Së shpejti ekspozita “Persekutimi komunist i hartuesve të alfabetit shqip dhe familjarëve”

Posted on by Kult Plus

Ekspozita “Persekutimi komunist i hartuesve të alfabetit shqip dhe familjarëve”, është organizuar nga Instituti i Studimeve për Krimet dhe Pasojat e Komunizmit në Tiranë në bashkëpunim me Institutin Albanologjik – Prishtinë. Kjo ekspozitë e veçantë do të mbahet më 3 mars, ora 11:30, në hollin e Institutit Albanologjik.

Gjatë ekspozitës do të prezantohen fakte të panjohura më parë mbi persekutimin komunist të hartuesve të alfabetit shqip dhe familjeve të tyre. Do të shfaqen fotografi dhe dokumente të pazbuluara më parë mbi këtë tematikë.

Kjo ekspozitë është prezantuar më parë në disa vende brenda Shqipërisë, si dhe në Manastir me rastin e përvjetorit të Kongresit të Manastirit. Po ashtu, më 28-30 janar, 2025, është shfaqur në Institutin e Trashëgimisë Shpirtërore dhe Kulturore të Shqiptarëve në Shkup, nën kujdesin e Ambasadës Shqiptare në Maqedoninë e Veriut.

Me këtë rast, do të bëhet edhe nënshkrimi i memorandumit të bashkëpunimit ndërmjet Institutit Albanologjik-Prishtinë dhe Institutit të Studimeve për Krimet dhe Pasojat e Komunizmit në Tiranë./express/KultPlus.com

‘L’Albanese D’Italia’, gazeta e parë shqiptare

Posted on by Kult Plus

Më 23 shkurt të vitit 1848, njëri ndër shkrimtarët më të shquar shqiptar Jeronim de Rada, botoi në Napoli të Italisë gazetën e parë shqiptare, shkruan KultPlus.

Gazeta mbane emrin ‘L’Albanese D’Italia’ (Shqiptarët e Italisë)

Me këtë ai themeloi hapat e parë të shtypit kombëtar. Gjithashtu më 1883, ai botoi revistën e parë në gjuhën shqipe “Flamuri i Arbërit”. / KultPlus.com

De Rada mes fshatarëve të fshatit të tij arbëresh (FOTO)

Posted on by Kult Plus

Kjo është një foto e rrallë e Jeronim De Radës e cila besohet të jetë realizuar në vitet e fundit të jetës së poetit të njohur arbëresh.

De Rada këtu shihet mes fshatarëve (bujqxe,) me shkop në dorë, i pafaan, fukara i rrazbitur njësoj si ata…

Fotoja mendohet të jetë shkrepur në katundin Maqi ku De Rada ndërroi jetë më 28 shkurt 1903. /diasporashqiptare/ KulPlus.com

Kënga arbëreshe “Na martohet Jurendina” e lashtë sa gjuha shqipe (VIDEO)

Posted on by Kult Plus

Këngetari Pino Kakoca (1957), është një arbëresh nga katundi Shënd Dimitër Koroni në Kalabri, prej nga ishte edhe shkrimtari e poeti, Jeronim de Rada. Fakti se kjo pjesë e ka ruajtur më shumë fanatizëm traditën shqiptare dëshmohet edhe përmes kësaj këngë arbëreshe e cila është e lashtë po aq sa gjuha shqipe, shkruan KultPlus.

Kjo këngë flet për martesën e Jurendinës, ndërsa fton burra, gra e vasha të stolisura që të jenë pjesë e këtij ahengu për ta përcjellur martesën e saj me dhurata, valle, daulle, çifteli e dolli.
KultPlus po ju përcjellë këtë këngë arbëreshe të shoqëruar me pamje të jetës dhe kulturës arbëreshe në Itali, atje ku ata ruajtën traditën për 600 vite me radhë.

“Ngini (ngitni, ngani), oj gjindë të mira
Me dhurat’ e me dafina
Se martohet Jurendina
E ju, gra më të mëdha
Vjershëroni ju në dasmë
Lumturinë e Jurendinës
E ju, vashës të stolisur
Dridhni vallet të nisur
Me daull e çifteli
Ngrëni qelqet për dolli
Më fund e helqni këta raki
Për harenë e Jurendinës
Dehëni burra se na ndodhet
Një ditë çë s’mënd harrohet
Na martohet Jurendina
Qesh, oj më’, pa lot ndër sy
Nusja vete në Venetì
E Kostandini është besnik”.

Arbëreshët e Italisë Jugore (pjesa më e madhe) janë me prejardhje nga Shqipëria Jugore nga emigrimet e viteve 1400-1500-ës, si dhe nga viset arvanite të Greqisë jugore të po atyre viteve (pjesa më e madhe e tyre nga Labëria/Viset Çame nën Sarandë (Xarra, Butrinti, Markati apo Konispoli). / KultPlus.com

Kur poezia e Jeronim de Radës prezantohej me romantizmin europian

Posted on by Kult Plus

Nga Dorian Koçi

Një nga përfaqësuesit më të mëdhenj të elitës arbëreshe është padyshim Jeronim De Rada, që ndryshe nga paraardhësit e vet, jo vetëm pati meritën që hapi siparin e Romantizmit në letërsinë shqipe me veprën e tij “Këngët e Milosaos” 1836, por për herë të parë e integroi letërsinë e një komuniteti të vogël në rrjedhat europiane të kohës.

Këngët e Milosaos, si tekst letrar, kanë si motiv kryesor dashurinë e Milosaos me Rinën, bijën e Kalogresë. Gjithandej ndihet atmosfera e dashurisë së tyre, si në takimet në vende të ndryshme në fshat, që mund të quhet një fejesë apo dhe më vonë në martesën e tyre. Kangjelet duket sikur janë ilustrim i ndjenjës së tyre. Motivi që vë De Rada në bazë të kësaj vepre ashtë dashuria fatkeqe e dy të rinjve, që i pengon mjedisi. Përzgjedhja e një të dashure dhe rrethanat që të jenë të lumtur, është shfrytëzuar dhe në letërsinë romantike sentimentale, por poeti i ka dhënë një freski e origjinalitet të jashtëzakonshëm. Poema nuk pati sukses vetëm mes kolonisë arbëreshe në Itali. Duke qenë se vetë De Rada dëshironte të njihej në qarqet letrare të kohës, shpesh herë ndërmerrte takime, u dërgonte librat e vet apo mbante korrespodenca me njerëz të shquar të letrave në Francë, Itali e Gjermani. Dhe kështu u njoh në disa qarqe europiane letrare. Një takim i paharruar për të ka qenë me shkrimtarin e madh romantik francez Alfonse De Lamartine, në shtator të vitit 1844. De Rada në kujtimet e veta shkruan se:

“Ai ishte në kulm të karrierës së vet të shkëlqyer e të brohoritur. I shtyrë nga padurimi për të ditur (për të kuptuar) se nëse ndjenja krenare që kisha për veten ngrihej mbi ndonjë bazë të shëndoshë, kur Ai (Lamartine) kaloi nga Iskia, i dërgova, me anë të një marinari, një kopje të “Milosaos” me “Këngët e Serafinës”.

