I biri i një oficeri dhe vajzës së një bukëpjekësi do të kaplonte me veprën dhe ndikimin e tij, jo vetëm kureshtinë dhe ëndjen gjermane por krejt botëkuptimit klasik të kohës. Vepra dhe fama rendën në rrugëtimin që hoqi kjo figurë emblematike.
Kontributi më i çmuar që Schiller-i i ka dhënë kulturës dhe filozofisë gjermane, janë shkrimet e tij mbi estetikën. Ai arriti të argumentonte se edukimi estetik është i domosdoshëm jo vetëm në ekuilibrin vetjak të shpirtit të cilitdo prej individëve të njerëzimit, por edhe për zhvillimin e harmonishëm të gjithë shoqërisë në tërësi.
Në shkulmin e mendimit të tij estetik dhe filozofik, ai shpërtheu kësisoj: Arsyeja e ka arritur atë çka mund të arrinte, për të gjetur një ligj të përshtatshëm e për ta popullarizuar atë, por i takon energjisë së vullnetit dhe zjarrit të ndjenjave të zbatojë këtë ligj. Nëse e vërteta duhet të ruaj fitoren në konflikt me forcën, atëherë ajo fillimisht duhet të bëhet vetë forcë dhe të kthejë njërin nga instinktet e njeriut në kampionin e saj, në perandorinë e fenomeneve; sepse instinktet janë të vetmet forca lëvizëse në botën materiale. E nëse deri më sot e vërteta e ka treguar aq pak forcën e vet ngadhënjyese, kjo nuk është faji i gjykimit, që nuk e ka zhvilluar atë, por i zemrës që ka qëndruar e mbyllur ndaj saj dhe instinktit që nuk ka mundur të veprojë bashkë me të.
Duke vijuar në qëmtimin e brilanteve të tij kumtuese ndalemi edhe tek kjo sentencë: “Kur drejtësia e blerë me flori, mbyll sytë dhe i shërben me heshtjen e saj vesit, kur paudhësitë e të fuqishmëve të kësaj bote ngrihen si tallje mbi pafuqinë e saj dhe frika ia paralizon të djathtën pushtetit, teatri merr në duart e veta shpatën dhe peshoren dhe ia nënshtron vesit një gjyq të rreptë… Kur pikëllimi na gërryen zemrën, kur melankolia e zymtë helmon orët tona të vetmisë, kur bota na ka kthyer shpinën dhe punët ecin së prapthi, kur me mijëra halle na brengosin shpirtin dhe zgjuarsia jonë ka rrezik të shuhet nën peshën e punës, teatri del e na rrok në gjirin e tij.”
EPISODE NGA JETA
Ndodhia me komshinj jo muzikëdashës
* Në vitet e rinisë Shileri kompozonte pjesë muzike të ndryshme që i luante në harpë. Fqinji i tij, i cili nuk e donte muzikën, i tha për t’u tallur:
– Zoti Shiler, ju interpretoni si Davidi, por jo dhe aq mirë.
– Dhe ju flisni si Solemoni, – iu përgjigj Shileri, – po jo edhe aq me mençuri.
Dhurata e dukës
Kur duka Karl August i Vajmarit e bëri fisnik, Shileri nuk e çmoi aq shumë këtë nderim. Ai ishte më mirënjohës ndaj dukeshës, e cila i kishte dhuruar një servis kafeje prej argjendi.
– Ja,- i tha ai, -poeti nuk duhet të shpërblehet veçse me dhurata të tilla.
Në shtratin e vdekjes
Kur Shileri ishte rëndë në shtrat, erdhi ta takonte një mik. Ai e pyeti se si ishte:
– Gjithnjë e më i qetë, – u përgjigj Shileri, para se të vdiste. Tani po i kuptoj më së fundi shumë gjëra që më parë më dukeshin të errëta. / Albert Vataj / KultPlus.com
Specialistët e Muzeut Historik Kombëtar vazhdojnë vizitat e tyre nëpër shkollat 9-vjeçare të Tiranës, për të ndërgjegjësuar nxënësit mbi vlerat më unike të trashëgimisë shqiptare në përgjithësi e në veçanti për xhubletën, e cila tashmë është trashëgimi botërore.
Në kuadër të Programeve Edukative, specialistët e MHK-së kanë organizuar takime informuese me shkollat “Misto Mame” ” Jeronim De Rada” dhe ” Lidhja e Prizrenit”.
Nëpërmjet një broshure të përgatitur enkas për xhubletën nga organizata Trashëgimia Kulturore pa Kufij për Shqipërinë (Culture Heritage without Borders Albania) nxënësit mësojnë për historinë, simbolikën dhe artin e punimit të xhubletës.
Në vitin 2022, UNESCO e shpalli xhubletën Trashëgimi Kulturore Jomateriale në Nevojë për Mbrojtje të Menjëhershme.
