Çdo tetor, zonat më të frekuentuara të kryeqytetit, marrin një tjetër pamje. Merimanga, skelete dhe kunguj vendosen në hapësira të ndryshme, detaje që lajmërojnë ardhjen e festës së Halloween-it më 31 Tetor.
Edhe në kulturën e lashtë të shqiptarëve, sot gati e panjohur për një masë të gjerë, të parët nderonin të vdekurit. Kungulli sigurisht nuk ishte simbolikë e këtij riti, por ishte ushqimi dhe pastrimi i varreve.
“Ne gjejmë edhe në traditën shqiptare që sot është nata e të shumtëve”, tha Olsi Lelaj, kërkues shkencor, Instituti i Antropologjisë.
“Përgjithësisht këto lloj festash kanë elementin pagan”, u shpreh Ardit Bido, Drejtor i Përgjithshëm i Arkivave.
Ndërsa parada dhe maskimi frikshëm, për të cilën është i njohur Halloween, ngjason me karnavalet që janë mbajtur në Shqipëri qysh para regjimit komunist, siç ishin ato të Korçës, Shkodrës, dhe Tiranës edhe pse fare pak të njohura.
“Rrënjët Halloween i ka lidhur me këtë arealin krishter”, tha Lelaj.
“Kanë qenë traditat shqiptare në këtë drejtim, pavarësisht se brezi i ri normalisht është më i amerikanizuar”, u shpreh Bido.
Në zona dhe periudha të ndryshme, që lidheshin më së shumti me besimet e komuniteteve janë mbajtur ceremoni të ndryshme që ndryshe njihet si lidhja me botën e përtejme.
Por edhe pse e lashtë, vetëm tanimë kjo festë po përqafohet nga ta rinjtë, fëmijët dhe nxënësit që në këtë ditë shkojnë në shkolla të maskuar. Por shumë ka ndryshuar që nga fillesat e kësaj feste që tashmë bëhet në masë të gjerë vetëm për t’u argëtuar./Tv Klan/ KultPlus.com
Më 30 tetor 2024, në Teatrin Kamertal të Kolegjit AAB, u mbajt takimi me poetin Lulzim Tafa, në praninë e studentëve, profesorëve, gazetarëve, miqve të poetit. Aktiviteti u mbajt në kuadër të projektit të PEN Qendrës së Kosovës – Ora e shkrimtarit, përkrahur nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit e Republikës së Kosovës, i cili që një muaj po zhvillohet në disa qendra të Kosovës.
Poeti dhe studiuesi, Sali Bashota, i cili e moderoi këtë takim, duke e paraqitur profilin krijues të poetit Lulzim Tafa, ndër të tjera, tha: “Mbi tridhjetë vjetët e krijimtarisë poetike të Lulzim Tafës që janë paraqitur në tetë libra me poezi: “Gjaku nuk bëhet ujë” (1993), “Metaforë e pikëlluar” (1995), “Planeti Babiloni” (1997) , “Vdekja çon fjalë” (1998), “I kam edhe dy fjalë” (2012), “Shtini n’dhe këto fjalë” (2015), “Flirt” (2019) dhe “Rivali i Adamit” (2024), dëshmojnë për individualitetin e një poeti që udhëtimin e tij krijues e bën vetëm me zjarrin e poezisë në shpirt”.
Më tutje, Bashota, në mesin e shumë poezive me vlerë letrare dhe estetike, në mënyrë të veçantë e dalloi triptikun poetik të Lulzim Tafës, kushtuar Nanës, duke theksuar se “tri poezitë e Lulzim Tafës për Nanën janë poezi antologjike, ndër më të bukurat, që hyjnë përbrenda hierarkisë së vlerave të poezisë së sotme shqipe, pikërisht me mrekullimin e magjisë së dashurisë për Nanën, në radhë të parë, përmes gjuhës dhe mendimit. Në këto tri poezi, burimi i emocioneve fuqizohet e dramatizohet nëpërmjet shenjave të dashurisë në çdo fazë të jetës, herën e parë dhe shenjave të mërzisë, dhimbjes, mungesës, herën e dytë, për të qëndruar gjithmonë përbrenda shpirtit të poetit. Në çdo çast është e pranishme dashuria e përjetshme dhe e pakrahasueshme për Nanën. Pra, këto elemente metaforike e simbolike janë të pranishme në triptikun poetik “Paralajmërim për ata që do t’iu vdes Nana”, “Sa shpejt më harroi Nana” dhe “Nana as sot nuk heq dorë nga lulet”. Në këtë mënyrë, Lulzim Tafa, e tejkalon perceptimin simbolik e mallëngjyes, duke e mishëruar dashurinë për Nanën përbrenda imazhit të pavdekësisë”.
Pasi e lexoi poezinë e tij të parë që e kishte shkruar, poeti Lulzim Tafa evokoi kujtime të bukura për fillimet e krijimtarisë së tij letrare, çastin e takimit me poetin Vehbi Kikaj (periudha e shkollimit fillor), pastaj me poetin Ali Podrimja (periudha e botimit të librit të parë me poezi në
edicionin botues të “Rilindjes”, por edhe takime të shumta me poetë shqiptarë, si dhe me poetë nga shtete të ndryshme të botës.
Duke u përqendruar në mënyrë të veçantë për fenomenin se si shkruan dhe pse shkruan, poeti Tafa, e vlerësoi lart artin e të shkruarit të poezisë, ndërlidhjen shpirtërore me të, madje duke i rikujtuar mendimet e tij të shfaqura edhe më herët, ndër të tjera, tha: “Poezia përcjell emocion, e emocionet te askush nuk janë të njëjta dhe askush nuk i përjeton njëjtë”. Një vëmendje të rëndësishme ia kushtoi leximit nëpër të gjitha fazat e shkollimit të tij, duke i porositur gjeneratat e reja që t’i përkushtohen sa më shumë leximit të veprave letrare. E mori shembull personal se si lexon çdo ditë nga 100 -150 poezi të poetëve të ndryshëm shqiptarë dhe botërorë. Me këtë rast, ndër të tjera, tha: “Unë në secilin rast unë jam me lexuesin. Ne shkruajnë për ta. Lexuesi ka të drejtë të lexojë dhe të mos lexojë. Ndodh që lexuesi e ndërpret leximin dhe kjo është e drejtë e njohur e tij”.
Gjithashtu, poeti Tafa, foli edhe për përkthimin, duke thënë se përkthimi i një poezie të bukur në një gjuhë tjetër, më së miri mund të bëhet nga poetët që merren edhe me përkthime, duke përmendur rastin, kur vetë kishte përkthyer disa poezi të poetit të njohur malazias, Jevrem Bërkoviq. Ndërsa për veprat e tij të përkthyera në shumë gjuhë të botës, evokoi kujtimet më të bukura nga përkthimi i veprës së tij të parë e deri më sot.
Më tutje, Tafa foli edhe për dukuri e fenomene letrare, për letërsinë përballë zhvillimeve teknologjike, për përvojën e tij krijuese, por edhe për përvojën e shkrimtarëve të ndryshëm botërorë, se si i kanë shkruar veprat e tyre, pastaj për rëndësinë e promovimit të veprave, për vlerësimin e tyre, duke iu dhënë edhe këshillave poetëve të rinj.
