Franca do të ndalojë pirjen e duhanit në plazhe, parqe, oborre publike dhe stacione autobusësh prej të dielës, ka thënë Qeveria.
Dekreti, i publikuar në Gazetën Zyrtare të shtunën, do të ndalojë pirjen e duhanit edhe jashtë bibliotekave, shkollave, pishinave, dhe synon mbrojtjen e fëmijëve nga duhanpirja pasive.
Në dekret nuk janë përmendur cigaret elektrike, ndërsa ata që shkelin ndalesën do të përballen me gjobë prej 135 eurosh.
“Duhani duhet të zhduket nga vendet ku ka fëmijë”, ka thënë Ministrja për Shëndet dhe Familje, Catherine Vautrin në maj, duke përmendur “të drejtën e fëmijëve për të thithur ajër të pastër”.
Hapësirat jashtë kafiterive janë përjashtuar nga ndalesa.
Sipas autoriteteve franceze, çdo vit në këtë shtet vdesin 75.000 njerëz si pasojë e komplikimeve të lidhura me duhanin.
Sipas një ankete të realizuar së fundmi, gjashtë në 10 francezë – 62 për qind – janë për ndalimin e pirjes së duhanit në ambiente publike./REL/ KultPlus.com
Shqipëria i bashkohet SHBA-së, Japonisë, Zvicrës, Gjermanisë, Arabisë Saudite, Tajlandës, Italisë, Francës, Indonezisë, Vietnamit dhe Egjiptit – në një përpjekje të guximshme për t’u shndërruar në një destinacion udhëtimi ultra luksoz – për turistë të nivelit të lartë ose elitarë, sipas “Travel and Tour World” (TTW).
Ndërkohë, Shqipëria i përafron ambiciet e saj me SHBA-në, Japoninë, Zvicrën, Gjermaninë, Arabinë Saudite, Tajlandën, Italinë, Francën, Indonezinë, Vietnamin dhe Egjiptin – e vendosur për të qenë në qendër të vëmendjes së udhëtimeve ultra luksoze.
Për më tepër, kalimi i Shqipërisë në udhëtimet ultra luksoze sinjalizon një konkurrencë të ashpër midis destinacioneve që luftojnë për turistë të nivelit të lartë – që dëshirojnë ekskluzivitet dhe përvoja të paharrueshme.
Megjithatë, ndjenja e pasigurisë rritet ndërsa informacionet e reja lënë të kuptohet strategjitë sekrete të Shqipërisë për të rivalizuar SHBA-në, Japoninë, Zvicrën, Gjermaninë, Arabinë Saudite, Tajlandën, Italinë, Francën, Indonezinë, Vietnamin dhe Egjiptin.
Shqipëria është gati të shkëlqejë midis gjigantëve të udhëtimeve ultra luksoze – dhe turistët e nivelit të lartë kudo po vëzhgojnë nga afër njohuritë nga përditësimi i ri.
Erërat e ndryshimit po fryjnë përtej Adriatikut. Shqipëria ka bërë një hap të guximshëm në botën e turizmit luksoz – duke u bërë zyrtarisht një vend partner në projektin turistik prej 1,4 miliardë dollarësh të Jared Kushner, i cili është gati të transformojë ishullin e Sazanit nga një relike e sekretit komunist në një vend magjepsës udhëtimesh luksoze.
Ky projekt e vendos Shqipërinë drejtpërdrejt në qendër të vëmendjes së turizmit global, duke sinjalizuar ambicie të mëdha përtej imazhit të saj tradicional të vijës së thyer bregdetare dhe pushimeve të përballueshme në plazh.
Një agim i ri për Ishullin e Sazanit
Sazani, ishulli i vetëm i Shqipërisë, mbart mistere prej disa dekadash. Dikur i mbyllur nën sundimin e rreptë komunist, ai qëndroi “i heshtur” për vite me radhë, me strukturat e tij ushtarake të braktisura që pasqyrojnë histori sekrete dhe izolimi.
Megjithatë, kjo heshtje po merr fund. Projekti i Jared Kushner planifikon të fshijë ato mbetje të së kaluarës, duke i zëvendësuar ato me një vizion gjithëpërfshirës të marinave, rezidencave luksoze, hoteleve me pesë yje dhe restoranteve të klasit botëror.
Vetëm rreth 8% e ishullit do të zhvillohet, duke ruajtur pjesën më të madhe të bukurisë së tij natyrore.
Ndërkohë, qeveria e Shqipërisë ka ndërhyrë, e vendosur të mos vëzhgojë vetëm nga jashtë.
Ajo ka krijuar kompaninë e Zhvillimit Shtetëror të Pasurive të Patundshme dhe të Zhvillimit të Shtetit Shqiptar për të mbajtur një pjesë në këtë sipërmarrje monumentale.
Ky veprim siguron që Shqipëria të ketë si përfitime ekonomike ashtu edhe fuqi vendimmarrëse – në një projekt që pritet të ripërcaktojë peizazhin e saj turistik.
Investime strategjike për një të ardhme strategjike
Për më tepër, qeveria e kryeministrit Edi Rama i ka dhënë planit të Kushner “statusin e investimit strategjik”, një përcaktim i rëndësishëm që përshpejton proceset rregullatore dhe heq pengesat burokratike.
Ky kuadër 10-vjeçar synon të transformojë fatin ekonomik të Shqipërisë duke siguruar një turizëm të qëndrueshëm dhe me vlerë të lartë, në vend që të mbështetet vetëm te vizitorët e tregut masiv.
Si rezultat, projekti është një nga investimet më të mëdha të huaja të vendit, duke sinjalizuar zhvendosjen e Shqipërisë drejt luksit dhe qëndrueshmërisë.
Një zgjerim nëpër Ballkan
Megjithatë, kjo nuk ka të bëjë vetëm me ishullin. Efekti zgjerues i projektit të Kushnerit do të prekë çdo cep të industrisë së turizmit të Shqipërisë – dhe madje do të përhapet në vendet fqinje të Ballkanit.
Udhëheqësit rajonalë e ndjekin nga afër Shqipërinë teksa pozicionohet si një lojtare udhëtimesh luksoze – e aftë për të tërhequr vizitorë me pasuri të larta neto, të cilët dikur mund të kenë anashkaluar perlat e fshehura të Adriatikut.
Për më tepër, vendndodhja strategjike e Shqipërisë midis Greqisë dhe Malit të Zi – e vendos atë në një korridor kryesor për flukset turistike.
Projekti i Kushner mund të shkaktojë një valë investimesh të reja dhe ta ripozicionojë Ballkanin – si një alternativë luksoze ndaj pikave të nxehta të mbipopulluara të Mesdheut.
Nxitje ekonomike dhe ndikim lokal
Ndërkohë, shifrat zbulojnë një potencial marramendës. Projekti i Ishullit të Sazanit parashikohet të gjenerojë afërsisht 1,000 vende pune.
Për një vend ku turizmi kontribuon ndjeshëm në ekonomi, kjo rritje e punësimit mund të riformësojë jetesën lokale dhe të nxisë zhvillim të konsiderueshëm të komunitetit.
Për më tepër, partneritetet me subjekte si Fondi i Investimeve Publike i Arabisë Saudite i japin besueshmëri shtesë – dhe forcë financiare – kësaj sipërmarrjeje.
Investitorët e shohin Shqipërinë jo vetëm si një destinacion të lirë pushimesh, por edhe si një yll në ngjitje në turizmin luksoz, e aftë për të ofruar të ardhura të larta.
Megjithatë, ky transformim do të vërë në provë aftësinë e Shqipërisë për të balancuar zhvillimin e shpejtë me ruajtjen e natyrës
Turizmi i qëndrueshëm është më shumë se një slogan; ai kërkon planifikim të kujdesshëm për të mbrojtur ekosistemet delikate dhe trashëgiminë kulturore, duke ofruar përvoja premium.
Trendet e turizmit të ripërcaktuara
Ky ndryshim i guximshëm pasqyron trendet më të gjera në turizmin global.
Vizitorët e nivelit të lartë kërkojnë autenticitet, privatësi dhe destinacione unike.
Joshja e Ishullit të Sazanit qëndron në ndërthurjen e natyrës së tij të pacënuar dhe afërsisë me qendrat kryesore të Evropës.
Vizioni i Kushner për lehtësitë hiper-luksoze përshtatet pa probleme me këto kërkesa të ndryshueshme të konsumatorëve.
Për më tepër, përvojat janë monedha e re në turizëm. Nga ankorimet private të jahteve deri te darkat gourmet nga shefat e famshëm, projekti premton luks të përshtatur të projektuar për të krijuar kujtime – dhe zhurmë në mediet sociale.
Megjithatë, Shqipëria duhet të lundrojë edhe në ndjeshmëritë gjeopolitike. Përfshirja e Kushner, si dhëndri i Donald Trump, e jep projektit një nëntekst politik.
Udhëheqësit në të gjithë Ballkanin janë të etur të ndërtojnë marrëdhënie me figura të fuqishme amerikane, të cilat mund të ndikojnë në flukset e ardhshme të investimeve.
Formësimi i imazhit global të Shqipërisë
Pjesëmarrja e Shqipërisë në projektin Kushner nuk është vetëm ekonomike – është thellësisht simbolike.
Për dekada të tëra, vendi luftoi hijet e izolimit dhe kontrollit komunist. Tani, po del në skenën botërore si një lojtar në zhvillimin e turizmit me rreziqe të larta.
Për më tepër, strategjia e kryeministrit Rama kërkon të riformësojë mënyrën se si bota e percepton Shqipërinë.
Ai parashikon një komb të njohur jo vetëm për pushimet e lira në plazh, por edhe për udhëtime të sofistikuara dhe të qëndrueshme që joshin vizitorët e botës me shije.
Megjithatë, arritja e këtij vizioni kërkon ekzekutim të kujdesshëm.
Infrastruktura, mbrojtja e mjedisit dhe angazhimi i komunitetit lokal do të përcaktojnë nëse hapi i Shqipërisë drejt luksit bëhet një triumf apo një histori paralajmëruese.
Rruga përpara
Ndërsa dielli perëndon mbi Adriatik, skicat e Ishullit të Sazanit shkëlqejnë nga mundësitë.
Ekskavatorët së shpejti do të ndërtojnë marina të reja në brigjet e tij, ndërsa arkitektët hartojnë plane për kulla elegante hotelesh dhe peizazhe turistike.
Ndërkohë, punonjësit vendas presin mundësi të reja. Bizneset e vogla përgatiten t’u shërbejnë turistëve të pasur. Dhe Shqipëria është gati të shndërrohet nga një destinacion në zhvillim në një lojtare e vërtetë luksi.
Megjithatë, ka ende disa pyetje. A mund ta ruajë Shqipëria ekuilibrin delikat midis zhvillimit dhe ruajtjes së natyrës? A do të ndikojnë rrymat politike që rrethojnë përfshirjen e Kushner në besimin afatgjatë të investitorëve?
Për më tepër, vizitorët në të gjithë botën tani kanë një destinacion të ri për të ëndërruar.
Një vend ku sekretet e historisë takohen me kënaqësinë moderne. Një vend ku Shqipëria bashkohet me radhët e elitës së luksit të Evropës.
Transformimi i Ishullit të Sazanit mund të bëhet një nga historitë më interesante të udhëtimeve të dekadës.
Shqipëria e ka zgjedhur fatin e saj me ambicie dhe rrezik, e vendosur ta shndërrojë ishullin – dikur të ndaluar – në xhevahirin e kurorës së së ardhmes së saj turistike.