Muzeu Historik Kombëtar thekson se ruajtja fillon me dijen, prandaj nxit interesin e fëmijëve mbi historinë dhe pasurinë tonë kulturore./KultPlus.com
“Mendoj se të biesh në dashuri me jetën është çelësi i rinisë së përjetshme” – Doug Hutchison
“Jeni në këtë botë vetëm për një vizitë të shkurtër. Mos u ngutni, mos u shqetësoni. Dhe sigurohuni që t’u merrni erë luleve rrugës” – Walter Hagen
“Njeriu që guxon të humbasë një orë kohë, nuk e ka zbuluar vlerën e jetës”– Charles Darwin
“Nëse jeta do të ishte e parashikueshme, ajo do të pushonte së qeni jetë dhe do të ishte pa aromë” – Eleanor Roosevelt
“E gjithë jeta është një eksperiment. Sa më shumë eksperimente të bëni, aq më mirë” – Ralph Waldo Emerson
“E gjithë jeta është maja malesh dhe lugina. Mos lejoni që majat të jenë shumë të larta dhe luginat shumë të ulëta: – John Wooden
“Misioni im në jetë nuk është thjesht të mbijetoj, por të lulëzoj; dhe ta bëj këtë me pak pasion, pak dhembshuri, pak humor, dhe pak stil” – Maya Angelou
“Jeta është si të ngasësh një biçikletë. Për të mbajtur ekuilibrin, duhet të vazhdosh të lëvizësh” –Albert Ajnshtajn
“Gjëja më e rëndësishme është të kënaqeni me jetën tuaj – të jeni të lumtur – kjo është gjithçka që ka rëndësi – Audrey Hepburn
“Jeta është e shkurtër. E ke ti në dorë që ta bësh të ëmbël” – Sarah Louise Delany
“Gjithmonë më pëlqen të shikoj anën optimiste të jetës, por jam mjaftueshëm realist për të ditur se jeta është një çështje komplekse” – Walt Disney / KultPlus.com
Në mbrëmjen e hapjes së edicionit të 15-të të festivalit “Chopin Piano Fest”, skena u ndriçua nga drita e një palete muzikore të rrallë nga interpretimi i pianistes së njohur polake, Maria Ludwika Gabryś-Heyke. Ajo nuk interpretoi vetëm nota, por i rrëfeu ato, si një poete që flet për dashurinë e parë. Nën gishtat e saj, çelësat e pianos u shndërruan në petale emocionesh që shpërthenin në gjallëri e butësi, në një udhëtim që luhatej mes brishtësisë dhe furisë melodike. Veprat që solli përmbanin në vete një gjuhë të përjetshme — melodi që ngjasonin me pëshpëritje të shpirtit, të lëna në kohë nga mjeshtër të epokave të shkuara. Ajo nuk luajti, ajo ndjeu. Çdo tingull ishte një dritare e hapur drejt ndjesive të fshehura, çdo heshtje – një frymëmarrje e thellë e artit. Dinamika e saj ishte si një lum që gjarpëronte përmes natyrës së egër: herë i qetë, herë i vrullshëm, por gjithnjë magjepsës. E publiku – i heshtur, i kapluar – ndoqi çdo valë të shpërthimit muzikor që përfundoi në një kulm të ndjeshmërisë së pastër, aty ku emocioni nuk kishte më nevojë për fjalë, shkruan KultPlus.
Mbrëmja e hapjes së festivalit gjithashtu shënoi edhe Ditën e Evropës, 9 Majin. Amfiteatri i ri i Bibliotekës Universitare ishte i mbushur plotësisht. Nga ata në moshë të rinj e të moshuar, salla dukshëm pulsonte me rrahje zemrash. Karriget e mbushura plotë prisnin tashmë nisjen e festivalit i cili ndriçonte bukur. Prapavija në skenë e lulëzuar në nota tingujsh që rrinin këndshëm mbi ekranin e vendosur, perdet në ngjyrë të tokës, re fletorët në ngjyrë portokalli dhe ato të bardhat që ndihmonin për vështrimin më të pastër të gishtërinjve të pianistes, ishin elementet që binin në sy që në fillim. Ambienti i ngrohtë e rriste emancipimin e publikut për të përjetuar një recital pianistik të mrekullueshëm.
Festivali “Chopin Piano Fest“ do të zgjasë një muaj dhe do të sjellë 15 koncerte me pjesëmarrjen e 26 artistëve ndërkombëtarë dhe vendorë, përfshirë edhe dy koncerte të tjera dhe pesë masterklasë.
Hapjen e festivalit ‘Chopin Piano Fest’ e nisi drejtoresha artistike Lelja Pula e cila fillimisht tregoi për bashkëpunimin e parë me Zyrën e Bashkimit Evropian.
“Miq të dashur të festivalit, sonte me kënaqësinë më të madhe së bashku po qëndrojmë në momentin më të rëndësishëm në 15 vjetorin e festivalit të përvitshëm Chopin Piano Fest Prishtina. Vlerë e shtuar e festivalit është edhe bashkëpunimi ynë tanimë tradicional me Zyrën e Bashkimit Evropian në Kosovë me rastin e Ditës së Evropës, 9 maji. Sivjet gjithashtu i bashkohemi edhe festimit të madh të 80 vjetorit të çlirimit nga fashizmi. Kanë kaluar 15 vite me përjetime muzikore të mrekullueshme dhe të paharruara artistike, andaj me këtë rast dëshirojmë të shprehim falënderimin tonë të përzemërt për të gjithë mysafirët tanë të cilët janë artistë të jashtëzakonshëm. Janë mbi dyzet shtete nga e gjithë bota që kanë qenë në skenën tonë gjatë këtyre viteve”, thotë ajo.
Sipas saj, falënderimi i takon edhe artistëve vendorë që i janë përgjigjur ftesës dhe kanë ardhur në Prishtinë duke kontribuar në cilësinë e lartë të programit muzikor.
“Gjithashtu, dëshiroj të shpreh mirënjohje të thellë për ekipin tonë të mrekullueshëm, për punën dhe angazhimin maksimal në realizimin e përsosur të festivalit. Falënderimi shkon edhe për partnerët dhe mediat që kanë qenë këtu me besnikëri për 15 vite. Mirënjohje e veçantë shkon për publikun tonë, dhe pa ta, i gjithë ky organizim nuk do kishte kuptim dhe këtë jehonë.”
Drejtoresha organizative e festivalit, Besa Luzha foli rreth kontributit që ky festival ka sjell përgjatë 15 viteve.
“Jam shumë e lumtur që së bashku kemi arritur në këtë edicion të 15-të, ne po ndjehemi shumë krenarë për arritjet në aspektin lokal dhe ndërkombëtarizimin e këtij festivali. Plot 15 vite ne jemi anëtarë të devotshëm të Federatës Ndërkombëtare të Shoqatave Chopin në botë, e cila është pjesë e UNESCO-s dhe përmes saj edhe Kosova e ka një vend të vogël në këtë institucion të rëndësishëm. Pa përkrahjen e institucioneve të cilave asnjëherë më shumë se viteve të fundit nuk i kanë kushtuar rëndësi kulturës, gjithë ky mision do të ishte i pamundur, andaj falënderojmë Ministrinë e Kulturës, Komunën e Prishtinës, Ministrinë e Punëve të Jashtme, UP-në, Filharmoninë e Kosovës. Po ashtu, ne kemi arrirë një sukses të madh duke e inkuadruar edhe sektorin privat, kompanitë e ndryshme që po mbështesin artin dhe kulturën përmes ligjit të sponsorizimit.”
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka vlerësuar lartë rrugëtimin e festivalit “Chopin Piano Fest” dhe ka premtuar se të gjitha institucionet do të jenë përherë në përkrahje të artit dhe kulturës.
