Letër engjëllit tim mbrojtës

Poezia fituese e edicionit të parë të konkursit “KultStrofa”. Poezia e autorit Ragip Sylaj, doli e para ndër 10 poezitë më të mira ndër 100 poezitë sa kishin aplikuar. Për këtë poezi autori është shprehur që e ka shkruar me shumë dashuri.

Gjeni e poezisë – buzëqesh
dhe sundoje tani kaosin!
Fatos Arapi

I.
Si t’ia nis letrës që nuk shkruhet me ngjyrë, gjak as penë
Si t’ia nis të panisshmës të lajmërohem nga gryka e ferrit
Ndoshta ai është vetëm brenda meje
Vetëm përbrenda meje vlon, djeg prush

Jam në kurth me veten me dashurinë me urrejtjen
Për faj të pafaj për faj të pafuqisë sime
Apo të ndonjë shkaku të pathënshëm kozmik
E s’kam kujt t’i ankohem pos teje

Vetja nuk më kupton nuk e di sa më do
Shpeshherë më braktis si jetimin si mëkatarin e madh
Të tjerët nuk më duan nuk e di a më urrejnë
Por një gjë e di se këtu ku jam, jam i tepërt

Prandaj marr vetëm dhurata dhembjesh
Që i bart si relikte të shenjta
I ruaj brenda vetes përderisa të më bluajnë të tërin
Deri atëherë mund t’i shkruaj memoaret e hidhura
Dhe përsiatjet e pakuptimta: përse erdha në jetë
Përse i rashë këndejpari dhe çka lashë e ç’bëra
Për të mos i ardhur Tokës rënd
Kësaj nëne të mirë që na krijon me gëzim
Që na rrit me hare e na merr në gjirin e amshimit të vet

Vetja nuk më zë Engjëlli im Mbrojtës
Pikëllimi ma ka ngjyrosur fytyrën përbrenda
Dhe ma ka nxirë kaltërinë përjashta
Dielli i hutuar është fshehur pas një reje të zezë
Dikur agonte i bukur e magjepsës në imagjinatën time
Yjet në qiellin virtual
Që s’e kanë ndriçuar kurrë errësirën brenda meje
Mund të shfaqen pas mijëra vitesh drite hyjnore
Hëna si e përdalë shpërfaq gëzimin e vet naiv
As ftohtësia nuk ngroh as ngrohtësia nuk freskon
Në këtë pafundësi apokaliptike

Eja e më nxirr së këndejmi Engjëlli im Mbrojtës
Nxirre këtë fëmijë të plakur e të pamësuar me jetën
Me jetën që nuk çel lule të bardha në këtë kohë traumatike

II.

Kurrë s’më ka përqafuar dashuria aq sa më ka kafshuar urrejtja
Kurrë nuk m’është qasur mirësia aq sa m’ka ledhatuar përbuzja
Kurrë nuk m’u shfaq përdëllesa aq sa m’mbuloi vala e talljes
Kurrë nuk më buzëqeshi dielli i gëzimit aq sa ylli i zhgënjimit
Kurrë nuk m’trokiti n’derë shpresa aq sa m’vërshoi brenga
Kurrë nuk m’ka përdëllyer gëzimi përveçse kur nuk kam qenë aty

Ndoshta kam jetuar më tepër se që është dashur
Ndoshta u harxhuan jeta galdimi, hareja, shpresa
Ndoshta ato janë me mua por unë jam në gjumë
Ndoshta ato janë afruar e unë s’i vërej symbyllur
Ndoshta i ka ndalur dikush në t’bujshëm
Rrugës kah vinin për tek unë
Ndoshta kanë ardhur të tërmekura e nuk më kanë parë
Ose m’kanë parë të mërrolur e janë tutur prej meje
Ndoshta është faji im se s’kam ditur t’i tërheq
T’i josh s’kam ditur të flirtoj me to
Ndoshta në një tjetër rrenë kanë banuar ato
Ndoshta në një rrenë tjetër të bukur kam mundur të banoj unë
Unë i kam kërkuar edhe kur nuk është ditur për to
Ato më kanë kërkuar edhe kur nuk është ditur për mua
Por çudia si çdo çudi tjetër është si nuk u takuam kurrë
Apo kur u takuam nuk u njohëm
Apo ishim krijesa me maska dhe pa fytyrat tona t’vërteta
Se këndej t’frikësuar ikëm nga njëri-tjetri
Në dy anë të planetit në dy skaje të mendimit
Në dy pole të ëndrrës në dy vorbulla imagjinare
Përderisa n’pafundësi t’na bëjë bashkë pafundësia
Atëherë do të dalim të rikrijuar si pas Luftës së Trojës
Atëherë do të shpërfaqemi si pas themelimit të Romës
Atëherë do të rilindemi si pas luftës së Kosovës
Në një çast orgazme kur s’do të ketë kohë e hapësirë
Vetëm lumturia do të trillohet n’qeliza
Nga e cila do të çelin pafundësisht lulet e jetës
Edhe përtej vdekjes

III.
Kanë me ardhur pranverat e kanë m’i gjetë veç vargjet
Kanë me ardhë verat e kanë m’e gjetë veç blerimin e kallur
Kanë me ardhur vjeshtat e kanë me gjetë zbrazëti këngësh
Kanë me ardhë dimrat e kanë m’e gjetë kapituj t’ftohtë jete
Ka me ardhë Stina e Pestë me virgjëri të humbur
Vajtimi i zanave ka me i shurdhu’ Lugjet e Verdha

S’kanë me ardhë pranverat për harrimin e çartur habie
S’kanë me ardhë verat për kallirin e shurdhër të mendimit
S’kanë me ardhur vjeshtat për frytet e papjekura t’pendimit
S’kanë me ardhur dimrat për shpresat e mërdhira
Por ka me na bartur fjala prej libri në libër
Ka me na bartur poleni prej lulesh në lule
Ka me na bartur era si ajrin e dobishëm për bimë
Ka me na bartur përroi si etjen e djegur për zogj
Ka me na bartur gjethi si kujtimin e zverdhur ndër mote

Dikush ka me u ba këngë e dikush pemë e pjekur
Dikush ka me u ba elegji e dikush dru i djegur
Dikush ka me u ba kujtim e dikush përmendore fjale
Dikush ka me u ba trishtim e dikush muranë kujtese
Dikush ka me u ba pëshpëritje e dikush lapidar pendese

IV.
Ndaj po të nis letër ankimi letër njohtimi
Siç niset kërkesa për punë a lutja për shpëtim
Siç niset lutja për pendesë a kërkesa për ankesë
Të më fashitet tronditja e gjakut e turbullimi i shpirtit
Të mos e vjell veten as helmin të mos e mbaj brenda
Të mos mërdhij në fushë as t’mos digjem përbrenda
Paqen ta gjej atje tek e ka humbur i trazuari
Harmoninë ta gjej tek e ka humbur i shthururi
Guximin ta gjej atje tek e ka humbur qyqari
Mençurinë ta gjej atje tek e ka humbur i marri
Forcën e qëndresës ta gjej atje tek e ka humbur i vdekuri
Vetveten ta gjej atje tek e ka humbur i humburi

Ndaj letër po të nis Engjëlli im Mbrojtës
Një letër që s’shkruhet si shkruhet letra
Një letër siç nuk lexohet letra në turmë
Një letër me nga pak vrer me nga pak helm e nga pak mllef
Një letër e mbarsur shqetësim që i ka humbur poetit
Një letër e dehur zbrazëtie mendimesh t’paardhura
Një letër e zverdhur dhembjesh dhe kohësh të harruara
Një letër e zhubrosur moskujdesjeje dhe e vruguar

A është letër që e shkruan i vdekuri apo i palinduri
A thua e shkruan pendestari apo i pabinduri
A thua e shkruan këngëtari apo shtegtari
Gojëkyçur nga heshtja mashtruar nga tregtari
M’ndjej sa herë që kjo letër nuk është letër
M’ndjej sa herë që kjo këngë sa duhet nuk është vepër
Më ndjej sa herë që kjo letër nuk e bind Providencën
Dhe sa herë i shqetëson gjakrat e nuk e zgjidh çështjen

Po atje lart është paqja dhe ju s’e keni vetëm për vete
Atje lart është dashuria që mjafton edhe për të tjerët
Atje lart është mirësia që varfërohet po u konservua
Atje lart rri bujaria që pakësohet po s’u dhurua
Atje lart rri gëzimi që gëzohet kur dikë gëzon
Atje lart rri ndriçimi që nuk përhapet po s’rrezaton
Atje lart rri mençuria që marrëzia s’e pranon
Atje lart ngjizet jeta shenjtëri që grafullon
E të ligat na i prapëson

V.
Vallë është letër e shkruar nga varri apo në varr dërgohet
Vallë është letër e shkruar nga ferri apo nga ferri prapësohet
Vallë është letër e shkruar nga shkretëtira apo n’shkretëtirë lexohet
Vallë është letër e shkruar në kënetë apo në kënetë arrin
Vallë është letër e shkruar në zgafellë apo zgafella e zhbin
Vallë është letër e shkruar pa kuptim e moskuptimi e përpin
Apo është letër e stisur vetëm për art e për lexim

Zjarrin e prushtë ia ndien ai nga i cili buroi
Zjarrin e akullt ia ndien ai tek i cili përfundoi
Ankthin e gulçimin ia ndien ai që e krijoi
I ankthshëm e i akullt ndihet edhe ai që e shijoi
I brengosur u ndi ai që i skaliti këto radhë
Pa brenga nuk mbeti as ai që e përjetoi si përrallë
I nemitur mbeti në fund ai që këndoi nga zori
I pa nemitur nuk mbeti as ai që e interpretoi si aktori

Kjo letër u nis nga një i vdekur
Apo te i vdekuri ka ardhur
Kjo letër u nis nga shpella
Apo në shpellë ka mbërri
Kjo letër është shkruar nga një yll rojtës
Për të përfunduar te Engjëlli im Mbrojtës
Është nisur nga krijesa e kallur prej etjes
Nga një njeri që s’ka mundur ta luajë rolin e vetvetes
Nga një njeri që ka frymuar brenda fjalës
Brenda dhembjes kopsht parajse
Por dije imzot që s’po më lënë bremjet…
Sa herë po m’lëshojnë andrrat po m’kaplojnë dhembjet*

VI.
Engjëlli im Mbrojtës më trego
Si ta vizatoj melankolinë
Si ta pikturojë mërzinë
Si ta fotografoj pikëllimin
Si ta kompozoj dëshpërimin
Si ta skanoj mllefin
Si ta bëj shfaqje zhgënjimin
Si ta filmoj pakënaqësinë
Si ta bëj këngë padurimin
Si ta fsheh pafuqinë
Si ta bëj operë varfërinë
Si ta xhiroj tingullin jo ndrojtës
Më trego Engjëlli im Mbrojtës

Thuamë Engjëlli im Mbrojtës
A shlyhet vizatimi i melankolisë
A griset pastaj piktura e mërzisë
Si mund ta djeg imazhin e pikëllimit
Më tej si ta dekompozoj dëshpërimin
Pamjen e shëmtuar të mllefit si ta hijeshoj
Shfaqjen e zhgënjimit si t’ia maskoj publikut
Këngën e padurimit si ta qetësoj
Pafuqinë si ta shpërfaq n’epos heroik
Xhirimin e tingullit t’shpresës si ta bluaj
Engjëlli im Mbrojtës më thuaj

Më mëso Engjëlli im Mbrojtës më trego
Si ta zhvendos imazhin e melankolisë
Si ta çrrënjos barin e mërzisë
Si ta shartoj pemën e pikëllimit
Si ta rrënoj murin e dëshpërimit
Si ta qetësoj lumin e mllefit
Si ta thaj kënetën e zhgënjimit
Si t’i pres ferrat e mosdurimit
Si ta forcoj qenien e pafuqisë
Si ta ndërtoj shtëpinë e shpresës
Por jo dosido
Më trego Engjëlli im Mbrojtës më mëso

VII.
Kur të arrij letra te ti ndoshta mund të vdesë vdekja
Dhembja mund të shafitet në parahistori
Djalli mund të dalë nga trupi të shkojë me ujërat e zeza
Hidhërimi mund avullohet si ujtë e valuar

Sëmundja mund të shërohet para se të lëshojë rrënjë
Makthi mund të çlirohet si në një ëndërr të bardhë
Kujtimet e zeza do të fundosen në pellgun e harrimit
Kaosi do të organizohet në fund të rrënimit
Verbimit do t’i vijë drita e paparë më parë
Engjëjt e zinj do të vajtojnë pse s’u ftuan në garë
Muret do të rrënohen për ta çmbyllur vetminë
Burgjet do të shemben për ta zhburgosur dashurinë
Kur të arrijë letra te ti mund të jetë harruar vdekja
Në luadhe të ëndrrës mund të ketë lulëzuar jeta
Vetëm atëherë do ta dimë saktë ku do të jetë pikëpjekja

Andaj të lutem ma prapëso pikëllimin
Të lutem shumë ma zhbëjë si t’mundesh dëshpërimin
Porosit marangoz që t’ia hap derën gëzimit
Deri atëherë do të kem mësuar t’i gjej ilaç shqetësimit
Ma mëso rregullin e harmonisë aty ku s’e gjej dot
Ma mëso qeshjen të lutem aty ku veç mund të derdh lot
Ma mëso magjinë e dashurisë aty ku vërshon urrejtja
Më mëso të flas bukur aty ku s’durohet heshtja
Më mëso ta urtoj marrëzinë ta mençuroj çmendurinë
Të bëj ilaç nga helmi që askush dot s’e përpin
Më mëso të bëj ar nga hekuri o alkimist i mirë
Më mundëso ta shndërroj përherë ujin në verë
T’i strehoj të pastrehët të uriturit t’i ushqej
Apatridët t’i bëj me atdhe të robëruarve lirinë t’ua kthej!/ KultPlus.com

(Mars- prill, 2016)

Do të doja të isha më mirë- modestia e Ragip Sylaj

Nga Kujtim Morina

Do të sjell në këtë fjalë të shkurtër përshtypjet e mia nga konsultimet e vazhdueshme me poetin Ragip Sylaj për përkthimin e poezisë së tij dhe ndonjë moment të veçantë në komunikim me të. Poezia e tij ka nëntekste të pasura, referenca që duhet të thellohesh t’i njohësh edhe në konsultim me autorin ndryshe mund të gabosh në të kuptuar dhe në të përkthyer gjithashtu.

