Është publikuar programi i Javës së Albanologjisë, e cila do të mbahet nga 21 qershori deri më 23 qershor të këtij viti.
Këshilli organizues përbëhet nga Hysen Matoshi, Lulëzim Lajçi, Fadil Grajçevci, Arbnora Dushi, Lumnije Kadriu, Naim Berisha dhe Memli Krasniqi.
Bashkangjitur gjeni linkun e programit të plotë. / KultPlus.com
Gili Hoxhaj
Po vazhdon të mbahet edicioni i nëntë i “Javës së Albanologjisë” në Institutin Albanologjik në Prishtinë. Kjo Konferencë Shkencore, sivjet i kushtohet 550-vjetorit të vdekjes së heroit kombëtar Gjergj Kastrioti Skënderbeu, shkruan KultPlus.
Sot në seancën e parë të sesionit të dytë, profesori Agim Vinca lexoi kumtesën e tij me titull “Skënderbeu në poezinë e sotme shqipe”. Lidhur me këtë ai tha se nuk ka poet të vjetër apo të ri, klasik apo bashkëkohor, të njohur apo më pak të njohur që nuk ka provuar të shkruaj një poezi për Skënderbeun, që të flas në vargje për jetën e tij për jetën dhe veprën e tij dhe për kohën që përfaqëson ai, të cilën poetët e romantizmit sidomos arbëreshet e quanin “Moti i madh” kurse historiografia e quante më të drejtë “Epoka e Skënderbeut”. Vinca tha se figura historike në letërsinë shqipe kalon përmes dy modelesh.
“Për Skënderbeun janë shkruar vjersha, poema, balada, sonete, skica, tregime, novela, romane, drama, monodrama, tragjedi, skenar filmash dhe vepra të tjera artistike, pa harruar edhe ato në fushën e muzikës dhe të arteve figurative, madje jo vetëm në letërsinë shqipe por edhe atë botërore por objekti i studimit tonë është trajtimi i heroit kombëtar në letërsinë tonë. Në letërsinë e figurës historike dhe temës historike në përgjithësi në poezinë shqipe të pas Luftës së Dytë Botërore hasim në dy modele kryesore, modeli i parë është i glorifikimit dhe himnizimit të historisë ku mbizotëron shprehja patetiko-historike kurse modelit të dytë i përkasin veprat historike nga pozitat kritike”, u shpreh Vinca gjatë leximit të kumtesës së tij.
Ai tregoi se duke qenë që para e kishte trajtuar më gjerësisht këtë temën lidhur me trajtimin e Skënderbeut në poezinë shqipe, sot tha se pa dashur ta përseris veten do të ndalet vetëm tek poeti Dritëro Agolli që edhe pse nuk është shumë karakteristik për temën historikë në përgjithësi dhe atë të Skënderbeut në veçanti ngase është marrë më pak se koleget e tij me këtë temë, ai meriton vëmendjen e studiuesve.
“Fjala është për poetin e shquar bashkëkohor, Dritëro Agolli. Duke qenë në thelb poet ndryshe nga Kadareja, poet i përditshmërisë dhe jo i historisë, Agolli nuk ka shkruar shumë poezi për Skënderbeun por si poet që e ka mbajtur gjallë gjithmonë zjarrin e dashurisë, as nuk e ka anashkaluar atë. Në vitin 1956, kur bënte hapat e parë si krijues, shkroi poezinë “Zjarret”, në të cilën stigmatizohet fenomeni i tradhtisë. Ky stigmatizim karakterizohet artistikisht përmes figurës së nipit të Skënderbeut, Hamza Kastrioti i cili u bë me turqit. Konform llojit të saj të përcaktuar qysh në titull si baladë, kjo poezi është e shkruar në distriktin elegjiak, njëmbëdhjetë rrokesh që i përgjigjet frymës dhe përmbajtjes së saj, tabloja është e gjatë dhe epike por nuk mungojnë në të as elementet baladike”, u shpreh Vinca.
