Busoni: Haiku i krehrit

Buson Yosa (1716-1784), njëri prej Katër Mjeshtrëve të Mëdhenj të Haikut.

HAIKU I KREHRIT

Nga Buson

një i ftohtë therës!

kur shkela krehrin e gruas sime të vdekur

në dhomën tonë

(mi ni shimu ya/ naki tsuma no kushi o/ neya ni fumu)

Në zemrën e këtij vargu shumë të njohur gjendet fraza ‘shpim’ (shimu) i shpirtit po aq sa edhe i trupit (mi). Ashtu si krehri i gruas së vdekur të folësit – ose i ftohti vjeshtor – dhunshëm, me gjasë madje edhe në mënyrë fallike, e penetron mishin e tij, me një rrokjëzim ekstra në vargun e dytë jo më të dobët, po ashtu vepron në kujtesën e tij edhe shpimi i beftë në palcë. Loja e fjalëve përfshin edhe termin ‘kushi’, ‘krehër’, që i shkruar ndryshe do të thotë ‘hell’; neya, i referohet dhomës së gjumit të një çifti të martuar, ose një sanktumi të brendshëm, po ashtu mund të jetë fraza bisedimore “s’është, nuk ka”; dhe fumu, ‘shkel në, eci mbi’, po ashtu mund të nënkuptojë ‘kam përvojë, provoj’. Sado që të tundohemi të lidhim folësin e kësaj poezie me vetë poetin Buson, në jetën reale gruaja e tij kishte qenë bukur më e fortë dhe kishte jetuar më gjatë se sa ai.

/Marrë nga ‘The Penguin Book of Haiku’, Penguin, 2018/Përkthimi: Gazeta Express/ KultPlus.com

Austria ndalon telefonat celularë në shkolla

Telefonat celularë do të ndalohen në shkollat ​​austriake, deklaroi sot ministri austriak i Arsimit, Christoph Wiederkehr.

”Ndërsa shkollat ​​kanë krijuar më parë rregullat e tyre ndaj telefonave, rregullorja e re kombëtare shënoi një ndryshim në qasje”, tha Wiederkehr, duke argumentuar se ”kjo gjë do të mbështeste më mirë punën e mësuesve dhe drejtuesve të shkollave”.

”Rreziqet e njohura shëndetësore të përdorimit të tepërt të telefonit dhe ndryshimet në sjelljen sociale në shkolla kërkojnë veprim. Kontakti person me person duhet të zëvendësojë kohën para ekranit gjatë pushimeve të shkollës”, theksoi ai.

Masa e re do të sjellë ndryshime edhe për prindërit.

“Disa prindër duan të jenë në kontakt të vazhdueshëm me fëmijët e tyre gjatë orëve të shkollës. Telefonat janë vrasës përqendrimi”, theksoi ai.

Një ekspert nga Universiteti Mjekësor i Vjenës tha se ”përdorimi i tepërt shkakton nervozizëm dhe çrregullime të gjumit si dhe depresion dhe sjellje kompulsive”./atsh/ KultPlus.com

Poezia ‘Poçari’ nën interpretimin e Margarita Xhepës (VIDEO)

Poezia “Poçari” e  aktorit të madh shqiptar Dritëro Agollit, është një ndër poezitë më të njohura shqipe, e cila publikut shqiptar i është sjellë edhe në formë kënge nga këngëtari Selami Kolonja. Një interpretim mahnitës e sjell edhe ylli i kinematografisë shqiptare Margarita Xhepa, shkruan KultPlus.

Poezia “Poçari”, e Dritëro Agollit, ndër rreshta jep mesazhin e mallit të shqiptarit të dëbuar nga trojet e tij, prej armiqëve të kohës. Shkarja nga dora e vazos-poçit ndryshon rrjedhën e historisë, duke shpërthyer në lot mallëngjyes për gjuhën e nënës, nga e cila fati i kishte ndarë padrejtësisht. Këtë e tregon më së miri vargu “Fjala shipe s’blihet në pazar, në dyqan ka kohë që se kam ndjerë”.

KultPlus ju sjellë tekstin e plotë të kësaj poezie.

