‘Në botën e fortesës së mbretëreshës Suzani…” — Një shkrim për Mbretëreshën Suzanë, nënën e Princ Leka II

Nga Aurenc Bebja*, Francë –  7 Dhjetor 2024

Revista australiane “The Australian Women’s Weekly” ka botuar, të mërkurën e 14 prillit 1976, në faqen n°4, një shkrim asokohe për mbretëreshën Susan (nënën e Princ Leka II), të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Në botën e fortesës së mbretëreshës Suzani 

— ku Mbreti Leka mban një armë… dhe mbretëresha e tij australiane është gjithashtu qitëse e mirë.

Anne Matheson ishte mysafire në shtëpinë e tyre.

Fotografitë nga Alec Murray

Burimi : The Australian Women’s Weekly, e mërkurë, 14 prill 1976, faqe n°2
Burimi : The Australian Women’s Weekly, e mërkurë, 14 prill 1976, faqe n°2

Mbreti Leka I i shqiptarëve hoqi një revolver të vogël elegant Colt të varur në një rrip lëkure të bukur dhe e lëshoi pa shqetësim në divanin pranë meje.

Për këtë Mbret dhe mbretëreshën e tij, australianen Susan Cullen-Ward, armët dhe rojet janë një pjesë e domosdoshme e jetës së tyre dhe e imja për fundjavën që isha mysafire e shtëpisë së tyre në Spanjë.

Leka lindi në një botë krizash, kërcënimesh për jetën e tij dhe armiqësi të pafshehura nga ata që nuk kanë asnjë simpati për qeverinë e tij në mërgim.

Vendi i tij është nën sundimin komunist dhe ai ka shumë kundërshtarë edhe në Spanjë ku ai dhe Mbretëresha kanë shtëpinë e tyre.

Festimet në Madrid pas martesës së tij me Susan Cullen-Ward në tetorin e vitit të kaluar u lanë në hije nga zhurmat politike spanjolle që nuk janë shuar që kur miku i tij i ngushtë Mbreti Juan Carlos hipi në fron pas vdekjes së gjeneralit Franko.

Tani edhe jeta e mbretëreshës Suzani është nën kërcënimin e armiqve të kauzës së çlirimit të Shqipërisë, së cilës i është përkushtuar Mbreti. “Unë e bëra zotimin tim kur u betova për besnikëri ndaj popullit tim,” tha ai. “Susan e dinte këtë përpara se të martohej me mua. Ajo e dinte rrezikun me të cilin do të përballeshim në jetën tonë së bashku.

Pra, është e kuptueshme që pasuria e tyre, 17 kilometra jashtë Madridit, duhet të ishte bërë një fortesë e sigurt.

Mbreti qëndron pranë portave të hyrjes prej hekuri me stemën mbretërore. Përveç një gardhi të lartë, prona ka sisteme të përpunuara alarmi. — Burimi : The Australian Women’s Weekly, e mërkurë, 14 prill 1976, faqe n°2

Megjithatë, shtëpia, Finca Nuestra Sra de Guadalupe, nuk është një kështjellë mesjetare. Është një shtëpi simpatike koloniale spanjolle, e ndërtuar në një nivel në një shtrirje të gjerë, me një pamje të Madridit nga njëra anë dhe një pamje të maleve të bukura të Guadalupe nga ana tjetër.

Shtëpia e gjerë, e dizajnit kolonial spanjoll, u ble ashtu siç është dhe ndërtesa të tjera po shtohen. — Burimi : The Australian Women’s Weekly, e mërkurë, 14 prill 1976, faqe n°2
Shtëpia e gjerë, e dizajnit kolonial spanjoll, u ble ashtu siç është dhe ndërtesa të tjera po shtohen. — Burimi : The Australian Women’s Weekly, e mërkurë, 14 prill 1976, faqe n°2

Duket paqësore dhe këndshëm relaksuese, siç është në të vërtetë sepse puna e parë e mbretit Leka ishte të ruante shtëpinë dhe pesë hektarë tokë me një gardh 5 m (16 këmbë) dhe sisteme alarmesh të mbivendosura.

