Kryesia e Akademisë së Shkencave diskuton organikat e instituteve të albanologjisë

Organikat, strukturat dhe përbërja e instituteve të albanologjisë, njësi të reja kërkimore-shkencore pranë Akademisë së Shkencave u diskutuan në mbledhjen që u zhvillua së fundmi nga kryesia e ASH.

Të pranishëm ishin anëtarët dhe drejtuesit e grupeve të punës të ngritur nga kryesia për konfirmimin në detyrat që kryejnë të punonjësve kërkimorë-shkencorë. Stabilizimi afatgjatë i strukturave të instituteve do të këshillohet, siç parashikohet në statutin e ASHSH, përgjatë periudhës janar-tetor 2024, me drejtuesit dhe këshillat shkencor të tyre dhe me anëtarët e asamblesë. Akad. Skënder Gjinushi falënderoi grupet e punës për vlerësimin e kujdesshëm dhe objektiv të punonjësve kërkimorë-shkencorë të instituteve të albanologjisë, që do të vazhdojnë normalisht punën në fushat e tyre të kërkimit.

Sipas ASH, me miratimin e organikave dhe të strukturave të tyre, vijuar me emërimet në detyrë, që do të bëhen brenda javës, do të mbyllet faza e parë e integrimit, por periudha kalimtare do të vazhdojë edhe gati një vit, në mënyrë që efektshmëria e punës vetjake dhe institucionale të jetë sa më e lartë.

Akad. Gjinushi theksoi se me ribashkimin e instituteve të albanologjisë vetë institutet rifituan status të ligjshëm e funksional dhe akademisë iu rikthye një e drejtë e përgjegjësi që lidhet me aktin e themelimit të saj, për të kryer para së gjithash misionin e një kryeqendre të albanologjisë jo vetëm brenda vendit. Në vijim ai theksoi që ka çështje të cilat mund të zgjidhen menjëherë dhe të tjera që kanë të bëjnë me ndryshime më thelbësore, që sigurojnë fuqizimin e kërkimeve në disiplinat e albanologjisë dhe që lidhen me strategjinë e vetë akademisë.

Gjithashtu akad. Gjinushi paraqiti në këtë mbledhje projektvendimet për strukturat, organikat dhe përbërjen nominale të trupave akademike dhe tekniko-shkencore e ndihmëse të njësive të reja albanologjike dhe ftoi të pranishmit për diskutim./KultPlus.com

Tingujt e muzikës shënuan festë mbrëmë në Akademinë e Shkencave, sopranoja Besa Llugiqi mahniti audiencën

Vjollca Duraku

Akademia e Shkencave dhe e Arteve të Kosovës, të martën mbrëma ka organizuar një koncert festiv në prag të festave të fundvitit me soliste sopranon e njohur Besa Llugiqi e cila u përcoll në piano nga Misbah Kaçamaku, gjithashtu në këtë festë muzikore u prezantuan edhe duo Syzana Jakupi, Alba Muçolli-Dehiri në piano dhe Kori i burrave nën dirigjimin e maestros Rauf Dhomit, shkruan KultPlus.

Në skenën rrethore në të cilën takoheshin dy anët e sallës së akademisë, fjalën hyrëse e mori i ‘zoti i shtëpisë’, akademik Mehmet Kraja, i cili me një fjalim shumë të shkurtër i falënderoi mysafirët për prezencën e tyre, dhe tutje fjalën ja la këngës.

Sopranoja e njohur Besa Llugiqi, ajo e cila ka shkelur shumë skena prestigjioze nëpër Evropë, në këtë mbrëmje u shfaq si një yll i ndritshëm i muzikës dhe hyri në sallën e Akademisë së Shkencave nën përcjelljen e duartrokitjeve të shumta të publikut, ku para profesionalizmit, ishte eleganca e saj ajo që foli e para.

Një fustan i kuq plotë shkëlqim, në një kontrast të bukur me ngjyrën e zezë të flokut të saj, gërshetuar me zërin mahnitës, bëri që akademikët dhe të pranishmit të shijojnë pafund koncertin.

Zëri i sopranos Llugiqi, rrjedhte me një butësi të sinqertë duke dëshmuar natyrshëm një talent të jashtëzakonshëm. Çdo notë ishte një emocion që shpërthente me fuqi, duke kapur zemrën e audiencës dhe duke e çuar atë në një udhëtim të thellë emocional.

Me një repertor të zgjedhur si: Die Nacht- R. Strauss, Ach Lieb, Ich Muss Nun Scheiden- R. Strauss, Vilja’ Song – F. Lehar, Quando Men Vo “ La Boheme”- G. Puccini, Song to the Moon-A. Dovrak, Pace Mio Dio-G. Verdi, sopranoja Llugiqi, me elegancën dhe forcën e saj, rrëfente histori me secilën notë.

Publiku nuk mund të rezistonte ndaj magnetizmit të saj artistik dhe ndjenjave që ajo sillte në çdo interpretim.  

Po me një elegancë të tillë, në skenë u ngjiten edhe pianistet Syzana Jakupi dhe Alba Muçolli- Dehiri. Pasi zunë vendet e tyre, ato nisën të lëshojnë tingujt e parë në sallë. A. Dvorak Slavoi Dance/ OP. 72 NR.2 dhe Slavonic Dance/ OP.46 NR. 7, ishin pikat e përzgjedhura nga kjo duo, që në harmoni të lëvizjes së duarve me njëra tjetrën dhuronin tinguj herë të lartë, të hareshëm, strikt, të shpejt dhe herë të qetë.

Pas kësaj performance, në skenë zuri vend Kori i Burrave nën udhëheqjen e dirigjentit profesionist Rauf Dhomi. Me disa perla shqipe, Kori i dhuroi publikut art mbi dashurinë për atdheun me pikat interpretuese siç ishin: “Nën Skënderbenë”, “Varka” dhe “Të falemi o dhe”.

Të gjitha pikat që u interpretuan, nga publiku që këtë radhë i takonte nivelit më të lartë, u duartrokitën shumë. Kjo gjë ishte reflektuar edhe te vetë artistët e skenës.

Koncerti u përmbyll nga solistja e kësaj ngjarje, nga sopranoja Besa Llugiqi e cila ngriti publikun në këmbë dhe bëri që duartrokitjet të zgjasnin më shumë se zakonisht.

Emocionet e para pas koncertit, sopranoja Besa Llugiqi i ndau me KultPlus. Interpretimin në Akademinë e Shkencave dhe Arteve të Kosovës ajo e ka quajtur përjetim të rrallë.

“Ishte një kënaqësi e jashtëzakonshme. Profesori Rauf Domi ka qenë ai që më ka ftuar dhe jam e lumtur që isha pjesë e këtij koncerti. Ka qenë sinqerisht një përjetim i rrallë. Më pëlqeu atmosfera, njerëzit e kanë përjetuar dhe unë u mundova të jap maksimumin tim në këtë aspekt. Besoj që ka qenë një program interesant për ta dhe jemi munduar të prekim një repertor pak më të gjerë, kështu që po shpresoj që e kanë shijuar”, ka thënë sopranoja Llugiqi.

Ndërsa  pianistja Alba Muçolli -Dehiri u shpreh e lumtur për interpretimin e saj në koncertin e mbrëmshëm, ku mbi të gjitha në këtë fundvit shpalosën punën që kishin arritur ta bëjnë gjatë tërë vitit.

“Është jashtëzakonisht kënaqësi e madhe për ne si artistë që të marrim ftesa të tilla, në veçanti nga Akademia e Shkencave dhe e Arteve të Kosovës që të performojmë dhe të jemi pjesë e eventeve të tilla, pra koncerteve përmbyllëse apo koncerteve festive të vitit të ri, sepse edhe puna jonë shpaloset. Pra gjithmonë është kënaqësi që këto vepra apo këtë punë që ne i bëjmë gjatë vitit, t’i ndajmë me publikun artdashës”, ka thënë pianistja Muçolli- Dehiri, e cila më tej u shpreh e lumtur që së bashku me kolegen e saj Syzana Jakupi, interpretuan vepra të përzgjedhura me një shije të hollë, të cilat publiku i priti jashtëzakonisht mirë.

Ndërsa dirigjenti Rauf Dhomi, tha se ndihej shumë i kënaqur me performancën e Korit të Burrave që interpretoi nën dirigjimin e tij, e veçanërisht me performancën e sopranos Besa Llugiqi të cilën e quajti: “Primadonë të Ballkanit”.

“Ky koncert është i dedikuar për primadonën Besa Llugiqi, besoj që është një nga këngëtaret më të mira që ka pasur Kosova, dhe besoj që në 10 vitet e ardhshme është Primadonë, gjithsesi unë uroj të mos jetë kështu si them unë dhe të dalin edhe të tjera sikurse Besa në skenë”, tha Dhomi teksa tutje përshkroi edhe interpretimin e Llugiqit.

“Një tingull shkon lartë në kupë të qiellit dhe zbret në cep poshtë, tri oktava poshtë, është sikur të biesh nga një lartësi e madhe 12 katëshe dhe të mos lëndohesh fare. Ka një ngjyrë të mahnitshme të zërit, është shumë e larmishme, nuk është e njëtrajtshme dhe të jep motiv që ta dëgjosh”, u shpreh Dhomi.

Në këtë koncert ishte i pranishëm edhe kryeministri i vendit, Albin Kurti i cili është shprehur se përmes këtij koncerti, artistët shfaqën pikë të lartë të profesionalizmit muzikor.

“Një natë tjetër festive mbrëmë në Koncertin Festiv të fundvitit të Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës. Besa Llugiqi, Misbah Kaçamaku, Syzana Jakupi dhe Alba Muçolli, së bashku me korin e talentuar të burrave nën drejtimin e kompozitorit Rauf Dhomi, shfaqën pikë të lartë të profesionalizmit muzikor.

Performancat e tyre, duke përfshirë veprat e R. Strauss, F. Lehár, G. Puccini, A. Dvorak dhe G. Verdi, paraqitën vitin e suksesshëm të Akademisë përmes muzikës”, shprehet Kryeministri.

Pas këtij koncerti, të gjithë mysafirët u takuan nga afër në një koktej rasti të organizuar nga Akademia e Shkencave dhe e Arteve të Kosovës. / KultPlus.com

AShSh marrëveshje bashkëpunimi me Akademinë e Shkencave Bullgare

Një delegacion i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë i kryesuar nga kryetari i saj akademik Skënder Gjinushi, dhe anëtarë të tjerë të ASHSH, akad. Anastas Angjeli, akad. Ilia Mikerezi, si dhe shefi i marrëdhënieve me jashtë, dr. Dorian Koçi, po zhvillon një vizitë zyrtare në Akademinë e Shkencave të Bullgarisë, në Sofje.