“Të nderuar të pranishëm, është nder për mua të jem sonte këtu me ju në hapjen e ngjarjeve më domethënëse kulturore në vendin tonë, Chopin Piano Fest, një festë e pianos por edhe e bashkimit shoqëror e edukimit artistik dhe diplomacisë kulturore. Emri i festivalit përmban figurën e Frederic Chopin, një prej emrave më unifikues në historinë e pianizmit botëror. Pianoja nuk është vetëm mjet muzikor por është mjet fisnikërie, disipline e krijimtarie. Përmes tingullit të saj, ka fuqinë të lidhë njerëzit e të ndërtojë ura midis kulturave dhe brezave. Figura e Frederic Chopin, mjeshtër i pianos dhe simbol i komunitetit kulturor evropian, ka ndikuar thellësisht në arsimimin në Kosovë ku muzika e tij është interpretuar, studiuar dhe përkujtuar përmes konkurseve dhe krijimeve të reja nga kompozitorët tanë. Chopin Piano Fest tashmë është traditë e konsoliduar, pasqyron hapin tonë ndaj botës, pasionin për muzikën dhe përkushtimin për cilësi. Edhe këtë vit, programi i festivalit është i pasur dhe mbresëlënës me artistë nga Polonia, Franca, Italia, Hungaria, Ukraina, Austria, Mbretëria e Bashkuar, Lituania, Kuba Suedia dhe Kosova. Kjo është një dëshmi e bashkëpunimit ndërkombëtar dhe faktit që Kosova po fiton në hartën kulturore globale. Ky festival është një ekosistem i gjallë kulturor që mbështetë talent të rinj, promovon trashëgiminë muzikore, dokumenton krijimtarinë dhe nxit diplomacinë përmes artit. Festivali lidh skenën tonë të pavarur muzikore me struktura të ngjashme në rajon dhe në botë.”
Shefi i Zyrës së Bashkimit Evropian në Kosovë, Aivo Orav, ka thënë se artistët kosovarë janë bërë pjesë e denjë e peizazhit kulturor evropian, duke arritur majat dhe duke kontribuar me talentin dhe pasionin e tyre.
“Nëse hedhim një vështrim prapa në të kaluarën, Bashkimi Evropian shfaqet si projekti më i suksesshëm në historinë moderne. Ndërsa shikojmë drejt së ardhmes, ne e ëndërrojmë dhe e besojmë që ky projekt do të vazhdojë të jetojë përherë. Jam veçanërisht i lumtur që, në prag të Ditës së Evropës, kemi mundësinë të festojmë përmes gjuhës universale të muzikës — me veprat e jashtëzakonshme të Fryderyk Chopin-it. Bashkëpunimi ndërmjet Zyrës së Bashkimit Evropian në Kosovë dhe festivalit Chopin Piano Fest ka qenë shembullor dhe është kthyer tashmë në një partneritet të qëndrueshëm dhe tradicional. Ky bashkëpunim dëshmon fuqishëm për rëndësinë thelbësore që ka shkëmbimi kulturor ndërmjet Kosovës dhe Bashkimit Evropian. Artistët kosovarë janë bërë pjesë e denjë e peizazhit kulturor evropian, duke arritur majat dhe duke kontribuar me talentin dhe pasionin e tyre. Bashkimi Evropian ka qenë një mbështetës i fortë i kulturës në Kosovë dhe do të vazhdojë të jetë i tillë edhe në të ardhmen. Gjatë viteve, Chopin Piano Fest ka sjellë në Prishtinë muzikantë të mrekullueshëm nga mbarë bota, dhe sot, me kënaqësi të veçantë, presim të dëgjojmë interpretimet që do të na dhurojnë emocione të paharruara.”
Përfaqësuesja nga Ministria e Jashtme e Polonisë, Agnieszka Kowalska u ka uruar të pranishmëve që të zhyten thellë brenda pasurisë së muzikës polake.
“Është kënaqësi e veçantë për mua t’ju uroj mirëseardhje të ngrohtë të gjithëve ju që keni ardhur në këtë koncert të veçantë, në kuadër të festimeve për Ditën e Evropës, e cila këtë vit ka një rëndësi të veçantë për ne. Dëshiroj të theksoj se Polonia e njeh dhe e mbështet plotësisht aspiratën e Kosovës për integrimin evropian. Jemi krenarë që Shoqata Chopin në Kosovë ka vendosur ta hapë këtë edicion të festivalit me një performancë të jashtëzakonshme. Shpresoj që koncerti i sonte të jetë momenti kulmor i edicionit të 15-të të Chopin Piano Fest dhe ju ftoj që të zhytni veten në pasurinë e muzikës polake. Më lejoni t’ju uroj një përvojë të paharrueshme muzikore.”
Pas këtyre fjalimeve, në sallë mbizotëroi heshtja për të sjellë në skenë pianisten polake Maria Ludwika Gabryś-Heyke me duartrokitje dhe brohoritje të shumta.
Mbrëmja nisi me një goditje të butë, por të sigurt – “Polonaise in cis – op. 26 nr. 1” u ngrit mbi tingujt si një hark triumfi, një marsh krenar që e shpalli ardhjen e një muzike që nuk njeh kohë. Gishtat e saj preknin pianon si ushtarë të disiplinuar që ndjekin një mision melodik – të hapin rrugën për emocionin. Katër Mazurkat e op. 30 erdhën si kujtime nga fshatrat e humbur të Polonisë – me ritme që luhateshin si hapa vallëzimi të një kujtese të gjallë. Në to, ajo nuk interpretonte thjesht tinguj, por rrëfente jetën e një populli të tërë, me dhimbjen dhe hijeshinë e tij të heshtur.
“Nocturne në cis – mol, op. 27 nr. 1” e mbështolli sallën në një natë të butë dhe të pambarimtë. Çdo notë u derdh si dritë hëne mbi një liqen të qetë, ndërsa publiku u tret në qetësinë që vetëm muzika e Chopin-it mund ta krijojë. Me “Nocturne në H-dur, op. 32 nr. 1”, ajo solli një dritë më të ngrohtë, më njerëzore. Ishte sikur të dëgjoje zemrën e dikujt që flet pa fjalë, që rrëfen pa pasur nevojë të kuptohet. Tingujt e saj pikturonin një butësi që mbetet në mendje si aroma e një mbrëmjeje pranverore. Dhe pastaj, si një shpërthim i papritur i ndjenjave të fshehura, “Fantaisie-Impromptu në cis – mol, op. 66” përmbylli gjithçka. Aty pianistja u bë një me instrumentin — një stuhi pasioni dhe teknikë që shpërtheu mbi piano.
