Sonete shiu

Nga Herman Çuka

1
këtë mbrëmje
rrëshqet shi i butë,
mbi trupin e flashkët
të tokës, prej mungesës,
etshëm e pret
të mbushë gjokset
lëshuar aromë t’ëmbël dheu e bari…
aty-këtu zëra të
lagura treten
dhe dritat e makinave
ngarendin t’fiken
shtëpive t’ngrohta
(dashuri kjo e shtëpisë, dhe për orenditë jo vetëm për shpirtrat që presin)
2
qetësi shtrihet
me shiun mbi qytet;
dhe melankoli mbi dyert
e dritaret e shtëpive
në tingull bluzi molisës,
vetëm baret
gëlojnë tringëllimave
të krikllave, e kërcitjeve
t’puthjeve
tik-taket e Orës mbi Katedrale nxituar të kapin piklat ngatrrestare që rigojnë mbi akrepa
si djaj të vegjël rrëshqasin e gudulisin virgjërinë në shenjtorët e hutuar
veshur me shkëlqimin e ujit,
si në një festë surreale…
3
shi i dëshpëruar nga pritja e gjatë mbytet
në barkun e lumit Po,
retë, ngashërimën rëndojnë mbi strehë, mbi ato
qerpallat e çative
të lodhura mjegullës
diku, në dritare
një nudo i rrëshqet shiut kuriozitet’ i purpurt
mbi kanapetë e kadifejta,
miklimet e duarve
tërthorazi ndjellin dashuri t’përgjumura,
ato, përndizen
e rrjedhin lëngje të kuqe si nga shegët epshëndjellëse…
4
prej ngarendjes nën shiun
zemërak si mjekërkaltri
në një pyll t’myshkët,
në rrjetën e dredhkëzës
në ngjyrë violë
një mërgimtari i ndodh t’i humbasë gjurm’ e rrugës…
strukjen e vet e mbështet
nën gështenjën e egër…
dremitjen i këput
një klithmë shqipke n’agoni epshi,
thërret mashkullin
i kujton gruan që pret
tek prag’ i portës…
siluetën e natës hedh mbi vete e merr shtegun e lules
me aromën e gruas…
5
megjithatë mbrëmjeve
mbështjellë e nomatisur
me shi të butë,
që rrjedh nga buzët e plota të vjeshtës,
ëmbël më vijnë poezitë,
e aromat e jaseminëve të mi blu,
që ende flërtojnë në librin e kujtimeve…
6
jashtë bie shi në ngjyrë qielli
e shtëpia sonte këndellet në aromë boronice e kanellë,
frymuar si pipë narkotiku,
nga lyfyt’ i dehur i çajniku’t
me ngazëllim të purpurt
kam vënë dhe CD-tënde “nata”, në gramafonin e vjetër,
e humbem ëndërrimesh
gruaje prej mishi, të ndjell si circe prej shpirti,
e ti, më urre po deshe,
por vetëm mos thuaj, se m’urren këngën e shiut… / KultPlus.com

Aromë dhemshurie

Poezi nga Herman Çuka

flokët e mamasë time

gjithnjë kanë pasur një aromë

të veçantë,

një aromë të mirë shtëpie

larë me ujë Gorice

me lule mali trendeline

të buta mëndafsh

flokët e mamasë time,

oh’ sa erë të mirë mbanin!

ajo është larg sa një oqean

por unë e ndjej këtu në

shtëpinë time si fllad

*

flokët e mamasë time!

oh’ tashmë mbajnë aromë

të butë

aromë të mirë si fëmijë / KultPlus.com

‘Prandaj jetën mos e fut në presje’

Poezi nga Herman Çuka

dhe në një perëndim
të kuq, si një avlëmënd
i fillit për fustan dashurie,
ndodh një vdekje

dhe në një agim të shkëlqyer
sikur dielli ka lëshuar diamentet për kurorë
ndodh, gjithashtu

kaq e vogël për horizontin,
i është si një pikë e pashqueshme
për sytë e tij të
përmasës

e madhe, vetëm për njeriun,
kur humb njeriun!