Vinca tregoi se poeti i njohur Agolli, kësaj poezie të hershme iu kthye edhe në vitet e 70-a, atëherë kur përvoja e tij letrare ishte pasuruar dukshëm dhe bëri disa ndryshim por pa e prekur thelbin e poezisë.
“Ndryshe nga varianti i parë i viteve 50-a, ky variant ka dy vargje më shumë se i pari dhe është i ndarë në katër pjesë , në tri sa kishte varianti i parë, janë hequr disa vargje dhe janë shkruar disa të tjera, është bërë edhe një zhvendosje e vargjeve brenda vjershës por struktura e saj ka mbetur e njëjtë. Është hequr për shkaqe ideologjike fjala “mbret”, e cila përmendej tri herë brenda tekstit, ndoshta dhe historike pasi që formalisht sa e di unë Skënderbeu nuk është shpallur kurrë mbret. Në dy vargjet e fundit ku shpërthen zemërimi kundër tradhtisë ka pësuar një ndryshim të vogël, nga veta e tretë e ka kthyer në vetën e dytë”, tregoi Vinca sot në ditën e dytë të “Javës së Albanologjisë”.
Tutje Vinca theksoi se Figurës së Skënderbeut, Agolli do t’i referohet edhe në një vepër tjetër, në poemën “Nënë Shqipëri”, të shkruar 20 vite më vonë. Vinca shtoi se Gjergj Kastrioti- Skënderbeu shfaqet edhe në krijime të tjera të Dritëro Agollit, në kontekste të tjera ideo-artistike dhe me mjete të tjera gjuhësore e stilistike.
“Në këngën e dytë të kësaj vepre, të cilësuar si një sintezë të fuqishme e rrugës historike të popullit shqiptar ndër shekuj, poeti i kushton disa vargje figurës së heroit kombëtar duke u përqendruar në një moment kyç të jetës së tij që është kthimi në Krujë”, u shpreh Vinca.
Po ashtu sot do të mbahet edhe dy sesione të tjera dhe mbyllja e punimeve të konferencës shkencore “Gjergj Kastrioti- Skënderbeu dhe epoka e tij”, kushtuar 550-vjetorit të vdekjes së heroit kombëtar. / KultPlus.com
Më 20 qershor në Institutin Albanologjik në Prishtinë, nisë edicioni i nëntë i “Javës së Albanologjisë”, shkruan KultPlus.
Kjo Konferencë Shkencore, sivjet i kushtohet 550-vjetorit të vdekjes së heroit kombëtar Gjergj Kastrioti Skënderbeu.
“Java e Albanologjisë” nisë më 20 qershor me fillim nga ora 11:00 ndërsa zgjat deri më 21 qershor.
Në vijim po sjellim të plotë programin e “Javës së Albanologjisë”:
KONFERENCË SHKENCORE
GJERGJ KASTRIOTI – SKËNDERBEU
DHE EPOKA E TIJ
kushtuar 550-vjetorit të vdekjes së heroit kombëtar
(JAVA E ALBANOLOGJISË 9/2018)
Prishtinë, 20-21 qershor 2018
Këshilli Organizues
Prof. dr. Hysen Matoshi
Prof. dr. Pëllumb Xhufi
Prof. dr. Lulëzim Lajçi
Prof. dr. Qemal Murati
Prof. dr. Leontina Gega – Musa
Prof. asoc. dr. Bashkim Lajçi
Prof. asoc. dr. Fadil Grajçevci
Prof. asoc. dr. Memli Krasniqi
PROGRAMI
20 qershor, e mërkurë, në orën 11.00
SEANCA PLENARE
