Poezi nga Din Mehmeti
Sa plaga ime e fshehur
i thellë je o det
Unë jam një mijë herë nisje
nga gjaku im i ndjekur
nepër botë
e prapë i mbetur pas kodrës
e pas jetës për atë këngë
e prap e pamundura
në mendime si ditën
e djegur për ate fjalë
o det, o det!
varkat ikën
peshqit ikën
e shkëmbi me plis të bardhë
numëron tufantet
e prap e bukura plagë … / KultPlus.com
Duke ecur nëpër rrugët e qytetit të vjetër të Beratit të duket sikur je katapultuar pas në kohë, shkruan prestigjiozja ”Vanity Fair”.
”Ky qytet, një Vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s që nga viti 2008, duket sikur ka dalë nga një libër përrallash për fëmijë: shtëpi guri, rrugë labirint, kopshte me lule, xhami dhe kisha antika dhe një kështjellë që e mbikëqyr nga lart. Nga tarraca e ”Traditës së Beratit”, një shtëpi tradicionale e shndërruar në një hotel dhe restorant, pamja nuk harrohet lehtë. Duke shtrirë duart, duket sikur mund të prekësh çatitë me tulla të shtëpive antike përgjatë lumit Osum dhe Urës së Goricës. Vetëm pak metra larg është sfondi i përsosur për një foto suvenire. Është vendi ideal për t’u zhytur në këtë qytet me një histori mijëravjeçare.
Të zgjohesh brenda mureve të këtij hoteli të vendosur në një vilë guri dhe të hash një mëngjes të bollshëm i rrethuar nga heshtja e qytetit që zgjohet ngadalë, përpara se të fillosh ta eksplorosh atë, është një nga përvojat më të bukura që mund të kesh në Berat dhe në Shqipëri.
Në tavolinë keni shumë mundësi zgjedhjeje: lëngje frutash të freskëta, kafe, vezë fermerësh, kruasanë, petulla, makarona të skuqura që shkrihen në gojë, djathë i bardhë dhie, mjaltë dhe reçelra shtëpie. ”Tradita e Beratit” ka 6 dhoma gjumi të mobiluara deri në detajet më të vogla: midis qilimave me modele gjeometrike, objekteve prej bakri, dekorimeve prej druri dhe perdeve të bardha të qëndisura me dorë nga artizanët e qytetit, bien në sy elementët origjinalë të strukturës, siç janë oxhaqet dhe muret prej guri të ruajtura me kujdes.
Nevojitet një ngarkesë e plotë energjie për ta përballuar më së miri ditën.
Berati është një qytet piktoresk me rrugë të pjerrëta dhe labirinte që të çojnë në vende ku koha duket se ka ndalur. Shtëpitë e bardha me çati kafe dhe dritare që mbivendosen, kishat e lashta, si ato të Shën Thomait dhe Shën Spiridhonit, kopshtet e harlisura që dalin nga pas dyerve shumëngjyrëshe. Dhe, përsëri, xhamitë e qytetit, ndër të cilat spikat ”Xhamia e Beqarëve”, e ndërtuar për djem që kërkojnë gra, me piktura të kujdesshme që dekorojnë muret e saj të jashtme.
Çdo cep, çdo vështrim është një ftesë për të ndaluar dhe për të vëzhguar, pa nxitim, bukurinë dhe veçantinë e këtij vendi. Deri në Kalanë e Beratit, brenda mureve të së cilës, ende të banuara sot, ka rrënoja kishash, xhamish dhe një nga muzetë më të bukur në Shqipëri, ai i Onufrit, kushtuar piktorit të ikonave të shekullit XVI.
Për më romantikët, është mbrëmja, kur qielli ngjyroset me nuanca portokalli dhe rozë, kur ndodh magjia.
Menuja e ”Traditës së Beratit” përbëhet nga pjatat më të shijshme të kuzhinës vendase. Nga byreku me spinaq te fërgesa, një tavë e gatuar në furrë me gjizë të kripur, domate dhe speca, nga specat dhe patëllxhanët e mbushur te qoftet e bëra në shtëpi dhe ullinjtë e famshëm të Beratit, çdo pjatë është një gëzim për sytë dhe qiellzën.
Për t’u shoqëruar vetëm me një nga verërat nga vreshtaria vendase, ”Hoço Wine”.
”Berati, në zemër të Shqipërisë, krenohet me disa nga vreshtat më të mira në vend, të cilat së bashku krijojnë një peizazh që nuk ka asgjë për t’i pasur zili Italisë dhe Francës”, thotë Antonel Hoço, i cili, së bashku me motrën e tij Kejsi, menaxhon vilën.
Çdo përbërës në menu është vendase, sezonale dhe shumë e freskët, sipas traditës më të mirë shqiptare.
Në verë, kur nxehtësia e ditës ia lë vendin temperaturave të freskëta, ha nën qiellin me yje, ndërsa vështron dritat e qytetit.
Një ëndërr? Jo, këtu është thjesht realitet./atsh/KultPlus.com
Era Berisha
Në mbrëmjen e 8 qershorit, sheshi Skënderbeu i Prishtinës u shndërrua në një skenë të jashtëzakonshme operistike teksa sopranoja e njohur shqiptare, Ermonela Jaho bëri performancën e saj debutuese në Kosovë. E ftuar nga Opera e Kosovës, Jaho, shoqëruar nga Orkestra e Filarmonisë së Kosovës dhe Orkestra e Operës, mbajti një koncert magjepsës të drejtuar nga maestro italian Jacopo Sipari di Pescasseroli. Programi shfaqi arie ikonike nga operat e Puçinit, Verdit dhe Cileas, duke shfaqur aftësinë e jashtëzakonshme vokale dhe thellësinë emocionale të Jaho-s. Performanca e saj rezonoi thellë tek publiku, duke ngjallur ovacione dhe duartrokitje të përzemërta. Kjo ngjarje historike jo vetëm që shënoi një moment historik të rëndësishëm kulturor për Kosovën, por gjithashtu nënvizoi fuqinë e muzikës për të kapërcyer distancat dhe për të bashkuar zemrat.
Ndonëse koncerti ishte paralajmëruar të niste në orën 20:30, që nga ora 20:00 çdo vend në shesh ishte zënë – karriget nga cepi në cep ishin mbushur me publik të etur për art. Qielli, i skuqur nga rrezet e fundit të diellit, u shndërrua në një perde natyrore, duke paralajmëruar hyrjen madhështore të një mbrëmjeje të paharrueshme. Ndërsa dielli fundosej ngadalë pas horizontit të Prishtinës, tingujt e para të natës i përkisnin heshtjes solemne që paraprin magjinë. Skena e mbuluar në të zezë qëndronte në pritje – instrumentet në vendet e tyre, gati të shpërthenin në jetë sapo mjeshtrit e muzikës të dilnin. Dhe pak para orës 20:38, në mes të një atmosfere të ngarkuar me emocion dhe pritje, u dëgjua lëvizja e parë: një shushurimë delikate, hyrja e muzikantëve – si një premtim i artë për një natë që do të jetonte gjatë në kujtesën e çdo të pranishmi.
Koncerti na bëri të përjetojmë ëndrrën e një nate vere dhe nuk ishte thjesht një ngjarje muzikore – ishte një udhëtim emocional, një përjetim artistik që shpalosi ëndrrat, nostalgjinë dhe pasionin përmes fuqisë së muzikës operistike. Nën qiellin e hapur të Prishtinës pa yje, yjet e vërtetë ishin ata në skenë që ndriçuan mbrëmjen me talentin e tyre. Nën hijen poetike të një nate qershori, publiku mbrëmë u ftua të harrojë realitetin dhe të zhytet në një dimension tjetër – aty ku zëri i Ermonela Jahos prekte shpirtin dhe dirigjimi i Jacopo Sipari di Pescasseroli i jepte jetë çdo note me ndjeshmëri dhe madhështi. Ishte një natë ku arti dhe natyra u bënë një, ku çdo melodi tingëllonte si një fragment i një ëndrre të përbashkët, të ndarë mes skenës dhe publikut – një ëndërr që nuk do të shuhet lehtë nga kujtesa kolektive.