si një arkëmort
ku futet e mbytet
me të vdekurin; dhe globi
dhe hapësira me përmasat
sa një pikë,
si boshllëku ndërmjet karkasave,
kur i pat dalë një peronkë e vogël se ndihej ngushtë,
që se sheh as sy’ i furneralit

dhe horizonti në ngjyrë alle tkurret
aty brënda, si një fije e perit,
t’kuq mes buzëve t’meitit

më patetike, kur ndodh
në mesditë në kohën e drekës
kur gëlon taverna e birra,
e në shtëpi aromë e bukës
së pjekur që pret të kafshohet

asnjëherë nuk është kohë
e bukur…
sidoqë stiliti do t’hedhë pudër
rozë e bërë makeup të rafinuar,
përveç natës,
si tekst i një kënge dark
që i fsheh banalitetin

gjithmonë do ndodhë;
prandaj jetën mos e fut në presje / KultPlus.com

‘Buza i fëshfërin erë prilli’

Poezi nga Herman Çuka

Portret

pyetur origjinën,
hedh larg vështrimin…
përgjigjet zhaurimë përroi;
“jam nga askund
e gjithkund”

përpiqem t’ia mbledh vitet;
tespijet mban në dorë
numëron ditët
(që nga lindja) e Zotit
të sajat i ka harruar

si dy guva mali sytë,
i digjet një dritë
si kandili,
si të ishte vetë shpirti

kur flet, buza i fëshfërin erë prilli

ajo është kaq nur i bukur si ditën e parë kur
lindi Toka, pa e shkelur ende
këmba e “legjioneve të nderit” / KultPlus.com

‘Ndërsa tutje horizonti përflaket nga një luftë e gjallë; që djeg dhe udhën ajrore të zogjve të pranverës’

Poezi nga Herman Çuka

për heshtjet e tua
nuk ka nevojë
kjo lodhje e kohëve të mia

tashmë
ku kalon emri yt dorën
më shtrëngojnë
mashtrimet e këtyre
dimrave të egër
me mungesën
që bën diellin
e pritjes të vakët,
ndërsa tutje horizonti
përflaket
nga një luftë
e gjallë;
që djeg dhe udhën
ajrore të zogjve të pranverës

ka raste kur jo vetëm lufta dhe vdekja por dhe heshtja e pritjes,
sabotojnë profilin e bukur të jetës

por dashuri’ e saj u hap gjithmonë një udhë të re shpëtimi dhe dallandysheve / KultPlus.com

‘Natën lutem mbi altar si maria, me ty të puthem’

Poezi nga Herman Çuka

në një pikturë errante*

natën lutem
mbi altar si maria,
me ty të puthem!

buzët më marrin flakë,
trupi më digjet
ngadalë…
heshtja jote më vështron
e dehet po ngadalë në agoninë e djegjes time,
me ironikën e përçmimit
mbi ndjesinë
e bukur në gjininë femërore

se ti je mbret’ i unit!

paskëtaj me këpuckë
të artë shkel mbi atë tim’pluhur,
e nis ditën në atë trafik material e organik,
gjysëm të dehur nga
e djeshmshja
e pasmasturbimit
t’atij qytetit tënd me plot tatuazhe;
me gra të lënduara
e burra
me fizionomi
të uritura…
nga ca fotografi
me retushe
abstrakte!
*

të gjitha këto në histori
dekadente të përmjerra
nga çdo natë e shkuar
mbas marrjes së morfinës,
e dozës së freskët antivirale
si dozë antindjenje….

por unë e çmëndura e largët,
si nga bot’ e ëndërrimit,
çdo natë vijoj ti lutem altarit
për puthjen… si dënim i tim mëkatit / KultPlus.com

‘Vetëm malli ndrin mbi të me ca sy të bukur mahnitës’

Poezi nga Herman Çuka

Paradiso

fshesarët e mbrëmjeve
kush e di sa herë
i kanë hedhur pahun e natës
syve bosh t’vdekjes,
që vjen vërdallë të thithë
ndonjë shpirt ndër ata
që flenë mbi kartona
dhe ëndërrojnë parajsën

këto gjëra mi pat treguar shitësi
nga Zanzibari i temjanëve aromatikë dhe elefantëve
të bardhë bëre prej kocke,
që nga koh’ e kolonizatorëve të vjetër….ai i sheh
dhe shpirtrat dhe vdekjen,
i ka parë në sy që fëmijë
kur lufta ia jepte falas….