Vajta në Stamboll të bëj pazar,
për kujtim të ble një vazo balte:
– Paqe dhe selam, usta poçar,
Vazon më të mirë po e pate
Paqe dhe selam, usta poçar!

Vazoja nga dora shkau e ra
Dhe m’u bë njëzet e pesë copë,
Më erdhi rrotull deti Marmara
Dhe m’u hap dyqani turk si gropë,
Më erdhi rrotull deti Marmara.

Pa më shau poçari keq turqisht,
Unë e shava shqip e mend i rashë;
Për çudi poçari nuk u ligsht,
Veç dy lot në sytë e kuq i pashë,
Për çudi poçari nuk u ligsht!

Mos u çmend ky turk, ky musliman?
Unë e shaj, ai me duar në qafë!
Poçe tjetër mori në dyqan
Dhe më tha: ” Më shaj, për besë, prapë!”
Poçe tjetër mori në dyqan.

Psheretiu si unë: ” Jam shqiptar,
Shqip, vëlla, ti shamë dhe një herë,
Fjala shqipe s’blihet në pazar,
Në dyqan ka vjet që s’e kam ndjerë,
Fjala shqipe s’blihet në pazar!”

Ikën nga dyqani burra e gra,
Unë e një poçar e tjetër s’kishte,
Vazot frynte deti Marmara,
Vazove poçari shqip u fliste,
Vazot mbushte deti Marmara./KultPlus.com

Monumentet e trashëgimisë kulturore, destinacion turistik në Vithkuq

Vithkuqi është një prej fshatrave më të bukur turistikë në Korçë, me një pasuri të rrallë kulturore, të cilën e dëshmojnë edhe kishat, monumente të veçanta me vlera arkitektonike dhe artistike.

Kisha e Shën Mëhillit filloi të ndërtohet në vitin 1682 dhe u përfundua më 1728 është një nga monumentet më të rëndësishme të trashëgimisë kulturore të qarkut Korçë dhe dëshmi e gjallë e pasurisë kulturore dhe historike të kësaj zone.

Kisha e Shën Mëhillit është një shembull i shkëlqyer i arkitekturës dhe artit fetar që ka karakterizuar këtë zonë për shekuj me radhë.

Vithkuqi një prej fshatrave më të bukur turistikë në Korçë, është vendtakimi mes natyrës mbresëlënëse, artit mesjetar dhe mikpritjes duke kontribuar në ruajtjen e identitetit dhe kulturës shqiptare.

Pasurinë e rrallë kulturore të Vithkuqit e dëshmojnë kishat, monumente të veçanta me vlera arkitektonike, artistike dhe fetare.

Vizitorët vendas e të huaj e identifikojnë Vithkuqin si fshatin e kishave e manastireve, sepse dikur ka pasur më shumë se 24 të tilla, mes të cilave Manastirin e Shën Pjetrit, Kishën Shën Mërisë, Kishën e Shën Mëhillit, Kishën e Shën Thomait dhe Kishën e Shën Gjergjit.

Kishat e Vithkuqit të tipit bazilikë janë të pasura me afreske dhe ikonastase të punuar nga mjeshtërit e pikturës, vëllezërit Zografi./atsh/ KultPlus.com

Ekipi i xhudos “Policia e Kosovës” fiton tri medalje në Grand Prix Slovakia

Në një pjesëmarrje të rëndësishme ndërkombëtare, klubi i xhudos “Policia e Kosovës” ka përfaqësuar vendin me sukses në Turneun Grand Prix Slovakia, ku kanë marrë pjesë mbi 900 garues nga 9 shtete evropiane.

Ky turne ishte debutimi i parë ndërkombëtar për këtë ekipi, dhe garuesit tanë dëshmuan përkushtim dhe nivel të lartë sportiv, duke fituar tre medalje të çmuara, transmeton Klankosova.tv.

Rezultatet e garuesve:

-Ana Sopjani – Medalja e Argjendtë në kategorinë -78 kg për Kadet & Vendi i dytë në grup-moshën U21. Valdrin Pnishi – Medalja e Bronztë, Vendi i tretë në kategorinë -60 kg;

-Adriatik Bilalli – Vendi i pestë në dy grup-mosha (-90 kg), duke luftuar për medalje;

-Art Thaqi – Paraqitje e fortë në kategorinë -90 kg, por pa plasman përfundimtar.