U fol në rrethin e miqve të mi për këtë guxim (thuhej se kishte pritur letrarët e Napolit me mirësjelljen e një njeriu që nuk i njeh) dhe shumë nga familjarët e mi prisnin që mendjemadhësia ime të merrte dënimin e merituar. Unë kisha zënë shtratin nga dhimbjet e shpirtit, kur pas pesë ditësh, marinari u kthye me këtë letër:

“Zotni,
Jam i lumtur për këtë shenjë vëllazërie politike mes jush dhe meje. Poezia ka ardhur nga brigjet tuaja dhe aty duhet të kthehet. Unë nuk kam pasur asnjë meritë tjetër veçse e kam parandjerë dhe që kam shprehur dëshirat e para për rilindjen dhe ringjalljen e Shqipërisë. Ju më shpërblyet së tepërmi. Më vjen keq për shkakun që më pengon t’ju shoh, dhe ju lutem të pranoni falënderimet dhe përgëzimet e mia.”
Lamartine
Iskia, 8 shtator 1844

Më andej, De Rada vazhdon me kujtimet kur u kthye nga Iskia: “I bëra një vizitë në Hotelin e të Huajve në bregdetin e Kiarias. Më tha fjalë që do të ngjallnin një farë krenarie në zemrën e cilitdo. Pastaj, disa ditë më vonë, ndërsa po largohesha nga vila bashkë me dy miq të mi, na kaloi pranë me familjen e Kontit Le Fevre, në karrocë. Hoqa kapelën dhe e përshëndeta. Ndërsa karroca ngjitej në të përpjetën e rrugës, vura re se zonjushat Le Fevre u ngritën në karrocë, kthyen kokat nga unë e më panë, duke m’i ngulur sytë. Gëzimi i madh ma dehte shpirtin.”

Korrespodenca, takimi dhe vlerësimi i poezisë së De Radës nga Lamartine, një nga shkrimtarët më të mëdhenj të kohës, nuk mund të shënohen në analet e kohës si rastësi të bukura mes dy njerëzve të letrave, por si një afinitet poetik i bekuar, që bënte të mundur prezantimin e vlerave të një vendi të panjohur në momentet më vendimtare të tij, kur po përpiqej të ringjallej. De Rada, ashtu si pothuajse gjithë shkrimtarët dhe poetët e mëdhenj shqiptarë, ka pasur fatin e mirë (apo të keq) që të mos përfaqësojë vetëm veten, por edhe fatin e trishtë të vendit të tij. Bota mesjetare arbëreshe kish trokitur kështu në kujtesën e vjetër të kontinentit, kur trekëndëshi Greqi-Itali-Shqipëri me qytetërimet e tyre të vjetra kishin shërbyer si mëndesha të qytetërimit europian.

Shënim: Kjo ese është botuar fillimisht me disa ndryshime në titull dhe text në blogun e autorit. / KultPlus.com

Aktorët e TKK-së pezullojnë grevën, marrin sinjale se çështja e tyre do të zgjidhet brenda tre javëve

Posted on by Kult Plus

Sindikata e Aktorëve të Teatrit Kombëtar të Kosovës ka njoftuar se pas një greve tre mujore, kanë vendosur që me shumicë votash të pezullojnë grevën dhe të rikthehen në skenë, pas zotimit të ministrit Hajrullah Çeku që do të plotësohen kërkesat e tyre.

“Pas një greve tre mujore dhe insistimit tonë të vazhdueshëm për një konfirmim zyrtar nga Ministria e Kulturës lidhur me afatin e zgjidhjes së çështjes së ekuivalentimit të pagave të aktorëve, na është komunikuar verbalisht nga një anëtare e Bordit të Teatrit Kombëtar se ministri Hajrullah Çeku është zotuar që kjo çështje do të zgjidhet brenda tre javësh”, thuhet në komunikatën e sindikatës.

Tutje, në njoftim thuhet se në momentin që Sindikata e Aktorëve merr një njoftim zyrtar nga ministria, do të ndërpritet greva.

“Në momentin që Sindikata e Aktorëve merr një konfirmim zyrtar nga MKRS-ja se ky zotim do të realizohet brenda afatit të deklaruar nga vetë Ministri Hajrullah Çeku, ne do ta ndërpresim përfundimisht grevën. Deri atëherë, me shumicë votash (9 pro, 5 kundër, 2 abstenim), sindikata vendos ta pezullojë grevën dhe t’i rikthehet skenës”, thuhet në komunikatë.

Poashtu, nga sindikata kanë njoftuar se nëse brenda afatit të përcaktuar njo çështje nuk zgjidhet, duke pasur mirëkuptim për pengesat eventuale, do të presin edhe për tre javë të tjera.

“Nëse edhe pas kësaj periudhe nuk kemi një konfirmim zyrtar nga MKRS-ja për aprovimin e kërkesës sonë për ekuivalentimin e pagave, ne rezervojmë të drejtën për të rifilluar grevën dhe veprimet e tjera sindikale, në përputhje me të drejtat tona ligjore”, kanë njoftuar nga sindikata.

“Njëkohësisht, njoftojmë publikun se po kthehemi në skenë dhe i mirëpresim me kënaqësi në shfaqjet tona”, thuhet tutje në njoftim./KultPlus.com

‘Jam pasioni i heshtur, në vatër pa oxhak, në luftë pa shpatë’

Posted on by Kult Plus

Poezi nga Hermann Hesse (Nobel, 1946)

Jam një yll

Jam një yll në universin qiellor,
Që vëzhgon dhe përçmon botën,
Dhe tretet brenda dritës së vet.