kur bleva diçka për herë
të parë, pyetur nga kisha ardhur,
më thotë: ne të dy kemi gjëra të përbashkëta….

imagjinatën e lirisë brënda
barkut të një atdheu të ngrënë,
shushurimën
e ujit t’ëmbël, mallin e uritur për aromën e bukës,
nga duart e nënës…

sonte mbi rrugë
ka një shkëlqim ngrice
dhe një klithmë urgjence,
që ha dhe muzikën e bluzit
dhe fshesarët e qytetit,
vetëm malli ndrin mbi të,
me ca sy të bukur mahnitës
si të shitësit sikur të kishte
parë; parajsën e nënën… / KultPlus.com

‘Piva një gllënjkë jetë, po të tregoj se sa kam paguar për të’

Poezi nga Emily Dickinson

Piva një gllënjkë jetë –
Po të tregoj se sa kam paguar për të –
Pikërisht sa një egzistenë e tërë.
“Çmim’ i tregut”, më thanë.
Dhe paskëtaj më peshuan – kokërr për kokërr.
Dhe fibrat mi llogaritën fije më fije.
Në fund më dhanë vlerën e Qenies sime –
Sa një gram parajsë!

Përktheu: Herman Çuka / KultPlus.com

AMHERST, MA – SEPTEMBER 4: A daguerrotype of Emily Dickinson at age 16, is displayed at the Emily Dickinson Museum in Amherst, Wednesday, Sept. 4, 2013. (Photo by Wendy Maeda/The Boston Globe via Getty Images)

‘Një poezi nga ato, të lindura prej skutave t’errta të mureve’

Poezi nga Eunice Arruda

Rrisk

Një poezi të lirë
nga gramatika
nga tingulli i fjalëve
të çliruar nga shkrimi.

Një poezi simotër
nga të gjitha poezitë
që pijnë burimin
e ndritin, gurët në diell.

Një poezi pa shijen
nga e imja
pa atë gjurmën që lënë
dhëmbët, kafshuar shtyllën
kurrizore.

Një poezi nga ato,
të lindura
prej skutave t’errta
të mureve,
me fjalë të varfra
me fjalë të dekompozuara,
por të lira për të vendosur vetë ato,
nëse duhet të shkruhen,
ose jo.

Përktheu: Herman Çuka / KultPlus.com

“Të dua kaq shumë; sepse ti je shpirt i lakuriqtë me mua”

Poezi nga Herman Çuka

je kaq

ti je kaq e ajërt,
mbyll grushtat
më mbeten
vetëm lëngëzuar

ti je kaq e zjarrtë
shpirti më ngrohet,
gishtat më digjen

kaq e ftohtë,
gishtat më
atrofizohen,
kam të dridhura

ti je kaq kaotike,
afër teje më
pështjellohen
mendimet

je kaq e rregullt,
mi ve në rresht
si ushtarë të hekurt,
rrebelimet e mia

ti je kaq e egër,
më shqyen
kafshuar shpirtin,
netëanktheve të tua

ti je kaq e brishtë,
ndihem e privilegjuar
me butësinë e lules

një e tërë,
ti je anomalia
e jetës sime …

por, përsëri unë
të dua kaq shumë;
sepse ti je
shpirt i lakuriqtë
me mua

Ti je vetja ime. / KultPlus.com

“Të bukurat e të trishtat letra që aromën tënde mbajnë”

Poezi nga Erich Fried

Zarfin tënd
me dy pulla,
të verdhë
e të kuqe:
I mbolla
në një vazo lulesh.

Dua,
t’i ujis çdo ditë.
Dua
që letrat e tua,
të lëshojnë
sythe.

Të bukurat
e të trishtat
letrat.
Letrat
që aromën
tënde mbajnë.

Por, do të duhej t’a kisha
bërë shumë kohë më parë
jo tashmë
që viti ka shënuar fundin.

Përktheu: Herman Çuka / KultPlus.com

“Ti, kushdo që të jesh, sado i vetmuar të jesh, bota i përqaset gjithnjë imagjinatës tënde”

‘Patat e egra’ nga Mary Oliver

I penduar, e për të qënë i mirë,
s’ke përse të tërhiqesh në gjunjë,
për njëqind milje
në shkretëtirë.

Thjesht, duhet ta lejosh atë
kafshë të butë,
trupin tënd, atë që do, të dojë.

