Sot është një ditë e jashtëzakonshme për koreografin e famshëm me origjinë shqiptare, Angelin Preljocaj, i cili u pranua zyrtarisht si anëtar i Akademisë së Arteve të Bukura të Francës.
“Ky është gjithashtu një moment i madh krenarie edhe për Shqipërinë dhe për kulturën shqiptare”, shkruan Ministria për Evropën dhe Punët e Jashtme në rrjetet sociale.
Ceremonia speciale u zhvillua nën kupolën madhështore dhe historike të Institutit të Francës (Institut de France).
Fjalën e tij Angelin Preljocaj e nisi me një homazh për të gjithë ata balerinë që në më shumë se 40 vjet kanë dhënë kontribut me pasion dhe bënë historinë e kompanisë së tij dhe më tej përmendi një numër të madh bashkëpunëtorësh te të cilët ka gjetur mbështetje gjatë karrierës së tij të gjatë.
Angelin Preljocaj lindi në Francë, më 19 janar 1957 dhe filloi të studionte baletin klasik përpara se t’i përkushtohej kërcimit bashkëkohor, të cilin e studioi me Karin Waehner, Zena Rommett, Merce Cunningham dhe më vonë Viola Farber dhe Quentin Rouillier. Në dhjetor 1984 Preljocaj themeloi kompaninë e tij.
Që nga fillimet e tij, ai ka krijuar 61 vepra koreografike, duke filluar nga solo në formacione më të mëdha duke përfshirë Romeo & Juliet, Borëbardha, Liqeni i Mjellmave. Atij i pëlqen të alternojë balete të mëdhenj narrativë me pjesë më abstrakte si Empty Move, Still Life, Deleuze/Hendrix.
Angelin Preljocaj bashkëpunon rregullisht me artistë të tjerë në fusha të ndryshme si muzika, artet pamore, dizajni, vizatimi, letërsia dhe filmat e animuar.
Angelin Preljocaj ka marrë çmime të shumta dhe ka drejtuar disa filma të shkurtër dhe filma me koreografi të tij. Kompania që Preljocaj themeloi ka 30 kërcimtarë të përhershëm dhe performon mesatarisht 120 shfaqje në vit, në mbarë botën./atsh/KultPlus.com
Java Globale e Veprimit për Sigurinë Rrugore, e cila zhvillohet nga data 21 deri më 27 maj, është një nismë ndërkombëtare e organizuar nga OKB dhe OBSH, që synon të rrisë ndërgjegjësimin dhe të ulë numrin e aksidenteve dhe fataliteteve në rrugë.
Kjo javë shërben si një platformë për komunitetet, qeveritë dhe organizatat që të bashkëpunojnë për rrugë më të sigurta. Në një intervistë për RTSH-në, specialistja e DPSHTRR-së, Ina Habilaj, theksoi rëndësinë e edukimit dhe veprimit të përbashkët për sigurinë rrugore.
Kjo javë do të jetë e mbushur me aktivitet lidhur me ndërgjegjësimin e sigurisë rrugore, ku sipas specialistes Habilaj fokusi fillon që nga fëmijët e vegjël deri tek të rinjtë dhe bashkëpunimet ndërinstitucionale.
Lidhur me aksidentet që ndodhin në vendin tonë, Habilaj tha se kjo ndodh më së shumti për shkak të mungesës së sinjalistikës dhe mosrespektimi i rregullave nga qytetarët. Habilaj u shpreh se DPSHTRR në bashkëpunim me Ministrinë e Arsimit ka ndërmarrë projekte sensibilizuese në shkolla, ku nxënësit mësojnë rregullat bazë të qarkullimit në mënyrë argëtuese.
Aktivitetet gjatë kësaj jave do të jenë të shumta dhe me grupmosha të ndryshme fëmijësh në formë argëtuese por edhe që të mësojnë rregullat bazë. Aktivitete do të ketë edhe me grupe të rinjsh apo institucione të ndryshme me fokus në zbatimin e ligjit të sigurisë rrugore./atsh/ KultPlus.com
Fundmaji sjell konferencën shkencore “Java e Albanologjisë”, edicioni i sivjetmë do të fillojë më datën 26 maj nga ora 10:00, dhe do të përfundojë më 30 maj.
Instituti Albanologjik i Prishtinës është duke u përgatitur të mbajë konferencën shkencore “Java e Albanologjisë”. Këtë vit do të organizohet edicioni i gjashtëmbëdhjetë dhe në të do të marrin pjesë studiues të njohur të fushave qenësore të dijeve albanologjike.
Në kuadër të kësaj konference shkencore do të mbahen pesë sesione nga fushat e gjuhësisë, letërsisë, historisë, folklorit dhe etnologjisë, si dhe do të ketë diskutime të ndryshme për çështje të rëndësishme e të veçanta të kërkimeve albanologjike.
Temat bosht të sesioneve që do të mbahen në këtë edicion.
Sesioni i Historisë: “Ndërthurja e identitetit fetar te shqiptarët nga besimet pagane te pluralizmi bashkëkohor”, 26 maj,
Sesioni i Folkloristikës dhe Etnomuzikologjisë: “Kënga si rrëfim, tekst, performancë dhe praktikë social-kulturore”, 27 maj,
Sesioni i Letërsisë: “Kritika letrare shqipe 1945-1990”, 28 maj,
Sesioni i Etnologjisë: “Kultura shqiptare dhe etnologjia urbane”, 29 maj,
Sesioni i Gjuhësisë: “Për një leksikografi bashkëkohore”, 30 maj.
Arusha polare më e vjetër në Britaninë e Madhe i është nënshtruar eutanazisë – pas problemeve shëndetësore të lidhura me moshën, tha Shoqata Mbretërore Zoologjike e Skocisë (RZSS).
Victoria, 28 vjeç, kishte marrë trajtim mjekësor në “Parkun e Jetës së Egër RZSS Highland” pranë Kingussie.
Veterinerët e organizatës bamirëse për ruajtjen e jetës së egër këshilluan që ajo të eutanizohej – pasi morën parasysh cilësinë e jetës dhe mirëqenien e saj.
Victoria lindi në Kopshtin Zoologjik të Rostockut në Gjermani, në dhjetor 1996 – dhe lindi një këlysh femër – për herë të parë në vitin 2008 në Kopshtin Zoologjik të Aalborgut, në Danimarkë – e quajtur Malik.
Në vitin 2015, Victoria u zhvendos në Parkun e Jetës së Egër Highland dhe lindi dy arinj meshkuj: Hamish në vitin 2017 dhe Brodie në vitin 2021.