(Salla e katit II )
Drejtojnë seancën:
Rexhep Qosja, Pëllumb Xhufi, Shefkije Islamaj, Hysen Matoshi, Lulëzim Lajçi
Himni kombëtar
Pikë muzikore nga nxënës të shkollës “Prenk Jakova”
Fjala e hapjes: Hysen Matoshi
Fjalë përshëndetëse
Referat: Akademik Rexhep Qosja: Gjergj Kastrioti – Skënderbeu dhe shqiptarët sot
Lulëzim Lajçi: Përurimi i veprave të IAP-it të botuara më 2017
Hapja e ekspozitës kushtuar 550 -vjetorit të vdekjes së Gjergj Kastriotit – Skënderbeut (Biblioteka Kombëtare e Kosovës “Pjetër Bogdani” & Instituti Albanologjik)
Pushim
20 qershor, e mërkurë, në orën 12.30
SESIONI I (Salla e katit II)
Seanca e parë1
Drejtojnë seancën:
Pëllumb Xhufi, Lulëzim Lajçi, Etleva Lala,
Qerim Dalipi
1. President Alfred Moisiu, Tiranë: Skënderbeu nga pikëpamja ushtarake
2. Prof. dr. Pëllumb Xhufi, Tiranë: Atlet i Krishtit, apo fatos i lirisë
3. Gjeneral Kudusi Lama, Tiranë: Gjergj Kastrioti – Skënderbeu udhëheqës e komandant fitimtar dhe stra-teg me vizion të gjerë
4. Prof. dr. Iljaz Rexha, Holandë: Vendosja e sundimit osman në Shqipëri dhe fillet e kryengritjes së Skënder-beut (sipas Halil Inalcikut, historianit të mirënjohur të periudhës klasike osmane)
5. Prof. dr. Lulëzim Lajçi, Prishtinë: Gjergj Kastrioti-Skënderbeu dhe Dardania
6. Prof. dr. Etleva Lala, Budapest: Një dokument i pabo-tuar nga Archivio Segreto Vaticano i vitit 1451 per Gjergj Kastriotin Skënderbeun dërguar nga Papa Nocalus V
7. Prof. dr. Sadri Fetiu, Prishtinë: Skënderbeu në baladat e arbëreshëve të Italisë
8. Prof. dr. Shyqri Nimani, Prishtinë: Frymëzim i am-shueshëm – Gjergj Kastrioti Skënderbeu në artet pamore
9. Prof. asoc. dr. Qerim Dalipi, Tetovë: Rrethanat socio-etnike në Vilajetin e Shkupit sipas regjistrimit të viteve 1452-1453
10. Prof. dr. Hristo Matanov, Sofje: Tëo Problems in con-nection ëith the Resistance of George Kastrioti Skander-beg
Diskutime
Dreka 14.30-16.00
20 qershor, e mërkurë, në orën 16.00
SESIONI I (Salla e katit II)
Seanca e dytë
Drejtojnë seancën:
Sadri Fetiu, Evalda Paci, Agron Xhagolli
1. Prof. dr. Gjovalin Shkurtaj, Tiranë: Zulma e Gjergj Kastriotit-Skënderbeut dhe jehona e bëmave të tij në letër-sinë e kohës dhe në rrjedhë të shekujve (Kundrime, rivë-shtrime dhe përditësime)
2. Prof. dr. Anton Panchev, Sofje: Historiografia bullgare për Skënderbeun
3. Prof. dr. Miaser Dibra, Tiranë: Kujtesa sociale për Skënderbeun, model artistik për konceptimin e luftëtarit në këngët epike të shek. XIX
4. Prof. dr. Agron Xhagolli, Tiranë: Kënga historike shqip-tare dhe Skënderbeu
5. Prof. dr. Hakif Bajrami, Prishtinë: Dorëshkrimi i parë serb për Skënderbeun
6. Prof. dr. Xhevat Lloshi, Tiranë: Figura e Skënderbeut në literaturën nordike