Pjesa e dytë e programit hapi një dritare tjetër të shpirtit të Chopin-it — një botë ku aristokracia e formës përqafohej me melankolinë e një zemre që s’pushonte së kërkuari përjetësinë në tingull.
“Polonaise në c – mol, op. 40 nr. 2” u ngjit mbi vend me një solemnitet të thellë — si një elegji e heshtur, një rrëfim i brendshëm i krenarisë së plagosur. Ajo fliste me peshën e kujtesës, e cila nëpërmjet fuqisë së ritmit shndërrohej në qëndresë. Në duart e pianistes Maria Ludwika Gabryś-Heyke, kjo polonezë nuk ishte thjesht një formë — ishte thirrje, hije, shpresë e ngulitur në një tokë që frymon përmes muzikës.
Pastaj, “Valset në es – dur, op. 34 nr. 1” u shfaq si një dritë që ndizet në ballo, një rrotullim i hijshëm në mes të sallës, ku çdo notë kishte aromën e parfumeve të epokës romantike. Ajo fluturonte lehtë mbi piano, por pas lehtësisë fshihej një mall — një buzëqeshje që s’flet kurrë plotësisht. “Valset në a – mol, op. 34 nr. 2” ishte si një fije zëri që vjen nga një dritare e mbyllur — plot me kujtime, e brishtë dhe e ndalur në ajër. Ky ishte valsi i një shpirti që kërkon një emër nëpër hapësira bosh, një ritëm që ecën, por kurrë nuk gjen një strehë të qetë. Pianistja prekte këtë ndjesi me finesë të rrallë.
E me “Valset des – dur, op. 64 nr. 1” — të njohur ndryshe si “Minute Ëaltz” — ajo solli një lojë shpërthyese. Një xixëllimë e shpejtësisë, një dritë që vezullon në errësirën e mendimeve të thella. Ky vals nuk është për t’u matur në kohë, por për t’u përjetuar si shpërthim i pastër gëzimi — një ndjekje pas kohës që ikën, pa mundur ta kapësh kurrë. Në fund, vepra “Andante spianato dhe Grande Polonaise Brillante në es – dur, op. 22” ishte si një kurorë mbi gjithë natën. Fillimi – një ëndërr e qetë, një melodi që shtrihet mbi piano si një pëlhurë mëndafshi. Dhe më pas – një shpërthim i hijeshisë, i shkëlqimit teknik, i dashurisë për formën dhe fuqinë e lirisë. Në këtë vepër, pianistja u bë kalorëse e bardhë e romancës dhe rebelimit artistik; çdo notë ishte një hap mbi një skenë që tani nuk i mjaftonte më.
Madhështia e rrallë e interpretimit pianistik të Maria Ludwika Gabryś-Heyke, mjeshtëria e një gruaje që nuk e pushton skenën, por e shndërron atë në një zgjatim të shpirtit të saj, ndërlidhja e thellë mes emocioneve dhe tingujve, vallëzimi i butë i trupit me çdo notë, pasioni që shkruhej në shprehjet e fytyrës si në një letër të hapur – ishin këto elementet që e kthyen natën në një përjetim të pazëvendësueshëm. Ajo luante si të kish lindur me ato melodi në duar. Çdo prekje ishte një ofrim i shpirtit përballë një bote që dëgjonte në heshtje dhe merrte frymë përmes saj. Publiku tërhiqej vazhdimisht në brendësinë e lojës së saj — në skutat më intime të një muzike që lindte dhe jetonte vetëm aty, vetëm atë natë.
Ishin duartrokitjet ato që ndërhynin në heshtjet mes frazave — të ngrohta, të papritura, por të merituara. Heshtjet e krijuara nga ajo, me një saktësi kirurgjikale, u mbushën me falënderimet e buta të publikut, që shpërthenin në emocione të pakontrolluara. Në atë çast, ajo nuk ishte vetëm interprete. Ishte krijuese e një përvoje të përbashkët. Dhe publiku, në mënyrën më të natyrshme, u shndërrua në pjesën e fundit të enigmës — në nyjën që lidhte artin me përjetimin. Ashtu, nata u bë një e tërë, një kujtim që do të jetojë gjatë në mendjet e të gjithë atyre që patën fatin të jenë dëshmitarë të saj.
Pianistja polake Maria Ludwika Gabryś-Heyke e cila performoi për herë të parë në Kosovë, ka thënë se ndjehet tejet e lumtur që ka ndarë skenën me audiencën e Kosovës.
“Pata një nder shumë, shumë të madh të luaj për ju sonte. Desha ta nis koncertin me një pjesë shumë tradicionale polake, sepse në kohët e mëhershme, çdo festë në Poloni fillonte me një valle kombëtare polake. Dhe Chopin e shkroi këtë pjesë pak para se të largohej përgjithmonë nga Polonia. Më pas janë Mazurkat – ato ishin shumë pranë zemrës së Chopin-it, dhe ai i kompozoi ato gjatë gjithë jetës së tij, duke përfshirë në to edhe vuajtjen, edhe gëzimin. Në pjesën e parë të koncertit, dëshirova të prezantoj vepra që janë plot dritë dhe hije – vepra shumë ekspresive. Kjo është hera e parë që performova këtu. Kam kaluar tashmë dy ditë në Kosovë dhe kam takuar njerëz shumë miqësorë, dhe më pëlqen shumë energjia që ka ky vend. Jam shumë e lumtur që isha së bashku me audiencën e Kosovës.”
‘Chopin Piano Fest’ gjatë këtij edicioni do të prezantojë edhe 14 koncerte të tjera në vazhdim. Nata e dytë e këtij festivali vjen më datë 12 maj ku do të interpretojë Sihana Badivuku, Jelena Ocic dhe Artem Yasynskyy në Amfiteatrin e Ri të Bibliotekës Universitare./ KultPlus.com
Aplikacioni i mesazheve WhatsApp i kompanisë Meta aktualisht ka mbi 3 miliardë përdorues, bëri të ditur shefi i kompanisë Mark Zuckerberg gjatë një video-konference mbi rezultatet e tremujorit të parë të kompanisë.