Nuk ka qenë Ragipi ai që më ka nxitur vazhdimisht të përkthej poezinë e tij. Edhe po të kishte ndodhur ngaqë ishim miq për shumë vite, nuk kishte ndonjë gjë të keqe sepse çdo autor do që të lexohet e të përkthehet. Konsultimet me të janë përqendruar më shumë në qartësimin në kuptim të vargjeve të ndryshme, në zëvendësimin e përzgjedhjes së bërë nga autori të disa poezive të gjata me disa më të shkurtra me frikën e përkthyesit që nuk do të arrinte të ruante tempin dhe cilësinë e përkthimit dhe të semantikës deri në fund aq më tepër nga shqip në anglisht. Natyrisht se duke qenë vetë nga një zonë kufitare me Kosovën, e kam kuptuar më lehtë leksikun e përdorur prej tij qoftë edhe dialektizmat dhe ngjyrimet e ndryshme të gjuhës.

 Edhe paraqitja e Ragipit në revistën letrare irlandeze “The Galway Review” me katër poezi në vitin 2017, me ndihmën e redaktorit përgjegjës të kësaj reviste, Ndrek Gjinit, mendoj se ishte dinjitoze përfshirë edhe botimin në variantin print të revistës sepse katër poezi konsiderohen shumë në një revistë të huaj.  

Unë kam pasur miqësi të vazhdueshme me poetin Ragip Sylaj qysh kur banoja në Kukës dhe merrnim pjesë shpesh në aktivitete me shkrimtarin Petrit Palushi tek Shtëpia e Fellbahut në Suharekë apo i ftonim krijuesit e Suharekës në Kukës. Pas këtyre aktiviteteve, bëheshin biseda të ngrohta, shumë miqësore dhe interesante për temat lidhur me letërsinë dhe artin. Mendoj se ka qenë fatlume gjithashtu edhe për krijuesit e tjerë që Ragipi ka qenë me vite gazetar i kulturës në gazetën “Zëri” sepse besoj se nuk bënte diferencime në paraqitjen e librave të rinj me hatra e hutra apo për shkak të miqësisë apo antipatisë personale se besoj ai nuk kishte apo nuk krijonte armiq me natyrën e tij. 

Vecanërisht më ka pasë bërë përshtypje cikli i poezive “Këngët e Ngashërimit” përfshirë në librin e tij “Eliksir” botuar nga shtëpia botuese Rozafa në 2007. Për këtë libër kam shkruar edhe një artikull në shtyp në atë kohë. Dukej se ishte një depërtim më i thellë në nënvetëdijen e autorit, një bisedë me vetveten, një përpjekje e vazhdueshme për të njohur unin dhe egon e tij që është shumë e rëndësishme në poezi.

Do të sjell vetëm një moment për modestinë që tregonte Ragipi në komunikimin me njerëzit. Pasi e zuri sëmundja, në një bisedë me të përmes internetit e pyeta direkt si je, se e dija që vazhdonte seancat e terapisë në Prishtinë. “Do të doja të isha më mirë” m’u përgjigj, pa u zgjatur më shumë dhe e kapa nëntekstin se kaq donte të tregonte për të mos e rënduar bisedën apo ngarkuar edhe mua.

Dëshiroj të falënderoj drejtuesit e komunës Suharekë për mbështetjen e këtij botimi dygjuhësh të poezisë së Ragip Sylaj  dhe përfshirjen time në këtë projekt, piktorin Refki Gollopeni si nismëtar i këtij projekti, mik i ngushtë i Ragipit dhe imi, shtëpinë botuese “Multimedia” me drejtor Jeton Neziraj që mori përsipër botimin e këtij libri si dhe të gjithë krijuesit e të gjithë ata që kam takuar e jam njohur këtu për pritjen vëllazërore./ KultPlus.com

Vepra “Këngët e ngashërimit” sjell poetikën e autorit të ndjerë, Ragip Sylaj

Ajo që ka mbetur pas nga gazetari dhe poeti i ndjerë, Ragip Sylaj është krijimtaria e tij. “Këngët e ngashërimit” është vepra e tij poetike, e cila do të promovohet më 19 tetor në Suharekë, shkruan KultPlus.

Në përmbledhje lexuesit do të kenë rastin të thellohen në vargun poetik të Sylajt, për të cilën edhe do të takohen artdashësit e tij në në Shtëpinë e Fellbach-ut gjatë promovimit.

Paneli i diskutimit për krijimtarinë letrare të Ragip Sylajt përbëhët nga publicist Halil Matoshi, poetja Naime Beqiraj dhe përkthyesi i librit në gjuhën angleze Kujtim Morina. Përgjatë promovimit do të lexohen dhe diskutohen poezitë e gazetarit të ndjerë, letërsia në Kosovë dhe trendet bashkëkohorë të kësaj fushe kulturore. “Këngët e ngashërimit” është botuar nga Qendra Multimedia. Ky projekt është mbështetur nga programi Kultura për Ndryshim që financohet nga Bashkimi Evropian, menaxhohet nga Zyra e BE-së në Kosovë ndërsa implementohet nga Qendra Multimedia e Goethe-Institut. / KultPlus.com

Letër engjëllit tim mbrojtës

email sharing button

Poezia fituese e edicionit të parë të konkursit “KultStrofa”. Poezia e autorit Ragip Sylaj, doli e para ndër 10 poezitë më të mira ndër 100 poezitë sa kishin aplikuar. Për këtë poezi autori është shprehur që e ka shkruar me shumë dashuri.

Gjeni e poezisë – buzëqesh
dhe sundoje tani kaosin!
Fatos Arapi

I.
Si t’ia nis letrës që nuk shkruhet me ngjyrë, gjak as penë
Si t’ia nis të panisshmës të lajmërohem nga gryka e ferrit
Ndoshta ai është vetëm brenda meje
Vetëm përbrenda meje vlon, djeg prush

Jam në kurth me veten me dashurinë me urrejtjen
Për faj të pafaj për faj të pafuqisë sime
Apo të ndonjë shkaku të pathënshëm kozmik
E s’kam kujt t’i ankohem pos teje

Vetja nuk më kupton nuk e di sa më do
Shpeshherë më braktis si jetimin si mëkatarin e madh
Të tjerët nuk më duan nuk e di a më urrejnë
Por një gjë e di se këtu ku jam, jam i tepërt

Prandaj marr vetëm dhurata dhembjesh
Që i bart si relikte të shenjta
I ruaj brenda vetes përderisa të më bluajnë të tërin
Deri atëherë mund t’i shkruaj memoaret e hidhura
Dhe përsiatjet e pakuptimta: përse erdha në jetë
Përse i rashë këndejpari dhe çka lashë e ç’bëra
Për të mos i ardhur Tokës rënd
Kësaj nëne të mirë që na krijon me gëzim
Që na rrit me hare e na merr në gjirin e amshimit të vet

Vetja nuk më zë Engjëlli im Mbrojtës
Pikëllimi ma ka ngjyrosur fytyrën përbrenda
Dhe ma ka nxirë kaltërinë përjashta
Dielli i hutuar është fshehur pas një reje të zezë
Dikur agonte i bukur e magjepsës në imagjinatën time
Yjet në qiellin virtual
Që s’e kanë ndriçuar kurrë errësirën brenda meje
Mund të shfaqen pas mijëra vitesh drite hyjnore
Hëna si e përdalë shpërfaq gëzimin e vet naiv
As ftohtësia nuk ngroh as ngrohtësia nuk freskon
Në këtë pafundësi apokaliptike

Eja e më nxirr së këndejmi Engjëlli im Mbrojtës
Nxirre këtë fëmijë të plakur e të pamësuar me jetën
Me jetën që nuk çel lule të bardha në këtë kohë traumatike

II.

Kurrë s’më ka përqafuar dashuria aq sa më ka kafshuar urrejtja
Kurrë nuk m’është qasur mirësia aq sa m’ka ledhatuar përbuzja
Kurrë nuk m’u shfaq përdëllesa aq sa m’mbuloi vala e talljes
Kurrë nuk më buzëqeshi dielli i gëzimit aq sa ylli i zhgënjimit
Kurrë nuk m’trokiti n’derë shpresa aq sa m’vërshoi brenga
Kurrë nuk m’ka përdëllyer gëzimi përveçse kur nuk kam qenë aty

Ndoshta kam jetuar më tepër se që është dashur
Ndoshta u harxhuan jeta galdimi, hareja, shpresa
Ndoshta ato janë me mua por unë jam në gjumë
Ndoshta ato janë afruar e unë s’i vërej symbyllur
Ndoshta i ka ndalur dikush në t’bujshëm
Rrugës kah vinin për tek unë
Ndoshta kanë ardhur të tërmekura e nuk më kanë parë
Ose m’kanë parë të mërrolur e janë tutur prej meje
Ndoshta është faji im se s’kam ditur t’i tërheq
T’i josh s’kam ditur të flirtoj me to
Ndoshta në një tjetër rrenë kanë banuar ato
Ndoshta në një rrenë tjetër të bukur kam mundur të banoj unë
Unë i kam kërkuar edhe kur nuk është ditur për to
Ato më kanë kërkuar edhe kur nuk është ditur për mua
Por çudia si çdo çudi tjetër është si nuk u takuam kurrë
Apo kur u takuam nuk u njohëm
Apo ishim krijesa me maska dhe pa fytyrat tona t’vërteta
Se këndej t’frikësuar ikëm nga njëri-tjetri
Në dy anë të planetit në dy skaje të mendimit
Në dy pole të ëndrrës në dy vorbulla imagjinare
Përderisa n’pafundësi t’na bëjë bashkë pafundësia
Atëherë do të dalim të rikrijuar si pas Luftës së Trojës
Atëherë do të shpërfaqemi si pas themelimit të Romës
Atëherë do të rilindemi si pas luftës së Kosovës
Në një çast orgazme kur s’do të ketë kohë e hapësirë
Vetëm lumturia do të trillohet n’qeliza
Nga e cila do të çelin pafundësisht lulet e jetës
Edhe përtej vdekjes

III.
Kanë me ardhur pranverat e kanë m’i gjetë veç vargjet
Kanë me ardhë verat e kanë m’e gjetë veç blerimin e kallur
Kanë me ardhur vjeshtat e kanë me gjetë zbrazëti këngësh
Kanë me ardhë dimrat e kanë m’e gjetë kapituj t’ftohtë jete
Ka me ardhë Stina e Pestë me virgjëri të humbur
Vajtimi i zanave ka me i shurdhu’ Lugjet e Verdha

S’kanë me ardhë pranverat për harrimin e çartur habie
S’kanë me ardhë verat për kallirin e shurdhër të mendimit
S’kanë me ardhur vjeshtat për frytet e papjekura t’pendimit
S’kanë me ardhur dimrat për shpresat e mërdhira
Por ka me na bartur fjala prej libri në libër
Ka me na bartur poleni prej lulesh në lule
Ka me na bartur era si ajrin e dobishëm për bimë
Ka me na bartur përroi si etjen e djegur për zogj
Ka me na bartur gjethi si kujtimin e zverdhur ndër mote

Dikush ka me u ba këngë e dikush pemë e pjekur
Dikush ka me u ba elegji e dikush dru i djegur
Dikush ka me u ba kujtim e dikush përmendore fjale
Dikush ka me u ba trishtim e dikush muranë kujtese
Dikush ka me u ba pëshpëritje e dikush lapidar pendese

IV.
Ndaj po të nis letër ankimi letër njohtimi
Siç niset kërkesa për punë a lutja për shpëtim
Siç niset lutja për pendesë a kërkesa për ankesë
Të më fashitet tronditja e gjakut e turbullimi i shpirtit
Të mos e vjell veten as helmin të mos e mbaj brenda
Të mos mërdhij në fushë as t’mos digjem përbrenda
Paqen ta gjej atje tek e ka humbur i trazuari
Harmoninë ta gjej tek e ka humbur i shthururi
Guximin ta gjej atje tek e ka humbur qyqari
Mençurinë ta gjej atje tek e ka humbur i marri
Forcën e qëndresës ta gjej atje tek e ka humbur i vdekuri
Vetveten ta gjej atje tek e ka humbur i humburi

Ndaj letër po të nis Engjëlli im Mbrojtës
Një letër që s’shkruhet si shkruhet letra
Një letër siç nuk lexohet letra në turmë
Një letër me nga pak vrer me nga pak helm e nga pak mllef
Një letër e mbarsur shqetësim që i ka humbur poetit
Një letër e dehur zbrazëtie mendimesh t’paardhura
Një letër e zverdhur dhembjesh dhe kohësh të harruara
Një letër e zhubrosur moskujdesjeje dhe e vruguar

A është letër që e shkruan i vdekuri apo i palinduri
A thua e shkruan pendestari apo i pabinduri
A thua e shkruan këngëtari apo shtegtari
Gojëkyçur nga heshtja mashtruar nga tregtari
M’ndjej sa herë që kjo letër nuk është letër
M’ndjej sa herë që kjo këngë sa duhet nuk është vepër
Më ndjej sa herë që kjo letër nuk e bind Providencën
Dhe sa herë i shqetëson gjakrat e nuk e zgjidh çështjen

Po atje lart është paqja dhe ju s’e keni vetëm për vete
Atje lart është dashuria që mjafton edhe për të tjerët
Atje lart është mirësia që varfërohet po u konservua
Atje lart rri bujaria që pakësohet po s’u dhurua
Atje lart rri gëzimi që gëzohet kur dikë gëzon
Atje lart rri ndriçimi që nuk përhapet po s’rrezaton
Atje lart rri mençuria që marrëzia s’e pranon
Atje lart ngjizet jeta shenjtëri që grafullon
E të ligat na i prapëson

V.
Vallë është letër e shkruar nga varri apo në varr dërgohet
Vallë është letër e shkruar nga ferri apo nga ferri prapësohet
Vallë është letër e shkruar nga shkretëtira apo n’shkretëtirë lexohet
Vallë është letër e shkruar në kënetë apo në kënetë arrin
Vallë është letër e shkruar në zgafellë apo zgafella e zhbin
Vallë është letër e shkruar pa kuptim e moskuptimi e përpin
Apo është letër e stisur vetëm për art e për lexim