Në fund të takimit letrar u zhvillua një bashkëbisedim midis poetit dhe të pranishmeve, ku dominonin pyetjet për procesin e shkrimit, për frymëzimin, motivet, temat, por edhe për vlerën dhe rëndësinë e poezisë në shoqërinë e sotme
Ora e shkrimtarit u mbyll me leximin e poezisë “Vdekja e të paqenës”, të cilën këto ditë e kishte shkruar poeti Lulzim Tafa./KultPlus.com
Ministria e Turizmit dhe Mjedisit dhe Agjencia Kombëtare e Zonave të Mbrojtura do të prezantojnë nesër, datë 1 nëntor, punën për Qendrën Multifunksionale të Vjosës, fillimisht në Tepelenë dhe më pas në Përmet.
Ministrja e Turizmit dhe Mjedisit, Mirela Kumbaro tha se “projekti i kësaj qendre, produkt i një konkursi ndërkombëtar, është më shumë sesa një strehë, është arteria kryesore prej nga do të burojë gjithë informacioni për vlerat e rralla natyrore e kulturore të Parkut Kombëtar të Vjosës, si dhe e të gjithë itinerareve, që mund të përshkohen për t’i njohur nga afër këto vlera unike, siç është unike vetë Vjosa, i fundit lumë i egër në Europë”.
Kumbaro tha se mirëpresin në Tepelenë dhe Përmet të gjithë qytetarët, bizneset, guidat lokale, operatorët turistikë dhe të gjithë ata që jetojnë e punojnë pranë kësaj lugine e ndër shekuj e kanë ruajtur të paprekur.
Projekti për ndërtimin e Qendrës Multifunksionale dhe Stacionet e Informimit do të zbatohet nga studioja projektuese daneze “CEBRA A/S & Arup International Projects Limited & Barker Langham Limited & UNO”, e cila u shpall fituese në dhjetor të vitit të kaluar.
Ky projekt u vlerësua si më afër zgjidhjeve arkitektonike në harmoni të plotë me natyrën dhe peizazhin si dhe për nxjerrjen në pah të vlerave natyrore, kulturore, trashëgiminë e historinë e zonës.
Lumi i Vjosës, si lumi i fundit i egër në Europë, u shpall në mars të këtij viti nga qeveria shqiptare “Park kombëtar”, kategoria e dytë e mbrojtjes, që është shumë më e lartë nga ajo që kishte deri një vit më parë, thjesht “Park natyror”./atsh/KultPlus.com
Nga një tryezë poste që kurrë s’mbetet shkretë ku rrinë kujtimi, brenga zemra dhe heshtja vetë, posi pëllumba letrat degdisen që me natë. I ndiej tek flatrojnë për në shtegtim të gjatë.
Dhe ja, ku jam rrethuar me burra e me gra, plagosur nga mungesat, nga ndarjet e mëdha.
Letra, pusulla, fjalë: që nisen në hapësirë, ëndrra ende pa çelur, mendime ende pa gdhirë, të gjitha marrin rrugën drejt vatrës e drejt pragut, si ndjenjë dërguar ndjenjës, si gjak dërguar gjakut.
Dhe po të jem nën tokë, që vdiqa ti mos thuaj, më shkruaj dhe nën tokë, se unë do të të shkruaj. Një shtresë e trashë pluhuri mbulon letrat që s’duhen, aty u zverdhën faqet, aty germat u shuhen, aty humbasin radhët.
Ku mallet derdhur qenë, aty jep shpirt gëzimi. Pasi cepat u brenë,aty rropaten thellë (ç’varrezë e llahtarshme!) hem ndjenjat e kaluara, hem dashuritë e tashme
Dhe po të jem nën tokë, që vdiqa ti mos thuaj, më shkruaj dhe nën tokë, se unë do të të shkruaj.
Po kur të shkruaj unë do dridhet kallamari: do skuqet bojë e zezë, me flakërima zjarri. Se kur të shkruaj unë, do shkruajnë eshtrat e mia: do shkruaj gjaku im gjithë gulç nga dashuria
Do marrë letra udhë, si shpend në zjarr kalitur, me dy flatra të forta dhe një adresë të ndritur. Si zog që për fole qiell- ajër do të ketë, mishin, gishtërinjtë e tu dhe frymëmarrjen vetë. Do mbetesh ti e zhveshur tek dridhesh me ngadalë, e gatshme ta ndiesh letrën pas gjoksit tënd të valë.
Dhe po të jem nën tokë, që vdiqa ti mos thuaj, më shkruaj dhe nën tokë, se unë do të të shkruaj.
Një letër dje kam parë sesi mbeti pa zot, mbi sy tek i flatëronte dikujt që s’ngrihej dot. Letrat që mbesin gjallë dhe për të rënë tregojnë: që regëtijnë si njerëz, veç sy s’kanë të shikojnë.
Kur dhëmbëqenzit rriten, unë ndiej pranë veshit tim ërmimn’ e letrës sate tamam si një gjëmim. Dhe mos e marsha zgjuar, në gjumë do e marr atë letër. /KultPlus.com
Federiko Fellini ishte një regjisor dhe skenarist italian me famë botërore.
I lindur më 20 janar 1920, Felini konsiderohet gjerësisht si një prej kineastëve më të shquar dhe më me ndikim në historinë e kinemasë. Ai është fitues i katër Academy Awards për filmin më të mirë të huaj, dhe për punën e tij si regjisor në vitin 1993 ai u nderua me çmimin Oskar për arritjet gjatë jetës.
Ka qenë fitues dy herë i Festivalit Ndërkombëtar të Filmit në Moskë ([1963 dhe 1987) , ka marrë edhe Palmën e Artë në Festivalin e Filmit në Kanë në vitin 1960 dhe në Luanin e Artë për arritjet gjatë jetës në Festivalin e Filmit të Venecias në vitin 1985 .
Gjatë një periudhe prej gati dyzet vjetësh realizoi filmat – nga “Sheiku i Bardhë” , 1952 në “La voce della luna” 1990 – Fellini krijoi galeri Portretesh në dhjetra e filma me një turmë të vogël të karaktereve të paharrueshme.
Ai e quajti veten ” një zejtar që s’ka asgjë për të thënë , por ai e di se si ta thotë atë . ” Felini la vepra të paharrueshme , por edhe plot satirë mbuluar me një melankoli delikate , një stil që karakterizohet nga ëndrrat dhe vizionet e autorit Titujt e filmave të tij më të famshëm janë:
Muzika me bukurinë, magjinë dhe fuqinë e saj për të bërë bashkë njerëzit, mblodhi në sheshin para bashkisë së Shkodrës qytetarët shkodranë të cilët ndoqën një koncert në kuadër të Javës Kulturore Austriake. Ansambli i famshëm “Trachtenkapelle Graz-Wetzelsdorf” i dha Shkodrës një atmosferë të veçantë muzikore.
“Ky koncert, nën temën e Ignaz Trollmann-it nga Lovcenbergu, ish-kryekomandant i ushtrisë austro-hungareze në Shqipëri dhe “Qytetar Nderi” i Shkodrës, ishte një homazh i veçantë për lidhjet tona kulturore dhe historike me Austrinë”, shkruhet në faqen online të Bashkisë Shkodër.
Mbrëmja i bëri të pranishmit të ndienin fuqinë e muzikës në ruajtjen e traditave.
Përveç kryeqytetit, aktivitetet e Javës Kulturore Austriake, kanë qenë të pranishme edhe në Shkodër. Në përmbyllje të kësaj jave, në kinemanë “Republika” të Shkodrës do të shfaqet filmi “Alma dhe Oskar”, nga Dieter Berner.
