Kori i Filharmonisë së Kosovës mbyll ‘PriVocalFest’, dirigjenti Ešenvalds: Nga toka juaj unë do të marr pasurinë e mrekullueshme të folklorit

Era Berisha

Gjithsej dhjetë vepra nga kompozitorë të ndryshëm kanë kaluar përtej përsosmërisë me rastin e koncertit të Korit të Filharmonisë së Kosovës, në kuadër të edicionit të pestë të “PriVocalFest”. Ishte një repertor ku dominonte gjuha e huaj, por prej të cilit, pjesët shqiptare kanë thyer kufijtë magjik të interpretimit. Secili anëtar pjesëmarrës ka bërë që me dhuntinë e tyre të shënojnë magjishëm natën e fundit të këtij festivali, i cili tash e pesë net me radhë ka sjellë koncerte që tejkalojnë pritshmëritë e publikut, shkruan KultPlus.

Ky koncert mbrëmë ka portretizuar literaturën muzikore korale duke filluar nga veprat e kompozitorëve të njohur si: Ēriks Ešenvalds, Mendi Mengjiqi, Thomas Simaku dhe Vasil S.Tole, të cilët kanë dëshmuar për një krijimtari sa të pasur aq edhe të ndjeshme, e njashtu edhe të bukur.

Kisha katolike “Shën Ndou” ka mirëpritur një numër të lartë të të pranishmëve, që kanë zënë vendin e tyre të posaçëm, me ç’rast hapësira është mbushur nga caku në cak. Qetësia, tashmë simbolike para nisjes së çdo koncerti të Filharmonisë së Kosovës, u bë pjesë e pandashme e kësaj nate. Hijeshia, eleganca, ndjeshmëria dhe intensiteti që prekte dy caqet e veta, janë krejt ato që kanë rrethuar komplet të pranishmit.

Prezenca e vokalit hyjnor të Korit të Filharmonisë së Kosovës si çdo herë, është ekzistuese nëpër secilin koncert. Kështu ishte edhe rasti mbrëmë, ku nuk kanë munguar as edhe instrumentet diversive që ëmbëlsisht iu kanë bashkëngjitur zërit të tyre. Përfshirja e pianos nën manovrimin e Melos Buzës dhe pjesëmarrja e Zanë Abazit në flaut, ia kanë shtuar një magjepsje shtesë kësaj mbrëmjeje.

Ndërkohë, mbizotërimi i vokaleve madhështore të sopranove si Adelina Paloja, Selvije Marteti, Elona Sadiku, Shkurte Hykaj, Urta Haziraj si dhe altos Dea Hamdiu, baritonit Shaban Behramaj, manovrimi i harpës së gojës nga Patris Berisha, inkuadrimi i elementeve koreografike dhe përfshirja e gotës që lëshoi tingujt në atmosferë, i ka dhënë audiencës një gjendje ndryshe nga e zakonshmja. Lirshmëria e tyre në veprim por harmonia e tyre mes vete, e ka mbështjellë këtë natë në një mënyrë të pakrahasueshme.

Në anën tjetër, dirigjenti i njohur Ēriks Ešenvalds me ritmin e tij të pandalshëm, ka dirigjuar këndshëm secilin anëtar të korit. Veçantia e tij dallohej në mënyrat e ndërveprimit me çdo kë përpara tij. Por, fuqia dhe energjia më e madhe u dëshmua dhe u përjetua më së miri nga luajtja e tri këngëve popullore si “Moj e bukura More”, “Qenke veshur me të bardha” dhe “Trëndelinë”, të cilat kanë arritur deri një nivel që s’është prekur asnjëherë më parë.

Këto surpriza vazhdimisht po bëhen pjesë e pandashme e Korit të Filharmonisë së Kosovës, që gjithmonë dëshmon për një talent të rrallë, unik dhe të papërsëritshëm. Mënyra e tyre e interpretimit, prezenca skenike e vokali i njëzëshëm, janë vetëm disa karaktersitika që gjithmonë kanë ndikuar dhe vazhdojnë të kenë ndikim të madhërishëm në atmosferën e çdo paraqitjeje. Kjo u vërejt edhe atëherë kur duartrokitjet e tej zgjatura e të shumta, kanë zënë vend në fund të këtij koncerti.

Për të folur më shumë rreth këtij koncerti, dirigjenti Ēriks Ešenvalds është shprehur se qëndrimi në Kosovë, po i ngjason si qëndrimi në shtëpi.