Jam deti që tërbohet natën,
Deti që ankohet, rënduar nga viktimat,
Bashkë me mëkatet e vjetra, mbledh edhe të reja.

Kam mërguar nga bota juaj,
I rritur në krenari dhe i tradhtuar prej saj,
Jam mbret pa atdhe.

Jam pasioni i heshtur,
Në vatër pa oxhak,
Në luftë pa shpatë,
I sëmurur nga vetë forca ime. / KultPlus.com

Chaplin: Që të qeshësh me të vërtetë, duhet ta marrësh dhimbjen tënde, dhe të luash me të

Posted on by Kult Plus

Përveçse me role që e kanë skalitur në kinematografi, siç është ai i endacakut, Charlie Chaplin ka lënë edhe shumë aforizma brilantë, shkruan KultPlus.com

KultPlus jua sjell 11 thëniet me mesazh shumë të qartë :

Jam në paqe me Zotin. Konflikti im është me Njeriun.

Ne mendojmë shumë dhe ndjejmë pak.

Një prej ironive të jetës është që të bësh gjënë e gabuar, në momentin e duhur.

Asgjë nuk është e përhershme në këtë botë të ligë – as edhe telashet.

Një ditë pa qeshur, është një ditë e çuar dëm.

Karakteri i vërtetë i një burri shfaqet kur ai është i dehur.

Që të qeshësh me të vërtetë, duhet ta marrësh dhimbjen tënde, dhe të luash me të!

Më pëlqen gjithmonë që të eci në shi, kështu askush nuk do të më shohë duke qarë.

E qeshura është zbutësi i dhimbjes.

Dëshpërimi është një narkotik. Ai e vë mendjen në gjumë dhe e shpie drejt indiferencës.

‘Unë s’kam shtëpi, as ti këngë, që të dy jemi të shkretë’

Posted on by Kult Plus

Poezi nga Mirko Gashi

Kënga

Unë kam këngë
ti shtëpi
dhe që të dy jemi poetë

unë s’kam shtëpi
as ti këngë
që të dy jemi të shkretë

mua fjalët më mungojnë
ty me duar të tregojnë

veshët myku m’i vërshoi
në erë një thirrje e preka

andaj
çdo gjë mirë u bë –
ti ke shtëpi
unë këngë

dhe kështu
që të dy jemi poetë
Un’ e Ti. / KultPlus.com

“Historia botërore do të shkruhet vetëm kur në të marrin pjesë edhe shqiptarët”

Posted on by Kult Plus

Maksimilian Lamberci ishte albanolog austriak. Maksimiliani ka lënë diku rreth 60 dorëshkrime në të cilat paraqet të dhëna mbi folklorin e folkloristikën, mitologjinë, etnologjinë, gjuhësinë, letërsinë, historinë.

Publikimi i tij i parë në fushën e studimeve shqipe ishte një libër gjuhe dhe leximi shqip më 1913; pastaj shkoi Italinë e Jugut për të shqyrtuar të folmet shqip atje; në veçanti iu kushtua dialektit verior arbëresh në Abruzzo dhe Molise, sidomos dialektit në Badhesas (Villa Badessa).

Studiuesi, profesor universitar dhe albanologu i njohur austriak, prof. dr. Maksimilian Lamberc, që nga viti 1906 kur dëgjoi gjuhën shqipe në Atikë të Greqisë, e deri më 1963, kur vdiq, nuk iu nda punës për t’i çuar përpara studimet albanologjike në fushë të folkloristikës, e sidomos të epikologjisë e të poetikës së përrallës, të mitologjisë, e në veçanti të demonologjisë, të së drejtës zakonore, sidomos të Kanunit të Lekë Dukagjinit, të morfologjisë, të sintaksës, të dialektologjisë, të leksikologjisë, të drejtshkrimit, të historisë së gjuhës, të letërsisë, të historisë së letërsisë, të dramës, të përkthimit, sidomos të Gjergj Fishtës etj.

Sot po e sjellim njërën nga thëniet më të bukura të tij pë shqiptarët:

“Historia e vërtetë botërore do të shkruhet vetëm atëherë kur në hartimin e saj do të marrin pjesë edhe shqiptarët”. /KultPlus.com

Magjia e kryeveprave kosovare, italiane e spanjolle në koncertin e Filharmonisë së Kosovës nën drejtimin e Antoine Marguier

Posted on by Kult Plus

Flonja Haxhaj

Mbrëmjen e djeshme, Atelieja e Pallatit të Rinisë në Prishtinë u mbush me tingujt magjepsës të kryeveprave të muzikës klasike evropiane në koncertin e Filharmonisë së Kosovës. Nën drejtimin e dirigjentit, Antoine Marguier, programi ofroi një udhëtim artistik përmes muzikës së kompozitorëve kosovarë, italianë dhe spanjollë, një përzgjedhje kjo që pavarësisht vështirësive teknike, krijoi për audiencën një atmosferë të paharrueshme, shkruan KultPlus.

 Koncerti nisi me ‘Simfoninë nr. 1’ të kompozitorit të kosovar Rexho Mulliqi. Kjo vepër madhështore, e mbushur me motive të pasura folklorike dhe emocion të thellë, tingujt të fuqishëm dhe dinamika dramatike, ofroi që në hapje një emocion të veçantë.

Më pas, në skenë u ngjit saksofonisti famë botërore, Vitaly Vatulya i cili u paraqit me veprën ‘AlBalcanica’ një krijim i kompozitorit kosovar Valton Beqiri. Me mjeshtërinë e tij, bashkëpunimin dhe orkestën dhe dirigjentin, Vatulya arriti të sjellë në jetë meloditë plot emocione dhe ritmet dinamike të kësaj vepre.

Ndërkaq, mbrëmja arriti kulmin me paraqitjen mbresëlënëse të sopranos, Besa Llugiqi. Llugiqi solli madhështinë e operës italiane në skenë me interpretimet e saj të fuqishme të arieve ‘Un bel dì vedremo’ nga ‘Madama Butterfly’ e Puccinit dhe ‘È strano… Sempre libera’ nga ‘La Traviata’ e Verdit. Me emocionin dhe virtuozitetin e saj, Llugiqi pasqyroi dramën dhe pasionin e këtyre veprave të pavdekshme operistike.