Në skenë, të zhytur në të zeza dhe me një elegancë të përmbajtur, dolën një nga një instrumentistët – figura që ngjanin me silueta të natës, të ndriçuara lehtë nga drita e butë që përplasej mbi instrumentet e tyre. Me një fillim që nuk shpërthente, por pëshpëritej, ata nisën të thurnin një rrezatim melodik që lëvizte me ndrojtje përmes shtresave të harmonisë. Tingujt e parë kishin një ngjyrim të pazakontë – një qetësi e dridhshme, thuajse e frikshme në bukurinë e saj intime, që ftohte frymën dhe ngrohte zemrën njëkohësisht. Dirigjenti, me lëvizjet e tij që ngjanin me krahët e një zogu të bardhë në fluturim të lirë, udhëhiqte një koreografi të padukshme, ku harqet e duarve ishin si zgjatime të shpirtit të tij. Së bashku, ata krijuan një fillim që nuk thjesht u dëgjua – por u ndje thellë, si një frymë që përthithi atmosferën dhe e ktheu në një puthje muzikore që prekte heshtjen me delikatesën e një ëndrre.
Flladi i butë që lëkundte lehtë ajrin e ngrohtë të mbrëmjes vinte si një dhuratë e padukshme, një prekje qiellore që shoqëronte atmosferën e elektrizuar të skenës. Reflektorët e bardhë dhe vjollcë, të vendosur horizontalisht, krijonin një perde drite para syve të publikut, ndërsa tjerat vinin në pah çdo detaj të lojës së përqendruar dhe mjeshtërore të instrumentistëve – një dialog vizual mes dritës dhe muzikës. Në këtë skenografi të qetë por të ngarkuar me ndjesi, mbrëmë ndodhi një shkrirje e rrallë: serioziteti akademik, energjia e pastër dhe preciziteti absolut u bashkuan në një frymë të vetme emocionale. Orkestra e Filharmonisë së Kosovës dhe ajo e Operës së Kosovës nuk ishin më thjesht muzikantë – ata ishin shpirti kolektiv i një nate që ndaloi kohën. Me një madhështi të heshtur dhe një qartësi të tingujve që të ftonin në përhumbje, ata pushtuan skenën dhe zemrat, duke e kthyer çdo notë në një ndjesi të papërshkrueshme, të denjë për t’u ndjerë – më shumë sesa për t’u përshkruar.
Programi i interpretuar nga sopranoja Ermonela Jaho, në bashkëpunim me Operën e Kosovës dhe Filharmoninë e Kosovës, ishte një kurorë prej perlave të operës italiane – një udhëtim emocional që përshkoi peizazhe të brendshme të dhimbjes, dashurisë dhe përulësisë njerëzore. Me zgjedhje mjeshtërore nga veprat e Puccinit, Verdit dhe Cileas, koncerti krijoi një tension dramatik që lëkundej mes heshtjes së ndjenjave të papërmbajtura dhe shpërthimeve shpirtërore të një gruaje që i jep zë të gjithëve: nënës, të dashurës, viktimës, heroinës. Muzika e Puccinit dhe Verdit, me intermezzot e saj të ngjeshura me ndjeshmëri dhe aria të mbushura me melankoli të thellë, gjeti në interpretimin e Jahos një jetë të re – plot pasion dhe një thjeshtësi të dhimbshme që rrallë arrihet. Ky ishte më shumë se një koncert: ishte një rrëfim i brendshëm, ku zëri i sopranos u bë kanal i shpirtit njerëzor, ndërsa orkestra – me ndjeshmëri të jashtëzakonshme nën dirigjimin e Jacopo Sipari di Pescasseroli – e mbështeti këtë dramë të brendshme me një thellësi të rrallë. Qe një mbrëmje ku muzika nuk u këndua, por u jetua.
Programi i mbrëmjes ishte një mozaik emocionesh të gdhendura në gurët më të çmuar të operës italiane, një udhëtim lirik që fliste me gjuhën e shpirtit. U hap me “La Tregenda” nga Le Villi e Puccinit – një shpërthim orkestral që të ftonte në një vallëzim të errët midis ëndrrës dhe fatit të pashmangshëm. Më pas, delikatesa dhe trishtimi i princeshës së Turandot në Signore, ascolta gjeti jehonë në zërin që qante butësisht për dashurinë e pamundur. Ave Maria e Verdit, nga Otello, solli qetësinë e lutjes së brendshme, një ndriçim hyjnor që ndizej në errësirën e mendimeve njerëzore. Tingujt vijuan me një heshtje të rëndë nga Senza mamma e Suor Angelica, ku dhembja për një fëmijë të humbur u bë gjëmë që lartësoi shpirtin. Adriana Lecouvreur e Cilea ngjalli elegancën dhe përulësinë në Io son l’umile ancella, ndërsa Poveri fiori derdhi përmes harkut lamtumirën e një zemre të copëtuar. Në Manon Lescaut, intermezzoja u përshkua nga një pezullim tragjik, i ndjekur nga thirrja e vetmisë në Sola, perduta, abbandonata, që ngjante me një fjalë e fundit në agoni. Në Madama Butterfly, intermezzoja e heshtur dhe Un bel dì vedremo ishin si dy faqe të një ëndrre që pret të ndodhë e që digjet ngadalë në realitetin mizor. E më pas, La Traviata e Verdit, me Preludio-n që dukej si fryma e fundit e një jete të përmallshme dhe Addio del passato që derdhej si një pëshpëritje në boshllëk. Dhe së fundi, si një përqafim i butë pas një stuhi emocionesh, O mio babbino caro – një lutje e thjeshtë, e pafajshme dhe e ndjerë, që mbylli natën me një buzëqeshje të lagur nga lotët.
Ermonela Jaho nuk këndon thjesht – ajo shndërrohet në çdo rol, duke e jetuar çdo ndjenjë deri në skajin e saj më të thellë. Që në çastet e para në skenë, sytë e saj – shpesh të ngritur drejt qiellit – sikur kërkonin një dritë më të madhe, një fuqi që rridhte përmes zërit të saj të kristaltë. Çdo vepër që interpretonte, ajo e përjetonte me një ndriçim të brendshëm që reflektohej në sytë e saj të mbushur me shkëlqim dhe shpesh me lot, si një dëshmi e përkushtimit të saj të plotë ndaj artit. Ishte një pasion që nuk kërkonte duartrokitje – por një përulje me mirënjohje, njashtu siç ajo bënte përkuljeje të kokës së saj, e sinqertë pas çdo pjese.
Në çdo rol që mori përsipër, Jaho solli jo vetëm teknikë të përsosur, por edhe një saktësi emocionale që rrallë dëgjohet në skenat operistike. Ajo i përthithi emocionet e çdo karakteri dhe i ktheu në ndjenja të ndara me publikun – me gjeste të buta, me përqafime ndaj vetes në momentet më të ndjeshme, me buzëqeshje që mbartnin dhimbjen, faljen dhe dashurinë. Drama në fytyrën e saj nuk ishte teatrale, por njerëzore – e vërtetë dhe e thellë. Ajo nuk interpretoi thjesht arie, por tregoi histori të grave që shpresojnë, humbasin, luten, sakrifikojnë dhe duan. Dhe çdo notë që dilte nga zëri i saj ishte si një fije e shpirtit të tyre – e kthyer në muzikë për ne të tjerët.
Duke qëndruar në qendër të skenës, Jaho ishte si një univers i yjeve të vërtetë, e cila magjepsi publikun jo vetëm me vokalin e saj të pastër e të fuqishëm, por edhe me praninë e saj engjëllore. Vështrimi i saj drejt audiencës – i mbushur me dritë, dashuri dhe paqe – krijoi një ndjenjë të rrallë lidhjeje midis sopranos dhe çdo zemre në shesh. Ishte një përvojë që nuk dëgjohej, por ndjehej deri në palcë. Në atë natë të paharrueshme, zëri i Ermonela Jahos nuk ishte thjesht tingull: ishte një shpallje e bukurisë njerëzore, një thirrje për të kujtuar se arti i vërtetë lind nga shpirti – dhe vetëm nga shpirti.
Një nga gjestet më të paharrueshme të mbrëmjes ishte lëvizja e dorës së saj të djathtë – një dorë që dukej sikur mbante jo vetëm kontrollin e zërit, por edhe të shpirtit që ajo dhuronte publikut. Çdo herë që afrohej një notë e lartë, një kulm emocional apo një shpërthim dramatik, dora e saj e djathtë ngrihej ngadalë, duke përshkruar ajrin me një hijeshi të pashoq, si të kërkonte të kapte qiellin apo ta përfshinte publikun në përjetimin e saj. Ishte një gjest i vetëdijshëm dhe i natyrshëm njëkohësisht – i mbushur me një energji të brendshme që paralajmëronte fuqinë e një zëri që nuk këndonte vetëm për t’u dëgjuar, por për të lënë gjurmë. Me këtë lëvizje, Ermonela dukej sikur e thërriste audiencën drejt vetes, duke i bërë bashkëudhëtarë në çdo moment kulmor.