“Victoria ishte një nënë e shkëlqyer dhe ta shihje duke rritur dy djem të mëdhenj e të shëndetshëm ka qenë një gëzim për ekipet e përkushtuara të bamirësisë sonë. Qindra mijëra vizitorë kanë ardhur për të parë familjen e saj dhe për të mësuar më shumë rreth kërcënimeve me të cilat përballen këto kafshë të mrekullueshme në natyrë”, tha David Field, drejtori ekzekutiv i RZSS.
Victoria iu nënshtrua eutanazisë dje në mëngjes.
RZSS tha se në natyrë, vetëm një përqindje e vogël e arinjve polarë jetojnë mbi 18 vjeç – duke e përshkruar moshën e Victorias – si një dëshmi të kujdesit të klasit botëror – që ajo mori nga kujdestarët dhe ekipi i veterinerëve. /atsh/ KultPlus.com
“Ajo që qe e vdekshme nga Albrecht Dürer prehet në këtë varr”, janë këto fjalët që miku i tij, Willibald Pirckheimer gdhendi mbi lapidarin e piktorit. Dhe koha e dëshmoi se më shumë se një epitaf ishte sentencë profetike. Sepse vetëm ato mbetje tokësore të shterrura së ushqyeri me jetë preheshin në atë varr, i jepeshin vdekjes, gatiteshin për një shndërrim. Vepra, gjithë ajo krijimtari kolosale prej më se 1200 punësh ishte sendërgjuar prej shkulmeve dhe zjarmit të atij shpirti dhe talenti, për të mbetur pjesë e thesareve të njërëzimit, forcë eterne që kishte ardhur në jetë prej tij, pa mundur dot të iki me të, për të mbetur e përgjithmonshme, … mahnitëse, ngasëse, impresionuese, medituese, kumtuese. Po, për të mbetur e gjallë, përplot ritëm dhe puls atëditë e sot, një shpërblesë qiellore prej Albrecht Dürer.
Ishte viti 1524 kur ai do të kthehej në Nuremberg. E thërriste vendlindja. I lodhur dhe i sëmurë, kishte ende për të dhënë, kishte ende në duar përfundime të punëve. Duke sfiduar molisjen dhe lëngimin i’u përkushtua me mish e me shpirt, mbi të gjitha prodhimtarisë së ilustrimeve dhe shkrimit të traktateve gjeometrike dhe shkencës së fortifikimeve. Punë të cilat janë edhe sot një pikë referimi dhe shqyrtesash të teknikës.
Afrimi me doktrinën protestante u pasqyrua edhe në artin e tij, duke braktisur gati plotësisht temat profane dhe portretet, iu dha gjithmonë e më shumë subjektet ungjillore, ndërsa stili i tij bëhej gjithmonë e më i ashpër dhe energjik. Projekti për një bisedë të shkenjtë, nga i cili mbeten studime të shumta të mahnitshme, me gjasa i nisur pikërisht për kushtet e ndryshuara politike dhe klimën tashmë armiqësore përkundrejt imazheve të shenjta, të akuzuara se nxisnin idhujtarinë.
Për tu mbrojtur ndoshta nga kjo akuzë, në 1526, në mes të periudhës luteriane, pikturoi dy tablotë me Katër Apostujt monumental, Shën Gjoni, Shën Pjetri, Shën Pali dhe Shën Marku, kampion të vërtetë të virtytit kristian, që ia dhuroi bashkisë së qytetit të vetë. Bëhet fjalë për dëshminë e spiritualitetit të maturuar me reformën luterane dhe kulmi i kërkimit të tij piktorik i prirur të kërkonte bukurinë ekspresive dhe saktësinë e paraqitjes së njeriut dhe paraqitjes në prespektivë të hapësirës. Kjo vepër shënon arritjen e tij përfundimtare dhe me siguri më të lartë si piktor. Kënaqësia e tij në virtuozitetin e demostruar nuk e mbyste idealin e hapësirës që është e thjeshtë, por thellësisht ekspresive.
Në të njëjtin vit, Albrecht Dürer, pikturoi portretet e fundit, ata të Bernhart von Reesen-it, Jakob Muffel-it, Hieronymus Holzschuher-it dhe Johann Kleberger-it.
I vitit 1525 është një traktat mbi prespektivën në kuadër të gjeometrisë deskriptive dhe në 1527 publikoi Traktatin mbi fortifikimet e qyteteve, kështjellave dhe vendbanimeve. Në vitin 1528 dolën në dritë katër libra mbi përmasat e trupit njerëzor.
Me 30 vite jetë në skenën e madhe ta artit të kolorit, gdhëndjes, ilustrimit, idesë, teorisë dhe filozofisë, 57-vjeçari Albrecht Düreri i afrohet agonisë. Sëmundja e kredh në shtrat mbretin gjerman të Rilindjes për ta shuar më 6 prill 1528 në shtëpinë e tij në Nuremberg dhe për tu varrosur në vendvarrezën e kishës së Shën Gjonit, ku prehet edhe sot.
Düreri u kishte mbetur besnik mësimeve të Luterit, ndërsa miku i tij Pirckheimer ishte kthyer në katolicizëm. Mbi lapidarin e mikut ai gdhendi epitafin latin: “Ajo që qe e vdekshme nga Albrecht Dürer prehet në këtë varr”.
Albrecht Düreri duke mos pasur fëmijë, i la në trashëgimi të shoqes shtëpinë dhe një shumë të madhe në të holla, ndërmendim këtu se piktori ishte një nga dhjetë qytetarët më të pasur të Nurembergut.
Albrecht Dürer u lind më 21 maj 1471 në Nuremberg, Gjermani. Ai arriti të krijonte reputacionin dhe të ndikonte në Evropë kur ishte ende në të njëzetat. Ky rol i piktorit dhe gdhendësit të shquar ishte pjesë e atij komunikimi që Dürer pati me gjenitë bashkëkohës, artistët italian të penelit dhe daltës, ndër ta Raffaello-n, Giovanni Bellini-n dhe Leonardo da Vinçin. Nga viti 1512 ishte nën mbrojtje e perandorit Maximilian I. Albrecht Dürer, konsiderohet si eksponenti më i spikatur i pikturës së Rilindjes gjermane dhe njiherash zëri më i fuqishëm i atij shtresëzimi estetik. Në Venecia artisti hyri në kontakte me mjediset neoplatonike, të cilat e çuan drejt veprave me karakter ezoterik. Shembulli klasik këtyre veprave është ajo me titull Melencolia I, e realizuar në 1514, ku shfaqen simbologji të shumta hermetike.
Ai, biri i një argjendari, gdhendi me pasion dhe përkushtim, në drun dhe në bakër, skaliti me delikatesë, ngjyra zjarri dhe shprehi jete, në pëlhurë e në kanavacë, themeloi disiplina dhe shkroi ligje, vuri rregulla dhe shkallmoi paradokse, erdhi dhe iku për të mbeti në dimensionin e së përgjithmonshmes si një garanci e vlerës.