Pas emocioneve të pjesës së parë, koncerti vazhdoi me ‘Simfoninë nr. 2’ të kompozitorit Kreshnik Aliçkaj, një vepër që pasqyron frymën bashkëkohore dhe energjinë e muzikës moderne kosovare. Ndërkaq, mbrëmja u përmbyll me ‘The Three-Cornered Hat, Suita nr. 2’ nga kompozitori spanjoll Manuel de Falla, një vepër e gjallë dhe plot ngjyra që solli në skenë atmosferën vibrante të folklorit spanjoll.

Ky koncert i Filharmonisë së Kosovës, dëshmoi edhe një herë potencialin e këtij institucioni që pavarësisht kushteve dhe sallës jo adekuate, arritën të prezantojnë një program të përmasave botërore, e për këtë ata morën një mori duartrokitjesh nga publiku.

Pas koncerti, për KultPlus foli dirigjenti Antoine Marguier, i cili mbi të gjitha vlerësoi lart krijimtarinë e kompozitorëve kosovarë, e sidomos të veprave që u performuan në këtë mbrëmje.

“Për mua është gjithmonë interesante që të zbuloj muzikë të re sepse kjo është diçka e re për mua, pra muzika nga Kosova, dhe mendoj që është shumë e bukur, shumë muzikë energjike dhe bashkëkohore. Ishte një program i vështirë për shkak të shumëllojshmërisë, kishim muzikë italiane, spanjolle, kosovare. Pra kishte shumë gjëra të vështira, shumë karaktere të ndryshme dhe kishte nevojë për një koncentrim shumë të madh si për mua ashtu edhe për orkestrën”, u shpreh Marguier.

Ndërkaq, pas paraqitjes së saj në dy prej karaktereve më të vështira të muzikës klasike, sopranoja Besa Llugiqi shprehet e lumtur për këtë performancë dhe për bashkëpunimin e saj me Filharmoninë e Kosovës.

“Të performoj me Filharmoninë e Kosovës është gjithmonë kënaqësi për mua. Për veprat që i kemi përzgjedhur, mund të them se janë jashtëzakonisht të vështira teknikisht, e sidomos në një koncert ku të dyja është goxha sfidë për ta përballuar, sepse janë natyra të ndryshme, karaktere të ndryshme dhe vështirësi të ndryshme teknike. Njëra është më dramatike, tjetra ka më shumë nota të larta por që mendoj që tek publiku shkuan shumë mirë dhe kjo është më e rëndësishmja”, theksoi Llugiqi duke shtuar më tutje se shpreson që edhe në koncertin e radhës me Filharmoninë e Kosovës në Bern të Zvicrës, do të prezantohen po ashtu denjësisht.

Po ashtu, për KultPlus foli edhe saksofonisti, Vitaly Vatulya, i cili shprehet i kënaqur që pati mundësinë që të prezantohet përpara audiencës së Kosovës me një vepër të një kompozitori vendas.

“Mendoj që shkoi shumë suksesshëm dhe është një nder dhe kënaqësi e madhe për mua që të luaj për këtë audiencë entuziaste dhe sidomos një pjesë nga kompozitor vendas, i cili shkroi këtë pjesë për saksofon duke përdor ritme dhe motive tradicionale ballkanike dhe mendoj që është një investim i madh për të ardhmen e muzikës në Kosovë”, tha Vatulya për KultPlus.

Ndërkaq, ju kujtojmë se ky ishte koncerti përmbyllës i Filharmonisë së Kosovës për muajin shkurt, kurse koncerti i radhës do të mbahet në Bern të Zvicrës, më 12 mars, 2025./KultPlus.com

Hapet sot ekspozita “Shkëmbimi i perspektivave” në Shtëpinë e Evropës në Prishtinë

Posted on by Kult Plus

Ekspozita “Shkëmbim i perspektivave” do të hapet sot nga ora 18:00 në Shtëpinë e Evropës në Prishtinë.

Kjo ekspozitë retrospektive e artistëve serbë që jetojnë në Kosovë, prezanton punimet e paraqitura në Shtëpinë e Evropës, në Mitrovicë të Veriut gjatë vitit 2024, duke ofruar vështrim në shprehje dhe tema të ndryshme artistike.

Artistët pjesëmarrës janë: Aleksandra Negojeviq, Dejan Periq, Stefan Boshkoçeviq dhe Pavle Rapajiq.

Ekspozita në fjalë është një mundësi për të përjetuar dialogun artistik që lidh komunitetet dhe perspektivat përmes krijimtarisë./KultPlus.com

“Lonely Planet”: Gjithçka që duhet të dini përpara se të vizitoni Shqipërinë

Posted on by Kult Plus

Nga të gjitha vendet ku kam qenë (mbi 60), stereotipet që dëgjoj për Shqipërinë janë nga më të ndryshmet, shkruan Joel Balsam për revistën e udhëtimeve “Lonely Planet”.

Përveç se vendi është i mrekullueshëm – Shqipëria është një komb në zhvillim që vazhdon të dalë nga një diktaturë brutale 45-vjeçare që përfundoi në vitin 1991.

Shqipëria ka një shkallë krimi më të ulët se ajo e Kanadasë dhe popullohet me turistë çdo verë – duke pasur parasysh plazhet e saj të mrekullueshme, shëtitjet e mahnitshme dhe qytetet “muze” magjepsëse të listuara në UNESCO.

Filloni të planifikoni udhëtimin tuaj në Shqipëri pa asnjë shqetësim.

Ja çfarë duhet të dini përpara se të vizitoni Shqipërinë:

Shqipëria është e sigurt

Ndoshta ishte filmi “Taken” i vitit 2008, në të cilin Liam Neeson lufton kundër trafikantëve shqiptarë të qenieve njerëzore që rrëmbyen vajzën e tij. Ose lajmet e bujshme për mafian shqiptare nëpër Evropë. Apo ndarjet e lashta etnike në rajon. E gjithë kjo mund të ketë kontribuar në një reputacion të keq të pamerituar kur bëhet fjalë për sigurinë.

Thjesht nuk është e vërtetë. Vjedhjet këtu nuk janë të zakonshme, dhe shumë turiste të vetme nuk e shohin Shqipërinë më të rrezikshme se ndonjë vend tjetër në Evropë.

Gjithashtu, autostradat kryesore janë të mirëmbajtura.