Ai vetë mban dy armë dhe shoqërohet nga një truprojë, një nga shqiptarët e lirë që e konsideron një nder të madh t’i shërbejë mbretit në mërgim. Ahmet Terpez shfaq një buzëqeshje të gjerë, miqësore, dhëmbët e tij të artë shkëlqejnë dhe bën përshëndetjen zogiste me krahun e djathtë përgjatë gjoksit për të formuar shkronjën Z të mbretit Zog, babait të Lekës.

Siguria e plotë

Ahmeti është në listën e rojeve të Mbretit. Ai erdhi nga Gjermania, ku ishte punëtor tekstili, për të kryer detyrën. Më vonë do të ketë dy truproja që do të jetojnë në kompleks, një për Mbretin dhe një për Mbretëreshën e tij.

Brenda pesë hektarëve, mbreti Leka po ndërton tani një sekretariat dhe shtëpi për oborrin e tij të shqiptarëve të lirë dhe stafin e tij. “Unë po shes zyrat dhe apartamentet e mia në qendër të Madridit dhe po përqendroj të gjitha operacionet e mia këtu në Pozuelo,” shpjegoi ai.

Atëherë do të jem në gjendje të siguroj gjithçka plotësisht.

Ai dëshiron që gjithçka të jetë e pavarur në çdo rast urgjence. Ata kanë ujësjellësin e tyre nga puset dhe po gërmojnë puse më të thella. “Ne kemi nevojë për më shumë ujë nëse duam të kultivojmë tokën dhe ta mbajmë pishinën të mbushur,” tha ai. Dhe ata prodhojnë energjinë e tyre elektrike.

Megjithëse Mbreti planifikon të kultivojë mjaftueshëm ushqim për t’i bërë ata të vetë-mjaftueshëm, kopshtari andaluzian e sheh këtë si një trill dhe vazhdon me rendin e tij të vendosur të mbjelljes së pranverës, duke vendosur pemë dhe lule zbukuruese.

Mbretëresha dëshiron një sipërfaqe të madhe të mbjellë me misër të ëmbël dhe pjepër australianë. “Ata duhet të rriten mirë këtu,” i argumenton mbreti kopshtarit. Por ai nuk e urdhëron.

Mbreti Leka dhe mbretëresha Suzani e mbajnë shtëpinë hapur gjatë fundjavave. Derisa të kenë ndërtuar dhoma për shërbëtorët e tyre dhe të sjellin stafin e tyre, shumica e ushqimeve për mysafirët e tyre përgatiten nga mbreti.

Unë isha mysafirja e vetme në shtëpi dhe thashë me habi kur mbreti Leka u shfaq nga kuzhina me një tas me spageti të shijshme në një salcë të shijshme për darkë : “Epo, është hera e parë që një mbret gatuan për mua dhe më servir një vakt.

Gjithmonë duhet të ketë një të parë,” tha ai me buzëqeshjen e tij djaloshare, e cila rri pezull mbi fytyrën e tij të çelur edhe kur ai është në gjendjen më serioze.

Dreka përbëhej nga një vakt shqiptar i përgatitur nga truproja i besuar, i cili ishte i lumtur t’i shpëtonte të gjitha atyre salsiçeve gjermane në Mynih ku punon. Ai bëri kosin më të shijshëm ndonjëherë, i cili më shndërroi në atë që e konsideroja fillimisht si një pjatë pa shije.

Pjata kryesore ishte një gjellë me copa të buta viçi dhe fasule të bardha të mëdha në një salcë pikante, me një pjatë anësore me qepë të papërpunuara. I kalova qepët; Mbreti hëngri dy me kënaqësi dhe mbretëresha shijoi të sajat.

Mbajtja e shtëpisë hapur nënkuptonte që të dielave të ftuarit vinin që nga mesdita. Ne hëngrëm një drekë byfe dhe në mbrëmje, rreth orës 21:00, mbreti dhe një nga të ftuarit e tij gatuan copën më të butë të viçit që kam provuar ndonjëherë.

Mishi i viçit ishte i mirë, i rrallë dhe i prerë në feta të trasha. Një copë e mirë viçi është e vështirë të gjendet në Spanjë, mësova më vonë. Dhe e tillë është mikpritja shqiptare, mbreti u ofroi fileta viçi mysafirëve të tij ndërsa ata niseshin.

Meqë ishim në Spanjë, ishte normale të bënim një sy gjumë pasdite. Nëna e mbretit, mbretëresha Geraldinë, erdhi për drekë dhe, pas një sy gjumë në dhomën e rezervuar për të, u kthye në shtëpi në kohë për një pije, një lojë bridge dhe darkë.

