Përgatiti: Albert Vataj
Askush nuk mund të të këshillojë ose të të ndihmojë, askush, këtë dije, dhe nëse mundesh kujtoja vetes hera-herash. Ka vetëm një rrugë për të ndjekur, vetëm një. Depërto në veten tënde, thellë brenda saj, ndoshta duke hyrë aq thellë sa nuk e dije se vetja jote fsheh një diçka të tillë.
Duaje vetminë tënde dhe duro dhimbjen që të sjell me vajtim harmonik, sepse ndoshta mund të jetë harmonia e një muzike që të nxit të këndosh.
Lëri gjykimet e tua në rrugëtimin e tyre të patrazuar, i cili – si çdo cythe e caqeve, duhet të vijë nga thellësitë e brendshme dhe nuk mund të shtypet ose përshpejtohet nga asgjë.
Gjithçka le të plotësohet nga çdo ngacmues dhe pastaj të vijë një fryt; brenda vetes, në errësirë, në të pathënat tuaja. Aty në të pavetëdijshmen e paarritshme për arsyen e dikujt e diçkaje, dhe me përulësi e durim të thellë, presin orën e lindjes së një kthjelltësie të re. Vetëm kjo të njëmendt të jetosh si artist: në të kuptuarit si në procesin krijimi.
Koha nuk matet këtu as kësisoj. Asnjë afat si kohëmatës nuk vlen këtu, dhe dhjetë vjet nuk janë asgjë.
Të jesh artist do të thotë: të mos llogaritësh dhe të mos numërosh. Sepse krijimi piqet si pema, e cila nuk i shtyp lëngjet e saj, përkundrazi qëndron e qetë në stuhitë e pranverës, pa frikë se vera mund të mos vijë. Sepse vera po vjen, kjo është e pandryshueshme. Por kjo vlen vetëm për pacientët, të cilët presin dhe janë në të njëjt gjëndje përjetimi, sikur përjetësia të shtrihet përpara tyre. Po aq të qetë, të gjerë dhe të lirë nga çdo ankth. E përjetoj çdo ditë, e mësoj mes dhimbjes, të cilës i jam mirënjohës. Durimi në fund është gjithçka!”
Letra e Rainer Maria Rilke drejtuar një poeti të ri është një reflektim i thellë mbi natyrën e krijimtarisë dhe procesin e pjekurisë artistike. Ajo nuk është vetëm një këshillë, por një udhëzues filozofik për atë që kërkon të jetojë si artist.
Në thelb, Rilke thekson se arti nuk mund të nxitohet apo të kërkojë konfirmim nga jashtë. Ai këshillon që krijuesi duhet të depërtojë në vetvete, të durojë vetminë dhe dhimbjen si pjesë të domosdoshme të procesit krijues. Kjo është një thirrje për durim të thellë, për të lejuar që mendimet dhe ndjenjat të piqen natyrshëm, sikurse një pemë nuk mund të shpejtojë frutat e saj.
Metafora e pemës është veçanërisht e fuqishme: ashtu si ajo qëndron e palëkundur në stuhitë e pranverës, duke mos u shqetësuar nëse vera do të vijë, po ashtu artisti duhet të mbështetet në procesin e tij të brendshëm, pa ngut, pa ankth, duke pritur me durim frytet e krijimtarisë. Në këtë mënyrë, Rilke e lidh krijimtarinë me një kuptim më të gjerë të ekzistencës, duke e konsideruar artin si një mënyrë jetese dhe jo thjesht një akt prodhimi.
Ky fragment është një thirrje për ata që ndihen të pasigurt në udhën e tyre krijuese, një kujtesë se arti nuk është një garë apo një detyrë e përcaktuar me afate, por një proces i vazhdueshëm i rritjes së brendshme. Rilke na mëson se artisti i vërtetë është ai që duron, që nuk llogarit, që lejon krijimtarinë të ndodhë natyrshëm dhe që e pranon dhimbjen si pjesë të pashmangshme të këtij udhëtimi./ KultPlus.com