Vetëm koha – dhe baticat e Adriatikut – do të zbulojnë se si do të zhvillohet ky rrezik i guximshëm./ KultPlus.com
Isha njëzet vjeç dhe pyeta: “Kur do ta njoh?” Në njëzet e pesë thashë: “Kur ta kem njohur, do të jemi gjithmonë bashkë.” U bëra tridhjetë dhe ne ishim bashkë. Në tridhjetë e pesë ishim përsëri bashkë. Po mbushja dyzet, kur bëmë udhëtimin e madh. Nuk mbaj mend se ku vajtëm, por kthimi ishte njëlloj si prej botës së përtejme: njëri prej nesh u tjetërsua aq shumë, sa e humbi toruan edhe tjetri.
Në dyzet e pesë u ndamë. Pesëdhjetë vjeç i trokita në derë. Doli dikush dhe më tha: “Ajo po fle. Ke ndonjë porosi?” “Jo”, thashë, “vetëm desha të dija nëse është mirë.” “Ajo është mirë”, tha. Ende s’jam pesëdhjetë e pesë që ta di nëse është zgjuar nga gjumi dhe vazhdon të jetë mirë. Ndoshta kur të bëhem gjashtëdhjetë, do të pyes veten: “A do ta shoh përsëri?” Nëse në gjashtëdhjetë e pesë nuk do të jetë ajo që do të trokasë tek unë, shtatëdhjetë vjeç do të martohem me një tjetër. Kam frikë të plakem, por sidomos kam frikë të vdes, pa pasur afër një dorë gruaje./ KultPlus.com
Velipoja, një ndër plazhet ranore me shtrirjen më të gjerë në Shqipëri, tërheq çdo vit mijëra turistë vendas e të huaj.
Shtimi i plazheve publike dhe menaxhimi më i mirë i hapësirës bregdetare edhe këtë vit kanë sjellë rritje të numrit të pushuesve që frekuentojnë këtë plazh.
Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjetet sociale pamje nga plazhi i Velipojës, i njohur për rërën me efekte kurative.
Me një shtrirje prej mbi 14 km, plazhi i Velipojës mbetet ndër më të preferuarit për vizitorët vendas dhe të huaj, në të gjitha stinët.
Velipoja njihet po ashtu për ndërthurjen me hijeshi të detit, lumit, delta me ishuj, kodrat, pylli, laguna e fusha, që tërheqin çdo vit e më shumë pushues.
Shumë prej tyre janë të përvitshëm në sezonin veror në Velipojë, të tjerë vijnë për herë të parë për t’u rikthyer vit pas viti.
Në kuadër të operacionit “Plazhe të Pastra”, për të katërtin vit radhazi, Agjencia Kombëtare e Bregdetit po mbështet bashkinë e Shkodrës për menaxhimin e pastrimit dhe mirëmbajtjen e plazhit.
Vetëm në bashkinë e Shkodrës rreth 60% e plazheve janë publike./ KultPlus.com
Butrinti po shndërrohet gjithnjë e më shumë në një nga destinacionet më të preferuara të fundjavës për pushuesit vendas dhe të huaj.
Në këtë cep të jugut, ku historia antike takon bukurinë natyrore dhe qetësinë e rrallë, çdo vizitë kthehet në një përjetim të veçantë.
Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja bëri të ditur se gjatë fundjavave të fundit, prurjet e vizitorëve janë rritur ndjeshëm.
Familje, grupe të rinjsh, turistë nga vende të ndryshme të botës, por edhe shumë shqiptarë që kërkojnë largimin nga zhurma dhe rutina e përditshme, kanë zgjedhur Butrintin si vendstrehimin ideal për disa ditë çlodhëse.
Ajo që i tërheq më shumë pushuesit është kombinimi unik i vlerave arkeologjike me natyrën e paprekur që e rrethon.
Parku Kombëtar i Butrintit ofron jo vetëm mundësinë për të eksploruar rrënojat e lashta, por edhe për të shëtitur nëpër shtigje të qeta mes gjelbërimit dhe pasqyrës së liqenit, që reflekton hijet e mureve mijëravjeçare.
Shumë prej vizitorëve zgjedhin të qëndrojnë për më shumë se një ditë, duke u akomoduar në strukturat mikpritëse të zonës së Ksamilit ose Sarandës, vetëm pak kilometra larg. Ndërkohë, operatorët turistikë raportojnë një rritje të ndjeshme të kërkesave për ture të organizuara drejt Butrintit, sidomos gjatë fundjavave.
Përveç pjesës historike, gjithnjë e më shumë pushues po zbulojnë mundësitë për eksplorim natyror në zonën përreth, si shëtitje me biçikletë, vëzhgim të faunës dhe peshkim të lehtë buzë liqenit.
Qetësia, ajri i pastër, bëjnë që Butrinti të mos jetë thjesht një ndalesë kulturore, por një destinacion i mirëfilltë relaksi.
Në këtë verë që sapo ka nisur, Butrinti mbetet një ftesë e hapur për ata që kërkojnë më shumë se plazhe, për ata që duan të prekin historinë me dorë, të ndiejnë natyrën me shpirt dhe të rigjejnë qetësinë në një prej perlave më të vyera të Mesdheut./ KultPlus.com
Nën kujdesin e veçantë të Presidentit turk, Recep Tayyip Erdogan, dhe me pjesëmarrjen e rreth 70 ministrave nga mbarë globi, u zhvillua në Stamboll Forumi Global i Transportit dhe Ndërlidhjes, një ngjarje me peshë ndërkombëtare që bashkon vende të Europës, Azisë dhe kontinenteve të tjera për të diskutuar të ardhmen e infrastrukturës dhe teknologjisë së transportit.
Në këtë forum mori pjesë edhe zëvendëskryeministrja, njëherësh ministre e Infrastrukturës dhe Energjisë, Belinda Balluku, e cila prezantoi progresin e bërë nga Shqipëria në fushën e transportit rrugor dhe aviacionit civil. Ajo vuri theksin në projektet ambicioze që vendi ka ndërmarrë në sektorin e porteve, duke theksuar se këto investime po e pozicionojnë Shqipërinë në një kategori të re të vendeve të zhvilluara në aspektin e ndërlidhjes infrastrukturore.
Forumi shërbeu si një platformë e hapur për diskutimin e sfidave bashkëkohore me të cilat përballen qeveritë në fushën e transportit dhe ndërlidhjes multimodale.
Në panelet e zhvilluara me prezencën e ministrave, u trajtuan temat më të ndjeshme që lidhen me teknologjinë e re, elektrifikimin e hekurudhave, zhvillimin e flotave të automjeteve elektrike, krijimin e porteve të gjelbra dhe lidhjen strategjike të tyre me portet e thata.
U nënvizua se këto projekte nuk kanë më kufij kombëtarë, por synojnë përfitime rajonale dhe ndërkontinentale.
Ministrja Balluku theksoi rëndësinë që transporti ka jo vetëm për zhvillimin ekonomik dhe tregtar, por edhe për jetën e përditshme të qytetarëve, si dhe për arkitekturën e sigurisë botërore. Ajo nënvizoi se transporti multimodal është bërë sot një nevojë jetësore, duke qenë në fokusin e çdo qeverie që synon zhvillim të qëndrueshëm dhe garantim të sigurisë.
“Elektrifikimi i hekurudhave, flotat e reja të automjeteve elektrike, portet e gjelbra dhe të lidhurat me portet e thata dhe mbi të gjitha projekte me përfitim rajonal janë diskutuar, pasi transporti nuk ka më kufij. Kam prezantuar me këtë rast progresin e rëndësishëm që Shqipëria ka bërë në fushën e transportit rrugor, aviacionit civil, si dhe kam prezantuar projektet e reja që lidhen me portet, me ato porte, të cilat e kanë futur Shqipërinë në një listë tjetër, në një listë të vendeve të zhvilluara”, u shpreh ministrja.
Forumi Global për Transportin dhe Ndërlidhjen ritheksoi edhe njëherë thirrjen për bashkëpunim të thelluar ndërmjet vendeve dhe rajoneve për të realizuar projekte të përbashkëta që tejkalojnë kufijtë dhe kontribuojnë në një të ardhme më të lidhur dhe më të sigurt për të gjithë. /KultPlus.com
Breg Lumi – Theth, është një tjetër segment rrugor që rrit aksesin e banorëve dhe vizitorëve për të përjetuar bukuritë natyrore të kësaj zone.
Kryeministri Edi Rama ndau sot pamje nga ky segment që është pjesë e lotit të dytë të rrugës së Dukagjinit.
Në këtë segment janë kryer punime për zgjerimin e trasesë, nivelimin e terrenit dhe ndërtimin e mureve mbrojtëse, duke përmirësuar infrastrukturën dhe sigurinë përgjatë këtij aksi rrugor.
Ky aks mundëson rigjallërimin social dhe ekonomik të gjithë fshatrave përreth.
Kjo rrugë është pjesë e projektit “Rrugët e bardha”. Ky projekt u shërben bashkive të vogla, të cilat kanë një zhvillim ekonomik të rëndësishëm vitet e fundit, siç mund të jenë rastet e bashkive që kanë zhvillim bujqësor apo turistik.
Thethi, pjesë e Alpeve Shqiptare, është kthyer vitet e fundit në një pikë referimi për turizmin e aventurës dhe natyrës, duke tërhequr vizitorë vendas dhe të huaj që kërkojnë eksperienca autentike në zemër të maleve.
Turistët e huaj që vizitojnë Thethin, preferojnë të përshkojnë një shteg që kalon në lartësinë 1795 metrave, për të shkuar në Valbonë ose anasjelltas. Ndërsa fshati shtrihet në lartësinë 850 metra mbi nivelin e detit.
Thethi ka një histori 2800-vjeçare, ndërsa në vitin 1966 është shpallur Park Kombëtar./ KultPlus.com
MITI I SAJUAR I KOSOVËS, KLEROFASHIZMI SERB DHE SHTETI I KOSOVËS…
Jusuf Buxhovi
Para 36 vitesh në Gazimestan, para turmës një milionëshe serbe, me fjalët se “pas gjashtë shekujsh, prapë gjendemi para betejave dhe në beteja, të cilat nuk janë të armatosura, por sado që të tilla nuk përjashtohen”, Milosheviqi, hapi kapitullin e përgjakshëm të rrënimit të Jugosllavisë me pasoja tragjike për popujt e saj.
Në këtë ditë, në tribinën e Gazimestanit, para kryesisë së shkërmoqur jugosllave dhe sy botës së hutuar me ato që po ngjisnin me trashëgimin e Titos, u promovua “vozhdi” serb i reinkarnuar nga Lazari i Kosovës që ta rikthejë “lavdinë histotorike serbe” dhe, si tha, “misionarizmin e serbëve për ta mbrojtur qytetërimin europian” (kuptohet nga shqiptarët pushtues të tokave të shenjta serbe)!
Po ato ditë, diku afër Gazimestanit, dr. Ibrahim Rugova, asokohe kryetar i Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës, në një intervistë historike dhënë magazinit gjerman “Der Spiegel”, ndër të vetmit, në emër të ndërgjegjes intelektuale, historike, kulturore dhe politike (ndonëse pa mandat të saj), ia ktheu përgjigjen kërcënimeve të Millosheviqit drejtuar shqiptarëve po edhe të tjerëve në festën klerofashishte të Vidovdanit serb. Me pak fjalë, kundërpërgjigja e Dr Rugovës Millosheviqit, në të përjavshmen më të fuqishme gjermane dhe europiane të kohës, ishte se në mars të atij viti, në ditën e 23-të, Millosheviqi, me tanke dhe në rrethanat e gjendjes së jashtëzakonshme, rrënoi autonominë e Kosovës, si njësi federative. Me këtë bëri puç ndaj kushtetutës jugosllave. Ky veprim nga shqiptarët shikohet si ripushtim i Kosovës, mbas atij të vitit 1945. Me këtë rast Rugova tërhiqte vërejtjen serbëve se “sa herë ndonjë popull i vogël, e të tillë janë edhe serbët, kanë provuar të vejnë hegjemoni në Ballkan, kanë përfunduar tragjikisht”.
