Rituali pa fjalën vdekje

Sali Bashota

Asgjë nuk i ngjan më shikimit tënd
Ndonëse pritja hidhërohet me dashurinë
Tashmë imagjinata aty ka zënë vend
Edhe kur qielli mësohet me vetminë


Asgjë nuk ndodh as në mesnatë
Ndonëse hijet tashmë kanë ikur
Malli vjen nga e njëjta shtërngatë
Edhe kur të gjithë qirinjtë janë fikur


Asgjë nuk pëshpërit pa zërin e bekuar
Dikur “më shumë dritë” kërkonte Gëte
Nuk dridhen buzët në lojën e mashtruar
Të dashuruarit i marrin ëndrrat me vete  


Çdo gjë fundoset e ringjallet përsëri
Hyji i dashurisë e ndjek yllin e vet
Poetët udhëtojnë deri në pavdekësi
Këto gjëra do të përsëriten me mijëra vjet
(Prishtinë, 24 qershor 2024)  / KultPlus.com                              

Promovohet kompleti i veprave i autorit Sali Bashota

Në kuadër të edicionit të 24-të të Panairit të Librit në Prishtinë, më 8 qershor 2024 duke filluar nga ora 13:00, në Pallatin e Rinisë do të promovohet kompleti i veprave i autorit Sali Bashota.

Vitin e kaluar Shtëpia Botuese Logos-A në Shkup, botoi kompletin e veprave të poetit dhe studiuesit, Sali Bashota, me parathënie të shkrimtarit Milazim Krasniqi. Botimi i kolanës së veprave të zgjedhura të Sali Bashotës në gjashtë vëllime përfshin krijimtarinë e tij përbrenda periudhës dyzetvjeçare, në fushën e poezisë, prozës poetike dhe kritikës letrare.

Për krijimtarinë letrare të Bashotës do të flasin shkrimtarët dhe profesorët universitarë: Milazim Krasniqi, Ibrahim Berisha dhe Osman Gashi, si dhe Muhamed Jashari, përfaqësues i Shtëpisë Botuese Logos-A, ndërsa ceremoninë solemne të promovimit do ta moderojë gazetarja dhe poetja, Alketa Gashi Fazliu./KultPlus.com

Lamtumirë Poeti i Dashurisë, Skënder Rusi!

Sali Bashota

Skënder Rusi është njëri ndër poetët më të njohur të poezisë së sotme shqipe. Ka botuar 25 vëllime poetike, 1 dramë dhe 1 komedi. Është përfshirë në shumë antologji kombëtare dhe ndërkombëtare. Është shpërblyer dhe nderuar me mirënjohje dhe çmime të larta për krijimtarinë e tij letrare. Për 14 vjet ka qenë kryetar i Klubit të Shkrimtarëve “Bota e re” në Korçë. Pastaj, drejtor i Pallatit të Kulturës, drejtor i Bibliotekës Publike “Thimi Mitko” (1997-2017). Është ideator i Festivalit Ndërkombëtar të Autorëve “Netët Korçare të poezisë”.

Duke e vlerësuar poezinë e Skënder Rusit, poeti Dritëro Agolli, ndër të tjera thotë: “Rima e poezisë së Skënderit është e veçantë, atij nuk ia ndien rimën, ai bën muzikë, poezia e tij këndon. Ndaj unë e veçoj Skënder Rusin që jeton në Korçë. Poezia e tij shquhet për një lirizëm të hollë në marrëdhëniet njerëzore dhe në aleancë me natyrën. Unë do të thosha se Skënder Rusi është ndër lirikët më të mirë në komunitetin e poetëve tanë bashkëkohorë”.

***

Me Skënder Rusin, Poetin e Dashurisë, herën e fundit u takova më 26 maj 2024, në mbrëmjen finale të Festivalit Ndërkombëtar të Autorëve “Netët Korçare të Poezisë”. Atë mbrëmje erdhi ndër të parët në MIK Hotel, bashkë me zonjën e tij dhe me mbesën e vogël. U ul në fund të karrigeve, të cilat ishin të renditura për pjesëmarrësit. Pastaj, erdhën poetët, këngëtarët, lexuesit…Të gjithë e përshëndesnin lirikun e dhimbjes së bukur, siç e quante i biri i tij, Eris Rusi. Ndërsa drejtoresha e Bibliotekës Publike “Thimi Mitko”, Jorida Tolkuçi dhe kryetarja e PEN Qendrës së Shqipërisë, Entela Kasi  merreshin me organizimin e aktivitetit. Çdo gjë ishte gati për të filluar një mbrëmje e bukur poetike në shumë gjuhë, por që i bashkonte gjuha e poezisë.

Skënderi ishte shumë i gëzuar për organizimin e edicionit të 28 -të të “Netëve Korçare të Poezisë”, të cilin e kishte themeluar. Mbesa e tij e vogël shkrepi disa foto, para se t’i ndërronim numrat e telefonave celularë, ndërsa zonja e tij më tha se do të vinin së shpejti në Prishtinë dhe se Skënderi kishte dëshirë ta botonte një dramë që e kishte në dorëshkrim. I premtova se do të interesohem për botimin e dorëshkrimit. Buzëqeshi, siç buzëqeshin poetët e vërtetë. Skënderi e donte Kosovën dhe i çmonte shumë poetët e Kosovës.

Në tavolinë i kishte katër ekzemplarë të librit të tij të zgjedhur me poezi me titullin “Dalëngadalë unë po bëhem ikje”. I premtova për botimin e një cikli të poezive të zgjedhura në numrin më të ri të revistës letrare “PEN Kosova”. E priti me shumë dashamirësi propozimin tim.