Pasi arriti 2 miliardë përdorues aktiv mujor në vitin 2020, aplikacioni tani është ndër të paktët e zgjedhur, përveç Facebook-ut, po ashtu e kompanisë Meta, që tejkalon 3 miliardë përdorues.
Për shkak të bazës së madhe të përdoruesve, WhatsApp është një biznes i madh i kompanisë Meta, veçanërisht tani që kompania ka vendosur një pjesë të madhe të aksioneve në qasjen e saj të inteligjencës artificiale.
Aplikacioni, sipas kompanisë, është një nga kanalet e saj më të mëdha të shpërndarjes për shërbimet e inteligjencës artificiale.
“Ne shohim njerëz që angazhohen me inteligjencën artificiale të Meta-s në të gjithë familjen tonë të aplikacioneve”, tha gjatë video-konferencës Susan Li, drejtoreshë financiare e kompanisë.
Zuckerberg tha se edhe pse WhatsApp i bën aftësitë e inteligjencës artificiale lehtësisht të arritshme, kompanisë së tij i është dashur të miratojë një strategji ndryshe për të inkurajuar përdorimin e produkteve të saj të inteligjencës artificiale në vende si SHBA-ja, ku shumica e përdoruesve ende preferojnë të dërgojnë mesazhe me njëri-tjetrin përmes aplikacioneve standarde të porosive në telefonat e tyre.
“Shpresojmë të bëhemi lider me kalimin e kohës (në tregun e mesazheve në SHBA), por atje jemi në një pozicion ndryshe nga ajo si jemi në pjesën më të madhe të botës në WhatsApp”, tha Zuckerberg.
Sipas kompanisë META, WhatsApp Business, platforma komerciale e aplikacionit të mesazheve, po zgjerohet dhe po kontribuon ndjeshëm në 510 milionë dollarë të ardhura të gjeneruara nga familja e aplikacioneve të saj./KultPlus.com
Filmi ‘Mua besoj më shpëtoi portreti’ nga Alban Muja vazhdon udhëtimin në dy festivalet ‘Vienna Shorts’ dhe ‘Kurzfilm Festival Hamburg’, përcjell KultPlus.
Në festivalin ‘Vienna Shorts’ do të shfaqet më 31 maj, ndërkaq në festivalin ‘Kurzfilm Festival Hamburg’ do të shfaqet më 6 qershor.
Në vijim gjeni postimin e Qendrës Kinematografike të Kosovës:
Filmi ‘Mua besoj më shpëtoj portreti’ (I Believe the Portrait Saved Me) nga Alban Muja vazhdon udhëtimin e tij në dy festivale të mrekullueshme:
✨ Vienna Shorts (27 Maj – 1 Qershor 2025), ku do të jetë pjesë e programit tematik “Kur do të mësojnë ndonjëherë?”
✨ Kurzfilm Festival Hamburg (3 – 8 Qershor 2025), ku do të konkurrojë në Garën Ndërkombëtare./KultPlus.com
Libri i Psikoterapia e Kohezionit të Brendshëm nga Fitim Uka është pranuar zyrtarisht në Federatën Botërore të Psikoterapisë, përcjell KultPlus.
Federata Botërore e Psikoterapisë është organizata më e madhe dhe më e vjetër në botë në fushën e psikoterapisë, me mbi 30 mijë anëtarë nga të gjitha kontinentet.
Në vijim KultPlus ua sjell postimin e Fitim Ukës:
A jeni gati për superlajmin e dekadës?
Psikoterapia e Kohezionit të Brendshëm është pranuar zyrtarisht në Federatën Botërore të Psikoterapisë (WFP)!
WFP është organizata më e madhe dhe më e vjetër në botë në fushën e psikoterapisë, me mbi 30 mijë anëtarë nga të gjitha kontinentet. Ndërkaq, nga sot, Asociacioni i Psikoterapisë së Kohezionit të Brendshëm bëhet anëtar me të drejta të plota i kësaj federate ndërkombëtare.
A nuk është ky një lajm i jashtëzakonshëm?
Për ne, kjo përfaqëson kulmin e një suksesi të rrallë — të një psikoterapie që lindi vetëm tre vite më parë, që fillimisht foli shqip, por që sot njihet, pranohet dhe respektohet në mbarë botën.
Urime dhe mirënjohje të thellë për secilin prej jush që ka dhënë kontribut në konceptualizimin, zhvillimin dhe avancimin e kësaj qasjeje terapeutike që po prek e transformon jetët e njerëzve përtej kufijve.
Qendra e Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët në 5-vjetorin e krijimit të saj, zhvilloi aktivitetin e promovimit të veprimtarisë dhe botimeve në mjediset e Bibliotekës së Universitetit “Aleksandër Xhuvani”.
Në hapje të këtij aktiviteti fjalën e mbajtën organizatorja e kësaj veprimtarie dr. Aurela Basha, më tej vijoi dekani i Fakultetit të Shkencave Humane, prof. as. dr. Ardian Lami, i cili falenderoi pjesëmarrësit në këtë aktivitet dhe ftoi qendrën në bashkëpunime të tjera në të ardhmen.
Drejtoresha e Qendrës së Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët (QSPA), prof. Diana Kastrati bëri prezantimin e punës 4-vjeçare të qendrës dhe tre hullive kryesore në të cilën zhvillohet puna që janë studimet, publikimet dhe aktivitetet kulturologjike.
Më pas u ndal në prezantimin e FEL-it, revistës Continuum, kolanës kushtuar prof. Ernest Koliqit dhe veprës “Jeronim De Rada- Vepra historike dhe filologjike”, e kuruar nga profesor Jup Kastrati”./KultPlus.com
Dhuna tiranike e quajtun “proletare”, e ushtrume ditë e natë gjithkund e papushim, pa dallue fshat, as qytet, e shoqnume me britmat e sloganet papagal dhe torturat çnjerëzore, me rrenat e kaçarrenat e njerëzve servilë o t’paguem: mbas gjithë atyre pushkatimeve të përgjakshme, burgimeve e shpërnguljeve të dhunshme masive, ia dulen me e përkulë popullin e lirë të Shqipnisë dhe kështu dhuna partizane iu duel me u ba Qeveri.