Zjarrin e prushtë ia ndien ai nga i cili buroi
Zjarrin e akullt ia ndien ai tek i cili përfundoi
Ankthin e gulçimin ia ndien ai që e krijoi
I ankthshëm e i akullt ndihet edhe ai që e shijoi
I brengosur u ndi ai që i skaliti këto radhë
Pa brenga nuk mbeti as ai që e përjetoi si përrallë
I nemitur mbeti në fund ai që këndoi nga zori
I pa nemitur nuk mbeti as ai që e interpretoi si aktori

Kjo letër u nis nga një i vdekur
Apo te i vdekuri ka ardhur
Kjo letër u nis nga shpella
Apo në shpellë ka mbërri
Kjo letër është shkruar nga një yll rojtës
Për të përfunduar te Engjëlli im Mbrojtës
Është nisur nga krijesa e kallur prej etjes
Nga një njeri që s’ka mundur ta luajë rolin e vetvetes
Nga një njeri që ka frymuar brenda fjalës
Brenda dhembjes kopsht parajse
Por dije imzot që s’po më lënë bremjet…
Sa herë po m’lëshojnë andrrat po m’kaplojnë dhembjet*

VI.
Engjëlli im Mbrojtës më trego
Si ta vizatoj melankolinë
Si ta pikturojë mërzinë
Si ta fotografoj pikëllimin
Si ta kompozoj dëshpërimin
Si ta skanoj mllefin
Si ta bëj shfaqje zhgënjimin
Si ta filmoj pakënaqësinë
Si ta bëj këngë padurimin
Si ta fsheh pafuqinë
Si ta bëj operë varfërinë
Si ta xhiroj tingullin jo ndrojtës
Më trego Engjëlli im Mbrojtës

Thuamë Engjëlli im Mbrojtës
A shlyhet vizatimi i melankolisë
A griset pastaj piktura e mërzisë
Si mund ta djeg imazhin e pikëllimit
Më tej si ta dekompozoj dëshpërimin
Pamjen e shëmtuar të mllefit si ta hijeshoj
Shfaqjen e zhgënjimit si t’ia maskoj publikut
Këngën e padurimit si ta qetësoj
Pafuqinë si ta shpërfaq n’epos heroik
Xhirimin e tingullit t’shpresës si ta bluaj
Engjëlli im Mbrojtës më thuaj

Më mëso Engjëlli im Mbrojtës më trego
Si ta zhvendos imazhin e melankolisë
Si ta çrrënjos barin e mërzisë
Si ta shartoj pemën e pikëllimit
Si ta rrënoj murin e dëshpërimit
Si ta qetësoj lumin e mllefit
Si ta thaj kënetën e zhgënjimit
Si t’i pres ferrat e mosdurimit
Si ta forcoj qenien e pafuqisë
Si ta ndërtoj shtëpinë e shpresës
Por jo dosido
Më trego Engjëlli im Mbrojtës më mëso

VII.
Kur të arrij letra te ti ndoshta mund të vdesë vdekja
Dhembja mund të shafitet në parahistori
Djalli mund të dalë nga trupi të shkojë me ujërat e zeza
Hidhërimi mund avullohet si ujtë e valuar

Sëmundja mund të shërohet para se të lëshojë rrënjë
Makthi mund të çlirohet si në një ëndërr të bardhë
Kujtimet e zeza do të fundosen në pellgun e harrimit
Kaosi do të organizohet në fund të rrënimit
Verbimit do t’i vijë drita e paparë më parë
Engjëjt e zinj do të vajtojnë pse s’u ftuan në garë
Muret do të rrënohen për ta çmbyllur vetminë
Burgjet do të shemben për ta zhburgosur dashurinë
Kur të arrijë letra te ti mund të jetë harruar vdekja
Në luadhe të ëndrrës mund të ketë lulëzuar jeta
Vetëm atëherë do ta dimë saktë ku do të jetë pikëpjekja

Andaj të lutem ma prapëso pikëllimin
Të lutem shumë ma zhbëjë si t’mundesh dëshpërimin
Porosit marangoz që t’ia hap derën gëzimit
Deri atëherë do të kem mësuar t’i gjej ilaç shqetësimit
Ma mëso rregullin e harmonisë aty ku s’e gjej dot
Ma mëso qeshjen të lutem aty ku veç mund të derdh lot
Ma mëso magjinë e dashurisë aty ku vërshon urrejtja
Më mëso të flas bukur aty ku s’durohet heshtja
Më mëso ta urtoj marrëzinë ta mençuroj çmendurinë
Të bëj ilaç nga helmi që askush dot s’e përpin
Më mëso të bëj ar nga hekuri o alkimist i mirë
Më mundëso ta shndërroj përherë ujin në verë
T’i strehoj të pastrehët të uriturit t’i ushqej
Apatridët t’i bëj me atdhe të robëruarve lirinë t’ua kthej!

(Mars- prill, 2016)

Shqiptari primitiv

Poezi nga Ragip Sylaj.

Shqiptari primitiv vdes për fjalën
Për nderin e fjalës 
E për fjalën e nderit
Se fjala e nderi për të janë jetë e amshueshme

Shqiptari primitiv ta hap zemrën dhe derën
Se është i vetes sa i të tjerëve
Se është i të tjerëve aq sa i vetes

Shqiptari primitiv e merr në mbrojtje të dobëtin
Të drejtin
I do kafshët e bimët si vetveten
Betohet në tokë e në qiell 
Në bukë e në fjalë

Shqiptari primitiv s’di të bëjë kurthe si njeriu modern
T’i ndërrojë fytyrat e gëzofin sipas motit
S’mund ta lëpijë atë që e pështyn
As ta hajë atë që e vjell

Shqiptari primitiv
S’e ka mësuar artin e mashtrimit
Andaj ka mbetur i papërmirësueshëm 
Specie në zhdukje si çdo specie e rrallë

Hyjni e llojit të vet

“Letër engjëllit tim mbrojtës”

Nga Florim Shatrolli

Në librin me poezi “Letër engjëllit tim mbrojtës”, poeti Ragip Sylaj, ka paraqitur një përjetim personal jetësor, një jetë plot gjallëri, plot shpresë, plot dashuri, plot përjetime dhe peripeci, së fundi edhe sfidat e tij jetësore, poeti i përballur nga një sëmundje e rëndë i përshpejtoj vargjet e tija që kishte për veprën “Letër engjëllit tim mbrojtës”. Autori finalizoj projektin e tij me këto poezi, që pas vdekjes së tij doli nga shtypi.

Në librin me poezi “Letër engjëllit tim mbrojtës”, poeti Ragip Sylaj, ka shprehur ndjesitë e tij, ndjenjat dhe frymëzimet që dalin nga burime të ndryshme jetësore.

Vëllimi poetik “Letër engjëllit tim mbrojtës”, është i ndarë në pesë cikle apo kapituj, ku secili cikël apo kapitull paraqet dhe përshkruan një periudhë të jetës dhe përjetimeve të autorit.

Ky botim është i ndarë në disa fusha, siç janë:

-Përshpirtje, ku është vlerësuar në vend të hyrjes ose Preludium, Rrena më e bukur….
-Engjëllit tim mbrojtës, ku është ndarë në: Letër engjëllit tim mbrojtës, I; Letër engjëllit tim mbrojtës, II; Letër engjëllit tim mbrojtës, III; Letër engjëllit tim mbrojtës, IV.

-Këngë të sizifta, ku është ndarë në: Lutje, I; Këngë sizifi; Ndërdyshje të fshehta; Jashtabrenda vetes; Një hapë para vetës; Përmbi vetveten; Përbri Dashurisë; Përbri muzës; Në zbrazëti; Në anën tjetër të vetes; Ilaç i trilluar kundër mërzisë; Ekziston një botë; Lutje, II.

-Para se të bjerë muzgu i kujtesës, ku është ndarë në: Kur ta kthenë muza shpinën; Letër zonjës mërzi; Para se të bjerë muzgu i kujtesës; Oxodus; Letër Omer Kaleshit në Paris; Nganjëherë; Nganjëherë; Bisedë me demonin tim; Këngë e sëmurë; Sprova e përlindjes; Si ta gatis kullën e fatit; Nisja për në vendlindje; Përgjërim hyjnor; Poezia magjike; Gërmim në mëdyshje.

-Libri i letrave, ku është ndarë në: Letër poezisë; Letër muzës; Letër vetmisë; Letër dashurisë; Letër jetës.

Në ciklet apo kapitullin e parë të librit janë paraqitur: Përshpirtje, në vend të hyrjes ose Preludium, Rrena më e bukur…, ku kjo ndarje tregon dhembjen e përjetuar nga autori me sëmundjen e rëndë, sëmundje që edhe ja mori jetën, e mori vdekja dhe amshimi, ku në vargjet e tij e ilustron me metafora dhe me ngjyrime dhembje dhe krenarie, siç janë vargjet: `Se do të ushqehemi vetëm me ushqime bio, Kurrë nuk do të vdesim nga kanceri`, apo vargjet `Se s`do të ketë libra sa do ketë lexues`, si dhe vargjet e përjetuara thellë `Më rrej, Engjëlli im, Se mrekullie rrethuar jam, Veçse unë s`kam sy për të parë`, këto vargje shihen se janë burimore nga fazat e jetës që kalonte autori, ku dashurinë, lumturinë dhe shpresën e përball me thirrjet dhe vdekjen. Sa me elegancë vdekjes dhe amshimit i lutet dhe e dëshiron të jetë ëndërr apo rrenë e jetës.

Ragip Sylaj

Në ciklet apo kapitullin e dytë të librit janë paraqitur: Engjëllit tim mbrojtës, ku është ndarë në: Letër engjëllit tim mbrojtës, I, ku në disa nga vargjet `Vetja nuk më zë Engjëlli im Mbrojtës, Pikëllimi më ka ngjyrosur fytyrën përbrenda`, apo vargjet `Eja e më nxirr së këndejmi Engjëlli im Mbrojtës, Nxirre këtë fëmijë të plakur e të pa mësuar me jetën, Me jetën që nuk e çel lule të bardha në këtë kohë traumatike`, apo vargjet `Atëherë do të rilindemi si pas luftës së Kosovës`, në këto vargje autori fol në njëjës dhe në personale, ku ballafaqimi i tij është ai dhe bota, ai dhe botrat, sepse i drejtohet edhe botës tjetër, qiellit, tokës. Letër engjëllit tim mbrojtës, II, ku në disa nga vargjet `Të dëshmoj për frikën time, Dhe mosdashurinë njerëzore`, apo `Të dëshmoj për pasigurinë e ekzistencës, Që më shtyjnë në dënesje në vaj`, si dhe `Andaj çoji Zotit fjalë, Të më lirojë nga errësira e ferrit, Të më lirojë nga hidhësia e vrerit, Të ma vesh qenien me dritë, Në çaste angështie, T`mos më lërë pa zemër, T`mos më lërë pa shpirt`, në këto vargje autori fol në njëjës dhe në personale, ku ballafaqimi i tij është me krijuesin që i lutet për mbështetje dhe mëshirë në rrugëtimin dhe përballjen me sëmundjen. Letër engjëllit tim mbrojtës, III, ku në disa nga vargjet `Si të shfajësohem para engjëllit e para djallit, Para trimit e para avdallit`, si dhe `Si të shfajësohem para jush e para mëkatarëve, Para atyre të fundit e të parëve`, në këto vargje autori fol në melankoli dhimbjesh për kërkim faljen ndër gjenerata. Letër engjëllit tim mbrojtës, IV, ku në disa nga vargjet `Më mbroj nga shtërpintë helmues, Më ruaj nga Bishat e çliro nga hienat`, si dhe `Më mbroj nga miqtë e rremë që gjithmonë janë me tepricë`, në këto vargje autori fol në melankoli dhimbjesh për mbrojtjen nga helmimet dhe bishat si dhe miqtë e rremë, që me metafora ka thënë se janë me tepricë.

Në ciklet apo kapitullin e tretë të librit janë paraqitur: Këngë të sizifta, ku është ndarë në: Lutje, I, ku në disa nga vargjet `Se nuk e di në është mallkimi im bekim, Apo bekimi është mallkim, Më ruaj Zot!`. Këngë sizifi, ku në disa nga vargjet `Ëndërrojnë të paarritshmen të shndritshmen, Për t`u bërë ilaç për plagët e vjetra, Për t`u bërë urë për t`kaluar hareja, Për t`u ringjallur e vjetra sa herë vdes e reja`. Ndërdyshje të fshehta, ku në disa nga vargjet `Pa ditur saktësisht në do t`udhëtosh, Kah (ri)lindja apo kah vdekja`. Jashtabrenda vetes, ku në disa nga vargjet `Kur hyj brenda vetes, Shoh hirin e mallit zhuritës, Mençurinë e palindur të të eturve`. Një hapë para vetës, ku në disa nga vargjet `Kur t`jem një hap para vetes, Jam një hap përpara jetës, Kur t`jem një hap pas vetvetes, jam një hap më afër vdekjes`. Përmbi vetveten, ku në disa nga vargjet `Por kur t`jem përfundi udhëzuesit, N`dorë maj skeptrin e mësuesit`. Përbri Dashurisë, ku në disa nga vargjet `Kur je n`zemrën e dashurisë, Je n`qelën e fisnikërisë, Kur devotshmërinë s`e ke n`brendi, Je pa qiell pa perëndi`. Përbri muzës, ku në disa nga vargjet `Ringjallja s`i pret ditët, Përtëritja vjen me Orë`. Në zbrazëti, ku në disa nga vargjet `Aq sa antivlera ka vlerë, Lulet plastike lëshojnë erë`. Në anën tjetër të vetes, ku në disa nga vargjet `Në këtë anë të jetës, S`jam edhe aq i errët, Në anën tjetër të saj, Mos më merrni krejt për të marrë, Për aq sa jam i sinqertë`. Ilaç i trilluar kundër mërzisë, ku në disa nga vargjet `Pastaj mërzia i bëhet amë e shenjtë, I bëhet grua besnike, I bëhet dashnore skofiare, I bëhet motër e gjergjeleztë, i bëhet bijë, Më pastaj – qiell, Dikur – yll`. Ekziston një botë, ku në disa nga vargjet `Ekziston një botë, Ku nuk shqetësohesh, Në ëndërr as në zhgjëndërr, Ekziston një botë, Ku dhembja s`është dhembje, E vdekja është e bukur`. Lutje, II, ku në disa nga vargjet `Zoti im m`i jep zjarr këngës, T`i ngroh t`pastrehët t`mërdhirët, T`i ngop t`uriturit, E t`i shpij të mpirët, Më jep kurajë ta bluaj urrejtjen, Nga mielli i saj t`gatuaj dashuri`, në këto vargje autori fol i dërmuar nga gjithçka, duke kërkuar dhe lutur për të mirën, mirësinë, dashurinë, ngrohtësinë, ku në shumë vargje kërkon fuqinë nga Zoti për të ndryshuar njerëzit, vetitë dhe sjelljet e tyre në të mirën e përgjithshme.

