Prestigjiozja britanike “The Telegraph” i ka kushtuar një shkrim vendeve të Ballkanit i cili dekadat e fundit është kthyer në një mundësi udhëtimi.
Në këtë shkrim ku renditen 10 vendet të cilat sugjerohen për t’u vizituar, “The Telegraph” thekson se vetëm vitin e fundit mbi 4 milionë turistë britanikë e kanë vizituar këtë rajon.
Sa i përket vendit tonë, prestigjiozja britanike shkruan se “e cilësuar dikur si një djerrinë neo-staliniste e betonit postkomunist, Shqipëria ka lulëzuar në dekadën e fundit për sa i përket imazhit të saj”
Përveç bregdetit, në shkrim i vihet theksi edhe kulturës dhe historisë së vendit tonë.
Në shkrim theksohet se atje ku shkëlqen, Shqipëria shkëlqen shumë. Vlora shënon pikën ku bashkohen Adriatiku dhe Joni, ngjitur me Gadishullin e Karaburunit.
“Vlora shënon pikën ku bashkohen Adriatiku dhe Joni, ngjitur me Gadishullin e Karaburunit. Deti duket po aq fotozhenik edhe më poshtë në bregdet, në Sarandë. Megjithatë, duhet të shkoni në brendësi të vendit dhe shpaloset një ëndërr piktoreske, vende të lashta historike si Butrinti, Bylisi dhe Apolonia. Qytetet e mrekullueshme osmane si Gjirokastra dhe Berati zbukurojnë peizazhin.’- shkruan “The Telegraph.
“Parku Kombëtar i Llogarasë strehon një tjetër lloj lartësie shqiptare nën maskën e maleve të larta”, thuhet në këtë artikull. / KultPlus.com
Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjetet sociale shkrimin e publikuar në “The Telegraph” nga Mark Stratton për Shqipërinë.
“Karaibet e Evropës” me ujëra të kristalta e rërë të bardhë, por edhe me kështjella, site arkeologjike dhe kuzhinë speciale, e quan gjiganti britanik “The Telegraph” Shqipërinë, duke i orientuar në këtë fillim sezoni veror britanikët ”e uritur” për diell drejt rrezeve të rivierës shqiptare, bashkë me historinë e kalasë së Gjirokastrës, magjinë e Butrintit dhe një dolli me shijen e pagabueshme të rakisë shqiptare”, shkroi Rama në rrjetet sociale.
”The Telegraph”: Karaibet e Evropës i gjeni në Shqipëri
Pashë një postim në Instagram pak kohë më parë që përshkruante qytetin bregdetar shqiptar të Ksamilit si Karaibet e Evropës. Kishte më shumë se një ngjashmëri kalimtare, me palmat, plazhin verbues, detin e kaltër dhe çadrat e diellit me kashtë. Me shqetësimin aktual mbi emigracionin shqiptar që po zien, fillova të imagjinoja një rrëfim alternativ të britanikëve ”të uritur” për diell, që dynden në drejtim të kundërt për të kërkuar pak rreze dielli karaibike. Kështu që vendosa të bëj një vizitë, për ta parë tamam se si bëhej ky krahasim.
Ksamili është sigurisht më i shpejtë dhe më i lirë për të shkuar se sa ishujt Barbados. Fluturova për në Korfuz, ishulli më i afërt grek me Rivierën Shqiptare, që shtrihet përreth 160 kilometra përgjatë bregut lindor të detit Jon. Nga qyteti i Korfuzit është një kalim me traget për 40 minuta drejt Sarandës.
“Atje ka shumë siguri dhe qetësi”, më tha taksisti që më çoi në portin e Korfuzit.
Në Sarandë, guida Gëzim Shimi qeshi kur i thashë komentin e taksistit grek.
”I gjithë publiciteti është i mirë. Gjatë viteve të fundit, unë kam udhëhequr shumë britanikë kureshtarë për të parë se si është Shqipëria në të vërtetë”, më tha Gëzimi.
Udhëtuam 30 minuta në jug të Sarandës për në Ksamil, i cili ndodhet pak mbi kufirin e Greqisë Veriore. Ksamili nuk ekzistonte derisa regjimi komunist i Enver Hoxhës e vendosi atë në vitet 1960 si bazë për prodhimin e vajit të ullirit. “Është vetëm disa milje nga Korfuzi, kështu që vetëm ata me prejardhje të besueshme politike lejoheshin të jetonin këtu gjatë komunizmit”, tha Gëzimi.
”Shqiptarët rrezikonin jetën duke marrë varka të vogla apo edhe duke notuar drejt Korfuzit, për t’i ikur marrëzisë staliniste të Hoxhës”, shton ai.
Ksamili është një qytet i vogël, i mbrojtur nga tre ishuj të gjelbër në det. Plazhi është i mbushur me hotele, restorante dhe bare dhe është i ndarë për përdorim privat, megjithëse shumica ishin të mbyllura kur mbërrita para sezonit. Vetëm një numër i vogël njerëzish ishin të zhytur në shtretër, nën çadra me kashtë.