Delegacioni u prit nga kryetari i Akademisë së Shkencave të Bullgarisë, akad. Julian Revalski dhe anëtarë të tjerë të kryesisë së kësaj akademie.

Vizita u bë në kuadër të nënshkrimit të marrëveshjes së bashkëpunimit ndërmjet Akademisë së Shkencave të Shqipërisë (ASHSH) me Akademinë e Shkencave të Bullgarisë (ASHB), në kuadër të bashkëpunimit dypalësh në kërkim shkencor dhe teknik.

Marrëveshja u nënshkrua nga akad. Skënder Gjinushi, Kryetar i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë dhe Kryetari i Akademisë së Shkencave të Bullgarisë, akademik Julian Revalski.

Akad. Gjinushi shprehu kënaqësinë që lidhja e kësaj marrëveshjeje do të nxisë bashkëpunimet në kuadër të programeve e projekteve europiane. Më tej akad. Gjinushi theksoi se bashkëpunimet do të jenë në albanologji, ballkanistikë, për kërkimet në shkencat gjuhësore, studimet letrare, historike, në arkeologji, por edhe në shkencat natyrore e teknike, ku përparësi do të ketë shkëmbimi i eksperiencave në nanoshkencë e bioteknologji, si dhe shkencat e bujqësisë, mjekësisë, e më gjerë.

Më tej akad. Julian Revalski falënderoi akad. Gjinushin për lidhjen e kësaj marrëveshjeje dhe shprehu kënaqësinë që të dyja palët do të bëjnë përpjekje të përbashkëta për identifikimin e mundësive për financime, për kërkime dhe projekte lidhur me këto programe dhe bashkëpunojnë në kuadër të tyre për projektet të përbashkëta dhe përmes formave të tjera të bashkëpunimit dhe shkëmbimit.

Akad. Skënder Gjinushi theksoi se kemi një bashkëpunim historik të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë me Akademinë e Shkencave të Bullgarisë, ku është edhe katedra e albanologjisë, dhe theksoi se arritja e kësaj marrëveshjeje synon të sanksionojë këto praktika të bashkëpunimit  dhe ta zgjerojë më tej me bashkëpunimin shkencor e teknik ndërmjet instituteve dhe qendrave kërkimore bullgare dhe shqiptare të angazhuara në veprimtari kërkimi shkencor dhe formimi.

Kjo marrëveshje  synon gjithashtu edhe projekte kërkimore të përbashkëta, seminare, simpoziume, tryeza të rrumbullakëta, mbledhje, konferenca ndërkombëtare e aktivitete të tjera shkencore dy e shumëpalëshe të përbashkëta; shkëmbim kërkuesish individualisht me qëllim kryerjen e punimeve shkencore; shkëmbimin e informacionit lidhur me veprimtaritë e kërkimit në zbatim e sipër; zbatimin e metodave të reja të kërkimit; mbajtjen e leksioneve; krijimin e kontakteve të reja shkencore për zhvillimin e projekteve të përbashkëta, pjesëmarrjen në aktivitete shkencore;

Marrëveshja do të zbatohet duke lënë hapësirat për zgjerimin dhe shtimin e aktiviteteve gjatë punës së përbashkët të të dyja akademive./atsh/KultPlus.com

Akademia e Shkencave boton librin ‘Trajtesë historike dhe filologjike për gjuhën dhe kombin e shqiptarëve’

Akademia e Shkencave të Shqipërisë ka botuar librin ‘Trajtesë historike dhe filologjike për gjuhën dhe kombin e shqiptarëve’ nga Panajot Dh. Kupitori, shkruan KultPlus.

Botimi me titullin “Trajtesë historike dhe filologjike për gjuhën dhe kombin e shqiptarëve”, është vepër e ripublikuar me plotësime më 1879 përcjell në mënyrë të tërthortë jehonën e ngjarjeve dhe të shqetësimeve të kohës, kur çështja shqiptare qe shfaqur si pjesë përbërëse e Krizës Lindore. Kjo, për sa i përket rrafshit ballkanik dhe europian.

Në rrafshin e brendshëm, d.m.th. në kuadrin e shtetit të ri grek, statusi dhe e ardhmja e elementit arbëror paraqiste një sërë specifikash, krahasuar f.v. me sllavët, të cilët, së bashku me shqiptarët, sipas Fallmerayer-it qenë përgjegjësit kryesorë për shprishjen e gjakut “të pastër” helen.

Sıç shpjegon historiania greke E. Skopetea, në ndryshim nga sllavët, “Shqiptarët qenë të pranishëm brenda Greqisë, dhe të munguar jashtë saj – përderisa lëvizja kombëtare e tyre filloi në thelb vetëm rreth viteve 1880. Askush nuk e vinte në dyshim prezencën e shqiptarëve në territorin grek, as edhe faktin që vetë kryeqyteti [grek] rrethohej prej popullatash mirëfilli shqiptare. Por shqiptarët etnikisht të pastrehë u pranuan në mënyrë panegjirike në historinë greke, dhe për hir të tyre u formuluan teori specifike etnoracore, që e paraqitnin botën shqiptare ose si etnikisht inekzistente ose si ‘filiz’ të kombit a të racës greke, domethënë si një lloj grekësh, të cilët i ndante prej grekëve të mirëfilltë e njëjta distancë që ndante pellazgët prej grekëve të vjetër. […] Por ndjenja e lidhjes së ngushtë të të dy popujve buronte para së gjithash nga prania masive e shqiptarëve gjatë Kryengritjes [greke]”.

Si pjesë e këtij realiteti dhe si bartëse e kësaj fryme duhet parë, edhe vepra e Kupitorit.

Edhe pse referimet e tij bibliografike apo citimet prej autorësh të tjerë dëshmojnë se i njihte dhe i ndiqte arritjet e gjuhësisë krahasuese dhe teoritë për zhvillimin e gjuhëve , i ndodhur para udhëkryqit për t’u gjetur një vend “të volitshëm” shqiptarëve të shfaqur vonë dhe “papritur” në skenën europiane, ai i përdori faktet dhe teoritë gjuhësore për të dalë aty ku i dëftoi (apo i diktoi) epoka e vet.

Kjo vepërz e Kupitorit sillet në dritë për t’u ndjekur më mirë rruga e gjatë që përshkoi albanologjia deri sa të themelohej e konsolidohej si shkencë, dhe jo për t’u dhënë shtysë dhe vjegë të re gjithfarë pellazgologëve a gjithologëve të thekur.

Ka pjesë të tekstit që të japin përshtypjen se autori është orator, shkrimtari është gojëtar, mbrojtës i vendosur i tezës se shqipja qëndron denjësisht, lashtësisht dhe thelbësisht krahas gjuhëve klasike, që ai i ka aq për zemër. Ky art i Kupitorit duhej riderdhur në kallëpet e shqipes dhe detyrë e jona ka qenë ta renditnim atë po aq denjësisht krahas dhe kundrejt një gjuhe të selitur qëmoti si greqishtja. E cila, për të sjellë vetëm një shembull, e vetme ndër gjuhët ballkanike, e paravendos nyjën shquese, e madje nuk e bashkon me trupin e fjalës, gjë që krijon mundësinë për të ndërkallur lëndë gjuhësore mes nyjës dhe emrit që ajo shoqëron, por edhe e bën të vështirë, jo të pamundur, punën e përkthyesit.

I fal atij mundimin e ëmbël, që përmendëm më lart, e që kaq bukur e ka shprehur latini: litterarum radices amarae, fructus dulce, që do të thotë se rrënjët e dijes janë të hidhëta, por të ëmbla frytet e saj./KultPlus.com

Akademia e Shkencave përcjellë me nderime akademik Bahri Becin

Akademiku shqiprar, Bahri Beci sot është përcjellë me nderime nga dera e Akademisë së Shkencave dhe e Arteve të Shqipërisë, shkruan KultPlus.

Kryetari i ASHSH akad.Skënder Gjinushi, në fjalimin e mbajtur në këtë ceremoni, për vdekjen e Becit ka thënë se vendi ka humbur një personalteti të madh me veprimtari të shumanshme.

“Me ikjen e akad. Bahri Becit, bashkësia e gjuhëtarëve shqiptarë dhe e albanologëve brenda dhe jashtë vendit humbi një personalitet të mirënjohur, me veprimtari të shumanshme në disa disiplina të gjuhësisë shqiptare, historike e bashkëkohore, të shtrirë në më shumë se gjashtë dekada; humbi autorin e dhjetëra studimeve dhe veprave monografike në fushën e dialektologjisë; të fonetikës e fonologjisë; të gramatikës; të rrugës së formimit të shqipes së njësuar; të historisë së gjuhës shqipe dhe të statusit të saj në lidhjen gjuhësore ballkanike”, thuhet në komunikatën e ASHSH.

Kryetari Gjinushi po ashtu ka thënë se bashkëpuntorët dhe brezat të cilat ai i krijoi do ta kujtojnë gjithmonë me nderim veprën e tij dinjitoze në rrugëtimin mbi 50 vjeçar.

“Ne, miqtë dhe kolegët e Bahriut, studiuesit e studentët e shumtë të disa breznive që ai formoi, do ta kujtojmë gjithnjë me nderim për veprën dinjitoze që na ka lënë; për cilësitë e veçanta si kërkues e profesor; për këmbënguljen e dedikimin në kauzat shkencore që iu kushtua; për gjurmët e mbresat njerëzore të lëna në rrugëtimin e përbashkët mbi 50-vjeçar”, ka thënë Kryetari Gjinushi.

Më poshtë e gjeni të plotë fjalimin e Kryetarit Skënder Gjinushi:

Të nderuar të pranishëm, kolegë e bashkëpunëtorë, studiues e studentë të Bahriut tonë të shtrenjtë,

Të dashur Vlera, Benet e Entela, të dashur familjarë, miq e të afërm të Bahriut, njeriut tonë të zemrës,

Jemi sot këtu së bashku për të ndarë dhimbjen e thellë që po përjetojmë prej humbjes së pakthyeshme të mikut e kolegut tonë të dashur, profesorit e akademikut Bahri Beci, figurë e shquar e shkencës shqiptare dhe e botës akademike e universitare.

Me ikjen e tij bashkësia e gjuhëtarëve shqiptarë dhe e albanologëve brenda dhe jashtë vendit humbi një personalitet të mirënjohur, me veprimtari të shumanshme në disa disiplina të gjuhësisë shqiptare, historike e bashkëkohore, të shtrirë në më shumë se gjashtë dekada; humbi autorin e dhjetëra studimeve dhe veprave monografike në fushën e dialektologjisë; të fonetikës e fonologjisë; të gramatikës; të rrugës së formimit të shqipes së njësuar; të historisë së gjuhës shqipe dhe të statusit të saj në lidhjen gjuhësore ballkanike.