Ermonela Jaho u shfaq në skenë me një elegancë që nuk buronte vetëm nga veshjet e saj – një fustan i zi e i bardhë që kontrastonte si drita me hijen, dhe më pas një fustan mbretëror blu që përhapej si valë qiellore mbi skenë – por nga një bukuri që shkëlqente prej brenda. Ishte bukuria e një shpirti të thellë, të përulur dhe të ndjeshëm, që vinte në jetë përmes çdo note që dilte nga zemra e saj. Nuk ishte thjesht pamja e jashtme që i linte të gjithë pa frymë, por mënyra se si zëri i saj, i ngrohtë dhe i pafund, pasqyronte një botë të brendshme të pasur me dashuri, dhembshuri dhe ndjeshmëri. Ajo nuk ishte vetëm një yll në skenë – ishte një dritë që ndriçonte publikun nga brenda, një kujtesë se bukuria e vërtetë është ajo që rrjedh nga shpirti dhe prek të tjerët përtej pamjes.
Ashtu si njerëzit zakonisht ngulin sytë në yje me habi dhe admirim, mbrëmë në atë natë të paharrueshme, publiku u drejtua me një vështrim yjor — jo drejt qiellit, por drejt Ermonela Jahos. Ajo u bë konstelacioni përreth të cilit rrotulloheshin të gjitha sytë, një yll i gjallë që ndriçonte natën me një prani të fuqishme. Ashtu si yjet tërheqin ëndërrimtarët në thellësitë e tyre pafund, zëri dhe aura e saj tërhoqën audiencën në një orbitë të përbashkët të admirimit dhe respektit.
Koncerti gala në Prishtinë, mirëpriti Ermonela Jahon – një nga zërat më të ndjeshëm të skenës botërore, që me përulësi dhe dashuri i quan Kosovën dhe Shqipërinë, të dyja, shtëpi të saj. Prania e Jahos në Kosovë ishte nder dhe inspirim për të gjithë, veçanërisht për të rinjtë që ndjekin ëndrrat në fushën e muzikës. Përmes figurave si Ermonela Jaho, bota mëson për vlerat, shpirtin dhe historinë tonë. Ajo ka fituar çmime prestigjioze që dëshmojnë talentin dhe pasionin e saj të jashtëzakonshëm, si: Këngëtarja më e Mirë – OPER! AWARDS, Premios Ópera XXI, Artistja e Vitit – ICMA etj. Ndërsa, maestro i muzikës operistike Jacopo Sipari është i njohur për pasionin, finesën dhe elegancën që sjell në çdo dirigjim. Ai ka fituar çmime prestigjioze si: Golden Opera Award, Titulli “Ambasador i Puccinit në Botë”.
Sopranoja e njohur ndërkombëtarisht, Ermonela Jaho, ka thënë se e ndien për detyrë t’i dhurojë brezit të ri dashuri dhe mundësi, në mënyrë që ata të qëndrojnë në vendin e tyre.
“Një falënderim i jashtëzakonshëm për këta artistë të mrekullueshëm të Filharmonisë dhe Operës së Kosovës, maestros Jacopo Sipari di Pescasseroli, koncertmjeshtres Abigeila Voshtina. Falënderoj nga zemra të gjithë ata që organizuan këtë koncert kaq të bukur, dhe qoftë ky një ogur i mirë që herën tjetër një koncert të tillë ta bëjmë në shtëpinë e Operës së Kosovës. Dua të them se u preka shumë mbrëmë, sepse bëmë një provë këtu të gjithë, dhe kur po këndoja ‘O mio babbino caro’, ishin dy-tre fëmijë të vegjël, dhe unë thashë me vete: ‘O bobo, tani do e dëgjojnë këtë tetën se çfarë po bën’, por ata kërcenin së bashku me mua. Mendoj se për atë brez të ri ne kemi një detyrim kaq të madh: t’u japim aq shumë dashuri dhe t’u japim mundësinë që të qëndrojnë në vendin e tyre.”
Dirigjenti maestro Jacopo Sipari di Pescasseroli ka thënë se ndihet shumë i lumtur që ishte pjesë e këtij koncerti e që ndau skenën me një artiste të madhe si Ermonela Jaho.
“Jam shumë i lumtur që isha këtu sonte, me të gjithë pjesëmarrësit, veçanërisht me sopranon Ermonela Jaho. Ky nuk ishte thjesht një koncert, por një përvojë sociale dhe emocionale për secilin prej nesh, sepse ky koncert ishte, pa dyshim, një dhuratë. Audienca pati privilegjin të shijonte muzikën e Ermonela Jahos – një ndjesi që të ngjan sikur po ecën mbi re. Është si të flasësh me Zotin. Mendoj se ajo është e vetmja në botë që mund t’i japë secilit prej nesh ndjesinë se i gjithë njerëzimi është hyjnor.”
Në një prononcim për KultPlus foli Meriton Ferizi, Ushtrues i Detyrës së Drejtorit të Operës së Kosovës, i cili u nda i kënaqur me koncertin.
“Ishte një mbrëmje e paharruar nën qiellin e hapur të Prishtinës. Koncerti shënoi një moment kulmor artistik dhe emocional për publikun, në kuadër të kremtimeve të ditëve të çlirimit të Kosovës. Bashkëpunimi ishte frymëzues – një sinergji e vërtetë mes artistëve të përkushtuar. Mjeshtëria e sopranos Ermonela Jaho, ndjeshmëria dhe fuqia e interpretimit të saj, i preku të gjithë të pranishmit. Prania e saj ishte një dhuratë për skenën tonë dhe një krenari për Kosovën, e cila dha mesazhe të fuqishme të cilat do të ndikojnë në të mirën e përgjithshme dhe një imazh pozitiv për vendin tonë. Ky koncert dëshmoi fuqinë e artit për të bashkuar njerëzit dhe për të sjellë përjetime të thella shpirtërore. Uroj që Ermonelën t’a kemi përsëri në inaugurimin e Teatrit të Operës dhe Baletit.”
Ky koncert nuk ishte vetëm një mbrëmje brilante muzikore, por një festë shpirtërore e artit, njerëzores dhe ndjesisë së përbashkët. Ermonela Jaho, Opera e Kosovës dhe Filharmonia e Kosovës na kujtuan të gjithëve fuqinë transformuese të muzikës – për të shëruar, për të bashkuar dhe për të frymëzuar. Me çdo notë, ata mbollën fara shprese në zemrat e audiencës, veçanërisht në sytë e dëgjuesve më të rinj. Nuk ishte thjesht një interpretim; ishte një moment historie, një dëshmi e bukurisë që lind kur talenti takohet me qëllimin. Qoftë kjo vetëm fillimi i një kapitulli të ri për shpirtin operistik të Kosovës./ KultPlus.com
Java Kulturore Italiane u mbyll me aktivitete të ndryshme të hapura për të gjithë, në mjediset e Pazarit të Ri.
Në dy sheshe të ndryshme performuan njëkohësisht Kuarteti “Piter Pan” dhe Marlen Deejay e Moonkick Deejay, në zhanre të ndryshme muzike të cilat përfshinë kalimtarët dhe sidomos të rinjtë.
Përveç koncerteve pati dhe aktivitete të tjera si kënd krijimi me pikturë në kanavacë, shije autentike italiane në ushqim e pije tradicionale dhe të gjitha këto u fiksuan në çaste të paharruara në foto.
Dita e fundit e Javës Kulturore Italiane solli një përvojë të paharrueshme mes tingujve dhe shijeve të Italisë, në një udhëtim që bashkon kulturën, traditën dhe krijimtarinë. Aktiviteti, i hapur për të gjithë, ofroi një program të pasur edhe me hapësira të dedikuara për artin dhe artizanatin.
Java Kulturore Italiane zgjati nga 1 deri në 8 qershor dhe do ia lërë vendin Javës Kulturore Izraelite./atsh/KultPlus.com
Në skenën e teatrit “Migjeni”, është rikthyer Orkestra Simfonike e Shkodrës, nën drejtimin artistik të Elda Laros.
Në koncertin e titullar “From West to East”, performoi edhe sopranoja e mirënjohur Ana Naqe, e cila, nën dirigjimin e Elda Laros dhe orkestrës simfonike, solli për publikun shkodran një repertor të zgjedhur me vepra të autorëve të njohur shqiptarë dhe të huaj.