Me rrëmbim e kapi stilolapsin dhe ma nënshkroi librin. Më shikonte drejt në sy, pastaj ndalej. Merrte frymë thellë. Sikur i përfytyrohej një çast tjetër për të bashkëbiseduar. Më pyeti me një zë të shterur se më kë isha ulur në tavolinë. I tregova. I mori një nga një librat dhe filloi t’i nënshkruante për Ibrahim Berishën, Binak Kelmendin dhe Sadik Bejkon.

U përqafuam. Pastaj erdhi shkrimtari Besnik Mustafaj dhe ul në tavolinë me të.

Filloi mbrëmja finale e festivalit. Secili prisnim radhën për të lexuar. Nuk binte më shi si në natën e parë të festivalit. Një fllad i lehtë i mbrëmjes valëvitej nga skaj në skajin tjetër, në ambientin ku ishin mbledhur poetë nga vende të ndryshme të botës.

Por, pas pesë ditësh Poeti i Dashurisë iku në amshim për të mbetur përjetësisht njëri ndër lirikët më të veçantë në letrat shqipe.

Lamtumirë Poeti i Dashurisë, Skënder Rusi!

Skënder Rusi

JAM DHE S’JAM

Jam bir i yjeve që s’vdesin,

Planet, që trajektore s’njeh!

Unë qesh dhe zgjoj gjithë Universin,

Nga gjumi, diellin, unë e ngre!

Në Mars, me të unë pi konjak,

Kafen e pi në Jupiter!

Te Kashta e Kumtrit çlodhem pak,

Me dorë arushat përkëdhel!

Jam bir i yjeve, ju them!

Në tokë kam zbritur përkohësisht!

Kush më kërkon, zor se më gjen!

Se jam dhe s’jam njëkohësisht!

(Marrë nga libri “Dalëngadalë unë po bëhem hije”, Schnell, Tiranë, 2023)/ KultPlus.com

Sali Bashota, Poeti Laureat i vitit 2024 në “Netët Korçare të Poezisë”

Më 25 dhe 26 maj 2024 në qytetin e Korçës, Biblioteka Publike “Thimi Mitko”, me përkrahjen e Bashkisë së Korçës dhe në bashkëpunim me PEN Qendrën e Shqipërisë, organizuan edicionin 28-të të Festivalit Ndërkombëtar të Autorëve “Netët Korçare të Poezisë”.

Hapja solemne e aktivitetit u bë me fjalët përshëndetëse nga Jorida Dhëmbi Tollkuçi, Drejtore e Bibliotekës Publike “Thimi Mitko” dhe nga Zamira Kita, Drejtore e Kulturës dhe Teatrit.

Në këtë festival morën pjesë poetë nga Shqipëria, Kosova, Zvicra, Italia, Sllovenia, Turqia, Greqia, Franca, Irlanda, Rumania, Maroku, të cilët i lexuan poezitë e tyre, mes tyre si: Sadik Bejko, Ibrahim Berisha, Rafael Newman, Besnik Mustafaj, Muhsine Arda, Dalila Hiaoui, Binak Kelmendi, Liridon Mulaj, Sali Bashota, Entela Kasi, Barbara Pogaçnik, etj.

Në këtë vit Pema simbolike e poezisë, u mboll në “Lëndinën e Poetëve”, në lulishten “Vangjush Mio” nga Sali Bashota, i cili u shpall Poeti Laureat i vitit 2024.

Gjatë dy ditëve u zhvilluan aktivitete të shumta në Bibliotekën Publike “Thimi Mitko”, në Shtëpinë Muze “Vangjush Mio”, në Muzeun “Gjon Mili”, në Muzeun e Artit Mesjetar etj., ku u organizua debati për jetën dhe veprën e Nazim Hikmetit, pastaj u bë promovimi i kompletit të veprave të Basri Çapriqit, bashkëbisedimi me Besnik Mustafajn, biseda midis autorëve Ahmet Prençi, Liridon Mulaj, Entela Kasi, Enerestina Gjergji Halili, trajtimi i temës “Letërsia si atdhe universal i njerëzimit”, etj.

Në këto aktivitete me fjalët e tyre u paraqitën: Gunei Ozkilinic, Rozana Belli, Sadik Bejko, Ibrahim Berisha, Sali Bashota, Jorida Dhëmbi Tollkuçi, Enerestina Gjergji Halili, Entela Kasi, Ahmet Prençi, Liridon Mulaj, Mariana Gorzyca, Daniela Stoica, etj.

Juria profesionale në përbërje: Entela Kasi, kryetare, Rafael Newman, anëtar ndërkombëtar dhe Enerestina Gjergji Halili, anëtare, ndau çmimet tradicionale të “Netëve Korçare të Poezisë”.

Çmimi Special, Barbara Pogaçnik nga Sllovenia, Çmimi Asdreni, Mariana Gorczyca nga Rumania, Çmimi Dritëro Agolli, Guney Ozkilinç nga Turqia, Çmimi Poezia më e bukur, Liridon Mulaj, Kurora e poezisë, Besnik Mustafaj, Poeti Laureat për vitin 2024 Sali Bashota.

Me Mirënjohje për kontribute të çmuara në promovimin e kulturës kombëtare u nderuan: Haxhi Dede Edmond Brahimaj, Shtëpia Studio Kadare, Zamira Kita, Drejtore e Kulturës dhe Teatrit dhe Kryetari i Bashkisë Devoll, Eduard Duro.

Më datën 27 maj, poetët vizituan Bashkinë e Devollit, ku u takuan me Eduard Duro. Po ashtu, vizituan disa vende të trashëgimisë kulturore dhe historike. Ndërkaq në mbrëmje u mbajt një orë e madhe letrare, shoqëruar edhe me një program kulturor.