Dhurata e dasmës

Pranvera në Madrid ishte mjaft e ftohtë, ndonëse disa ditë ishin me shkëlqim. Mikpritësit e mi ishin jashtëzakonisht të sjellshëm dhe më thërrisnin për të parë një muzg të bukur, ose qenushin e tyre “boxer” të sapoardhur, dhuratën e dasmës së mbretëreshës për mbretin ose mjegullën që ngrihej mbi male.

Rutina e fundjavës për këtë çift të ngarkuar me punë është që të qëndrojnë zgjuar deri vonë natën dhe të zgjohen shumë vonë ditën, dhe biseda rrjedh natyrshëm. Ata nuk shohin televizor, megjithëse ka televizorë të vegjël të vendosur nëpër dhoma.

Disa nga historitë e mbretit për banditët dhe shqiptarët që qëllonin për të vrarë dukeshin të çuditshme, por ishin mjaft magjepsëse.

Ne e dimë që intrigat dhe atentatet janë një mënyrë jetese në Ballkan, por unë u habita kur më tregoi për një burrë të vogël që e kisha vënë re në dasmë, nervoz dhe energjik teksa mbante argjendin gjatë festës madhështore prej 200 kilogramësh havjar dhe 100 deshëve të pjekur të servirur para 1000 të ftuarve.

Ai kishte një piceri në Nju Jork,” tha Mbreti, “dhe kur mafia kërkoi para për mbrojtjen e tij, ai refuzoi. Ata dërguan gjashtë nga njerëzit e tyre për ta qëlluar, por ai mbërriti i pari atje dhe i shtriu të vdekur për tokë. Për të shpëtuar fytyrën e saj, mafia dogji restorantin e tij.

E pyeta mbretëreshën duke qeshur se si një vajzë e bukur australiane si ajo ishte ngatërruar me këta qitës profesionalë. “Unë vetë jam një qitëse e mirë,” u përgjigj ajo.

Finca Nuestra Sra de Guadalupe (Prona e Nënës sonë të Guadalupe) është ende e mobiluar vetëm pjesërisht. Susan Cullen-Ward, nga një familje fermere në Uellsin e Ri Jugor, ishte mësuese arti dhe dizajnere e brendshme përpara martesës së saj dhe mbreti Leka ishte koleksionist gjatë gjithë jetës së tij. “Së bashku gjetëm shtëpinë dhe së bashku e mobiluam,” tha Mbretëresha.

Koleksioni privat i qilimave persiane, ndoshta më i vlefshmi në botë, është i përhapur në katër dhomat e pritjes dhe gjetkë në shtëpi, duke përfshirë një Tabriz të artë që duket se ndryshon dhe shkëlqen kur e kap drita.

Dhoma e ngrënies, me një nga qilimat e shumtë madhështor të shtëpisë. — Burimi : The Australian Women’s Weekly, e mërkurë, 14 prill 1976, faqe n°2
Dhoma e ngrënies, me një nga qilimat e shumtë madhështor të shtëpisë. — Burimi : The Australian Women’s Weekly, e mërkurë, 14 prill 1976, faqe n°2

Dyert rrëshqitëse në dhomat e bollshme kryesore hapen për të krijuar një dhomë pritjeje të madhe për raste shtetërore. Ka tre “patios”, një sallë të vogël në hyrje me tualet dhe banjo, një bibliotekë, katër dhoma gjumi për mysafirë me banjo, si dhe apartamente private të çiftit mbretëror.

Kolltukët në studion (zyrën) e Mbretit u projektuan posaçërisht për lartësinë dhe masën e tij. Në mur janë disa nga koleksioni i shkëlqyer i shpatave të Mbretit Zog. — Burimi : The Australian Women’s Weekly, e mërkurë, 14 prill 1976, faqe n°2
Kolltukët në studion (zyrën) e Mbretit u projektuan posaçërisht për lartësinë dhe masën e tij. Në mur janë disa nga koleksioni i shkëlqyer i shpatave të Mbretit Zog. — Burimi : The Australian Women’s Weekly, e mërkurë, 14 prill 1976, faqe n°2

Ambientet shtëpiake aktualisht në ndërtim përfshijnë dy kuzhina, dhe shoferi, kopshtari dhe shërbëtorët do të jetojnë mbi garazhet.