Kjo ishte e para herë që Orkestra Simfonike e Shkodrës performoi, drejtuar nga Elda Laro.
Drejtuesja artistike e Orkestrës Simfonike të Shkodrës, tha për mediet se, do të vijojnë përgatitjet për të sjellë në skenën shkodrane emra të mëdhenj të muzikës shqiptare, të cilët do të performojnë krah orkestrës simfonike të qytetit.
Ky koncert i Orkestrës Simfonike të Shkodrës solli për publikun emocione të veçanta dhe duke dëshmuar edhe një herë potencialin e madh artistik të Shkodrës. Orkestra simfonike e Shkodrës ka si synim të kthehet në një pikë referimi për artin dhe muzikën klasike në vend duke sjellë vepra dhe artistë të njohur të vendit dhe ndërkombëtarë./atsh/KultPlus.com
Poezi nga Ali Podrimja
Koha është të duhemi,
të kesh besim ne mua kur të them: Trime,
të kem besim në ty kur më thua: Trim.
Por kokën time kryeneçe shumë kurthe ngrite,
shumë e pushkët mbushi babai yt, fisi yt,
një mijë e një të zeza kurdise ku do t’ma zije pritën.
E nën një kulm banonim,
nga frëngjia me ditë më peshove,
me ditë lexoja Shekspirin në hijen e Kullës,
se mos do të takoj te kroni i shpresave.
Ma ruaj syrin, dashuria ime,
ma ruaj shpinën nga dielli, nga acari!
Kam frikë se ma therin syrin cubat e territ,
kam frikë se më vrasin pas shpine të pabesët.
Dashuria ime, ma zgjat dorën ta kapërcejme këtë ujë të madh,
i huaj s’jam as vij nga tokë e vdekshme.
Në fund të livadhit të kositur a po sheh:
ai kali i bardhë është yni tash e përgjithmonë.
Më shikon drejt në sy, lëri zënkat, fjalët, sharjet.
Unë do të sjell Lulen nga zemra e bjeshkës,
do ta ndez llambën në kullë,
do ta hedh farën në tokën e re.
Kur të desha, çoje dashuri pas shtatë katundeve
e të rënat të forta i kishe.
Kur më deshe, çoja dashuri me një grua të marrë
e mëhalla jehonte nga shpifjet.
Na iku jeta, trime, si s’menduam pak edhe për vete.
Koha është të duhemi. / KultPlus.com
Charles John Huffam Dickens ishte një shkrimtar anglez, i quajtur ndryshe edhe si më i madhi i periudhës Viktoriane, transmeton KultPlus.
Charles Dickens lindi më 7 shkurt 1812 në Landport, një rrethinë të Portsmouth, i dyti prej gjithsej 8 fëmijëve të John dhe Elizabeth Dickens. Babai i tij ishte një punonjës në zyrën e pagesave detare. Ai kaloi fëmijërinë në Catham-Kent. Ishte romancieri më popullor në gjuhën angleze i të quajtur Epokës Viktoriane. Ai ka krijuar disa nga personazhet më domethënëse e portretizuese të letërsisë, me temë sociale drejtimin e reformës në të gjithë punën e tij. Popullaritetit të vazhdueshëm të romaneve të tij dhe tregimet e shkurtra është e tillë që librat e tij nuk kanë dalë kurrë jashtë printimit madje janë bërë dhe filma në kinema. Pjesa më e madhe e punës së tij të parë në shtypin periodik dhe revista në formë e serive, një mënyrë të popullarizuara të botimit trillim në kohë.
Më 8 qershor 1870, Dikens pësoi një goditje tjetër në shtëpinë e tij pas një pune të plotë në Edwin Drood. Ai kurrë nuk u rikthye në vetëdije, dhe të nesërmen, pesë vjet deri në ditën pas rrëzimit të hekurudhës Staplehurst, ai vdiq në Gads Hill Place. Biografia Claire Tomalin ka sugjeruar se Dikens ishte në të vërtetë në Peckham, kur ai pësoi goditje, dhe zonja e tij Ellen Ternan dhe shërbëtoret e saj e kishin kthyer atë në Gadin Hill kështu që publiku nuk do të dinte të vërtetën rreth marrëdhënies së tyre.
Realizmi në Angli fillon me Çarls Dikensin dhe romanin social që lëvroi ai. Karakteristikë e veçantë e këtij autori është se gati të gjitha veprat e tij kanë emra të fëmijëve, dhe personazhe kryesisht fëmijë, kjo për arsye se ai pati një fëmijëri jo të mirë. Ai në moshën 12-vjeçare detyrohet të lërë shkollën për shkak të varfërisë dhe madje detyrohet të hyjë në fabrikë për të nxjerr kafshatën. Fëmijëria e tij dhe përvojat e tij që do pasojnë, janë faktorët kyç të një letërsie të suksesshme, të Dikensit por edhe për të tjerë autorë. Tek Dikensi gjejmë këto vepra: “Oliver Tuist”, “David Koperfild”, “Dombi e Biri”, “Vogëlushja Dorrit”, “Vogëlushja Nell”, “Nikolla Nikwllbi”.
Oliver Tuist është protagonisti kryesor i novelës së Çarls Dikensit me po të njëjtin emër; Oliver Tuisti njihet të jetë protagonisti i parë fëmijë në novelat angleze. Kjo vepër është vepra e dytë e Çarls Dikensit e cila u botua në një revistë mujore me titull origjinal “Bentley’s Miscellany”. Ky roman është një roman social i cili synon të paraqesë jetën e mijëra fëmijëve të pastrehë e pa të ardhme. Dikensi tallet me hipokrizinë e kohës, duke goditur tema serioze me një sarkazëm dhe humor të zi. Thuhet se Dikensi u frymëzua për këtë vepër nga ngjarja e vitit 1830, ku një jetim me emrin Robert Blionce po si Oliver Tuisti përballej me jetën e vështirë: pastrehën, punën e rëndë dhe të ardhmen jo të sigurt. Me këtë vepër Dikensi sfidon epokën e tij duke venë në lojë tërë shtetin anglez të asaj kohe, një shtet pa ligje dhe pa mbrojtje për të varfërit, një shtet në të cilin mbizotëron krimi dhe padrejtësia. Me “Oliver Tuist”-in Dikensi na sjell një vepër realiste, një vepër pa hijeshi të ngjarjeve, të paraqitura ashtu siç janë, një vepër reale pa përdorim të ndonjë lloji të romantizmit. Oliver Tuisti është bërë inspirim për shumë filma dhe telenovela në botë, si dhe për shumë shfaqje muzikore e teatrale. Nënshtetësia e tij ishte Angleze. Ndërsa dita e vdekjes e tij ishte më 9 qershor të vitit 1870. Oliver Tuist njihet si vepra e tij më kryesore. Ky ishte guximtar i patrembur dhe me krenarinë e tij ka bërë shumë libra. Vendvdekja e tij ishte në: Gad’s Hill Placce, Higham, Kent Angli. / KultPlus.com
Poezi nga Pablo Neruda
Vjersha X
E humbëm sërish këtë muzg.
Sonte kurrkush s’na pa me duart bashkuar
ndërsa nata e kaltër binte mbi dhé.
Kam parë nga dritarja ime
të kremten e perëndimit mbi kodrat larg.
Ndonjëherë, si monedhë
digjej një copë diell mes duarve të mia.
Më kujtoheshe me shpirtin shtrënguar
nga ai trishtim që ti ma njeh.
Asokohe ku ishe?
Mes cilësh njerëz?
Ç’fjalë ishe duke thënë?
Përse më vjen gjithë dashuria befas
kur ndihem i trishtë e të ndiej të largët?
Ra libri që gjithnjë merret në muzg
dhe si një qen me plagë m’u rrotullua këmbëve manteli.
Gjithnjë, gjithnjë largohesh vonë
atje ku rend muzgu tek shuan shtatore.
Përktheu: Edon Qesari / KultPlus.com
Kilchberg dhe Le Locle ilustrojnë dy realitete të skajshme në tregun zviceran të banesave, njëra për elitën globale, tjetra për gjuetarët e ofertave
Nga lartësitë panoramike të Kilchberg në brigjet e Liqenit të Cyrihut, deri te qetësia industriale e Le Locle në Malet Neuchâtel, tregu i pasurive të patundshme në Zvicër ndan dy realitete kontradiktore. Në njërën anë, luks milionësh dhe kërkesë e lartë nga investitorë ndërkombëtarë. Në tjetrën, çmime të ulëta dhe ndërtesa që presin rilindjen urbane, shkruan RTS, transmeton albinfo.ch.