Rreth 1200 vepra që realizoi Dürer deri në vdekje në vitin 1528 përbëjnë galerinë e këtij artisti. Pikturat, gdhendjet në dru e bakër, janë të ekspozuara në muzetë e mbarë botës. Arti që la si testamet i memories gjermane u fiksua edhe në dekorimin e kartmonedhës së 5 markëshit gjerman. Ai është piktori më i njohur gjerman i Rilindjes dhe do të mbetet i tillë, sepse është një faqe e rëndësishme e artit dhe historisë së kohës kur ky gjigand krijoi. Ndryshe nga shumë personalitete të artit, të cilëve u erdhi fama pasi kishin shterruar së jetuari, Albrecht Dürer e shijoi sa ishte gjallë.
Padyshim ishte Albrecht Dürer ai që shkroi faqen më të shndritshme të historisë së pikturës gjermane dhe vuri themele të qëndrueshme në artin botërorë të penelit dhe gdhëndes.
Më 21 maj të vitit 1928 vdiq Dervish Hima atdhetar, publicist e diplomat shqiptar. I njohur me emrin Ibrahim Mehmet Naxhi, Hima lindi në Ohër më 21 maj të vitit 1875, në një familje të pasur.
Ai kreu shkollën fillore në Ohër, teksa shkollën e mesme e vazhdoi në Manastir dhe Selanik dhe për dy vjet studioi mjekësi në Stamboll. Me vajtjen atje, fillimisht mbështeti Lëvizjen e Re Turke, në kuadër të së cilës filloi edhe të reflektojë mbi çështjen shqiptare.
Ishte atdhetar e publicist i Rilindjes Kombëtare, organizator i Kongresit të Bukureshtit, pjesëmarrës në Kongresin e Napolit, botues i gazetës “Arnautlluk” në Stamboll e më pas i gazetës “Albania” në Zvicër. Në vitin 1903, Dervish Hima botoi revistën dyjavore “L’Albanie” në Gjenevë. Po këtë revistë, ai vazhdoi ta botojë një herë në muaj përgjatë 1905-1906, në Bruksel. Më 1909 në Stamboll, Dervishi drejtonte të përjavshmen “Shqipëtari” – “Arnavud”, së bashku me Hilë Mosin, një revistë kjo në gjuhën shqipe dhe turke, e mbështetur financiarisht nga Austro-Hungaria, botimi i së cilës u ndalua në fund të vitit 1910.
Dervish Hima ishte njëri nga nënshkruesit e Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë. Ai shkroi e botoi: “Varri i liridashësve”, “Pasqyra e krimeve të Sulltanit”, “Një zë nga burgu në kohën e lirë” dhe vepra të tjera./atsh/ KultPlus.com
Muzeu Historik Kombëtar në kuadër të misionit të tij për të sjellë më afër publikut figurat e rëndësishme të historisë sonë kombëtare, organizoi të martën një takim mbi figurën e Heroit Kombëtar, Gjergj Kastriot Skënderbeut, si pjesë e një cikli bisedash që do të vijojnë dhe në të ardhmen.
Nëpërmjet të dhënave historike akademiku Pëllumb Xhufi parashtroi pse Skënderbeu nuk ishte thjesht një udhëheqës lokal, por një figurë me ndikim të gjerë në politikën europiane të shekullit XV. Ai vërejti se “strategjia diplomatike e Skënderbeut dhe lidhjet e tij me Vatikanin dhe Mbretërinë e Napolit tregojnë një udhëheqës me vizion europian”.
Nga perspektiva kulturore dhe muzikore studiuesi Zhani Ciko theksoi ndikimin e figurës së Skënderbeut në krijimtarinë muzikore shqiptare.
“Himnet, operat dhe veprat muzikore të frymëzuara nga Skënderbeu janë dëshmi se figura e tij nuk ka frymëzuar vetëm historianët, por edhe artistët ndër shekuj”, u shpreh Zhani Ciko.
Ndërsa në aspektin ushtarak prof. as. dr. Bernard Zotaj në referimin e tij e përshkruan Skënderbeun si një gjeni të strategjisë së luftës, duke veçuar manovrat taktike të tij, përdorimin e terrenit malor dhe shpërndarjen e ushtrisë së vogël në mënyrë të zgjuar, të cilat janë shembuj që studiohen edhe sot në akademitë ushtarake./atsh/ KultPlus.com
Romani “Sikur t’ isha djall” i Ag Apollonit është një vepër që ndërthur elemente filozofike, mitike dhe simbolike për të krijuar një rrëfim që në vete përmban elementin kryesor, dashurinë. Pra, dashuria është elementi kryesor i këtij romani, por ajo shfaqet në forma të ndryshme, duke marrë një thelb të ndryshuar nëpërmjet karaktereve dhe ngjarjeve që zhvillohen në qytetin e bukur të Vjenës. Romani fillon me shkronjën e parë të alfabetit latin “Alfa”. Kjo shkronjë, shpesh përdoret si simbol i fillimit apo origjinës, dhe paraqet një kuptim të thellë simbolik. Në romanin e Apollonit, “Alfa” mbase shoqërohet me një kuptim të fuqisë ose autoritetit, për shembull si “Alfa dhe Omega”, ku “Alfa” është fillimi dhe “Omega” është fundi. Pikërisht, edhe romani “Sikur t `isha djall”, fillon me “Alfa” dhe përfundon me “Omega”, që është shkronja e fundit e alfabetit, dhe që sjell një përfundim, një përmbyllje të një cikli, por mund të simbolizojë një fund të mundshëm për të kaluar në një fazë tjetër të jetës. Kështu, romani nuk është vetëm një rrëfim linear, por një udhëtim ku çdo hap është një hap drejt zbërthimit të një kuptimi më të thellë, dhe ku çdo simbol ka rolin e tij në ndihmën e lexuesit për të kuptuar më shumë jo vetëm rreth karaktereve, por dhe rreth vetes. Pra, në fillim Apolloni e nis romanin me një retorikë filozofike, ku ai paralajmëron thellësi edhe më të madhe në mendimin filozofik. Madje titulli është tejet provokator meqë askush nuk dëshiron të bëhet djall. Përveç thellësisë filozofike autori përshkruan edhe aspektin kohor. Këtu ai ndërthur edhe aspektin hyjnor, te “Bukuroshja e Durrësit”, ku thotë: “shpirti i tij ngrohej në verën e vitit 2013, ndërsa trupi lagej e bëhej qull në vjeshtën e vitit 2023, në të njëjtin vend”. Që në fillim autori paralajmëron se djalli është në detaje të shkrimit të tij. Por, pavarësisht që në fillim romani duket që ka një qasje sa filozofike aq edhe enigmatike, mund të thuhet se përbrenda përmban elemente të shumta që ndërlidhen me dashurinë. Pra, dashuria është elementi kryesor që Apolloni e ka në romanin e tij, e që në disa raste, mbase edhe mund të lexohet si autobiografi ku vet autori rrëfen “copëza” të jetës së tij.