Në ciklet apo kapitullin e katërt të librit janë paraqitur: Para se të bjerë muzgu i kujtesës, ku është ndarë në: Kur ta kthen muza shpinën, ku në disa nga vargjet `Kur ta kthen shpinën muza, Mund ta përtypësh sall këngën e heshtjes, Këngën e mërzisë – jo atë të qeshjes`, Letër zonjës mërzi, ku në disa nga vargjet `E dashur Mërzi, Më ndiej që jemi keqkuptuar, Beso se nuk të kam ftuar`, Para se të bjerë muzgu i kujtesës, ku në disa nga vargjet `Pasi të eçtohesh së jetuari, Pasi të jetosh së vdekuri, Para se të çmendesh së jetuari, para se të çmendesh së vdekuri, Se në jetë ka nga pak vdekje, E në vdekje ka nga pak jetë, Para se të ngopesh së jetuari, Para se të ngopesh së vdekuri`, Oxodus, ku në disa nga vargjet `Tronditet e kaluara lëkundet e ardhmja, Herë Hena errësohet nga Dielli, E herë Dielli eklipsohet nga Hëna`, Letër Omer Kaleshit në Paris, ku në disa nga vargjet `Sa kohë ka që koka e kërkon trupin, E sa kohë që trupi kërkon kokën`, Nganjëherë, ku në disa nga vargjet `Nganjëherë brenda njeriut vdes muza`, Nganjëherë, ku në disa nga vargjet `Nganjëherë brenda njeriut bie në komë erosi`, Bisedë me demonin tim, ku në disa nga vargjet `E ti flet e bret nga brendia ime, E ti shkruan e vret nga qenia ime, Aq sa nuk hidhërohet Zoti, Aq sa nuk poshtërohet poeti, Nganjëherë je më njeri se njeriu, Të bekoftë Ora e Qiellit!`, Këngë e sëmurë, ku në disa nga vargjet `Kur sëmuresh, Vallë gëzohet sëmundja për viktimën`, Sprova e përlindjes, ku në disa nga vargjet `Në mes flakës së zezë, E tymit të bardhë, Ndërhyri ijtë e bekuar`, Si ta gatis kullën e fatit, ku në disa nga vargjet `A bëhet kulla altruiste, Në themelet egoiste?!`, Nisja për në vendlindje, ku në disa nga vargjet `Jam nisur të shkoj atje, Ku vdekja vesh rrobat e jetës, Ku pikëllimi vë maskën e buzëqeshjes`, Përgjërim hyjnor, ku në disa nga vargjet `Me kërkesë timen Nanë, Çoji fjalë frymëzuese Qiellit, Të mbretërojë paqja mes nesh`, Poezia magjike, ku në disa nga vargjet `Po t`shkruhej poezia më e bukur, Do t`ishte poezia me magjike, Për një botë krejt fantastike`, Gërmim në mëdyshje, ku në disa nga vargjet `Ndoshta s`jam dhembja që s`pushon, Ndoshta s`jam libër që s`lexohet`, në këto vargje autori fol me entuziazëm, me shpresë, me gëzim dhe pikëllim, ngjyros dashuri e bukuri, vuajtje e vështirësi, por gjithnjë shpresëdhënës mbi të bukurën e jetës, mbi sfidën e vdekjes.

Në ciklet apo kapitullin e katërt të librit janë paraqitur: Libri i letrave, ku është ndarë në: Letër poezisë, ku në disa nga vargjet `Kur të njoha, e pash që ishe: ëndrra, malli, shpresa, toka, qielli, pavdekësia dhe vdekja. E dija se je e ishe kudo, si jeta, si dashuria, perëndia dhe se kudo e kurdo mund të të takoja. Por më vinte marre prej teje, si prej nënës, motrës e gruas, ndaj të nisa letër. Nuk di pse të nisa letër… Ndoshta të nisa letër që të mos më braktisësh se, pa ty mbetem si pa nënë, si pa grua, si pa fëmijë, si pa truall, si pa jetë. E di se vetëm ti nuk më lëndon; se vetëm ty nuk të lëndoj. Andaj desha ta shfaq admirimin tim për ty bukuri e bukurive e dashuri e dashurive, të të kallxoj se për aq sa je brenda meje, po për aq do të jem brenda teje`, Letër muzës, ku në disa nga vargjet `Letra për Ty është si letra për dashurinë, për bukurinë e për harmoninë. Letra për Ty është si letra për përsosmërinë e për perëndinë. Kjo letër është thirrje për të mos ikur nga unë, përgjërim për të mos më braktisur, kërkesë për të mos më harruar. Kjo letër është si propozimi për dashurinë që i bëhet vajzës, nuses, gruas, dashnores, vetë dashurisë. Nuk e di kah ke hyrë në mua, as nuk e di se kah kam hyre në Ty. Por, një gjë e di, se pa ty nuk kam jetë, nuk kam frymë, nuk kam dritë, nuk kam shpresë. Vetëm me Ty, sa herë që vdes, aq herë ringjallem`, Letër vetmisë, ku në disa nga vargjet `Në fillim të fillimit je vetë njohje, në vazhdim të vazhdimit je dhembje e vuajtje, e në fund të fundit je përsosmëri. Në fillim të fillimit je i mësuari, në vazhdim të vazhdimit je mësuesi, e në fund të fundit je Krijuesi. Si ta mbush hapësirën tënde, me çka ta dendësoj mangësinë tënde, si e me çka ta përmbush zbrazëtinë time? Mbase duke qenë unë në ty apo ti në mua, duke qenë unë yti apo – ti imja… Por, në fund të fundit, tregomë, a më je urryer aq sa më ke dashur, apo më ke dashur për aq sa je bërë opsesioni imë?!`, Letër dashurisë, ku në disa nga vargjet `E dashura Dashuri, sa herë nuk vish tek unë ose nuk vij unë te ti, më kaplon zbrazëtia, më kaplon uria, etja, moskuptimësia. Kur ti vishesh në bukuri, unë vishem në mallëngjim… Letër nga unë tek unë. Me çka ta dërgoj, kujt t`ja besoj këtë të fshehtë?`, Letër jetës ku në disa nga vargjet ` E dashura Jetë, ti krijuesja ime, nuk e kemi çuar bash mirë njëri me tjetrin. Më ke ardhur shpeshherë e rëndë dhe padrejtësisht të kam përbuzur. Vetëm tash kur vjen koha të ta kthejmë shpinën e shohim sa e bukur dhe e mrekullueshme paske qenë. Oh, ti na falë gjithmonë për gabimet tona, siç na falë e shtrenjta Nënë! Ti je bukuria e bukurive dhe dashuria e dashurive, mirësia e mirësive dhe kënaqësia e kënaqësive të pa fundme.`, në këto vargje autori i qanë poezisë, muzikës, vetmisë, dashurisë dhe jetës. Aq sa tregon se nuk mundet pa këto vargje, melodi, e ndjenja. Ai krahason këto me familjen, jetën dhe vetën.

Libri i autorit Ragip Sylaj, “Letër engjëllit tim mbrojtës”, është një nga librat më të veçantë të tij, për vet faktin se është botuar pas vdekjes së tij, ku poezitë që janë të përfshira në këtë vëllim, janë të shkruara nga autori përderi sa ishte ende në jetë. /KultPlus.com

(Ragip SYLAJ, “Letër engjëllit tim mbrojtës”, poezi, botuar nga Armagedoni, në Prishtinë, 2018)

(Autori Florim Shatrolli vazhdon studimet Master në Letërsi Shqipe, drejtimi Shkencor)

Sot është 59-vjetori i lindjes së Ragip Sylaj

Sot është 59-vjetori i lindjes së poetit e shkrimtarit tashmë të ndjerë, Ragip Sylaj. Sylaj ka ndërruar jetë në fund të muajit korrik të këtij viti, ndërsa pas vetës la mjaft krijime letrare të cilat e mbajnë gjallë figurën e tij.

Sylaj u lind në Sllapuzhan të Suharekës, ku i ka mbaruar mësimet e fillores dhe të gjimnazit. Ka kryer studimet master për teknologji në Universitetin e Prishtinës.

Ka punuar mësimdhënës në vendlindje e në SHMT “Skënder Luarasi” në Suharekë, gazetar e redaktor në gazetën e studentëve “Bota e re”, në të përditshmet “Bota sot” e “Zëri” të Prishtinës.

Ka botuar 15 vepra letrare, ku hyjnë librat e poezisë, të prozës, dramës e të esesë.

Për veprimtarinë letrare dhe publicistike disa herë është nderuar me çmime e mirënjohje të ndryshme. Ndërkaq, poezi dhe tregime të tij janë përfshirë në antologji të ndryshme, në gjuhën shqipe dhe në disa gjuhë të huaja.

Sylaj ishte fitues i edicionit të parë të natës letrare të ‘Kultstrofës’. Shkrimtari i njohur kosovar Ragip Sylaj, ka fituar po ashtu çmimin për librin më të mirë për poezi “Kam drojë për ty”, nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sporteve të Republikës së Kosovës.

KultPlus e kujton sot me poezinë e tij “Letër engjëllit tim mbrojtës”.

I.
Si t’ia nis letrës që nuk shkruhet me ngjyrë, gjak as penë
Si t’ia nis të panisshmës të lajmërohem nga gryka e ferrit
Ndoshta ai është vetëm brenda meje
Vetëm përbrenda meje vlon, djeg prush

Jam në kurth me veten me dashurinë me urrejtjen
Për faj të pafaj për faj të pafuqisë sime
Apo të ndonjë shkaku të pathënshëm kozmik
E s’kam kujt t’i ankohem pos teje

Vetja nuk më kupton nuk e di sa më do
Shpeshherë më braktis si jetimin si mëkatarin e madh
Të tjerët nuk më duan nuk e di a më urrejnë
Por një gjë e di se këtu ku jam, jam i tepërt

Prandaj marr vetëm dhurata dhembjesh
Që i bart si relikte të shenjta
I ruaj brenda vetes përderisa të më bluajnë të tërin
Deri atëherë mund t’i shkruaj memoaret e hidhura
Dhe përsiatjet e pakuptimta: përse erdha në jetë
Përse i rashë këndejpari dhe çka lashë e ç’bëra
Për të mos i ardhur Tokës rënd
Kësaj nëne të mirë që na krijon me gëzim
Që na rrit me hare e na merr në gjirin e amshimit të vet

Vetja nuk më zë Engjëlli im Mbrojtës
Pikëllimi ma ka ngjyrosur fytyrën përbrenda
Dhe ma ka nxirë kaltërinë përjashta
Dielli i hutuar është fshehur pas një reje të zezë
Dikur agonte i bukur e magjepsës në imagjinatën time
Yjet në qiellin virtual
Që s’e kanë ndriçuar kurrë errësirën brenda meje
Mund të shfaqen pas mijëra vitesh drite hyjnore
Hëna si e përdalë shpërfaq gëzimin e vet naiv
As ftohtësia nuk ngroh as ngrohtësia nuk freskon
Në këtë pafundësi apokaliptike

Eja e më nxirr së këndejmi Engjëlli im Mbrojtës
Nxirre këtë fëmijë të plakur e të pamësuar me jetën
Me jetën që nuk çel lule të bardha në këtë kohë traumatike

II.