Në kuadër të këtyre aktiviteteve, PEN Qendra e Shqipërisë dhe PEN Qendra e Kosovës vlerësuan veprat e dy shkrimtarëve me Çmimet PEN. Milazim Krasniqi u nderua për veprën poetike “Kujtimet luajnë me mua” dhe Ahmet Prençi për veprën në prozë “Brenga e prokurorit”.

Gjithashtu, u botua vëllimi antologjik në dy gjuhë shqip-anglisht me titullin “Një diell i ri”, në të cilën përfshihen 34 poetë: Skënder Rusi, Albi Lushi, Aleksandër Çipa, Alfons Al Zeneli, Ahmet Prençi, Antonio Babliku, Besnik Mustafaj, Entela Kasi, Erenestina Gjergji Halili, Liridon Mulaj, Mimoza Kuchly, Rakela Zoga, Rozana Belli, Sadik Bejko (Shqipëri), Christas R. Tsiailis (Greqi), Billy Ramsell (Irlandë), Anna Lattanzi, Luccilla Trapazzo, Salvatore Nappa (Itali), Alketa Gashi Fazliu, Binak Kelmendi, Ibrahim Berisha, Lulzim Tafa, Milazim Krasniqi, Sali Bashota, Vlora Ademi (Kosovë), Dalila Hiaoui (Marok), Mariana Gorczyca (Rumani), Barbara Pogacnik (Slloveni), Rafael Newman (Zvicër), Filiz Civaner, Gunel Ozkilinç, Mesut Senol, Muhsine Arda (Turqi)./ KultPlus.com

Arbëreshi që e kishte në shpirt Kosovën

Nga Sali Bashota 

(Duke e kujtuar Zef Giuseppe Chiaramonte (1946-2024)

Unë pata nderin të mësoja shumëçka për Arbëreshët e Italisë, sidomos për ruajtjen e gjuhës dhe të kulturës arbëreshe, pikërisht duke njohur dhe komunikuar me Zef Kjaramonten. Më thoshte vazhdimisht: “shkruaje Kjaramonte, mbiemrin tim”.

Arbëreshi i Sicilisë, miku i madh i shqiptarëve, adhuruesi i veshjes kombëtare, ishte njëri ndër pjesëmarrësit më të rregullt të Seminarit Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare. Kishte shumë miq në Prishtinë dhe e donte Kosovën deri në pafundësi.

Nga shënimet biografike në librin e tij me poezi me titullin “Vulë uji” (2015), të cilin ma kishte dhuruar me fjalët: “Mikut të vjetër, me gëzim”, i botuar paralelisht në shqip dhe italisht, ndër të tjera, thuhet se Zefi ishte studiues i Evropës Lindore, drejtor i Bibliotekës së Palermos, korrespondent i Radio Vatikanit – programi në gjuhën shqipe, sekretar i Komitetit Italian Pro Kosova, përgjegjës për kulturën arbëreshe dhe shqiptare i Qendrës Ndërkombëtare për Studimet për Mitin, përkthyes zyrtar, autor i disa veprave etj. Pra, kontributi i tij ishte përqendruar në shumë fusha, duke e dalluar sidomos përkushtimin e tij në mësimin e arbërishtes për gjeneratat e reja.

Në një nga komunikimet e mia me Zefin, më 13 nëntor 2023, më shkruante se ishte duke i rishikuar poezitë e reja që ende nuk i kishte botuar dhe se do t’i dërgonte sa më parë. U pajtua që libri i tij me poezi të botohet nga PEN Qendra e Kosovës me parathënien time. Ishte shumë i lumtur për idenë e botimit. Më shkroi: “Të botohen krejt në Kosovë jam dakord, se me Kosovën më lidhen shume kujtime dhe shumë miqësi”. Gjithashtu, më tha: “Te lutem të ma dërgosh edhe një herë kopjen kompjuterike të numrit të fundit të revistës PEN Kosova, aty ku janë poezitë e mia, ngase nuk i gjej më në kompjuter”.

Ndërsa në komunikimit tim të fundit me Zefin, më 8 shkurt 2024, më shkroi: “Prit do ditë, ngase poezitë i kam te kompjuteri jashtë qytetit. Si shkoj atje për fundjavë do t’i nis menjëherë.

Ndërkohë, zgjidh ato që mendon nga ato të botuara. Mirudëgjoshim”.

Por, pas tri ditëve, pra më 11 shkurt 2024, erdhi befas fundjava bashkë me vdekjen. Erdhi më shpejt së dorëshkrimi i poetit. Zef Kjaramonte iku në amshim. Ai ishte njeri me virtyte të larta. I buzëqeshur. I përzemërt. I afërt me të gjithë. Në kujtimet e miqve të tij të shumtë, pa dyshim, do të mbetet Arbëreshi më i dashur që ushqehej gjithmonë me respektin dhe krenarinë e shqiptarëve, duke qenë vetë protagonist i jetës dhe i historisë sonë, edhe në kohët e vështira, por edhe më vonë.

Jeta dhe veprimtaria e tij i kanë shenjat e veçanta që ndërlidhen, në radhë të parë, me gjuhën dhe letërsinë shqiptare. Zefi ishte njëri nga idealistët më të përkushtuar që dëshironte ta kurorëzonte dijen, kulturën, besimin, misionin e tij në relacion me arbëreshët dhe shqiptarët. Me shpirt. Me zemër. Me dashuri.

Qoftë gjithmonë i ndritur dhe i paharruar kujtimi për të.