”Poda Boutique Hotel” është i hapur dhe unë takova autoren e postimit në Instagram që më tërhoqi këtu, Anna Poda, drejtoreshë menaxhuese e këtij biznesi familjar me 20 dhoma.
“Ju mund të shihni se deti bruz dhe rëra e bardhë janë pothuajse si të Karaibeve”, thotë ajo.
”Britanikët, gjermanët dhe italianët zënë tre vendet e para. Njerëzit vijnë për 310 ditë me diell çdo vit dhe çmime vërtet janë të mira”, shtoi ajo.
Sedimentet nga malet e mermerta përreth krijojnë një fund deti me rërë të bardhë që jep një ngjyrë të mrekullueshme qumështi. Dhe dhoma ime dyshe, me pamjen e saj të mrekullueshme të ballkonit drejt Korfuzit, kushton vetëm 80 paund për natë. Përgjatë gjithë kohës, Riviera Shqiptare ka pasur vlera të jashtëzakonshme, veçanërisht kuzhina e ndikuar nga italianët, e pasur me ushqime deti. Në hotel, një vakt me tre pjata me sallatë greke, linguini me midhje dhe levrek të pjekur në skarë kushton vetëm 2 250 lekë (17 paund).
Megjithatë, nuk kishte asgjë nga Karaibet kur një shi i lehtë filloi të nesërmen në mëngjes. Për fat të mirë, një peizazh historik, aq i mirë sa kudo në Evropë, është pranë Ksamilit, me qytetërimet greke, romake dhe osmane që kanë lënë gjurmët e tyre.
Butrinti është një nga tre vendet e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s të Shqipërisë dhe një vlerë arkeologjike. Virgjili e përmendi atë në “Eneidën” si datimin para rënies së Trojës, por lavdia e vërtetë filloi rreth shekullit III para Krishtit me romakët që u futën brenda dhe lanë struktura karakteristike sublime, përfshirë një teatër 3 000 vendesh me mbishkrime latine.
Një orë ecje me makinë na çoi në malet për në Gjirokastër, shtëpitë trekatëshe osmane prej guri dhe kalaja e përmasave të Kështjellës Windsor pothuajse nuk kanë ndryshuar që nga shekulli XVIII. Ajo u njoh nga UNESCO në vitin 2005. Kuzhina është e ndikuar nga osmanët. Për drekë, hëngra imam bajalldi, një pjatë e quajtur sipas emrit të një kleriku mysliman, i cili konsumoi shumë patëllxhanë të mbushur dhe i ra të fikët.
Diku tjetër, plazhi i Porto Palermos mbikëqyret nga një kështjellë me mure të trasha e ndërtuar nga Ali Pashë Tepelena si një mburojë kundër britanikëve në Korfuz.
Porto Palermo ka gjithashtu një bazë të braktisur nëndetësesh me një tunel të gjatë. Gëzimi tha se u deshën 30 vjet për ta ndërtuar, kryesisht sepse Hoxha u konfliktua me BRSS-në dhe Kinën, të cilët po financonin ndërtimin e saj. Si kompensim, ai refuzoi të kthente katër nëndetëse sovjetike.
Natën e fundit e kalova pranë Vlorës, ku deti Jon takohet me Adriatikun dhe hoteli ”Paradise Beach” ka dhoma dyshe të mëdha me pamje nga deti për 75 paund. Ajri i mbrëmjes ishte i ngrohtë, deti në ngjyrë blu dhe stafi më trajtoi si një mik të humbur prej kohësh.
Kujt i duhen Karaibet kur keni përpara një gotë raki që i kthen ishujt e largët grekë në silueta?” / atsh /KultPlus.com
Karaibet e Evropës i gjeni në Shqipëri, shkruan Mark Stratton për ”The Telegraph”.
”Me ujërat e tij bruz, rërën e bardhë dhe palmat, qyteti bregdetar shqiptar i Ksamilit ofron një version ekonomik të plazheve tropikale.
Pashë një postim në Instagram pak kohë më parë që përshkruante qytetin bregdetar shqiptar të Ksamilit si Karaibet e Evropës. Kishte më shumë se një ngjashmëri kalimtare, me palmat, plazhin verbues, detin e kaltër dhe çadrat e diellit me kashtë. Me shqetësimin aktual mbi emigracionin shqiptar që po zien, fillova të imagjinoja një rrëfim alternativ të britanikëve ”të uritur” për diell, që dynden në drejtim të kundërt për të kërkuar pak rreze dielli karaibike. Kështu që vendosa të bëj një vizitë, për ta parë tamam se si bëhej ky krahasim.
Ksamili është sigurisht më i shpejtë dhe më i lirë për të shkuar se sa ishujt Barbados. Fluturova për në Korfuz, ishulli më i afërt grek me Rivierën Shqiptare, që shtrihet përreth 160 kilometra përgjatë bregut lindor të detit Jon. Nga qyteti i Korfuzit është një kalim me traget për 40 minuta drejt Sarandës.