Kurrë s’më ka përqafuar dashuria aq sa më ka kafshuar urrejtja
Kurrë nuk m’është qasur mirësia aq sa m’ka ledhatuar përbuzja
Kurrë nuk m’u shfaq përdëllesa aq sa m’mbuloi vala e talljes
Kurrë nuk më buzëqeshi dielli i gëzimit aq sa ylli i zhgënjimit
Kurrë nuk m’trokiti n’derë shpresa aq sa m’vërshoi brenga
Kurrë nuk m’ka përdëllyer gëzimi përveçse kur nuk kam qenë aty

Ndoshta kam jetuar më tepër se që është dashur
Ndoshta u harxhuan jeta galdimi, hareja, shpresa
Ndoshta ato janë me mua por unë jam në gjumë
Ndoshta ato janë afruar e unë s’i vërej symbyllur
Ndoshta i ka ndalur dikush në t’bujshëm
Rrugës kah vinin për tek unë
Ndoshta kanë ardhur të tërmekura e nuk më kanë parë
Ose m’kanë parë të mërrolur e janë tutur prej meje
Ndoshta është faji im se s’kam ditur t’i tërheq
T’i josh s’kam ditur të flirtoj me to
Ndoshta në një tjetër rrenë kanë banuar ato
Ndoshta në një rrenë tjetër të bukur kam mundur të banoj unë
Unë i kam kërkuar edhe kur nuk është ditur për to
Ato më kanë kërkuar edhe kur nuk është ditur për mua
Por çudia si çdo çudi tjetër është si nuk u takuam kurrë
Apo kur u takuam nuk u njohëm
Apo ishim krijesa me maska dhe pa fytyrat tona t’vërteta
Se këndej t’frikësuar ikëm nga njëri-tjetri
Në dy anë të planetit në dy skaje të mendimit
Në dy pole të ëndrrës në dy vorbulla imagjinare
Përderisa n’pafundësi t’na bëjë bashkë pafundësia
Atëherë do të dalim të rikrijuar si pas Luftës së Trojës
Atëherë do të shpërfaqemi si pas themelimit të Romës
Atëherë do të rilindemi si pas luftës së Kosovës
Në një çast orgazme kur s’do të ketë kohë e hapësirë
Vetëm lumturia do të trillohet n’qeliza
Nga e cila do të çelin pafundësisht lulet e jetës
Edhe përtej vdekjes

III.
Kanë me ardhur pranverat e kanë m’i gjetë veç vargjet
Kanë me ardhë verat e kanë m’e gjetë veç blerimin e kallur
Kanë me ardhur vjeshtat e kanë me gjetë zbrazëti këngësh
Kanë me ardhë dimrat e kanë m’e gjetë kapituj t’ftohtë jete
Ka me ardhë Stina e Pestë me virgjëri të humbur
Vajtimi i zanave ka me i shurdhu’ Lugjet e Verdha

S’kanë me ardhë pranverat për harrimin e çartur habie
S’kanë me ardhë verat për kallirin e shurdhër të mendimit
S’kanë me ardhur vjeshtat për frytet e papjekura t’pendimit
S’kanë me ardhur dimrat për shpresat e mërdhira
Por ka me na bartur fjala prej libri në libër
Ka me na bartur poleni prej lulesh në lule
Ka me na bartur era si ajrin e dobishëm për bimë
Ka me na bartur përroi si etjen e djegur për zogj
Ka me na bartur gjethi si kujtimin e zverdhur ndër mote

Dikush ka me u ba këngë e dikush pemë e pjekur
Dikush ka me u ba elegji e dikush dru i djegur
Dikush ka me u ba kujtim e dikush përmendore fjale
Dikush ka me u ba trishtim e dikush muranë kujtese
Dikush ka me u ba pëshpëritje e dikush lapidar pendese

IV.
Ndaj po të nis letër ankimi letër njohtimi
Siç niset kërkesa për punë a lutja për shpëtim
Siç niset lutja për pendesë a kërkesa për ankesë
Të më fashitet tronditja e gjakut e turbullimi i shpirtit
Të mos e vjell veten as helmin të mos e mbaj brenda
Të mos mërdhij në fushë as t’mos digjem përbrenda
Paqen ta gjej atje tek e ka humbur i trazuari
Harmoninë ta gjej tek e ka humbur i shthururi
Guximin ta gjej atje tek e ka humbur qyqari
Mençurinë ta gjej atje tek e ka humbur i marri
Forcën e qëndresës ta gjej atje tek e ka humbur i vdekuri
Vetveten ta gjej atje tek e ka humbur i humburi

Ndaj letër po të nis Engjëlli im Mbrojtës
Një letër që s’shkruhet si shkruhet letra
Një letër siç nuk lexohet letra në turmë
Një letër me nga pak vrer me nga pak helm e nga pak mllef
Një letër e mbarsur shqetësim që i ka humbur poetit
Një letër e dehur zbrazëtie mendimesh t’paardhura
Një letër e zverdhur dhembjesh dhe kohësh të harruara
Një letër e zhubrosur moskujdesjeje dhe e vruguar

A është letër që e shkruan i vdekuri apo i palinduri
A thua e shkruan pendestari apo i pabinduri
A thua e shkruan këngëtari apo shtegtari
Gojëkyçur nga heshtja mashtruar nga tregtari
M’ndjej sa herë që kjo letër nuk është letër
M’ndjej sa herë që kjo këngë sa duhet nuk është vepër
Më ndjej sa herë që kjo letër nuk e bind Providencën
Dhe sa herë i shqetëson gjakrat e nuk e zgjidh çështjen

Po atje lart është paqja dhe ju s’e keni vetëm për vete
Atje lart është dashuria që mjafton edhe për të tjerët
Atje lart është mirësia që varfërohet po u konservua
Atje lart rri bujaria që pakësohet po s’u dhurua
Atje lart rri gëzimi që gëzohet kur dikë gëzon
Atje lart rri ndriçimi që nuk përhapet po s’rrezaton
Atje lart rri mençuria që marrëzia s’e pranon
Atje lart ngjizet jeta shenjtëri që grafullon
E të ligat na i prapëson

V.
Vallë është letër e shkruar nga varri apo në varr dërgohet
Vallë është letër e shkruar nga ferri apo nga ferri prapësohet
Vallë është letër e shkruar nga shkretëtira apo n’shkretëtirë lexohet
Vallë është letër e shkruar në kënetë apo në kënetë arrin
Vallë është letër e shkruar në zgafellë apo zgafella e zhbin
Vallë është letër e shkruar pa kuptim e moskuptimi e përpin
Apo është letër e stisur vetëm për art e për lexim

Zjarrin e prushtë ia ndien ai nga i cili buroi
Zjarrin e akullt ia ndien ai tek i cili përfundoi
Ankthin e gulçimin ia ndien ai që e krijoi
I ankthshëm e i akullt ndihet edhe ai që e shijoi
I brengosur u ndi ai që i skaliti këto radhë
Pa brenga nuk mbeti as ai që e përjetoi si përrallë
I nemitur mbeti në fund ai që këndoi nga zori
I pa nemitur nuk mbeti as ai që e interpretoi si aktori

Kjo letër u nis nga një i vdekur
Apo te i vdekuri ka ardhur
Kjo letër u nis nga shpella
Apo në shpellë ka mbërri
Kjo letër është shkruar nga një yll rojtës
Për të përfunduar te Engjëlli im Mbrojtës
Është nisur nga krijesa e kallur prej etjes
Nga një njeri që s’ka mundur ta luajë rolin e vetvetes
Nga një njeri që ka frymuar brenda fjalës
Brenda dhembjes kopsht parajse
Por dije imzot që s’po më lënë bremjet…
Sa herë po m’lëshojnë andrrat po m’kaplojnë dhembjet*

VI.
Engjëlli im Mbrojtës më trego
Si ta vizatoj melankolinë
Si ta pikturojë mërzinë
Si ta fotografoj pikëllimin
Si ta kompozoj dëshpërimin
Si ta skanoj mllefin
Si ta bëj shfaqje zhgënjimin
Si ta filmoj pakënaqësinë
Si ta bëj këngë padurimin
Si ta fsheh pafuqinë
Si ta bëj operë varfërinë
Si ta xhiroj tingullin jo ndrojtës
Më trego Engjëlli im Mbrojtës

Thuamë Engjëlli im Mbrojtës
A shlyhet vizatimi i melankolisë
A griset pastaj piktura e mërzisë
Si mund ta djeg imazhin e pikëllimit
Më tej si ta dekompozoj dëshpërimin
Pamjen e shëmtuar të mllefit si ta hijeshoj
Shfaqjen e zhgënjimit si t’ia maskoj publikut
Këngën e padurimit si ta qetësoj
Pafuqinë si ta shpërfaq n’epos heroik
Xhirimin e tingullit t’shpresës si ta bluaj
Engjëlli im Mbrojtës më thuaj

Më mëso Engjëlli im Mbrojtës më trego
Si ta zhvendos imazhin e melankolisë
Si ta çrrënjos barin e mërzisë
Si ta shartoj pemën e pikëllimit
Si ta rrënoj murin e dëshpërimit
Si ta qetësoj lumin e mllefit
Si ta thaj kënetën e zhgënjimit
Si t’i pres ferrat e mosdurimit
Si ta forcoj qenien e pafuqisë
Si ta ndërtoj shtëpinë e shpresës
Por jo dosido
Më trego Engjëlli im Mbrojtës më mëso

VII.
Kur të arrij letra te ti ndoshta mund të vdesë vdekja
Dhembja mund të shafitet në parahistori
Djalli mund të dalë nga trupi të shkojë me ujërat e zeza
Hidhërimi mund avullohet si ujtë e valuar

Sëmundja mund të shërohet para se të lëshojë rrënjë
Makthi mund të çlirohet si në një ëndërr të bardhë
Kujtimet e zeza do të fundosen në pellgun e harrimit
Kaosi do të organizohet në fund të rrënimit
Verbimit do t’i vijë drita e paparë më parë
Engjëjt e zinj do të vajtojnë pse s’u ftuan në garë
Muret do të rrënohen për ta çmbyllur vetminë
Burgjet do të shemben për ta zhburgosur dashurinë
Kur të arrijë letra te ti mund të jetë harruar vdekja
Në luadhe të ëndrrës mund të ketë lulëzuar jeta
Vetëm atëherë do ta dimë saktë ku do të jetë pikëpjekja

Andaj të lutem ma prapëso pikëllimin
Të lutem shumë ma zhbëjë si t’mundesh dëshpërimin
Porosit marangoz që t’ia hap derën gëzimit
Deri atëherë do të kem mësuar t’i gjej ilaç shqetësimit
Ma mëso rregullin e harmonisë aty ku s’e gjej dot
Ma mëso qeshjen të lutem aty ku veç mund të derdh lot
Ma mëso magjinë e dashurisë aty ku vërshon urrejtja
Më mëso të flas bukur aty ku s’durohet heshtja
Më mëso ta urtoj marrëzinë ta mençuroj çmendurinë
Të bëj ilaç nga helmi që askush dot s’e përpin
Më mëso të bëj ar nga hekuri o alkimist i mirë
Më mundëso ta shndërroj përherë ujin në verë
T’i strehoj të pastrehët të uriturit t’i ushqej
Apatridët t’i bëj me atdhe të robëruarve lirinë t’ua kthej!

(Mars- prill, 2016)

Poezi kushtuar Ragip Sylajt

Jeta ndarje ka

Poezi e shkruar nga Syhejl Havolli.

Në këto çaste të trishta të ndarjes sonë
edhe fjalët sikur shkojnë
e struken prapa ndjenjave
të mallëngjimit të fortë

duke na tradhëtuar
e zbehur në të shprehurit
e afshit shpirtëror që ndjejmë
ngase po të japim lamtumirën e fundit

një ligësim i momentit
që na mbërtheu
është mbase i arsyeshëm – njerëzor
se jeta ndarje ka

nga njoftimet që kishim
në kohë të fundit
nuk pritej ndonjë lajm i mirë

sado që shpresa
thonë vdes e fundit

dhe për fat të keq
gjithçka u trokullis
shumë shpejt
për të arritur te ky akt i sotëm.

Vdekja e poetit

Poezi nga Ragip Sylaj, një elegji për vetveten.

Ç’vrapon poeti kryq e tërthor qytetit
Kërkon sponsorët për librin e ri
Dhe thith vetveten porsi cigaren
Zbrazëtirë përbrenda përjashta vetmi
Një ditë do të kërkojë sponsorë për mallin
Sponsorë për afshin përtëritjen e vet
Dhe do t’i gjejë sall sponsorët e vuajtjes
Se arti i vet poetin e vret
Mos u bëni sponsorë të poetit të marrë
Të poetit të dehur nga vuajtja njerëzore
Le të kuptojë i gjori se në kohë krize
I përgatit vetes një vdekje mizore
Dhe Lisi i shenjtë i vaditur me lot
Me rrënjët në ëndërr me degët në shpresë
Magjia e tij magji e Dodonës
Vallë është ardhmëri a vetëm kujtesë
Kur vdes poeti libri botohet
Pas vdekjes e mund poshtërimin e vet
Dhe s’pajtohet me librin s’pajtohet me kohën
Dhe e pret Rilindjen përjetësinë e pret. KultPlus.com

Letër engjëllit tim mbrojtës

Poezia fituese e edicionit të parë të konkursit “KultStrofa”. Poezia e autorit Ragip Sylaj, doli e para ndër 10 poezitë më të mira ndër 100 poezitë sa kishin aplikuar. Për këtë poezi autori është shprehur që e ka shkruar me shumë dashuri.

Gjeni e poezisë – buzëqesh
dhe sundoje tani kaosin!
Fatos Arapi

I.
Si t’ia nis letrës që nuk shkruhet me ngjyrë, gjak as penë
Si t’ia nis të panisshmës të lajmërohem nga gryka e ferrit
Ndoshta ai është vetëm brenda meje
Vetëm përbrenda meje vlon, djeg prush

Jam në kurth me veten me dashurinë me urrejtjen
Për faj të pafaj për faj të pafuqisë sime
Apo të ndonjë shkaku të pathënshëm kozmik
E s’kam kujt t’i ankohem pos teje

Vetja nuk më kupton nuk e di sa më do
Shpeshherë më braktis si jetimin si mëkatarin e madh
Të tjerët nuk më duan nuk e di a më urrejnë
Por një gjë e di se këtu ku jam, jam i tepërt

Prandaj marr vetëm dhurata dhembjesh
Që i bart si relikte të shenjta
I ruaj brenda vetes përderisa të më bluajnë të tërin
Deri atëherë mund t’i shkruaj memoaret e hidhura
Dhe përsiatjet e pakuptimta: përse erdha në jetë
Përse i rashë këndejpari dhe çka lashë e ç’bëra
Për të mos i ardhur Tokës rënd
Kësaj nëne të mirë që na krijon me gëzim
Që na rrit me hare e na merr në gjirin e amshimit të vet

Vetja nuk më zë Engjëlli im Mbrojtës
Pikëllimi ma ka ngjyrosur fytyrën përbrenda
Dhe ma ka nxirë kaltërinë përjashta
Dielli i hutuar është fshehur pas një reje të zezë
Dikur agonte i bukur e magjepsës në imagjinatën time
Yjet në qiellin virtual
Që s’e kanë ndriçuar kurrë errësirën brenda meje
Mund të shfaqen pas mijëra vitesh drite hyjnore
Hëna si e përdalë shpërfaq gëzimin e vet naiv
As ftohtësia nuk ngroh as ngrohtësia nuk freskon
Në këtë pafundësi apokaliptike

Eja e më nxirr së këndejmi Engjëlli im Mbrojtës
Nxirre këtë fëmijë të plakur e të pamësuar me jetën
Me jetën që nuk çel lule të bardha në këtë kohë traumatike

II.