Në Kilchberg, Claudio dhe Ingila Baumann menaxhojnë prona që shkojnë deri në 35,000 franga për metër katror. Një papafingo dupleks me pamje madhështore nga liqeni ofrohet për më shumë se tetë milionë franga. Apartamente me kopsht dhe pesë dhoma arrijnë në 4.8 milionë. Klientët? Një miks ndërkombëtar dhe vendas me pasuri të konsiderueshme, që shpesh kërkojnë diskrecion të plotë – aq sa as nuk paraqiten personalisht në aktin e blerjes.
Ndërkohë, në Le Locle, Sadry Ben Brahim shet një papafingo të bollshme për vetëm 625,000 franga. Me tre vende parkimi, tarracë dhe 202 metra katrorë, prona qëndron prej muajsh në treg. Çmimet aty janë aq të ulëta, sa shumë blerës zhvendosen nga qytete si Neuchâtel për të përfituar nga oferta që përndryshe do të ishin të paarritshme.
Por ndryshimi nuk është vetëm ekonomik, është edhe strukturor. Kilchberg ofron shkolla ndërkombëtare, lidhje të shpejta me Cyrihun dhe Zugun, dhe është bërë një magnet për profesionistët e sektorit të teknologjisë dhe financës. Le Locle, në anën tjetër, mbetet e varur nga industria e orëve dhe përballet me sfida të mëdha infrastrukturore dhe imazhi publik.
Megjithatë, po fryjnë erëra ndryshimi. Me ndërtimin e një tuneli modern që do të ulë ndjeshëm trafikun kalimtar deri në vitin 2032, Le Locle synon një ringjallje. Planet për rivitalizimin e qendrës dhe investimet në infrastrukturë, si rinovimi i pishinës historike komunale, dëshmojnë për ambicien e qytetit për të tërhequr më shumë banorë dhe turistë.
E ardhmja? Mbetet për t’u parë. Por historia e Kilchberg dhe Le Locle është një reflektim i realitetit më të gjerë të Zvicrës: një vend me ekuilibër të jashtëzakonshëm midis luksit të përqendruar dhe potencialit të fshehur. Dhe ndërsa çmimet në breg të liqenit mbeten të paarritshme për shumicën, qytete si Le Locle ofrojnë një kujtesë se vlera nuk matet vetëm me franga për metër katror – por edhe me potencialin për ndryshim./ KultPlus.com
Ylli britanik i muzikës pop, Adele, i ka shkruar letra falënderimi krijuesve të serialit të Netflix “Adolescence”, duke treguar se drama e fuqishme e ka ndryshuar marrëdhënien e saj me djalin 13-vjeçar, Angelo.
Adele, 37 vjeçe, e pa serialin së bashku me Angelo, dhe i dërgoi një letër regjisorit Philip Barantini, duke e vlerësuar për ndikimin që pati në marrëdhënien e tyre.
“Adolescence” trajton historinë e një nxënësi të ri që përballet me pasojat e radikalizimit online dhe është seriali më i shikuar në gjuhën angleze në Netflix pas “Wednesday”, shkruan DailyMail.
Regjisori Barantini tha se ka marrë mesazhe nga njerëz nga e gjithë bota që janë prekur nga kjo histori, përfshirë edhe një mesazh nga Steven Spielberg.
Ai përmendi edhe letrën prekëse të Adeles, e cila e bëri këtë bashkëpunim edhe më domethënës.
Seriali ka ndezur një debat kombëtar dhe kryeministri britanik Sir Keir Starmer e ka rekomanduar për t’u shfaqur në shkolla, duke treguar se e ka parë me fëmijët e tij.
Në aspektin personal, Adele vazhdon jetën e saj pas divorcit nga Simon Konecki dhe është në një lidhje prej vitit 2021 me të fejuarin Rich Paul, me të cilin u shfaq rrallë publikisht vitin e kaluar./ KultPlus.com
Festivali Ndërkombëtar i Muzikës Elektronike UNUM ka çelur edicionin e tij të gjashtë në bregdetin e Shëngjinit, duke mbledhur mijëra të rinj nga Shqipëria dhe vende të ndryshme të botës. Ky event unik, i cili do të zgjasë për pesë ditë me radhë, e ka kthyer zonën e Ranës së Hedhur në një qendër të muzikës dhe argëtimit.
Mbi 70 artistë me famë botërore luajnë muzikë elektronike përgjatë 24 orëve, në tri skena të ndryshme të vendosura në bregdet, duke sjellë një atmosfere elektizuese dhe përvojë unike për të gjithë pjesëmarrësit.
Festivali Ndërkombëtar i Muzikës Elektronike UNUM ka startuar të enjten e 5 qershorit dhe do të vijojë deri ditën e martë, duke i dhënë gjallëri Shëngjinit në nisje të sezonit turistik.Ndërkohë për mbarëvajtjen e aktivitetit janë angazhuar struktura të shumta policore, me qëllim garantimin e rendit dhe sigurisë së pjesëmarrësve dhe disiplimin e lëvizjes së automjeteve./ KultPlus.com
Sot janë bërë 98 vjet nga lindja e kompozitorit të madh shqiptar Çesk Zadeja, shkruan KultPlus.
Zadeja gjatë veprimtarisë së tij artistike ka përpunuar mbi 100 këngë popullore, simfoni dhe muzikë filmash si:“Skënderbeu”, “Tana”,“Krevati i perandorit”, “Në kufi të dy legjendave”, “Flaka e maleve”; pjesë koreografike si: baleti “Delina”, “Shqiponja sypatrembur”, “Para stuhisë”, “Vajzat e qytetit të gurtë”, “Suita e Veriut”, “Suitë korale”, “Skica simfonike”, “Poema vokale”,“Rapsodi për violinë”, “Hej ju male”etj.
KultPlus ju sjell një fragment nga beteja e Filmit të Skënderbeut, muzika e së cilit është komponuar nga Çesk Zadeja./KultPlus.com
Spanja, një ndër vendet më të vizituara në Europë, po vendos kufij të rinj për turizmin – jo për t’i mbyllur dyert vizitorëve, por për të mbrojtur vetveten.
Me rritjen e fluksit të turistëve dhe ndikimin që kjo sjell në jetën e përditshme të banorëve lokalë, autoritetet spanjolle kanë marrë masa konkrete për të vendosur rregull. Disa nga ndryshimet që tashmë kanë hyrë në fuqi përfshijnë:
-Kufizime për qiratë afatshkurtra për pushime
-Taksë turistike më e lartë
-Gjobë për ndotje, zhurmë të tepërt dhe konsumim të alkoolit në publik
Synimi? Një turizëm më i qetë, më i qëndrueshëm dhe më i respektueshëm ndaj komuniteteve që e mbajnë këtë industri gjallë.
Autoritetet theksojnë se këto masa nuk janë kundër turistëve, por janë në dobi të të gjithëve: banorëve që duan të jetojnë të qetë dhe vizitorëve që duan të shijojnë një Spanjë të pastër, autentike dhe të rregullt.
Ky është një hap i guximshëm drejt një ekuilibri mes mikpritjes dhe përgjegjësisë. Spanja nuk po e ndalon turizmin – po e drejton atë në rrugën e duhur./ KultPlus.com
Rusia ka thënë se forcat e saj ushtarake kanë avancuar në rajonin lindor të Ukrainës, Dnjipropetrovsk, për herë të parë prej nisjes së luftës më 2022.
Më 8 qershor, Moska ka thënë se forcat e saj kanë hyrë në rajon, teksa Rusia dhe Ukraina janë grindur lidhur me kthimin e mijërave kufomave të luftëtarëve të vrarë në luftë.
Kremlini ka refuzuar me kryeneçësi thirrjet e presidentit amerikan, Donald Trump, Ukrainës dhe Bashkimit Evropian për armëpushim të plotë dhe pa asnjë kusht.
Në bisedimet për paqe me Kievin, të mbajtura në Stamboll javën e kaluar, Moska ka insistuar në kërkesat e kamotshme, përfshirë tërheqjen e trupave ukrainase nga vija e frontit, dhënien fund të mbështetjes ushtarake perëndimore për Ukrainën, dhe që Kievi të heqë dorë nga ambicia për anëtarësim në NATO.
Moska, e cila tashmë kontrollon rreth 20 për qind të territorit ukrainas, ka zaptuar më shumë se 190 kilometra katrorë të rajonit Sumi në lindje të Ukrainës vetëm në muajin e fundit, sipas monitoruesve pro-ukrainas.