“Është hera ime e parë në Kosovë dhe kam qëndruar vetëm një javë këtu. Për shkak të këtyre njerëzve të mrekullueshëm, çdo minutë këtu, unë e kam ndjerë si në shtëpinë time. Nesër e kam fluturimin tim për tek familja ime dhe fëmijët e mi, dhe do iu rikthehem studentëve të kompozimit në Akademi. Nga toka juaj në tokën time, unë do të marr këtë pasuri të mrekullueshme të folklorit, e po ashtu edhe zërat e juaj të bukur”, ka thënë ai.

Ndërsa, drejtori i “PriVocalFest” Hajrullah Syla për KultPlus ka potencuar se ky edicion ka qenë mjaft përmbushës dhe se është ndarë i kënaqur me arritjet.

“Ky koncert ishte thjesht brilant, duke nisur nga veprat, interpretimi, e deri tek drejtimi i dirigjentit fantastik. Ata e murrën publikun me vete gjatë gjithë natës, andaj qëllimi i këtij koncerti dhe ardhja e dirigjentit në këtë koncert, dëshmon se gjithçka ia ka vlejtur. Secili koncert në këtë edicion ka pasur peshë të madhe, artistë të mëdhenj që kanë sjell vlera të mëdha, andaj që sigurisht që ka qenë shumë e vështirë, por me vullnet e punën me stafin që e kemi bërë, është lehtësuar gjithçka. Mendoj që çdo koncert ka pasur publik mjaftueshëm dhe çdo herë janë ndarë të kënaqur me performancën e gjithsecilit, andaj edhe i kemi arritur prishtmëritë e tyre. Secili koncert ka qenë ndryshe me program, është trajtuar ndryshe dhe ka pasur lidhshmëri me njëra-tjetrën, andaj koncertet kanë qenë të rëndësishme njëtrajtësisht. Jam tejet i kënaqur me atë se çfarë kemi arrirë të bëjmë në këtë edicion”, ka thënë Syla.

Ai tutje ka pohuar se puna për edicionin e radhës po vazhdon. Po ashtu, ka bërë të ditur se kontaktet me artistë të mëdhenj po vazhdojnë si dhe tashmë mbetet vetëm një kohë e shkurtër që të finalizohen kontratat, marrëveshjet dhe përgatitjet për nisjen e edicionit të gjashtë.

Fotografitë: Arben Llapashtica / KultPlus.com

Mes emocioneve dhe duartrokitjeve të shumta, ansambli “Argjiro” së bashku me kompozitorin Eriks Esenvalds hapën natën e parë të “PriVocalFest”

Uranik Emini

Këndimi koral është një nga format më të njohura të pjesëmarrjes në artin skenik, si për të rriturit ashtu edhe për fëmijët, natyrisht. Duke vlerësuar faktin që kultura të ndryshme zhvillojnë muzikën korale në mënyra të ndryshme që përfaqësojnë diversitetin e tyre, sigurisht që çdo vend ka origjinalitetin e tradiconalitetin e ruajtur brez pas brezi, njësoj sikurse e ka edhe Kosova e Shqipëria, shkruan KultPlus.

Mbrëmë është bërë hapja e edicionit të 5-të të Festivalit që promovon muzikën korale, si festivali i vetëm në Kosovë, Prishtina International Vocal Festival, duke sjellur diskutime mbi muzikën vokale shqiptare nga kompozitori i njohur Eriks Esenvalds dhe më pas gjithë këtë diskutim, duke e shfaqur përmes grupit Argjiro nga Shqipëria.

Dardan Noka e bëri hapjen e këtij festivali duke iu uruar të gjithëve mirëseardhje dhe me duartrokitje e pritën edhe kompozitorin e njohur ndërkombëtarisht, Eriks Esenvalds.

Eriks Esenvalds kishte fituar çmimin e kompozitorëve të rinj të konkursit ndërkombëtarë të tribunës në vitin 2006, kur edhe kishte kompozuar këngën “Legend of the ëalled-in ëoman”, pra, pikërisht nga legjenda Rozafa, e cila i dha jetë një femije, me sinqeritetin dhe vetë-flijimin e saj, ajo i dha jetë një qyteti. Mbi të u ngrit një kala, tre vëllezeritë e legjendës gjetën mirëkuptim mbi murosjen e kësaj gruaje.

Së bashku diskutuan më shumë mbi muzikën vokale dhe mënyrën se si Esenvalds është njohur me muzikën vokale shqipe.

Ky i fundit tregon edhe momentin kur është takuar me Nënën Terezë dhe se sa e dashur ishte ajo.