Kurrë s’më ka përqafuar dashuria aq sa më ka kafshuar urrejtja
Kurrë nuk m’është qasur mirësia aq sa m’ka ledhatuar përbuzja
Kurrë nuk m’u shfaq përdëllesa aq sa m’mbuloi vala e talljes
Kurrë nuk më buzëqeshi dielli i gëzimit aq sa ylli i zhgënjimit
Kurrë nuk m’trokiti n’derë shpresa aq sa m’vërshoi brenga
Kurrë nuk m’ka përdëllyer gëzimi përveçse kur nuk kam qenë aty

Ndoshta kam jetuar më tepër se që është dashur
Ndoshta u harxhuan jeta galdimi, hareja, shpresa
Ndoshta ato janë me mua por unë jam në gjumë
Ndoshta ato janë afruar e unë s’i vërej symbyllur
Ndoshta i ka ndalur dikush në t’bujshëm
Rrugës kah vinin për tek unë
Ndoshta kanë ardhur të tërmekura e nuk më kanë parë
Ose m’kanë parë të mërrolur e janë tutur prej meje
Ndoshta është faji im se s’kam ditur t’i tërheq
T’i josh s’kam ditur të flirtoj me to
Ndoshta në një tjetër rrenë kanë banuar ato
Ndoshta në një rrenë tjetër të bukur kam mundur të banoj unë
Unë i kam kërkuar edhe kur nuk është ditur për to
Ato më kanë kërkuar edhe kur nuk është ditur për mua
Por çudia si çdo çudi tjetër është si nuk u takuam kurrë
Apo kur u takuam nuk u njohëm
Apo ishim krijesa me maska dhe pa fytyrat tona t’vërteta
Se këndej t’frikësuar ikëm nga njëri-tjetri
Në dy anë të planetit në dy skaje të mendimit
Në dy pole të ëndrrës në dy vorbulla imagjinare
Përderisa n’pafundësi t’na bëjë bashkë pafundësia
Atëherë do të dalim të rikrijuar si pas Luftës së Trojës
Atëherë do të shpërfaqemi si pas themelimit të Romës
Atëherë do të rilindemi si pas luftës së Kosovës
Në një çast orgazme kur s’do të ketë kohë e hapësirë
Vetëm lumturia do të trillohet n’qeliza
Nga e cila do të çelin pafundësisht lulet e jetës
Edhe përtej vdekjes

III.
Kanë me ardhur pranverat e kanë m’i gjetë veç vargjet
Kanë me ardhë verat e kanë m’e gjetë veç blerimin e kallur
Kanë me ardhur vjeshtat e kanë me gjetë zbrazëti këngësh
Kanë me ardhë dimrat e kanë m’e gjetë kapituj t’ftohtë jete
Ka me ardhë Stina e Pestë me virgjëri të humbur
Vajtimi i zanave ka me i shurdhu’ Lugjet e Verdha

S’kanë me ardhë pranverat për harrimin e çartur habie
S’kanë me ardhë verat për kallirin e shurdhër të mendimit
S’kanë me ardhur vjeshtat për frytet e papjekura t’pendimit
S’kanë me ardhur dimrat për shpresat e mërdhira
Por ka me na bartur fjala prej libri në libër
Ka me na bartur poleni prej lulesh në lule
Ka me na bartur era si ajrin e dobishëm për bimë
Ka me na bartur përroi si etjen e djegur për zogj
Ka me na bartur gjethi si kujtimin e zverdhur ndër mote

Dikush ka me u ba këngë e dikush pemë e pjekur
Dikush ka me u ba elegji e dikush dru i djegur
Dikush ka me u ba kujtim e dikush përmendore fjale
Dikush ka me u ba trishtim e dikush muranë kujtese
Dikush ka me u ba pëshpëritje e dikush lapidar pendese

IV.
Ndaj po të nis letër ankimi letër njohtimi
Siç niset kërkesa për punë a lutja për shpëtim
Siç niset lutja për pendesë a kërkesa për ankesë
Të më fashitet tronditja e gjakut e turbullimi i shpirtit
Të mos e vjell veten as helmin të mos e mbaj brenda
Të mos mërdhij në fushë as t’mos digjem përbrenda
Paqen ta gjej atje tek e ka humbur i trazuari
Harmoninë ta gjej tek e ka humbur i shthururi
Guximin ta gjej atje tek e ka humbur qyqari
Mençurinë ta gjej atje tek e ka humbur i marri
Forcën e qëndresës ta gjej atje tek e ka humbur i vdekuri
Vetveten ta gjej atje tek e ka humbur i humburi

Ndaj letër po të nis Engjëlli im Mbrojtës
Një letër që s’shkruhet si shkruhet letra
Një letër siç nuk lexohet letra në turmë
Një letër me nga pak vrer me nga pak helm e nga pak mllef
Një letër e mbarsur shqetësim që i ka humbur poetit
Një letër e dehur zbrazëtie mendimesh t’paardhura
Një letër e zverdhur dhembjesh dhe kohësh të harruara
Një letër e zhubrosur moskujdesjeje dhe e vruguar

A është letër që e shkruan i vdekuri apo i palinduri
A thua e shkruan pendestari apo i pabinduri
A thua e shkruan këngëtari apo shtegtari
Gojëkyçur nga heshtja mashtruar nga tregtari
M’ndjej sa herë që kjo letër nuk është letër
M’ndjej sa herë që kjo këngë sa duhet nuk është vepër
Më ndjej sa herë që kjo letër nuk e bind Providencën
Dhe sa herë i shqetëson gjakrat e nuk e zgjidh çështjen

Po atje lart është paqja dhe ju s’e keni vetëm për vete
Atje lart është dashuria që mjafton edhe për të tjerët
Atje lart është mirësia që varfërohet po u konservua
Atje lart rri bujaria që pakësohet po s’u dhurua
Atje lart rri gëzimi që gëzohet kur dikë gëzon
Atje lart rri ndriçimi që nuk përhapet po s’rrezaton
Atje lart rri mençuria që marrëzia s’e pranon
Atje lart ngjizet jeta shenjtëri që grafullon
E të ligat na i prapëson

V.
Vallë është letër e shkruar nga varri apo në varr dërgohet
Vallë është letër e shkruar nga ferri apo nga ferri prapësohet
Vallë është letër e shkruar nga shkretëtira apo n’shkretëtirë lexohet
Vallë është letër e shkruar në kënetë apo në kënetë arrin
Vallë është letër e shkruar në zgafellë apo zgafella e zhbin
Vallë është letër e shkruar pa kuptim e moskuptimi e përpin
Apo është letër e stisur vetëm për art e për lexim

Zjarrin e prushtë ia ndien ai nga i cili buroi
Zjarrin e akullt ia ndien ai tek i cili përfundoi
Ankthin e gulçimin ia ndien ai që e krijoi
I ankthshëm e i akullt ndihet edhe ai që e shijoi
I brengosur u ndi ai që i skaliti këto radhë
Pa brenga nuk mbeti as ai që e përjetoi si përrallë
I nemitur mbeti në fund ai që këndoi nga zori
I pa nemitur nuk mbeti as ai që e interpretoi si aktori

Kjo letër u nis nga një i vdekur
Apo te i vdekuri ka ardhur
Kjo letër u nis nga shpella
Apo në shpellë ka mbërri
Kjo letër është shkruar nga një yll rojtës
Për të përfunduar te Engjëlli im Mbrojtës
Është nisur nga krijesa e kallur prej etjes
Nga një njeri që s’ka mundur ta luajë rolin e vetvetes
Nga një njeri që ka frymuar brenda fjalës
Brenda dhembjes kopsht parajse
Por dije imzot që s’po më lënë bremjet…
Sa herë po m’lëshojnë andrrat po m’kaplojnë dhembjet*

VI.
Engjëlli im Mbrojtës më trego
Si ta vizatoj melankolinë
Si ta pikturojë mërzinë
Si ta fotografoj pikëllimin
Si ta kompozoj dëshpërimin
Si ta skanoj mllefin
Si ta bëj shfaqje zhgënjimin
Si ta filmoj pakënaqësinë
Si ta bëj këngë padurimin
Si ta fsheh pafuqinë
Si ta bëj operë varfërinë
Si ta xhiroj tingullin jo ndrojtës
Më trego Engjëlli im Mbrojtës

Thuamë Engjëlli im Mbrojtës
A shlyhet vizatimi i melankolisë
A griset pastaj piktura e mërzisë
Si mund ta djeg imazhin e pikëllimit
Më tej si ta dekompozoj dëshpërimin
Pamjen e shëmtuar të mllefit si ta hijeshoj
Shfaqjen e zhgënjimit si t’ia maskoj publikut
Këngën e padurimit si ta qetësoj
Pafuqinë si ta shpërfaq n’epos heroik
Xhirimin e tingullit t’shpresës si ta bluaj
Engjëlli im Mbrojtës më thuaj

Më mëso Engjëlli im Mbrojtës më trego
Si ta zhvendos imazhin e melankolisë
Si ta çrrënjos barin e mërzisë
Si ta shartoj pemën e pikëllimit
Si ta rrënoj murin e dëshpërimit
Si ta qetësoj lumin e mllefit
Si ta thaj kënetën e zhgënjimit
Si t’i pres ferrat e mosdurimit
Si ta forcoj qenien e pafuqisë
Si ta ndërtoj shtëpinë e shpresës
Por jo dosido
Më trego Engjëlli im Mbrojtës më mëso

VII.
Kur të arrij letra te ti ndoshta mund të vdesë vdekja
Dhembja mund të shafitet në parahistori
Djalli mund të dalë nga trupi të shkojë me ujërat e zeza
Hidhërimi mund avullohet si ujtë e valuar

Sëmundja mund të shërohet para se të lëshojë rrënjë
Makthi mund të çlirohet si në një ëndërr të bardhë
Kujtimet e zeza do të fundosen në pellgun e harrimit
Kaosi do të organizohet në fund të rrënimit
Verbimit do t’i vijë drita e paparë më parë
Engjëjt e zinj do të vajtojnë pse s’u ftuan në garë
Muret do të rrënohen për ta çmbyllur vetminë
Burgjet do të shemben për ta zhburgosur dashurinë
Kur të arrijë letra te ti mund të jetë harruar vdekja
Në luadhe të ëndrrës mund të ketë lulëzuar jeta
Vetëm atëherë do ta dimë saktë ku do të jetë pikëpjekja

Andaj të lutem ma prapëso pikëllimin
Të lutem shumë ma zhbëjë si t’mundesh dëshpërimin
Porosit marangoz që t’ia hap derën gëzimit
Deri atëherë do të kem mësuar t’i gjej ilaç shqetësimit
Ma mëso rregullin e harmonisë aty ku s’e gjej dot
Ma mëso qeshjen të lutem aty ku veç mund të derdh lot
Ma mëso magjinë e dashurisë aty ku vërshon urrejtja
Më mëso të flas bukur aty ku s’durohet heshtja
Më mëso ta urtoj marrëzinë ta mençuroj çmendurinë
Të bëj ilaç nga helmi që askush dot s’e përpin
Më mëso të bëj ar nga hekuri o alkimist i mirë
Më mundëso ta shndërroj përherë ujin në verë
T’i strehoj të pastrehët të uriturit t’i ushqej
Apatridët t’i bëj me atdhe të robëruarve lirinë t’ua kthej!

(Mars- prill, 2016)

Kthimi në vete

Ragip SYLAJ

Po kthehem nga sëmundina
E nga ëndrra e çmendur për lirinë
Po kthehem nga mundimtorja
Në këngën e etjes për dashurinë

Po kthehem nga honet e mallkimit
Ku u degdisa –
Nga shkretëtira e shpresës
Nga malet e dendura me (p)lisa

Po kthehem nga udhëkryqe ankthi
Te vetja për të gjetur paqen e shenjtë
Po kthehem nga mjegullat e delirit
Për ta gjetur t’vërtetën e shtrenjtë

Po kthehem nga vërshimet e urrejtjes
Nga erërat rrënuese te kullat e ndejtjes
Po kthehem nga pllajat e thatësisë së mendimit
Nga të gjitha tronditjet e rrënimit

Po kthehem nga kënetat e mëdyshjes
Nga bimësia që lëshoi rrënjë në pabesi
Po kthehem nga tirania nënshtruese
Në truallin e lirisë me disa pakënaqësi

Po kthehem nga netët e zeza të harrimit
Po vij në mëngjeset e bardha të zgjimit
(R
23. I. 2018)

“Kam drojë për ty” i Ragip Sylës, shpallet libri më i mirë për poezi nga MKRS

Shkrimtari i njohur kosovar Ragip Sylaj, ka fituar çmimin për librin më të mirë për poezi “Kam drojë për ty”, nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sporteve të Republikës së Kosovës, shkruan KultPlus.

Këtë gjë e ka bërë të ditur vetë autori Sylaj, përmes një postimi në llogarinë e tij në Facebook. Ai ka falënderuara jurinë dhe familjen e gjerë, kolegët dhe miqtë për përkrahjen e pakursyer.

“Këtë foto (autor, Arben Llapashtica) po e postoj me rastin e njoftimit se jam njëri nga fituesit e MKRS për librin më të mirë për poezi “Kam drojë për ty”, botuar nga “Armagedoni”, Prishtinë, 2017. Falemnderit prej jurisë dhe për përkrahjen e pakursyer të familjes (së gjerë), kolegëve dhe miqve!… Urime 10 vjetori i Pavarësisë së Kosovës!”, ka shkruar Ragip Sylaj.

