Alba – nga Ezera Pound
E freskët posi gjethe të qullura
muzgjesh
Ajo shtrihet pranë meje në agim.
Kurrkund – Mizuta Masahide
Çatia u dogj:
tani
mund të sodis hënën.
Haiku – ErollVeliu
Më kot grumbulloni pasuri,
Varri është i thellë.
Qefini nuk ka xhepa!
KultPlus.com
Ndonëse modernizmi dhe postmodernizmi nuk e duron poezinë metrike, ka një foormë të poezisë metrike që kurrë nuk bëhet monotone, është Haiku japonez, shkruan KultPlus.
Poezia metrike Haiku është poezi me njëvarg të vetëm. I ndërtuar prej tre rreshtave të vetëm përmban një fuqi të madhe poetike.
Haiku ndërtohet nga një pesërrokësh, një shtatërrokësh dhe një pesërrokësh tjetër.
Ndonjëse është formë e poezisë, sidomos në lindje, është adaptuar shumë shpesh edhe nga poetë perendimorë.
Rasti më i mirë është Ezra Pound, i cili e njihte dhe e adhuronte këtë formë të poezisë më shumë se gjithçka tjetër.
Haiku ndryshe njihet si “Poezia gjëegjëzë” pasi brenda atyre tri vargjeve të vetme që ka ndërthurë çështjet më komplekse të jetës njerëzore.
Ky lloj i poezisë është konsideruar si poezi meditative dhe filozofike nga shkrimtarë dhe kritikë të njohur.
Poetët më të famshëm japonez që kanë shkruar Haiku janë: Yosa Buson, Matsuo Bashō, Kobayashi Issa, Fukuda Chiyo-ni, Uejima Onitsura e shumë e shumë të tjerë./KultPlus.com
Poezi nga Sylvia Plath
Mua nuk më duhet një kuti e rëndomtë,
më duhet një sarkofag
Me lara tigri dhe me fytyrë sipër kapakut.
I rrumbullt, si hëna që ta shihnin të gjithë
ç’përposh.
Dua t’i shoh të gjithë ata, kur të vijnë,
Duke depërtuar përmes gurëve memecë dhe rrënjëve.
Tashmë i shoh, – fytyra të zbehta, të largëta,
si yjet.
Tanimë ata janë një hiç, madje as foshnja.
I përfytyroj pa nëna e baballarë, si zotat e parë.
Ata pyesin, në duhet t’isha vallë.
Prej fundjavës sime duhet të ziesh reçel, si
prej frutash!
Pasqyra ime mbulohet mjegullishtë.
Edhe një hukamë tjetër dhe në të nuk mbetet
pasqyrim.
Lulet dhe fytyrat lëbardhen asisoj, sa shndërrohen
në çarçafë.
Nuk ia kam besën. Ai zhduket, si avull
Në ëndrra përmes vrimës së syve ose gojës.
Unë nuk mund ta ndaloj.
Një dite të bukur ai nuk do kthehet. Gjërat janë
sajuar tjetërsoj.
Ata mbeten, madhështitë e tyre të veckla
Të ngrohura janë me përçikje të shpeshta.
Kur më mërdhijnë këmbët,
Syri blu i bruzit tim më ngroh.
M’i jepni kotruvet e bakërta, jepuni kutive me
pomadë
Të shpleksin rreth meje lulet kundërmuese të natës.
Ata do të më mbështjellin në fasha, ata do ta vënë
zemrën time
Në një bohçe të pastër te këmbët e mia.
Zor se do ta njoh veten. Ka me qenë errët.
Dhe drita e këtyre vogëlimave është më e mrekullt
se fytyra e Ishtar-it* .
Poezi nga Fatos Arapi
Si s’të desha pak më shumë
Unë e desha përtej vdekjes,
Ashtu dashurova unë
Edhe prap s’ia fal dot vetes:
S’i s’e desha pak më shumë…
Pak më shumë ku shpirti thyhet,
T’i them ndarjes: – Prit, ca pak…
Të gënjejmë mallin që s’shuhet,
Kujtimin të gënjejmë pak.