Bahri Beci u lind në Shkodër në vitin 1936, në një familje me origjinë ulqinake, me tradita të njohura atdhetare, që u spikatën sidomos në epokën e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit. Menjëherë pas mbarimit të studimeve universitare në Tiranë, duke vlerësuar prirjet e tij të dukshme për studim, ai u emërua kërkues shkencor në Institutin e Gjuhësisë e Letërsisë, ku kreu dhe detyra drejtuese, nga përgjegjës sektori, drejtues projektesh, sekretar shkencor deri tek drejtor i Institutit.

Profesor Bahri Beci i takon një brezi dijetarësh që u formua në kohën kur Universiteti i Tiranës diplomonte brezat e parë të studentëve. Për shkak të fushës studimore që kishte zgjedhur dhe të aftësive profesionale vetjake, ai pati mundësinë dhe përballoi me shumë sukses sfidën e thellimit të formimit të deriatëhershëm në Institutin e Gjuhësisë dhe të Fonetikës në Paris, duke u specializuar për fonetikë eksperimentale.

Duke sintetizuar e thelluar me tej arritjet e studimet e tij, ai mbrojti në Tiranë disertacionin e shkallës së parë e më pas fitoi gradën e doktorit të shkencave.

Në saj të këtij formimi dhe të kontributeve të tij të vyera shkencore, Bahri Beci mori titullin profesor dhe në vitin 2008 u zgjodh anëtar i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë e më pas edhe anëtar i jashtëm i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës.

Në jetën shkencore të akademikut Bahri Beci ka shumë kulme e arritje akademike e universitare, në shkencë e në mësimdhënie,duke përfshirë atë jashtë vendit, ku veçojmë kontributin e tij si profesor për një periudhë të gjatë në Institutin e Gjuhëve e Qytetërimeve Orientale INALCO të Parisit dhe si përfaqësues i gjuhësisë shqiptare në shoqatën e studiuesve europianë të dialekteve e në redaksinë e Atlasit të Gjuhëve të Europës.

Në formimin e tij u shartuan denjësisht dialektologu me fonetikanin; studiuesi i gjendjes së sotme dialektore të shqipes me historianin e shqipes së folur; gjurmuesi i dukurive konvergjente në zhvillimin dialektor me pjesëmarrësin pasionant e energjik në diskutimet për çështje të zhvillimit bashkëkohor të saj; kërkuesi ngulmues i të dhënave të drejtpërdrejta në ekspedita në terren e në rrethina dhe savanti i katedrave elitare në metropole europiane.

Megjithëse fushë primare e përhershme e kërkimeve të tij kanë qenë të folmet gege të zonave verilindore, Bahri Becit nuk iu nda zemra kurrë prej kryeqendrës së të folmeve veriperëndimore, prej shkodranishtes.

Sa u takon meritave të tij si dialektolog, e kemi të vështirë të veçojmë nëse është më i rëndësishëm kontributi i tij si bashkëhartues e drejtues i botimit Atlasi dialektologjik i shqipes, pjesë e korpusit themelor të Akademisë sonë për trashëgiminë shpirtërorë të popullit shqiptar; apo ai i historianit të gjuhës së folur, që, me anë të formave dialektore, në gjurmë të arritjeve historike të dijetarëve emblematikë si Eqrem Çabej, Selman Riza, Shaban Demiraj e Idriz Ajeti, u përpoq me plot sukses të rindërtojë të shkuarën e shqipes deri tek burimi i saj ilirik e origjina e saj, arritje që po gjejnë rikonfirmim gjithnjë e më të gjerë ndërkombëtar edhe në kohët e reja, mbështetur në metodologji e teknologji të panjohura më parë.

Me punën e kërkimet e tij të shtrira në hapësirë e në kohë, dialektologjia shqiptare u kthye nga një shkencë terreni në disiplinë me rëndësi për burimin historik të gjuhës sonë amtare: për dallimet që u shfaqën në procesin e kapërcyellit dhe për dallime të tjera që lidhen kryesisht me rrethana historike; me ndikimin e gjuhëve në kontakt dhe sidomos prej atyre ligjërimeve që njihen si lingua franca; si dhe prej pesë shekujve të kalimit të shqipes në stadin e gjuhës së shkruar.

Në tri dekadat e fundme studimeve të Bahri Becit iu shtua edhe konteksti ballkanik i gjuhës shqipe, pozicioni i saj në lidhjen gjuhësore ballkanase, së cilës i kushtoi dhe monografinë e botuar së fundi: LUnion linguistique balkanique à la lumière des données de la langue albanaise – Lidhja gjuhësore ballkanike në dritë të të dhënave të shqipes.

Nga njëra dekadë në tjetrën kërkimet shkencore të Bahri Becit u shtrinë në disiplina të tjera gjuhësore, para së gjithash në atë të historisë së formimit të shqipes së njësuar, me një vështrim të posaçëm në ligjësitë e brendshme që ndikuan procesin, duke përfshirë në shqyrtim edhe kontekstin historik. Ai mori pjesë si delegat dhe si nënshkrues i Rezolutës së Kongresit të Drejtshkrimit (1972) dhe është autor i dy studimeve monografike për proceset njësuese në formimin e shqipes letrare të sotme.

Veprat me karakter normativ të botuara prej tij në fushën e gramatikës dhe të dialektologjisë, sidomos të dialektologjisë historike, qofshin për nevoja universitare, qofshin për përdorim më të gjerë, janë sinteza të arritjeve të punës së tij të gjatë, në disa periudha të jetës.

Bahri Beci do të mbahet mend jo vetëm si një dijetar me gjurmë të dukshme në studimet gjuhësore shqiptare, por edhe si një figurë me ndikim të dukshëm në shqetësimet shkencore me efekt në jetën qytetare.

Ne, miqtë dhe kolegët e Bahriut, studiuesit e studentët e shumtë të disa breznive që ai formoi, do ta kujtojmë gjithnjë me nderim për veprën dinjitoze që na ka lënë; për cilësitë e veçanta si kërkues e profesor; për këmbënguljen e dedikimin në kauzat shkencore që iu kushtua; për gjurmët e mbresat njerëzore të lëna në rrugëtimin e përbashkët mbi 50-vjeçar.

Vendi i veprës së Bahri Becit në kuadër të historisë së gjuhësisë shqiptare të gjysmës së dytë të shekullit të kaluar dhe të kapërcyellit në mijëvjeçarin e ri është e do të mbetet shumë i rëndësishëm.

Kjo vepër, kjo trashëgimi, dhe emri i nderuar që ka lënë, janë ngushëllimi më i mirë për familjen e tij; për bashkëshorten, vajzën e djalin; për mbesat e nipërit, në këtë ditë të dhimbshme lamtumire dhe më tej në të ardhmen; janë ngushëllim dhe për të gjithë ne, kolegët, miqtë e dashamirësit e tij.

Lamtumirë akademik Beci, lamtumirë miku ynë!

Një minutë heshtje në nderim të emrit dhe veprës së tij.

I paharruar kujtimi yt, i dashur Bahri!

/KultPlus.com

Pas bllokimit të faqes zyrtare, ASHAK del me sqarim për lexuesit e KultPlus

Akademia e Shkencave dhe Arteve të Kosovës, ka bllokuar qasjen në faqen zyrtare të institucionit, pas raportimit të mediumit KultPlus lidhur me parregullsitë në kategorinë in memoriam, ku brenda saj pati të përfshirë akademikë të gjallë e të vdekur, shkruan KultPlus.

Për këtë rast, sot përmes një emaili ASHAK ka sqaruar arsyen e kësaj parregullsie në faqen zyrtare, duke shprehur keqardhje për këto probleme, sipas tyre teknike.

“Me keqardhje ju njoftojmë së faqjaueb e ASHAK-ut përkohësisht është jashtë funksionimit për shkak të problemeve teknike, të cilat po ndodhin si rezultat i ndërprerjes së kontratës me kompaninë e mirëmbajtjes, zhvillimit dhe të hostingut.

Aktualisht ASHAK-u gjendet në fazën e bërjes së specifikave teknike për hapjen e tenderit të ri dhe për lidhjen e kontratës së re për mirëmbajtjen, zhvillimin dhe hostingun e faqësueb”, shkruan ASHAK. / KultPlus.com

Akademia e Shkencave, pjesëmarrëse në Kuvendin e VII Albanologjik Ndërkombëtar në Mynih

 Përfaqësues të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë morën pjesë në Kuvendin VII Albanologjik Ndërkombëtar (Për studime kulturore gjermano-shqiptare) që u zhvillua në Mynih në 21 dhe 22 prill.

Në seancën e hapjes së Kuvendit VII Albanologjik Ndërkombëtar përshëndetën prof. dr. Ulrich Arnold, Rektor i Universitetit “Nehemia”; Armin Kroder, kryetar i këshillit administrativ të rajonit Mittelfranken; Bardhyl Demiraj, kryetar i degës së Albanologjisë në Universitetin LMU të Mynihut; Artan Hanku, Konsull i Përgjithshëm i Shqipërisë në Mynih; Afrim Nura, Konsull i Përgjithshëm i Kosovës në Bavari, ministrja e Arsimit dhe Sportit Evis Kushi dhe Kryetari i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, Skënder Gjinushi.

Në fjalën e tij, Gjinushi theksoi se Akademia e Shkencave është e do të jetë përherë e vëmendshme dhe respektuese ndaj bashkësisë dhe qendrave të albanologëve kudo që e ushtrojnë punën e tyre kërkimore.

“Përveç themelimit të një amze të përgjithshme për regjistrimin e të dhënave të kërkuesve dhe kërkimeve në albanologji, ne po punojmë për krijimin e një rrjeti gjithëpërfshirës në linjë, që do të përditësohet në vijimësi dhe do të na mundësojë një ndërveprim më të suksesshëm, njohje e krahasime, debate shkencore të denja, siç është në traditën më të mirë”, tha ai.

“Ne mund të kontribuojmë duke ofruar menjëherë dhurimin e koleksioneve të botimeve tona albanologjike; shkëmbime të profesoriatit e të ekspertëve, ndihmë për programe dhe tekste; bashkëorganizim kuvendesh e konferencash shkencore. Duam ta theksojmë këtë të fundit sepse, siç po rezulton nga përvoja, roli i degëve të albanologjisë gjithnjë e më shumë po shkon tek kërkimi dhe organizimi shkencor, krahasuar me mësimdhënien. Me nënshkrimin e një protokolli dypalësh edhe ministria e arsimit në Shqipëri ka marrë përsipër të ofrojë mbështetje e bashkëpunim me degën e albanologjisë këtu, dhe kjo është shenjë për optimizëm”, tha ndër të tjera Gjinushi.