“Kam drojë për ty” është botuar nga “Armagedoni”, Prishtinë 2017./ KultPlus.com

Duke e krijuar vetveten

Ragip SYLAJ

Ke ardhur këtu nga një pikë (çuditje)
Me paralajmërim por pa trokitje
Je rrahur nga dallgët je pjekur nga dielli
Ke kaluar humnera që i ka nënqielli
Ke hapëruar mbi frikën e mbi dhembjen
Duke gjakuar të drejtën
Duke urryer të shtrembëtën
Duke ushqyer virtytin si dënim të vetes
Duke ëndërruar përsosmërinë
Duke i dhënë ujë etjes

Në rrugë në shtigje fati
Kërkove Pemën e Jetës
N’ecjet depresive s’e pive ujin e Letës
Të tundoi e pambërrishmja
Si kërkimtar e lakmues bukurish
Të sprovoi e pa sprovueshmja
Në leqe hyjnish
Pastaj ia the këngës pa zë
Në heshtjen e thellë sa deti
Si aed antik e me gjëmë poeti

Më vonë një tronditje
Nën këmbë ta lëkundi Dheun
Ti që kishe luajtur Sizifin
E kishe imituar Anteun
Para se të vdirreshe
Mësove ta vlerësosh jetën
Dhe si alkimist shestove
Ta rikrijosh vetveten

Bëj të kumbojë muzika e sferave
Në skaj të kësaj bote
Dhe mundëso të gjelbërojë
Brenda teje shkretëtira jote
Ndaj rritu nga fillimi
Me të lartin synim
Ta shpëtosh vetveten
Dhe botën Amin!/KultPlus.com

Fara e përlindjes sonë kombëtare

Ese: Ragip Sylaj

Nëse sipas psikanalistëve, mitet janë riprodhim i ëndrrave, mund të thuhet se këtu fillon edhe njëra nga përmasat mitike të Gjergj Kastriotit, që para lindjes së tij. Siç tregon Barleti ( ), “kur e ëma e tij (Vojsava) mbeti me barrë me të, pa në ëndërr se lindi një dragua aq të madh, saqë mbulonte gati gjithë Epirin, kokën e shtrinte ndërmjet kufijve të turqve, të cilët i përpinte me gurmazin e vet të gjakosur, ndërsa bishtin e mbante në det ndërmjet kufijvet të krishtera dhe sidomos të shtetit venedikas” (1). Dhe Gjoni “profetizoi me lehtësi se prej saj do të lindë një burrë i përmendur në luftë e në vepra, i cili do të ishte armiku më i rreptë i turqve dhe njëkohësisht kapedani i tyre më fatbardhë, mbrojtës i fesë së krishterë (…)” (2) . Duke filluar që para lindjes së kryetrimit tonë, kjo linjë e shtrin parabolën e saj deri “pas vdekjes së tij kur kërkojnë ‘një grimë asht të burrit’ për hajmali, që të mos i zërë plumbi dhe që t’u ecë fati si atij” (3). Esenca e kësaj aureole mitike nuk është e rastësishme (dhe ky nuk është zbulim imi), kuitesenca e këtyre përmasave është vetë qenia reale, që fatbardhësisht i kaloi kufijtë e asaj që është natyrore për një njeri të vdekshëm, andaj Gjergj Kastrioti me atributet e një njeriu të jashtëzakonshëm, i përftoi edhe përmasat mitike e legjendare.

Irealiateti i përçartjes së somnambulëve

Përmasën ireale kësaj figure, ndër më të shquarat në historiografinë tonë dhe atë botërore, u munduan t’ia mveshin serbët. Kjo ndodhi kur, nga thellësia e marrëzisë së tyre të begatshme, nxorën përfundimin se Skënderbeu na qenkësh bashkëluftëtar i Xhafer Devës dhe për shkak të saj nuk u lejuaka të mësohej në shkolla (bëhet fjalë për vitet ’80 të shekullit që shkoi). Këso faktesh nuk do të pjellë asnjë teatër absurdi ende sado imagjinatë e bujshme që ta vërë në lëvizje.
Një përmasë tjetër ireale që deshën t’ia zbulojnë somnambulët e përçartjes ishte edhe origjina e kontestuar e këtij vigani të historisë. Por, lidhur me këtë çështje historiani Flamur Hadri (i ndjerë) konstaton: “Tezat absurde të pak historianëve të huaj të shek. XIX, të cilët pretenduan që heroi kombëtar i shqiptarëve ishte me kombësi sllave ose greke, qenë rrëzuar përfundimisht nga historia skënderbejane e paraluftës” (4) (para L.II.B – plotësim imi).
Shkrirja e përbërjes substanciale reale me përbërësit mitikë te Gjergj Kastrioti ka amalgamuar figurën madhështore të historisë sonë kombëtare, e cila sa vjen e merr peshë historike e civilizuese, shkëlqim e dritë optimizmi etj. Le më që, përveç përbërësve të përmendur, aty gërshetohen e shkrihen si te rrallë ndonjë personalitet tjetër historik: perëndimorja (me emrin Gjergj, me besimin e krishterë, me simbolikën e diellit e të dritës…) dhe lindorja (me emrin Skënderbe, me besimin e shartuar-mysliman, me simbolikën e hënës, d.m.th. të natës…). Kështu, ai (Skënderbeu) del figurë ngjashëm si vendi dhe populli i tij), ku ndeshen, ku priten, ku pleksen, ku shkrihen e amalgamohen kundërshtitë më të skajshme. Tek ai është sublimuar trimëria, virtyti, shkëlqimi dhe, gjithsesi, edhe madhështia e popullit të tij. Pa e hedhur penelin e ngjyrosjes së portretit të tij real, sikurse edhe ishte besuar, qoftë për të gjallë të tij, qoftë pas vdekjes së tij, për shkëndijat hyjnore që kishin prafulluar nga shpirti ti tij i pamort, na duket shumë e arsyeshme kërkesa e presidentit (të ndjerë) të Kosovës, dr. Ibrahim Rugova, drejtuar Papa Gjon Palit II për shenjtërimin e kryetrimit tonë, pas kërkesës së ngjashme për shenjtërimin e Nënës Tereze, gjë e cila edhe u jetësua.

Esenca e rrezatimit të përtëritjes së shqiptarizmës

Tashmë duhet konsideruar se Gjergj Kastrioti – Skënderbeu njihet në plotni, në të gjitha dimensionet që përbëjnë figurën grandioze të tij. Ai ishte esenca e rrezatimit të përtëritjes së shqiptarizmës, ose thënë shul shqip: ai është fara e Rilindjes sonë kombëtare. Figura e tij e ndritshme mbetet tepër frymëzuese, mbase së pari, nëpërmjet veprës së të madhit Barlet, “Historia e Skënderbeut”. I pashembëllyeshëm pothuaj mbetet (po ashtu) me asnjë figurë tjetër, jo vetëm të historisë sonë po as të asaj botërore (5), për luftërat titanike që kishte bërë me tërë madhështinë e thjeshtësisë dhe me shembullin e fisnikërisë më të lartë. Si i tillë, ai nuk kishte si të mos ishte forca më vitale e ripërtëritjes së shqiptarëve, përkatësisht udhërrëfyes mbase i vetëm për frymën e Rilindjes Kombëtare Shqiptare. Me atributet e pakundshoqe që sintetizon figura e monumentale e Gjergj Kastriotit – Skënderbeut, edhe sot bashkë me flamurin e tij, mbetet simboli qenësor i qëndresës dhe i bashkimit kombëtar të shqiptarëve kudo që janë.

Fusnotat:

1 Marin Barleti, Historia e Skënderbeut, “Rilindja”, Prishtinë, 1988, fq. 50
2 Po aty, fq.50
3 Po aty, fq.33 (nga parathënia e Stefan I. Priftit), por të shikohet edhe faqja 490
Ndërkaq Fan S. Noli, Vepra 4 (Gjergj Kastrioti – Skënderbeu (1405-1468), faqe, 174. At thuhet “Dhjetë vjet më vonë, kur pushtuan Lezhën, turqit hapin dhe varrin e tij, që të mernin copëra të koskave të tija, si hajmali që t’i bënin ata aq të paprekshëm, sa ç’e kishte famën se ishte edhe vetë Skënderbeu”. Të shikohet edhe Barleti, Vita, Libri XIII, fq. 373
4 Flamur Hadri, “Gjergj Kastrioti – Skënderbeu dhe epoka e tij n…”, fq.78
5 Shih edhe Ymer Jaka, Skënderbeu në letërsinë frënge, Rilidnja, Prishtinë, 1990, fq.26, ku ndër të tjera autori thotë: “Në kohën e luftërave qytetare në Francë Skënderbeu duhet të shërbente si shembull për bashkimin e kombit”
Te Fan S. Noli, Gjergj Kastrioti Skënderbeu, fq.183,184: “Për sa u përket rezultateve të fushatave të tij, Kaliksti III i përmblodhi ato fare bukur kështu: Si një pendë e
patundshme, ai i preu vrullin vërshimit turk dhe nuk e la që ta përmbyste Evropën e krishterë”
“Dhe vërtet, pothuajse fill i vetëm, ai i qëndroi furisë së turqve mizorë si një ledh i patundur, duke mos i lënë të afroheshin dhe t’i turreshin krishterimit” (FARLATI)./ KultPlus.com

Kontribut për ta njohur gjendjen e arsimit në një trevë të Kosovës

Shkruan: Ragip SYLAJ

Veteran i arsimit dhe njohës i arsimit shqip në Komunën e Kamenicës, në Kosovë dhe më gjerë, Isë Hasani (Tygjec, 1940), duke qenë i përkushtuar dhe i mishëruar me këtë traditë e me këto procese dhe, gjithashtu, duke e çmuar rolin iluminist a ndriçues të arsimit për popullin dhe vendin tonë i ka hyrë hartimi të librit të karakterit monografik “Arsimi në Komunën e Kamenicës (Retrospektiva dhe perspektiva)”. Përpilimi, mbarështimi, respektivisht hartimi dhe shkrimi i këtij libri është rezultat i punës trevjeçare të autorit.

Librit i paraprijnë tri thënie aforistike që kanë të bëjnë me kuintesencën e arsimit, respektivisht vlerën dhe rëndësinë e tij për mirëqenien dhe perspektivën e popujve. Ato janë tri thënie të tre emrave të njohur të arsimi, kulturës e të letrave të hapësirën sonë nacionale dhe të asaj ndërkombëtare: Naim e Sami Frashëri dhe shkrimtarit të madh Rabindranath Tagora. Për ta ilustruar kalimthi rolin civilizues të arsimit dhe vlerën e tij të pakontestueshme për shoqërinë me këtë rast po e sjellim thënien e Sami Frashërit: “Shërbimin që bën arsimi për përmirësimin e një kombi, ligji s’mund ta bëjë kurrë”.

Për vendbanimet, respektivisht lokalitetet, duke filluar nga Kamenica, por edhe për shkollat në veçanti është paraqitur një historik i shkurtër, gjendja konkrete (sa i përket infrastrukturës, gjendjes së kuadrit, numrit të nxënësve etj.) dhe janë dhënë edhe objektivat dhe nevojat e tjera për përmbushjen e synimeve në të ardhmen. Për të ofruar dëshmi, respektivisht faktografi për gjendjen e arsimit të kësaj treve, qoftë në të kaluarën, qoftë në situatën e përtashme, tekstet e librit në akëcilin kapitull janë ilustruar me tabela të ndryshme, harta dhe fotografi.

Lënda e librit është strukturuar në këtë mënyrë: Komuna e Kamenicës, për të cilën është dhënë një këndvështrimi historik e gjeografik, por edhe demografik, pastaj Fshati Tygjec, Shkolla e mesme e ulët “Metush Krasniqi” në Roganë, Shkolla e mesme e ulët “17 Shkurti” në Muçiverc dhe paralelet e ndara në Dajkoc e Krenidell, Shkolla “Abdullah Krashnica Presheva” në Koretin, Shkolla fillore “Skënderbeu” në Hogosht dhe paralelet e ndara në Kopernicë, Lisockë, Dazhnicë e Gjyrishec, Shkolla fillore në Desivojcë dhe paralelet e ndara në Poliçkë, Tërstenë, Lajçiq, Velegllavë e Sedllar, Shkolla fillore “Rexhep Mala” – Topanicë, Shipashnica e poshtme dhe Shipashnica e epërme, Karaçeva e epërme, Karaçeva e poshtme, Fshati Hodonoc, Fshati Busavatë, Shkolla fillorre “Idriz Seferi” në Strezoc, Shkolla fillore dhe e mesme e ulët “Xhelal Sopi” në Petroc etj. Ndërkaq, në fund të librit janë evidentuar ata që kontribuuan në kompletimin e kësaj monografie

Për ta pasuruar këtë vështrim monografik në fund të tij është sjellë edhe një fotoalbum mjaft i pasur, i përbërë nga fotografitë e lokaliteteve të Komunës së Kamenicës, të objekteve shkollore dhe të personaliteteve kontributdhënës që kanë të bëjnë me arsimin në komunën e përmendur. Si i tillë andaj ky libër ofron mundësi të krijohet një imazh më i qartë, qoftë rreth të kaluarës (vështirësive e peripecive të ndryshme), qoftë për gjendjen e tashme që paraqet gjendjen faktike në arsim, rrjedhimisht edhe për të krijuar një vizion për perspektivën e tij.

Libri është shkruar me një gjuhë të qartë dhe të rrjedhshme dhe si i këtillë është një ndihmesë e mirë sa për ta njohur arsimin shqip në trevën e përmendur po aq për ta dashur dhe për ta ripërtërirë atë edhe në të ardhmen.

(Ky tekst është botuar si parathënie e librit “Arsimi në Komunën e Kamenicës: Retrospektiva dhe perspektiva”)

Letër engjëllit tim mbrojtës

Poezia fituese e edicionit të parë të konkursit “KultStrofa”. Poezia e autorit Ragip Sylaj, doli e para ndër 10 poezitë më të mira ndër 100 poezitë sa kishin aplikuar.

Gjeni e poezisë – buzëqesh
dhe sundoje tani kaosin!
Fatos Arapi

I.
Si t’ia nis letrës që nuk shkruhet me ngjyrë, gjak as penë
Si t’ia nis të panisshmës të lajmërohem nga gryka e ferrit
Ndoshta ai është vetëm brenda meje
Vetëm përbrenda meje vlon, djeg prush

Jam në kurth me veten me dashurinë me urrejtjen
Për faj të pafaj për faj të pafuqisë sime
Apo të ndonjë shkaku të pathënshëm kozmik
E s’kam kujt t’i ankohem pos teje

Vetja nuk më kupton nuk e di sa më do
Shpeshherë më braktis si jetimin si mëkatarin e madh
Të tjerët nuk më duan nuk e di a më urrejnë
Por një gjë e di se këtu ku jam, jam i tepërt

Prandaj marr vetëm dhurata dhembjesh
Që i bart si relikte të shenjta
I ruaj brenda vetes përderisa të më bluajnë të tërin
Deri atëherë mund t’i shkruaj memoaret e hidhura
Dhe përsiatjet e pakuptimta: përse erdha në jetë
Përse i rashë këndejpari dhe çka lashë e ç’bëra
Për të mos i ardhur Tokës rënd
Kësaj nëne të mirë që na krijon me gëzim
Që na rrit me hare e na merr në gjirin e amshimit të vet

Vetja nuk më zë Engjëlli im Mbrojtës
Pikëllimi ma ka ngjyrosur fytyrën përbrenda
Dhe ma ka nxirë kaltërinë përjashta
Dielli i hutuar është fshehur pas një reje të zezë
Dikur agonte i bukur e magjepsës në imagjinatën time
Yjet në qiellin virtual
Që s’e kanë ndriçuar kurrë errësirën brenda meje
Mund të shfaqen pas mijëra vitesh drite hyjnore
Hëna si e përdalë shpërfaq gëzimin e vet naiv
As ftohtësia nuk ngroh as ngrohtësia nuk freskon
Në këtë pafundësi apokaliptike

Eja e më nxirr së këndejmi Engjëlli im Mbrojtës
Nxirre këtë fëmijë të plakur e të pamësuar me jetën
Me jetën që nuk çel lule të bardha në këtë kohë traumatike

II.