Përtej vdekjes, përtej botëve,
Atje ku nis “ca pak” tjetër,-
Asaj që më rri mes Zotave:
“Si s’të desha pak më tepër…”
Poezi nga Din Mehmeti
Kur heshtja mbulon çdo gjë
Kur të gjithë flenë
Zgjohen poetët
Për t’u djegur nëpër vargje
Ata ia shtrydhin
Gjakun e keq mendimit
Shpirti i tyne shesh betejash
Nga temperatura e fjalëve
Vdesin ngadalë pa klithma
Poezi nga Oktavio Paz
Lind nga unë, nga hija ime,
agon nga lëkura ime,
ditë drite e kotur.
Pëllumb i egër emri yt,
i drojtur mbi supin tim.
KultPlus.com
Poezi nga Emily Dickinson
Është një fjalë
Që mbanë ngjeshur një shpatë
Mund të shpojë një njeri të armatosur —
Vërtitë rrokjet e saja xhembore
Dhe sërish është memece —
Mirëpo ku të ketë rënë ajo
Të shpëtuarit do të tregojnë
Në ditën patriotike,
Një Vëlla me spaleta
Hoqi dorë nga frymëmarrja.
Kudo të lind dielli frymëndalës —
Kudo të lind dita bredhacake
Aty është mësyemja e pazhurmë e saj —
Aty është fitorja e saj!
Spikatë shenjëtari më symprehët!
Gjuajtja më e arritur
Caku më madhështor i Kohës
Është shpirti “harruar!”
KultPlus.com
Poezi nga Agron Tufa
Baladat jane te gjata, te trishta
Pothuajse mbarojne me nga nje varr nen bli:
Do ta humbas per pak kohe vdekjen
Serish per te vdekur mohuar nga ty.
Asnje cep te botes ku vertitem si hije
S’me le pa dhimbjen tende te lashte.
Si shira te shkermoqur – tinguj sharkie
Mbjellshin pa pra krymba ne rrashte.
A heret as vone s’ka qene per varret
Nderkoha e pengut qe tret nje vdektar.
Vdekja eshte rroba jote qe kallet
Qysh nuk mbarove se qeni gjalle?
E zjarret terbohen, shkrumbohen nder vete
E zogu i hirit rritet n’ajri.
Universi fle ne sarkofagun e mallit
Baladat mbarojne me nga nje varr nen bli
Poezi nga Ismai Kadare
Tani une ngjitem lart dhe s’kam asnje gezim.
Ketu ku kam arritur me ftohte eshte, me vetmi.
E dija kete, por padurimi i vdekur
Me shtynte te shpejtoj te ky sinor i kote.
Krahe grash te thyera mbi supe si te prera nga nje
morg
Me japin nje gezim po aq te vdekur.
Me duket ende dimer ndonese esht prill.
Kam ftohte.
Kam ftohte.
KultPlus.com
Poezi nga Dardan Islami
Zoti nuk flet me mua,
e di se më dëgjon,
bëhet sikur s’më kupton,
vazhdon e më provon, shpesh më shpërblen,
i kam thënë shumë herë se e adhuroj,
e kërkova shumë
por asnjëheerë nuk e gjeta në religjione,
e gjeta rastësisht Brenda vetës.
Zoti është artist, Zoti është comedian
Zoti është energji,
Edhe Zoti gabon!
Ai gjithmonë buzëqesh!
Poezi nga Hermann Hesse
Sepse të dua, i egërsuar,
Po vi tek ti në këto nete.
Me që ti kurrë s’më ke harruar
Dhe shpirtin tënd mora me vete.
Me mua ësht’ e më përket përfare.
Të mira, të liga, këtu do t’i shkojë.
Prej dashuris’ sime përvëlimtare
S’ka engjëll që mund të të çlirojë
KultPlus.com
Poezi nga Frederik Rreshpja
Të vdekurve u veshin këpucë të reja,
se duhet të shkelin në udhë pa krye,
mirazh shkretëtire në rendje pa fund,
pa semaforë e vija të bardha e shtylla,
pa policë trafiku e manekinë mode,
pa kalimtarë në sens të kundërt si duna,
për gjetjen e orës, adresës së saktë.