Pra, orgjia klerofashishte serbe e qershorit të vitit 1989, përfundoi siç parashikonte dr Rugova në magazinin gjerman. Por nga këndvështrimi i sotëm historik, Gazimestani nxori në pah dy nga akterët më të rëndësishëm të saj, që shënuan epoka me kah të kundërt.
Në njërën anë, Millosheviqin – humbës të saj, i cili në vitin 2003, si president i mbetjes jugosllave, përfundoi në Trtibunalin Ndërkombëtar të Hagës për krime lufte kundër njerëzimit ku edhe vdiq gjatë procesit në vitin 2006.
Dhe, në tjetrën anë – dr Ibrahim Rugovën, si lider historik të shqiptarëve, i cili, me themelimin e LDKs-ë më 23 dhjetor të vitit 1989, me mandatin e votës së lirë nga zgjedhet presidenciale dhe parlamentare në vitin 1992 dhe 1998, mori përgjegjësinë historike të rezistencës institucionale (me shtetin paralel) deri te ajo e armatosur, e cila solli ndërhyrjen ushtarake të NATO-s nga 24 marsi deri më 10 qershor 1999.
Historia, midis demistifikimit të mitit të sajuar serb të Kosovës për qëllime hegjemoniste dhe të lirimit të Kosovës prej tij që për epilog pati shtetin e pavarur të Kosovës të shpallur më 17 shkurt 2008, mund të thuhet se fillimin e fundit e pati më 28 qershor 1989 në Gazimestan.
Ky kapërcim i jashtëzakoshëm historik, megjithatatë, ka lënë prapa frymën e klerofashizmit serb, i cili, në çdo Vidovdan, përpiqet që në Kosovë, ta mbajë të gjallë mitin mesjetar të “Kosovës djep historik serb”, sadoqë realiteti (shteti i Kosovës dhe përkatësia perëndimore e shqiptarëve) e ka zhvlerësuar deri në anakronizëm!/ KultPlus.com
Armët kishin pushuar qysh në nëntorin e vitit 1918, por Lufta e Parë Botërore u mbyll zyrtarisht shtatë muaj më pas. Gjermania i quajti të padrejta vendimet e marra, por i miratoi me protesta të mëdha.
Shpresat e Philipp Scheidemann për rrethana lehtësuese mbetën të paplotësuara. Kancelari i shquar i Gjermanisë, i cili kishte dalë nga revolucini, i konsideronte të papranueshme vendimet e marra në Konferencën e Paqes në Paris. “Cila do të ishte ajo dorë që nuk do të ishte tharë nëse do ta vinte vendin në pranga të tilla?”, thoshte socialdemokrati. Scheidemann, i cili më 9 nëntor 2018 kishte shpallur Republikën e Vajmarit. Ai përshkruante me këto fjalë gjendjen mbisunduese në vendin e tij.
Traktati i Paqes rezultoi si një hipotekë e rëndë për demokracinë e re. Rajhu gjerman ishte i detyruar të paguante miliarda si reparacione lufte, humbi kolonitë në Afrikë, Azi dhe Oqeanin Paqësor dhe duhej t’u dorëzonte shteteve të tjera edhe 13 përqind të territorit: Alsace-Lorraine shkoi në Francë, një pjesë e madhe e Prusisë perëndimore iu dhanë Polonisë. E veç kësaj, fuqitë fitimtare të udhëhequra nga Shtetet e Bashkuara, Britania e Madhe, Franca dhe Italia, i shpallën Gjermaninë dhe aleatët e saj përgjegjësit e vetëm për luftën. Ata i kishin “detyruar” kundërshtarët e tyre të futeshin në luftë dhe ishin përgjegjës për “të gjitha humbjet dhe dëmet e tyre”.
Gjermania detyrohet të nënshkruajë
Më 28 qershor 1919, u vulos Traktati i Paqes në Pallatin e Versajës, pranë Parisit, pa nënshkrimin e kancelarit gjerman, Scheidemann, i cili sapo kishte dhënë dorëheqjen. Por Gjermania u detyrua më pas ta nënshkruante, edhe pse nuk pajtohej fare me të. Fituesit e luftës e kishin kërcënuar se do ta pushtonin me trupa.
Renania ishte tashmë e pushtuar që nga armëpushimi i 11 nëntorit 1918. Për shkak të kushteve të ashpra të Traktatit të Versajës, në perceptimin gjerman ishte një “paqe e diktuar”. Historiani nga Marburgu, Eckart Conze, thotë se gjermanët nuk u përfshinë fare në bisedimet e paqes dhe nuk kishin fare gisht në hartimin e traktatit.
Edhe pse Gjermanisë iu vunë kushte të vështira, ajo mundi të mbetej një shtet komb i fuqishëm në mes të Evropës. Përveç kësaj, reparacionet e vendosura në fillim u modifikuan për shkak të paaftësisë së Gjermanisë për të paguar. Gjermania arriti ta ulë shumën prej 132 miliardë Markash që vendosën fuqitë fitimtare në vitin 1921 deri në 36 miliardë. Në vitin 1932 pagesat u pezulluan komplet për shkak të Krizës Botërore, kujton Conze, një moment së paku pozitiv ky për Gjermaninë.
Djathtistët dhe Hitleri
Kundërshtarët djathtistë të Republikës e përdorën Traktatin e Versajës si një instrument “për të luftuar demokracinë dhe për ta shkatërruar atë”, thotë Conze. Vrasjet politike nuk ishin të rralla. Viktima më e famshme ishte Ministri i Jashtëm, Walter Rathenau, i cili u qëllua në 1922 nga ekstremistët e krahut të djathtë në Berlin. Për ta liberaldemokrati ishte një simbol i urryer i të ashtuquajturës “politikë të përmbushjes” kundër fuqive fitimtare të Luftës së Parë Botërore.
Traktati i Versajës nuk e realizoi dot shpresën për paqe të qëndrueshme. Me ardhjen në pushtet të Adolf Hitlerit, koha e vetëpërmbajtjes së gjermanëve mori fund. Nazistët u armatosën, megjithëse nuk u lejohej, dhe krijuan aleanca të reja me vende fashiste si Italia dhe Spanja. Politika paqësuese e Britanisë nuk pati rezultat. Shtetet e Bashkuara të Amerikës nuk luanin më një rol aktiv në Evropë. Dhe Lidhja e Kombeve, e themeluar nën Traktatin e Paqes, u tregua shumë e dobët për të parandaluar katastrofën e ardhshme globale.
Conza thotë se së paku, pas Luftës së Dytë Botërore, u nxorën mësime më të mira: nën udhëheqjen e SHBA-ve u krijuan “organizata shumëpalëshe dhe një sistem ndërkombëtar me bazë rregullash”. Ky rend duket se u përhap në të gjithë botën pas rënies së Murit të Berlinit në vitin 1989 dhe në fund të Luftës së Ftohtë. “Sot, megjithatë, bota përballet me më shumë sfida se kurrë më parë.” Një nacionalizëm i ri dhe unilateralizëm, ushqyer nga populizmi dhe autoritarizmi, kërcënojnë stabilitetin e rendit ndërkombëtar. Presidenti francez Emmanuel Macron paralajmëron për “demonët e vjetër” të periudhës së dy luftërave, të cilët janë zgjuar sërish. “Kjo është një tjetër arsye pse ‘Versaja’ sërish na duket kaq afër” thotë Conze/DW / KultPlus.com
Pushuesit vendas, por edhe të huaj, që duan të shijojnë detin dhe natyrën larg zhurmave të plazheve të populluara, vitet e fundit u janë drejtuar plazheve të Darzezës dhe Semanit në Fier.
Këto plazhe janë ideale, ku ndërthuren turizmi bregdetar, natyror, shëndetësor dhe i aventurës.
Vija bregdetare e Fierit nuk ofron vetëm plazhe, por edhe vende fantastike për aventurë, eksplorim, peshkim apo sporte ekstreme.
Plazhi i Darzezës, 20 kilometra nga qyteti i Fierit, po frekuentohet gjithnjë e më shumë.
Me një brez të gjerë rërë dhe ujë të pastër çdo vit ky plazh preferohet nga pushuesit vendas, por edhe të huaj.
Me pisha, rërë kurative e ajër të pastër, Darzeza ka një sipërfaqe prej 13,7 km2.
Rruga e rikonstruktuar vitet e fundit ka shtuar fluksin e pushuesve ditorë në Darzezë.
Pushuesit zgjedhin të frekuentojnë këtë plazh për shkak të bukurisë, por kryesisht edhe për pastërtinë që ofron.
Plazhi i Darzezës në Fier nuk shquhet vetëm për rërën kurative, ai është i gërshetuar mirë me ujin e pastër dhe pyllin shekullor.
Kjo pjesë e Adriatikut shoqërohet edhe me valët e forta të detit, duke ofruar për të apasionuarit e kitesurfing (rrëshqitje në valët e detit), windsurf, wakeboard, si dhe sporte të tjera.
Bregdeti i Darzezës është i vetmi në Ballkan ku era krijon dallgë të cilat janë të favorshme për ushtrimin e këtyre sporteve të veçanta.
Por nuk mungojnë as të pasionuarit pas peshkimit, një traditë e hershme e banorëve të zonës, të cilët mundohen të zënë peshq të egër, për t’i shijuar më pas në tryezat e tyre.
Ky plazh ndodhet larg zonave urbane duke shmangur edhe ndotjen nga derdhjet e ujërave të zeza.
Në fundjavë ky plazh është destinacioni i qytetarëve fierakë e jo vetëm. Rëra këtu është e imët dhe plot jod, mbrëmjet të freskëta dhe mbresëlënëse.
Vitet e fundit ka nisur të zhvillohet edhe agroturizmi në fshatin e Darzezës, ku bujtinat e ngritura nga banorë të zonës ofrojnë mundësinë e akomodimit, por edhe shijimin e kulinarisë vendase.
Në këtë zonë ka gjithashtu lokale të shumta që ofrojnë kuzhinën tradicionale vendase.
Plazhi i Semanit
Plazhi i Semanit ishte vendi kryesor i pushimeve verore vite më parë për banorët e Fierit dhe rrethinave. Aty kishte kabina plazhi, kamp fëmijësh e autobusët ditorë vinin e iknin plot me pushues. Kjo ndryshoi ndërsa plazhi nisi të braktisej me hapjen e vendeve të reja të argëtimit dhe me infrastrukturë më të mirë.
Por, vitet e fundit plazhi ka nisur të frekuentohet sërish me shifra të larta.
I ndodhur 18 km në perëndim të qytetit të Fierit plazhi i Semanit vitet e fundit është gjallëruar shumë. Hapja e shërbimeve, rruga dhe oferta me produkte vendase kanë shtuar flukset e pushuesve.
Peizazhi natyror, rëra e imët kurative, masivet pyjore me pisha e lloj-lloj dru-shkurrorë, flora dhe fauna e pasur, e bëjnë këtë plazh një mrekulli natyrore.
Bregdeti me rërë të imët, të pastër e shumë kurative shoqërohet nga një gjerdan pambarim me pisha plotë aromë e gjelbërim fton pushuesit për ta frekuentuar atë.
Pushues në plazhet e Semanit dhe Darzezës, foto: Andrin Hoxha/ KultPlus.com
Prestigjiozja britanike The Telegraph ka renditur Shqipërinë mes 10 destinacioneve më të mira në Evropën Lindore për pushime në plazh, duke vlerësuar veçanërisht ishujt e Ksamilit, Rivierën shqiptare, Liqenin e Ohrit dhe Liqenin e Shkodrës.