“Atje ka shumë siguri dhe qetësi”, më tha taksisti që më çoi në portin e Korfuzit.
Në Sarandë, guida Gëzim Shimi qeshi kur i thashë komentin e taksistit grek.
”I gjithë publiciteti është i mirë. Gjatë viteve të fundit, unë kam udhëhequr shumë britanikë kureshtarë për të parë se si është Shqipëria në të vërtetë”, më tha Gëzimi.
Udhëtuam 30 minuta në jug të Sarandës për në Ksamil, i cili ndodhet pak mbi kufirin e Greqisë Veriore. Ksamili nuk ekzistonte derisa regjimi komunist i Enver Hoxhës e vendosi atë në vitet 1960 si bazë për prodhimin e vajit të ullirit. “Është vetëm disa milje nga Korfuzi, kështu që vetëm ata me prejardhje të besueshme politike lejoheshin të jetonin këtu gjatë komunizmit”, tha Gëzimi.
”Shqiptarët rrezikonin jetën duke marrë varka të vogla apo edhe duke notuar drejt Korfuzit, për t’i ikur marrëzisë staliniste të Hoxhës”, shton ai.
Ksamili është një qytet i vogël, i mbrojtur nga tre ishuj të gjelbër në det. Plazhi është i mbushur me hotele, restorante dhe bare dhe është i ndarë për përdorim privat, megjithëse shumica ishin të mbyllura kur mbërrita para sezonit. Vetëm një numër i vogël njerëzish ishin të zhytur në shtretër, nën çadra me kashtë.
”Poda Boutique Hotel” është i hapur dhe unë takova autoren e postimit në Instagram që më tërhoqi këtu, Anna Poda, drejtoreshë menaxhuese e këtij biznesi familjar me 20 dhoma.
“Ju mund të shihni se deti bruz dhe rëra e bardhë janë pothuajse si të Karaibeve”, thotë ajo.
”Britanikët, gjermanët dhe italianët zënë tre vendet e para. Njerëzit vijnë për 310 ditë me diell çdo vit dhe çmime vërtet janë të mira”, shtoi ajo.
Sedimentet nga malet e mermerta përreth krijojnë një fund deti me rërë të bardhë që jep një ngjyrë të mrekullueshme qumështi. Dhe dhoma ime dyshe, me pamjen e saj të mrekullueshme të ballkonit drejt Korfuzit, kushton vetëm 80 paund për natë. Përgjatë gjithë kohës, Riviera Shqiptare ka pasur vlera të jashtëzakonshme, veçanërisht kuzhina e ndikuar nga italianët, e pasur me ushqime deti. Në hotel, një vakt me tre pjata me sallatë greke, linguini me midhje dhe levrek të pjekur në skarë kushton vetëm 2 250 lekë (17 paund).
Megjithatë, nuk kishte asgjë nga Karaibet kur një shi i lehtë filloi të nesërmen në mëngjes. Për fat të mirë, një peizazh historik, aq i mirë sa kudo në Evropë, është pranë Ksamilit, me qytetërimet greke, romake dhe osmane që kanë lënë gjurmët e tyre.
Butrinti është një nga tre vendet e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s të Shqipërisë dhe një vlerë arkeologjike. Virgjili e përmendi atë në “Eneidën” si datimin para rënies së Trojës, por lavdia e vërtetë filloi rreth shekullit III para Krishtit me romakët që u futën brenda dhe lanë struktura karakteristike sublime, përfshirë një teatër 3 000 vendesh me mbishkrime latine.
Një orë ecje me makinë na çoi në malet për në Gjirokastër, shtëpitë trekatëshe osmane prej guri dhe kalaja e përmasave të Kështjellës Windsor pothuajse nuk kanë ndryshuar që nga shekulli XVIII. Ajo u njoh nga UNESCO në vitin 2005. Kuzhina është e ndikuar nga osmanët. Për drekë, hëngra imam bajalldi, një pjatë e quajtur sipas emrit të një kleriku mysliman, i cili konsumoi shumë patëllxhanë të mbushur dhe i ra të fikët.
Diku tjetër, plazhi i Porto Palermos mbikëqyret nga një kështjellë me mure të trasha e ndërtuar nga Ali Pashë Tepelena si një mburojë kundër britanikëve në Korfuz.
Porto Palermo ka gjithashtu një bazë të braktisur nëndetësesh me një tunel të gjatë. Gëzimi tha se u deshën 30 vjet për ta ndërtuar, kryesisht sepse Hoxha u konfliktua me BRSS-në dhe Kinën, të cilët po financonin ndërtimin e saj. Si kompensim, ai refuzoi të kthente katër nëndetëse sovjetike.