Filmi rrëfen historinë e dy artistëve: Alma Mahler, prej pak kohësh vejushë dhe zonjë e shoqërisë vjeneze, josh “enfant terrible”, e skenës artistike të Vjenës, piktorin e ri Oscar Kokoschka. Ajo që nis si një aventurë seksuale, shumë shpejt kthehet në një histori intensive. Oskari e shikon Almën si muzën e vet, çka i shërben më fort fantazisë së tij mashkullore sesa realitetit. Por Alma është edhe artiste dhe kompozitore. Fiksimi i Oskarit për ta bërë këtë grua për vete vë në rrezik ëndrrën e saj për t’u bërë e suksesshme. Kështu lind një lojë mes pushtetit dhe varësisë, e cila i çon të dy, Almën dhe Oskarin, në prag të vetëshkatërrimit./atsh/KultPlus.com
Sopranoja e njohur shqiptare, Elbenita Kajtazi, pas paraqitjes së fundit bashkë me tenorin Saimir Pirgu, në Teatrin e Operës në Vjenë, ka falënderuar të gjithë përkrahësit e saj në këtë rrugëtim.
Kajtazi, në rrjete sociale ka shkruar se debutimi i saj në operën e Vjenës ishte një ëndërr, emocion dhe rrahje zemre të veçantë. Sopranoja tregoi që në këtë skenë ishte bashkë me fëmijën e saj që po e pret të lindë.
“Debutimi im në operën e Vjenës ishte një ëndërr, një emocion që nuk e përshkruaj dot, një rrahje zemre që në ato 5 sekondat e parë kur futesh në skenë gati sa ta zë frymën, por unë kam dy zemra që rrahin mbrenda meje, ajo e vogla e picirrukut tim më jep forcë e më inspiron të ja dal në çdo sfidë që kam pasur deri tani”, ka shkruar ajo.
Tutje, Elbenita ka falënderuar ministrin e Kulturës në Kosovë, Hajrulla Çeku dhe deputeten Tinka Kurti që ishin të pranishëm në mbrëmjen e 28 tetorit në Vjenë.
“Ndjehem me fat që një debputim kaq të rëndësishëm e realizova përkrah tenorit tonë të mirënjohur Saimir Pirgu, e falënderoj nga zemra që në çdo moment të shfaqjes ishte mbështetje e imja, duke më shtrënguar dorën e duke më pëshpëritur në vesh që gjithçka po shkon për mrekulli”. shkroi tutje Kajtazi.
Poashtu, ajo shtoi se mbrëmja u bë më e bukur me maestron Placido Domingo, që ishte një befasi atë natë.
“E një falenderim i veçantë shkon për gjysmen time Ardianin i cili nuk ma lëshoi dorën asnjëherë gjatë këtyre gati 16 vite që jemi bashkë”, ka shtuar sopranoja në fund, duke u shprehur falënderuese për partnerin e saj./KultPlus.com
“Nata e Shtrigave” më 31 tetor, në shumicën e vendeve, festohet si Halloween. Ndërsa kisha e ka karakterizuar këtë praktikë si pagane, të rinjtë në mbarë botën po shijojnë shumë kunguj dhe maskat.
Halloween është një nga festat më të preferuara të fëmijëve dhe të rinjve, kryesisht për shkak të veshjeve dhe ëmbëlsirat që ndahen atë natë. Megjithatë, shumë veta nuk e dinë se si filloi kjo festë dhe pse është kaq popullore sot.
Fillimi i festës së Halloweenit daton që nga shekulli i pestë, kur keltët e lashtë festuan zotin e Diellit dhe zotin e Vdekjes. Më 1 nëntor, ata shënuan fillimin e vitit të ri.
Keltët besonin se atë natë të vdekurit lanë varret e tyre dhe ecnin mbi tokë, dhe për të shmangur ndeshjen me ta, krijuan një zhurmë të madhe dhe u mbuluan me maska të frikshme.
Besohet gjithashtu se të vdekurit po vinin pas ushqimit, kështu që ata mbetën në shtëpitë e tyre, duke lënë fasule ose patate dhe një qiri të ndezur.
Si u bënë kungujt simbol i festës?
Zakoni i hedhjes së kungullit për Halloween daton nga shekulli i 16-të, dhe bazohet në legjendën irlandeze të imagjinatës dhe farkëtarit me emrin Jack.
Jacku ishte një pijanec, i cili pëlqente të bënte shaka të hidhura me njerëzit, dhe pastaj e mashtroi edhe vetë djallin, transmeton ksp. Ai e tërhoqi djallin në majë të pemës dhe ngriti shpejt kryqe rreth pemës pas të cilës nuk mund të zbriste.
Ai e bëri atë të premtonte se nuk do të merrte shpirtin e tij kur të vdiste dhe vetëm atëherë e la të zbriste nga pema. Kur Jacku vdiq, djalli e mbajti premtimin dhe nuk e lejoi të shkonte në ferr. Për shkak të kësaj, Jacku u gjykua në përjetësi për t’u endur në errësirën mes qiellit dhe ferrit ndërsa mbante një bisht, pasi ishte ushqimi i tij i preferuar në jetë.
Meqenëse ishte errët dhe Jacku nuk e dinte se ku po shkonte, ai iu ankua djallit, i cili i dha atij zjarrin e ferrit. Jacku mori gacat dhe i vendosi në bisht për të ndriçuar shtegun në errësirën e përjetshme.
Në fakt, irlandezët nuk kishin kunguj dhe zakonet e gdhendjes së tyre shfaqen vetëm kur ata emigruan në Amerikë.
Në atë kohë, ata hanin patate dhe perime të tjera të ngjashme për të mbrojtur veten nga Jacku, i cili mund të endej në botën e njerëzve të zakonshëm në natën e Halloweenit.
Nata e Shtrigave u përhap nga Amerika në pjesë të tjera të botës, dhe kjo festë shënohet viteve të fundit edhe në Kosovë.
Gjithkush që dëshiron të ketë një maskë origjinale të një makthi duhet t’i kushtojë vëmendje sa vijon: Maska më e popullarizuar për gratë është një magjistare dhe burrat janë më së shumti vampirë. Ata janë të ndjekur nga një pirat, një kloun, një grua mace dhe një djall, ndërsa fëmijët maskohen si princeshë, magjistare, Spider-Man dhe pirat. / KultPlus.com
Kjo ditë kujtohet si kujtim i kongresit të parë ndërkombëtar të kursimeve të mbajtur në këtë ditë në vitin 1924 në Milano.
Pjesëmarrësit e këtij Kongresi në atë Kohë janë dakorduar se kursimi është shumë i nevojshëm për zhvillimin e njerëzimit.
Vendimi është miratuar nga ana e 350 delegatëve nga 27 vende, të cilët paraqisnin rreth njëqind milionë kursime.
Kurse në mbarë botën, në kuadër të kësaj dite organizohen aktivitete të ndryshme që kanë të bëjnë me kursyeshmërinë.
Spanja e kujton këtë ditën e kursimit kombëtar të regjistruar në vitin 1921. Përderisa në Gjermani, nga viti 1923 nga koha kur njerëz humbën pothuajse gjithçka që zotëronin në reformën monetare të këtij viti/KultPlus.com
Në pellgun e panjohunisë. vdekje, ti e vërteta ndër të vërtetat, ishe e panjohura për mua.
Pranim i dhimbshëm me të njajta dhimbje porsi lindja.
Nanë,
Ti paske qenë e vërteta ndër të vërtetat, nuk e paskam ditë sa ishe gjallë, as nuk e paskam mendu ikjen tande të vërtete asnjëherë!
Tani e shoh se e paske zbukuru aq shumë dhomën aty ku rrinim bashk, e folnim fjalë zemre.