Poezi nga Zef Chiaramonte

SI KOSOVA U’

pranvera të varfëra
vitet tanë pa të kora
tue pritun vapën
dogja fletë* e dru
milikurë** t’i bëj ballë dimrit

(1989)

* formë arb. për gjethe
** formë arb. për lakuriq

SHTËPIA E ËNDRRAVE

shpinë e ëndrrave
dje e pashë
dhe stipin* besnik
që në shishe të bardha
pangara
dendur ruan lëngun
e pemëve të kuqe
dhe djellore të bëra**
në stina të ngrohta
e të lumta
kur në zemër
ti më pëlcisje

* dollapi, fjalë arb. e huazuar nga areali italian.
** të pjekura

VULË UJI

e detit
kur ti lahesh
vale të isha
dhe shkumë
një ishull
ne të dy
ta bëjmë
ishullin që
duket
zhduket
e prapë riduket
lojë e pangopur
e ujit dhe e zjarrit

DONIKA

si u leve e u leve ti*
vajza ime e pare
nata m’u bu ditë
t’errëtit dritë
tregimet arbëreshe
arbërisht
me ty morën hov
anekdotat e Çettës
gjetën veshë

* formë arb. për si lindeshe ti, përdorur te vjershat e Zef Skiro-it senior.

KODRA E DIELLIT

të këputura degë
gjak i shprishur
këtu erdhëm tok
një ditë gushti
abetari largesë për të sfiduar
dhe drejtshkrimi
vajza të dalldisura
në dritare na prisnin
secila kalorësin e saj
me sy duke pirë
fshehurazi
ajo  nga kati i parë
një cigare ma kërkoi
flutur paketa
ime e kuqe Pallmali
gjirit në lulëzim
i bëri gol
pesë shekuj vetmi
u zhdukën si me magji

TI

larg prej teje
këtu n’Prishtinë
kur ti n’ëndërr më fanite
më bën të lumtur si atë ditë
kur në dhomzën tone të pastër
m’u dhurove vajzë e re
si përtekë je mes e hollë
sytë e tu flasën pa fjalë
ende folmë më ka ënda
ëndrra e ëmbël të vazhdojë
dhe me germat tona sot
Luc Gliqinin* të gjallëroj
tërë lëkurën të përshkoj
më ngjitet nëpër gishta
erë myshku po më vjen
buzët etura qëmoti
potisen** pa kufi
gjuha veshin të palos
ti dridhe si një dhri***
dy kapronj porsi n’livadh
bredhën lehtë në gjirin tend
janë si molla sisët tote
kur më dorën t’i limoj
lart prej qafe shpina jote
deri poshtë te rehjet-shalë
duket fushë bore pashkelur
rrafsh mëndafshi levantin
buzët gjuha dhëmbët sytë
ta lëvrojnë pa pushim
mes dy shtyllave të buta
atje lart ku ato bashkohen
skaj trikëndshit magjik
lulja jote e fshehur vlon
sevdalli si unë ta mbledh
loton vesë e dëshirim
era e saj më ngazëllon
ti e bukur kur më prek
hapekrahë n’grykë më merr
gjaku çmendet më përvëlon
si lum trupin më përshkon
te deti yt i thellë
rrjedhën shuan dhe pushon

*krs. Demetrio Camarda, Appendice al Saggio di grammatologia camparata…, Prato, 1866, f.195-197
**formë arb. për vaditen
***formë arb. për hardhi

(Marrë nga libri me poezi “Vulë uji”/”Marca d’acqua”, Nuova Ipsa, Palermo, 2015). / KultPlus.com

Orari i ri i ëndrrave

Sali Bashota

Një natë vjeshte me hënë
Vetmia pajtohet me mllefin e vet
Pa përfunduar orari i ri i ëndrrave
Derisa shikimet luajnë me zjarr
Çka më thua Jorge Luis Borges
A duhet të verbohem edhe unë
Një ditë kur hesht shpirti
Kush ma kthen dritën e syve
Kur e lidhin vdekjen me zinxhirë
Për ta emërtuar një rrugë me emrin tim
A duhet t’i zbusim gjarpërinjtë
Për ta pakësuar zemërimin
Kur pëlcet ai çast i frikësuar
Disa dhimbje të tjera
Shkojnë atje ku s’vdes malli i shpirtrave
Çka më thua Jorge Luis Borges
A i harrojmë gjithmonë hijet e dehura
Kur shtrëngata e humb rrugën
Ndoshta vjen ajo ditë e lumtur
T’i japim fund lojës së mëkatit
Çka më thua Jorge Luis Borges
Nëse i grisim të gjitha fjalët e pathëna
Edhe kur toka sillet rreth dashurisë
Një natë vjeshte me hënë.

(Prishtinë, 9 janar 2024) / KultPlus.com

Gërsheti i mërzitur

Sali Bashota

Dikur më pëlqente shikimi i syve
Dhe fishkëllima e erës në mesnatë
Hëna që buzëqeshte midis yjeve
Më pëlqente edhe fjala uratë

Tani malli ka emrin e vet
Kur e marrim me vete çdo mbrëmje
Fjala e ëmbël nga durimi pëlcet
Sa herë e ndiejmë të njëjtën dhembje  

Dikur edhe nata kishte frikë
Si ndonjë çast i zemëruar 
Ndoshta vetmia më nuk ik
Ndoshta nostalgjia na ka harruar 

Tani përse e fshehim zjarrminë
Sikur ëndrrën e dremitur
Prapë e ndiejmë të njëjtën drithërimë
Kur ti thur gërshetin e mërzitur. / KultPlus.com

Ardianë Pajaziti dhe Sali Bashota flasin sot për “Prishtina e Artit dhe Kulturës”

PEN Qendra e Kosovës këto ditë është duke e zhvilluar organizimin e mbrëmjeve njëjavore me titull “Prishtina e Artit dhe Kulturës”. Kjo javë kulturore e cila nisi më datë 6 nëntor do të përmbyllet sot KultPlus Caffe Gallery.