Natën e fundit e kalova pranë Vlorës, ku deti Jon takohet me Adriatikun dhe hoteli ”Paradise Beach” ka dhoma dyshe të mëdha me pamje nga deti për 75 paund. Ajri i mbrëmjes ishte i ngrohtë, deti në ngjyrë blu dhe stafi më trajtoi si një mik të humbur prej kohësh.
Kujt i duhen Karaibet kur keni përpara një gotë raki që i kthen ishujt e largët grekë në silueta?”./ atsh/ KultPlus.com
Prestigjozja britanike “The Telegraph” ka botuar një shkrim me titullin domethënës: “E vërteta befasuese për shqiptarët në Britani”, ku pasqyron historitë e suksesit të tre shqiptarëve në Britani.
Shkrimi i plotë nga Jonathan Margolis:
Në rrugë të bllokuar nga trafiku në M4, një fuoristradë e zezë Mercedes vjen pranë meje. Nëpër xhamat e saj ngjyrë të errët, shoh shoferin që mban syze të errëta. Ai duket pak “i keq”. Ndërsa rruga hapet dhe ai ikën përpara, vërej targat që identifikojnë makinën si shqiptare. Ai mund të ketë qenë kirurg ose profesor, por unë jam mbushur me aq paragjykime sa të dyshoj.
Më kujtohet vizita ime e parë në Shqipëri në vitin 1985, kur vendi ishte Koreja e Veriut e Evropës, pa makina të tjera përveç atyre të zyrtarëve të lartë të Partisë Komuniste. Udhëtimet ishin gjithashtu të ndaluara, pantallonat ngjyrë kafe të shtetit, e vetmja veshje e lejuar për burrat, dhe të folurit me një të huaj dënohej me një vizitë nga policia e tmerrshme e Sigurimit të Sigurimit të Shtetit.
Një duhanxhi i kthyer në revolucionar, Enver Hoxha, e konsideroi Bashkimin Sovjetik dhe Kinën si komuniste të pamjaftueshme dhe e ktheu vendin e tij në një vend të izoluar. Në fund të viteve ‘80, ishte një nga vendet e fundit në Tokë ku mund të gjeje ende buste të Stalinit në sheshet publike. Mos e shqetësoni SUV-të e shndritshme: i vetmi luks konsumator që pamë ishte një thotë dolli i ndryshkur në një vitrinë dyqani i rrethuar nga një turmë e madhe.
Sot, Shqipëria është një vend demokratik, kandidat për anëtarësim në BE dhe një anëtare e NATO-s. Por ajo është e mbushur me korrupsion dhe nepotizëm. Shqipëria renditet në vendin e 110-të të 180 vendeve të vlerësuara nga indeksi më i fundit i perceptimit të korrupsionit të Transparency International. Shqipëria është gjithashtu e njohur si një burim i supozuar i një numri të madh refugjatësh .
Argumentet janë të ndezura për numrin e tyre dhe statusin ligjor, por shqiptarët dhe kushërinjtë e tyre, kosovarët etnikisht shqiptarë, shpesh provokojnë zemërim në Britani. “Asnjë shqiptar i vetëm nuk duhet ti jepet azil dhe as të lejohet të aplikojë për të”, komentoi së fundmi një lexues i Telegrafit. “Drejt në aeroport dhe në shtëpi.”
Por, pyesja veten, dhe jo pa sinqeritet, a ka shqiptarë normalë e të denjë që do të bëhen shqiptarë krenarë britanikë? Isha i etur për të pasur një pamje më të plotë për shqiptarët në Britani. Udhëtimi im i vogël i zbulimit filloi në “Illyrian Grill House”, një restorant shqiptar në Palmers Green, në veri të Londrës, në një rrugë periferike që doli të ishte një lloj Shqipërie e Vogël. Mësimi i parë që mora ishte se bizneset shqiptare nuk bërtasin për të qenë shqiptar. “Mesdhetar” është përshkrimi i zakonshëm. E dyta është se restoranti shërben një mëngjes masiv dhe të shijshëm shqiptar, me sallam të bërë vetë, djathë shqiptar, vezë të skuqura, ullinj dhe speca të skuqur që lëkunden për hapësirë në pjatë.
Restoranti është plot me familje të bukura, dy nga burrat kanë veshur këmisha të Arsenalit. Stafi simpatik, të gjithë shqiptarë dhe me kostum të pjesshëm kombëtar, ishin mikpritës.
Atë mbrëmje, unë dhe partneri im u kthyem për një darkë të bollshme dhe gazmore si dhe për të takuar bashkëpronarin, 33-vjeçarin Olti Bokciu.
Ne provuam pjata si levreku i pjekur në skarë i marinuar me vaj dhe djathë të bardhë dhe një pjatë klasike shqiptare, Tave Dheu – mëlçi viçi i gatuar në një pjatë balte me speca, domate, hudhër dhe (më shumë) djathë – të gjitha të shoqëruara nga një verë e kuqe e shkëlqyer shqiptare.