Ishe dielli qe m’paske ba dritë, dëgjimi i rrëfimeve të mija, besnikja ime,
Atë ditë mbeta pa të tregue se shiu dje i zbukuroi gjethet e posalinduna, ndërsa sot dielli i thau ato pika vese, dhe me rreze jua dha hovin!
E bukura ndër të bukurat në sytë e mi, dritë që nuk paske përfundu kurrë sa ishe gjallë, tani e njoha agun, qenka i errët e i akullt!
Nanë,
Rojsja e kujtimeve të mia, kur më thoshe jeta është e çmueshme, plot ngjyra, poashtu dhe vrazhdë, thoje shiko larg se dielli lind çdo ditë dhe asnjana ditë nuk i përngjan tjetrës, ec si rrjedhë uji pa ta ndalë askush hovin.
Mendoj shpesh, sa bukur i shëndrroje vuajtjet e tua në gëzime se thoshe: Zoti ashtë dashuni!
Ti ishe duresë me buzëqeshje.
Nuk shoh ma si ty,
freskija e çmueshmja ndër ma të çmueshmet, ti nanë paske qenë, e mira sublime.
Paske qenë plagë, dhe shpresë e kujtimeve të mia të fëmijërisë./KultPlus.com
Teatri Dodona në bashkëpunim me Qendrën për Art dhe Komunitet, me datë 5 dhe 6 nëntor do të sjellin para publikut shfaqjen “Gratë e Trojës”, duke filluar nga ora 19:30.
Kjo shfaqje, e cila është e bazuar në veprën e Euripidit, kapërcen kohën dhe hapësirën, duke e kthyer luftën e Trojës në një metaforë universale të ciklit të pafund të tragjedive njerëzore—një jehonë që vazhdon të përshkojë historinë e njerëzimit.
“Ky produksion, i zhvilluar gjatë një periudhe dyvjeçare, ndërthur talentin e 15 artistëve të teatrit nga Kosova dhe Serbia, duke rrënjosur motërzimin artistik dhe aktivist në përvojën e mbi 15 vjet shkëmbimesh dhe rrjetëzimesh të frytshme ndërmjet Artpolis dhe artisteve nga Serbia”, thuhet në njoftim.
Shfaqja do të vije me dramaturgji dhe regji të Zana Hoxhës dhe Maja Mitić, kurse teksti bashkëkohor është i shkruar nga Shpëtim Selmani.
Aktorët që do të luajnë janë Shpëtim Selmani, Maja Mitić, Qendresa Kajtazi, Branka Stojkoviq, Semira Latifi, Labinot Raci dhe Aleksandar Stoimenovski.
Kjo shfaqje inskenohet në gjuhën shqipe dhe serbe nga kasti i aktorëve
Personazhet e Hekubës, Kasandrës dhe Andromakës nuk janë thjesht figura të një tragjedie të lashtë, por mishërimi i vuajtjeve të grave të sotme në zona lufte, të cilat mbajnë mbi supe peshën e humbjeve të paimagjinueshme.
“Ashtu si ato, gratë sot vazhdojnë të humbasin familjet, shtëpitë dhe dinjitetin, të shpërngulura e të pambrojtura në një botë që shpesh i sheh thjesht si plaçkë lufte. Ato përballen çdo ditë me mizorinë, dhunën dhe pabarazinë, ndërsa shpresojnë për një të ardhme ku zërat e tyre të dëgjohen dhe vuajtjet e tyre të mos mbeten në heshtje. Kjo përsëritje i tragjedisë na kujton se lufta nuk përfundon me armët, por mbetet e gjallë në shpirtin e atyre që mbijetojnë dhe që kërkojnë drejtësi mes rrënojave”, thuhet tutje në njoftim.
“Gratë e Trojës” është zhvilluar dhe mbështetet nga Ambasada e Suedisë në Prishtinë në kuadër të projektit “Humanrightivism”, implementuar nga CDF, Bashkimi Evropian, UNFPA, MKRS dhe Ambasada e SHBA-së në Kosovë. Partnerë në këtë aktivitet të Artpolis janë Teatri Dodona dhe Komiteti i Helsinkit për të Drejtat e Njeriut (Serbi)./KultPlus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, përmes rrjeteve sociale ka njoftuar se bashkë me ministrin e Mbrojtjes, Ejup Maqedonci, kanë vizituar Ekspozitën dhe Konferencën Globale për Sigurinë Kombëtare dhe Sigurinë Publike, Milipol Qatar.
Osmani ka shkruar se njo ngjarje shquhet për prezantimin e produkteve.
“Kjo ngjarje shquhet për prezantimin e produkteve dhe shërbimeve më të reja inovative dhe mbulon të gjitha fushat e sigurisë publike dhe industriale”, ka shkruar presidentja Osmani./KultPlus.com
Më të bukurat e kulturës spanjolle do të vijnë në vendin tonë nga datat 1 deri më 7 nëntor. Java Kulturore Spanjolle do të ofrojë flamenko, ekspozita, kinematografi, dokumentare, ekspozita mbi arkitekturën, workshop me kampion botëror në bodybuilding duke premtuar një atmosferë sa argëtuese, aq edhe edukative.
Aktivitetet e shumta nisin me ekspozitën “Arkitektura emblematike në Spanjën Bashkëkohore”, që do të qëndrojë e hapur deri më datë 5 nëntor në Galerinë FAB, në Universitetin e Arteve në Tiranë. Kjo ekspozitë që tregon arkitekturën e realizuar në Spanjë në fund të shekullit të 20-të dhe në fillim të shekullit të 21-të, ofron vizionin e një vendi që po avancon dhe ofron propozime të reja arkitektonike me vepra nga arkitektë të njohur ndërkombëtare.
Data 2 nëntor, i është rezervuar një workshop-i që do të mësoje teknikat e fotografisë. “Teknikat fotografike për komunikimin arkitektonik” nga dr. Ricardo Santonja, një artist vizual, fotograf dhe profesor në Shkollën e Lartë Teknike të Arkitekturës në Madrid, do të mbahet në Universitetin e Arteve në Tiranë.
Kurse për të gjithë ata që duan të ndihen si në Spanjë, më datë 4 nëntor, në Katedralen Ortodokse në Tiranë, do të organizohet koncerti “Bienvenidos a flamenca” nga Rocio Garrido, fituese e çmimit “kërcimtarja më e mirë në Festivalin Ndërkombëtar la Union 2023”, festivali më prestigjioz kushtuar flamenkos në Spanjë. Një formë arti i gjallë dhe shumë ekspresiv me origjinë nga Andaluzia në Spanjën jugore, Flamengo që përfshin muzikën, kërcimin dhe këndimin dhe muzikën, premton një mbrëmje të mrekullueshme.
Më 5 nëntor, në Akademinë e Filmit Marubi në Tiranë do të shfaqet dokumentari “Summers el rebelde” nga dr. Miguel Olid Suero. Ndërsa në datën 6, në të njëjtin destinacion, në Akademinë e Filmit “Marubi”, Suero do të zhvillojë një masterclass dhe një konferencë për shtyp mbi temën “Censura në kinematografinë spanjolle: procesi i përpunimit të një dokumentari”.
Për të gjithë të pasionuarit pas sportit, në nëntor, në sallën “Tonin Harapi” tek Liceu Artistik, do të kenë mundësi që të ndjekin një masterclass nga kampioni spanjoll i botës në Fitnes, Miguel Seijo. Të rinjtë do të marrin leksione dhe këshilla për një jetesë sa më sportive, të tregojnë përkushtim, të stërviten dhe të mbajnë një dietë të shëndetshme për një trup të bukur. Miguel do të flasë edhe mbi sfidat dhe arritjet e tij si sportist, duke inkurajuar të rinjtë të ndjekin ëndrrat e tyre dhe të zhvillojnë zakone të mira për një trup të shëndetshëm.