Kuvendi organizohet nga Instituti i Gjuhësisë Krahasuese-Indoeuropiane dhe i Albanologjisë pranë Universitetit Ludwig Maximilian./atsh/KultPlus.com

Akademia e Shkencave dhe Universiteti i Napolit L’Orientale, marrëveshje bashkëpunimi

Akademia e Shkencave e Shqipërisë dhe Università degli Studi di Napoli L’Orientale (Universiteti i Napolit L’Orientale) nënshkruan sot një marrëveshje bashkëpunimi.

Marrëveshja u nënshkrua nga akad. Skënder Gjinushi, kryetar i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë dhe prof. Roberto Tottoli, rektor i Universitetà degli Studi di Napoli L’Orientale.

Prof. Roberto Tottoli shprehu kënaqësinë për vizitën e tij në Shqipëri dhe lidhjen e marrëveshjes. Ai tha se këto bashkëpunime do të jenë në kuadër të programeve e projekteve europiane, dhe theksoi se bashkëpunimet më të rëndësishme do të jenë në albanologji, italianistikë, ballkanistikë dhe për kërkimet në shkencat gjuhësore, në studimet letrare, historike, në arkeologji, etj.

Kryetari i Akademisë së Shkencave akad. Skënder Gjinushi tha se vetë ardhja e prof. Roberto Tottoli-t në Shqipëri shpreh vullnetin e mirë të dy palëve për të bashkëpunuar.

Akad. Skënder Gjinushi theksoi se ka një bashkëpunim historik të Akademisë dhe institucioneve shqiptare me Universitetin e Napolit L’Orientale që ka një katedër nga më të vjetrat, nga e cila janë specializuar një pjesë e madhe e studiuesve dhe akademikëve.

Arritja e marrëveshjes synon të sanksionojë këto praktika dhe të zgjerojë bashkëpunimin mes studimeve të përbashkëta dhe bursave të specializantëve dhe doktoratat në fushat e albanologjisë./ATSh/KultPlus.com/

Akademia e Shkencave në Shqipëri, zgjedh tre anëtarë të rinj

Pas votimeve në mbledhjen e fundit të Asamblesë së Akademisë së Shkencave, u shpallën tre fituesit për titullin akademik: prof. Adem Bunguri, prof. Anila Hoda dhe prof. Valter Memishaj.

Pas afro një viti konkurrim, u përmbyll zgjedhja e kandidatëve të regjistruar për katër fusha të reja të hapura me vendim të Asamblesë.

U regjistruan gjithsej 9 kandidatë, nga të cilët 6 prej tyre u kualifikuan për garën përfundimtare.

Në përfundim të votimit, komisioni bëri të njohur për të pranishmit në sallë dhe për ata në linjë (online) se nga katër fusha pati fitues vetëm për tri prej tyre, si vijon:

Prof. Adem Bunguri për shkencat arkeologjike për titullin akademik, prof. Anila Hoda për shkencat e mjekësisë veterinare, për titullin akademik si dhe prof. Valter Memishaj për shkencën e gjuhësisë, për titullin akademik.

Komisioni do të shpallë në vijim, pasqyrën analitike të rezultateve për të gjithë kandidatët.

Në përfundim, kryesia e Akademisë falënderoi të gjithë pjesëmarrësit në garë, institucionet dhe organizmat që u përfshinë në përzgjedhjen, vlerësimin dhe votimin e tyre. / KultPlus.com

Homazhe për prof. Kalo në Akademinë e Shkencave

Homazhet për mjekun Isuf Kalo, i ndarë nga jeta pak ditë më parë, u mbajtën sot në mjediset e Akademisë së Shkencave.

Mes shumë bashkëpunëtorëve, miqve e personaliteteve që i dhanë sot lamtumirën e fundit, ishte edhe ministrja e Kulturës, Elva Margariti, deputetë të Kuvendit, anëtarë të Akademisë së Shekncave si dhe personalitete të fushave  të ndryshme.

Ndërkohë Bashkia Tepelenë nëpërmjet rrjeteve sociale bëri të ditur se, ditën e shtunë, në Pallatin e Kulturës, “Mustafa Matohiti”, do të zhvillohen homazhet për të përcjellë në banesën e fundit “Qyetarin e Nderit”, të Tepelenës prof. Isuf Kalo. Ceremonia mortore do të zhvillohet në fshatin e tij të lindjes, Luzat.

Isuf Kalo lindi në vitin 1942 në Tepelenë. Studimet i përfundoi në Fakultetin e Mjekësisë në Universitetin e Tiranës në vitin 1964.

Prof. Kalo u specializua në disa vende evropiane për diabetologji dhe endokrinologji. Ai është një nga pionierët e këtij domeni në Shqipëri.

Për disa vite ka qenë kryetar i endokrinologjisë dhe sëmundjeve metabolike në Fakultetin e Mjekësisë dhe në Spitalin Universitar të Tiranës.

Profesor Kalo autor i disa librave mjekësor e jo vetëm, mbylli sytë përgjithmonë në moshën 80 vjeçare më 20 janar 2023, pasi vuante nga një sëmundje e rëndë./atsh/ KultPlus.com

Akademia e Shkencave shpall kandidatët për çmimet kombëtare

Akademia e Shkencave të Shqipërisë ka shpallur listën e kandidatëve për çmimet e mëdha shkencore kombëtare që jepen nga kjo akademi.

Çmimi i madh i albanologjisë që jepet për studiues të huaj që i janë kushtuar gjuhës, kulturës dhe trashëgimisë shqiptare u akordua vitin e kaluar, në mbarim pritet të ndahen 3 çmimet e mëdha: çmimi “Eqrem Çabej”,  çmimi “Petrit Radovicka” dhe çmimi “Aleks të kuvendit ndërkombëtar të studimeve albanologjike. Ndërkohë në fund të muajit dhjetor Buda” për kërkuesit e rinj.

Pas shqyrtimit të hollësishëm të dokumentacionit shoqërues të veprave që janë paraqitur nga kandidatët për konkurrim për të tre çmimet, juria ka vendosur të vijojë procedurat e parashikuara për shqyrtimin shkencor dhe ka publikuar listën e veprave të kualifikuara për fazën e mëtejshme të vlerësimit, përzgjedhjes dhe nominimit.

Brenda javës së fundit të muajit nëntor do të shpallen veprat e nominuara dhe gjatë dhjetorit do të realizohen ligjëratat përuruese. Shpallja e fituesve parashikohet në dhjetëditëshin e fundmë të muajit dhjetor.

I. Për çmimin “Eqrem Çabej” (renditje alfabetike):

  1. Adem Bunguri: Vegla bakri dhe sëpata bronzi në Shqipëri dhe Kosovë;
  2. Albert Doja: Ardhja e antropologjisë në Shqipëri;
  3. Anastas Angjeli e Adrian Civici: Kriza ekonomike në kohën e koronavirusit; Përballë krizës – sfidat e teorisë dhe politikave ekonomike; Drejt një krize të re – Energjia, inflacioni, rritje çmimesh, çoroditje e tregjeve (triptik);
  4. Apollon Baçe: Qyteti dhe qytezat ilire, vëll. I, II;
  5. Beqir Meta: Historia e shqipëtarëve gjatë shek. XX, vëll. II, III, IV;
  6. Emine Sadiku: Gramatikë e shqipes si gjuhë e huaj;
  7. Emine Sadiku e Meleq Shopi: Gegërishtja veriore dhe ajo jugore;
  8. Fatmir Toçi: Arbëreshët mes realitetit dhe mitit;
  9. Suzana Varvarica-Kuka: Simon Rrota, piktori i nostalgjisë së një realiteti të humbur;
  10. Shpresa Gjongecaj, Trésors de monnaires antiques trouvés en Albanie.

II. Për çmimin “Petrit Radovicka” (renditje alfabetike):

  1. Gjovalin Gruda: Relievi strukturor i Shqipërisë;
  2. Nazim Gruda: Advances in horticultural soilles culture;
  3. Rigers Bakiu: Molecular evolution of aquatic organisms’ biomarkers.

III. Për çmimin “Aleks Buda” (renditje alfabetike):

  1. Andi Hoxhaj: Politikat e BE për luftën kundër korrupsionit;
  2. Brikena Shkodra: Retracing late Roman – early Byzantine Dyrrachium;
  3. Ermal Baze: Jeta agrare në komunitetin e Shkodrës gjatë shekullit XV (një vështrim socio-ekonomik);
  4. Hysnie Haxhillari: Caktuesori në gjuhët e Ballkanit;
  5. Liburn Jupolli: OCTO – instrumenti i ri inovativ bashkëkohor;
  6. Majlinda Rama: Poezia bashkëkohore shqipe;
  7. Mikaela Minga: Tingujt që rrëfej, tingujt që rrëfehen;
  8. Teuta Toska: Parashqevi Qirjazi dhe viti i saj 1919;
  9. Xhelil Koleci: An overview of current approaches to cattle deseases. / atsh / KultPlus.com

Forum shkencor për COVID-19 në Akademinë e Shkencave

Akademia e Shkencave të Shqipërisë mbajti forumin IV shkencor ndërdisiplinor “Pandemia COVID-19 dhe pasojat e saj në shëndet dhe shoqëri”.

Në të morën pjesë specialistë të njohur në fushat e fushat përkatëse, të cilët komunikuan eksperiencat e tyre, si dhe u nxorën disa konkluzione me rëndësi për të ardhmen sidomos për sa i përket mësimeve që duhen nxjerrë nga kjo pandemi për të ardhmen.

Në mënyrë të veçantë u diskutua dhe për strategjitë e mjekimit në këtë infeksion të ri viral si; përdorimi sa më racional i kortikosteroideve, antikoagulantëve, antibiotikëve, si dhe i mjeteve diagnostikuese, si testimet virale apo përdorimi i imazherisë.

Në forum u paraqitën dhe rezultatet kryesore të fazës IV (verë 2022) të studimit të Akademisë se Shkencave të Shqipërisë mbi seroprevalencën COVID-19 në popullatën shqiptare.

Ky studim, ashtu si dhe tri fazat e tjera të realizuara në një hark kohor 30-mujor që nga fillimi i pandemisë, deri tani nga Qendra Kërkimore e Bioteknologjisë dhe Gjenetikës pranë Akademinë e shkencave të Shqipërisë, u realizua nëpërmjet përcaktimit të antitrupave ndaj virusit SARS-CoV-2 në 2182 individë të të gjitha moshave në popullatën e përgjithshme shqiptare.