Mbreti dhe mbretëresha Suzani do të largohen nga shtëpia e tyre në qershor në turin e parë mbretëror së bashku, kur do ta prezantojë atë para shqiptarëve në Shtetet e Bashkuara dhe Kanada. Bëhet fjalë për një turne katër javor. Më vonë ata do të vizitojnë Australinë.

Egjiptianët akuzojnë Netflix për fshirje identitetit të Cleopatrës në dokumentarin për mbretëreshën

Producentja ekzekutive Jada Pinket Smith, serinë e dokumentarëve kushtuar mbretëreshave më të famshme të kontinentit afrikan. E para nga mbretëreshat e serisë së dokumentarëve “African Queens” është Kleopatra e famshme. Seria katër-episodëshe e dokumentarit “Queen Cleopatra”, publikohet në Netflix më 10 maj.

“Queen Cleopatra” paraqet jetën e kësaj mbretëreshe, kaq të njohur e të fuqishme, po aq të keqkuptuar – një lidere e guximshme që me bukurinë dhe romancat e saj e ka vënë nën hije asetin e saj kryesor – intelegjencën.

Dokuseria “Queen Cleopatra” përpiqet të ndreqë gabimin që ka bërë Hoollywoodi duke e injoruar këtë mbretëreshë madhështore, duke sjellë në jetët e njerëzve të epokës së sotme historitë fascinante të epokës së Kleopatrës.

Ky doku-serial ka nxitur polemika të mëdha Egjipt, pasi egjiptianët po thonë se në këtë vepër, mbretëresha Kleopatra paraqitet si afrikane me ngjyrë, që nuk përket me realitetin, meqë ajo ishte pasardhëse e dinastisë Ptolemeike me prejardhje nga Maqedonia e lashtë.

Një avokat ka paraqitur një ankesë që akuzon Netflix-in, se seriali për “Mbretëreshën Kleopatra” ka bërë shkelje të ligjeve me synimin për të “fshirë identitetin egjiptian”.

Një arkeolog nga Egjipti, këmbënguli se Kleopatra ishte “me lëkurë të çelët, e jo të zezë”. Por producentja ka thënë se “trashëgimia e saj është shumë e debatuar”, ndërkohë aktorja që luan rolin e Kleopatrës, Adele James kritikëve iu tha: “nëse nuk ju pëlqejnë aktorët, mos e shikoni shfaqjen”. Aktorja ka publikuar edhe një postim në Twitter, ku shfaqeshin përmbledhje të komenteve abuzive që përfshinin edhe sharje raciste. Ndërkohë, në Websajtin Tadam, që sjellë informacione nga Netflix-i, është raportuar shkurtimisht se zgjedhja për të luajtur Adel James që është britanike me racë të përzier, është bërë për të paraqitur dilemat shekullore rreth racës së Mbretëreshës Kleopatra./21Media/KultPlus.com

97 vite më parë lindi monarkja më jetëgjatë në histori, Mbretëresha Elizabetë ll

Elizabeta II lindi më 21 prill 1926. Ishte Mbretëresha e Mbretërisë së Bashkuar dhe mbretërive të Komonuelthit.

Elizabeta lindi si fëmija i parë i Mbretit George VI dhe Mbretëreshës Elizabeth. Babai i saj u ngjit në fron në vitin 1936 pas abdikimit të vëllait të tij, Mbretit Edward VIII. Në nëntor 1947, ajo u martua me Philip Mountbatten, një ish-princ i Greqisë dhe Danimarkës. Martesa e tyre zgjati 73 vjet deri në vdekjen e Filipit në vitin 2021. Nga martesa e tyre patën katër fëmijë: Çarls, Princi i Uellsit, Anne, Princesha Mbretërore, Princi Andrew, Dukesha e Jorkut, Princi Edëard, Earl i Wessex.