Në Javën Kulturore Spanjolle nuk kishte si të mungonte degustimi i gastronomisë apo verërave, aq të njohura në të gjithë botën për larminë dhe cilësinë e tyre.
Java Kulturore Spanjolle do të pasohet nga ajo e Malit të Zi, që premton aktivitete të shumta kulturore e gjithëpërfshirëse./atsh/KultPlus.com
Ti dole jashtë prej natës dhe kishte lule n’duert e tua, tash ke me dalë jashtë prej nji turme konfuze, jashtë nji trazine fjalësh rreth teje. Unë që t’kam pa mes gjanave ma t’randësishme u zemërova kur ata e përmendën emnin tand në vende të zakonshme. Kisha dashtë që valët e ftohta në mendjen time t’lundronin, dhe që bota të thahej si nji gjethe e vdekun, ose t’ish si farat e asaj lules që t’zhdukej me nji t’fryme, që me mujt me t’gjetë sërish, të vetme.
UEFA do të ndajë 1 miliard euro për gjashtë vjetët e ardhshëm, për investimin dhe zhvillimin e futbollit të femrave.
Kështu ka njoftuar të mërkurën Konfederata Evropiane e Futbollit (UEFA).
Paratë do të shkojnë te klubet e përfaqësueset, dhe do të përdoren në garat e senioreve e të rejave, për ta arritur numrin e 5 mijë futbollisteve në gjashtë ligat profesionale në Evropë deri në vitin 2030.
“Futbolli evropian i femrave nuk ka qenë asnjëherë në pozitë më të mirë”, ka thënë drejtoresha menaxhuese e UEFA-s për futbollin e femrave, Nadine Kessler, shkruan “Reuters” të mërkurën.
Nga kjo strategji e re e UEFA-s do të përfitojë edhe Federata e Futbollit e Kosovës./ KultPlus.com
Në kuadër të aktiviteteve për shënimin e 80-të vjetorit të çlirimit të Shqipërisë, Ambasada e Shqipërisë në Kosovë sot ka filluar me shfaqjen e katër filmave historik shqiptar, në Kinemanë ABC, shkruan KultPlus.
Sonte janë shfaqur filmat “Përrallë nga e kaluara”, dhe “Gjeneral Gramafoni”, përderisa nesër pritet të shfaqen filmat “Lulëkuqet mbi mure” dhe “Radiostacioni”.
Në sallën e mbushur plotë adhurues të filmit shqiptar, ambasadori i Shqipërisë në Kosovë, Petrit Malaj ka thënë se kjo datë e shënuar përfaqëson sakrificat e popullit shqiptar për liri dhe pavarësi.
“Sot jemi mbledhur të kalojmë një mbrëmje të bukur, në prag të festave të ditës së Flamurit tonë kombëtar, po nga ana tjetër për të kujtuar dhe nderuar 80-vjetorin e çlirimit të Shqipërisë. Një ditë historike që përfaqëson sakrificat dhe përkushtimin e madh të popullit shqiptar, për lirinë dhe pavarësinë e tij, dhe ky përvjetor është një mundësi e artë për të parë jo vetëm historinë tonë të lavdishme, por edhe artin dhe kinemanë që e kanë përjetësuar atë me aq pasion dhe aq mjeshtëri”, ka thënë ambasadori Malaj.
Ambasadori Malaj më tej ka thënë se filmat të cilët shfaqen me rastin e 80-të vjetorit të Shqipërisë paraqesin realitete në të cilat ka kaluar populli shqiptar.
“Arti thotë të vërteta por ndryshe nga filozofia, historia etj. Arti ka një tjetër gjë jo aq të drejtpërdrejtë se sa të tërthortë, është gjuha e tij, nënkuptimi, ajo që fshihet pas një fjale, pas një ngjarje, pas një fati. Alegoria, metafora, simboli janë ato që e krijojnë shumë kuptimësinë në art. Ato që nga konkretja e prekshmja dhe e përsëritshmja kalohen tek e përgjithshmja, abstraktja dhe e papërsëritshmja”, ka shtuar ambasadori.
Për filmin e cili do të shfaqej pas pak “Përrallë nga e kaluara”, ambasadori Malaj ka thënë se përmes karaktereve të tij dhe skenave të papërsëritshme ai kapërcen kohën duke u bërë pjesë e kujtesës kolektive dhe një simbol i përhershëm i shpirtit shqiptar.
Ky film i realizuar në vitin 1987, me regji të Dhimitër Anagnostit vazhdon të jetë një ikonë e kinematografisë shqiptare, i cili ofron një pasqyrë të thellë të jetës patriarkale dhe zakoneve të tradicionale të shoqërisë shqiptare.
“Një djalë i detyruar të martohej në moshë të re dhe një vajze të zgjuar që vë në lojë gjithë një fshat për të drejtën e saj, për dashurinë e saj të jetës. Anagnosti ka ndërtuar një vepër që shfaq me elegancë kontradiktat dhe anët komike të kësaj shoqërie ndërthurur me sfidat e jetës së grave të asaj kohe”, ka thënë ambasadori Malaj.
Ndërsa, filmi tjetër i cili u shfaq i dyti me radhë, “Gjeneral Gramafoni”, është një film që sjellë një pasqyrë të pasur të identitetit kulturor e kombëtarë, duke e shpërfaqur edhe rolin që muzika dhe kultura kanë luajtur gjithmonë në jetën e shqiptarëve.
“”Gjeneral Gramafoni” nga regjisori Viktor Gjika trajton temën e patriotizimit të rezistencës dhe përpjekjes për të ruajtur vlerat kombëtare përmes artit edhe kur kushtet janë të vështira nën presionin për depërtim kulturor të Italisë fashiste, përmes karaktereve të muzikantëve të interpretuar me mjeshtëri nga Bujar Lako, Kadri Roshi dhe grupi i aktorëve të tjerë që janë aty. Përcillet një mesazh i forcës shpirtërore dhe i qëndresës së popullit shqiptarë për të asimiluar muzikën e tyre”, ka thënë ambasadori Malaj duke i ftuar të gjithë të shijojnë filmat.
“Le të jetë ky një moment nderimi për të gjithë ata që kontribuan në realizimin e këtyre veprave të të çmuara por edhe një përkujtim për vlerat dhe saktificat e brezave që u përkushtuan për Shqipërinë e lirë”.
Nesër do të vazhdojë shfaqja e filmave “Lulëkuqet mbi mure” (18:00) dhe “Radiostacioni”(20:00) , në kinemanë ABC./ KultPlus.com
KultPlus ka hapur sot thirrjen për edicionin e shtatë të konkursit mbarëkombëtar të poezisë “KultStrofa”, dhe ky konkurs është i hapur për të gjithë poetët.
Ky konkurs ka një histori të pasur me kontributet e jashtëzakonshme të poetëve, të cilët janë nderuar me një ceremoni të veçantë, organizuar nga gazeta online për art dhe kulturë “KultPlus”.
Por këtë vit, premtohet një edicion i veçantë, i mbushur me emocione të larmishme. Ardianë Pajaziti, organizatorja e këtij konkursi dhe themeluesja e KultPlus, ka thënë se “KultStrofa” mbetet një nga konkurset më të rëndësishme dhe më të nderuara në fushën e poezisë, si në Kosovë ashtu edhe jashtë saj.