“Unë u takova me të dhe ajo më tha që e gjithë puna ime është vetëm një pike në oqean, por nëse unë nuk do ta bëja këtë punë, atëherë oqeani do të kishte një pike më pak. Unë e dashurova këtë pjesë dhe vendosa që të kompozojë veprën “A drop in the ocean”. Unë i tregova asaj që do të inçizojë një kasetë dhe e panë gjithë atë kasetë që po e mbaja me veti. Një nga motrat aty më la që të hy brenda ku ishte edhe Nëna Terezë, derisa tha se ajo do të vijë për një minutë. Në atë minutë, Nëna Terezë kishte shkuar në një dhomë tjetër dhe ishte lutur për mua, një të huaj që nuk më kishte parë më herët. Kështu, kjo ishte kënga ime e parë e shkruar në një kishë”, thotë ai mes tjerash.

Në anën tjetër, drejtori artistik i këtij festivali, Hajrullah Syla, tha për KultPlus që përkundër faktit që ata janë të ri në aspektin e festivaleve, kanë arritur që të promovojnë muzikën vokale të Kosovës duke sjellur artiste më renome botërore këtu.

“Me të vërtet është kënaqësi e veçantë që të sjellim qysh në edicionin e 5-të emra të mëdhenj të skenës botërore, kështu që ne kemi pasur shumë kujdes që edhe këtë edicion të kemi artistë të tjerë, sigurisht edhe ata vendor”.

Syla thotë se festivali veçse po shkon në rritje, derisa njofton që në të ardhmen skena vendore do të pasurohet edhe më shumë nga artistë të tjerë ndërkombëtarë.

“Ambienti ku jemi ne nuk është hapësirë shumë e madhe që të ketë një numër të madh të publikut, por jam i kënaqur se sa shumë e shijuan të gjithë diskutimin dhe performancën e grupit Argjiro. Ishte mjaftë interesante sepse arritëm ta kuptojmë një kompozitor nga Letonia, i cili ka krijuar muzikë duke përdorur muzikën labe, kështu që kjo është ndjenjë e mirë që ne si shqiptarë ta kuptojmë se si shihet kjo nga një kompozitor që nuk ka idenë për muzikën labe, por që ka krijuar një vepër mjaftë të mire”.

Ai thotë se ansambli Argjiro e pasuroi edhe më shumë këtë program, e gjitha ajo çfarë u diskutua në pjesën e parë, u shfaq në pjesën e dytë përmes Argjiros, pra, qëllimi sipas Sylës ishte që të shfaqnin përpara publikut atë se çfarë diskutuan në fillim.

“Koncerti është menduar nga pjesa e hapjes deri te ajo e mbylljes. Planifikimi ka qenë i tillë që fillimisht të diskutohet për diçka dhe më pas ajo të shfaqet te publiku. Koncerti i radhës do të jetë më date 7 dhe më pas më 10 tetor, ku do të jenë “The Sëinglers”, të cilët kanë fituar edhe 5 çmime Grammy Aëards, të cilat i kanë fituar me meritë. Pas koncertit do të jetë Arta Jashari me këngët e të madhes Nexhmije Pagarushës që janë sjellur në një formë më ndryshe. Nata përmbyllëse do të jetë me Eriks, që do të ndëgjojmë edhe veprën që ai ka krijuar”.

Roland Çeko, udhëheqësi i ansamblit Argjiro, njofton gjithë lexuesit e KultPlus se ai e ka të trashëguar polifininë nga 5 breza.

“Ne si grup kemi marrë çmime të ndryshme dhe po punoj tanimë gati 30 vjet dhe kjo punë nuk do të shterrojë, do lindë e do lindë gjithnjë e më shumë, tërë jetën. Do ta mbajmë më dhëmë gjallë e nuk do ta lëshojmë”.

Sipas Çenkos, çdo herë kur ai vjen në Kosovë, ndjehet sikurse në shtëpninë e tij.

“Unë kam performuar disa herë në Kosovë, është një ndjenjë shumë e madhe dhe ftesën e prita me gëzim. Edhe unë dhe shoktë e mi menxi prisnim. Ky është vendi jonë, prandaj sa herë që më vjen ftesa jam shumë krenar dhe i gëzuar që performoj në këtë vend”. 

I gjithë publiku i pranishëm në sallë u emocionua nga performanca e ansamblit “Argjiro”, e këtë gjë më së miri e shfaqën edhe duartrokitjet e shumta që këta të fundit morën. 

PriVocalFest do të vazhdojë edhe me netët e tjera, ku sonte do të mbahet nata e dytë e këtij edicioni me performancën “Skena e Re”, ku do të prezantohen në skenë Kori i fëmijëve të shkollës së muzikës së Gjilanit të udhëhequr nga Artan Jerliu dhe në pjesën e dytë të programit do të jetë Martina Lekaj, soprano dhe Ylberinë Avdyli, soprano. Kjo mbrëmje që mbahet më 7 tetor në Amfiteatrin e Bibliotekës Universitare, nga ora 20:00. /KultPlus.com

*Fotografitë janë realizuar nga Adi Beqiri*