Kur babai i saj vdiq në shkurt 1952, Elizabeta, atëherë 25 vjeçe, u bë mbretëreshë e shtatë vendeve të pavarura të Komonuelthit: Mbretërisë së Bashkuar, Kanadasë, Australisë, Zelandës së Re, Afrikës së Jugut, Pakistanit, Çejlonit si dhe Krere e Komonuelthit. Elizabeta ka mbretëruar si një monarke kushtetuese përmes ndryshimeve të mëdha politike si Konflikti në Irlandën e Veriut, Devolucioni në Mbretërinë e Bashkuar Aderimi i Mbretërisë së Bashkuar në Komunitetet Evropiane, Tërheqja e Mbretërisë së Bashkuar nga Bashkimi Evropian, dekolonizimi i Afrikës.

Numri i mbretërive të saj ka ndryshuar me kalimin e kohës ndërsa territoret kanë fituar pavarësinë dhe kur mbretëritë, duke përfshirë Afrikën e Jugut, Pakistanin dhe Ceilonin (i riemërtuar Sri Lanka), janë bërë republika. Vizitat dhe takimet e saj të shumta historike përfshijnë një vizitë shtetërore në Republikën e Irlandës në vitin 2011 dhe vizita te ose nga pesë papat.

Elizabeta është monarku britanik me mbretërimin më të gjatë, kreu femër më jetëgjatë i shtetit në histori.

Mbështetja për monarkinë në Mbretërinë e Bashkuar ka qenë dhe mbetet vazhdimisht e lartë, ashtu si edhe popullariteti i saj.

Ajo vdiç më 8 shtator 2022./KultPlus.com

Mbretëresha ndjehet e “përulur dhe e prekur thellë” nga festimet e Jubileut të Platinumit

Mbretëresha Elizabeth shprehu se është “e përulur dhe e prekur thellë” nga festimet e Jubileut të Platinumit që janë zhvilluar në të gjithë Mbretërinë e Bashkuar dhe Commonwealth.

Në një mesazh falënderimi, ajo tha se ishte frymëzuar nga mirësia, gëzimi dhe farefisi që kishte parë.

Ajo u rrethua nga tre breza të familjes së saj, ku u panë karnavalet që festonin shtatë dekadat e mbretërimit të saj.

Festat jubilare dhe dreka në rrugë janë mbajtur gjithashtu në të gjithë Mbretërinë e Bashkuar.

Larg Pallatit Buckingham, rreth 10 milionë njerëz kanë mbajtur dreka të mëdha, pikniqe dhe zhvilluan festa të ndryshme, në të gjithë Mbretërinë e Bashkuar. /KultPlus.com

‘Hoqa nga gishti unazën që im shoq e kishte blerë te Cartier, kisha nevojë për para për varrin e Mbretit’

Kur u ktheva në Paris përjetova një prej përvojave më të dhimbshme të jetës sime.

Vendosa të lija peng unazën e fejesës me diamantin blu prej katërmbëdhjetë karatësh. Kisha nevojë për para për varrin e Mbretit. Në llogarinë bankare kishin mbetur vetëm treqind franga dhe doja të ngrija një monument mbi varrin e Mbretit, për të cilin të gjithë shqiptarët të ndiheshin krenarë.

Hoqa nga gishti unazën, që im shoq e kishte blerë te Cartier dhe u përpoqa të lija pas të gjitha kujtimet, teksa qëndroja ulur në zyrat e Mont de Pieté. Nuk ishte momenti për të derdhur lot. Me një shprehje dashamirësie në fytyrë, gruaja më këshilloi ta shisja unazën menjëherë dhe kështu bëra, madje, me një çmim të mirë.

Im bir pati mundësinë ta mbante nën vëzhgim për disa vite, pasi shpresonte se një ditë do ishte në gjendje të ma riblinte. Për cilindo që sot e mban në dorë, ajo është thjesht një unazë tepër e hijshme diamanti, por për mua përfaqëson kujtimet e një jete të tërë.”

(marre nga libri “Geraldina e shqiptarëve” i autores angleze Gwen Robyns.)