Në artikullin dedikuar vendeve “mahnitëse dhe më pak të populluara” për pushime verore, The Telegraph e nis me përshkrimin e Ksamilit, të cilin e cilëson si “perlë të veçantë në detin Jon” me “katër ishuj idilikë, të rrethuar nga rërë e bardhë dhe ujëra kristal”.
“Akomodoheni në fshatin e afërt të Ksamilit dhe shfrytëzoni rastin për të vizituar Butrintin, një vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s – një park kombëtar dhe qytet i lashtë me rrënoja që datojnë që nga shekulli VII para Krishtit”, shkruan gazeta britanike.
Artikulli rekomandon gjithashtu plazhin e Dhërmiut, si një alternativë më të përballueshme krahasuar me Rivierën Franceze.
“Këtu, guralecët e bardhë rrezatues përshkohen nga ujërat bruz të detit Jon dhe mbështeten nga Malet e Vetëtimës. Ju mund të shijoni ushqime deti të freskëta dhe sallata plot shije”, shkruhet më tej, duke sugjeruar edhe eksplorimin e fshatit të vjetër të Dhërmiut dhe plazhit të egër të Gjipesë.
Në vijim, The Telegraph fton lexuesit të vizitojnë Liqenin e Ohrit, një destinacion unik që ndan kufijtë mes Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut. Gjithashtu vlerësohet Liqeni i Shkodrës, si liqeni më i madh në Evropën Jugore, i pasur me biodiversitet dhe monumente historike.
“Këtu, të apasionuarit pas natyrës mund të bëjnë vëzhgim zogjsh, të eksplorojnë gjire të fshehura dhe të vizitojnë manastire apo xhami historike”. Ndër destinacionet e tjera të përmendura në listë janë Ujëvarat e Kravicës në Bosnje-Hercegovinë, Liqeni Balaton në Hungari dhe plazhet e Malit të Zi./ KultPlus.com
Me afrimin e pushimeve verore dhe trafikut të shtuar në rrugë, shqetësimet për sigurinë rrugore janë më të pranishme se kurrë.
Sipas Barometrit Evropian të Drejtimit të Përgjegjshëm të Fondacionit Vinci Autoroutes, evropianët po ngasin më pak në mënyrë të rrezikshme këtë vit, për herë të parë në 15 vjet. Megjithatë, përdorimi i telefonave inteligjentë mbetet një problem i madh, duke shkaktuar shpërqendrime të rrezikshme, shkruan RTS, transmeton albinfo.ch.
Nga një sondazh i kryer në 11 vende evropiane me më shumë se 12,000 pjesëmarrës, rezulton se 77% e shoferëve pranojnë se i largojnë sytë nga rruga për më shumë se dy sekonda gjatë drejtimit, gjë që mund të jetë fatale me shpejtësi të lartë. Përveç shpërqendrimeve, sjelljet agresive, drejtimi nën ndikimin e alkoolit ose kanabisit dhe mosrespektimi i rregullave rrugore vazhdojnë të jenë faktorë të rëndësishëm rreziku.
Sipas Bernadette Moreau, delegatja e Fondacionit, “shpërqendrimi, sidomos për shkak të telefonave, është një nga burimet kryesore të mungesës së vëmendjes, por edhe shpejtësia dhe sjelljet agresive duhet të shmangen, pasi rrisin ndjeshëm rrezikun e aksidenteve tragjike.”
Në anketë, shoferët evropianë tregojnë se i konsiderojnë gjithmonë të tjerët si më të rrezikshëm në rrugë, duke mbajtur një qëndrim skeptik ndaj vetes. Raporti tregon edhe dallime kulturore: francezët janë më shpesh ata që fyejnë shoferët e tjerë, spanjollët përdorin shpesh borinë në mënyrë të papërshtatshme, grekët janë më të prirur për përplasje të qëllimshme, ndërsa italianët kanë më shumë raste daljesh nga makina në konflikt, transmeton albinfo.ch.
Në Evropën Veriore, me shembull suedezët dhe zviceranët, sjelljet rrugore janë më të kultivuara, megjithatë edhe atje përdorimi i telefonave gjatë drejtimit mbetet një problem i përhapur.
Në Zvicër nuk ka një barometër të tillë, por statistikat e Zyrës Federale të Rrugëve tregojnë se alkooli, shpejtësia dhe shpërqendrimi janë shkaktarët kryesorë të aksidenteve, transmeton albinfo.ch./ KultPlus.com
Lalo Schifrin, kompozitori i muzikës për filmin “Mission Impossible” dhe filma të tjerë të famshëm si “Bullitt” dhe “Starsky and Hutch”, vdiq në moshën 93-vjeçare, sipas disa mediave amerikane.
Vdekja e tij u konfirmua nga djali, Ryan Schifrin.
Një shtetas amerikan i natyralizuar, Schifrin ishte pianist dhe dirigjent që bëri emër në kinema, duke kompozuar kolonat zanore për mbi 100 filma.
”Veprat e tij i kanë sjellë gjashtë nominime për çmimin Oscar, dhe ai u vlerësua me një çmim Oscar Nderi në vitin 2018 për arritjet e tij gjatë gjithë jetës – një çmim i dhënë vetëm dy kompozitorëve të tjerë, Ennio Morricone dhe Quincy Jones”, sipas Deadline.
Veprat e tij përfshijnë muzikën minimaliste për ndjekjen e famshme të Mustang nga Steve McQueen në “Bullitt”, sinkretizmin e “Dragon”, funk-un avangard të “Dirty Harry” dhe përzierjen e xhazit, muzikës folk dhe simfonike në “Cool Hand”.
Por, muzika e tij më e famshme mbetet ajo e “Mission: Impossible”, me motivin e saj përsëritës dhe të sinkopuar.
Kjo temë muzikore, e kompozuar për serialin televiziv të viteve 1960, ka pësuar variacione të shumta, duke kulmuar në tetë filmat artistikë me protagonist Tom Cruise si agjenti Ethan Hunt.
Kënga kryesore i fitoi kompozitorit dy çmime Grammy – ekuivalenti muzikor i çmimeve Oscar – midis shumë çmimeve që ai fitoi gjatë gjithë karrierës së tij.
Akademia e Arteve dhe Shkencave të Filmit menjëherë i bëri homazh atij në X.
“Numërimi mbrapsht fillon. Fitili ndizet. Muzika fillon dhe papritmas je i zhytur në aksion. Ky ishte gjenialiteti i Lalo Schifrin”, përmblodhi ajo.
Një muzikant vizionar, Lalo Schifrin u përvetësua nga artistë hip-hop dhe elektronikë si Portishead.
Swing, pop, funk, bossanova dhe muzikë dymbëdhjetëtonëshe: të gjitha këto ritme të integruara në partiturat e tij i dhanë muzikës së tij një modernitet të paprekshëm, siç dëshmohet nga “Tingulli i Lalo Schifrin”, një antologji e veprës së tij e publikuar në vitin 2016./atsh/ KultPlus.com
Një bashkëpunim katër-vjeçar midis arkeologëve zviceranë dhe atyre shqiptarë ka përmbyllur me sukses fazën e parë 2021-2025, duke cilësuar sitin pranë Linit, në Pogradec, si vendbanimin më të vjetër me palafite në Evropë.
Ambasadorja e Zvicrës në Shqipëri, Ruth Huber, e vlerësoi përkushtimin e palës shqiptare dhe theksoi rëndësinë e këtij projekti për shkencën dhe për bashkëpunimin midis dy vendeve. Ajo theksoi se kjo nismë shkencore e Universitetit të Bernës është një bashkëpunim që gjithashtu rrit kapacitetet e institucioneve shkencore shqiptare.
Profesor Albert Hafner nga Universiteti i Bernës, drejtues i ekipeve, tha se “gërmimet kanë dhënë përsëri rezultate shumë të mira”.
“Mund të konfirmojmë se ky se ky është vendbanimi më i vjetër në Evropë me materiale druri dhe organike të konservuara dhe është shumë special sepse gjetjet janë shumë premtuese”, u shpreh Profesori Hafner.
Profesori zviceran e cilësoi zonën e Linit si një nga sitet më të mirëruajtura në Evropë dhe me vlera të jashtëzakonshme për të kuptuar fillimet e qytetërimit në kontinent.
“Kemi gjetur material të bollshëm arkeologjik qoftë në nivelin qeramik, qoftë të veglave të punës, të kockave, të gurit”, u shpreh arkeologu Adrian Anastasi.
Gjatë misionit më të fundit, ekipet e arkeologëve kanë zhvilluar kërkime si gjatë bregut të Liqenit, ashtu edhe nën ujë.
“Disa nga gjetjet përfshijnë: Hapja e llogoreve tokësore, më shumë shtylla druri të tjera të shtëpive, shtresa qeramike arkeologjike të dekoruara me impreso – një nga format më të hershme të poçarisë. Kjo provon lidhje sitit të Linit me bregdetin Adriatik”.
“Një rrethojë e re që e çon në pesë numrin e unazave rrethuese (mbrojtëse) të sitit, zbulohen grumbuj të mëdhenj pishash të cilat mendohet se janë mbetje të një apo disa shtëpive, për herë të parë përputhen kronologjitë e unazave të pemëve të sitit të Linit me atë të Ohrit – dendrokronologjia po funksionon për distanca më të gjera, si dhe konfirmim që Lin 3 mbulon 2,000 vite të historisë së vendbanimeve dhe të paktën 10-12 faza apo fshatra të ndryshëm përgjatë hapësirës kohore 6,000 – 4,000 para Krishtit”, thuhet në komunikatën e lëshuar nga Ambasada e Zvicrës në Tiranë.
Zbulimet në Lin dhe Buqezë po tërheqin vëmendjen e ekspertëve ndërkombëtarë dhe institucioneve kulturore evropiane, duke e kthyer zonën në një pikë referimi për kërkimin arkeologjik dhe trashëgiminë kulturore shqiptare.
Ky projekt, përtej vlerave shkencore, përfaqëson edhe një urë bashkëpunimi ndërmjet Shqipërisë dhe Zvicrës në promovimin e pasurisë historike të rajonit, tha ambasada zvicerane në Tiranë. /KlanKosova
DokuFest ka publikuar sot listën e plotë të filmave që do të marrin pjesë në programet garuese të edicionit të 24-të të festivalit. Pas shqyrtimit të një numri rekord prej gati 3500 aplikimesh, ekipi i programimit prezanton filmat që do të garojnë për çmimet e DokuFest. Gjithsej janë përzgjedhur 99 filma në shtatë kategori garuese, ndërkohë që gara për Truth Dox është pezulluar këtë vit dhe pritet të rikthehet në edicionin e vitit 2026, edicionit jubilar të festivalit.
Në pritje të publikimit të programit të plotë më 15 korrik, DokuFest do të vazhdojë të lansojë programet speciale në ditët në vijim, përfshirë këtu edhe njoftimin për Temën e shumëpritur, përzgjedhjen e filmave për programin View from the World, Spotlight programin e retrospektivës, programin e plotë të DokuKids, si dhe një sërë programesh të tjera të kuruara me kujdes, panel diskutime, ligjërata, masterklasa si dhe artistë të njohur që do të performojnë gjatë festivalit në kuadër të DokuNights.