Gjatë këtyre mbrëmjeve kulturore po shpalosen trajtesa të ndryshme mbi kryeqytetin.

Sot, më datë 10 nëntor, do të trajtohen gjithashtu dy tema me interes për opinionin.

Me kumtesa do të paraqiten: Ardianë Pajaziti me kumtesën e titulluar “Kontributi i gruas prishtinase në art dhe kulturë” dhe Sali Bashota me “Libri dhe veprimtaria botuese në Prishtinë”.

Mbrëmja fillon në orën 17:00 dhe mbahet në  KultPlus Caffe Gallery.

Kujtojmë se kjo javë kulturore është mbështetur nga Drejtoria e Kulturës e Komunës së Prishtinës. / KultPlus.com

‘Mëkati i buzëqeshjes’, vepra më e re e shkrimtarit Sali Bashota

Vepra me prozë poetike “Mëkati i buzëqeshjes” e shkrimtarit Sali Bashota, është vepra më e re e tij, e cila është botuar këto ditë nga Botimet Rea.

Përveç poezisë, esesë, studimit letrar dhe publicistikës, Bashota është i njohur edhe me prozë poetike. Në librat e tij me poezi, duke filluar nga “Plagomë” (1994), pothuajse në secilën vepër autori ka përfshirë proza të ndryshme poetike, pastaj duke vazhduar edhe me vepra të veçanta me prozë poetike “Ëndrra në parajsë” (2006), “Sytë e vetmisë” (2010), “Rruzullimi i zjarrit” (2011), “Zemërimi i heshtjes” (2014), “Shkallët e natës” (2020).

Në veprën “Mëkati i buzëqeshjes”, Bashota trajton tema të ndryshme, të cilat dallohen për nga ligjërimi, gjuha, stili dhe figuracioni. Në parathënien e kompletit të veprave të Sali Bashotës, duke shkruar për prozën poetike të Bashotës, studiuesi Milazim Krasniqi, ndër të tjara, thekson se “falë përvojës së gjatë si poet dhe si studiues i pasionuar i letërsisë, Sali Bashota është autor që i njeh këto vibracione intonative-ritmike, ideologjike, stilistike e sociale, prandaj edhe arrin t’i definojë gjuhësisht në pajtim me realitetin. Prozat poetike, të cilat jam i prirur t’i shohë si pjesë komplementare e vargut poetik të Bashotës, janë brenda kornizave motivore e stilistike të vargut të tij. Në poezinë tonë nuk di ndonjë autor tjetër të ketë vëllim kaq të madh të prozave poetike dhe sigurisht edhe kaq arritje artistike në këtë formë sinkretike të shprehjes poetike”.

Vepra “Mëkati i buzëqeshjes” ndahet në tri kaptina” Afshi”, “Lumturia” dhe “Vetmia”. Në mesin e shumë prozave poetike dallohen: “Magjia e parë e ëndrrës”, “Njësoj si afshi”, “Nostalgjia e syve”, “Ngjyrat e kësaj bote”, “Zemërimi i parë”, “Intriga e mrekullueshme”, “Rrëfimi për pëllumbat e bardhë”, “Orari i ëndrrave”, “Kjo qenka dashuria”, “Perëndimi i hënës”, etj.

Sali Bashota është njëri ndër poetët më të përkthyer të Kosovës në gjuhë të ndryshme të botës dhe i përfaqësuar në shumë antologji brenda dhe jashtë vendit. Për krijimtarinë letrare e shkencore është nderuar me çmime të larta kombëtare dhe ndërkombëtare.

Botimi është përkrahur nga Drejtoria e Kulturës e Komunës së Fushë Kosovës. Librin mund ta gjeni në libraritë “Artini” dhe “Dukagjini”./KultPlus.com

Botohet kompleti i veprave të poetit dhe studiuesit Sali Bashota

Këto ditë Shtëpia Botuese Logos-A në Shkup, botoi kompletin e veprave të zgjedhura të poetit dhe studiuesit, Sali Bashota, në gjashtë vëllime, përcjell KultPlus.

Në parathënien e studiuesit Milazim Krasniqi, ndër të tjera, thuhet se: “botimi nga Shtëpia Botuese “Logos – A” i kësaj kolane me veprat e zgjedhura të poetit e studiuesit Sali Bashotës, është një projekt që e legjitimon edhe më fort këtë botues si një vatër e vlerave dhe e afirmimit të tyre. Ndërsa lexuesit i mundëson ta vazhdojë e ta rivendos komunikimin me veprën poetike e studimore të një autori të njohur që tashmë është referencë në poezinë shqipe. Kur bëhen bashkë në një projekt të këtillë një shtëpi botuese serioze, sikundër është “Logos-A” dhe një autor serioz, sikundër është Sali Bashota, lexuesi është pala fituese”.

Në vëllimin e parë të kompletit përfshihen poezi të zgjedhura nga veprat poetike: “Albumi i grisur” (1986), “Zogu me profil vjeshte” (1989), “Plagomë” (1994), “Dalje nga trishtimi” (1999) dhe “Bukuri e nëmur” (2006).

Në vëllimin e dytë përfshihen poezi të zgjedhura nga veprat poetike: “Dorëshkrimi i ngjallur” (2011), “Në fillim ishte Drita” (2017) dhe “Asnjë zë tjetër” (2018).