Shmangni korrikun dhe gushtin nëse nuk ju pëlqejnë turmat

Ndërsa shumë video të mediave sociale kanë promovuar Shqipërinë, ato gjithashtu kanë kontribuar që Riviera Shqiptare të mbushet plot me vizitorë çdo verë.

Në shumicën e plazheve në dhe përreth fshatit të njohur të Ksamilit, nuk do të gjeni lehtësisht hapësirë ​​për të vënë një peshqir.

Në mënyrë të ngjashme, qytetet e Shqipërisë të mbrojtura nga UNESCO, Berati dhe Gjirokastra – mbushen me vizitorë në muajt e ngrohtë dhe shtigjet e ecjes në Bjeshkët e Nemuna midis Thethit dhe Valbonës – mund të jenë të mbushura me njerëz.

Në vend të kësaj, rezervoni udhëtimin tuaj në Shqipëri në pranverë (maj dhe qershor) ose vjeshtë (shtator dhe gusht) për të qenë në vendin e temperaturave të ngrohta dhe pa turma.

Hyrja është e lehtë dhe pa viza

Për shtetasit e më shumë se 80 vendeve, një vizë turistike 90-ditore nuk do t’ju kushtojë asgjë. Kur të mbërrini në Aeroportin Ndërkombëtar të Tiranës, do të skanoni pasaportën tuaj dhe do të hyni në Shqipëri pa pasur nevojë të flisni me një oficer të sigurisë kufitare.

Për shtetasit amerikanë bëhet edhe më mirë: një vizë turistike falas ju lejon të qëndroni deri në një vit.

Merrni tragetin për në Shqipëri nga Korfuzi nëse plazhi është prioriteti juaj

Aeroporti ndërkombëtar i Shqipërisë është në Tiranë, i cili është të paktën disa orë me makinë nga plazhet më të mira të Rivierës Shqiptare.

Nëse prioriteti juaj është plazhi, fluturoni për në ishullin grek të Korfuzit dhe më pas merrni tragetin për në Sarandë.

Plazhet rreth Ksamilit janë të aksesueshëm lehtësisht – dhe ju mund të merrni me qira një makinë për të shkuar në veri për plazhe më të qeta.

Përdorni taksi elektrike në Tiranë

Nëse fluturoni në aeroportin e Tiranës, blini një kartë SIM nga një operator lokal dhe më pas kontaktoni një kompani taksish elektrike – për t’ju marrë.

Ose hipni në një autobus aeroporti për një udhëtim 30- minutësh deri në Sheshin Skënderbej në zemër të Tiranës. Autobusët vijnë çdo një orë dhe ju mund të paguani me para në dorë.

Shqipëria është miqësore me fëmijët

Prindërit shqiptarë janë ata që i nxjerrin fëmijët me vete kudo që shkojnë dhe i trajtojnë të vegjlit si mbretër.

Mos ngurroni të merrni me vete edhe femijët tuaj. Në shumicën e qyteteve shqiptare, strukturat e lojërave janë të shumta për të ndihmuar në djegien e energjisë.

Merrni me qira një makinë 

Planifikimi i një itinerari në Shqipëri do të varet nga koha që ju do të keni në dispozicion.

Nëse dëshironi të shfrytëzoni sa më shumë kohën tuaj, merrni parasysh marrjen me qira të një makine.

Mund të përdorni një agjenci ndërkombëtare në aeroportin e Tiranës, ose të paguani cash me një çmim më të mirë në një agjenci lokale.

Nëse vozitni, shmangni lundrimin nëpër Malet e Nemuna veriore, pasi moti është i paparashikueshëm. Në vend të kësaj, shkoni në një turne ecjeje që përfshin një shëtitje me varkë në Valbonë. Akomodimet në Shkodër mund të planifikojnë udhëtimin për ju.

Zbuloni ushqimin dhe verën shqiptare

Ashtu si fqinjët e tij të dikurshëm të pushtuar nga osmanët, shqiptarët ofrojnë mish të shijshëm të pjekur në skarë dhe raki të fortë (rrushi ose kumbulle).

Vendi po zhvillohet gjithashtu si një destinacion verërash, veçanërisht rreth qytetit qendror shqiptar të Beratit.

Sigurohuni që të vizitoni zgarën tradicionale në Pazarin e Ri të Tiranës dhe përgjatë Rrugës së Kavajës provoni qoftet, taratorin, byrekun (me mish, djathë ose spinaq).

Përgjatë Rivierës shqiptare, ushqimi është i ngjashëm me atë që do të gjeni në Itali apo Greqi, makarona me produkte deti dhe sallatë greke si artikuj të njohur të menusë.

Pjatat priren të jenë të shijshme dhe shumë më të lira se sa në restorante të ngjashme buzë detit në vendet fqinje.

Historia magjepsëse e Shqipërisë

Si në shekujt e kaluar ashtu edhe në ditët e sotme, historia shqiptare të magjeps. Ju mund të dini rreth Nënë Terezës, një shqiptare e lindur në Maqedoninë e Veriut – por merrni pak kohë për të mësuar rreth Skënderbeut, heroit kombëtar që mbrojti vendin kundër Perandorisë Osmane për disa dekada – gjatë një vizite në qytetin e Krujës, dhe rreth Enver Hoxhës, diktatorit të vendit./atsh/KultPlus.com

Gjinushi: Akademia e Shkencave, jo më institucion honorifik

Posted on by Kult Plus

Në mbledhjen e Asamblesë së Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, kryetari akad. Skënder Gjinushi, paraqiti raportin përmbledhës të veprimtarisë vjetore të Akademisë së Shkencave për vitin 2024.

“Viti 2024 shënoi kthimin e Akademisë nga një institucion thjesht honorifik, në një institucion kryesor aktiv të kërkimit shkencor. Për herë të parë pas 17 vjetësh institutet e albanologjisë, Qendra e Studimit të Artit si dhe ajo e bioteknologjisë e gjenetikës e ushtruan aktivitetin e tyre si pjesë aktive e kërkim-studimit pranë Akademisë, si njësi të përhershme të saj”, u shpreh akad. Gjinushi.

Kreu i ASHSH theksoi se, investimi për shkencën është investimi më i drejtpërdrejtë për brezat e rinj dhe masa më efikase për frenimin e largimit të trurit, madje dhe për rithithjen e tij.