Më 9 Maj 1945 ra Gjermania. Erdhi urdhni për më u ra të gjithë kumbonëve. Për botën duhej t’ishe gëzim i madh. Por nuk kje për ne. Fitues kishte dalë Stalini. Atij i këndohej ndër të gjitha rrugat nga gupet e repareve partizane.
“Bijt e Stalinit jemi ne, që çlirojmë botën anë e m’anë, e do t’valojë përmbi dhe flamuri i kuq, flamuri parizant.”
Mbas darke , sic mblidheshim, tue folë për ngjarjet e ditës njani tha: ndigjoni fjalët e kangës; aman, sa shumë djelmët i paska pasë ky Stalini në këtë dhenë tonë! – Lene ma,- iu përgjigj nji plak,- se këtu baba Sulltani e kushdo që të na sundojë na e thrrasim babë o xhajë. – Pse po interesohesh ti? Sikur t’ishin këta të rijt hajde de, por ti… Para njizet vjetësh sigurisht që jo. – – Un, – tha, – mendoj që Çurçilli nuk se si e duron Stalinin që ka zabtue gjysën e Europës, prandaj së shpejti angalzët e rusët do të jenë në luitë. – Anglia ka paktin njëzetvjeçar të miqsisë me Bashkimin Sovjetik dhe ajo i mban paktet se e zen lepurin me qerre. – Nuk ashtu punë paktesh,- tha një tjetër, – por Çurçilli vetë për më shkatërrue Gjermaninë ja u ka shitë Europën me gjithë kolonitë biznesmenëve të Amerikës e gjysen tjetër rusve. Gjatë historisë shofim se shumë ngjarje të mëdha të politikës i cakton vetëm trilli personal i udhëheqsave. Me këtë rasë ky i gëzohet vetëm titullit të naltë: “Strategu politik e luftës së dytë botnore” pamvarësisht se gjysën e Europës e ka hjedhë në skllavni e gjysën tjetër copë e zhel në rrugë të madhe me lypë nji copë bukë prej jankive. – Ai qe ban, din shka ban,- tha plaku.- Un mendoj që ai bashkë me Ameriken nuk kanë me e lanë gjatë komunizmin në Europë. – Po ti, Pater Gjon,- pveti nji tjetër,- shka mendon. – Un ndryshoj,- tha At Gjon Shllaku.- Kjo luftë asht ba për më i sjellë botës nji ekpokë të re, atë të “Kombeve të Bashkueme”. Karta e Kasablankës na çontë nji bashkëpunim i të gjitha kombeve. – Ajo nuk asht gja tjetër, por nji version i ri i Lidhjes së Kombeve të presidentit Uilson: ajo ma shumë e nxit luftën se e kundërshton. – Kjo lufta e dytë, – tha At Gjoni, – u ba luftë ideologjike. Në njanen anë demokracitë kapitaliste bashkë me komunizmin dhe me tjetrën fashizmi e nazizmi që fliteshin për nji rend të ri. Kështu ky bashkëpunim ka më i përpunue njerëzit që hem kapitalistat të përqafojnë idetë e socializmit, edhe komunizmit ka me u ba demokratik e dikur e do të jetojnë bashkë. – Kurgja nuk po na thue Pater Gjon, – tha persëri plaku. Komunizmi e demokracia janë krejt dy shjetana të kundërt dhe nuk mund aviten kurr bashkë. Hori e pasaniku jeton veç me fitue, ndërsa komunizmi asht si ai djali që kur rrin pa punë çohet e rrahë e mbyet fëmijën e vet. Mjerisht ne na ka përfshi ky e na do vuejmë deri të na lshojë. Ky nuk na lshon, por deri të vijë një tjetër me e hjekë qafet…
Ndërkaq ndër të gjitha qytetet administrata erdh tue u forcue pak a shum filloi me i sistemue edhe forcat deri atëherë partizane. Disa i veshi me uniformë policie e disa tjerë me ngjyrë tjetër. Filluen me u dukë bile edhe oficera të veshun me uniforma të bukura, por që nuk dihej se të cfarë ushtrije mund të ishin. Edhe nëpër zyre filloi me marrë punën në dorë ndonji njeri që ishte me mjaft shkollë, megjithëse pak kush të kryente punë, por të dërgojshin herë te ai o te nji tjetër deri që të shumtën e herës të përcjellshin pa gja. – U shpallën ligjë financiare e monetare me udhnesa drakoniane: Vulosën karmonedhat dhe vunë tatime luftet, superfitimit e fitimit dhe e mblodhën gjithë florinin e ruejtun me shekujndër qypa. Ndër komisjonet e tatimit emnuen edhe shumë tregtarë, për me u dukë se janë të ndershëm, por ata të shkretët as nuk i pveste kush e ma vonë ranë edhe në burg, Së fundmi banë edhe shumë reforma e filluen diskutimet për ligjin elektoral, i cili vazhdoi gjatë. Në këtë kohë u zhvilluen edhe veprimtari të rëndësishme kulturore. Shumë njerëz edhe filluen të mendojnë se këta e kishin mbarë e përnjimend me vullnet të mirë se ishin djelm të mirë që dojshin me i dhanë nji zhvillim të vërtetë gjendjes sociale të popullit shqiptar aq të mbrapambetun. Por shumë prej njerëzve të ditun e kishin kuptue gjendjen. N’at kohë në Kishën Franceskane kishim nji kujdestar. Kishte që ishte shumë i ndershëm e besnik, por edhe jepte shejet e nji te mbete mendore dhe kushdo që e shifte tallej me të me dashuni. Ashtu vepronte edhe At Gjon Shllaku. Sa herë që e shiftë n’oborr të Kuvendit apo në kjoster e merrte mrapa tue qeshë e i thonte “O more Mark sa i lumtun je ti sot! Të gjithë duhet të kishin kokën tande se shka ndodh. Hajde t’i ndrojmë krenat bashkë”! Maarku ikte si fëmija se ndoshta mendonte se koka mund ndrrohen më të vërtetë.
Deri aty kish vojtë puna: më i pas lakmi nji të marri.
(Pjesë e shkëputur nga libri i At Zef Pllumit “Rrno vetëm për më tregue”)/ KultPlus.com
Papa i ri i Kishës Katolike, Leo XIV, mbajti meshën e tij të parë këtë të premte në Kapelën Sistine, më pak se 24 orë pas zgjedhjes së tij si pontifi i 267-të dhe pasardhësi i Papa Françeskut.