Rajoni Dnjipropetrovsk është qendër e rëndësishme për Ukrainën për miniera dhe industri.
Analistët ushtarakë shqetësohen se avancimet e Moskës në thellësi të rajonit mund të krijojnë vështirësi të konsiderueshme për ekonominë dhe ushtrinë e Kievit.
Dnjipropetrovsku nuk është në mesin e pesë rajoneve ukrainase që Rusia pretendon zyrtarisht se janë pjesë e territorit të saj.
Zyrtarët ukrainas nuk i kanë komentuar pretendimet ruse. Për këtë pretendim nuk ka konfirmim as nga burime të pavarura.
Rusia i ka ashpërsuar sulmet edhe më në brendësi të Ukrainës. Të paktën 14 civilë janë vrarë dhe 68 të tjerë janë plagosur në Harkiv, Herson dhe Donjeck, për shkak të sulmeve ruse më 7 dhe 8 qershor, sipas Policisë Kombëtare.
Ndërkohë, një sulm ukrainas me dron ka shkaktuar zjarr në një fabrikë kimike në rajonin Tula të Rusisë, rreth 180 kilometra larg Moskës, sipas guvernatorit rajonal, Dmitry Milyaev.
Më 8 qershor, autoritetet ruse kanë thënë se aeroportet Vnukovo dhe Domodedovo, dy aeroporte ndërkombëtare të Moskës, i kanë pezulluar përkohësisht fluturimet për shkak të një sulmi ukrainas me dron. /REL/ KultPlus.com
Ka kohë që yjet s’ulen përmbi tokë,
ka kohë që njerëzit s’rrijnë me krye përpjetë
tue pritë me u ra ndër dhambë kafshat’e shkretë –
dhe vjershat janë lirue: pesë groshë një okë…
Me duer ndër xhepa poetët trokë
shetisin rrugve t’errta, krejt të qetë;
askush s’i nget, askush s’po don me i pyetë
ç’ka kanë në zemër e ç’ka kanë në kokë…
Urdhno, zotni, pak dritë n’mos daç errsinë!
Pesë groshë një okë . – Nji andërr e tanë rinije!
Tridhet vjet – e tridhet okë dashnije!
Urdhno, zotni, nji kangë për njerëzinë!
Pesë grosh nji okë – nji jetë e tanë dlirsije!
Tridhet vjet – e tridhet okë marrije!…/KultPlus.com
Senati italian ka miratuar përfundimisht një projektligj të përbërë nga 15 nene që prezanton dënime më të ashpra për ata që kryejnë krime kundër kafshëve, shkruan adnkronos.it.
Qëllimi është mbrojtja më e madhe e mirëqenies së kafshëve, duke njohur kafshët si kafshë që kanë një vlerë të caktuar ligjore dhe duke i caktuar detyrimin e shtetit për t’i mbrojtur ato.
Ndër risitë kryesore:
– Ndalimi i mbajtjes së qenve dhe kafshëve të tjera shtëpiake të lidhura me zinxhir, përveç për arsye të certifikuara shëndetësore ose sigurie.
– Ndalimi i luftimeve klandestine me kafshë dhe garave të paligjshme me kuaj.
– Ndalimi i shitjes së lëkurave dhe gëzofëve të maceve shtëpiake.
– Rritje e dënimeve për ata që vrasin ose keqtrajtojnë kafshët, me burgim deri në 4 vjet për ata që shkaktojnë vdekjen e një kafshe përmes mizorisë.
– Sekuestrimi dhe konfiskimi i kafshëve të përfshira në krim, me caktim përfundimtar te shoqatat e autorizuara.
– Zgjerimi i përgjegjësisë administrative për kompanitë e përfshira në krime kundër kafshëve, me gjoba të majme dhe ndalime të aktiviteteve. / KultPlus.com
Ministri i Mbrojtjes, Pirro Vengu, zhvilloi një vizitë në rajonin stërvitor të Bizës, me rastin e përmbylljes së stërvitjes shumëkombëshe “Defender 2025”.
Ministri Vengu u shoqërua nga Shefi i Shtabit të Përgjithshëm të Forcave të Armatosura, gjenerallejtënant Arben Kingji, Komandanti i Forcës Tokësore, gjeneralmajor Ilir Xhebexhia, Komandanti i Forcës Ajrore, gjeneralmajor Ferdinant Dimo, si dhe Drejtori i Shtabit të Përgjithshëm, gjeneralbrigade Ardian Lilo.
Gjatë vizitës, ministri i Mbrojtjes dhe drejtuesit e tjerë të lartë të FA-së ndoqën nga afër demonstrimet taktike dhe angazhimin e trupave të përqendruara në terren, në kuadër të fazës përmbyllëse të stërvitjes.
Në vijim, gjeneralbrigade Lilo informoi ministrin përmes një prezantimi gjithëpërfshirës mbi të gjitha aspektet e “Defender 25”, duke përfshirë fazën përgatitore, konferencat planifikuese, pjesëmarrjen ndërkombëtare, objektivat strategjike, kapacitetet e angazhuara si dhe mësimet e nxjerra nga zhvillimi i saj.
Vengu shprehu mirënjohjen dhe falënderimet e tij për të gjithë efektivët pjesëmarrës, duke vlerësuar lart përkushtimin, profesionalizmin dhe nivelin e lartë të bashkëpunimit të treguar gjatë të gjitha fazave të stërvitjes.
Gjatë vizitës, u prezantuan rezultatet dhe mësimet e nxjerra nga stërvitja, ndërsa përmbyllja u shoqërua me një drekë të përbashkët, si shenjë respekti efetivët e angazhuar./ KultPlus.com
Zona turistike e Velipojës në Shkodër, falë investimeve në infrastrukturën rrugore dhe veprave të tjera publike është kthyer në një nga destinacionet më të frekuentuara nga pushuesit vendas dhe turistët e huaj.
Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjetet sociale pamje nga peizazhi mbresëlënës i plazhit të Velipojës.
Velipoja, me plazhet ranore që kanë shtrirjen më të gjerë në Shqipëri, tërheq çdo vit mijëra turistë vendas e të huaj.
Me një shtrirje prej mbi 14 km, plazhi i Velipojës ndodhet rreth 30 minuta nga qyteti i Shkodrës.
Velipoja njihet edhe për rërën me efektet e saj kurative, ndërthurjen me hijeshi të detit, lumit, delta me ishuj, kodrat, pylli, laguna e fusha, që bëjnë për vete çdo vit pushues.
Ndërsa për të gjithë të pasionuarit pas shëtitjeve në natyrë, kjo zonë ofron një aventurë interesante në ajrin e pastër, ku do ta gjeni veten të zhytur në një oaz të gjelbër./ KultPlus.com
Nga Shkodra startoi sot edicioni i 21-të i “Rally Albania”, eventi më i madh i garave motorike në Shqipëri dhe një nga më të njohurit në Ballkan.
Për 7 ditë me radhë, dhjetëra pilotë nga mbarë bota do të përshkojnë terrenet më sfiduese dhe panoramat më të bukura të vendit në kuadër të kësaj gare.
Shkodra bëhet kështu mikpritëse dhe simbol i aventurës, në një sfidë plot adrenalinë.
Me dhjetëra automjete dhe motorë të përshtatur për gara në terrene të thyera do të jene pjesë e garës se “Rally Albania”, e cila ka zgjedhur pikërisht Shkodrën si pikënisje simbolike të këtij udhëtimi sfidues, duke promovuar jo vetëm sportin ekstrem, por edhe turizmin në rajonin verior te vendit.
Pjesëmarrësit do të kalojnë nëpër qytete, male dhe zona të thella të vendit, përpara se ta përmbyllin garën në Tiranë.
Organizatorët theksojnë se ky edicion do të ketë më shumë etapa, më shumë kilometra dhe një rritje të konsiderueshme të pjesëmarrësve nga jashtë.
“Rally Albania” nuk është vetëm një garë, por një aktivitet që gjallëron jetën ekonomike dhe turistike të zonave ku kalon, duke promovuar Shqipërinë si destinacion për sportet motorike dhe aventurat ekstreme./ KultPlus.com
Shqipëria po mirëpret Javën Kulturore Italiane nga data 1 deri më 8 qershor. 17 aktivitete në një javë në qytete të ndryshme të vendit, po sjellin në qendër të vëmendjes artin, muzikën, teatrin, modën dhe dizajnin italian, duke përforcuar lidhjet e ngushta kulturore dhe historike mes dy vendeve.