Pra, tani shtrohet pyetja se kush është djalli?
Apo, nga kush janë rrëfyer këto tregime? Nga djalli…? Apo, nga autori i cili fillon rrëfimin e një historie të dashurisë në Vjenë, ndërmjet dy të rinjve. Në fillim te romanit, gjegjësisht në tregimin “Ujku dhe Nimfa”, siç është edhe vet titulli i tregimit, autori përdor këto dy simbole që i pari simbolizon natyrën e egër, ndërsa e dyta simbolizon bukurinë. Madje ai paralajmëron se në tregim bëhet fjalë për thurje dhe shthurje, ku gjatë leximit mund të kuptohet se “djalli” në Vjenë mbase kishte nisur historinë e këtij rrëfimi, e si shkas ishte
bere një “draft romani” . Rrugët e caktuara të Vjenës, të ndriçuara nga dritat e zbehta dhe të mbushura me “dashnore” që ofrojnë kënaqësi të shpejta në këmbim të disa monedhave të ftohta, krijojnë një atmosferë ku ndjenja dhe trupi ndërthuren në mënyrë të çuditshme. Në këtë qytet, ku çdo qoshe duket se mban një histori të fshehur, ndoshta rrëfyesi ka përjetuar edhe një përqafim ndryshe, atë të një aziatike enigmatike, e cila, përtej ndjesisë fizike, i ka hequr atij një dilemë të madhe që lidhet me fizionominë strukturore të pubisit aziatik. Ndoshta kjo përvojë, e gërshetuar ndërmjet erotizmit dhe kuriozitetit njerëzor, është një pjesë e vogël por domethënëse e asaj që ai ka përjetuar në Vjenën e vitit 2013. Në romanin e tij, Ag Apolloni i bashkon personazhet e mëdha botërorë me ata shqiptar nëpër skena të ndryshme teatrale. Në tregimin “Maska e Mojsiut”, ku autori flet për teatrin dhe aktrimin, në qendër vë aktorin shqiptar me famë botërore Aleksandër Mojsiun. Në skenën e teatrit më të madh botërorë, ai si shikues vë emra të mëdhenj si: Max Reinhardt, Max Brod, Franz Kafka, Luigi Pirandello, Josef Kainz, Stefan Zwei e të tjerë. Ai përmes këtyre “takimeve” përplas konceptet e ndryshme të mentalitetit ndërmjet mënyrës së jetesës në Vjenë dhe asaj në Kosovë. Këto dy realitete sociale dhe kulturore përplasen, duke krijuar një tension që shpesh i shtyn personazhet të kalojnë nga një botë në tjetrën, nga përditshmëria kosovare në sfidat dhe ritmet e jetës perëndimore. Ky ndërrim dinamik i përvojave thekson ndryshimet në mentalitet, stil jetese dhe sistem vlerash.
Pra, duke e lexuar romanin e Ag Apollonit “Sikur t’ isha djall”, lexuesi mund të kuptoj se autori ka përdorur një stil ekspresionist të ndërtimit të rrëfimit, e kush shpesh guxon të zhytet edhe në “territoret e errëta”, duke trajtuar me guxim tabutë dhe ankthet e brendshme që zakonisht fshihen pas maskave sociale. Nganjëherë, autori përdor edhe satirën për të theksuar anë të caktuara të karaktereve dhe shoqërisë, siç është rasti në tregimin “Dishepulli i djallit”. Në këtë rast, ai përdor një shprehje të njohur dhe “famshme” të shqiptarëve, e cila reflekton tiparet e mirësjelljes dhe zakonin social te kohës.
Shprehja ku shqiptaret për hire të mirësjelljes drejtohen një femre më emrin “motër”, është një element qe përdoret për të krijuar një kontrast të pasur dhe për të nxjerrë në pah absurditetin e situatës. Kjo shprehje, që në dukje nxjerrë në pah një farë hipokrizie të shoqërisë. Në bisedën që pason, autori tregon së kjo mirësjellje ka një dyzim;
“Çka të hahet sot, oj motër?”
“O Zot, me çmendin shqiptarët, të thonë motër, kurse të hanë më sy.”
“Hajde t ‘ ha, oj motër!”
Pra, edhe kjo pjesë është e mbushur me satire, dashuri e muzikë, ku reflekton dashuria ndërmjet një poeti dhe një pianiste në Austri. Por, perse “Dishepulli i djallit”? Mbase këtu flitet edhe për incestin, por ajo qe mbetet me kryesore është se në këtë tregim flitet për tabutë.
Në këtë pjesë të tregimit, fillojnë të thyhen tabutë, duke krijuar një botë ku e verteta nuk është më lineare, por e përberë nga shtresa të shumta të përceptimi.
Aty fillohet të flitet për disa gjëra të cilat janë të vështira të imagjinohen e lere më të diskutohet për to, apo të praktikohen në realitet. Një përplasje ndërmjet dy personazheve në këtë rrefim, krijon një tension mbase poetik që e bën tekstin një pasqyrë të shtrembëruar, por njëkohesisht thellësisht të sinqert, të perjetimeve njerëzore kur flitet për tema që konsideroheshin tabu në shoqërinë tonë, e që në një shoqëri me moderne, ta zëmë në Austri, tashmë këta kufij ishin zhdukur mbase shumë kohë më parë.
Ndërsa, në aspektin letrar, “Dishepulli i djallit”, mund të shërbej si një figurë që sfidon ndarjen ndërmjet të mirës dhe të keqës dhe që bën të duket se çdo zgjedhje ka një çmim të madh. Historia e famshme e Fausit është një shembull klasik i një marrëveshje më djallin, ku Fausti në romanin e Ag Apollonit, duket se djalli lidh një marëveshje me njëriun, apo thënë ndryshe, njëriu krijon njëfarë lidhje me djallin në këmbim të një dashurie e cila ka zanafillën e sajë në një nga qytetet më të famshme evropiane, në qytetin qe njihet për muzikën, pikturën dhe dashurinë.
Romani mbyllet me tregimin “Sikur magjik” ku autori, nëpërmjet fjalës “sikur”, sugjeron një ndjenjë të thellë pendese dhe reflektimi. Pas leximit t ëfjaleve të fundit të djallit, që ofrojnë një këndveshtrim të pazakontë mbi ekzistencën e Zotit, rrëfimtari përfshihet nga një gjendje vetëanalizë, duke u kthyer të dy aspektet e karakterit të tij: ai qe është dhe ai që mund të kishte qenë.