Ish-kardinali Robert Prevost, amerikani i parë që ngjitet në fronin papnor, u shfaq i qetë gjatë meshës së kremtuar në mesin e kardinalëve që e zgjodhën atë.
I veshur me petka të thjeshta të bardha e të arta, Papa Leo, i lindur në Çikago dhe ish-misionar për dy dekada në Peru, foli fillimisht shkurtimisht në anglisht, për të vazhduar predikimin në italisht të rrjedhshëm.
Në homelinë e tij, Papa 69-vjeçar theksoi vizionin për një Kishë që shërben si “administratore besnike” për të gjithë besimtarët.
Ai paralajmëroi për pasojat e mungesës së besimit në botën moderne, duke përmendur “humbjen e kuptimit të jetës, shpërfilljen e mëshirës, shkeljet tronditëse të dinjitetit njerëzor dhe krizën e familjes”, raporton Reuters, transmeton Klankosova.tv.
Zgjedhja e një amerikani si papë ishte e papritur, pasi shumë mendonin se një “superfuqi” si SHBA nuk do të mund të drejtonte Kishën botërore.
Megjithatë, Leo XIV mban edhe shtetësinë peruviane dhe ka kaluar pjesën më të madhe të jetës së tij në shërbim të të varfërve në Amerikën Latine, veçanërisht si ipeshkëv në qytetin Chiclayo nga viti 2015 deri në 2023.
Qytetarët e Chiclayo-s dolën në rrugë për të festuar zgjedhjen e “njërit prej tyre”, ndërsa kambanat e kishave kumbonin në shenjë gëzimi.
Zgjedhja e emrit “Leo” është e ngarkuar me simbolikë. Papa i fundit me këtë emër, Leo XIII (1878-1903), ishte i njohur për angazhimin e tij ndaj drejtësisë sociale dhe për përpjekjet për ta sjellë Kishën më pranë punëtorëve dhe të varfërve, një vizion që duket se Papa i ri synon ta vazhdojë.
Meshë inaugurale për Papa Leo XIV do të mbahet të dielën, më 18 maj, në Sheshin Shën Pjetër. Janë ftuar liderë botërorë dhe fetarë në këtë ngjarje madhështore, që shënon nisjen zyrtare të papatit të tij. Inaugurimi i Papa Françeskut në vitin 2013 tërhoqi mbi 200,000 besimtarë.
Papa i ri do t’i mbajë përkohësisht në detyrë zyrtarët aktualë të Vatikanit, përpara se të marrë vendime për ndryshime eventuale. Ai trashëgon një Kishë me sfida të shumta: nga mungesa në buxhet, ndarjet për çështjet LGBT dhe rolin e grave, e deri te përgatitjet për Vitin e Shenjtë, që do të sjellë miliona pelegrinë në Romë.
Pavarësisht profilit të tij të ulët publik, Leo XIV ka qenë një figurë kyçe në Vatikan, sidomos në zgjedhjen e ipeshkëve të rinj në mbarë botën. Kjo e bën atë një figurë me ndikim të madh, dhe të shumëpritur për t’u parë në veprim.
Filatelia e Postës së Kosovës ka vënë në qarkullim postar emisionin e ri të pullave postare nga tema Evropa të titulluar “Zbulimet kombëtare arkeologjike – Ulpiana 2023”.
Ky emision i pullave postare prezanton një nga zbulimet më të rëndësishme arkeologjike në Kosovë, në parkun arkeologjik të Ulpianës.
Motivet e pullave postare mbartin imazhe kushtuar themelimit të Iustiniana secunda (Justinianës së dytë), e përshkruar si një urbs Dardaniae nga perandori Justinian dhe gruaja e tij Theodora (535-545 AD), si dhe të zogut houbara bustard (outis), një zog shtegtar, në dyshemenë mozaik të bazilikës episkopale të Iustiniana secunda (535-545 AD), zbuluar nga A. Hajdari, C.J. Goddard dhe M. Berisha.
Ndërkaq, blloku filatelik paraqet “Representation of a houbara bustard (outis), a migratory bird”, pranë një shatërvani në dyshemenë mozaik të bazilikës episkopale të Iustiniana secunda (535-545 AD), zbuluar nga A. Hajdari, C.J. Goddard dhe M. Berisha.
Realizimi i emisionit të pullave postare është mundësuar me përkrahjen e Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit, ndërkaq pamjet e këtij emisioni janë siguruar nga vet zbuluesit, në kuadër të bashkëpunimit ndërinstitucional me Institutin Arkeologjik të Kosovës, Universitetin e Prishtinës dhe ENS.
Emisioni i pullave postare përbëhet nga dy pulla postare, blloku filatelik dhe Zarfi i Ditës së Parë (ZDP), ndërkaq në qarkullim postar do të jetë deri në konsumimin e saj të plotë.
Kryeministri në detyrë, Albin Kurti, ka bërë homazhe pranë varrezave të heronjve Ilir Konushevci e Hazir Malaj në 27 vjetorin e rënies së tyre. Kurti e quajti Konushevcin pasardhës të denjë të Zahir Pajazitit . Ai tha se Konushevci ishte shpirti i Ushtrisë Çlirimtare.
“Ishte shpirti i UÇK-së meqë ishte në krye të logjistikës dhe furnizimit, në një kohë të vështirë kur UÇK-ja po përballej me një ushtri që ishte shumëfish më e pajisur me armatime, municion, mirëpo me vullnetin e çeliktë të luftëtarëve të paepur si puna e Ilir Koushevcit, edhe ajo që ishte e paimagjinueshme bëhej e mundur. UÇK-ja jo vetëm që merrte pjesë ne beteja, por edhe ngadhënjente aty”tha Kurti.
Kreu në detyrë i qeverisë tha se Konushevci kishte nisur veprimtarinë e tij shumë më herët, saktësisht me 1 3maj të vitit 1992. “Atëherë kur u formua organizata e fshehtë politike, “Shqiponjat”, dhe prej asaj dite nuk u ndal asnjëherë për shtimin e radhëve të UÇK-së”.
Kurti tha se, pa njerëz si Iliri nuk mund të kishte luftë çlirimtare pa të cilën nuk mund ta kishte as liri e as shtet.