Veton Nurkollari, Drejtor Artistik i DokuFest, thotë:
Emocioni i momentit kur më në fund kemi mundësinë të ndajmë me publikun përzgjedhjen e filmave në garë është i pashpjegueshëm me fjalë. E them këtë sepse këtë vit kemi parë shumë filma të shkëlqyer, jemi kujdesur për ta edhe për njerëzit që paraqesin, por gjithashtu edhe për ata që i kanë realizuar. Ka qenë një vit i vështirë, i dhunshëm dhe i trazuar, dhe kjo gjendje padyshim reflekton në përzgjedhjen që kemi bërë dhe në atë që do të shfaqet në DokuFest së shpejti. Por ky moment është poashtu një rikujtim se regjisorët e dokumentarëve janë gjithmonë duke ndjekur se çfarë po ndodh sot në botë dhe janë pikërisht ata që na ri-sjellin histori të kaluara për t’i parë dhe për t’u kujdesur për to. Prandaj, kjo përzgjedhje është një mënyrë për të nderuar këta heronjtë të heshtur dhe ne jemi krenarë që ofrojmë një hapësirë ku puna e tyre mund të shihet dhe të vlerësohet nga shumë të tjerë.”
Samir Karahoda, Programues i Filmave të Shkurtër në DokuFest, thotë:
“Edhe këtë vit, përzgjedhja e filmave të shkurtër pasqyron një botë që nuk është më ajo që ka qenë dikur. Një botë në trazira, një shoqëri që po ndryshon çdo ditë e më shumë dhe një realitet gjithnjë e më kompleks. Duke pasur parasysh këtë, kemi qenë në kërkim të zërave të guximshëm dhe vizioneve unike që sfidojnë qasjet tradicionale, si në përmbajtje ashtu edhe në gjuhën kinematografike, përmes tregimeve që trajtojnë kriza personale, zhvendosje, ndarje shoqërore dhe ndjeshmëri njerëzore në zbehje. Besojmë se kemi gjetur shumë nga këto në përzgjedhjen e mëposhtme të filmave të shkurtër.” DokuFest do të mbahet nga data 1 deri më 9 gusht, në hapësira të ndryshme në qendrën historike të Prizrenit, si dhe në ITP – Parkun e Inovacionit dhe Trajnimeve, dhe në kinematë Abi Qarshia.
Shiko listën e plotë të filmave në garë:
BALKAN DOX: A Strange Colour of Dream (Director: Yasemin Akinci, Producer: Grégory Ghersy, Aslihan Altug, Kivilcim Akay, Louis Grangé, Thomas Robin / Turkey, France)
The Mountain Won’t Move (Director: Petra Seliškar, Producer: Sara Ferro, Victor Ede, Petra Seliškar / Slovenia, North Macedonia, France)
The Track Director: Ryan Sidhoo, Producer: Ryan Sidhoo, Graham Withers / Bosnia and Herzegovina, Canada)
Soil and Wings (Director: Stefan Malesevic, Producer: Jelena Angelovski, Ivana Shekutkoska / Serbia, North Macedonia)
Lavender – Lavanda (Director: Mateja Raičković, Producer: Emily Emina Džindo / Montenegro, Bosnia and Herzegovina, Hungary)
Stars of Roma Termini (Director: Ado Hasanović, Producer: Admon Film & Cortovisioni, Mama Termini / Italy, Bosnia and Herzegovina)
Twst – Things We Said Today (Director: Andrei Ujica, Producer: Anamaria Antoci / Romania, France)
The Divided City of Mitrovica (Director: Marko Grba Singh, Producer: Jelena Angelovski / Kosovo, Serbia)
INT’L DOX: FEATURES: Action Item (Director: Paula Ďurinová, Producer: Matej Sotník / Slovakia, Czech Republic, Germany)
Fiume O Morte! (Director: Igor Bežinović, Producer: Tibor Keser, Vanja Jambrović / Croatia)
Always (从来) (Director: Deming Chen, Producer: Hansen Lin/ United States, France, China)
A Want In Her (Director: Myrid Carten, Producer: Eline van Wees, Kat Mansoor, Roisín Geraghty, Tadhg O’Sullivan / Ireland, United Kingdom, Netherlands)
To the West, in Zapata – Al Oeste, En Zapata (Director: David Bim, Producer: David Bim, Lia Rodríguez / Cuba, Spain)
Imago (近乡记) (Director: Déni Oumar Pitsaev, Producer: Nicolas Lebecque / France, Belgium)
The Memory of Butterflies – La memoria de las mariposas (Director: Tatiana Fuentes Sadowski, Producer: Ico Costa, Isabel Madueño Medina / Peru, Portugal)
River of Gras (Director: Sasha Wortzel, Producer: Danielle Varga, Sasha Wortzel / United States)
The Flowers Stand Silently, Whispering (Director: Theo Panagopoulos, Producer: Marissa Keating / United Kingdom)
Ramallah, Palestine, December 2018 (Director: Juliette Le Monnyer, Producer: Atelier Graphoui – Ellen Meiresonne, Juliette Le Monnyer / Belgium, Palestine)
Tin City (Director: Feargal Ward, Producer: Feargal Ward / Ireland)
The Ban (Director: Roisin Agnew, Producer: Alison Millar, Sam Howard / Northern Ireland, Ireland) Green Grey
Black Brown (Director: Yuyan Wang, Producer: Yuyan Wang / South Korea, France, China)
Being John Smith (Director: John Smith, Producer: John Smith / United Kingdom)
Some Memories (Director: Lotte Schbreiber, Producer: Lotte Schbreiber / Austria)
Bardo (Director: Viera Čákanyová, Producer: Matej Sotník / Czech Republic, Slovakia)
We Were the Scenery (Director: Christopher Radcliff, Producer: Cathy Linh Che, Jess X. Snow / United States)
HUMAN RIGHTS DOX:
Your Touch Makes Others Invisible (Director: Rajee Samarasinghe, Producer: DaManuel Richardson, Maggie CoronaGoldstein, Rajee Samarasinghe, Solomon Turner, Tabs Breese / Sri Lanka)
The Last Ambassador – Die letzte Botschafterin (Director: Natalie Halla, Producer: Arash T. Riahi, Natalie Halla, Peter Drössler, Sabine Gruber /Austria)
Under the Flags, the Sun (Director: Juanjo Pereira, Producer: Gabriela Sabaté, Ivana Urizar, Juanjo Pereira, Leandro Listorti, Paula Zyngierman / Paraguay, Argentina, United States, France, Germany)
Home Game (Director: Lidija Zelović, Producer: Lidija Zelović / Netherlands)
Unwelcomed (Si vas para Chile) (Director: Amilcar Infante, Sebastian Gonzalez M., Producer: Esteban Sandoval, Sebastian Gonzalez M. / Chile)
Say Goodbye (Director: Paloma López Carrillo, Producer: Abril López Carrillo / Mexico)
The Vanishing Point – Noghteh-e-Goriz (Director: Bani Khoshnoudi, Producer: Bani Khoshnoudi, Janja Kralj / Iran, United States, France)
My Dear Theo (З любов’ю з фронту) (Director: Alisa Kovalenko, Producer: Kasia Kuczynska / Ukraine, Poland, Czech Republic)
GREEN DOX:
The Tree of Authenticity – (L’Arbre de l’Authenticité) (Director: Sammy Baloji, Producer: Rosa Spaliviero / Belgium, Democratic Republic of Congo)
INT’L SHORTS: Almost Certainly False – Neredeyse Kesinlikle Yanlış (Director: Cansu Baydar, Producer: Ali Farkhonde, Cansu Baydar, Ceyda Yüceer, Izlem Genç, Sinan Yusufoglu, Ulas Tuna Astepe / Turkey)
I’m Glad You Are Dead Now (Director: Tawfeek Barhom, Producer: Akis Polizos, Alexandre Perrier, Stylianos Kotionis, Tawfeek Barhom / France, Greece, Palestine)
1:10 (Director: Sinan Taner, Producer: Jaelle-Marie Grossklaus / Switzerland)
Absent – Noksan (Director: Cem Demirer, Producer: Berfin Demirat, Cem Demirer / Turkey)
Casa Chica (Director: Lau Charles, Producer: Luna Martínez Montero / Mexico)
Choice (Izbor) (Director: Marko Crnogorski, Producer: Jana Paunoska, Marko Crnogorski, Naum Doksevski / North Macedonia)
Beneath Which Rivers Flow (ابراهيم( (Director: Ali Yahya, Producer: Jafar Sadik / Iraq)
Notes From Planet Three (Director: Simon Ellis, Producer: Simon Ellis, Rachel Robey, Alastair Clark / United Kingdom)
The Rain Will Weep (Proplakat će kiša) (Director: Damir Čučić, Producer: Jelena Duh / Croatia)
The Last People (Die letzten Menschen) (Director: Nicolás Pindeus, Producer: Alisa Frischholz, Melvyn Zeyns /Austria)
Samba Infinito (Director: Leonardo Martinelli, Producer: Clara Marquardt, Damien Megherbi, Justin Pechberty, Leonardo Martinelli, Lucas H. Rossi, Rafael Teixeira, Renan Barbosa Brandão / Brazil, France)
Hippopotami (He Ma) (Director: JJ Lin, Producer: Lin Jianjie, Lou Ying / China, Hong Kong SAR China)
Grandma Nai Who Played Favorites (Chao Somnop Chet) (Director: Chheangkea, Producer: Daniel Mattes, Karen Madar / Cambodia, France, United States)
Loynes (Director: Dorian Jespers, Producer: Clyde Gates, Jules Reinartz / Belgium, France, United Kingdom, North Macedonia)
The Eggregores Theory (Director: Andrea Gatopoulos, Producer: Andrea Gatopoulos, Ariens Damsi, Luigi Mascolo, Marco Crispano, Marco Santoro, Orazio Guarino / Italy)
Wassupkaylee (Director: Pepi Ginsberg, Producer: Karen Madar, Nelson Ghrénassia, Pepi Ginsberg, Stéphane Marchal / France, United Kingdom)
Sammi Who Cannot Detouch His Body Parts (Director: Rein Maychaelson, Producer: Astrid Saerong, Muhammad Ihsan Ibrahim / Indonesia)
Little Rebels Cinema Club (Director: Khozy Rizal, Producer: Hardy Yohansyah, Rayner Wijaya / Indonesia)
Masterpiece Mommy (Director: Dorothy Sing Zhang, Producer: Lily Ashton (Iconoclast UK), Sarah Pearson (Iconoclast UK) / United Kingdom, China)
Deck 5B (Däck 5B) (Director: Malin Ingrid Johansson, Producer: Adam Holmström Meinking, Andrea Gyllenskiöld, Joel Rostmark / Sweden)
One of them (Yeki Az Anha) (Director: Mostafa Vaziri, Producer: Hossein Kakavand / Iran)
Under the Mountains’ Shadow (Vultosos Cumes) (Director: Diogo Salgado, Producer: Isabel Machado, Romain Bent, Simon Heymans / Portugal)
NATIONAL: Five Seasons of my Childhood (Pesë Stinët e Fëmijërisë Sime) (Director: Besim Ugzmajli, Producer: Besim Ugzmajli, Eduardo M Escribano / Kosovo, Spain)
Një shekull pasi matematikanja franceze Émilie du Châtelet popullarizoi teoritë e Njutonit dhe hapi një rrugë të re për gratë në shkencë, dhe disa dekada përpara se të shpikej vetë fjala “shkencëtare” për të përshkruar figura si matematikania skoceze Mary Somerville, Sophie Germain (1 prill 1776 – 27 qershor 1831) i dha vetes një arsim autodidakt duke shfrytëzuar bibliotekën e të atit. Ajo u bë një matematikane, fizikane dhe astronome e shquar, pioniere në teorinë e elasticitetit dhe kontribuese e rëndësishme në zhvillimin e teorisë së numrave.
Në vend të një edukimi formal, të padisponueshëm për gratë, deri më shumë se një shekull më vonë, Germain plotësoi leximin dhe dhuratën e saj natyrore për shkencën, duke shkëmbyer letra me disa nga matematikanët më të shquar të epokës. Ndër korrespondentët e saj të famshëm ishte ajo me Carl Friedrich Gauss, i konsideruar nga shumë studiues matematikani, si më i madh që ka jetuar ndonjëherë. Duke shkruar me pseudonimin mashkullor M. LeBlanc – “duke pasur frikë nga talljet e një shkencëtareje femër”, siç shpjegoi ajo vetë më vonë – Germain filloi të ndante me Gausin disa nga provat e teoremës së saj në përgjigje të opusit të tij të madh Disquisitiones Arithmeticae .