7. Dr. Musa Ahmeti, Budapest: Dokumentet origjinale që ruhen në Arkivin e Dubrovnikut të lëshuara nga kancelaria e Skënderbeut
8. Prof. dr. Zeqirja Ballata, Prishtinë: Skënderbeu në krijimtarinë e kompozitorëve të Kosovës
9. Skender Blakaj, Prishtinë: “Skënderbeu” i autorit polak Martin Bielski, 1556
10. Prod. ass. dr. Evalda Paci, Tiranë: Figura e Gjergj Kastriotit – Skënderbeut, frymëzuese modelesh rrëfimta-rie dhe shkrimtarie
Diskutime
21 qershor, e enjte, në orën 9.30
SESIONI II (Salla e katit II)
Seanca e parë
Drejtojnë seancën:
Agim Vinca, Shefkije Islamaj, Naser Ferri
1. Prof. dr. Agim Vinca, Prishtinë: Skënderbeu në poezinë e sotme shqipe
2. Prof. dr. Shefkije Islamaj, Prishtinë: Karakterizimi i Skënderbeut në romanin “Skënderbeu” të Sabri Godos
3. Prof. dr. Emil Lafe, Tiranë: Rreth studimeve gju-hësore për vepra kushtuar Gjergj Kastriotit – Skën-derbeut
4. Prof. dr. Hysen Matoshi, Prishtinë: Skënderbeu në projektet shkencore të Institutit Albanologjik të Prishtinës
5. Prof. dr. Naser Ferri, Prishtinë: Disa veçori iko-nografike të paraqitjes figurale të Skënderbeut
6. Prof. dr. Qemal Murati, Prishtinë: Shqipja dhe kujtimi për Skënderbeun – dy shenjat më kryesore të identitetit të shqiptarëve
7. Prof. dr. Valter Memisha, Tiranë: Ilustrime me figurën e Skënderbeut në fjalorë të shqipes
8. Prof. dr. Idriz Metani, Tiranë: Vëzhgime mbi leksikun e veprës së Naim Frashërit: “Istori e Sken-derbeut” (1898)
9. Dr. Virion Graçi, Tiranë: Kështjella letrare e Heroit Kombëtar: Gjergj Kastrioti në romanin bashkëkohor shqiptar
10. Prof. ass. dr. Bedri Muhadri, Prishtinë: Veprim-taria e Skënderbeut në vitet 1443-1448
Diskutime
Pushim
21 qershor, e enjte, në orën 12.00
SESIONI II (Salla e katit II)
Seanca e dytë
Drejtojnë seancën:
Leontina Gega-Musa, Sali Bashota, Lush Culaj
1. Prof. dr. Sali Bashota, Prishtinë: Sintezë e dijeve his-torike për Skënderbeun – Aurel Plasari: Skënderbeu – një histori politike
2. Prof. dr. Leontina Gega-Musa & Dr. Lumnije Kadriu, Prishtinë: Kujtesa për Skënderbeun dhe ruajtja e iden-titetit arbëresh
3. Dr. Ana Martinoska, Shkup: “My Skenderbej” by Dragi Mihajlovski, a Postmodern Novel on History and Present
4. Prof. dr. Lush Culaj, Prishtinë: Barleti si burim histo-riografik i Bardhit për Skënderbeun
5. Prof. asoc. dr. Arben Hoxha, Prishtinë: Skënderbeu i kontestuar dhe Skënderbeu kontestues
6. Dr. Nehat Krasniqi, Prishtinë: Skënderbeu nga këndvë-shtrimi i historianit gjerman Zinkejsen
7. Prof. as0c. dr. Memli Krasniqi, Prishtinë: Afirmimi i shqiptarëve përmes figurës së Gjergj Kastriotit – Skënder-beut në shtypin britanik në shek. XVIII