“Sikur-I’ bëhet një element kyq në këtë fund, një mekanizëm që shpreh dëshirat e paplotësuara, gabimet e së kaluares dhe mundësintë e humbura. Kjo qasje e autorit përngjan me mënyrën se si Sterjo Spasse përdor”pse-në” në romanin e tij, si një formë për të analizuar jetën në retrospektivë. Përmes formulimeve të tipit:
“Sikur të kisha vepruar ndryshe, sot do të isha…”
“Sikur ta kisha vlerësuar atë, sot do ta kisha…”
Pra, autori krijon një hapësirë imagjinare ku njeriu përballet me veten dhe me pasojat e zgjedhjeve të tij. Apo, siç thotë edhe vet autori: “Ndoshta unë jam binjaku i personazhit tim. Binjaku i urryer në mendjen e tij të thyer”.
Ashtu, siç fillon me “Alfa”, romani përfundon me shkronjën e fundit të alfabetit, “Omega”, për të përmbyllur këtë cikël dhe për të simbolizuar përfundimin dhe përmbushjen. “Omega”, nuk është thjesht fundi i një historie, por një simbol i përmbylljes së një rrugëtimi të një dashurie që nuk
zgjati shumë, por që nuk përfundon asnjëherë.
Prandaj, duke lexuar këtë roman, mund të themi se me stilin e tij të veçantë autori këtu flet për tema komplekse dhe tabutë që e kanë kompleksuar shoqërinë tonë ndër vite, derisa me elementet e përdorura në romanin e tij, Apolloni thyen edhe kufijtë ndërmjet realitetit dhe imagjinatës./ KultPlus.com
Presidentja e Kosovës Vjosa Osmani, ka arritur në Zvicër ku do ta zhvillojë një vizitë shtetërore.
Osmani do të pritet me nderime të larta nga Garda Ushtarake dhe protokolli shtetëror.
Në kuadër të kësaj ceremonie, në sheshin e kryeqytetit zviceran Bernë, është ngritur edhe flamuri i Republikës së Kosovës.
Pjesëmarrëse në këtë pritje është edhe gruaja e heroit Agim Ramadanit, Shukrije Ramadani e cila siç tha po përkujdeset për shfaqjen e një imazhi të mirë të vendit.
Në Galerinë ODA do të bëhet hapja e ekspozitës së qeramikës nga artistja e njohur Laura Silamniku Kryeziu, në Shkodër.
Laura Silamniku Kryeziu është themeluese e Studios URA, studioja e parë e qeramikës artistike në vend, e themeluar në vitin 2005. E diplomuar në drejtimin e pikturës, Laura e ka gjetur veten në një lidhje të thellë me baltën – një medium që për të përfaqëson tokën, transformimin dhe ndjeshmërinë. Nëpërmjet prekjes dhe zjarrit, ajo krijon vepra të cilat përçojnë ndjenja, kujtime dhe frymëzim.
Punimet e saj dallohen për stilizimin elegant, përfshirjen e simbolikës, ngjyrave ekspresive, si dhe për elementet e frymëzuara nga legjenda, tradita dhe përditshmëria. Çdo objekt i ekspozuar është unik në formë, ngjyrë apo funksion – një kombinim artistik që i flet shpirtit dhe syrit njëkohësisht.
Kjo ekspozitë sjell për herë të parë në Shkodër një përzgjedhje të veprave më të fundit të Laurës, të cilat synojnë të krijojnë një dialog të heshtur mes artit, natyrës dhe emocioneve njerëzore.
Ekspozita do të hapet më 24 Maj 2025, në ora 19:00, në hapësirat e galerisë ODA në Shkodër./ KultPlus.com
Në ditëlindjen e shkrimtarit të madh shqiptar, Ernest Koliqi (20 maj 1903), biblioteka Ernest Koliqi në Prishtinë ka shënuar për të tretën herë Ditën e Bibliotekës.
Fjalën përshëndetëse në emër të ipeshkvit tonë Imzot Dodë Gjergji, e mbajti Don Lush Gjergji, i cili nënvizoi kontributin e jashtëzakonshëm të Koliqit në kulturën shqiptare, bashkimin e diasporës shqiptare dhe edukimin e brezave të rinj.
“Sivjet Ditën e Bibliotekës ia kemi kushtuar “Shejzave” të Koliqit. Jemi të lumtur që, në bashkëpunim me Bibliotekën Kombëtare të Shqipërisë, të kemi sot edhe një koleksion të “Shejzave” për ekspozitë. Me BKSH-un kemi nënshkruar ditë më parë edhe një memorandum të bashkëpunimit, e ky aktivitet është i pari i këtij bashkëpunimi”, thuhet në njoftim.
Për “Shejzat” e Koliqit, foli studiuesi Vehbi Miftari, me temën “Shêjzat” – monument kulture dhe atdhedashurie.
“Ishte shumë emocionuese që sivjet të kemi 40 revista origjinale të “Shejzave” të Koliqit, të ekspozuara posaçërisht për këtë ditë, të nxjerra nga Fondi i Bibliotekës Kombëtare të Shqipërisë, me kurator Andreas Dushi, i cili ishte edhe përfaqësues i BKSH-ut për këtë ditë”.
Dushi foli për rëndësinë e Shejzave, krijimtarinë e plotë të Koliqit që ka BKSH-u dhe për Willy Kamsin, bibliotekarin e pasionuar shkodran, që e ka regjisturar bibliografinë e plotë të revistës dhe krijimtarisë së Koliqit.
Ditë më parë, Sh. B. “Drita” ka botuar librin “Libri i Mallit. Poezia e Ernest Koliqit”, të autorit Vehbi Miftari, për të cilën foli Kujtim Mani, redaktori i botimit.
Mbrëmja e kësaj ditë të veçantë për bibliotekën tonë u pasurua me pika artistike muzikore: nga J.S.Bach “Fugue” no.5, dhe S. Rachmaninoff Elegie Op.3 No.1, që i interpretoi në piano Shpëtim Mehmeti, kurse këngën “Dielli ka prendue” e kompozuar nga Prenk Jakova, arie nga opera e parë shqiptare “Mrika” e mbajtur në Shkodër, në qytetin e lindjes së Ernest Koliqit e këndoi Doruntina Gjini, i përcjell në piano nga Shpëtim Mehmeti./ KultPlus.com
Grupi i mirënjohur i muzikës shqiptare Elita 5 me këngën “Natën e mirë” ka fituar edicionin e 22-të të “Netët e Klipit Shqiptar”, një prej eventeve më të rëndësishme të muzikës dhe videoklipit në hapësirën shqiptare.
Vokalisti i grupit ‘Elita 5’, Arif Ziberi falënderoi jurinë dhe vlerësoi publikun shqiptar pas marrjes së çmimit të madh, i përbërë nga plot 7 kupa për arritje të ndryshme teknike-profesionale.