Mbi kalldrëme shtruar me gurë sizifi
trokasin shojet e ngrëna si patkoj kuajsh,
ciasin gomat si në përplasje veturash,
thyhet njëqind copash pasqyra e lustrës.
O sa këpucë të reja u shitën sivjet!
Ata shqiptojnë një fjalë ndërkombëtare,
non stop-in rraskapitës me theks modern,
në maloren si thikë, pa ndalesa biblike,
pa pemë, pa zogj lajmëtarë si dekor.
Poshtë lart majtas djathtas para mbrapa – qiell,
me engjëj merramendës, me djaj rrëshqitës,
sipas rregullave të qarkullimit të Dantes.
Shohin dyzimin e tyre mbi pluhur këpucësh
që tingëllojnë si një kor antik në boshllëk,
gjersa lëkura çahet, këmba rri zbathur.
Poezi nga Petrit Ruka
Atdheu u shit, ankandi u mbyll,
Të gjithë e dimë, po lajm nuk ka,
Miliona letra me vlerë votimi,
Tani do të bëhen thasë me para…
U vumë në radhë si mijra dele,
Kopen e ujqërve e zgjodhëm sërish,
Dhe shpresën e re në mijra blegërima
E mblodhën Ata në vatha partish.
Në vend të zinxhirëve – karta krediti,
Skllevër të lirë, me bukë e makina,
Për ankthin miliona tableta kimike
Nën bluzat firmato, zemra me vrima.
Në mbrëmje ziftin e shpirtit të plasur
Ekranet me ngjyra e bëjmë limonadë,
Të dyja palët numurojmë çdo mbrëmje
Ne parainfarktet, dhe ata… paratë.
Atdheu u shit, ankandi mbaroi,
Këtej rrjedh vreri, andej veç gaz,
I huaj po ndjehem çdo orë, këtu,
Po s’kam më fuqi, as për maraz.
Unë kam fuqi veç për këtë këngë,
Me të cilën ata do qeshin me lot,
Do thonë; “..po ky si s’vuri pak mend
Poet i mirë, po mbeti idiot…”
Poezi nga Ali Asllani
Ç’do të thotë patriot
sot për sot në Shqipëri?
Një tuf’ ah e një tuf lotë,
një njeri i pa njeri!
Jo, jo! Burri i bën ball’
do buçit si val’ mbi zall,
Sa më zi edhe më zi
sido qoftë pun’ e tij,
copë-cop’ i bënet buza
po aspak s’i falet shpuza.
Sikurse një gur stërrall,
në gji zjarrin e ka ngjall,
qoft në lum’ e qoft’ në det
zjarr’ i tija nuk humbet!
Poezi nga Esad Mekuli
Shushuritja e leht’ e t’panjohtunit më treti fare
dhe agime t’kaltërta andrrova…
E nëpër kunor lakmish për ‘limtare-
si lulja q’i jep qiellit lulzimin,
rinin ja dhurova.
Shkëlqyen yjet e qiellit si syt e tijë
të thellë dhe të ndritshm
dhe u shafit nën te e kërthnezta fuqi…
-Sonte shushuritja e leht’e t’panjohtunit
më treti fare
dhe agimet e kaltërta andrrova
Agim Vinca
Te ura e Drinit piskasin fëmijët
Tek hidhen nga parmakët.
Një djalosh me mjekër si saudit
Shet libra për profetët.
Dielli ngjitet thik përpjetë
Asfalti i nxehtë valë.
Te tavolina lart në breg
Mevludë, ilmihalë.
Si peshq pllaq e plluq fëmijët
Çapkënët struganë.
Bekuar uji që i rrit!
Pa lutje e temjan.
Në Bluesky bosët pinë koktej.
Cicërojnë celularët.
Alo, zemra!… Ku je?… Okej!
Tolloviten shqiptarët.
Te ura e Drinit, mes qytetit.