Në vëllimin e tretë përfshihen poezi të zgjedhura nga veprat poetike: “Lutja e parë e shpirtit”, (2020), “Pëshpëritja e agonisë – libri i karantinës” (2020).

Në vëllimin e katërt përfshihet proza poetike, e zgjedhur nga veprat: “Ëndrra në parajsë” (2006), “Sytë e vetmisë” (2011), “Zemërimi i heshtjes” (2014), “Shkallët e natës” (2020), si dhe disa proza të tjera poetike nga librat me poezi.

Në vëllimin e pestë është përfshirë monografia letrare “Kuteli prozator, poet, kritik” (1999), ndërsa në vëllimin e gjashtë janë përfshirë ese, vështrime, trajtesa, studime letrare, të zgjedhura nga veprat: “Shqipshkrimi kritik” (1997),”Domethënia e ideve letrare” (2001), “Proza e filleve të modernitetit” (2006), “Enigma e shkrimit” (2018) dhe “Esenca e ligjërimit letrar” (2020).

Në mesin e tyre, dallohen studimet për shkrimtarët: Naim Frashëri, Sami Frashëri, Jeronim de Rada, Françesk Anton Santori, Gjergj Fishta, Faik Konica, Mid’hat Frashëri, Ernest Koliqi, Migjeni, Hafiz Ali Korça, Musine Kokalari etj., si dhe mjaft studime për vepra të shkrimtarëve të letërsisë bashkëkohore shqipe.

Gjithashtu, Bashota ka trajtuar dukuri dhe fenomene letrare dhe estetike që ndërlidhen me fatin e krijuesit, me individualitetet e kritikës letrare shqipe, ligjërimin romantik arbëresh, mitet për personalitetet letrare, letërsinë shqipe në diasporë, historinë e letërsisë shqipe, raportet e poezisë me shoqërinë etj.

Botimi i kolanës së veprave të zgjedhura të Sali Bashotës në gjashtë vëllime përfshin krijimtarinë e tij përbrenda periudhës dyzetvjeçare, në fushën e poezisë, prozës poetike dhe kritikës letrare.

Sali Bashota është njëri ndër poetët më të përkthyer të Kosovës në gjuhë të ndryshme të botës dhe i përfaqësuar në shumë antologji brenda dhe jashtë vendit, ndërsa për krijimtarinë e tij letrare dhe shkencore është nderuar me çmime të larta kombëtare dhe ndërkombëtare. / KultPlus.com

Dremitje

Sali Bashota

Shkuan edhe ata atje
Sa shpejt shkuan
Siç shkojnë ditët e netët
Kur i krehim flokët para pasqyrës
Malli na pikon nëpër faqe
Derisa e harrojmë frikën
Ta bartim menjëherë
Si dremitjen e fundit
Të ngujuar në shpirtra
Shkuan edhe këta afër nesh
Sa shpejt shkuan. / KultPlus.com

Ata sy janë sikur shiu

Sali Bashota

Ata sy janë sikur shiu
Sikur zjarri është dashuria
Secilën puthje çasti e përpiu
Kur zgjohet prapë nostalgjia

Ato buzë nuk i prek më shkrumbi
Sa herë pëshpërisin mallin e ri
Ditën tjetër pritja humbi
Me të njëjtën fantazi

Ato ëndrra nuk i duron më nata
Edhe kur loja merr fund
Fjalët prapë i merr shtrëngata
Fluturat e bardha s’janë askund

Ata shpirtra janë të njëjtë
Asnjë dhimbje nuk i tret
Ngjajnë me ritualin e shenjtë
Sikur zogjtë në qiellin e vet. / KultPlus.com

Mëngjes marsi në Prishtinë

Shkruan: Sali Bashota

Liria bekohet kur e shikojmë njëri-tjetrin në sy
Sigurisht mirësia më nuk përmbyset
Çdo mars nuk e ka të njëjtën magji
Kur zgjohet fjala e dhimbja ngryset

Sikur të heshtim si shpirtra të druajtur
A do të ëndërrojmë pa bërë zë
Sigurisht disa kujtime tashmë janë ruajtur
“Shpejtoni ngadalë”- ka thënë Horaci- asgjë më

Në këtë ditë marsi në Prishtinë
Bora shkund dridhmat në pafundësi
Nëse prapë do ta bartim lirinë mbi shpinë
Si do ta pagëzohet kjo dashuri

Të gjithë s’e kuptojnë ftesën për flijim
Nëse kushtrimi shpërthen ashtu papritur
As shpirtrat s’e kanë më të njëjtin shëmbëllim./ KultPlus.com

Anët

Sali Bashota

Një ditë ajo anë
Do të bëhet si kjo anë
Kur largohet mjegulla
Përtej syve

Pastaj nga shpirti
Fshihet pluhuri i harresës
Dhe toka përmallohet
Për qiellin e vet

Edhe kjo anë
Do të bëhet si ana tjetër
Kur s’ua prejmë flatrat
Engjëjve të dashurisë

Të dy anët
Kurdisin orët e sakta
Në të njëjtën kohë
Si do Zoti. / KultPlus.com

Palimpsest

Sali Bashota


Bëhu si zjarri
Kur të vijnë tri netët e bardha
Ëndërroje prapë ishullin e vetmuar
Vetëm dy shpirtra afër njëri-tjetrit
Për një çast harroje mllefin e fantazisë
Mos thuaj e kemi njohur deri në fund
Rrugën e tundimeve të jetës
Si mallin për kohën e humbur
Një më pak se mbamendja e hidhërimit
Një më shumë se përfytyrimi i lumturisë