“Andaj homazhet tona që i bëjmë tek varret e dëshmorëve e martirëve gjatë kësaj pranvere e në veçanti sot te Ilir Konushevi e Hazir Malaj, shprehim mirënjohjen e thellë për punën e sakrificën e tyre, por shprehim edhe përkushtimin tonë që të vazhdojmë rrugën e tyre e cila sot e ka kuptimin e një Republike të pavarur demokratike e sidomos me furnizim të ushtrisë sonë, me forcim të FSK-së, ashtu që të kemi ushtri që i del zot atdheut edhe Republikës edhe popullit të Kosovës”, tha tutje kryeqeveritari në detyrë në këtë ditë përkujtuese për heronjtë Konushevci e Malaj.
Sipas tij, Ushtria e Kosovës sot është më e pajisur e më e madhe se kurdoherë.
“Me gëzim themi se krenaria jonë për Ilir Konushevcin e Hazir Malën është në të njëjtën kohë edhe realitet i ri, sepse Kosova anë e mbanë posaçërisht rrotull kufirit me Serbinë ka më shumë forca se kurdo herë më parë dhe në këtë mënyrë brezi i ri do të mund të punojnë, studiojnë e flenë të qenë në mënyrë që asnjëherë të mos përsëritet që mund t’i përngjajë agresionit të Serbisë në të kaluarën”, tha ai./rtk/ KultPlus.com
Komuniteti artistik në vend është hidhëruar nga lajmi i ndarjes së parakohshme nga jeta të Hermon Madhit.
Hermon Madhi ishte mësues i artit pamor, në Liceun Artistik “Jordan Misja”. Dhimbjen për ndarjen si edhe ngushëllimet për familjen Madhi, i ka shprehur edhe ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja.
“Si shok klase në Lice, e kujtoj për stilin e tij unik, për mendimin e lirë dhe frymën moderne, për shpirtin rebel, por mbi të gjitha, për zemrën e tij të mirë. U prehsh në paqe Hermon”, shkruan ministri Gonxhja në rrjetet sociale.
Hermon Madhi ishte profesor i pikturës dhe historisë së artit, nip i piktorit Guri Madhi. /atsh/ KultPlus.com
U përurua zyrtarisht pavijoni shqiptar në Bienalen e 19-të Ndërkombëtare të Arkitekturës në Venecia, një nga ngjarjet më prestigjioze të artit dhe arkitekturës në botë.
Në prani të kuratorit të këtij edicioni, Carlo Ratti, u përurua pavijoni ynë me temën “Building Architecture Culture”, kuruar nga Anneke Abhelakh. I pranishëm ishte edhe ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja.
Pavijoni shqiptar ofron një reflektim të thellë mbi arkitekturën si një gjuhë shoqërore, një mjet për dialog, përfshirje dhe transformim.
Një moment i veçantë i përurimit ishte prania e disa prej emrave më të njohur të arkitekturës botërore si Bjarke Ingels, Winy Maas, si dhe përfaqësues të disa prej studiove më të njohura ndërkombëtare, një dëshmi e rritjes së vëmendjes që po tërheq Shqipëria në arenën globale.
Pavijoni shqiptar do të jetë i hapur për publikun nga data 10 maj deri më 23 nëntor 2025./ atsh/ KultPlus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka pritur në takim ambasadorin e Mbretërisë së Bashkuar në Kosovë, Jonathan Hargreaves.
Në këtë takim u diskutua për zhvillimet e fundit politike në vend, me fokus të veçantë në nevojën për konstituimin sa më të shpejtë të institucioneve pas zgjedhjeve të 9 shkurtit.
Presidentja Osmani dhe ambasadori Hargreaves rikonfirmuan përkushtimin e ndërsjellë për forcimin e raporteve bilaterale ndërmjet dy vendeve dhe thellimin e bashkëpunimit në fusha me interes të përbashkët si ekonomia dhe mbrojtja, ashtu siç edhe ka patur dakordim gjatë vizitës së fundit në Kosovë të Sekretarit të Jashtëm britanik, David Lammy.
Një pjesë e takimit iu kushtua Procesit të Berlinit, të cilën kësaj radhe do ta organizojë Mbretëria e Bashkuar. Presidentja Osmani ritheksoi nevojën që në agjendën e këtij procesi të prioritizohet çështja e personave të zhdukur me dhunë, si një detyrim moral dhe ligjor që nuk mund të injorohet në kuadër të paqes së qëndrueshme në rajon.
Gjithashtu, u theksua rëndësia e bashkëpunimit të mëtejshëm në kuadër të agjendës për Gratë, Paqen dhe Sigurinë (WPS), duke parë mundësitë për një rol edhe më aktiv të Mbretërisë së Bashkuar në mbështetje të rolit të grave në proceset paqësore dhe vendimmarrëse.
Presidentja Osmani shprehu mirënjohje për përkrahjen e vazhdueshme të Mbretërisë së Bashkuar ndaj Kosovës, si dhe për kontributin e saj në avancimin e proceseve demokratike dhe integrimin në organizata ndërkombëtare./ KultPlus.com
Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave në bashkëpunim me organizatën “Active Mobility” dhe partnerë të tjerë në lëmin e arkivave, çeli një ekspozitë fotografike, e cila ilustron përdorimin e biçikletës në Shqipëri, përgjatë shekullit të kaluar.
Në çeljen e kësaj ekspozite pranë instalacionit “Reja”, ishin të pranishëm anëtarë të komunitetit të çiklistëve, qytetarë dhe dashamirës të shumtë të dyrrotakut.
Materialet arkivore të ekspozuara hedhin vështrimin në historikun e biçikletës, që ndër vite u shndërrua në një mjet transporti mjaft popullor. Mes të tjerash, kjo narrativë fotografike dëshmon se ngarja e biçikletave në Shqipëri u përqafua së pari nga qyteti i Shkodrës, për të gëzuar më pas pëlqimin e mbarë vendit.
Ekspozita do të qëndrojë e hapur deri më datë 15 maj. Ky aktivitet pati mbështetjen e Bashkisë Tiranë, Agjencisë së Parqeve dhe Rekreacionit, Fototekës/Muzeut Marubi, Ministrisë së Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, si edhe të një grupi koleksionuesish të pavarur. /atsh/ KultPlus.com