Shfaqja “Faust” nga Davide Iodice u ngjit në skenën e ArtTurbina mbrëmjen e djeshme, si një interpretim modern i kryeveprës së Gëtes, një udhëtim shpirtëror mes tundimit dhe përjetësisë, i ndërtuar me ndjeshmëri nga një kast shqiptarësh dhe muzika magjepsëse e Lino Cannavacciuolo.
Protagonisti i “Faust” personifikon njeriun modern i gatshëm të shesë shpirtin për një çast përjetësie.
Fausti është rimishërimi i njeriut modern, për të cilin Djalli nuk përfaqëson më tundimin apo mëkatin, por vetëm të keqen e pranishme në jetë. Përmes shtatë mëkateve vdekjeprurëse dhe, mbi të gjitha, përmes takimit dhe dashurisë për Margaritën, Fausti do të jetojë mundimet e tij dhe vuajtjet e njeriut modern, duke mishëruar simbolin dhe, në të njëjtën kohë, sakrificën ekzemplare të luftës së vazhdueshme e të pafundme mes të mirës dhe të keqes.
Në role të “Faust” janë aktorët Hervin Çuli, Ema Andrea, Niada Saliasi, Gert Ferra, Indrit Çobani, Lulzim Zeqja, Besmir Bitraku, Ina Gjonçi, Krist Lleshi dhe Genti Deçka.
Kjo shfaqje teatrore është prodhim i Teatrit Kombëtar në bashkëpunim me Sardegna Teatro dhe me mbështetjen e Institutit Italian të Kulturës në Tiranë./atsh/ KultPlus.com
Kryeministri në detyrë, Albin Kurti, ka komentuar barazimin pa gola të Shqipërisë me Serbinë të shtunën mbrëma në “Air Albania” në ndeshjen eliminatore për Botërorin 2026.
Kurti ka thënë se Shqipëria luajti më mirë dhe me pak më tepër fat ka mundur t’i fitojë tri pikë.
“Pritjet ishin të mëdha, vëmendja gjithashtu! Me pak më shumë fat në fund të pjesës së parë, mund të kishim marrë të tri pikët nga ndeshja. Andaj, barazimi na la të pakënaqur me rezultatin, por jo me kombëtaren, e cila luajti më mirë se kundërshtari i saj. Në fund të këtyre kualifikimeve jemi të bindur se Shqipëria do të triumfojë”, ka shkruar Kurti në Facebook.
Muzeu Kombëtar i Artit Mesjetar në Korçë është një nga institucionet më të rëndësishme për artin bizantin dhe post-bizantin në rajon dhe një destinacion i rëndësishëm për studiuesit dhe dashamirësit e artit mesjetar.
Po ashtu ky muze mbetet një destinacion tërheqës për turizmin e kulturës, ndërsa në 4 muajt e parë të vitit ka pritur mbi 3900 vizitorë.
Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja ndau sot pamje nga muze, të cilin e konsideroi një thesar unik me një nga koleksionet më të mëdha të ikonave në Ballkan.
Që prej vitit 1980 ky muze ruan një trashëgimi të vyer duke reflektuar një pasuri të jashtëzakonshme kulturore.
Këtu gjenden mbi 5 mijë objekte nga periudha mesjetare, përfshirë ikona, dorëshkrime dhe artefaktet të tjera që datojnë nga shekulli i XIII deri në shekullin e XIX.
Shumë ikona të krijuara nga mjeshtra të njohur si Onufri, Konstandin Shpataraku dhe Nikolla janë shpirti i këtij muzeu dhe mbajnë brenda tyre shumë histori.
Teknikat e avancuara të përdorura për krijimin e këtyre ikonave tregojnë aftësitë dhe kreativitetin e artistëve mesjetarë shqiptarë.
Ky muze është një qendër e rëndësishme për restaurimin dhe ruajtjen e ikonave duke siguruar që këto thesare të çmuara të mbeten të paprekura për brezat e ardhshëm.
Gjithashtu në këto hapësira organizohen ekspozita speciale dhe evente kulturore të cilat e kthejnë në një platformë për artistët bashkëkohorë duke promovuar artin mesjetar në një kontekst modern si një pikë kyçe e turizmit kulturor. Ky muze në Korçë gjatë vitit 2023 u vizitua nga 30 mijë njerëz./atsh/ KultPlus.com
Era Berisha
Në skenën ku pianoja është mbretëreshë dhe heshtja pret me durim tingullin, “Chopin Piano Festi” më 5 qershor vazhdoi rrugëtimin e tij si një udhëtim shpirtëror nëpër peizazhet e muzikës klasike. Si çdo vit, edhe këtë herë, festivali nuk i mbyll portat pa i lënë vend shpirtit vendor – një mirënjohje ndaj rrënjës që lind tingullin, shkruan KultPlus.
Në mesin e veprave nga kolosët e muzikës botërore, një melodi shqiptare ngrihet në skenë si një lutje e përbashkët: “Fuga nr. 3” për piano me katër duar nga Rauf Dhomi, premierë e një misteri që përsëritet si një jehonë nëpër kohë. Loja në piano shfaqej si dritë që flaket e zbehet duke sjell një gjuhë që flet për tensionin dhe harmoninë e të njëjtës zemër. Në atë lojë, ngulitej një ndjesi e dualitetit — një shpirt i ndarë më dysh, një frymë që kërkon bashkim.
Që nga nata e parë e 8 majit në “Chopin Piano Fest” gjithçka mbetet njësoj – veçse nxehtësia e verës vjen si një instrument i padukshëm që i jep koncertit një intensitet tjetër. Temperaturat rriten, por edhe emocionet. Muzika nuk e njeh kufirin e klimës, ajo djeg e freskon me të njëjtën fuqi. Publiku, ndonëse në nxehtësi, nuk lëviz – është i ngujuar në ndjesinë që ngjall çdo notë, çdo frymëmarrje e interpretuesit.
Hapjen e kësaj mbrëmjeje të festivalit ‘Chopin Piano Fest’ e nisi drejtoresha artistike e festivalit, Lejla Pula.
“Të nderuar të pranishëm, mirë se erdhët në natën e trembëdhjetë të edicionit të 15-të të ‘Chopin Piano Fest’. Jemi të lumtur dhe mirënjohës që, deri më tani, keni qenë me ne – me praninë tuaj, me dashurinë për artin dhe me energjinë që i keni dhënë çdo mbrëmjeje. Sonte, në këtë natë të veçantë, dua t’ju uroj nga zemra Fitër Bajramin, por edhe në skenën tonë sonte kemi një festë tjetër – një festë muzike dhe krenarie. Si çdo vit, kjo mbrëmje i kushtohet solistëve tanë të jashtëzakonshëm shqiptarë, të cilët me përkushtim, mjeshtëri dhe punë të palodhshme, kanë zënë një vend të rëndësishëm në peizazhin e muzikës klasike të vendit tonë. Është nder t’i kemi këtu.”
Ajo tutje ka prezantuar tri dyshet që kapluan mbrëmjen bukur.
Mbrëmja fillon me zërin e kadifenjtë të Ardiana Bytyqi-Ismailit, mexosopranoja që fton dëgjuesin në botën e Brahms, ku çdo notë është si një ëndërr e pamundur që përpiqet të bëhet reale. Andi Duraku në piano është krahu i saj i padukshëm. Së bashku, sjellin “Zigeunerlieder op.103”, këngë me ritme që fluturojnë si flutura mes zjarrit dhe freskisë. Në çdo fjalë të shqiptuar, ndjehet një histori e pashkruar – një shpirt që gjallon në melodinë e vet.
Kur Duraku mbetet vetëm me etydin e Skriabinit, është si një duel i brendshëm me heshtjen. Çdo notë është një nxitje për zemrën të shkojë më shpejt. Tensioni i veprës ndjehet jo vetëm në lojën teknike, por në tensionin e vet trupit që shtyhet deri në kufijtë e qëndrueshmërisë. Publiku nuk duartroket menjëherë – ka një çast reflektimi, sikur duhet të zhbirojnë kuptimin e asaj që sapo dëgjuan.
Pastaj, zëri i Ardianës kthehet për të përshkuar ndjenjat më të buta të Dvořákut – këngë popullore hungareze që tingëllojnë si lutje të shenjta. Ato janë më të qeta, më intime. Një mbrëmje që zbret si hije mbi shpirtin e ditës. Zëri i saj del si një përshpëritje në mes të zemrës dhe të mendjes. Ndjehet një frymë që tund kornizat e shpirtit, e jo vetëm të sallës.