Kurrë s’më ka përqafuar dashuria aq sa më ka kafshuar urrejtja
Kurrë nuk m’është qasur mirësia aq sa m’ka ledhatuar përbuzja
Kurrë nuk m’u shfaq përdëllesa aq sa m’mbuloi vala e talljes
Kurrë nuk më buzëqeshi dielli i gëzimit aq sa ylli i zhgënjimit
Kurrë nuk m’trokiti n’derë shpresa aq sa m’vërshoi brenga
Kurrë nuk m’ka përdëllyer gëzimi përveçse kur nuk kam qenë aty

Ndoshta kam jetuar më tepër se që është dashur
Ndoshta u harxhuan jeta galdimi, hareja, shpresa
Ndoshta ato janë me mua por unë jam në gjumë
Ndoshta ato janë afruar e unë s’i vërej symbyllur
Ndoshta i ka ndalur dikush në t’bujshëm
Rrugës kah vinin për tek unë
Ndoshta kanë ardhur të tërmekura e nuk më kanë parë
Ose m’kanë parë të mërrolur e janë tutur prej meje
Ndoshta është faji im se s’kam ditur t’i tërheq
T’i josh s’kam ditur të flirtoj me to
Ndoshta në një tjetër rrenë kanë banuar ato
Ndoshta në një rrenë tjetër të bukur kam mundur të banoj unë
Unë i kam kërkuar edhe kur nuk është ditur për to
Ato më kanë kërkuar edhe kur nuk është ditur për mua
Por çudia si çdo çudi tjetër është si nuk u takuam kurrë
Apo kur u takuam nuk u njohëm
Apo ishim krijesa me maska dhe pa fytyrat tona t’vërteta
Se këndej t’frikësuar ikëm nga njëri-tjetri
Në dy anë të planetit në dy skaje të mendimit
Në dy pole të ëndrrës në dy vorbulla imagjinare
Përderisa n’pafundësi t’na bëjë bashkë pafundësia
Atëherë do të dalim të rikrijuar si pas Luftës së Trojës
Atëherë do të shpërfaqemi si pas themelimit të Romës
Atëherë do të rilindemi si pas luftës së Kosovës
Në një çast orgazme kur s’do të ketë kohë e hapësirë
Vetëm lumturia do të trillohet n’qeliza
Nga e cila do të çelin pafundësisht lulet e jetës
Edhe përtej vdekjes

III.
Kanë me ardhur pranverat e kanë m’i gjetë veç vargjet
Kanë me ardhë verat e kanë m’e gjetë veç blerimin e kallur
Kanë me ardhur vjeshtat e kanë me gjetë zbrazëti këngësh
Kanë me ardhë dimrat e kanë m’e gjetë kapituj t’ftohtë jete
Ka me ardhë Stina e Pestë me virgjëri të humbur
Vajtimi i zanave ka me i shurdhu’ Lugjet e Verdha

S’kanë me ardhë pranverat për harrimin e çartur habie
S’kanë me ardhë verat për kallirin e shurdhër të mendimit
S’kanë me ardhur vjeshtat për frytet e papjekura t’pendimit
S’kanë me ardhur dimrat për shpresat e mërdhira
Por ka me na bartur fjala prej libri në libër
Ka me na bartur poleni prej lulesh në lule
Ka me na bartur era si ajrin e dobishëm për bimë
Ka me na bartur përroi si etjen e djegur për zogj
Ka me na bartur gjethi si kujtimin e zverdhur ndër mote

Dikush ka me u ba këngë e dikush pemë e pjekur
Dikush ka me u ba elegji e dikush dru i djegur
Dikush ka me u ba kujtim e dikush përmendore fjale
Dikush ka me u ba trishtim e dikush muranë kujtese
Dikush ka me u ba pëshpëritje e dikush lapidar pendese

IV.
Ndaj po të nis letër ankimi letër njohtimi
Siç niset kërkesa për punë a lutja për shpëtim
Siç niset lutja për pendesë a kërkesa për ankesë
Të më fashitet tronditja e gjakut e turbullimi i shpirtit
Të mos e vjell veten as helmin të mos e mbaj brenda
Të mos mërdhij në fushë as t’mos digjem përbrenda
Paqen ta gjej atje tek e ka humbur i trazuari
Harmoninë ta gjej tek e ka humbur i shthururi
Guximin ta gjej atje tek e ka humbur qyqari
Mençurinë ta gjej atje tek e ka humbur i marri
Forcën e qëndresës ta gjej atje tek e ka humbur i vdekuri
Vetveten ta gjej atje tek e ka humbur i humburi

Ndaj letër po të nis Engjëlli im Mbrojtës
Një letër që s’shkruhet si shkruhet letra
Një letër siç nuk lexohet letra në turmë
Një letër me nga pak vrer me nga pak helm e nga pak mllef
Një letër e mbarsur shqetësim që i ka humbur poetit
Një letër e dehur zbrazëtie mendimesh t’paardhura
Një letër e zverdhur dhembjesh dhe kohësh të harruara
Një letër e zhubrosur moskujdesjeje dhe e vruguar

A është letër që e shkruan i vdekuri apo i palinduri
A thua e shkruan pendestari apo i pabinduri
A thua e shkruan këngëtari apo shtegtari
Gojëkyçur nga heshtja mashtruar nga tregtari
M’ndjej sa herë që kjo letër nuk është letër
M’ndjej sa herë që kjo këngë sa duhet nuk është vepër
Më ndjej sa herë që kjo letër nuk e bind Providencën
Dhe sa herë i shqetëson gjakrat e nuk e zgjidh çështjen

Po atje lart është paqja dhe ju s’e keni vetëm për vete
Atje lart është dashuria që mjafton edhe për të tjerët
Atje lart është mirësia që varfërohet po u konservua
Atje lart rri bujaria që pakësohet po s’u dhurua
Atje lart rri gëzimi që gëzohet kur dikë gëzon
Atje lart rri ndriçimi që nuk përhapet po s’rrezaton
Atje lart rri mençuria që marrëzia s’e pranon
Atje lart ngjizet jeta shenjtëri që grafullon
E të ligat na i prapëson

V.
Vallë është letër e shkruar nga varri apo në varr dërgohet
Vallë është letër e shkruar nga ferri apo nga ferri prapësohet
Vallë është letër e shkruar nga shkretëtira apo n’shkretëtirë lexohet
Vallë është letër e shkruar në kënetë apo në kënetë arrin
Vallë është letër e shkruar në zgafellë apo zgafella e zhbin
Vallë është letër e shkruar pa kuptim e moskuptimi e përpin
Apo është letër e stisur vetëm për art e për lexim

Zjarrin e prushtë ia ndien ai nga i cili buroi
Zjarrin e akullt ia ndien ai tek i cili përfundoi
Ankthin e gulçimin ia ndien ai që e krijoi
I ankthshëm e i akullt ndihet edhe ai që e shijoi
I brengosur u ndi ai që i skaliti këto radhë
Pa brenga nuk mbeti as ai që e përjetoi si përrallë
I nemitur mbeti në fund ai që këndoi nga zori
I pa nemitur nuk mbeti as ai që e interpretoi si aktori

Kjo letër u nis nga një i vdekur
Apo te i vdekuri ka ardhur
Kjo letër u nis nga shpella
Apo në shpellë ka mbërri
Kjo letër është shkruar nga një yll rojtës
Për të përfunduar te Engjëlli im Mbrojtës
Është nisur nga krijesa e kallur prej etjes
Nga një njeri që s’ka mundur ta luajë rolin e vetvetes
Nga një njeri që ka frymuar brenda fjalës
Brenda dhembjes kopsht parajse
Por dije imzot që s’po më lënë bremjet…
Sa herë po m’lëshojnë andrrat po m’kaplojnë dhembjet*

VI.
Engjëlli im Mbrojtës më trego
Si ta vizatoj melankolinë
Si ta pikturojë mërzinë
Si ta fotografoj pikëllimin
Si ta kompozoj dëshpërimin
Si ta skanoj mllefin
Si ta bëj shfaqje zhgënjimin
Si ta filmoj pakënaqësinë
Si ta bëj këngë padurimin
Si ta fsheh pafuqinë
Si ta bëj operë varfërinë
Si ta xhiroj tingullin jo ndrojtës
Më trego Engjëlli im Mbrojtës

Thuamë Engjëlli im Mbrojtës
A shlyhet vizatimi i melankolisë
A griset pastaj piktura e mërzisë
Si mund ta djeg imazhin e pikëllimit
Më tej si ta dekompozoj dëshpërimin
Pamjen e shëmtuar të mllefit si ta hijeshoj
Shfaqjen e zhgënjimit si t’ia maskoj publikut
Këngën e padurimit si ta qetësoj
Pafuqinë si ta shpërfaq n’epos heroik
Xhirimin e tingullit t’shpresës si ta bluaj
Engjëlli im Mbrojtës më thuaj

Më mëso Engjëlli im Mbrojtës më trego
Si ta zhvendos imazhin e melankolisë
Si ta çrrënjos barin e mërzisë
Si ta shartoj pemën e pikëllimit
Si ta rrënoj murin e dëshpërimit
Si ta qetësoj lumin e mllefit
Si ta thaj kënetën e zhgënjimit
Si t’i pres ferrat e mosdurimit
Si ta forcoj qenien e pafuqisë
Si ta ndërtoj shtëpinë e shpresës
Por jo dosido
Më trego Engjëlli im Mbrojtës më mëso

VII.
Kur të arrij letra te ti ndoshta mund të vdesë vdekja
Dhembja mund të shafitet në parahistori
Djalli mund të dalë nga trupi të shkojë me ujërat e zeza
Hidhërimi mund avullohet si ujtë e valuar

Sëmundja mund të shërohet para se të lëshojë rrënjë
Makthi mund të çlirohet si në një ëndërr të bardhë
Kujtimet e zeza do të fundosen në pellgun e harrimit
Kaosi do të organizohet në fund të rrënimit
Verbimit do t’i vijë drita e paparë më parë
Engjëjt e zinj do të vajtojnë pse s’u ftuan në garë
Muret do të rrënohen për ta çmbyllur vetminë
Burgjet do të shemben për ta zhburgosur dashurinë
Kur të arrijë letra te ti mund të jetë harruar vdekja
Në luadhe të ëndrrës mund të ketë lulëzuar jeta
Vetëm atëherë do ta dimë saktë ku do të jetë pikëpjekja

Andaj të lutem ma prapëso pikëllimin
Të lutem shumë ma zhbëjë si t’mundesh dëshpërimin
Porosit marangoz që t’ia hap derën gëzimit
Deri atëherë do të kem mësuar t’i gjej ilaç shqetësimit
Ma mëso rregullin e harmonisë aty ku s’e gjej dot
Ma mëso qeshjen të lutem aty ku veç mund të derdh lot
Ma mëso magjinë e dashurisë aty ku vërshon urrejtja
Më mëso të flas bukur aty ku s’durohet heshtja
Më mëso ta urtoj marrëzinë ta mençuroj çmendurinë
Të bëj ilaç nga helmi që askush dot s’e përpin
Më mëso të bëj ar nga hekuri o alkimist i mirë
Më mundëso ta shndërroj përherë ujin në verë
T’i strehoj të pastrehët të uriturit t’i ushqej
Apatridët t’i bëj me atdhe të robëruarve lirinë t’ua kthej!

(Mars- prill, 2016)

*Fjalë e urtë tropojane

Shqiptari primitiv

Poezi nga Ragip Sylaj

Shqiptari primitiv vdes për fjalën
Për nderin e fjalës
E për fjalën e nderit
Se fjala e nderi për të janë jetë e amshueshme

Shqiptari primitiv ta hap zemrën dhe derën
Se është i vetes sa i të tjerëve
Se është i të tjerëve aq sa i vetes

Shqiptari primitiv e merr në mbrojtje të dobëtin
Të drejtin
I do kafshët e bimët si vetveten
Betohet në tokë e në qiell
Në bukë e në fjalë

Shqiptari primitiv s’di të bëjë kurthe si njeriu modern
T’i ndërrojë fytyrat e gëzofin sipas motit
S’mund ta lëpijë atë që e pështyn
As ta hajë atë që e vjell

Shqiptari primitiv
S’e ka mësuar artin e mashtrimit
Andaj ka mbetur i papërmirësueshëm
Specie në zhdukje si çdo specie e rrallë
Hyjni e llojit të vet./KultPlus.com

Sh’pia e madhe

Poezi e shkruar nga Ragip Sylaj.

Ajo është ama e dashurisë
Dhe e mylkut

Në myjën e dimrit
Është zjarri

Në kulmin e vapës
Është flladi

Aty është djepi i legjendave përrallave
I vajeve dhe i këngëve

Aty përkunden vdekja dhe jeta

Fuqia e ëndrrave harbon pranverën
Griha e vuajtjeve mpreh mendimin

Zanat plot dalldi hyjnë e dalin
Për Shën Gjergj e për Bajram

Mbi të fryjnë erëra mallkimi
Por nga brendia e ruan Ora e saj –
Perëndia e shtëpisë

Ajo i jep bukë të panjohurit
Të përndjekurin e merr në mbrojtje

Kur mbetet shtatzënë me engjëj
Sh’pia e madhe vjetrohet
Pjell shtëpitë e reja

Gjella jonë këndon
Në hatulla, n’tavan e n’kulm

Sh’pia me zemër të madhe

(2017)