Bëhu si shiu
Kur të vijnë tri netët e bardha
Shko më larg përtej trazimit të iluzioneve
Aty ku numërohen mrekullitë e pritjeve
Kthehu prapë në vendin e bekuar
Imagjinoje pëshpëritjen e erërave
Pa i kapërcyer shkallët e zjarrit
Mbylli sytë derisa të shkurtohen hijet
Në perëndimin e vonuar të diellit
Ndonjëherë pajtohu me heshtjen
Pa asnjë shpërblim për durimin
Nëse kanë mbetur pa u lexuar
Legjendat e fundit të zilisë

Bëhu si qielli
Kur të vijnë tri netët e bardha
Mos i beso hutimit të shpendëve shtegtarë
As atyre që kanë gëzim e hidhërim përnjëherë
Në këtë botë jetojnë edhe mëkatarët
Një ditë do të fillojë mësimi i rregullt
Për të drejtën e dhimbjes njerëzore
Në orën e parë do të flitet për mirësinë
Temat e tjera sipas renditjes së ndjenjave
Edhe kur nuk lidhen fijet e këputura
Me përmasën e soditjes së zvogëluar

Bëhu si dashuria
Kur të vijnë tri netët e bardha
Të dielën pikturoje vetëm gjumin e shpirtrave
Mate lumturinë me hapa të vegjël
Ndonëse mund të hidhërohen sytë
Kur nuk shohin asgjë pos dritës
Ndonëse mund të pikëllohen buzët
Kur nuk e ndiejnë shijen e puthjes
Për një kohë harrohet vetmia e yjeve
Pa e imituar lojën midis gjumit dhe ëndrrave 

Bëhu si afshi
Kur të vijnë tri netët e bardha
Derisa të ikim nga vetvetja. / KultPlus.com

Lavd syve

Nga Sali Bashota

Në vitin 1959
Jorge Luis Borges humb shikimin
Asnjë çast
Nuk i ngjante udhëzimit për vetminë
Zogjtë e shpirtit i pushonin krahët e lodhur
Mbi lutjet e afshit
Shiu vazhdonte ritmin e vet
Poshtë shkallëve të dhimbjes
Vetëm sytë dashuronin
Parajsën me emrin e nëntë lumenjve
Aty ku shpërndahej drita
Në vitin 1959
Jorge Luis Borges humb shikimin
Vetëm një dritare ishte hapur
Vetëm një hije priste ngushëllim
Vetëm një fëmijë luante me lulediellin
Të gjitha ëndrrat ndillnin fat
Të gjitha buzëqeshjet protestonin 
Të gjitha kujtimet e duronin heshtjen
Në vitin 1959
Jorge Luis Borges humb shikimin
Asnjë çast
Nuk i ngjante udhëzimit për vdekjen. / KultPlus.com

Qielli i vendlindjes

Sali Bashota

Aty është hija e babait
Edhe një copë qiell
Nëse vjen zogu i bardhë
Afër dritares
Mos ia trembni fluturimin
Derisa të zgjohet dashuria
Aty janë shumë ëndrra
Me lot në sy
Aty janë shumë flutura
Që pushojnë mbi krahët e luleve
Krejt e ëmbël
Aty është lumturia
Edhe dhimbja është aty
Me emrin e vet
Aty është shkrumbi
I shpirtit tim /KultPlus.com

Matanë dashurisë është një lumë

Sali Bashota

Matanë dashurisë është një lumë
Asnjë ditë nuk i ngjan çastit
Kur shiu luan me heshtjen
Me mijëra herë
Asnjë natë nuk i ngjan dritës së hënës
Kur yjet i bëjnë rojë vetmisë
Me mijëra herë
Kur lumi del nga shtrati i vet
Belbëzojnë dy shpirtra
Dhe zgjohet një ëndërr
Në bregun e përqafimit
Matanë dashurisë është një lumë
Secili i shkruan kujtimet
Të stolisura me gjethe trëndafili
Me mijëra herë
Prapë koten valët
Si tufa e zogjve të mërzitur
Herët në mëngjesin e brengosur
Arratisen frymëzimet e etura
Me mijëra herë
Matanë dashurisë është një lumë

( Prishtinë, 18 tetor 2022) / KultPlus.com

Rituali i mërzitjes

Sali Bashota 

E mërzitur është nata
Kur gjërat e ndieshme grisen
Si fijet e holla të frikës
Në rrugën e ndjenjave të shkrumbuara
Nuk ka kush me ndez të shkretin zjarr
As në mëngjesin tjetër
Kur ikin të gjitha pulëbardhat
E mërzitur është heshtja
Derisa harresa e gishtërinjve
Nuk e prek më fundin e puthjes

E mërzitur është vetmia
Kur retë e pikëlluara në qiell

Prapë inatosen me ikjen e zogjve
E mërzitur është dhimbja
Përse nuk ka sy të tjerë që shohin
Afshin e ngujuar në shpirtra
E mërzitur është dashuria
Kur e harrojmë emrin e luleve
E mërzitur është ëndrra
Nëse parakalojnë të gjitha hijet  
Diku afër vdekjes