“Natën e mirë’ ka qenë një projekt i realizuar shpejt. Ka qenë një këngë dhe mund shumë i madh për grupin tonë. Falënderoj publikun e mrekullueshëm që na përkrah për mbi 35 vite. Derisa të jenë ata do të jetë edhe grupi Elita 5”, tha z. Arif Ziberi.
Mbrëmja ofroi emocione të forta dhe performanca speciale nga salla e Teatrit të Operës dhe Baletit në TIranë. Kjo ishte hera e parë pas 7 vitesh që shfaqja u rikthye në kryeqytetin shqiptar, pas disa realizimeve në Ulqin.
Spektakli i moderuar nga Ermal Peçi dhe Drita Ziri bëri pjesë të skenës së madhe disa nga emrat e shquar të artit skenik, muzikës dhe tekstit të shkruar, duke dorëzuar secili prej tyre çmimin e merituar për secilën kategori të krijimtarisë filmike dhe muzikore për produksionet shqiptare.
Spektakli u transmetua drejtpërdrejt në RTSH 1 HD.
Çmimet e dhëna në natën finale të edicionit të 22-të, ‘Netët e Klipit Shqiptar’
Klipi më i mirë në të gjithë komponentët: “Natën e mirë” nga Elita 5
Produksioni Deliart: Aurel Thellimi
Grafika më e mirë në klip: Pinkmoon për “Putain” nga Dafina Zeqiri ft. Vig Poppa
Klipi më i mirë baladë: “Vëlla” nga Silva Gunbardhi
Debutuesi më i mirë: Luna Çausholli me “Dielli të më shohë”
Klipi më i mirë urban: “E premte” nga Orgesa Zaimi
Kamera më e mirë: MVC Production për “A ka njeri” nga Hazy ft. Klodian Kodra
Muzika qytetare: “Të kam dashur” nga Ertila Koka
Interpretuesi më i mirë: Mateus Frroku me “Me raki”
Klipi më i mirë rok: “Twisted” nga Rool
Montazhi më i mirë në klip: Daniel Joveski për “Natën e mirë” nga Elita 5
Çmimi i publikut: Rina Januzi me “Ten Thousand Miles”
Dueti më i mirë në klip: Gena & Mimoza Shkodra me “Tradhtia”
Fabula më e mirë në klip: “Paja e nusnis” nga Fatjeta Barbullushi
Regjia më e mirë në klip: Emiljo Leka për “Ti m’ke braktis” nga Big Basta & Lyrical Son & MC Kresha
Best Influencer: Arkimed Lushaj (Stresi)
Interpretuesja më e mirë në klip: Marsela Çibukaj me “As engjëll, as dreq”
Produksioni më i mirë në klip: Fullmoon Production për “Romanca” nga Bardhi & Melinda./rtsh/ KultPlus.com
Çdo vit më 21 maj, UNESCO kremton Ditën Botërore të Diversitetit Kulturor për Dialog dhe Zhvillim, duke theksuar jo vetëm pasurinë e kulturave botërore, por edhe rolin thelbësor të dialogut ndërkulturor për arritjen e paqes dhe zhvillimit të qëndrueshëm.
Mbrojtja e diversitetit të shprehjeve kulturore është më e rëndësishme se kurrë. Me 89% të të gjitha konflikteve aktuale në botë që ndodhin në vende me dialog të ulët ndërkulturor, për të krijuar bashkëpunim efektiv dhe për të ruajtur paqen, forcimi i dialogut ndërkulturor duhet të jetë një prioritet.
Sipas të dhënave të UNESCO-s, sektori kulturor dhe krijues është një nga motorët më të fuqishëm të zhvillimit në mbarë botën. Ajo përbën më shumë se 48 milionë vende pune në nivel global – pothuajse gjysma e të cilave mbahen nga grate, të cilat përfaqësojnë 6.2% të të gjithë punësimit ekzistues dhe 3.1% të PBB-së globale. Është gjithashtu sektori që punëson dhe ofron mundësi për numrin më të madh të të rinjve nën moshën 30 vjeç.
Megjithatë, sektori kulturor dhe krijues ende nuk e ka vendin që meriton në politikat publike dhe bashkëpunimin ndërkombëtar./atsh/ KultPlus.com
Aktori dhe komediani i dashur amerikan, George Wendt, është ndarë nga jeta në moshën 76-vjeçare. Familja e tij njoftoi se ai u nda nga jeta në mënyrë paqësore në gjumë, në shtëpinë e tij, mëngjesin e së martës.
“George ishte një baba i përkushtuar, mik dhe besnik i dashur për të gjithë ata që patën fatin ta njihnin. Ai do të mungojë përgjithmonë,” tha një përfaqësues i familjes për bbc, transmeton klankosova.tv.
Wendt u bë i njohur në mbarë botën për rolin e tij si Norm Peterson në serialin legjendar “Cheers”, ku luajti në të gjitha 275 episodet nga viti 1982 deri në 1993.
Për interpretimin e tij, ai mori gjashtë nominime radhazi për çmimin Emmy në kategorinë “Aktori më i mirë dytësor në një serial komedi”.
Të premten, do të bëhet promovimi i librit “Libri im i kujtimeve” nga autori Rafet Rudi, shkruan KultPlus.
“Libri im i kujtimeve” përmbledhë një “kronikë të jetës muzikore” nga viti 1969 deri në 1999, parë nga perspektiva e autorit si kompozitor, dirigjent dhe publicist.
Libri përmban të dhëna faktografike për jetën muzikore të një periudhe delikate të zhvillimit, të cilat praktikisht nuk mund të gjenden në arkivat e institucioneve përkatëse.
Promovimi bëhet më 23 maj, në Bibliotekën Kombëtare të Kosovës, në ora 18:00. / KultPlus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani dhe Zotëria i Parë, Prindon Sadriu, me ftesë të Këshillit Federal të Zvicrës, të udhëhequr nga Presidentja e Konfederatës së Zvicrës, znj. Karin Keller-Sutter, kanë udhëtuar për në Zvicër, në vizitën e parë shtetërore të një kreu të shtetit të Kosovës në këtë shtet.
Vizita do të realizohet në kuadër të marrëdhënieve të shkëlqyera ndërshtetërore dhe do të ketë për qëllim forcimin e mëtejshëm të bashkëpunimit dypalësh ndërmjet Kosovës dhe Zvicrës.
Vizitat shtetërore janë niveli më i lartë i vizitave, ndaj kjo shënon një moment historik në relacionet Kosovë-Zvicër.
Në Rezidencën zyrtare Lohn do të bëhet pritja me nderime shtetërore dhe do të mbahet një drekë pune, ku Presidentja Osmani dhe Zotëria i Parë, z. Prindon Sadriu, do të priten me nderime të larta shtetërore nga Presidentja Keller-Sutter dhe Zotëria i Parë, Morten Keller.