Nga studimi rezultoi se 92.2% e të gjithë individëve të studiuar kishin të pranishëm në gjakun e tyre antitrupa ndaj këtij virusi. Përqindja e seroprevalencës nuk ishte e njëjtë në të gjitha grupmoshat. Në grupmoshën 1 deri 9 vjeç seroprevalenca ishte 76%. Në moshat më të rritura seroprevalenca rritet me moshën, dhe shkon deri në 94.3% për individët mbi 65 vjeç.

Nga të dhënat mbi vaksinimin bie në sy fakti se moshat 1 deri 15 vjeç nuk janë të vaksinuara, ndërsa në moshat e tjera dozën e tretë të vaksinës e kanë kompletuar vetëm 22.5% e të gjithë personave të vaksinuar, dozën e dytë e kanë bërë 73.5% prej tyre ndërsa 4% kanë bërë vetëm dozën e parë.

Seropozitiviteti për antitrupa anti-SARS-CoV-2 dëshmon për një përgjigje imunitare si pasojë e infektimit natyral me virusin ose nga vaksinimi. Por kjo përgjigje imunitare jo detyrimisht nënkupton mbrojtje imunitare ndaj këtij virusi.

Sidoqoftë, niveli 92.2% i seroprevalencës në popullatën shqiptare duket se shoqërohet aktualisht me një ekuilibër “dinamik” midis imunitetit kolektiv dhe përhapjes së infeksionit COVID-19 dhe ky ekuilibër ka sjellë si pasojë ulje të ndjeshme të numrit të rasteve me COVID-19 në popullatë.

Por ky ekuilibër mund të prishet lehtë në favor të infeksionit si pasojë e 3 faktorëve kryesorë: Uljes së imunitetit, kryesisht atij humoral, me rënie të antitrupave mbrojtës si pasojë e kalimit të kohës pas bërjes së vaksinës ose infektimit të fundit. Shfaqjes së varianteve të reja virale që e depërtojnë mbrojtjen imunitare nga variantet e mëparshëm.  Dhe për shkak të motit të ftohtë me ulje të lagështisë në ajër që favorizojnë grumbullimet në ambiente të mbyllura dhe pa ventilim si dhe transmetueshmërinë e virusit.

Në këtë situatë rekomandohet nxitje e fushatës vaksinale në moshat deri 10 vjeç, pasi niveli 76% i seroprevalencës aktuale në këto mosha rrezikon përhapje të infeksionit gjatë stinës së ftohtë.

Vaksinimi duhet të fokusohet në radhë të parë tek fëmijët që nuk e kanë kaluar infeksionin, si dhe tek ata fëmijë me sëmundje kronike apo dëmtim të imunitetit për shkaqe të ndryshme.

Në individët e rritur, për të parandaluar riinfektimet ndër ata që kanë bërë vaksinën apo kanë kaluar infeksionin më larg se 6 muaj përpara, të rekomandohet fort kryerja e dozave përforcuese të vaksinës sidomos në moshat mbi 50 vjeç, si dhe në individët e të gjithë moshave që kanë sëmundje shoqëruese imunodeprimuese, në mënyrë që të parandalohet rënia e imunitetit specifik ndaj virusit SARS-CoV-2./atsh/ KultPlus.com

Problemet e krijimtarisë dhe interpretimit të muzikës shqiptare, ASH tryezë të rrumbullakët

Akademia e Shkencave mbajti sot tryezën e rrumbullakët për problemet e krijimtarisë, studimit, edukimit dhe interpretimit të muzikës shqiptare.

Veprimtaria u mbajt nga njësia kërkimore e muzikës dhe interpretimit “Academia Albanica” e ngritur pranë Akademisë së Shkencave të Shqipërisë.

Morën pjesë fizikisht dhe online: akad. Eno Koço, akad. Vasil S. Tole, Valton Beqiri, Florian Vlashi, Lorenc Radovani, Tonin Tranaku.

Akad. Eno Koço foli për mundësitë e zgjerimit të veprimtarisë së Ansamblit dhe njësisë “Academia Albanica” të ngritur pranë Akademisë së Shkencave me synimin të promovojë nëpërmjet ekzekutimit veprat më të mira kryesisht të kompozitorëve shqiptarë, si dhe të demonstrojë cilësi të lartë në interpretimin e veprave të huaja.

Akad. Eno Koço tha se “Academia Albanica” është një njësi e përkohshme shkencore pranë Akademisë së Shkencave në fushë kërkimore veprimi në etnomuzikologji, si dhe në studimin e veprave themelore të muzikës shqiptare. Pak është bërë për studimin e muzikës shqiptare.

Historia e jetës muzikore shqiptare ka treguar se forcat ekzekutuese e interpretuese të këtij vendi kanë qenë në pararojë të artit muzikor. Në fokusin e zgjerimit të veprimtarisë së këtij ansambli porosia e veprave kombëtare në bashkëpunim me Ministrinë e Kulturës do të marr një rëndësi të veçantë.

Muzikologu akad. Vasil S.Tole, zëvendëskryetar i ASH, mbajti kumtesën “Krijimtaria bashkëkohore shqiptare dhe roli i mecenatizmit shtetëror”.

Akad. Tole, përshëndeti më parë drejtuesin e “Akademia Albanica” akad. Eno Koçon që i ka dhënë drejtimin e duhur këtij formacioni muzikor.

Akad. Tole tha se termi mecenatizëm e ka marrë emrin nga Gaio Cilnio Mecenate, një mbrojtës dhe dashamirës i madh i artistëve si Horaci dhe Virgjili në epokën e Augustit.

Duke u mbështetur në këtë term, akad. Tole foli veçanërisht për rolin e shtetit shqiptar në zhvillimin e muzikës shqiptare, duke paralelizuar veprimtaritë muzikore të para viteve ’90 dhe pas.

Akad. Tole kujtoi premierat e mëdha dhe faktin që shteti e paguante krijimtarinë dhe vlerësonte dhe popullarizonte arritjet e kompozitorëve shqiptarë.

“Kjo tryezë bëhet në një moment kyç, për të përcaktuar se ku jemi me zhvillimin e muzikës shqiptare. Para ‘90-s kishte një strukturë të rëndësishme të nxitjes së krijimtarisë, një strukturë kombëtare nxitëse deri në krijimin e formacionet kryesore në rrethe, kishte shtatë orkestra simfonike ne rrethet kryesore të vendit. Janë vitet ku u krijuan institucionet e rëndësishme të muzikës shqiptare dhe në mënyrë të veçantë repertori kombëtar në muzikë me një aradhe kompozitorësh të mrekullueshëm”, tha akad. Vasil Tole.

Ai theksoi se krijimtaria me të gjitha problematikat, duke lenë mënjanë çështjet ideologjike, përbëhej nga 75 për qind repertor bashkëkohor shqiptar dhe vetëm 25 për qind ishte repertor i muzikës botërore. Ky ishte roli i mecenatizmit në atë periudhe, ku rezultuan 41 premiera kombëtare në opera e balet.

Akad. Tole tha më tej se, kompozitorët shkruanin muzikë për festivalet e këngës, organizoheshin koncerte kombëtare, kishte dhe pjesëmarrje në konkurse dhe pjesëmarrje për muzikë filmi. Kishte lejë për tre- katër muaj krijimtari në vit dhe porositej e kërkohej krijimtaria edhe për muzikë për teatër, për festivalet për fëmijë, etj. Për të gjitha këto ishte legjislacioni që të gjithë këtë krijimtari e paguante.

Vijmë pas viteve ’90. Nuk eksiton më koncepti i porosive shtetërore dhe nuk ka çmime dhe vlerësime kombëtare për muzikën. Para ‘90-s, nëse kishim dy premiera në vit, në këto 32 vjet kemi vetëm dy opera të shkruara dhe asnjë prej tyre nuk është porosi shtetërore. Tek veprat e mëdha shihet sesa i pranishëm është kujdesi shtetëror.

“Ka pasur veprimtari muzikore, por shteti ka hequr dorë nga përgjegjësia për premierat e operës dhe baletit. Kemi kaluar në përmbysje të raportit të muzikës shqiptare. Nëse më parë kishim 25 për qind muzikë të huaj, sot kemi 95 për qind muzikë të huaj. Është për të ardhur keq se vitet e fundit numri i premierave me muzikë shqiptare nuk zë as 5 për qind”, tha akad. Tole.

Lorenc Radovani foli për marrëdhëniet mes krijimtarisë dhe interpretimit në muzikën tonë të kultivuar, ndikimin reciprok dhe nxitjen që i japin ato njëra-tjetrës.

Ndërsa theksoi se praktika muzikore në Shqipëri ka dëshmuar rritjen e njëkohshme të nevojës për krijimtari, si dhe asaj për interpretim, theksoi edhe nevojën për krijimin potencialit interpretativ, si nevojë për krijimin e një arti kombëtar.

Radovani foli edhe për veprimtarinë e pasur të të “Akademia Albanica”, për rolin e veçantë të saj në bashkëpunimet në veprimtaritë mes akademive në rajon dhe kontributin për interpretimin e muzikës së kompozitoreve më të shquar shqiptarë e më gjerë.

Klodian Qafoku foli për dokumentimin dhe ruajtjen e krijimtarisë muzikore si pjesë e rëndësishme e arkivit muzikor.

Pasi përmendi punën e RTSH-së për regjistrimet zanore të krijimtarisë tonë muzikore dhe nevojën për regjistrimet dixhitale, Qafoku tha se nuk duhet neglizhuar kurrë që një koncert premierë të mos regjistrohet dhe të dokumentohet në arkivë, qoftë personale apo publike. Vetëm kështu do të mund të kemi identitet kulturor muzikor në shekujt e ardhshëm. Synimi nuk është që krijimtaria muzikore të mbijetojë, por të lulëzojë mirë në të ardhmen.

Valton Beqiri foli për përkrahjen e krijimtarisë muzikore dhe përgjegjësinë që duhet të mbajë shteti për muzikën në Shqipëri dhe trevat shqiptare jashtë kufijve.

Florian Vlashi duke hequr paralele me shembujt e përhapjes së letërsisë shqipe në botë dhe komunikimit që nga lashtësia, theksoi se prezantimi i muzikës shqiptare jashtë vendit është një detyrë morale dhe jetësore.

Tonin Tranaku mbajti kumtesën “Muzika shqiptare dhe arbëreshët e Italisë, ura të brishta komunikimi që duhet forcuar”.

Ai foli për rolin e njohjes së kësaj muzike në vendin tonë dhe krijimin e rubrikave në televizion kombëtar për ta bërë të njohur dhe ruajtjen e traditës./atsh/ KultPlus.com

Akademia e Shkencave, në simpoziumin shkencor në Rumani

Një delegacion i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë mori pjesë në vizitën zyrtare në Bukuresht, me ftesë të Akademisë së Shkencave Bujqësore dhe Pyjore të Rumanisë.