Bokciu, një i ri serioz i cili prej 10 vitesh jeton në Britani, u habit që unë kisha qenë në vendin e tij para se ai të lindte. Ai ka një diplomë biznesi dhe gjithashtu zotëron një kompani ndërtimi, e kontraktuar për të punuar në këshilla. Ai preferon punëtorët shqiptarë dhe polakë, por me krenari më tha se kishte marrë një menaxher anglez dhe dëshiron t’u japë punë më shumë njerëzve vendas. Restoranti i hapur vetëm para 18 muajsh, ishte një projekt i lindur gjatë karantinës në pandemi.
Shumica e klientëve janë shqiptarë. Në mure ka fotografi të shqiptarëve të mëdhenj si Nënë Tereza, kostume kombëtare në vitrina të stilit muzeal dhe një bust prej druri të heroit kombëtar, Skënderbeut, një komandant lufte i shekullit të 15-të.
A e sheh Bokciu të ardhmen e tij këtu? “Sigurisht që do të qëndroj. Unë kam edhe dy vëllezër këtu, ata janë të martuar dhe kanë fëmijët që ndjekin shkollën. Gjithçka që kam, e kam për shkak të këtij vendi. Kjo është arsyeja pse në zyrën time kam flamujt e Mbretërisë së Bashkuar dhe Shqipërisë krah për krah. Në këtë vend ka punë sa të duash”.
Në dy orë bisedë, nuk dëgjuam asnjë ankesë. Pak njerëz të lindur në Britani mund të qëndrojnë kaq gjatë pa një ankim për Britaninë. Gjithashtu, ai nuk do të na linte të paguanim – shqiptarët janë shumë mikpritës.
Ky është një vend i mundësive. Puna është nëse je i përgatitur të punosh.
Mungesa e ankesave ishte e njëjtë edhe në bisedën time të radhës, me Adelina Morinën, një kontabiliste 43-vjeçare në një kompani globale softuerësh. Morina ka lindur në Kosovë dhe ka ardhur këtu në vitin 1992, 13 vjeç. Kur shpjegoj dyshimin tim refleks për Mercedesin me targa në Tiranë në M4, ajo buzëqesh dhe ngre supet. “Ka të mira dhe të këqija kudo,” thotë ajo. “Kam hasur paragjykime kur kam hyrë në vendin e punës. Njerëzit nuk kishin besim tek unë dhe gjërat ishin të vështira derisa unë u tregova dhe ata panë potencialin tim.”
Ajo pajtohet sinqerisht me pikëpamjen pro-britanike të Bokciut. “Kam kaluar më shumë se gjysmën e jetës sime këtu. Më pëlqen. Ky është një vend i mundësive. Ju mund të mos dëshironi t’i merrni ato, veçanërisht nëse pagesa nuk është e madhe, por puna është atje nëse jeni të përgatitur ta bëni atë. Prindërit e mi më mësuan të drejtën dhe të gabuarën, dhe ju nuk mund ta falni emigracionin e paligjshëm. Por është e lehtë të kuptohet pse njerëzit rrezikojnë kaq shumë për të ardhur këtu. Shqipëria është e bukur, por nuk ndjen asnjë mbrojtje nga ligji, as nga sistemi shëndetësor. Nuk ka infrastrukturë të duhur.” Kur ishte një nënë e re beqare në krizën financiare të vitit 2008, bëri tre ose katër punë në të njëjtën kohë për të rritur fëmijën e saj.
A shoqërohet ajo me shqiptarët këtu? Ajo është e afërt me motrën e saj në Hertfordshire, një menaxhere e lartë në farmaceutikë, dhe ndonjëherë shkon në gjënë më të afërt me një lokal shqiptar – Queen’s Arms në Kilburn, e cila, u habita kur dëgjova, është në pronësi të prindërve të Rita Orës. Këngëtares me origjinë nga Kosova. Lokali shërben ushqim shqiptar dhe ka muzikë live shqiptare. “Është një ambient komod”, thotë Morina, “dhe është bukur të flasësh shqip. Por jo shumë shpesh.”
Më pas, jam në Kings Road në Chelsea për të takuar Klentiana Mahmutaj, një avokate karizmatike 44-vjeçare e lindur dhe e shkolluar në Tiranë, dhe ndoshta – pas Rita Orës dhe koleges së saj këngëtare Dua Lipa – shqiptarja më e profilit të lartë në Britani.
Në Tiranë, babai i saj ishte botues, nëna mekanike, por të dy u bënë kundërshtarë të regjimit të Hoxhës. Klentiana e re u magjeps nga historia britanike dhe tani, vite më vonë, është e martuar me një avokat britanik dhe ka një djalë të quajtur Uilliam.
Si avokate, ajo ka ndjekur penalisht organet zyrtare, duke përfshirë Agjencinë e Mjedisit, Zyrën e Mashtrimeve të Rënda dhe Policinë Metropolitane – dhe është krenare, si një grua e lindur jashtë vendit, që ka lejen e sigurisë për të lejuar një punë kaq të ndjeshme. “Në Shqipëri, nepotizmi është i tillë që nuk do të mund të bëhesha juriste,” thotë ajo.