Me tej, Gjinushi trajtoi në fjalën e tij rikonfirmimin e tezave bazë të albanologjisë, vjetërsinë e gjuhës shqipe e të popullit shqiptar, etj. duke theksuar se, Akademia nuk është mohuese, por vërtetuese e lashtësisë dhe origjinës së hershme të shqipes e qenies së saj një degë fillestare e trungut indoeuropian, degë-bijë.

Kryetari i ASHSH, cilësoi përgatitjen e Fjalorit të madh të shqipes si realizimin më të rëndësishëm të kësaj akademie. Prej 100 mijë lema që ishte parashikimi, fjalori do të përmbajë 120 mijë lema.

Një nga projektet e ASHSH për të ardhmen është të ketë dhe entin e saj botues. Në programin dhe synimet e ASH-së për vitin 2025 parashikohen që të kryen rreth 140 aktivitete, 84 projekte, botimi i 11 periodikëve dhe rreth 65 tituj veprash a aktesh konferencash a botime promovuese.

Objektivi kryesor është rritja e investimeve për shkencën, me programim të qartë, për të arritur te niveli i financimit 1% të GDP-së para vitit 2030, objektiv ky i vënë në Samitin e Akademive e të universiteteve publike në kuadër të procesit te Berlinit, zhvilluar në Tiranë./atsh/KultPlus.com

Natën kur binte borë shtëllungë

Posted on by Kult Plus

Poezi nga Donjeta Mejtani

të prita jashtë teatrit
me gotën e venës së nxehtë n’dorë
dhe zemrën e shtrëngueme n’gjoks.
të prita me afshin e fshehun nën mangë,
e m’u duk sikur t’kam pritë ashtu
edhe nëpër jetë të tjera
jashtë portave të drunjta
diku nëpër qytete tashma t’shembuna t’botës.

por fjala jote e ashpër, e ftohtë
si tehu i nji brisku të mprehtë
m’u duk se e shqeu vellon e qiellit
e ma shembi me krejt çka kish në të mbi kokë
re të bardha zbarkuen si kuaj të tërbuem teposhtë
natën kur më the që na s’bahemi dot,
natën kur binte borë shtëllungë.

kerri yt endej e endej në rrugët e ngushta
në periferi të këtij qyteti t’dërrmuem
në atë ftohtësi rrëshqitëse
bora hidhej rreptë mbi xhamin e përparmë,
fshirëset edhe ma rreptë e heqnin tutje
e ti si statujë më dukeshe,
si statujë e krisun, si statujë e ngrirë
ulun pranë meje në trishtim,
me mendjen e ikun në dëlir./KultPlus.com

“Fiamuri Arbërit”, revista e parë shqiptare e themeluar nga De Rada

Posted on by Kult Plus

Më 20 korrik 1883, doli numri i parë i revistës së përmuajshme “Fiamuri Arbërit”.

Kjo reviste njihet si revista e parë shqiptare, në numrat e së cilës ngulmohej për autonominë e Shqipërisë. “Fiamuri Arbërit” ishte e natyrës politike, shoqërore, kulturore dhe letrare në gjuhën shqipe (arbëreshe) dhe në italisht.

Fillimisht u botua në Koriliano Kalabro dhe nga shtatori i vitit 1885 në Kozenca. Botimi i saj u ndërmor nga personaliteti i botës arbëreshe, Jeronim de Rada.

De Rada, i cili gëzon atributet e “babait” të gazetarisë shqiptare, kish konceptuar edhe “L’albanese d’Italia”, të përditshmen e parë në historinë e shtypit shqiptar./ KultPlus.com

Alphonse De Lamartine: Skënderbeu politikani e mbreti i shqiptarëve

Posted on by Kult Plus

Në faqen n°314 të librit me titull “Histoire de la Turquie II – Historia e Turqisë II”, të poetit, romancierit, dramaturgut dhe politikanit të njohur francez, Alphonse De Lamartine, botuar në Paris në 1862, gjejmë një përshkrim të veçantë për heroin tonë kombëtar, Gjergj Kastriotin, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar:

“Skënderbeu nuk ishte vetëm një konspirator gjakatar, një dezertor i pabesë, një vrasës nokturn; ai ishte gjithashtu një hero dhe një politikan. Ai e pa stuhinë që kishte tërhequr në vendin e tij, dhe u betua ndaj popullit të tij që të shlyejë krimin e tij deri në fund.

Disa mijëra shqiptarë, më të kaliturit, u vendosën prej tij, si më parë grekët në Termopilët (Termophyles), që t’i bllokonin ushtrisë osmane grykën e ngushtë dhe të thellë që ngrihet nga Maqedonia në Epir.

Ai thirri në Krujë pesë motrat e tij, të martuara me krerë të tjerë shqiptarë të krahinave fqinje, vëllezërit, nipat, prindërit e tij, miqtë dhe klientët e shtëpisë së tij, të gjithë krerët e qyteteve, fshatrave, fiseve malësore, të bashkuar nga shpirti i racës dhe britmës së gjakut.

Dymbëdhjetë mijë shqiptarë dhe shqiptare nga të gjitha radhët dhe moshat shkuan me armët në dorë, me fenë ose me lirinë në zemër, në këtë këshill të madh të kombit në Krujë.

Emri i Skënderbeut, rinia, figura, elokuenca, grada e tij në Shqipëri, suksesi i tij në ushtritë turke, ku vetëm ai kishte sekretin për t’i mundur, nga që vetë i pati habitur me guximin e tij, prestigjin e dëbimit, gjakun e vezirit të therur me dorën e tij, kufomat e dhjetë mijë otomanëve të Muratit të II, animuan këtë asamble popullore me një heroizëm, i cili u përcjell të nesërmen nga gratë, pleqtë, fëmijët, deri në shkëmbinjtë më të fundit të Shqipërisë.

Me një zë unanim, motori i kryengritjes u shpall lider. Shqipëria nuk njohu më asnjë princ tjetër kombëtar përveç atij që i solli kombësinë dhe fenë e saj; thesare, armë, krahë, zemra, jetë e vdekje, gjithçka ishte e tij. Skënderbeu u bë në një ditë jo vetëm mbreti, por edhe emri i shqiptarëve”, shkruan Darsiani.com./ KultPlus.com

Vepra “15 ditë prilli” nga Anisa Markarian, në teatrin “Aleksandër Moisiu” të Durrësit

Posted on by Kult Plus

“Një ngjarje që nuk duhet humbur”, e ka cilësuar teatri “Aleksandër Moisiu”, dramën e vënë në skenë nga regjisorja Driada Dervishi.