Delegacioni kryesohej nga kryetari i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë akademik Skënder Gjinushi dhe përfaqësues të Akademisë, si akademik Nazim Gruda, prof. Vjollca Ibro dhe përfaqësuesja e Universitetit të Tiranës, prof.dr. Linda Luarasi.

Në takimin e zhvilluar në mjediset e ASHRBP, përveç këtij delegacioni, ishte i pranishëm edhe përfaqësuesi i ambasadës së RSH në Rumani, Jonian Molla.

Gjatë vizitës zyrtare u diskutua mbi bashkëpunimin ndërakademik dypalësh dhe fushat potenciale të zhvillimit të mëtejshëm të këtij bashkëpunimi, i institucionalizuar tashmë me marrëveshje që në 2021. Këto fusha, e më gjerë përfshijnë, bashkëpunim kërkimor shkencor, shkëmbim stafi akademik dhe universitar, bashkëpunim në fushën e ndryshimit klimatik, si një fushë me shumë interes. Gjithashtu u përmendën dhe mundësi konkrete me institucionet kërkimore shkencore, si psh. banka gjenetike, etj.

Kjo vizitë u pasua nga një simpozium shkencor, ku pala shqiptare u përfaqësua me prezantime shkencore të fushës së bujqësisë nga akad. Gruda, prof.Ibro dhe prof. Luarasi që paraqitën tema me shumë interes në këtë fushë.

Përfaqësuesi i ambasadës se Republikës së Shqipërisë, Molla, gjatë diskutimeve të ngritura, iu shpjegoi të pranishmëve për situatën aktuale të Shqipërisë në kuadrin e integrimit në BE, veçanërisht për kapitujt e lidhur me fushën e bujqësisë dhe ushqimit. /atsh / KultPlus.com

Thellohet bashkëpunimi midis Akademisë së Shkencave të Shqipërisë dhe Kosovës

Akademia e Shkencave të Shqipërisë dhe ajo e Kosovës thellojnë bashkëpunimin mes tyre për hartimin e politikave dhe strategjive të zhvillimit të të dy vendeve.

Në kuadër të bashkëpunimit midis Akademisë së Shkencave të Shqipërisë dhe Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës, akademiku Anastas Angjeli dhe akademiku i asociuar Adrian Civici zhvilluan një takim në Akademinë e Shkencave dhe Arteve të Kosovës me akademik Isa Mustafën, ish-kryeministër i Kosovës dhe Besnik Krasniqi, anëtar korrespodent i AShAK, gjatë të cilit u diskutua rreth punës për implementimin e disa projekteve dhe iniciativave të përbashkëta, të përfshira në programin e veprimtarive mes dy Akademive tona.

Veçanërisht, për fillimin e punës dhe përgatitjeve për zhvillimin e një konference të përbashkët midis dy Akademive të Shkencave, dedikuar sfidave të zhvillimit dhe  bashkëpunimeve ekonomike dhe tregtare midis Shqipërisë dhe Kosovës.

Qëllimi i këtij studimi dhe i kësaj konference është ballafaqimi me sfidat e zhvillimit ekonomik e kopmlementaritetit ndërmjet dy ekonomive, zgjerimin dhe thellimin e bashkëpunimit tregtar dhe ekonomik të të dy vendeve tona, si dhe orientimin e projekteve madhore të zhvillimi për tërheqjen e financimeve dhe investimeve të huaja direkte.

Gjithashtu u diskutua që në planet dhe aktivitetet e dy Akademive, bazuar në programin e përbashkët të tyre, të fillojë puna edhe për dy projektet e tjera, ato për bashkëpunimin për studimin e burimeve energjetike dhe eficiencën e përdorimit të tyre, kaq të domosdoshme në kushtet aktuale, si dhe një studim për gjendjen dhe kontributin e mendimit ekonomik në Shqipëri dhe Kosovë, për hartimin e politikave dhe strategjive të zhvillimit të të dy vendeve./atsh /KultPlus.com

Historia e Voskopojës rikthehet përmes botimit ‘Qytetërimi i Voskopojës dhe shekulli i iluminizmit në Ballkan’

Historia komplekse e Voskopojës është rikthyer edhe njëherë në vëmendjen e Akademisë së Shkencave nëpërmjet botimit  “Qytetërimi i Voskopojës dhe shekulli i iluminizmit në Ballkan”

Sipas studiuesve kjo histori duhet pare përtej paragjykimeve nacionaliste dhe fetare rajonale që kanë penguar studimin e vërtetë të origjinës së qytetërimit të Voskopojës, ku edhe Kodiku i Voskopojës është mohuar sistematikisht nga studiues të ndryshëm për qëllime nacionaliste .

 “ A ka qenë Voskopoja shqiptare, arumune, greke apo bullgare? Kjo ishte çështja, ky ishte shqetësimi? Në ligjëratën e tij imzot Joan Pelushi, mitropolit i Korçës, sjell në vëmendje kodikun e Manastirit të Shën Podhromit. Ai flet thjesht për banorë të Voskopojës, që jetonin në paqe dhe dashuri me njëri tjetrin, që e donin qytetin e tyre , e bënin gjithçka për të ndërtuar, zbukuruar e qytetëruar atë.

Depërtimi në dokumentet veneciane ka bërë që studiuesit të depërtojnë në historinë e vërtetë të Voskopojës, tha Xhufi dhe vlerësoi tezat e autorëve të këtij botimi   për nga nga karakteri gjithëpërfshirës e reptësisht shkencor i materialeve të paraqitura”, tha historiani Pëllumb Xhufi.

“Prof. Shaban Sinani evidenton lidhjet e varësisë dhe ndërvarësisë që ekzistonin mbi Voskopojë dhe qendrave të tilla, si Kostandinopja, Ohri, Berati, Vlora, e më tej Roma apo Venecia. Lidhjet që për një kohë i shkuan mbroth shkëlqimit kulturor dhe ekonomik të qytetit. Por që me vonë ndikuan për të shkaktuar rënien e tij”, tha Xhufi.

Voskopoja e këtij shekullit (XVIII) është dhe mbetet një shembull rrezatues i përhapjes të dijes, kulturës, jetesës dhe bashkëjetesës së etnive të ndryshme në harmoni dhe progres unik.

 “Voskopja është një simbol i bashkëjetesës paqësore të popujve. Ajo arriti të shkrijë dhe harmonizojë identitetet e popujve që ishin  mësuar të jetonin në një simbiozë të përkryer antropologjike. Ndoshta pikërisht këtu e kemi shpjegimin e fenomenit Voskopojë”, tha studiues Matteo Mandala.

Pikërisht ky komunikim, ky bashkëveprim dhe këmbim i lirë i kulturave, ideve, mendimeve, filozofive dhe gjuhëve diverse i dha shtysë atij zhvillimi ekonomik, kulturor, arsimor, tregtar, etj., duke e kthyer shumë shpejt këtë qytezë, në një prej qendrave urbane më të lulëzuara dhe rrezatuese në Ballkan./Top Channel/ KultPlus.com

Akademia e Shkencave nderon albanologun e shquar gjerman, Johann Georg von Hahn

Në 210-vjetorin e lindjes, Akademia e Shkencave e Shqipërisë nderoi albanologun e shquar Johann Georg von Hahn me një konferencë shkencore.

Seanca e parë e konferencës u çel nga Kryetari i Akademisë së Shkencave, Skënder Gjinushi dhe u moderua nga Kryetari i Seksionit të Shkencave Shoqërore dhe Albanologjike, Pëllumb Xhufi dhe Seit Mansaku.

Gjinushi tha në fjalën e tij s e”merita më e rëndësishme e Hahnit është se, megjithëse edhe vetë ishte diplomat e konsull, e ndau albanologjinë prej shkencës së dëshirës dhe e ktheu në shkencë të arsyes e të argumentit”.

Veçantia tjetër e Hahnit është se, ndryshe prej paraardhësve, të cilët kishin qenë të detyruar që herët a vonë të merreshin edhe me shqipen, për shkak të domosdoshmërisë së krahasimeve në kuadër të helenistikës, romanistikës apo sllavistikës, ai iu kushtua përjashtimisht kësaj gjuhe, historisë së popullit që e kishte trashëguar, etnogjenezës së tij, pastaj edhe protogjenezës së tij.”, tha akad. Gjinushi.

Sipas tij, “Hahni nuk u mjaftua me pohimin e argumenteve në favor të tezës së vazhdimësisë historike-gjenetike iliro-shqiptare. Ai sistemoi për herë të parë tezën se ilirishtja ishte formuar në mjedisin e një gjuhe tjetër pre-ilire, madje edhe pre-greke, që nuk mund të ishte tjetër veçse gjuha e pellazgëve.”

Prof. dr. Seit Mansaku foli për problemin e  origjinës së gjuhës shqipe dhe të autoktonisë së shqiptarëve në veprën e J. G. von Hahn “Studime shqiptare”, botuar në Vjenë në vitin 1954.

Ai tha se ky libër ka shërbyer si burim për studimet shqiptare në disa fusha nga studiuesit shqiptarë e të huaj. Vepra e tij ishte hyrje në një etapë të re në fushën e gjuhësisë shqipe  dhe etnografisë së shqiptarëve.

Ndërsa Prof. dr. Emil Lafe në kumtesën “Brenga e J. G. von Hahn-it për Shqipërinë dhe shqiptarët e kohës së tij” theksoi se: Hahn-i është vlerësuar lart nga bashkëkohësit e vet për ndihmesën e madhe shkencore në fushën e albanologjisë, ku solli një lëndë të re e mjaft të pasur dhe ndoqi metoda shkencore studimi, të cilat e lejuan të arrijë në një varg përfundimesh, sidomos për autoktoninë e shqiptarëve, që qëndrojnë edhe sot”.

“Historiani Jakob Philip Fallmerayer (1790–1860) ka shkruar: “Zoti Hahn është i pari, e ndoshta i vetmi europian i formuar shkencërisht, që ka shëtitur tërë Shqipërinë, që ka kërkuar edhe në cepat më të fshehtë të këtij vendi, ku hetoi shpirtin, zakonet, mënyrën e të menduarit dhe të jetuarit me tërë qenien politike të shqiptarëve, që ka mësuar të lexojë, të flasë e të shkruajë gjuhën e shqiptarëve në të dyja dialektet e saj kryesore, dhe që me të drejtë mund të konsiderohet “konkuistador” në fushën e etnografisë dhe të gjeografisë”.