Pastaj, dora-dorës, në skenë ngjiten dy pianiste që flasin me të njëjtën gjuhë – Alba Muçolli-Dehiri dhe Syzana Jakupi. Katër duar, një frymë, një shpërthim tingujsh që bëjnë vend për Mel Bonis dhe Mozartin. Në lojën e tyre ka një ndjeshmëri që shkon përtej notave. Ka momente kur njëra ndalon për të dëgjuar tjetrën, sikur muzika kërkonte leje për të marrë frymë. E vetë fryma është tingull.
Në mesin e dialogut të katër duarve, një pikë kulmore ishte “Fuga nr. 3” e Rauf Dhomit. Një pjesë hyrëse që rikthehet si një jehonë e përhershme, një kujtim që nuk shlyhet. Loja e dy pianisteve krijon një tension dramatik – njërës i zhvillohet fryma, tjetra tretet në hije. Tingujt ndahen në dy rrugë: njëra më harmonike, e qetë si një pëshpërimë mbi ujë, tjetra më e trazuar, si një zemër që kërkon dalje nga kafazi i partiturës. Aty, vendi gjen zë. Aty, heshtja flet shqip.
Pastaj vjen një dritë klasike, e përjetshme: “Sonata nr.3, d-dur” nga Mozart. E thjeshtë në pamje të parë, por e pasur në thellësi, vepra është një festë e balancës mes seriozitetit dhe gazit. Meloditë ngrihen si petale dhe kthehen si rreze. Temat gëzimore dhe ato dramatike nuk garojnë, por vallëzojnë së bashku – një mozaik që ngjall buzëqeshje të buta e përhumbje të thella. Virtuoze, por me shpirt të ndjeshëm – si vetë gjenialiteti i Mozarit.
Në “Suite en forme de valses” të Bonis-it, emocionet janë të shumëfishta: fillon me një buzëqeshje dhe përfundon me një ngashërim të heshtur. Ka melankoli që nuk të mbyt, por të përqafon. Nëse një ndjenjë mund të kishte formë, ajo do të ishte kjo vepër – e zgjatur, e hijshme dhe me një ngjyrë të lehtë orientale që të fton të harrohesh brenda saj.
Në përmbyllje, një frymë si erë mali del nga flauti i Lejla Beqiri-Vulës. E mbështetur nga Melos Buza në piano, sjell “Sonatën op.94” të Prokofievit. Flauti ngjitet, zbret, endet si një zë që kërkon rrugë përmes pyllit të notave. Herë-herë duket sikur flauti i flet pianos në një dialog sekret, i padukshëm për syrin, por i ndjeshëm për shpirtin. Eleganca e kësaj vepre e bën kohën të zhduket për një çast, të gjitha orët ndalen.
Pianisti Andi Duraku e ka konsideruar veprën e Skriabinit si jashtëzakonisht kërkuese, si në aspektin teknik, ashtu edhe në atë muzikor.
“Është një vepër me kërkesa të mëdha, si në aspektin teknik ashtu edhe në atë muzikor. Harmonitë janë jashtëzakonisht të ndërlikuara, ndërsa pjesa teknike kërkon një vëmendje të veçantë – veçanërisht për shkak të dorës së majtë, e cila qëndron në lëvizje të pandërprerë në oktava. Megjithatë, është një vepër që e dua thellësisht dhe për të cilën kam punuar me shumë pasion, me qëllim që ta sjell në skenë ashtu siç e meriton” ka theksuar ai.
Me interpretimin e tij, pianoja u vendos jo vetëm si qendër e shprehjes muzikore, por edhe si partner i ndjeshëm dhe i palëkundur në shoqërim. Duraku ka shtuar se përvoja e interpretimit të këtyre pjesëve në bashkëpunim me solisten ka qenë veçanërisht e veçantë.
“Ky ishte një program që, veçanërisht pjesën e shoqërimit po e interpretoja për herë të parë. Ishte një përvojë shumë e veçantë dhe e kënaqshme të punoja me Ardianën — si gjatë provave, ashtu edhe në koncertin e mbrëmjes. Bashkëpunimi ynë ka qenë i natyrshëm dhe frymëzues.”
Ndërsa, pianistja Alba Muçolli-Dehiri është ndalur te rëndësia e përfshirjes së një vepre shqiptare në repertor, si dhe përzgjedhjen e kompozitores Mel Bonis me vetëdije të plotë artistike e sociale.
“Jemi paraqitur me një program të larmishëm që përfshinte vepra të kompozitorëve shqiptarë dhe të huaj. Ndër to ishte edhe një vepër premierë nga kompozitori ynë Rauf Dhomi, si dhe një sonatë nga Mozarti dhe dy pjesë nga kompozitorja franceze Mel Bonis. Përfshirja e saj në program nuk ishte rastësore – e kemi zgjedhur me vetëdije, pikërisht sepse është një kompozitore femër, në përkrahje të çështjes së përfaqësimit të grave në muzikën klasike dhe më gjerë, si një formë e vogël rezistence dhe kujtese artistike”, ka thënë ajo.
“Mbrëmja e Solistëve Kosovarë” është një koncert i veçantë që tradicionalisht i kushtohet instrumentistëve të njohur nga Kosova, të cilët me aktivitetin e tyre koncertal dëshmohen si interpretë të shquar të muzikës klasike, në kuadër të Chopin Piano Fest Prishtina.
Këtë herë, publiku artdashës pati mundësinë të përjetojë një program të pasur dhe të larmishëm, interpretuar me ndjeshmëri, virtuozitet dhe elegancë nga Ardiana Bytyqi Ismaili, mezzosoprano, dhe Andi Duraku, piano; Syzana Jakupi dhe Alba Muçolli, Piano Duo; si dhe Lejla Beqiri Vula, flaut, dhe Melos Buza, piano.
‘Chopin Piano Fest’ gjatë këtij edicioni do të prezantojë edhe 1 koncert të fundit në vazhdim. Nata e 15-të e këtij festivali vjen më datë 9 qershor (nesër) ku do të interpretojë pianisti anglez, Peter Donohoe në një mbrëmje “Piano Recital” në Amfiteatrin e Ri të Bibliotekës Universitare, duke filluar nga ora 20:00./ KultPlus.com
Festivali i Filmit të Shkurtër në Hamburg e ka nominuar filmin ‘I Believe the Portrait Saved Me’ me regji nga Alban Muja dhe producent Edon Rizvanolli, si kandidat për Çmimet Evropiane të Filmit (Europan Film Awards).
Qendra Kinematografike e Kosovës këtë nominim e ka cilësuar një arritje tjetër për filmin ‘I Believe the Portrait Saved Me’ i cili premieren boterore pati ne Berlinale.
“Jemi shumë të lumtur të ju njoftojmë që juria e Festivalit të Filmit të Shkurtër në Hamburg e ka nominuar filmin tonë ‘I Believe the Portrait Saved Me’ me regji nga Alban Muja dhe producent Edon Rizvanolli, si kandidat për Çmimet Evropiane të Filmit (Europan Film Awards).
Kjo është një arritje tjeter për filmin ‘I Believe the Portrait Saved Me’ i cili premieren boterore pati ne Berlinale”, thuhet në shkrimin e QKK-së.
Ky film prekës 10-minutësh trajton tema të mbijetesës, qëndresës dhe fuqisë transformuese të artit gjatë Luftës së Kosovës.
Njëzet e pesë vjet pas rrëmbimit të tij gjatë Luftës së Kosovës, piktori Skender Muja rrëfen një histori mbijetese të jashtëzakonshme. Në muajt e fundit kaotikë të luftës, Muja dhe shumë qytetarë shqiptarë nga Mitrovica u kapën ndërsa përpiqeshin të largoheshin nga Kosova. Të ndaluar në një shkollë të përshtatur si qendër ndalimi, ata u përballën me frikë, izolim dhe një fat të pasigurt.
I rrëfyer nga vetë Muja, filmi ndërthur reflektimet e tij mbi fuqinë transformuese të artit me rikrijime dramatike të përvojës së tij. “Mua besoj më shpëtoi portreti” është një dëshmi e qëndrueshmërisë, duke ilustruar se si krijimtaria mund të shfaqet si një mjet mbijetese edhe në kushtet më shtypëse.
Filmi është prodhuar nga 038STUDIO në Prishtinë, në bashkëprodhim me AsfaltFilms nga Amsterdami. / KultPlus.com