Në foto: Geraldina -Trendafili i Bardhe i Budapestit dhe Mbreteresha fatkeqe e Shqiptarëve. /KultPlus.com

Një amerikane në Paris

Kur, në vitin 1956, Grace Kelly u bë princesha e Monakos, askush nuk e kishte harruar sovranen e parë me origjinë amerikane, e cila kishte mbushur me krenari bashkëpatriotët e saj dhe kishte joshur Europën, gati njëzet vjet më parë. Kishte qenë martesa e parë e mediatizuar e fillimshekullit XX, ku shtypi kishte qenë kureshtar, por edhe i përmbajtur. A ishte Geraldina, amerikane? Jo krejtësisht, pasi ajo nuk jetoi kurrë në Shtetet e Bashkuara, por, ishte pa diskutim amerikane. Gjuha e saj e nënës, ishte anglishtja e në këtë gjuhë foli përditë me të motrën, deri në fund të jetës. Dashuria e saj për sportin pararojë për kohën, si për tenisin e për skinë, nuk ishte e përhapur për atë kohë, aq më pak për një shtëpi mbretërore. Së fundmi, ndonëse rridhte nga aristokracia e Europës së vjetër, Geraldina ruante edhe një freski natyrore, që e bënte të ishte një prej mbretëreshave me më tepër gjallëri, për jetën e që kurrë nuk u mbërthye pas ritualeve të kohëve të shkuara.

Gjyshi i saj nga nëna, John-Henry Steaurt, rridhte nga një familje fisnikësh skocezë, e cila kishte emigruar në Shtetet e Bashkuara në shekullin XVII dhe ishte vendosur në Maryland. Megjithëse me dhunti të lindur për biznes, John Steaurt-i parapëlqen karrierën diplomatike dhe emërohet konsull i përgjithshëm i Shteteve të Bashkuara në Anvers, në vitet 1880. Në vitin 1890, në moshën pesëdhjetë e nëntë vjeçare, ai martohet me një vajzë dyzet vjet më të re, me Virginia Ramsey Harding. Familja Ramsey vinte nga Karolina e Jugut, ndërsa Harding-ët ishin pronarë të pasur terrenesh në Karolinën e Veriut. Oranzhistë me origjinë irlandeze, ata përbënin një klan të vërtetë dhe ishin tejet të bashkuar dhe sportivë. Gjashtë fëmijët e tyre – katër vajzat: Virginia, Daisy, Bessie dhe Lucy dhe dy djemtë: Duncan dhe Dorsey, të cilët i thërrisnin Roy dhe Boy – kalojnë një fëmijëri të lumtur, po edhe të trazuar. Dunkani, më origjinali si natyrë në atë familje, u bë piktor. Ai studioi në Paris, pranë të famshmëve Gustave Boulanger dhe Jules Lefebvre, në vitet 1880′. Virginia, shumë më e bukur se të gjitha motrat Harding, u martua e para. Një vit më pas, më 18 korrik 1891, ajo lind një vajzë, së cilës do t’i venë emrin Gledis-Virginia, nëna e mbretëreshës së ardhshme Geraldinë.

Virginia ishte ende lehonë, kur i shoqi emërohet ambasador i jashtëzakonshëm në Londër. Ai nuk do t’i ushtrojë dot kurrë funksionet e ngarkuara, pasi, me të mbërritur në Londër sëmuret rëndë. Mjekësia e kohës, këtë sëmundje të mistershme e shpjegon me pea soup fog, mjegullën e dendur që bie mbi zona industriale. John Steaurt-i, dërgohet me urgjencë në Paris, ku as mjekësia franceze dhe as ajri që atje mendohej si më i mirë, nuk i vijnë në ndihmë. Sipas porosive të tij të fundit, – u çua në Baltimorë, në qytetin ku kishte lindur.

E veja, ia plotëson këtë amanet dhe hedh vellon e zezë të zisë. Për këtë grua të re, as njëzet vjeçe, jeta fillon në mënyrë tragjike, por Virginias, si bijë e denjë e Jugut të Amerikës, nuk i mungon as karakteri dhe as forca, për t’u përballur me jetën. Udhëton nëpër të gjithë Europën, kalon një periudhë jete mondane, ndonëse për fare pak kohë, por nuk i shkon ndër mend, as për një çast të vetëm, të kthehet në Karolinë. Vendos të qëndrojë në Washington, ku falë pasurisë së mirë, që i ka lënë i shoqi, mund të jetojë e pavarur. Me trupin e zhdërvjelltë, me këmbët e gjata dhe me tiparet nazike, Virginia është e bukur, për më tepër edhe e pasur. Këto cilësi të rëndësishme, së bashku me mençurinë, intuitën natyrore dhe vetëdijen e duhur për vlerat e saj, i japin mundësinë që të kthejë mbrapsht, pa e vrarë mendjen, propozimet për martesë, të cilat nuk mungojnë.