Stërkala uji e gazi.
O Zot, ç’njerëz! Mjek’r e poetit
Trandet nga marazi.
(Strugë, verë 2008)
Poezi nga: Charles Baudelaire
Përktheu: Primo Shllaku
N’kohën kur Natyra me dellin e saj t’fuqishëm,
fëmijë të përçudnueshëm pillte për çdo ditë,
ma kish anda t’jetoja pranë nji viganie,
si te kambët e mbretneshës nji dac epsharak.
Do t’doja me i pa trupin që i lulzon bashkë me shpirtin
e me u rritë lirisht ndër lojna të saja t’tmerrshme.
Me hetue a mban gjallë nji flakë të errët në zemër
mes mjeg’llash të lagështa që n’sytë e saj notojnë.
T’përshkohem për qejf nëpër format e saj,
ndër t’gjujve shpatije t’zvarrisem dalëngadalë
e verës ngajherë, kur diej rraskapitës
t’lodhun e shtrijnë për t’gjatë fushnajës,
të kotem i shkrimë nën hije t’gjinin t’saj,
si fshat i paqtë që rrin te kambët e malit.
Poezi nga Lasgush Porageci
Se të desha vetë,
Dhe t’u nqasa vetë,
Dhe të putha vetë-
Prandaj.
Dhe të humba largë,
Dhe të ndoqa largë,
Dhe të gjeta largë-
Prandaj.
Se të desha prapë,
Dhe t’u nqasa prapë,
Dhe të putha prapë-
Prandaj.
Dhe të humba vashë,
Dhe të ndoqa vashë,
Dhe s’të gjeta vashë-
Prandaj.
Se të gjeta grua,
Dhe të desha grua,
Dhe të putha grua-
Prandaj.
Dhe s’më flet përhera,
Dhe s’më nqas përhera,
Dhe më plas përhera-
Prandaj.
O, prandaj të dua,
Prandaj vashë-e grua,
Fshehtësi për mua-
Prandaj.
Nga The Smiths (Albumi “The Queen is dead”)
Përkthyer nga Rrona Jaka
Në të vërtetë nuk filloi kurrë
Por ishte kaq e vërtetë në zemrën time
Pastaj ti fole e me the:
Nëse je kaq gazmor
Pse je i vetmuar këtë natë?
Nëse jeni kaq i mençur
Pse je i vetmuar këtë natë?
Nëse jeni kaq i këndshëm,
Pse jeni vetëm këtë natë?
Nëse qenkeni kaq i bukur
Atëherë pse po flini vetëm sonte?
Sepse sot është siç çdo natë tjetër
Ja pse jeni vetëm sonte!
Me triumfin e imazhit tuaj
Teksa ata rrinë në krahët e njëri-tjetrit
KultPlus.com
Nga: Bono Vox (U2, albumi “Achtung Baby”, 1991)
Përktheu: Fadil Bajraj
Mos beso n’atë çka dëgjon
Mos beson n’atë çka sheh
Po i mbylle sytë
Armikun do ta ndiesh
Vashë, kur të takova herën e parë
Shpirtin e kisha zjarr
Ç’ndodhi me fytyrën tënde
Si borë e shkrirë
Tash këtë çehre e ka
E ti mund ta përpish
Ose mund ta pështysh
Mund ta dëbosh
Shkaku i saj të gulçosh
E mund të ëndërrosh
Pra ëndërro zëshëm
Ti e di se po të vjen koha e artë
… mos u lejo bastardëve të të bluajnë
Jo asgjë më s’ka kuptim
Asgjë s’më shkon ndoresh
E di se do të shitoje
Po ta dije kujt t’iu drejtoje
E në lëvizje do të rreshtohesha
Po të ishte ndonjë që t’i besoja
Pse jo me gjithë qejf do të kungohesha
Po të kishte kishë ku do të pranohesha
Ngase tash më duhet
Potirin për ta pranuar
Mllefin për ta shuar
Me ngadalë për ta zbrazur
S’mund të heq dorë prej teje
Më duhet të jem
Njëfarë Akrobati
Kur flas e sillem
Siç më shkon për shtati
E ti mund të ëndërrosh
Pra ëndërro zëshëm
… mos u lejo bastardëve të të bluajnë
Tashmë kur çdo gjë është thënë, ç’duhet vepruar?