“15 ditë prilli” është dramatizimi i romanit me të njëjtin titull të autores Anisa Markarian dhe vjen premierë absolute në teatrin “Aleksandër Moisiu” në datat 1, 2, 3, 4 mars. Ngjarjet tregojnë 15 ditët e festimit të ditëlindjes së udhëheqësit të lavdishëm, që zhvillohet gjatë një periudhe dyjavore, duke përshkruar ngjarje të ndryshme që ndodhin brenda kësaj periudhe.

Teksti është një gërshetim i situatave sa dramatike, aq groteske e me nota humori që e bëjnë shikuesin të buzëqeshë.

Autorja Anisa Markarian, e njohur nga publiku i gjerë si aktore protagoniste e kinematografisë, prej vitesh i është kushtuar shkrimit, duke botuar “Sënduku i kujtimeve’, “15 ditë prilli”, “Shtëpia tek Selvia”, “Më përfytyrohesh” etj.

Vetë autorja e veprës, e konsideron “15 ditë prilli” si një detyrim moral për të transmetuar kujtimet dhe përvojat e saj te brezat e ardhshëm, ndërsa regjisorja Driada Dervishi e cilëson si produksion të jashtëzakonshëm për shkak edhe të pjesëmarrjes së 12 aktorëve dhe njëkohësisht një sfidë të veçantë për të.

Në shfaqje interpretojnë: Yllka Mujo, Hervin Çuli, Alesia Xhemalaj, Romir Zalla, Suela Bako, Mimoza Marjanaku, Amos Zaharia, Adelina Muça, Xhuliano Brisku, Aleksandër Seitaj, Sanie Hoti, Jaho Guma.

“15 ditë prilli” vjen me muzikën e Rona Castrioti dhe me skenografi të Beqo Nanaj./ KultPlus.com

“Karnavalet e Korçës” në Teatrin Kombëtar

Posted on by Kult Plus

U shfaq mbrëmë në Teatrin Kombëtar, komedia “Karnavalet e Korçës” me regji të Erion Isait. Shfaqja do të vihet në skenën e ArTurbina edhe 3 netët në vazhdim (28 shkurt dhe 1, 2 mars).

“Karnavalet e Korçës” nga Erion Isai ka korrur sukses gjatë vënieve në skenë brenda dhe jashtë vendit (Athinë). Ajo ishte vepra më e mirë edhe në Festivalin Mbarëkombëtar të Komedisë “Koko Fest”, në edicionin e tij të 11-të.

Nikollaqi, Olimbia, Afroviti, si dhe personazhet e tjerë u ngjitën në skenë nga një kast aktorësh të përzgjedhur.

Aktori korçar Arben Dervishi, i cili u rikthye në skenë pas 12 vitesh shkëputje ishte në rolin e tregtarit Nikollaq Jorganxhi, aktorja Zamira Kita në rolin e Olimbisë, aktorja Paola Kodra në rolin e Afrovitit.

Shfaqja ngrihet mbi personazhet që krijoi Spiro Çomora: Nikollaq dhe Olimbi Jorganxhi; tregtarë të fuqishëm në Korçë, kërkojnë dhëndër për vajzën e tyre 36-vjeçare, Afrovitin.

Martesa has në pengesat e përzgjedhjes së kandidaturave për shkak të dëshirës pa kompromis së Olimbisë për t’i blerë vajzës piano përveç prikës. Risjellja e veprës “Karnavalet e Korçës” vjen ndryshe; si një rreth i madh vicioz bullizimi, deprimimi social, viziv, virtual, shoqëror dhe ekonomik. / KultPlus.com

Restaurimi i Kullës së Sulejman Vokshit, monument i trashëgimisë kulturore

Posted on by Kult Plus

Kulla e Sulejman Vokshit në Gjakovë po restaurohet. Lajmin e dha ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit të Republikës së Kosovës, Hajrulla Çeku. Ministri Çeku tha se para shumë vitesh, kishte nisur projekti i restaurimit me operator të papërgjegjshëm, duke lënë pasoja të shumta dhe duke shkaktuar vonesa të panevojshme.

“Tashmë, punimet do të bëhen në mënyrë profesionale, gjithnjë në respekt për vlerat e kësaj ndërtese që lidhet me një ndër figurat qendrore të historisë sonë kombëtare”, u shpreh në rrjetet sociale ministri Hajrulla Çeku.

Kulla e Sulejman Vokshit është një monument i trashëgimisë kulturore dhe gjendet në hyrjen e Çarshisë së Vjetër në Gjakovë. Objekti është ndërtuar në fillim të shek. XVIII dhe ka rëndësi të madhe historike sepse aty u lind heroi ynë kombëtar Sulejman Vokshi, i cili ishte njëri ndër themeluesit e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit.

Objekti ka vlera arkitektonike, është ndërtuar me tulla të pjekura, gurë natyralë, dru, llaç gëlqere, kurse mbulesa është me qeramidhe tradicionale. Objekti është në dy etazhe, e drejtuar në perëndim-jug, me dritare katërkëndëshe. Bodrumi gjendet mbi tokë dhe ka shërbyer për ruajtjen e ushqimit. Objekti ka pësuar disa transformime të vogla, sidomos në enterierin e brendshëm dhe në dyer e dritare.

Sulejman Vokshi ishte në vijën e parë të luftës për pavarësinë e plotë të trojeve shqiptare. Themeloi dhe priu, politikisht dhe ushtarakisht, Lidhjen e Prizrenit.

Në një hark kohor të shkurtër, nën drejtimin e tij, pushteti administrativ e ushtarak i Lidhjes së Prizrenit mundi të konsolidohej duke u shtrirë drejt Shkupit, Prishtinës, Mitrovicës, Gucit, Vuçiternës, Preshevës etj.

Në cilësinë e kryetarit të shtabit të forcave shqiptare, Sulejman Vokshi mori pjesë në luftën e zhvilluar kundër forcave osmane të Dervish Pashës, për mbrojtjen e Lidhjes në Shtimje e Slivovë. Shfaqi qëndresë të patundur ndaj pushtuesit osman, edhe pas shpërndarjes së qeverisë së Lidhjes. Në vitin 1885 organizoi në Kosovë kryengritjen e radhës kundër zgjedhës së huaj. Për aktivitetin e tij atdhetar, Gjykata e Jashtëzakonshme e Prizrenit e dënoi me vdekje, vendim ky që nuk gjeti zbatim, pasi Vokshi u lirua nga burgimi.