Për disa vite, ajo do t’i përkushtohet edukimit të Gledisit te vogël. Në vitin 1902, gjatë një darke në ambasadën e Suedisë, Virginia takohet me dikë dhe ky takim do të jetë vendimtar për të. Shkëlqesia e tij Gustave de Strale d’Ekna, ministër dhe shambellan i mbretit Oscar II, burrë joshës, por edhe serioz, është tridhjetë e një vjeç. Virginia, tashmë njëzet e shtatë vjeçe, ndihet e gatshme për një jetë të re.

Çifti, martohet në Jersey, më 1902. Fëmijë nuk do të bëjnë, por Gustave de Strale do të konsiderohet nga Gledisi si një baba, të cilin me shumë ngrohtësi ajo do ta thërrasë “babi i dashur”. “Ishte gjithnjë i dashur dhe i përsosur me mua, aq sa e doja, sikur ta kisha gjyshin tim”, do të thoshte më vonë mbretëresha Geraldinë.

Kësaj here, veshur me të bardha, Virginia e kalon sërish Atlantikun, bashkë me të shoqin dhe me Gladys-in njëmbëdhjetëvjeçare. Njujorkezja e vogël, nuk do të kthehet më në atdheun e saj. Por, gjatë gjithë jetës, ajo do t’i qëndrojë besnike origjinës amerikane. “Më 1945-1946, kur jetonim në Nice, shpesh ftoheshim në anijet e Flotës së Gjashtë, e cila ankorohej në Villefranche-sur-Mer. Nëna rrezëllinte dhe fërgëllonte”, kujton edhe sot e kësaj dite Gi Zhiroja, vëllai nga nëna i Geraldinës.

Strale-t vendosen në Paris, në rrugën Spontini n.76, në lagjen e gjashtëmbëdhjetë. Gladys-i është një adoleshente e parakohshme. E gjatë për moshën e saj dhe e kujdesshme për paraqitjen, ajo, njëlloj si e ëma, dëshmon aftësi përshtatjeje dhe përfshihet me lehtësi në shoqërinë e lartë europiane.

Jeta në Parisin e Belle Epoque-s, është plot me zbavitje. “Belle époque”…. Ky term, i është dhënë më pas, atij fillimshekulli.

Njerëzit i kishte kapur një amnezi e çuditshme kolektive. Shoqëria nuk pranonte të dallonte sinjalet paralajmëruese të tragjedisë, tensionet ndërkombëtare, rivalitetet koloniale dhe shenjat e para të vështirësive ekonomike. Për momentin, Gledis Steaurt jepet pas ballove dhe veshjeve.

Në 1914-ën, Parisi dëfren i gëzuar. Në sezonin e festave janë në modë dëfrimet “me tematikë”, si për shembull ringjallja e modave të Perandorisë së Dytë. Gjatë mbrëmjeve baronët, konteshat apo gjysmë-fisnikët, vishen me krinolinë dhe krihen si Sissi. Gladys, i pret e përmbajtur nderimet djemve të rinj, të cilët, duhet thënë, janë të shumtë. Një ndër arsyet e kësaj vëmendjeje, është pa dyshim edhe fakti i të qënurit trashëgimtare e pasur. Vajza nuk ka tipare aq të përpunuara sa e ëma, por është po aq e gjatë dhe trupi i holle, e bën siluetën e saj edhe më elegante. Zonja Strale nuk i fsheh ambicjet e saj për të bijën: një martesë me një aristokrat me rrënjë të lashta, do të ishte më se e dëshirueshme. Si një amerikane e mirë, ajo nuk vë asgjë mbi vjetërsinë e breznive dhe vezullimin e orendive të praruara… Aleancat mes amerikanëve të pasur dhe fisnikëve europianë, janë një praktikë tepër e përhapur, në atë kohë. Në fund të shekullit, u bënë aq të shpeshta, sa gojët e liga, me ironi, i quajtën “martesat transatlantike”. Në maj të vitit 1914, një shoqe amerikane e Virginia de Strale-s, Julia Scott, kalon nga Parisi. E lindur në New York, para njëzet vitesh, ajo ishte martuar me një diplomat hungarez, kontin Georges Erdödy. Mëngjes për mëngjes Strale-t, nënë e bijë, shkojnë në hotel Ritz, ku ishte vendosur kontesha. Dy mikeshat, të ngazëllyera nga ky takim, pas një kohe të gjatë, i bien pash më pash Parisit. Gledisi është kurdoherë me to. Në fillim ndien një kënaqësi të çiltër, më pas e kap mërzia, që sa vjen e shtohet… Një pasdite, aty nga ora pesë, të dërmuara nga një ditë e tërë me blerje, kthehen të treja në Ritz për të pirë çaj, ndërkohë, që djaloshi i shërbimit shpie në suitën e konteshës, kutitë dhe kapelet. Ndonjëherë, bëjnë ndonjë dorë whist, ku me to bashkohet edhe Gustave de Strale-i.