Korrespondenca e tyre filloi në vitin 1804, në kulmin e pushtimit francez të Prusisë. Më 1806, Germain mori lajmet se trupat e Napoleonit ishin gati të hynin në qytetin e lindjes prusian të Gausit, Brunswick. E tmerruar se mentori i saj i largët mund të vuante fatin e Arkimedit, i cili u vra kur forcat romake pushtuan Sirakuzën pas një rrethimi dy-vjeçar, ajo i bëri thirrje një miku të familjes – shefin ushtarak francez M. Pernety – të gjente Gausin në Brunswick dhe të garantonte sigurinë e tij. Pernety ngarkoi një nga komandantët e të batalionit të udhëtonte dyqind milje në Brunswick të pushtuar për të kryer misionin e shpëtimit.
Por Gauss, doli, ishte i padëmtuar nga lufta. Në një letër të datës 27 nëntor 1806, të përfshirë në “Sophie Germain: An Essay in the History of Theory of Elasticity”, komandanti disi i inatosur i batalionit i raporton shefit të tij:
Sapo kam ardhur në këtë qytet dhe kam mavijosur veten me porosinë tuaj. Kam pyetur disa persona për adresën e Gausit, në rezidencën e të cilit isha për të mbledhur disa lajme në emër tuaj dhe Sophie Germain. M. Gauss iu përgjigj se nuk kishte nderin të njihte ty as Mlle. Germain… Pasi fola për pikat e ndryshme që përmban urdhri juaj, ai u duk pak i hutuar dhe më kërkoi t’i përcillja falënderimet për konsideratën tuaj në emër të tij.
Me marrjen e lajmit ngushëllues dhe disi komik, Germain u ndje i detyruar t’i shkruante Gausit dhe të largonte konfuzionin e tij rreth identitetit të shpëtimtarit të mundshëm. Pasi doli si gruaja pas personazhit të M. LeBlanc në një letër nga 20 shkurt 1807, ajo i thotë Gausit:
Vlerësimi që ju detyrohem për inkurajimin që më keni dhënë, duke më treguar se më llogaritni ndër dashamirët e aritmetikës sublime, misteret e të cilave keni zhvilluar, ishte motivimi im i veçantë për të mësuar lajmet për ju në një kohë kur problemet e lufta më bëri të frikësohesha për sigurinë tënde; dhe kam mësuar me kënaqësi të plotë se ju keni qëndruar në shtëpinë tuaj aq të patrazuar sa të lejonin rrethanat. Megjithatë, shpresoj që këto ngjarje të mos ju largojnë shumë nga kërkimet tuaja astronomike dhe veçanërisht aritmetike, sepse kjo pjesë e shkencës ka një tërheqje të veçantë për mua dhe gjithmonë i admiroj me kënaqësi të re lidhjet midis të vërtetave të ekspozuara në librin tuaj. .
Gauss përgjigjet disa javë më vonë:
Zonja Germain,
Letra juaj … ishte për mua burim sa kënaqësie aq edhe befasie. Sa e këndshme dhe e ngrohtë për të fituar një mik kaq lajkatar dhe të çmuar. Interesimi i gjallë që keni treguar për mua gjatë kësaj lufte meriton vlerësimin më të sinqertë. Letra juaj drejtuar gjeneralit Pernety do të ishte më e dobishme për mua, nëse do të kisha nevojë për mbrojtje të veçantë nga ana e qeverisë franceze.
Për fat të mirë, ngjarjet dhe pasojat e luftës nuk më kanë ndikuar aq shumë deri më tani, megjithëse jam i bindur se ato do të kenë një ndikim të madh në rrjedhën e ardhshme të jetës sime. Por si mund ta përshkruaj habinë dhe admirimin tim kur pashë korrespondentin tim të nderuar M. LeBlanc të metamorfozuar në këtë person të famshëm, duke dhënë një kopje kaq të shkëlqyer sa është e vështirë të besohet? Shija për shkencat abstrakte në përgjithësi dhe mbi të gjitha për misteret e numrave është shumë e rrallë: kjo nuk është për t’u habitur, pasi hijeshitë e kësaj shkence sublime me gjithë bukurinë e tyre zbulohen vetëm për ata që kanë guximin të kuptojnë ato. Por kur një grua, për shkak të përkatësisë gjinore, zakoneve dhe paragjykimeve tona, has pafundësisht më shumë pengesa sesa burrat për t’u njohur me problemet e tyre nyje, megjithatë i kapërcen këto pranga dhe depërton në atë që është më e fshehur, ajo pa dyshim ka guximin më fisnik, talentin e jashtëzakonshëm dhe gjenialitetin më të lartë. Asgjë nuk mund të më vërtetonte në një mënyrë më lajkatare dhe më pak ekuivoke që tërheqjet e asaj shkence, që më kanë shtuar kaq shumë gëzim në jetën time, nuk janë kimerike, sesa favori me të cilin e keni nderuar.
Shënimet shkencore me të cilat letrat tuaja janë të mbushura kaq shumë më kanë dhënë një mijë kënaqësi. I kam studiuar me vëmendje dhe e admiroj lehtësinë me të cilën depërton në të gjitha degët e aritmetikës dhe urtësinë me të cilën përgjithëson dhe përsos. Ju kërkoj ta merrni si provë të vëmendjes sime nëse guxoj t’i shtoj një vërejtje letrës suaj të fundit.
Me këtë, Gauss zgjeron dhuratën e kritikës konstruktive në disa zgjidhje matematikore që Germain kishte ndarë me të – e njëjta dhuratë që feministja e njohur Margaret Fuller i dha Thoreau-t , e cila i dha formë karrierës së tij. Megjithëse Gauss përfundimisht u shkëput nga shkëmbimi, duke zgjedhur të fokusohej në punën e tij shkencore sesa në korrespondencë, ai mbeti një admirues i gjeniut të Germain. Ai mbrojti që Universiteti i Gottingen-it t’i jepte asaj një diplomë nderi pas vdekjes, sepse ajo kishte arritur, pavarësisht se ishte grua dhe për këtë arsye e papërshtatshme për të ndjekur në fakt universitetin, “diçka që ia vlente në shkencat më rigoroze dhe abstrakte”.
Megjithatë, asnjëherë nuk iu dha diploma.
Pas përfundimit të korrespondencës së tyre, Germain dëgjoi se Akademia e Shkencave e Parisit kishte shpallur një çmim të jashtëzakonshëm – një medalje ari me vlerë 3,000 franga, afërsisht 600 dollarë atëherë ose rreth 11,000 dollarë tani – dhënë kujtdo që mund të shpjegonte një fenomen të ri emocionues fizik që shkencëtarët kishin gjetur, në dridhjen e sipërfaqeve të holla elastike. Konkurrenti fitues do të duhej “të jepte teorinë matematikore të dridhjes së një sipërfaqeje elastike dhe të krahasonte teorinë me provat eksperimentale”.
Problemi dukej aq i vështirë saqë dekurajoi të gjithë matematikanët e tjerë përveç Germain dhe të nderuarit Denis Poisson që ta trajtonin atë. Por Poisson u zgjodh në Akademi menjëherë pas shpalljes së çmimit dhe për këtë arsye u desh të tërhiqej nga konkurrimi. Vetëm Germain mbeti i gatshëm të përballonte problemin. Ajo filloi punën për të në 1809 dhe paraqiti letrën e saj në vjeshtën e vitit 1811. Pavarësisht se ishte e vetmja pjesëmarrëse, ajo humbi – juristët vendosën se provat e saj nuk ishin bindëse.
Germain vazhdoi – sepse asnjë zgjidhje nuk ishte pranuar, Akademia e zgjati konkursin me dy vjet dhe ajo paraqiti një punim të ri, në mënyrë anonime, në 1813. Ai u refuzua përsëri. Ajo vendosi të provonte për herë të tretë dhe ndau mendimin e saj me Poisson, duke shpresuar se ai do të jepte një pasqyrë të dobishme. Në vend të kësaj, ai huazoi shumë nga idetë e saj dhe botoi veprën e tij mbi elasticitetin, duke mos i dhënë Germain asnjë kredi. Meqenëse ai ishte redaktor i revistës së Akademisë, punimi i tij u pranua dhe u shtyp në 1814.
Megjithatë, Germain këmbënguli. Më 8 janar 1816, ajo paraqiti një letër të tretë me emrin e saj. Zgjidhja e saj ishte ende e papërsosur, por anëtarët e jurisë vendosën se ishte aq e mirë, duke pasur parasysh kompleksitetin e problemit dhe i dhanë asaj çmimin, i cili e bëri atë gruan e parë që fitoi një vlerësim nga Akademia e Shkencave e Parisit.
Por edhe me çmimin në tërheqje, Germain nuk u lejua të ndiqte leksionet në Akademi – të vetmet gra që lejoheshin të auditonin ishin gratë e anëtarëve. Ajo vendosi të vetë-botonte esenë e saj fituese, kryesisht për të ekspozuar vjedhjen e Poisson dhe për të vënë në dukje gabimet në provat e tij. Ajo vazhdoi të bënte punë themelore matematikore mbi elasticitetin, si dhe punë në filozofi dhe psikologji një shekull përpara se kjo e fundit të ishte një disiplinë formale. Ashtu si Rachel Carson, Germain vazhdoi të punonte pasi po vdiste nga kanceri i gjirit. Një punim që ajo botoi pak përpara diagnozës së saj përfundimtare nxiti zbulimin e ligjeve të lëvizjes dhe ekuilibrit të trupave të ngurtë elastikë.
Gazeta e përditshme britanike “Telegraph” e ka renditur bregdetin shqiptar në listën e 10 vendeve më të mira në Evropë për pushime në plazh.
Algarve apo Shqipëria? Majorka apo Mali i Zi? Shmangni vendet e populluara me turistë dhe drejtohuni drejt këtyre destinacioneve mahnitëse dhe sekrete bregdetare, shkruan Elise Morton në një artikull të botuar në “Telegraph”.
Nga kishat bizantine të Ohrit deri te rrugët e zhurmshme të qytetit të vjetër të Sozopolit – Evropa Lindore është plot me destinacione që ndërthurin bukurinë natyrore me kulturën.
Për më tepër, ajo është gjithashtu shtëpia e vendpushimeve mahnitëse bregdetare – me më pak turma sesa vendet homologe në Mesdhe.
Aksesi në këto plazhe magjepsëse po bëhet gjithnjë e më i lehtë, rreth 1,500 fluturime direkte nisen nga aeroportet e Britanisë së Madhe, çdo javë për në Evropën Lindore, sipas të dhënave të OAG, me linja ajrore me kosto të ulët duke përfshirë “easyJet”, “Ryanair” dhe “Wizz Air”.
Pushimet në plazh janë të përshtatshme për një fundjavë të gjatë ose një aventurë. Nga deti në liqen, nga lumi në ujëvarë, këto vende ofrojnë pushimet më të mira në plazh në Evropën Lindore.
Ishujt e Ksamilit, Shqipëri
Perla e veçantë në detin Jon ndodhet në qytetin bregdetar të Sarandës, në jug të Shqipërisë.
Katër ishujt idilik të Ksamilit janë një parajsë e zbukuruar me rërë të bardhë që kryesisht i kanë shpëtuar vëmendjes së plazhistëve ndërkombëtarë.
Ato janë të arritshme vetëm me një udhëtim 30-minutësh me varkë ose me not – nëse keni nevojë të digjni byrekun e shijshëm të mbushur me djathë.