Me bindje konservatore dhe aktiviste për të drejtat e njeriut, Mahmutaj është në konflikt me çështjen e emigracionit shqiptar. Ajo vlerëson se perspektivat për shqiptarët në vendin e tyre janë të kufizuara nga korrupsioni, por këmbëngul se MB duhet të kapë kufijtë e saj. Ajo favorizon një politikë pragmatike të të qenit të hapur ndaj shqiptarëve që vijnë, që mund të jetë e dobishme për një Britani me mungesë kronike të fuqisë punëtore.
Megjithatë, ajo kundërshton mediat dhe politikanët që nënkuptojnë se të gjithë shqiptarët janë kriminelë duke vënë në pah përkatësinë etnike të atyre pak të dënuarve. “Në fakt nuk është e pasaktë, por të stereotiposh dhe të pikturosh të gjithë nga ai vend me të njëjtën furçë dhe t’i shash ata duhet të jetë gabim. Por kurrë nuk jam ndjerë subjekt i racizmit apo ksenofobisë, gjë që është e pabesueshme. Kur ndaj histori me shqiptarë të tjerë në Evropën kontinentale, ata nuk kanë përvoja të ngjashme.”
“Shqiptarët janë njerëz të talentuar,” thotë ajo. “Jemi vetëm 3.1 milionë vetë në Shqipëri, por ne kemi dhënë kontribute të mëdha këtu dhe në mbarë botën në akademi, në shkencë, në mjekësi, në banka. Secilit prej nesh i bie që të bërtasim se jemi shqiptar në vend që ta fshehim atë.”
Ashtu si Olti Bokciu, edhe Mahmutaj ka një flamur shqiptar në zyrë. “Britania është shtëpia dhe ky është vendi im, por është shumë e rëndësishme të kujtosh se kush je dhe nga vjen”./diasporashqiptare/ KultPlus.com
“The Telegraph” mendon se qyteti më i mirë në botë ndodhet në Spanjë. Gazeta britanike, në rubrikën e saj të udhëtimeve, ka zgjedhur Barcelonën për diellin, distancën nga aeroporti, hotelet me pesë yje, restorantet me yje Michelin dhe plazhet.
“Barcelona kombinon gjithçka që është më tërheqëse në qytetet mesdhetare, me ndikimin kulturor dhe dizajnin e qyteteve në veriun e ftohtë”, lexohet në “The Telegraph”.
“Barcelona ka plazhe spektakolar, ku mund të argëtohesh dhe të bësh sporte në mëngjes, pasdite dhe natë. Vlen të përmenden gjithashtu 19 restorantet me yje Michelin dhe 39 hotelet me pesë yje, dhe se aeroporti ndodhet vetëm 11 kilometra nga qendra e qytetit, i lidhur shumë mirë me autobus, metro dhe tren”, shton tabloidi.
Barcelona ka marrë 588 nga 810 pikët e mundshme në kategori si oferta kulturore, histori, arkitekturë, gastronomi apo siguri, 32 pikë mbi qytetin e renditur në vendin e dytë, që është Sidnej.
Në vendin e tretë në klasifikim është Kejp Taun, në të katërtin Lisbona dhe në të pestin Venecia. / KultPlus.com
Media britanike The Telegraph i ka kushtuar një artikull qytetit të Beratit. Nën titullin “Bëni një pushim në Berat, para se ta bëjë dhe pjesa tjetër e botës”, artikulli i gazetares Elise Morton, flet për bukuritë historike dhe natyrore të këtij qyteti muze.
ARTIKULLI
Rruga për në Berat ishte më e gjatë nga sa dukej në hartë. Edhe pse afërsisht 62 milje nga kryeqyteti shqiptar, Tirana, udhëtimi me autobus ose “furgon” zgjat dy deri në tre orë, zakonisht duke bërë një devijim jo plotësisht logjik në vendpushimin në qytetin bregdetar të Durrësit. Udhëtimi në jug kalon nëpër një numër fshatrash, ku autobusi lëviz në mënyrë të çrregullt për të marrë të tjerët që shkojnë drejt “qytetit të një mijë dritareve”.
Ishin këto dritare në dukje të pafundme, të vendosura brenda shtëpive të zbardhura, që siguruan një pjesë kryesore të listës për të vizituar për Shqipërinë, i hapur tani për vizitorët nga Britania. Këto shtëpi të mrekullueshme të epokës osmane, shumë me ballkone tradicionale të mbuluara, ngjiten në kodrat e thepisura që kufizojnë lumin Osum dhe janë ruajtur jashtëzakonisht mirë. Nuk është vetëm statusi i Beratit si një vendbanim i rrallë i paprishur osman që e bën atë të jashtëzakonshëm; arsyeja e mbijetesës së saj është po aq befasuese. Jo vetëm që qyteti mbijetoi ndaj regjimit komunist të Enver Hoxhës, i cili pa shumë trashëgimi arkitektonike myslimane të çmontuar si një mbetje e padëshiruar e periudhës osmane – është, në fakt, pjesërisht falë Hoxhës që arkitektura e tij mbetet dhe sot. Një nga vetëm dy qytetet që mori titullin muze nën regjimin e Hoxhës, Berati u caktua një “qytet muze” në 1961, duke i dhënë atij mbrojtje të veçantë nga planifikuesit e zellshëm urban.