(Prishtinë, 11 tetor 2022) / KultPlus.com

Pantomima e një dite vjeshte

Poezi nga Sali Bashota

Fëmijë të shqetësuar
Me sy të bukur
Pa asnjë lule në duar
Adhurues të lojërave me drita
Një ditë mësojnë
Ç’është kuptimi i jetës
Duke ia krisur vajit
Mbledhin gjethe të vyshkura
Në rrugën me emrin e qiellit
Derisa i numërojnë shkronjat e alfabetit
Bashkë me mëkatet e të rriturve
Dalëngadalë vazhdojnë t’i braktisin lodrat
Kur çdo gjë bëhet e padurueshme
Secili pyet vetveten
Sa peshon liria e tjetrit
Nëse mungon dashuria e parë
Fëmijë të zakonshëm
Me sy të bukur
Presin në radhë për buzëqeshje
Kur zhduken hijet nga rruga 
Kur i numërojnë hapat e këputur
Kur i grumbullojnë të gjitha gjethet
Ndoshta edhe lumturinë që s’është
Si pantomima e një dite vjeshte
Vetëm një herë
Në fund të heshtjes
Fluturojnë zogjtë e mërzitur / KultPlus.com

Rituali i përmallimit

Sali Bashota

Sa herë vjen vjeshta më merr malli për dashurinë
Asnjë çast nuk ngjan si zemërimi
Vargjet nuk e përfillin më melankolinë
Ndoshta kështu fillon tundimi

Një ditë më mori malli për pritjen e braktisur
Kur gjethet e mërzitura u vyshkën dalngadalë
Askush nuk mbërrin cakun pa u nisur
Nëse shpirtrat hidhërohen nga e njëjta fjalë

Malli më mori edhe për vetminë
Sa herë e zinte nata duke pëshpëritur
Askush s’kuptonte më zilinë
Kur këputej përgjysmë pa u venitur

Sa herë vjen vjeshta më merr malli për dashurinë
Ëndrrat luajnë me gjumin e fëmijërisë
Nuk vdesin kujtimet pa shuar fantazinë
As kur përfundon akti i nostalgjisë

(Prishtinë, 19 shtator 2022) / KultPlus.com



Imazhi i pakryer

Poezi nga Sali Bashota

Nuk është më aty
Hija e Gruas së Mirë
Kur na prekte ballin e përflakur
Me gishtërinjtë e butë
Sikur zmadhohej lumturia
Plot buzagaz
Ishim fëmijë me brenga
Që nuk i harronim ëndrrat
Pa u shëruar nga frika
Trupi dridhej si balonë e fryrë
Deri në ditën tjetër
Nuk janë më aty
As qerpikët e zbukuruar
Që grinden çdo mëngjes
Me shikimin e përdalë
Sa çel e mbyll sytë
Për ta përpirë lotin
Si tamblin e ngrohtë
Nëse i shëron vetëm ata
Që i thurin lavde harresës
Kur i lidhin nyje kujtimet
Nuk është më aty
As ikja e natës
As zjarri i buzëve të shkrumbuara
As dashuria në shikim të parë
Nuk është më aty
As hatërmbetja e fundit

(Prishtinë, 12 korrik 2022) / KultPlus.com

Askush nuk përmallohet më shumë se dhimbja

Sali Bashota

Lulzim Tafa më ka treguar
Se nëna i ka shkuar në parajsë
Kështu ndjesia e jetës shëmbëllen
Me një fëmijë të papërmbajtur
Që vrapon pas xixëllonjave
Deri në fund të ëndrrës
Dhe e humb lojën
Për dëshirën e paplotësuar
I mashtruar nga të mëdhenjtë
Dalëngadalë e zë gjumi
Si pëllumbin e bardhë
Lulzim Tafa më ka treguar
Se nëna i ka shkuar në parajsë
Asnjë fjalë nuk do t’ia them
Pa përfunduar ora letrare
Pastaj një nga një
Do t’i numërojmë të gjitha pikat e lotve
Si fijet e barit të Walt Whitman
Askush nuk përmallohet
Më shumë se dhimbja
Ndërsa vetëm fjala nënë
Bëhet e vërtetë absolute
Lulzim Tafa më ka treguar
A shkurtohet pagjumësia e shpirtit
Pa kapërcyer pragun e ëndrrave
Veshur me gjethe të bardha trëndafili
Posa hapen sytë
Me pa dashurinë a përgjigjet
Kjo është gjithë soditja
Deri te e padukshmja e realitetit
Sidoqoftë nuk bëhet fjalë për harrimin
Se në cilin krah të jetës
Është udha e pikëllimit
Si ngjallet fytyra e nënës
Sidomos buzëqeshja e saj e praruar
Midis qiellit dhe tokës
Është e vërtetë se më ka treguar
Në cilin çast nuk hesht lutja
Sa të jetë gjallë njeriu
Pse nuk ka zë tjetër
Më të ëmbël
Pse nuk ka të tjera duar
Më të bekuara
Pse nuk ka përqafim tjetër
Më të lumtur
Lulzim Tafa më ka treguar
Si nuk binden rrahjet e zemrës
Brenda kafazit të pikëllimit
Asnjëherë nuk mësohemi
Me fundin e mërzisë
As kur ndahet shpirti nga trupi
As kur bashkohen lumenjtë e vetmisë
Lulzim Tafa më ka treguar
Se nëna i ka shkuar në parajsë
Askush nuk përmallohet
Më shumë se dhimbja

( Prishtinë, 30 maj 2022) / KultPlus.com

Rituali i fundosjes

Sali Bashota

Ata nuk dinë ç’është dhimbja
As si fluturojnë zogjtë lart në qiell
Nëse i fusin në grusht
Do t’i rrjepin një nga një

Ata nuk dinë ç’është dashuria
Me fjalë e ndezin zjarrin
Nga fillimi deri në fund
Për një mëkat të pabërë

Ata janë të lumtur
Kur vrasin çdo ëndërr të tjetrit
Vetëm pak i hapin sytë
T’i numërojnë varret e të gjallëve

Ata janë njësoj krejt njësoj
Sikurse fundosja

(Prishtinë, 20 maj 2022) / KultPlus.com