Bardhyl Demiraj në kumtesën “Alfabeti origjinal i Dhaskal Todhrit në fokusin e analizave kulturore-epigrafike të Johan Georg von Hahn-it” pati si objekt të saj alfabetin origjinal të shqipes në disa dorëshkrime që i takojnë gjysmës së parë të shekullit të XIX; të cilat Hahn-i i ka kërkuar, gjetur e siguruar gjatë qëndrimit të tij në Elbasan në vitin 1849.

Demiraj tha se Hahn-i alfabetin e njohur si i Dhaskal Todrit e rroku në fokusin e një studimi të mirëfilltë epigrafik dhe etnokulturor, duke ua përcjell atë rretheve shkencore intelektuale të kohës.

Akademiku Gjovalin Shkurtaj në kumtesën “Ndihmesat pionieristike të Johann George von Hahn-it për dialektet e shqipes e të diasporës shqiptare” theksoi kontributin e Hahn-it me veprën “Studime shqiptare”, si një nga punimet shkencore më me vlerë e shkruar nga të huajt për historinë, gjuhën dhe kulturën shqiptare. Ai argumentoi forcën e ndikimit të tezave të Hahn-it për kufirin e dialekteve të shqipes dhe për shtrirjen e shqiptarëve në diasporat e hershme, si studime origjinale dhe të pavaruara, të cilat  ngjallin debate shkencore dhe të shoqëruara me një pasuri të madhe materiali ndihmojnë kërkimet e gjuhëtarëve dhe albanologëve.

Anila Omari në kumtesën  “Lashtësia e dialekteve të shqipes sipas J. G. von Hahnit dhe në studimet e mëvonshme albanologjike” theksoi se teza e Hahn-it mbi lashtësinë e dialekteve të shqipes u rimor në kohën tonë nga profesor Bahri Beci në një varg punimesh të tij ku dallohet artikulli i vitit 1982 “Lashtësia e dialekteve të shqipes”, dëshmi e vendbanimit të hershëm të shqiptarëve, si dhe dy punime monografike; “Dialekte të shqipes dhe historia e formimit të tyre” (2002), “Historia e formimit të strukturës dialektore të shqipes”, 2019.

Prof. dr. Xhevat Lloshi paraqiti një analizë të imtësishme për leksikun e shqipes në dy fjalorët: J. G. von Hahn (1854) – K. Kristoforidhi (1904), ndërsa Mimoza Kore solli argumente për mbështetjen e e albanologëve të tjerë tek “Fjalori i J. G. von Hahn-it” dhe ndihmën që ka dhënë në fushën e kërkimeve më të zgjeruara.

Seanca e dytë e konferencës u moderua nga Neritan Ceka i cili trajtoi një temë interesante “Arkeologjia në periodizimin sipas Georg von Hahn-it”, dhe nga akademiku Gjovalin Shkurtaj.

Akademiku Pëllumb Xhufi në kumtesën “Malet e Bardha dhe variabli “parthin-alban” i Hahn-it”, trajtoi aftësinë e albanologut gjerman për identifikimin etnik përmes gjuhës të malësorëve shqiptarë të rrezikuar nga asimilimi. / KultPlus.com

Vjen për herë të parë “Panairi Mbarëkombëtar i Librit Akademik dhe Shkencor”

Akademia e Shkencave e Shqipërisë (ASHSH) dhe Akademia e Shkencave dhe e Arteve të Kosovës (ASHAK), në kuadër të vitit jubilar të 50-vjetorit të themelimit të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, në bashkëpunim me Qendrën Ndërkombëtare të Librit dhe Leximit (QKLL)  do ë organizojnë në datat 22-24 prill për herë të parë Panairin Mbarëkombëtar i Librit Akademik dhe Shkencor.

“Panairi mbarëkombëtar i librit akademik dhe shkencor” zhvillohet për herë të parë këtë vit, si nismë e përbashkët e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë dhe Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës. Panairi do të zhvillohet në mënyrë të alternuar, një vit në Tiranë e një vit në Prishtinë, me periodicitet të rregullt. Panairi zhvillohet në periudhën 22-24 prill, kohë në të cilën festohet Dita Botërore e Poezisë dhe Dita Botërore e Librit dhe e të Drejtës së Autorit. Qëllimi i panairit është që të bëjë të njohura arritjet më cilësore në botimet akademike, shkencore dhe universitare” thuhet në njoftimin e Akademisë së Shkencave. / KultPlus.com

Akademiku Bardhyl Golemi, fitues i “Çmimit të karrierës” për vitin 2021

Akademia e Shkencave ka shpallur fitues të “Çmimit të karrierës” për vitin 2021 akademikun Bardhyl Golemi, në mbledhjen e asamblesë që u mbajt sot.

Akademik Golemi u vlerësua me motivacionin: “Personalitet me veprimtari intelektuale universitare dhe akademike gjurmëlënëse brenda dhe jashtë vendit për mbi gjashtë dekada; anëtar i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë nga viti 1999; i shquar për studimet e tij themeluese me rëndësi bazale në fushën e inxhinierisë elektrike dhe elektronike; autor i katër monografive dhe gjashtë teksteve universitare që u kanë shërbyer e u shërbejnë për më shumë se një gjysmë shekulli dhjetëra brezave studentësh e studiuesish; me një rol të dukshëm cilësor në drejtimin e qendrave dhe organizatave shkencore prej njësive bazë deri tek Komisioni Kombëtar i UNESCO-s; duke ushtruar me sukses funksione të larta në administratën shtetërore dhe institucionet shkencore; i vlerësuar në botën shkencore jashtë vendit dhe i përfshirë në borde të tribunave shkencore të njohura; fitues i mirënjohjeve të larta qytetare në nivel kombëtar”.

Kryetari i Akademisë së Shkencave akad. Skënder Gjinushi, në pamundësi të pranisë fizike në mbledhjen e asamblesë të akad. Golemit, për arsye shëndetësore, i dorëzoi çmimin të bijës, Mirela Golemit.

Akad. Golemi në përshëndetjen drejtuar Akademisë së Shkencave, tha se puna e akademikëve ngrihet mbi shpatullat e pararendësve, por duke vënë re zhvillimet e fundit në Akademinë e Shkencave ka ndjerë një kënaqësi të veçantë për arritjet e shumta. /atsh/KultPlus.com

“Fan Noli poliedrik”, konferenca shkencore në Akademinë e Shkencave

“Fan Noli poliedrik” titullohej konferenca shkencore e organizuar sot nga Akademia e Shkencave të Shqipërisë dhe Muzeu Historik Kombëtar në kuadër të 140-vjetorit të lindjes së Nolit dhe të 100-vjetorit të vendosjes së marrëdhënieve diplomatike me Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Në konferencë ishin të pranishëm kryetari i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, akad. Skënder Gjinushi, ministrja e Kulturës Elva Margariti, drejtori i Muzeut Historik Kombëtar Dorian Koçi dhe studiues, akademikë e profesorë.

Kryetari i Akademisë së Shkencave akad. Skënder Gjinushi në fjalën e tij tha se “Fan Noli është një prej mendjeve më të ndritura që ka nxjerrë historia shqiptare. Personalitete me formim enciklopedik dhe me gjurmë të pashlyera në dhjetëra fusha krijimtarie, veprimtarie dhe shërbimi, si ai i Fan Nolit, janë të papërsëritshëm dhe shfaqen në horizontet e kulturës dhe të mendimit kombëtar shumë rrallë”.

“Fan Noli është poet-tribun, që ka ngritur më këmbë popullin në kohë kthesash të mëdha; shkencëtar i shquar, të cilit i dukeshin të pamjaftueshme dy doktorata: një në historiografi e një tjetër në muzikologji; orator, që trondiste Asamblenë e Lidhjes së Kombeve në vitin 1924; poliglot, që mund t’u fliste popujve të Ballkanit e të Evropës, madje dhe të persëve të periudhës klasike në gjuhët e tyre dhe që në vitet e fundit të jetës iu kushtua mësimit të aramaishtes; përkthyes, për të cilin u tha me të drejtë se vetëm Fitzgerald-i mund t’i afrohej; meshtar, peshkop e kryepeshkop, figura kryesore dhe me rol vendimtar për autoqefalinë e kishës ortodokse shqiptare dhe i pari që mbajti një meshë shqip në pikëpamjen kronologjike”, tha Gjinushi

Akad. Gjinushi u shpreh se, “Fan Noli ishte kompozitor e muzikolog; më i lirë se një libertin, më i përkushtuar në besim se apostujt, aq sa i kishte caktuar vetes detyrë të përkthente ungjijtë nga aramaishtja, nga gjuha e Krishtit, me sloganin e mirënjohur të kthimit te burimi; lider shpirtëror i mërgatës shqiptare në Botën e Re, themelues i Vatrës dhe i Diellit; revolucionar në misionet qytetare dhe konservator në zgjedhjet kulturore e letrare; pa dyshim kryeministri më i kulturuar që ka nxjerrë ky vend që nga njohja e pavarësisë më 1920; Fan Noli është një figurë që do t’i bënte nder çdo populli, çdo gjuhe e çdo historie. Populli shqiptar ka qenë me fat që e ka birin e vet”.

Pas këtij vlerësimi, akad. Gjinushi vuri në dijeni se gjatë këtij viti Akademia e Shkencave do të organizojë një varg veprimtarish në kuadër të vitit të akademizmit shqiptar, që do të shpallet së afërmi.

“Pa dyshim veprimtaria krijuese dhe shkencore e Fan Nolit, kontributet e tij për oksidentalizimin e kulturës dhe të qytetërimit shqiptar; meritat e tij për çlirimin e mendësisë shqiptare nga trashëgimia anadollake dhe nga sundimi i bejlurçinës, do të zënë vend kyç në evokimin e parahistorisë dhe të historisë së akademizmit në botën shqiptare, e bëjnë atë një akademi më vete”, tha akad. Gjinushi.

Akad. Gjinushi theksoi gjithashtu se “figura e Fan Nolit është nga ato figura të rralla që të vë në vështirësi që në momentin e parë; ç’meritë t’i veçohet në krye – ajo e kryengritësit emancipues, e demokratit qytetërues, e pasuruesit cilësor të thesarit kulturor-letrar shqiptar, e qeverisësit popullor, e mendimtarit origjinal, e polemistit sarkastik e thumbues, e sjellësit të Shekspirit, Ibsenit, Omar Khajamit, Servantesit dhe shumë të tjerëve në gjuhën shqipe, kontribuues i paranjësimit të saj; e priftit me zë baritoni, që i jepte shije kulture meshimit; e publicistit qesëndisës dhe promovuesit të historisë shqiptare në Botë, për të përmendur fare pak prej tyre. Dhe kjo është shenja e parë e një njeriu që e dominoi si qytetar gjysmën e parë të shekullit të 20-të; e dominoi si kryepeshkop gjysmën e dytë të tij dhe mbetet krijues me kurorë sot e mot”.