E kapur nga dalldia e blerjeve, e dehur nga atmosfera e Parisit, po edhe nga natyra e saj e rrëmbyer, Julia vendos ta zgjasë qëndrimin. Më në fund, vendos të niset për në Budapest, prej nga i shoqi e trysnon me letra, që të kthehet. Në vigjilje të largimit së saj, më 3 qershor 1914, ajo i fton miqtë për darkë, në hotel.

“Nuk kisha pikën e dëshirës të shkoja”, shkruan Gladys-i në ditarin e saj. E ka të pamundur t’i shmanget ftesës. Gladys-i sajon shkaqe që ti luten, humbet një bizhuteri, që mezi ja gjejnë mbi shtratin e saj dhe kështu, Strale-t mbërrijnë në sheshin Vendome një orë me vonesë. Shpresojnë se nuk do të bien shumë në sy, mes dymbëdhjetë të ftuarve, që janë të bindur se do të takojnë atje. Për habinë e tyre të madhe, në sallon, bashkë me Julia Erdödy-në, gjendet vetëm një i ftuar. Pesëdhjetëvjeçarja gjuhëbrisk i njeh me mikun e saj, hungarezin kontin Gyula Apponyi de Nagy Appony, shambellan i Madhërisë së tij, Franc Jozef.

Me shtatin e tij të drejtë, me tiparet e rregullta, që shprehnin një karakter të fortë, me vështrimin e kthjellët të syve blu dhe buzëqeshjen joshëse, konti Apponyi nuk mund të mos i bënte përshtypje Gladys-it. Pa rënë në sy, ai gjithashtu, e kishte zhbiruar me vëmendje vajzën e re amerikane. Syrit të tij nuk i kishin shpëtuar “buçkat” e varura nën hijen e kapeles. Nuk e kuptonte dot, në ishte tekë e rinisë apo e llastimit, megjithatë atë e tërhoqi fytyra enigmatike si djallushkë, e asaj vajze. Gyula, ishte ende beqar dhe lidhjet me grate, i përjetonte me ndjesinë e veljes dhe të monotonisë. Dikur, i kishte ikur vërtet mendja për një kushërirën e tij të largët, me emrin Geraldinë. Kësaj radhe, takimi është i veçantë. Gladys-i është e freskët, spontane, e gjallë, moderne, shkurt, krejt ndryshe nga artistokratet e Europës Qendrore, që ai frekuenton zakonisht.

Kur po pinin cigaren e fundit, rrotull tavolinës së bilardos, Gustave de Strale d’Ekna dhe konti Apponyi, i hynë bisedës për makina. Gladys-i merr zemër, futet në bisedë dhe tregon interes për makinat Hotchkiss, tek të cilat thotë se i pëlqen turiri i rrumbullakët. Ky admirim naiv- të jetë vërtet kështu?- bën që konti, i cili ka një makinë të tillë, ta ftojë të nesërmen pasdite, për një shëtitje në pyllin e Malmaison-it. “Që nga ajo ditë, ne bëmë shpesh ekskursione. Gustavi kryente funksionet e shoqëruesit,” shkruan me kujdes Gledisi në ditarin e saj. ”Më 3 korrik, në pyllin Siant- Cucufa-s, Gyula më pyeti nëse pranoja të martohesha me të. Të nesërmen, në orën pesë, une iu përgjigja pozitivisht dhe fejesa jonë u shpall zyrtarisht.”

Njëzet e tre vjeçe, Gladys Steaurt do të hyjë në familjen shquar Apponyi, historia e së cilës kahershëm është e shkrirë e bërë njësh me atë të Hungarisë./Konica.al