Nëse spastrimi madhështor i shtëpive osmane është ëmbëlsira e kushtueshme, kështjella e shekullit të 13-të (Kala) është qershia shkëlqyese metaforike. E ulur në një kodër të ashpër me pamje nga qyteti, kalaja është një ngjitje e madhe nga qyteti i vjetër. Ne kaluam lart, duke iu shmangur gërmuesve dhe punëtorëve me lopata përgjatë rrugës kryesore drejt kalasë: përgatitjet për vizitorët ishin duke u zhvilluar. Rreth njëqind familje akoma jetojnë brenda mureve të Kalasë së madhe, shtëpitë e tyre të vendosura mes kishave bizantine, tezga që shesin dantella dhe restorante që shërbejnë mish të pjekur në skarë me ajvar (një erëz e ëmbël e bërë me piper të kuq dhe patëllxhan). Afrim, i cili shet reçel shtëpie dhe kishte hapur dyqan për atë ditë pranë rrënojave të ish Xhamisë së Kuqe, e gjen të arsyeshme që ai të shesë ushqime të rrethuara nga ndërtesa të shenjta: “Njerëzit ndonjëherë vijnë këtu për ushqim shpirtëror,” thotë ai, ” qyteti e siguron këtë, dhe unë siguroj një lloj tjetër ushqimi. ”
Arkitektura fetare e Beratit është një emblemë fizike e një kulture të thelluar të pranimit; qyteti vazhdon të dëshmojë për bashkëjetesën harmonike të bashkësive të ndryshme fetare dhe kulturore. Si një londineze mijëvjeçare, unë jam e prirur të kap thelbin e kësaj tradite. Sot, pas ndalimit të fesë nën regjimin e Hoxhës, fetë mbizotëruese janë Islami dhe Krishterimi, me myslimanët që përbëjnë shumicën.
Ndërsa në vitin 2014 Papa Françesku vlerësoi Shqipërinë si një shembull të tolerancës së jashtëzakonshme fetare, Berati është veçanërisht i rëndësishëm. Megjithëse shumë pohojnë se kjo është një trashëgimi pozitive e politikave të shtetit komunist, Berati mban thesare që japin një mendim më të gjatë të tolerancës. Midis tyre është Muzeu Ikonografik Kombëtar Onufri i qytetit, kushtuar ikonave bizantine dhe objekteve liturgjike. Muzeu është shtëpia e Ikona Burimi Jetedhenes të shekullit të 18-të, një ikonë ortodokse që përmban minaret në sfondin e saj dhe është bërë simbolike e bashkëjetesës fetare për të cilën Berati lavdërohet.
Pjesa më e madhe e qytetit është e dukshme nga kalaja; shtëpitë e zbardhura që mblidhen në bregun verior të lumit përbëjnë qytetin e vjetër historik, lagjen Mangalem. Kjo zonë tradicionalisht myslimane është shtëpia e tre xhamive të mëdha: Xhamia Mbret (ose Sulltan) e shekullit të 15-të; Xhamia e Plumbit e shekullit të 16-të; dhe Xhamia e Beqarit e shekullit XIX. Përtej lumit, përtej shtëpive të Mangalemit, qëndron lagja Gorica, kryesisht e krishterë. Këto pjesë të qytetit janë të lidhura nga Ura e mrekullueshme Gorica, e bërë fillimisht prej druri në 1780 dhe e rindërtuar me gur në vitet 1920. Vendi i legjendave lokale që përfshijnë birucat dhe shpirtrat e këqij, ura tani është një pikë e nxehtë për të ushqyer të rinjtë që dëshirojnë atë foto të përsosur të profilit. Këto fotosesione shërbejnë si një kujtesë prekëse e Trashëgimisë Botërore të Unesco-s apo jo, Berati është një qytet i shekullit 21. Një kalim i shpejtë përmes Instagramit është i mjaftueshëm për t’ju thënë se qyteti qëndron në pragun e ndryshimit: ndikuesit dhe blogerët, vendas dhe ndërkombëtarë, kanë filluar të depërtojnë.
Në vëzhgimin e horizontit nga kalaja, syri tërhiqet nga një kube e artë shkëlqyese. Ky nuk është një imitim i shkëlqyeshëm i ndërtesës së Kapitolit të SHBA, por një universitet. E themeluar në vitin 2009, Universiteti Shqiptar në Berat është fytyra shkëlqyese e marshimit gradual të qytetit përpara, dhe një përpjekje për të tërhequr një demografi më të re në këtë qytet.