“Për ne, ‘KultStrofa’ vazhdon të jetë një konkurs i rrallë dhe serioz në botën e poezisë. Kjo është e njohur nga poetë të shumtë të shquar, të cilët kanë kontribuar me poezi të jashtëzakonshme në edicionet e mëparshme. Një nga veçoritë që e dallon është përzgjedhja e një jurie profesionale, e cila çdo vit sjell personalitete të shquara në skenës letrare. Këtë vit, kemi emra të fuqishëm, të cilët do të prezantohen në ditët në vijim”, thotë Pajaziti.
Njoftohet se konkursi është i hapur për të gjithë poetët, duke përfshirë edhe talentët e rinj. Pajaziti gjithashtu ka bërë të ditur se kandidatët mund të aplikojnë me një poezi të pabotuar, duke e dërguar në adresën [email protected], duke përdorur subjektin “Për konkursin e poezisë ‘KultStrofa”.
*Asnjë aplikim nuk pranohet nëpërmjet formave të tjera. Juria profesionale do të përzgjedhë dhjetë poezi- finalistë, të cilët edhe do të jenë të ftura në ceremoninë kryesore, dhe më pas juria profesionale do të shpall edhe tre çmimet kryesore të konkursit, çmimin e parë, të dytë dhe të tretë.
Kujtojmë që fituesi i konkursit të parë ishte poeti i njohur Ragip Sylaj. Pas tij, vazhduam rrugën me krijimtarinë e poetëve të tjerë si: Arjola Zadrima, Merita Berdica, Gentiana Bajrami Atashi, Zhaneta Barxhaj dhe Rudina Çupi. Thirrja mbetet e hapur deri më 14 nëntor 2024 në ora 23:59. Kujtojmë se KultStrofa sivjet po shënon edicionin e shtatë./ KultPlus.com
Shkencëtarët kanë deshifruar hartën më të vjetër në botë dhe ata besojnë se ajo mund t’i çojë ata në vendndodhjen e Arkës së Noes, sipas nypost.com.
Artefakti babilonas 3 000-vjeçar i ka habitur arkeologët për shekuj, por në javët e fundit, ekspertët kanë zbuluar kuptimin.
Pllaka balte u zbulua në Lindjen e Mesme përpara se të blihej nga Muzeu Britanik në 1882.
Që nga gjetja e tyre, ekspertët janë përpjekur të deshifrojnë se çfarë mund të nënkuptojnë simbolet e ngjashme me hartën e gdhendura në artefakt.
Ato kanë disa paragrafë kuneiformi në anën e pasme dhe sipër diagramit të hartës që përshkruan krijimin e Tokës dhe atë që ekzistonte përtej saj.
Gdhendjet janë quajtur ”Imago Mundi” nga shkencëtarët që thonë se tregon Mesopotaminë e Lashtë, e njohur tani si Iraku i sotëm, i rrethuar nga “Lumi i hidhur”.
Por pas më shumë se një muaji analizimi të simboleve në këto pllaka, studiuesit besojnë se ato janë referenca të qarta për tregimet në Bibël.
Ata pretendojnë se pjesa e pasme e artefaktit vepron si një çelës sekret për t’u treguar udhëtarëve rrugën që do të marrin dhe çfarë duhet të kenë kujdes gjatë rrugës.
Në një pasazh thuhet se thotë se ata që janë në udhëtim duhet të kalojnë “shtatë lega për të parë diçka që është e trashë si një enë parsiktu”.
Fjala “parsiktu” ka për qëllim të ndihmojë në shpjegimin e madhësisë së një anijeje të nevojshme për t’i mbijetuar Përmbytjes së Madhe, bazuar në shkrimet e tjera të lashta babilonase.
Një pasazh tjetër besohet se tregon një rrugë dhe udhëzime për të shkuar në “Urartu”, një vend që besohet të jetë ku një burrë dhe familja e tij zbarkuan një arkë gjigante që ata bënë, sipas poemave të lashta të Mesopotamisë – më shpesh të referuara si Arka e Noes.
Urartu, i njohur gjithashtu si Ararat, është në majën e një mali në Turqi dhe studiuesit thonë se thuhet se është vendi ku u ul arka pas përmbytjes 150-ditore.
Kjo tregon se historia ishte e njëjtë, dhe sigurisht që njëra çoi në tjetrën, por gjithashtu, se nga këndvështrimi babilonas, kjo ishte një çështje e vërtetë.
Historia biblike e Arkës së Noes ndjek nga afër versionin babilonas. Në versionin babilonas, perëndia Ea dërgoi një përmbytje në Tokë për të shkatërruar të gjithë njerëzimin me përjashtim të një familjeje.
Utnapishtim ndërtoi një arkë të madhe pasi u urdhërua dhe e mbushi me kafshë.
Gjashtë muajt që pasuan kishin përmbytje të tmerrshme që vetëm Utnapishtimi, familja e tij dhe të gjitha kafshët në arkë mbijetuan.
Me përfundimin e përmbytjeve, ata u vendosën në mënyrë të sigurtë në një nga majat e Urartu./ KultPlus.com
Ka shkuar në 72 numri i viktimave që kanë humbur jetën si pasojë e përmbytjeve. Mediat vendase bëjnë të ditur se disa persona rezultojnë të zhdukur, ndërsa operacionet e shpëtimit vazhdojnë në të gjithë Spanjën jugore dhe lindore.
Ekipet e shpëtimit janë penguar nga linjat e rrëzuara të energjisë që kanë ndërprerë energjinë elektrike, si dhe rrjetet telefonike dhe rrugët e përmbytura që mbeten të pakalueshme.
Qeveria spanjolle ka shpallur tre ditë zie, duke filluar nga nesër, u tha gazetarëve Ángel Victor Torres, ministri përgjegjës për politikën territoriale.
Agjencia e motit paralajmëron për reshje të forta shiu në verilindje të Spanjës dhe në pjesë të Spanjës jugore.
Kryeministri i Portugalisë, Luís Montenegro, u shpreh i gatshëm t’i ofrojë Spanjës çfarëdo ndihme që mund të jetë e nevojshme.
“Qeveria portugeze shpreh ngushëllimet e saj më të forta për numrin e madh të viktimave të përmbytjeve në Spanjë, tregon solidaritet me të gjithë popullin spanjoll dhe qeverinë dhe vihet në dispozicion për të gjithë ndihmën e nevojshme”, tha ai në mediat sociale.
Përmbytjet e sotme raportohet se kanë qenë më të këqijat që kanë prekur Spanjën që nga viti 1996. Në atë kohë, 87 njerëz vdiqën kur shiu i rrëmbyeshëm goditi një zonë në një qytet në malet e Pirenejve./ KultPlus.com
Një ”luftë” ushqimore është në qendër të diskutimeve në Gjermani, sipas BBC.
Kërkesa e qeverisë turke që qebapi të njihet si një specialitet turk, ushqimi i preferuar i të gjithëve gjatë natës, është temë kryesore e diskutimit në Gjermani për momentin.
Nëse ka një gjë që i bashkon berlinezët, është oreksi për qebap.
Punonjësit e zyrave në kërkim të një dreke të shpejtë, fëmijë që ktheheshin në shtëpi nga shkolla apo ata që argëtohen gjatë natës vonë, të gjithë ndalojnë rregullisht në një nga dyqanet e shumta të qebapeve të qytetit.
Ajo që josh berlinezët e uritur është mishi i viçit i fërkuar me erëza, i gatuar në hell, i prerë hollë dhe i grumbulluar në pite me sallatë krokante, shpesh të lyer me salcë kosi të mbushur me hudhër.
Është një shije gjermane për qebapin tradicional turk – i njëjti mish i shërbyer në një pjatë me oriz dhe sallatë.