Shumica e vizitorëve zgjedhin të qëndrojnë në fshatin e afërt të Ksamilit dhe të shfrytëzojnë rastin për të vizituar Butrintin – një vend të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s – një park kombëtar dhe qytet i lashtë me rrënoja që datojnë që nga shekulli VII para Krishtit.
Liqeni i Ohrit
Nuk ka vijë bregdetare? Asnjë problem. Të paktën, kjo është përshtypja që do të merrni nga një udhëtim në qytetin e Ohrit pa dalje në det.
Liqeni i Ohrit me të njëjtin emër, që shtrihet midis Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë, është një nga liqenet më të vjetra dhe më të thella të Evropës, dhe një destinacion joshës për pushime buzë bregut.
Pasi të shijoni notin në ujërat e ëmbëla – ndoshta të shoqëruar nga mjellmat elegante vendase, ecni në shëtitoren dhe rrugët me kalldrëm të qytetit të mbrojtur nga UNESCO, përpara se të vizitoni Kishën e Shën Gjonit, në Kaneo.
Këtu do të shijoni një pamje të liqenit që shpesh është krahasuar me Ishujt Galapagos, të Spanjës – falë biodiversitetit të tij, ndërsa shijoni historinë dhe arkitekturën fetare bizantine.
Dhërmi, Shqipëri
Ndërroni Rivierën Franceze me atë Shqiptare me një pushim në plazhin e Dhërmiut – shpesh i përmendur si më i miri i vendit.
Këtu, guralecët e bardhë rrezatues përshkohen nga ujërat bruz te detit Jon dhe mbështeten nga Malet e Vetëtimës. Ju mund të shijoni ushqime deti të freskëta dhe sallata plot shije.
Ndërsa jeni duke ecur në shëtitoren dhe në kodrën e fshatit të vjetër të Dhërmiut, ju do të mahniteni me peizazhin unik.
Për një plazh më të qetë dhe për të shijuar bukurinë e egër shqiptare, shkoni më në jug drejt Plazhit të Gjipesë.
Liqeni i Shkodrës
Liqeni më i madh i Evropës Jugore dhe një rezervat natyror i mbrojtur, Liqeni i Shkodrës rrethohet nga male dramatike karstike të cilat ngrihen mbi ligatina të gjera, manastire dhe xhami historike, ishuj dhe gjire të fshehura.
Për një pushim sa më relaksues, ju mund të kombinoni aktivitete të njohura si kajaku, degustacioni i verës dhe vëzhgimi i zogjve.
“Telegraph” rendit 10 destinacionet më të mira për pushime në plazh që rivalizojnë vendet e mëdha të Evropës:
1. Ishujt e Ksamilit, Shqipëri 2. Ujëvarat e Kravicës, Bosnjë-Hercegovinë 3. Liqeni i Ohrit, Shqipëri/Maqedonia e Veriut 4. Liqeni Balaton, Hungari 5. Dhërmi, Shqipëri 6. Plazhi Jaz, Mali i Zi 7. Jurmala, Letoni 8. Sozopol, Bullgari 9. Liqeni Shkodrës, Shqipëri/Mali i Zi 10. Krynica Morska, Poloni/ atsh/ KultPlus.com
Festivali Ndërkombëtar i Muzikës së Dhomës çel sot edicionin e tij jubilar të 20-të pranë katedrales “Shën Luçia”.
Ky festival, tashmë i njohur për nivelin e lartë profesional dhe artistik të koncerteve do të prezantojë përgjatë një muaji zhanre të ndryshme të muzikës së dhomës.
Kryetarja e bashkisë Durrës, Emiriana Sako tha se festivali do të vijojë deri në 21 korrik dhe do të sjellë në zemër të qytetit bregdetar, në katedralen “Shën Luçia”, një udhëtim të pasur përmes muzikës së dhomës.
“Artistë nga mbi 10 vende, formacione të njohura, projekte të reja artistike dhe bashkëpunime ndërkombëtare, në një festival që bashkon traditën dhe risinë, tingujt klasikë dhe emocionin e drejtpërdrejtë”, tha Sako.
Sipas programit, festivali nis sot me koncertin e trios “Amadeus”, grupi i njohur që vjen nga Austria, ndërsa performanca e fundit e parashikuar në datën 21 korrik do të jetë një koncert piano kuartet me artistë nga Shqipëria, Amerika dhe Italia.
Festivali zhvillohet nga shoqata Arti dhe Kultura Italo-Shqiptare, që u krijua me iniciativën e disa artistëve durrsakë, të cilët kanë studiuar e kaluar një pjesë të veprimtarisë së tyre në Itali. Qëllimi i kësaj shoqate ka qenë dhe është bashkëpunimi i artistëve shqiptarë me të huaj, këmbimi i eksperiencave të kulturave të vendeve të ndryshme.
Gjatë aktivitetit të këtyre viteve kjo shoqatë ka organizuar mjaft koncerte në Durrës, Tiranë dhe Itali të cilat kanë përcjellë në publik një nivel të lartë interpretimi artistik.
Sipas organizatorëve ky festival u krijua pikërisht me qëllimin për të siguruar një vazhdueshmëri jo vetëm në njohjen e kulturave të ndryshme nëpërmjet artistëve të ardhur nga Italia, Austria, Franca, Greqia, Zvicra, Kosova, etj., por edhe me dëshirën e madhe për t’u ballafaquar me këto kultura dhe kjo nëpërmjet shfaqjeve të përbashkëta me instrumentistë shqiptarë.
Një tjetër synim i këtij aktiviteti është pjesëmarrja e artistëve shqiptarë, që jetojnë e punojnë jashtë Shqipërisë./atsh/ KultPlus.com
Opera e Kosovës mbrëmë ka mbajtur koncertin “Kosova në Tinguj”, si dedikim ndaj krijimtarisë së kompozitorëve të shquar shqiptarë, duke sjellë para publikut vepra të përpunuara artistike të cilat për vite me radhë kanë ushqyer shpirtin e adhuruesve të muzikës shqipe, shkruan KultPlus. Ky koncert është mbajtur në kuadër të Konferencës Ndërkombëtare të Shoqatës Evropiane të Kartës për Rini (EYCA), me një program të përqendruar në veprën e kompozitorëve shqiptarë.
Nën drejtimin e maestro Edon Ramadani, në skenë interpretuan sopranot Adelina Paloja, Kaltrina Miftari dhe Zana Abazi Ramadani, të cilat dhuruan emocione të jashtëzakonshme përmes perlave të njohura shqiptare, që tashmë janë pjesë e rëndësishme e programit të Operës së Kosovës. Ndërkaq, instrumentistët Ëmbla Dana- flaut dhe Lum Haxhijakupi- klarinetë, me interpretimin e tyre i dhanë koncertit një shije të veçantë artistike, duke e plotësuar koncertin në çdo pikëpamje.
“Suita për vepër harkore” e Valton Beqirit nisi mbrëmjen që shpërthente në tinguj të këndshëm, përmes emetimit të lehtë e të butë të notave muzikore, duke dhënë ndjesinë e një harmonie të paparë. Një kombinim i ngjyrave të tingujve së bashku me zërat e fuqishëm sopranove dhe krijimeve të më të zëshmëve të kohës jepte një atmosferë kompakte e cila herë të dërgonte thellë në mallëngjim, herë në soditje të thellë, e herë në një lumturi të madhe sa herë që i këndohej pranverës, luleve, kroit, ndarjes, dashurisë dhe lumturisë.
Sopranoja Adelina Paloja përmes interpretimit të saj brilant i dha koncertit një dimension tjetër. Përveç zërit të saj kristal sopranoja emetonte rreze që jepnin ngrohtësi në shpirtin e çdonjërit. Me veprat “Pranvera filloi me ardh”- Tonin Harapi, “Mallëngjimi”- Rashid Krasniqi u zgjuan emocione thellësish të ndjera, përderisa vepra “E kujtoj at’ takim” e kompozitores Pranvera Badivuku nxirrte në pah edhe zotësinë vokale të artistes Paloja, e cila me aurën e saj rrezatuese i jep ngjarjeve sharm dhe ëmbëlsi kudo ku interpreton.
Kurse, sopranoja Kaltrina Miftari me veprat “Asaman”- Tradicionale, “Lamtumirë”- Muharrem Qena, “Kroi i fshatit tonë”- Kristo Kono dha një interpretim të fuqishëm që përkthehej në duartrokitje dhe në ovacione të fuqishme. Me një prezencë që përqonte paqe, kombinuar me zërin e fuqishëm, sporanoja Miftari depërtonte në zemrat e adhuruesve të muzikës klasike që me shumë ëndje e ndiqnin koncertin e mbajtur në Atelienë e Pallatit të Rinisë.
Ndërsa, Zana Abazi- Ramadani me një elegancë të theksuar çdo lëvizje të saj e përkthente në finesë. Ajo dha një interpretim të jashtëzakonshëm me veprat “O moj bukuroshe”- Tradicionale, “Me lule të bukura”-Tish Daija dhe “Agimet shqiptare”- Avni Mula. Secila notë dukej se buronte nga një thellësia e një esence, që vetëm nëpërmjet zërit mund të shprehej në autenticitetin e saj më të plotë.
“Sa bukur na ka dal’ nusja” nga Thoma Simaku dhe “Baresha” e Rexho Mulliqit ishin mëlmesat që i dhanë koncertit një shije vërtetë të veçantë. Kurse “Valsi i lumturisë” i kompozuar nga Avni Mula erdhi si kurorë në këtë mbrëmje magjike të perlave shqiptare të kënduara nga tri sopranot e njohura. Prania e kompozitores Pranvera Badivuku qe një moment i veçantë i mbrëmjes, të cilin e vulosi entuziazmi dhe duartrokitjet e publikut në shenjë mirënjohjeje ndaj krijimtarisë së saj dhe të kompozitorëve të saj.
Pas koncertit, në një prononcim për media dirigjenti Edon Ramadani tha se ishte kënaqur me perforancën e Orkestrës së Operës së Kosovës, duke theksuar edhe shkëlqimin e sopranove të njohura.
“Arsyeja e mbajtjes së këtij koncerti është inicuar nga një vizitë e disa gazetarëve të huaj, pas së cilës menduam që është shumë e nevojshme të merremi me repertorin tonë. Kështuqë i mblodhëm disa aranzhime, i punuam enkas për atë koncert. Po e shohim që kjo po pëlqehet shumë nga publiku dhe në të njejtën kohë ne po e rrisim opusin e aranzhmaneve për këtë formacion të caktuar për ta prezantuar kulturën tonë muzikore edhe jashtë vendit. Veçori e këtij koncerti ishte vepra e parë “Suitë për orkestër harkore” e cila ka qenë premierë në Kosovës, pas premierës në Japoni. Interpretimi i përbashkët me të rinjtë e Orkestës së Operës së Kosovës është një kënaqësi e madhe. Vërtetë e patëm një energji shumë të bukur në skenë, që besoj u transmetua edhe te publiku”, ka thënë dirigjenti Ramadani.
Ndërsa, sopranoja Zana Abazi- Ramadani ka thënë se është e rëndësishme që këto perla shqiptare të prezantohen edhe në vende të ndryshme të botës.
“Dua t’i falënderoj kompozitorët dhe aranzhuesit Edon Ramadani dhe Valton Beqiri, pasi falë tyre patëm mundësi t’i këndojmë këto vepra, sepse nuk janë të lehta edhe për nga ana e interpretimit. Këto këngë lirike janë kthyer pothuajse në këngë operistike. Interpretimi i tyre për mua është kënaqësi e veçantë sepse jemi rritur me ritmet dhe meloditë tona, gjë që e bën këndimin dhe interpretimin më të afërt me ne. I falënderoj edhe organizatorët e Operës së Kosovës për mbështetjen e artistëve të rinj. Dëshiroj që këto vepra të transmetohen edhe në Evropë, në mënyrë që t’i tregojmë edhe vendeve të tjera që Kosova ka kulturë shumë më të madhe, dhe shumë më me vlerë se sa që ata njohin”, ka thënë sopranoja Abazi Ramadani.