Shtëpia po na han, e çdo libër është lexuar
E unë duhet të jem
Njëfarë Akrobati
Kur flas e sillem
Siç më shkon për shtati
E ti mund të ëndërrosh
Pra ëndërro zëshëm
E mund ta gjesh
Shtegdaljen për qejfi
Ti mund ta ndërtosh
E unë kam vullnet
E ti mund të thërrasësh
S’mund ta duroj pritjen
Ti mund të fshehësh
E mund t’i zësh
Në ëndrrat e filluara
Përgjegjësitë
E unë gjithë do të të dua
E unë mund të dua
E di se punët po shkojnë për së mbari
… mos u lejo bastardëve të të bluajnë
Nga Kico Th. Spiri
Mora pushkën dola malit,
Të luftoja për atdhe,
Ku ta dija unë i varfri,
Se armiku ishim ne.
Mora pushkën, dola malit
Të luftoja per liri,
Ku ta dija une i shkreti
Se armiku ishe ti.
Mora pushkën dola malit
Të luftoja ne furtunë;
Ku ta dija une i ngrati
Se armiku isha unë.
Poezi nga Walt Whitman
Përkthyer nga Rrona Jaka
Ah more Kapiten! Udhëtimi ynë i frikësuar ka përfunduar,
Anija ka lundruar në çdo pengesë, çmimi që kërkonim është fituar,
Porti është afër, kambanat i dëgjoj, gjithë populli është duke festuar,
Ndërsa ndjekin sytë lëvizjet, anija qëndron n’qetësi kurse vela rri e zymtë guxueshëm;
Por O zemër! zemër! zemër!
O pika të kuqe gjaku ka kudo,
Ku në kuvertë kapiteni im qëndron,
Ka rënë ftohtë dhe i vdekur si çdo.
Ah more Kapiten! ngrihuni t’i dëgjoni kambanat;
Qohuni se për ju flamujt valojnë, trumbetat gjëmojnë gjithandej,
Për ju buqeta dhe kurora lulesh, për ju bregu gumëzhin,
Për ty, janë mbledhur valë masash, fytyrat e etura kah ju janë kthyer;
Këtu Captain! Babai i dashur!
Ky krah nën kokën tuaj!
Kjo është një ëndërr që në kuvertë,
Ju keni rënë i ftohtë, i vdekur, i huaj.
Kapiteni im nuk përgjigjet, buzët i ka të zbehta e të palëvizshme,
Babai im ma ndjen krahun, ai nuk ka puls as vullnet,
Anija është ankoruar shëndosh e mirë, lundrimi i saj ka përfunduar,
Nga udhëtimi i frikësuar anija triumfale me çmimin e fituar;
Gjëmoni O brigjet dhe bini O kambanat!
Por unë eci zishëm,
Ecni kuvertë kapiteni im qëndron,
I rënë, i ftohtë dhe i vdekur.
KultPlus.com
Poezi nga Rexhep Hoxha (1929-2019)
Deshi lepurushi
të bëjë një mrekulli:
të vishej me tesha
po sikur njeri.
Veshi pantallona,
këpucë e jelek,
n’Zvicër porositi
sahat me qostek.
Mirëpo të ngratit
i shkoi puna huq,
sepse veshët e gjatë
s’i ndenjën n’kapuç.
Shirat bijnë
Poezi nga Rexhep Hoxha
Diell mos pafsha me sy
n’luajsha me ty,
Kosovë,
tokë trëndafilash,
ti lindja ime dhe varri,
ti dorë martine,
shqipe me krahë zjarri,
ti besë e përjetësuar,
që vdes vetëm atëherë
kur dielli
për herë të fundit perëndon,
kur jeta shkon,
s’ka njerëz,
kur s’ka stinë,
s’ka lule,
s’ka pranverë. /KultPlus.com