Megjithatë, edhe pse në Berlin ka më shumë se 1 000 dyqane të tillë, së shpejti ato mund të ndalohet të shesin qebap nën atë emër.
Në një aplikim të fundit në Komisionin Evropian, qeveria turke kërkoi që qebapi të njihet si një specialitet turk, i cili lindi dhe u zhvillua në atë që është Turqia e sotme.
Kjo do t’i jepte të njëjtin status si pica napolitane e Italisë ose proshuta Serrano e Spanjës.
Vetëm qebapët që u përmbahen kritereve strikte mund të quhen qebap, edhe pse versioni berlinez nuk do ta kalonte provën.
Ministria Federale e Ushqimit dhe Bujqësisë e Gjermanisë (BMIL) ishte një nga 11 organizatat që parashtroi një kundërshtim.
“Ne kemi marrë parasysh aplikimin nga Turqia me njëfarë habie”, tha një zëdhënës.
”Qebapi është pjesë e Gjermanisë dhe shumëllojshmëria e metodave të përgatitjes së tij pasqyron diversitetin e vendit tonë – kjo duhet të ruhet”, vazhdoi ai.
”Në interes të ‘tifozëve’ të shumtë në Gjermani, ne jemi të përkushtuar që të sigurojmë që qebapi të mbetet ashtu siç përgatitet”, theksoi ai.
Versioni berlinez i qebapit lindi në fillim të viteve 1970, sipas ”Visit Berlin”.
Dy burra pretendojnë krijimin e tij: Mehmet Aygun dhe Kadir Nurman ishin të dy pjesë e valës së “punëtorëve mysafirë” turq që ndihmuan në nxitjen e bumit ekonomik të Gjermanisë pas luftës.
Ata morën qebapin klasik turk dhe e kthyen në një sanduiç të lehtë për t’u ngrënë që tani është një forcë ekonomike më vete.
”Ky sanduiç vlerësohet të gjenerojë shitje vjetore prej rreth 2,3 miliardë euro vetëm në Gjermani dhe 3,5 miliardë euro në të gjithë Evropën”, sipas Shoqatës së Prodhuesve Turq të Doner me qendër në Berlin.
Çmimi i arsyeshëm e ka bërë atë një mjet edhe për pikë politike.
Në fillim të këtij viti partia e majtë gjermane ”Die Linke” i kërkoi qeverisë të prezantojë një kufi të çmimit Dönerpreisbremse, por ajo nuk pranoi.
Komisioni Evropian i ka udhëzuar qeveritë turke dhe gjermane që të angazhohen në bisedime për të gjetur një kompromis, por pasojat e çdo marrëveshjeje ka të ngjarë të ndihen në të gjithë botën, ku qebapi është bërë një nga eksportet më të njohura të Turqisë./ KultPlus.com
Themeluesi i TikTok-ut, Zhang Yiming kryeson tani listën e më të pasurve të Kinës, për herë të parë, sipas revistës ”Hurun”, me qendër në Shangai, e cila vlerëson pasurinë e tij në 49,3 miliardë dollarë.
”Zhang, 41 vjeç, i përket brezit të ri të biznesmenëve kinezë, të cilët janë më të fokusuar ndërkombëtarisht se paraardhësit e tyre”, sipas ”Hurun”.
Pronari i TikTok-ut, ByteDance, i themeluar gjithashtu nga Zhang, rriti qarkullimin global me 30% vitin e kaluar.
TikTok – i njohur si Douyin në Kinë – ka 200 milionë përdorues vetëm në Shtetet e Bashkuara.
Zhong Shanshan dorëzoi vendin e tij të parë në listën e të pasurve për herë të parë në tre vjet.
Pasuria e 70-vjeçarit prej 47,9 miliardë dollarësh, e bazuar pjesërisht në markën e ujit në shishe ”Nongfu Spring”, e vendosi atë në vendin e dytë.
Themeluesi i ”Tencent”, Ma Huateng ishte në vendin e tretë me pasurinë e tij prej 44,4 miliardë dollarësh.
Sipas ”Hurun”, numri i miliarderëve kinezë në dollarë ra vitin e kaluar me 142 në 753. \
Pika më e lartë u arrit në vitin 2021, kur ishin 1 185.
Rënia i atribuohet ekonomisë së mbetur të Kinës dhe performancës së dobët të tregut të aksioneve./ KultPlus.com
John Adams (30 tetor 1735 – 4 korrik 1826) ishte jurist, autor, burrë shteti dhe diplomat amerikan. Ai shërbeu si Presidenti i dytë i Shteteve të Bashkuara (1797-1801), Zëvendëspresident i parë (1789-97), dhe si një nga Baballarët Themelues ishte një udhëheqës i pavarësisë amerikane nga Britania e Madhe. Adams ishte një teoricien politik në epokën e Iluminizmit që promovoi republikanizmin dhe një qeveri të fortë qendrore. Idetë e tij krijuese janë botuar shpesh. Ai ishte gjithashtu një mbajtës ditari dhe korrespondent i përkushtuar, veçanërisht me gruan dhe këshilltaren e tij kryesore Abigail, shkruan KultPlus.
Ai bashkëpunoi me kushëririn e tij, udhëheqësin revolucionar Samuel Adams, por ai krijoi rëndësinë e tij para Revolucionit Amerikan. Pas masakrës së Bostonit, pavarësisht ndjenjave të ashpëra lokale anti-britanike, ai i bëri një mbrojtje të suksesshme ligjore edhe pse jo popullore, ushtarëve të akuzuar britanikë, i shtyrë nga përkushtimi i tij për të drejtën për avokat dhe “mbrojtjen e pafajësisë”. Si një delegat nga Massachusetts në Kongresin Kontinental, Adams luajti një rol kryesor në bindjen e Kongresit për të shpallur pavarësinë. Ai ndihmoi Tomas Xheferson në hartimin e Deklaratës së Pavarësisë në vitin 1776, dhe ishte shtytësi kryesor i saj në Kongres. Si diplomat në Evropë, ai ndihmoi të negociojë marrëveshjen eventuale paqësore me Britaninë e Madhe, dhe mori kredi vitale qeveritare nga bankierët në Amsterdam. Adams ishte autori kryesor i Kushtetutës së Massachusetts në vitin 1780, e cila ndikoi teorinë politike amerikane, ashtu si edhe punimi i tij i mëparshëm “Mendime mbi qeverisjen” (1776).
Gjatë shumë letërkëmbimeve Adams ka lënë një sërë thëniesh me shumë vlerë. Sot po e sjellim njërën nga to e cila është gjithmonë e vlefshme:
“Detyrimet ndaj atdheut nuk mbarojnë gjatë gjithë jetës tonë. Duhet të bëjmë gjithçka mundemi”. /KultPlus.com
Emma Goldman lindi më 27 qershor të vitit 1869 dhe vdiq më 14 maj të vitit 1940. Goldman ishte një anarkiste e njohur për aktivizmin e saj politik, me shkrime dhe fjalime, shkruan KultPlus.
Ajo luajti një rol të rëndësishëm në zhvillimin e filozofisë politike anarkiste në Amerikën e Veriut dhe Evropë në gjysmën e parë të shekullit të 20. Lindur në Kovno, Perandoria Ruse (sot Kaunas, Lituani), Goldman emigroi në Shtetet e Bashkuara në vitin 1885.
E tërhequr nga anarkizmi pas aferës Haymarket, Goldman u bë një shkrimtare dhe një lektore e njohur në filozofinë anarkiste, të drejtat e grave, dhe çështjet sociale, duke tërhequr mijëra turma.