Më pas, në sheshin qendror të Bernës, Bundesplatz, do të mbahet ceremonia shtetërore e mirëseardhjes me nderime ushtarake, ku ndër të tjera Presidentja Osmani dhe Presidentja Keller-Sutter do të kenë rastin të përshëndeten edhe me qytetarë të shumtë që do të marrin pjesë në këtë moment simbolik të miqësisë ndërmjet dy vendeve.
Programi i vizitës do të vazhdojë me ceremoninë shtetërore në Parlamentin e Zvicrës, ku Presidentja Osmani do të mbajë një fjalim të posaçëm para përfaqësuesve të institucioneve zvicerane. Po ashtu, gjatë qëndrimit të saj në Bernë, Presidentja Osmani do të zhvillojë takime të ndara me drejtues të institucioneve federale.
Në St. Gallen, Presidentja Osmani me homologen Keller-Sutter do ta vizitojnë qendrën inovative SQUARE të Universitetit të St. Gallen.
Ndërkaq në Gjenevë, Presidentja Osmani do të marrë pjesë në aktivitet për trashëgiminë politike të Martti Ahtisaarit, të organizuar bashkërisht nga Fondacioni i Paqes Martti Ahtisaari, Misioni i Përhershëm i Finlandës në Gjenevë, organizata ndërkombëtare Interpeace dhe Geneva Graduate Institute.
Gjatë qëndrimit në Gjenevë, Presidentja Osmani do ta ketë një takim me mërgatën shqiptare.
Sot bëhen 26 vjet nga masakra e Stagovës së Kaçanikut.
Më 21 maj 1999 ranë dëshmorë Ekrem Gudaqi e Kemal Thaqi dhe martirët Hanife Jaha, Selvije Krivanjeva, Baki Bela, Hanife Gudaqi, Ramush Jaha, Ibush Rrushi, Ramadan Dashi, Fahri Mani, Bahrije Elezi, Sevdije Guri, Hamdi Dashi, Brahim Dashi dhe Fitim Gudaqi.
21 maji 1999 pos që solli dhimbje të pashërueshme për banorët e këtushëm, kjo datë do të mbahet në mend edhe për shkatërrimet, djegiet dhe vrasjen e bagëtive.
Nga 180 shtëpi sa kishte ky fshat më 20 maj, të nesërmen paramilitarët serbë dogjën dhe shkatërruan mbi 50 për qind të tyre, apo përkthyer në numra mbi 90 shtëpi.
Pra këto fakte flasin qartësisht për qëllimet e regjimit serbë të Millosheviçit, që ishte jo vetëm zhdukja fizike, por edhe ajo materiale e qenies shqiptare, që përkufizohet si qëllim gjenocidal ndaj një kombi në këtë rast shqiptarëve të Kosovës.
Banesa e Nikolla Manestrës, Monument Kulture, Kategoria I, është e vendosur në pjesën e poshtme të ndërtimeve në lagjen “Goricë” të qytetit të Beratit.
Drejtoria Rajonale e Trashëgimisë Kulturore Berat ka ndërmarrë ndërhyrje restauruese, duke parë problematikat që kjo banesë paraqiste. DRTK Berat mori masa të menjëherëshme, sidomos për problematikën që paraqiste gjendja e murit rrethues, dritareve dhe streha e çatisë.
Fillimisht ndërhyrjet synojnë prishjen, ndërtimin dhe në restaurimin e murit të gurit. Pjesa e poshtme e murit do të restaurohet me teknikën shqep-qep. Kjo ndërhyrje duhet bërë me shumë kujdes duke marrë masa për të parandaluar shkarjen e dherave. Më pas do të kryhet restaurimi i strehës me një palë dhe dy palë dhe qeramosja e çatisë në pjesën ku kanë lëvizur tjegullat. Dritaret e dëmtuara do të zëvendësohen me të reja. Gjithashtu do të hiqen dherat të cilat do të dalin gjatë kohës së restaurimit./atsh/ KultPlus.com
Ambasadori i Bashkimit Evropian në Shqipëri, Silvio Gonzato mori pjesë në çeljen e ekspozitës së Bulevard Art Media Institute, kushtuar lirisë.
Gonzato u shpreh se, “arti është një nga mjetet më të fuqishme që kemi për të frymëzuar pranimin, dialogun dhe përfshirjen”.
“Dje, me mbështetjen e BE-së dhe përkushtimin e Valentina Bonizzi dhe kuratorëve të tjerë, Bulevard Art Media Institute hapi një ekspozitë të dedikuar lirisë: lirisë për të ekzistuar; lirisë për të dashuruar; lirisë për të folur hapur për barazi”, theksoi ai në një postim në rrjetet sociale.
“Duke u fokusuar në kreativitetin dhe përvojat personale të artistëve queer, ekspozita sjell së bashku vepra nga talente shqiptare dhe ndërkombëtare, duke nxitur një shprehje të fuqishme kolektive”, nënvizoi Gonzato.
“Për mua, ishte një moment i veçantë për të rikonfirmuar një të vërtetë të thjeshtë: në një shoqëri të drejtë dhe të barabartë, ka vend për të gjithë ne, pavarësisht kë dashurojmë”, shtoi ai./atsh/KultPlus.com
Honoré de Balzac ishte një shkrimtar francez i shekullit të 19-të. Për 20 vjet ai arriti të bënte 90 krijime midis te cilave kishte romanca e tregime, të gjitha këto të bashkuara në një vepër të vetme me titull “La comédie humaine” (Komedia njerëzore) dhe të ndara në Scènes de la vie privée (Skena të jetës private).
Në vijim mund të lexoni disa thënie të veçanta për femrat nga kryevepra e Balzak, “Komedia njerëzore”
“Thonë se njerëzit janë të egër, edhe tigrat gjithashtu; por, as mizoritë e tigrave, as të nepërkave, as të diplomatëve, as të përfaqësonjësve të ligjës, as të xhelatëve, as të mbretërve nuk mund të krahasohen me dashurinë plot vrer, me ligësinë e ëmbël, me përbuzjen barbare që tregon një femër kundrejt një tjetre, kur njëra e quan veten më të bukur, më të lartë nga fisi e nga pasuria se tjetra, sidomos kur bëhet fjalë për martesë dhe për epërsi; me një fjalë, mizoritë që përmendëm, nuk mund të krahasohen me rivalitetin që kanë gratë midis tyre”.
“Gratë, pasi e kanë transformuar një burrë në qengj, arrijnë gjithnjë ta bindin se është luan dhe se ka një karakter të hekurt”.