8. Dr. Xhevat Syla, Prishtinë: Figura e Skënderbeut në poezinë shqipe për fëmijë
9. Dr. Nuridin Ahmeti, Prishtinë: Skënderbeu në faqet e “Kalendarit Kombiar”
10. Dr. Ardian Muhaj, Tiranë: Modeli monoheroik shqip-tar i historisë kombëtare përballë modelit poliheroik evro-pian.
Diskutime
Dreka 14.30-16.00
21 qershor, e enjte, në orën 16.00
SESIONI III (Salla e katit II)
Seanca e parë
Drejtojnë seancën:
Bashkim Lajçi, Fadil Grajçevci, Erenestina Halili
1. Prof. dr. Emin Kabashi, Prishtinë: Skënderbeu i De Radës
2. Prof. asoc. dr. Fadil Grajçevci, Prishtinë: Skënderbeu i Naimit dhe Skënderbeu i Çajupit
3. Prof. dr. Ragip Mulaku Prishtinë: Skënderbeu te shkrim-tarët e vjetër
4. Prof. asoc. dr. Bashkim Lajçi, Prishtinë: Veshja dhe armët e Skënderbeut
5. Prof. dr. Nebi Bardhoshi, Tiranë: Etnografia për Skë-nderbeun: Një analizë antropologjike për Heroin Kombëtar
6. Prof. dr. Riza Sadiku: Prishtinë: Gjergj Kastrioti-Skën-derbeu në shtypin e mërgatës shqiptare
7. Prof. asoc. dr. Ag Apolloni, Prishtinë: Hija e Skënderbeut te Kadare dhe Qosja
8. Prof. dr. Begzad Baliu, Prishtinë: Antroponimia dhe toponimia historike e romaneve me temë periudhën e Skënderbeut
9. Dr. Erenestina Halili, Tiranë: Një dramë për heroin kombëtar Gjergj Kastrioti Skënderbeu, shkruar nga Át Bernardin Palaj O.F.M
10. Mr. Arbana Ajdini, Tetovë: Ndikimi i Elena Gjikës në motivimin e shkrimtarit Henry Ëadsëorth Longfelloë për të shkruar poemën për Skënderbeun
Diskutime
Pushim
21 qershor, e enjte, në orën 17.30
SESIONI III (Salla e katit II)
Seanca e dytë
Drejtojnë seancën:
Sali Bytyçi, Zeqirja Neziri, Besim Rexhaj
1. Avni Dehari, Prishtinë: Gjergjat në drita përkrenaresh
2. Prof. asoc. dr. Besim Rexhaj, Prishtinë: Figura e Skënderbeut midis qëndresës, tradhtisë dhe dashurisë për atdheun
3. Prof. dr. Izaim Murtezani, Shkup: Kah interpretimi i legjendave popullore me motivin lindja e Skënderbeut
4. Prof. dr. Sali Bytyçi, Prishtinë: Madhështorja dhe tragjikja e figurës së Skënderbeut në poezinë e sotme shqipe
5. Prof. dr. Zeqirja Neziri, Shkup: Epi i Andrija Kaçiç Mioshiçit mbi Skënderbeun
6. Prof. ass. dr. Nevrije Ismaili, Prishtinë: Modeli arbëresh i këngëve historike për Skënderbeun
7. Dr. Gëzim Aliu, Prishtinë: Skënderbeu i “Kështjellës” së Kadaresë
8. Prof. ass. dr. Emine Shabani, Tetovë: Historia e Skën-derbeut nga Marin Barleti, burim i letërsisë artistike
9. Dr. Vlorë Fetaj –Berisha, Prishtinë: Figura e Skënder-beut në ninullat shqiptare
10. Mr. Valon Shkodra, Prishtinë: ‘Interpretime identi- tare përmes figurës së Gjergj Kastriotit- Skënderbeut
21 qershor, e enjte, në orën 19:00
Mbyllja e punimeve të
KONFERENCËS SHKENCORE
GJERGJ KASTRIOTI – SKËNDERBEU
DHE EPOKA E TIJ
kushtuar 550-vjetorit të vdekjes së heroit kombëtar
(Salla e katit II)
Drejtojnë seancën:
Hysen Matoshi, Izaim Murtezani, Lulëzim Lajçi
Fjala e mbylljes: Lulëzim Lajçi