Më poshtë po i sjellim disa thënie të kësaj aktivisteje të njohur:
“Njerëzit kanë aq liri sa guxojnë për ta kërkuar dhe për ta marrë”
“Më shumë do të doja të kisha trëndafila në tryezën time sesa diamante në qafë”
“Para se ta falim njëri-tjetrin, duhet ta kuptojmë njëri-tjetrin”
“Elementi më i dhunshëm në një shoqëri është injoranca” /KultPlus.com
Në sondazhet e përvitshme publike mbi besimin dhe reputacionin, gazetarët dhe mediat kanë rënë rregullisht afër fundit, shpesh pak mbi Kongresin. Por në sondazhin e Gallup të këtij viti, kemi arritur të biem poshtë Kongresit. Profesioni ynë, tani është më pak i besuari nga të gjithë. Diçka që po bëjmë duket qartë që nuk funksionon.
Më lejoni të bëj një analogji. Makinat e votimit duhet të plotësojnë dy kërkesa. Ato duhet të numërojnë votat me saktësi dhe njerëzit duhet të besojnë se ato i numërojnë votat me saktësi. Kërkesa e dytë është po aq e rëndësishme sa e para.
Po kështu me gazetat. Ne duhet të jemi të saktë dhe duhet të besojmë se jemi të saktë. Është një pilulë e hidhur për t’u gëlltitur, por po dështojmë në kërkesën e dytë. Shumica e njerëzve besojnë se media është e njëanshme. Kushdo që nuk e sheh këtë po i kushton pak vëmendje realitetit dhe ata që luftojnë realitetin, zakonisht humbasin.
Realiteti është një kampion i pamposhtur. Do të ishte e kollajtë të fajësonim të tjerët për rënien tonë të gjatë dhe të vazhdueshme të besueshmërisë (dhe, rrjedhimisht, rënien e ndikimit), por mentaliteti i viktimës nuk do të ndihmojë. Ankesa nuk është strategji. Ne duhet të punojmë më shumë për të kontrolluar atë që mund të kontrollojmë, me qëllim që të rrisim besueshmërinë tonë.
Mbështetjet e kandidatëve presidencialë nuk bëjnë asgjë për të anuar peshoren e zgjedhjeve. Asnjë votues i pavendosur në Pensilvani nuk do të thotë: “Unë do të shkoj pas mbështetjes së Gazetës Filan”. Asnjë. Ajo që mbështetjet presidenciale bëjnë në të vërtetë, është të krijojnë një perceptim të njëanshmërisë. Një perceptim i mospavarësisë. Ne duam t’u japim fund, dhe ky është një vendim parimor dhe është i duhuri. Eugene Meyer, botues i The Washington Post nga viti 1933 deri në 1946, mendoi të njëjtën gjë dhe kishte të drejtë. Në vetvete, refuzimi për të mbështetur kandidatët presidencialë nuk mjafton për të na çuar shumë lart në shkallën e besimit, por është një hap kuptimplotë në drejtimin e duhur. Do të doja ta kishim bërë ndryshimin më herët, në një moment më larg zgjedhjeve dhe emocioneve që i rrethojnë.
Ky ishte planifikim i papërshtatshëm, dhe jo ndonjë strategji e qëllimshme.
Dua gjithashtu të jem i qartë, se në këtë vendim nuk ka asnjë lloj quid pro quo-je. As fushata dhe as kandidati nuk janë konsultuar apo informuar në asnjë nivel apo në asnjë mënyrë për këtë vendim. Është bërë tërësisht nga brenda. Dave Limp, shefi ekzekutiv i një prej kompanive të mia, Blue Origin, u takua me ish-presidentin Donald Trump në ditën kur ne bëmë njoftimin.
Unë psherëtiva kur e mora vesh, sepse e dija se do t’u jepte municion atyre që do të donin ta cilësonin këtë si diçka, që vetëm vendim parimor nuk ishte. Por fakti është se unë nuk kisha dijen i më parë për takimin. Edhe Limp nuk dinte gjë paraprakisht; takimi u caktua shpejt e shpejt atë mëngjes. Nuk ka asnjë lidhje midis tij dhe vendimit tonë për mbështetjet presidenciale, dhe çdo sugjerim ndryshe është i rremë.
Kur bëhet fjalë për shfaqjen e konfliktit, unë nuk jam një pronar ideal për The Washington Post. Çdo ditë, diku, ndonjë drejtues i Amazon ose i Blue Origin apo dikush nga filantropitë dhe kompanitë e tjera që unë zotëroj ose investoj, po takohen me zyrtarë qeveritarë. Një herë kam shkruar se The Washington Post është një faktor “kompleksues” për mua. Është, por me sa duket edhe unë jam një faktor kompleksues për The Post.
Ju mund t’i shihni pasurinë dhe interesat e mia të biznesit si një mburojë kundër frikësimit, ose mund t’i shihni ato si një rrjet interesash konfliktuale. Vetëm parimet e mia mund ta kthejnë ekuilibrin nga njëri këndvështrim, te tjetri. Ju siguroj se pikëpamjet e mia këtu janë, në fakt, parimore dhe besoj se historia ime si pronar i The Washington Post që nga viti 2013 e mbështet këtë. Sigurisht, ju jeni të lirë të vendosni vetë, por unë ju sfidoj të gjeni një rast në ato 11 vjet ku unë kam penguar këdo në The Washington Post, në favor të interesave të mia. Nuk ka ndodhur.
Mungesa e besueshmërisë nuk është unike për The Washington Post. Gazetat simotra kanë të njëjtin problem. Dhe është një problem jo vetëm për median, por edhe për vendin. Shumë njerëz po u drejtohen podkasteve të hapura, postimeve të pasakta të mediave sociale dhe burimeve të tjera të paverifikuara të lajmeve, të cilat mund të përhapin shpejt dezinformata dhe të thellojnë përçarjen. Washington Post dhe New York Times fitojnë çmime, por gjithnjë e më shumë ne flasim vetëm me një elitë të caktuar. Gjithnjë e më shumë flasim me veten. (Nuk ka qenë gjithmonë kështu – në vitet 1990 ne arritëm të penetrojmë në 80 përqind të familjeve në zonën e Uashingtonit).
Ndërkohë që unë nuk shtyj dhe nuk do të shtyj interesat e mia personale, nga ana tjetër nuk do të lejoj që kjo gazetë të ecë me autopilot dhe të humbasë në irrelevancë – e kapërcyer nga podkastet e pabazuara dhe marrinat e mediave sociale. Është shumë e rëndësishme.
Tani më shumë se kurrë, bota ka nevojë për një zë të besueshëm, të pavarur dhe ku mund të lindë më mirë ai zë, se sa në kryeqytetin e vendit më të rëndësishëm në botë? Për të fituar këtë luftë, do të na duhet të ushtrojmë muskuj të rinj. Disa ndryshime do të jenë një kthim në të kaluarën, dhe disa do të jenë shpikje të reja. Kritikat do të jenë pjesë e çdo gjëje të re, sigurisht. Kjo është rruga e botës. Asnjë nga këto nuk do të jetë e lehtë, por do ia vlejë. Jam shumë mirënjohës që jam pjesë e kësaj përpjekjeje. Shumë nga gazetarët më të mirë që do të gjeni kudo punojnë në The Washington Post dhe punojnë me shumë mundim çdo ditë për të arritur tek e vërteta. Ata meritojnë të besohen.
Jeff Bezos është pronar i të përditshmes amerikane “The Washington Post / The Washington Post/ KultPlus.com