Më trego për dëshpërimin
tënd ,unë do të t’tregoj timin.
Ndërkohë bota vijon përpa’ritmin.
Ndërkohë dielli,
dhe piklat e shiut si guralecë të shkëlqyshëm diamanti,
përshkojnë peizazhet,
rënë si xixa e mbi hangarët.

Mbi pemët me rrënjët
thellë tokës thithur gjiret,
mbi malet e heshtur,
ndjekur dhe lumenjtë
në rrjedhën e harbuar-ë

Ndërkohë, në lartësi
në atë blunë e lëmuar-ë
qiellit pasqyrohet
sërishmi, rikthimi në shtëpi,
i t’egrave patave.

Ti, kushdo që të jesh,
sado i vetmuar të jesh,
bota i përqaset
gjithnjë imagjinatës tënde,
dërguar thirrjen e saj, si të patave t’egra, të ashpër e njëkohësisht dhemshurisht-e :
shpallur pa ndërprerje,
origjinën tënde,
në familjen përkatëse.

Përktheu: Herman Çuka / KultPlus.com

(Angel Valentine/The New York Times)

‘Dhe në paqe, dhunohet në një minutë, një fëmijë, një grua, një burrë’

Poezi nga Herman Çuka

këmbana të heshtura
për atë botë të bukur,
nudo të pistë
derdhur sipër aromë epshi
gjaku e dhunimi,
njerëz ju lejoj të shihni
me sytë tuaj, atë
që nuk dëshironi
të më shihni,
ndoshta për shkak të
ngushtimit optik së trashëguar
( përthithur helmin nga përrralla e bukur,
për thesin plot lodra të ndritura, të merry christmas)

nuk dua të ndryshoj botën,thjesht tregoj atë se çfarë
i shoh, poshtë fustanit

mbi Bagdat, Aleph
presin fushat e minuara
në Prishtinë, Srebrenica, Spaç
… presin arkëmortet
pa emër të paisen me kartë identiteti

në Berlin pati rënë muri
i paslufte,
e përsëri tela me gjemba
me këpucë ezilante të vdekura,
me identitete të gjakosura
në ikje…
tymhedhësa e kordone policore
kostitucione që aprovojnë
të rinj, mure…
një grua shqiptare që pat denoncuar, hidhet nga ura Ponte Garibaldi,
me emër çlirimtari

dhe në paqe,
dhunohet në një minutë
një fëmijë
një grua
një burrë

në monitor gëlon një liri e tepruar joshëse fjale,
jashtë buzëqesh cinike
një diktaturë globale

poshtë tablosë,
bota kalonte qetë e magjishme mrekullisht egër,
në heshtjet e saj misterioze
një dritë,
një hije,
një siluetë që lëkundet
mes pemëve skelektrike
nga mungesa e ujit
dhe megjithatë;
aty ishte një fushë e tërë
e minuar prej dashurie,
që priste të shpërthente

e përsëri, në anën tjetër të trinçesë,
një burrë i kthyer nga lufta
ndreq parmëndën e vjetër
një grua lahej ende nudo në një govatë druri,
dhe imagjinonte të minonte detin, që i pati ngrënë të dashurin

një fëmijë pa sy luante me diellin,
rrëshqitur në pellgun e oborrit
një kalë herë hingëllinte pelën, herë ripërtypte barin
nga vit’ i shkuar

por, një horizont pasqyrimi
mbi një çati prej qelqi
qetësonte elementët, ndjesitë,
tërhequr paqen nga qielli

natyrisht e gjithë kjo, ishte dashuri tejet idilike
e pakonceptueshme
për “gratë e burrat”e kopshtit me lojrat virtuale të ngufatura
prej lëngjesh plastike

në një cep tjetër, një botë tjetër e mbushur me dhimbje dhe gëzime të jetës kaloi në rishikim për t’u shkatërruar, menjëherë në passuord-in e ri “meta”
e përsëri dhe këtë vjeshtë,
të gjithë publikonin poezi
me zhartiera purpuri

vetëm një skaj i majave të pemëve, që dilnin jashtë qiellit
të spërkitura nga e bardha e dëborës u hoq menjëherë,
me shpejtësinë e dritës
nga errësira e tablosë
*
“ti hesht, mos shkruaj të tilla
si mësipër..!” / KultPlus.com