“Ka disa femra që, kur ndahen, venë dhe gjejnë menjëherë një tjetër, shpesh ia rrëmbejnë nga duart dikujt, me gjasa kundërshtares. Këto femra ose e vrasin të dashurin e tyre, fizikisht apo moralisht, ose e degdisin në fund të botës; këto gra i ka rrëmbyer dallga fisnike e pasionit që shfaqet tek to më i fortë se çdo ndjesi drejtësie njerëzore; kjo ka bukurinë e saj. Ka femra të tjera që, kur gjenden ballë përballë me fatkeqësinë e ndarjes, humbjes së një dshurie, ulin kokën dhe vuajnë në heshtje; të gjithë thjesht ecim në rrugën drejt vdekjes, por këto femra ecin drejt saj gjysmë të vdekura, të ndrydhura, qajnë dhe ndihen fajtore, ato luten për njeriun që u shkaktoi dhimbjen dhe e kuptojnë atë deri në çastet e fundit të jetës; kjo është dashuri, dashuria e vërtetë, dashuria e engjëjve, që ka dhimbjen si ushqim dhe prej dhimbjes vdes”.
“Rrudhosja e lëkurës është një fakt i pashpjegueshëm, e prapë së prapë i natyrshëm, i cili qysh nga krijimi i botës, i ka hedhur në dëshpërim mjekësinë dhe gratë”.
“Ç’i shtyn gratë të shohin në shumë raste vetëm të metat te një njeri i talentuar dhe vetëm cilësitë te një budalla? Sepse ato kanë simpati të madhe për aftësinë e budallait për të qenë pa problem lajkatar, e si i tillë ai i lëvdon gratë pa menduar fare nëse është e vërtetë lëvdata, ai ua fsheh të metat e tyre. Kurse njeriu i talentuar ndjehet superior, për fat të keq ai nuk ia jep askujt kënaqësinë për t’i kompensuar nëpërmjet fjalëve të tij të metat e veta”
“Zemra e një nëne është një humnerë, në fund të së cilës gjendet gjithnjë falja”. /KultPlus.com
Regjisorja franceze Julia Ducournau u rikthye në festivalin e Kanës me filmin “Alpha”.
“Alpha”, luajtur nga aktorja e re Melissa Boros, është një adoleshente e cila vendos të bëje një tatuazh në krah, por gjilpëra rezulton e infektuar duke e kthyer ne një bartëse të një virusi vdekjeprurës. Ndersa drejtuesit e shkollës e përjashtojnë për shkak të virusit.
Golshifteh Farahani, një personazh i njohur në Kanë për filma të tillë si “Paterson” dhe “Girls of the Sun”, luan rolin e nënës së Alfës, e cila është mjeke që kujdeset për pacientët e prekur nga virusi.
Pavarësisht suksesit të saj të hershëm në Kanë, ajo tha se ende e pret me shumë emocion filmin e saj të ri. 41-vjeçarja Ducournau fitoi çmimin kryesor të festivalit, Palmën e Artë, në vitin 2021 me filmin “Titane”./KultPlus.com
KultPlus ju sjellë këngën e vjetër “Margjelo” e cila i ka rezistuar kohës dhe vazhdon të këndohet nga këngëtarë të ndryshëm.
Moj margjel mori malsore ku po shkon me at kosore ku po shkon moj tuj vrapue a po me pret o vash dhe mue bashkë të shkojmë me punue bashkë të korrim tuj këndue
Margjelo mori Margjel çilma synin që më ke mshel O Margjela e malësisë thuja kangve të çobanisë
Margjelo mori Margjel çilma syrin që m`ke mshel O Margjela e malësisë thuja kangve të çobanisë
Moj margjel mori fisnike bija e malësisë kreshnike mos t`lshoj zemra ble sonjike trim i mirë që shkon si erë mendjen kthyer ka gjithherë e tash kthen sot bëhet verë
Margjelo mori Margjel çilma syrin që m`ke mshel O Margjela e malësisë thuja kangve që mban ise./ KultPlus.com
Carl Gustaf Verner von Heidenstam ishte një poet, romancier suedez dhe fitues i Çmimit Nobel për Letërsi në vitin 1916. Ai ishte anëtar i Akademisë Suedeze që nga viti 1912. Poezitë dhe prozat e tij janë të mbushura me një gëzim të madh për jetën, herë pas here të përshkruara me dashuri për historinë dhe peizazhin suedez, veçanërisht për aspektet fizike të tij, transmeton KultPlus.
Ai lindi në Olshammar, në qarkun Örebro, më 6 korrik 1859, në një familje fisnike. Ai ishte djali i Gustaf von Heidenstam, inxhinier, dhe Magdalena Charlotta von Heidenstam (me mbiemër të vajzërisë Rütterskiöld). U arsimua në shkollën Beskowska në Stokholm.
Ai studioi pikturë në Akademinë e Stokholmit, por e la së shpejti për shkak të problemeve shëndetësore. Më pas udhëtoi gjerësisht në Evropë, Afrikë dhe Lindjen e Mesme.
Ai u prit menjëherë si një poet premtues me botimin e përmbledhjes së tij të parë me poezi, Vallfart och vandringsår (Pelegrinazhi: Vitet e Endjes, 1888). Kjo përmbledhje e frymëzuar nga përvojat e tij në Lindje shënonte një largim nga natyralizmi që ishte mbizotërues në letërsinë suedeze të asaj kohe.
Dashuria e tij për bukurinë shfaqet gjithashtu në poemën e gjatë epike Hans Alienus (1892). Dikter (“Poezi”, 1895) dhe Karolinerna (Karolinët, 2 vëllime, 1897–1898), një seri portretesh historike të mbretit Karl XII të Suedisë dhe kalorësve të tij, shfaqin një pasion të fortë nacionalist. Përkthime në anglisht të disa tregimeve të shkurtra nga Karolinerna mund të gjenden në American-Scandinavian Review (New York), maj 1914, nëntor 1915 dhe korrik 1916. Dy vëllimet e Folkunga Trädet (Pema e Folkungëve, 1905–07) janë një rrëfim epik i një fisi të prijësve suedezë gjatë Mesjetës.
Në vitin 1910, në shtypin suedez u zhvillua një debat mes disa letrarëve suedezë mbi “shkatërrimin” proletar të letërsisë. Protagonistët e dy kampeve kundërshtare ishin August Strindberg dhe von Heidenstam. Në debat morën pjesë edhe profesorët Lidforss dhe Böök. Kontributi kryesor i von Heidenstam ishte pamfleti, i drejtuar kryesisht kundër Strindbergut, me titull Proletärfilosofiens upplösning och fall (“Rënia dhe shkatërrimi i filozofisë proletare”).
Përmbledhja poetike Nya Dikter, e botuar më 1915, trajton tema filozofike, kryesisht për ngritjen e njeriut drejt një njerëzie më të mirë përmes vetmisë.
Ai vdiq në shtëpinë e tij në Övralid më 20 maj 1940./KultPlus.com