“Le të japim të gjithë kontributin tonë më të mirë që kjo figurë të dritësohet edhe më shumë në këtë përvjetor”, përfundoi akad. Gjinushi. / KultPlus.com

Akademia e Shkencave drejt përfundimit të projektit “Historia e shqiptarëve”

Grupi i punës për projektin e madh “Historia e shqiptarëve” zhvilloi një mbledhje në Akademinë e Shkencave, në praninë e kryetarit Skënder Gjinushi.

Ishin të pranishëm akad. Pëllumb Xhufi, kryetar i Seksionit të Studimeve Albanologjike, akad. Shaban Sinani, sekretar shkencor i Akademisë së Shkencave, prof. asoc. dr. Marenglen Kasmi, drejtor i Qendrës së Botimeve Albanologjike dhe Enciklopedike (ASH), prof. Paskal Milo, prof. Neritan Ceka, akad. Marenglen Verli, akad. Beqir Meta, prof. Gjon Berisha; prof. Hamit Kaba; prof. Ferit Duka, prof. Ana Lalaj; prof. asoc. dr. Sonila Boçi, prof. asoc. dr. Ledia Dushku; dr. Edon Qesari, etj.

Në takim u diskutua për mbylljen e fazës parapërgatitore të këtij projekti, si dhe për vijimësinë e punës lidhur me përmbushjen e kritereve shkencore dhe teknike, strategjitë e bashkëpunimit me autorët dhe drejtuesit e grupeve të punës, diskutimin e materialeve të përfunduara dhe për redaktimin final të teksteve.

U diskutua edhe për realizimin e projektit brenda afateve kohore, që e gjithë puna dinamike dhe voluminoze të bëhet me angazhimin dhe bashkëpunimin e gjithë hallkave pjesëmarrëse, për të pasur një rezultat të arrirë edhe në cilësi.

Qëllimi kryesor i mbledhjes ishte falënderimi dhe inkurajimi për të gjithë studiuesit për pjesëmarrjen dhe kontributin e tyre në këtë projekt si edhe evidentimi i çështjeve organizative.

Kryetari i akademisë, akad. Gjinushi theksoi angazhimin e historianëve më të mirë për periudhat përkatëse dhe përfshirjen e institucioneve kryesore të studimit dhe arsimit në Shqipëri e Kosovë.

“Duke qenë para këtij fakti, dhe duke parë angazhimin e gjithë secilit, kam besimin e plotë se produkti final do të jetë aq me vlerë dhe cilësor, sa edhe rëndësia që ka. Ky bashkëpunim do të na japë një produkt të sintetizuar dhe konciz, në mënyrë që t’i drejtohet gjithë publikut shqiptar dhe të huaj, duke shfaqur imazhin dhe të vërtetën e historisë shqiptare”, tha akad. Gjinushi.

Për këtë projekt është bërë me dije edhe më parë nga Akademia e Shkencave. /SOT/ KultPlus.com

ASH në bashkëpunim me DPA prezantojnë ekspozitën me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Përkujtimit të Viktimave të Holokaustit

Me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Përkujtimit të Viktimave të Holokaustit, Akademia e Shkencave (ASH) në bashkëpunim me Drejtorinë e Përgjithshme të Arkivave (DPA), kanë prezantuar një ekspozitë me dokumente arkivore.

Të pranishëm në këtë aktivitet ishin kryetari i ASH-së, Skënder Gjinushi, Drejtori i Përgjithshëm i Arkivave, Prof.Asoc.Dr Ardit Bido, kryetari i Seksionit të Shkencave Shoqërore dhe Albanologjike (SSHSHA), Pëllumb Xhufi, sekretari shkencor i ASH-së, Shaban Sinani, drejtori i Qendrës së Botimeve Albanologjike, Mariglen Kasmi etj.

Në konferencën e mbajtur në kuadër të Ditës së Kujtesës, u vu theksi tek ndihmesa e popullit shqiptar, si i vetmi mes europianëve, në shpëtimin e hebrenjëve gjatë Luftës së Dytë Botërore. Ekspozita e paraqitur dëshmon se asnjë prej rreth 3750 hebrenjëve që arritën të depërtojnë në Shqipëri pas vitit 1945, nuk u dorëzua, ndonëse historia e mbijetesës së tyre përmbledh sprova të shumta.

Gjithashtu iu kushtua vëmendje mes të tjerash humanizmit të kombit shqiptar shprehur ndaj çdo bashkësie në rrezik dhe tolerancës ndërfetare, si një vlerë e jona përfaqësuese. / KultPlus.com

Akademia e Shkencave organizon takimin “Ismail Kadare, një disidencë letrare”

“Ismail Kadare, një disidencë letrare” do të jetë tema e veprimtarinë shkencore-promovuese që do të mbahet nga Akademia e Shkencave në ditëlindjen e shkrimtarit dhe akademikut Ismail Kadare.

Veprimtaria do të mbahet më 28 janar 2022, ora 11:00 në Akademinë e Shkencave të Shqipërisë, në sallën “Aleks Buda” me pjesëmarrjen e studiuesit Jean-Paul Champseix, autor i librit Ismaïl Kadaré – une dissidence littéraire (nominuar për çmimin “Trinia e Albanologjisë: Meyer-Pedersen-Jokli”), shqipëruar nga Irena Rambi e Bashkim Shehu.

Fjala e hapjes do të mbahet nga akad.Skënder Gjinushi, kryetar i Akademisë së Shkencave.

Veprimtaria do të drejtohet nga akad. Pëllumb Xhufi, prof. dr. Saverina Pasho e dr. Ylljet Aliçka. Në këtë aktivitet do të kumtojnë: studiuesi Jean-Paul Champseix, akad. Matteo Mandalà, Bashkim Shehu, Ilia Lëngu, Irena Rambi, Ilir Yzeiri. Pas kumtesave do të bëhet Shpallja e Vitit të akademizmit shqiptar nga kryetari i Akademisë së Shkencave, akad. Skënder Gjinushi.

Do të prezantohet ekspozita e botimeve të Ismail Kadaresë (një bashkëpunim midis Bibliotekës së Akademisë së Shkencave, Bibliotekës Kombëtare, Shtëpisë botuese “Onufri” dhe Shtëpisë botuese “Fan Noli”).

Veprimtaria do të zhvillohet me pjesëmarrje fizike dhe online në linkun: https://us02web.zoom.us/j/89230235815…Meeting ID: 892 3023 5815Passcode: 889000 / KultPlus.com

U pranua akademik nderi, Brian D.Joseph i mahnitur nga veçoritë e gjuhës shqipe

Studiuesi amerikan Brian D.Joseph, një nga albanologët e pasionuar pas gjuhës shqipe dhe historisë së shqiptarëve në Ballkan, pas shpalljes anëtar nderi nga Akademia e Shkencave e Shqipërisë që u bë më 27 nëntor, ditën e mbylljes të Kuvendit Ndërkombëtar të Studimeve Albanologjike, ka dërguar një letër falënderimi, në të cilën premton se do të kontribuojë edhe më shumë për studimin e gjuhës shqipe.

Brian D.Joseph, i cili më parë ka qenë studiues i helenistikës shprehet se “për shkak të përgatitjes sime si helenist, kur u ndërgjegjësova për veçoritë mahnitëse që mund të shihen në gjuhën shqipe, vetëm atëherë fillova të çmoj plotësisht kompleksitetin e kontaktit gjuhësor në këtë pjesë të globit.”

Përshëndetje falenderimi drejtuar Akademisë së Shkencave të Shqipërisë nga Brian D.Joseph, Universiteti Shtetëror i Ohajos:

Të nderuar kolegë të mi të rinj,
Jam thellësisht i nderuar që jam emëruar anëtar nderi i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, duke u vlerësuar kërkimet e mia në historinë dhe strukturën e gjuhës shqipe përgjatë disa dhjetëvjeçarëve të fundit. Për mua, t’i bashkohem radhës së shkencëtarëve të shkëlqyer që përfaqësojnë Akademinë, e ndër ta albanologëve më të shquar, është një njohje që as do të mund ta kisha ëndërruar para më se 40 vjetësh, kur iu futa studimit të shqipes si një mënyrë për të zgjeruar kuptimin tim për gjuhët ballkanike dhe gjedhet interesante të bashkëpërkimeve që ato shfaqin.
Meqenëse në studimin e Ballkanit arrita më së shumti nga një perspektivë greke, për shkak të përgatitjes sime si helenist, kur u ndërgjegjësova për veçoritë mahnitëse që mund të shihen në gjuhën shqipe, vetëm atëherë fillova të çmoj plotësisht kompleksitetin e kontaktit gjuhësor në këtë pjesë të globit. Në shumë mënyra, Ballkani dhe pozita e shqipes japin një mësim për hulumtimin shkencor të gjuhës dhe historisë së saj.
Kontaktet intensive mes popujsh të ndryshëm në rajon kanë çuar në përdorimin e disa detajeve të përbashkëta në strukturën e fjalorit dhe në shumë njësi leksikore, duke dëshmuar se, megjithëse Ballkani është një vatër tensionesh etnike, jo gjithmonë kontaktet kanë çuar në konflikte midis grupeve të përfshira.
Në të vërtetë, përfundimi i kontakteve në Ballkan, nga këndvështrimi gjuhësor, është më shumë çështje bashkëjetese paqësore sesa konflikti dhe grindjeje. Ndërsa nga njëra anë ky është një nderim vetjak i rangut më të lartë për mua, nga ana tjetër më e rëndësishme, ai ka një kuptim dhe domethënie të madhe për studimet shqiptare në përgjithësi në Shtetet e Bashkuara.
Shqipja si gjuhë nuk ka tërhequr asnjëherë vëmendjen e plotë të gjuhëtarëve amerikanë, pavarësisht shumë veçorive të saj interesante. Megjithatë, ka një traditë të vogël, por të fortë të studimeve shqiptare dhe unë jam i lumtur që kam luajtur sadopak një rol duke ndihmuar për ta mbajtur gjallë dhe madje për ta lulëzuar atë. Pikërisht në dhjetëvjeçarin e fundit kam udhëhequr në programin master dhe atë doktoral disa diploma studentësh, të cilët kanë punuar me mua në çështje që lidhen me gjuhësinë shqiptare.
Me njohjen më të madhe që më jep anëtarësimi në Akademi, mund të shpresoj që të rritet numri i studentëve në vitet e ardhshme. Në këtë kuptim, të qenët tim akademik nderi do të kontribuojë në çuarjen përpara të çështjes së gjuhësisë shqiptare, që është me siguri një çështje e rëndësishme.”
/ KultPlus.com