Ndërkaq, sopranoja Adelina Paloja ka thënë se ndihet e përmbushur pas interpretimit të veprave të bukura shqipe, pasi sipas saj kultivimi dhe interpretimi i tyre është obligim për çdo artist.
“Përherë është një emocion i mrekullueshëm kur bashkëpunojmë me institucionin e ri, por jo edhe aq të ri, sepse dihet që gjenerata e gjenerata kanë kontribuar në formimin e institucionit të Operas së Kosovës. Pikërisht në thelbin e kësaj ne kemi përzgjedhur sonte një repertoar shqiptar i cili pritet me shumë kërshëri nga audienca e Kosovës në përgjithësi, por edhe nga audienca e rajonit. Sot ishte edhe konferenca e të rinjve evropianë, dhe audiencës sonë besnike iu bashkangjitën edhe ky kast i publikut që me një ëndje të jashtëzakonshme e kanë mirëpritur këtë koncert, ku u interpretuan disa nga veprat më të bukura të muzikës tonë të kultivuar artistike. Jam e lumtur dhe e përmbushur që pas një agjende të ngjeshur që pata jashtë vendit, të kthehem pranë këtij publiku dhe ta transmetojmë me zemër plotë muzikën tonë të bukur shqipe, të cilën e kemi obligim që ta interpretojmë dhe ta plasojmë përpara një audience të tillë”, ka thënë sopranoja Paloja.
Sopranoja Kaltrina Miftari ka thënë se veprat të cilat u interpretuan në koncert janë pasuri e popullit shqiptar, dhe si të tilla duhet të ruhen dhe të zhvillohen edhe më tej.
“Ishte një mbrëmje e veçantë, ku pata rastin të interpretoj disa prej veprave më të dashura shqipe. Gjithmonë ndihem mirë kur këndoj muzikën tonë, këto vepra kanë një vend të veçantë te unë. Publiku e ndjeu këtë muzikë po aq sa ne në skene, dhe kjo është gjëja më e bukur. Është shumë e rëndësishme. Veprat shqiptare janë pasuri e jona dhe duhen interpretuar me dashuri e kujdes. Vetëm kështu mund ta ruajmë dhe zhvillojmë kulturën tonë muzikore”, ka përfunduar sopranoja Miftari.
Ky koncert që synohet të kthehet në një koncert tradicional të Operës së Kosovës paraqet një përpjekje të institucionit për të promovuar repertorin kombëtar dhe për të afirmimuar vlerat muzikore vendore./ KultPlus.com
Gabriele D’Annunzio, (1863 – 1938), prozator, poet, dramaturg, gazetar, ushtarak dhe politikan italian – simbol i dekadentizmit.
PARA AGIMIT
Nga Gabriele D’Annunzio
Do të zësh në truallin e zhveshur
narcisin detar
me melodi nate
të pafundme
për kurorat e tua të reja,
duke u zhytur në humnerë
Virgjiliet,
motrat oqeanike
që ende qajnë për Ianë
e shqyer nga luani.
Do të ecim atij trualli në heshtje;
do të ndiejmë brymën
e lehtë dhe të pastër
të bjerë nga sytë e lodhur
të natës që po shuhet,
duke u zhytur në zbehtësi
Virgjiliet,
motrat oqeanike
të kërcënuara nga shpata
e gjahtarit të pashpirt.
Mbase ndonjëherë
do të kthejë kokën vetëm unë
për të parë gjurmën tënde
të ndritshme,
dhe do të dëgjojmë të heshtur,
duke u zhytur në tutë dhe dhimbje
Virgjiliet,
motrat oqeanike
të cilave Agimi ua than fytyrën
me velin e tij të bardhë nusëror.
KOMENT:
Nga Federico Roncoroni
Poeti ëndërron të dalë jashtë me shoqen e tij të ëmbël të presë agimin. Të kredhur në një heshtje magjepsëse, të prishur vetëm nga melodia monotone e valëve, ata do të shëtisin së bashku. Gruaja do të mbledhë narcisë detarë dhe ai, vetëm ai, do të kthejë kokën të shohë gjurmët e lëna nga hapat e saj të mbushen me dritë, ndërkohë që Virgjiliet perëndojnë me regëtima të lehta që duken si lot, e edhe qielli derdh lot bryme.
Duke qenë e varfër me imazhe, «poezia duket të jetë e përbërë vetëm nga ecja në heshtje e të dyve përgjatë plazhit, të vëmendshë, poeti dhe gruaja, ndaj drithmës së mezidukshme të peizazhit detar, ndaj pikave të brymës, ndaj gjurmëve të zbehta pothuajse shenja e vetme e tyre për ata vetë, të nderë pra siç janë në dëgjimin që ai vetë i fshin pamjet dhe e kthen në muzikë heshtjen; dhe Plejadat /…/, afër zhytjes (perëndimit) në humnerën e boshllëkut, madje përralla e treguar, por… ngadalë hapin në heshtjen e truallit heshtjen e qiellit, nga ku përralla e bën folëse gjuhën muzikore, në një shëtitje përherë të ripërtërirë nga korrespondenca të ndjeshme nga toka në qiell, nga pamjet në atë dëgjim të zemrës.» (E. De Michelis). Kështu kompozimi shndërrohet në një melodi të lehtë dhe të përshpëritur që modulon, në ton sa të rrëmbyeshëm e të shpejtë, sa tash, nga ana tjetër, në një ton të ngadaltë dhe të butë, njëri prej motiveve më tipike të përmbledhjes Alcyone […] Te kjo poezi përralla e bukur e dt krijesave bredharake gjen përmbushjen e saj në vend se në metamorfozën panike, në përrallën jo më pak të bukur të Virgjilieve, ku, n një gërshetim harmonik mes realitetit dhe mitit, është përshkruar, me melankoli buzëqeshëse, kalimi i ngadaltë i yjeve të fundit në qiell, në orën nagjike kur nata ia lëshon vendin agimit…
Një ekip ndërkombëtar ka gjetur më shumë se 1 000 fuçi me mbetje bërthamore të hedhura në Atlantikun e Veriut dekada më parë, deklaroi një zëdhënës i CNRS, qendrës franceze të kërkimit shkencor.
Ekipi u nis nga qyteti portual i Brestit në bordin e anijes ”L’Atalante” në mesin e qershorit për të eksploruar Atlantikun perëndimor në një ekspeditë katër-javore për të gjetur mbetjet dhe për të vlerësuar ndikimin e tyre në ekosistem.
Disa vende hodhën mbetje bërthamore në këto ujëra midis viteve 1950 dhe 1990.
Thellësia e detit dhe distanca e tij nga toka dhe aktiviteti njerëzor konsideroheshin kushte ideale për asgjësimin e mbetjeve industriale dhe laboratorike, të paktën aty ku shtrati i detit dukej gjeologjikisht i qëndrueshëm.
Hedhja e mbetjeve bërthamore në det u ndalua në vitin 1993, por besohet se të paktën 200 000 kontejnerë janë hedhur në Atlantikun e Veriut në thellësi midis 3 000 dhe 5 000 metrave.
Vendndodhja dhe gjendja e saktë e kontejnerëve, ose nëse janë të shpërndarë apo të grumbulluar, janë të panjohura.
Ekipi kërkimor prej 21 personash po eksploron zonën që besohet se përmban gjysmën e mbeturinave, duke synuar ta hartëzojë atë dhe të marrë mostra të ujit, shtratit të detit dhe jetës detare.
Patrick Chardon, menaxher i projektit për projektin e Monitorimit të Anketës së Vendndodhjes së Mbeturinave Bërthamore të Oqeanit (NODSSUM), beson se radioaktiviteti në pjesën më të madhe të mbeturinave do të jetë zhdukur brenda 400 viteve./ atsh/ KultPlus.com
Shtatë pjata dhe enë unike qeramike të pikturuara nga artisti i famshëm spanjoll Pablo Picasso, të krijuara midis viteve 1947 dhe 1964, janë shitur në Gjenevë të Zvicrës, për një total prej 290,000 euro.
Qeramika e pikturuar me dorë, e paparë më parë, që paraqet zogj, peshq dhe dhi, u dizenjua në Punëtorinë e Qeramikës Madoura në Vallauris. Ato ishin mbajtur privatisht për gati 40 vjet.
Piguet i Gjenevës i cili drejtoi shitjen, vuri në dukje në një njoftim për shtyp se çmimi i parashikuar për lotet ishte 154,000 euro duke e bërë ankandin një sukses të habitshëm.
Shuma e shitur në ankand, “pasqyron entuziazmin e publikut për veprat e mjeshtrit në të gjitha format e tyre”, deklaroi Piguet.
“Picasso ishte tashmë një artist me famë ndërkombëtare. Ai kishte hapur tashmë një numër të madh rrugësh për të gjithë artistët; veprat e mëdha dhe të njohura ishin krijuar dhe ai po kërkonte mjete të reja shprehjeje për artin e tij”-tha drejtuesja e pikturave dhe skulpturave në Piguet.
Në mediumin qeramik, rekordi për një vepër të Picasso-s është 980,275 paund për prototipin e vazos së artistit të vitit 1950, që u shit në Londër në vitin 2013.
Personalitete të librit shqip dhe shkrimtarë për fëmijë ishin të pranishëm në takimin e veçantë të organizuar nga Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit në bashkëpunim me Ambasadën e Republikës së Kosovës në Tiranë, në nder të shkrimtarit nga Kosova, Xhevat Syla.
Shkrimtari Xhevat Syla lindi në Istog të Kosovës dhe është një figurë kyçe e letërsisë për fëmijë në Kosovë dhe Shqipëri, i njohur për përkushtimin thelbësor ndaj artit të fëmijëve.
Disa nga veprat e tij për fëmijë janë: “Syri i pranverës”, “Hyrje në vjeshtë”, “Zilja e fëmijërisë”, “Mbreti nga Qerreti”, etj. Gjithashtu ka botuar rreth gjashtë studime mbi letërsinë për fëmijë, tetë libra krijimtarie, një libër tregimesh dhe ka fituar çmime të rëndësishme si “Shkrimtar i vitit” në Tiranë dhe çmimin “Ymer Elshani” në Kosovë.
Në këtë takim letrar u theksua se sa e rëndësishme është letërsia për fëmijë në rritjen dhe edukimin e brezave të rinj.
Takim letrar kushtuar Xhevat Sules. Fotot nga Agim Dobi/ KultPlus.com
“Forever Hold Your Peace” ishte filmi i metrazhit të gjatë të Malit të Zi që u shfaq në programin kulturor të Malit të Zi në Kosovë, të titulluar “Në rrugëtim: nga Dita e Pavarësisë deri te Dita e Shtetësisë”, javë kulturore që ka nisë më 21 qershor.
Ky film që ka në theks mentalitetin e Ballkanit është shfaqë para një audience të ftuar nga ambasadori Bernard Cobaj, e që është mbajtë në CineStar të Prishtina Mall.
Në mesin e të pranishmëve në këtë festë të shtetit të Malit të Zi ishte edhe kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, sikurse që ishin të pranishëm edhe ambasadorë të shumtë, përfaqësues të botës akademike, artistike, mediatike dhe afariste, si dhe të diasporës sonë dinamike.
Ndërkohë, kjo javë kulturore do të vazhdojë në qytetin e Pejës, atje do të shfaqet filmi dokumentar “I was ten”./ KultPlus.com