Nora nëntëmbëdhjetë vjeçare u transferua këtu nga një fshat rreth 40 minuta larg, pasi kishte kaluar vitin e saj të parë të studimeve duke udhëtuar me furgon: “Vendosa të lëvizja këtu, edhe pse është më e shtrenjtë sesa të qëndrosh në shtëpi. Doja të përjetoja jetën në një qytet më të madh”, thotë ajo.
Më pak shkëlqyes por po aq domethënës, kodrat përreth Beratit kërkojnë vëmendjen tonë ndërsa ne admirojmë peizazhin nga Kalaja. Shikoni nga afër faqen e malit të lartë Shpirag dhe do të vini re një mesazh nga e kaluara, i konfiguruar si një vend i kujtesës dhe reflektimit kolektiv. Në vitin 1968, në kulmin e regjimit komunist, një brigadë fshatarësh vizatuan emrin “ENVER” në anën e këtij mali për nder të Hoxhës. Të larta 100 metra, shkronat gati u fshinë nga një sulm napalm nga qeveria e parë e zgjedhur në mënyrë demokratike e Shqipërisë në 1994, por më vonë u rivendosën nga vendasi Sheme Filja. Në vitin 2012, si pjesë e një dokumentari, ai nisi një ribërje delikate por radikale të mesazhit. Filja ndërroi dy shkronjat e para, duke lënë fjalën “KURRË (NEVER)” si një shprehje e jashtme e një kërkese të brendshme: kurrë më, kurrë. Koha nuk qëndron për askënd, as për Hoxhën.
Ylli i kuq me pesë cepa që vazhdon të ngrihet mbi varrezat partizane të qytetit e ndërlikon këtë premtim. Ndërsa shkronjat e bardha të pikturuara të malit Shpirag thonë “kurrë”, mbetje të tilla të epokës komuniste duket se shfaqin një spektakël më të nuancuar që pasqyron, pranon dhe afirmon të kaluarën komplekse të qytetit, politikën dhe popullsinë. Por përsëri, mbase kjo ishte e pritshme. Siç mishërohet nga shkronjat e ripunuara ndaj Hoxhës, Berati është i prirur të përshtatet. Vizitojeni tani që gjërat janë mirë. / KultPlus.com
Sopranoja Elbenita Kajtazi ka qenë pjesë e gazetës prestigjioze britanike “The Telegraph”, me anë të një shkrimi është përshkruar në pika të shkurtra rrugëtimi i saj artistik, shkruan KultPlus.
Lidhur me sopranon kosovare, shkruhet se rrugëtimi i saj deri në nivelin e tanishëm, nuk ka qenë aspak i lehtë. Këtu përfshihet fëmijëria e saj gjatë luftës me Serbinë dhe jeta e saj si refugjate.
“Shumë prej tyre janë përpjekur shumë për të arritur deri këtu: 27-vjeçarja kosovare Elbenita Kajtazi, një bukuroshe flokëzezë, u rrit gjatë luftës së tmerrshme me Serbinë dhe kaloi shumë nga jeta e saj e hershme si një refugjate në Shqipëri”, shkruhet në artikullin e gazetës “The Telegraph”.
Tutje gazeta ka treguar për kontaktin e saj me operën.
“Kontakti i saj i parë me operën ishte përmes dëgjimit të Maria Callas në YouTube dhe ajo nuk është kthyer prapa që prej asaj kohe – gjatë katër viteve të fundit ajo ka nënshkruar kontratë me shtëpitë e operës gjermane dhe tani po punon në ansamblin rezident në Operën shtetërore të Hmburgut. Ardhja në Glyndebourne do të jetë udhëtimi i saj i parë në Britani, kurse deri tani ajo e ka pasur të pamundur marrjen e vizës “, shkruhet tutje në këtë shkrim. / KultPlus.com
Gazeta britanike “The Telegraph” ka përzgjedhur si foto të ditës njërën nga fotografitë e performancës së Qendrës për Art dhe Komunitet – Artpolis, që është mbajtur të premten në Prishtinë.
“Gratë performojnë ndër pëlhurën e zezë në një performancë të rrugës në Prishtinë kundër ngacmimit seksual në Kosovë”, shkruhet në mbishkrimin e kësaj të përditshme.
Kjo performancë ka ardhur nën organizimin e Qendrёs pёr Art dhe Komunitet-Artpolis nё bashkëpunim me Kvinna til Kvinna. Performanca artistike ka adresuar ngacmimet seksuale, përmes aktoreve: Daniela Markaj, Qendresa Kajtazi, Halime Bici, Diana Markaj, Genta Ramadani, Margarita Ukaj dhe Kosovare Thaqi.
Fotografia është realizuar nga fotografi Armend Nimani./ KultPlus.com