Figura e tij u përjetësua jo vetëm në historiografi, por edhe në këngët popullore historike të asaj periudhe, dramaturgji etj./ KultPlus.com

Jeronim De Rada, ideologu i Rilindjes Kombëtare

Posted on by Kult Plus

Jeronim De Rada, një ndër figurat më të ndritura të botës arbëreshe, themeluesi i Rilindjes tonë Kombëtare, mësues, botues, folklorist, filolog dhe poet i shquar kishte vdekur më 28 shkurt të vitit 1903.

Ai kishte lindur më 29 dhjetor 1814 në komunën e Maqit, (Macchia) në Kozenca të Italisë.

De Rada që herët iu përkushtuar çështjes shqiptare.  Aktivitetet e tij publicistike, letrare dhe politike, ishin thelbësore jo vetëm për  ndërgjegjësimin rreth minoritetit Arbëresh në Itali, por edhe për vendosjen e themeleve të një letërsie kombëtare shqiptare.

Veprat e tij, në të cilat mbizotëron dashuria e zjarrtë për prejardhjen e tij, janë një dëshmi e mbijetesës së identitetit shqiptar, i vënë përballë sfidave të shumta gjatë historisë. Në tetor të 1934-s, me dëshirë të babait të tij, u regjistrua në Fakultetin e Drejtësisë së Napolit, por fokusi kryesor i tij mbeti mbledhja e materialeve folklorike dhe letërsia.

Pikërisht në Napoli, më 1836 nxori botimin e parë të poemës së tij më të njohur në shqip “Këngët e Milosaos”, me titullin Poezi shqiptare të shekullit XV. Vepra e tij e dytë, Këngë historike shqiptare të Serafina Topisë, grua e princit Nikollë Dukagjini, Napoli 1839 nuk u la të qarkullojë nga autoritetet burbone nën pretekstin se De Rada kishte lidhje me grupet komplotiste gjatë të ashtuquajturit ‘Risorgimento’ në Itali.

Në vitin e revolucioneve në Evropë, më 1848 De Rada themeloi gazetën “Shqiptari i Italisë” (L’Albanese d’Italia), ku u përfshinë artikuj në gjuhën shqipe. Kjo gazetë dygjuhëshe, me karakter ‘politik, moral e letrar’ e me një tirazh prej 3200 kopjesh, ishte i pari periodik në gjuhën shqipe i botuar ndokund. Më 1883 themeloi revistën mujore dygjuhëshe “Fiamri Arbërit”.

Ky periodik, i botuar në fillim në Macchia e më pas në Kozencë, zgjati deri në nëntor të vitit 1887 dhe me gjithë censurën turke e greke, lexohej gjerësisht edhe nga shqiptarët në Ballkan. Më 1892 De Rada u riemërua mësues i gjuhës dhe i letërsisë shqiptare në kolegjin e Shën Adrianit në Shën Mitër dhe më 1895 organizoi të parin kongres gjuhësor arbëresh në Koriliano Kalabro./ KultPlus.com

Enver Petrovci sot feston 71 vjetorin

Posted on by Kult Plus

Enver Petrovci lindi më 28 shkurt 1954 në Prishtinë. Është një aktor dhe regjisor shqiptar. Fillimisht studioi në Shkollën e Lartë Pedagogjike në Prishtinë në degën e aktrimit, më pastaj mbaroi studimet Universitare për aktor edhe në Fakultetin e Arteve Dramatike në Universitetin e Beogradit.

Ka arritur karrierë shumë të suksesshme në teatër, sidomos në atë “Atelieja 212” me rolet e luajtuara aty u bë i njohur në mbarë ish Jugosllavinë duke u vlerësuar si një nga aktorët me të famshëm të asaj kohe. Pas mbarimit të luftës në ish Jugosllavi, pas vitit 1999 vazhdoi me sukses karrierën e tij artistike kryesisht në trojet shqiptare, në Kosovë, Shqipëri por edhe më gjerë.

Interpretimet e tij në film ishin gjithashtu shumë të mirëpritura duke arritur famë shumë të madhe në kinematografinë ish jugosllave, shqiptare dhe ndërkombëtare.

Është njëri nga themeluesit dhe profesorët e parë të degës së Artit Dramatik pranë Fakultetit të Arteve në Univerisitetin e Prishtinës. Pra, në vitin 1989 ai kthehet nga Beogradi për të ligjëruar lëndën e aktrimit në Universitetin e Prishtinës, ku dhe formohen kuadro të reja të aktorëve në Kosovë./ KultPlus.com

Presidentja Osmani: Alban Bujari e bëri historinë të pavdekshme përmes imazhit

Posted on by Kult Plus

Presidentja Osmani ngushëllon familjen, Grupin “Koha” dhe komunitetin e gazetarëve për ndarjen e parakohshme nga jeta të fotoreporterit Alban Bujari.

“Me dhembje të thellë morëm lajmin për ndarjen e parakohshme nga jeta të Alban Bujarit, ikonës së fotografisë dhe dëshmitarit të pashoq të historisë sonë më të re.

Nëpërmjet objektivit, ai dokumentoi të vërtetën e Kosovës në vitet më të vështira, duke na lënë një arkiv të jashtëzakonshëm kujtese dhe historie. Nga momentet e para të luftës së UÇK-së, ai rrezikoi jetën e tij për t`ia treguar botës imazhet që dëshmuan luftën, sakrificën dhe vuajtjen e popullit tonë.

Përmes fotografive të tij, masakrat në Prekaz, Reçak dhe Rogovë nuk mbetën vetëm plagë të kujtesës sonë, por u bënë dëshmi e krimeve ndaj Kosovës para syve të botës. Me profesionalizëm dhe guxim të rrallë, ai e bëri historinë të pavdekshme përmes imazhit, duke na lënë një trashëgimi të çmuar për brezat që do të vijnë.

Ju shpreh ngushëllime të sinqerta familjes, Grupit “Koha”, si dhe komunitetit të gazetarëve e fotoreporterëve!

I përhershëm qoftë kujtimi për Alban Bujarin!”, thuhet në postim./ KultPlus.com