“Ky sukses është dëshmi e punës së palodhshme, përkushtimit dhe disiplinës së sportistëve tanë, të cilët me mbështetjen e Shoqatës së Sporteve të Policisë së Kosovës dhe Policisë së Kosovës, arritën të përfaqësojnë denjësisht institucionin dhe shtetin tonë”.

“Një falënderim i veçantë për Drejtorin e Përgjithshëm të Policisë së Kosovës, Kolonel Gazmend Hoxha, për përkrahjen e vazhdueshme në promovimin e sportit dhe zhvillimin e aktiviteteve që forcojnë imazhin dhe kapacitetet e Policisë së Kosovës në nivel kombëtar dhe ndërkombëtar. Klubi i Judos “Policia e Kosovës” do të vazhdojë me përgatitjet për garat e radhës, me synimin për të arritur edhe më shumë suksese në skenën ndërkombëtare”, thuhet tutje në njoftimin e policisë.

‘Tales of time’, shfaqje e baletit kontemporan në Teatrin Eksperimental

“Tales of time” (Rrëfimet e kohës) ishte shfaqja e vënë në skenë gjatë fundjavës, nga Teatri Kombëtar Eksperimental “Kujtim Spahivogli”.

“Tales of time” ishte një prodhim i Teatrit Eksperimental në bashkëpunim me Ambasadën Austriake në Tiranë, me koncept e skenografi të Anna Possarnig. Në skenë performuan: Valentina Myteveli, Mariel Brahimllarid dhe Semela Skënderasi nën tingujt e Joel Diegert.

Baleti kontemporan preku historitë që përbëjnë përvojën njerëzore, narrativat e ndryshme mbi të cilat ne e bazojmë jetën dhe identitetin tonë. Shfaqja erdhi si një eksplorim i rrëfimeve tradicionale popullore të të dy vendeve dhe i kontekstualizoi ato me realitetin tonë të perceptuar.

Performanca rreket t’u japë përgjigjje pyetjeve të tilla si: Kush jemi ne dhe sa prej nesh është ndërtuar përmes përvojës së paraardhësve tanë? Cilat janë ngjashmëritë midis historive tona personale? Si është e ndryshme jeta jonë moderne? Nga çfarë jemi krijuar? Dhe mbi të gjitha, a nuk po funksionojmë ende sipas të njëjtave rregulla, edhe pse dixhitalizimi ndryshoi jetën tonë të përditshme?.

‘Bubullimë te Shkëmbi i Kavajës’ (VIDEO)

Nazmie Hoxha është këngëtare e njohur shqiptare e muzikës popullore, shkruan KultPlus.com Ajo lindi më 25 tetor 1952 në Gjonaj të Hasit të Prizrenit.

Fillet e para të karrierës së saj si këngëtare, i pati përgjatë viteve derisa studionte shkollën e mesme, ku pjesë e aktiviteteve të lira fillon ta realizojë edhe dëshirën fëminore për të interpretuar

Në ato vite ajo bëhet pjesë e Shoqërisë Kulturo Artistike të qytetit dhe fillon karrierën e saj. Me këngën “Ylli i bardhë, djalë i dashur”, Nazmia paraqitet para publikut në një koncert në Prishtinë. Nga këtu, muzikantët e kohës e shihnin si këngëtare me perspektiv dhe më këtë i hapen dyer e inxhizimit të këngëve të saja në RTP. Këngët e para të transmetuara në mjetet mediatike pos këngës së përmendur ishin dhe “Qetësia e lartë mbretëron mbi ne”, “Sa më shpejt ma vure këmbën”.

Si dukat i vogel jeOj zogo, Bubullimë te Shkëmbi i Kavajës janë disa prej interpretimeve të saj ndër vite, të cilat vazhdojnë të dëgjohen edhe sot.

Nazmia vdiq më 5 maj 2007 në Prishtinë.

KultPlus ju sjell interpretimin e saj Bubullimë te Shkëmbi i Kavajës:

Shqipëria në listën e dëshirave të të huajve: Destinacion që duhet vizituar

Stenda e Shqipërisë në panairin ndërkombëtar të turizmit ITB Berlin 2025 tërhoqi vëmendjen e shumë vizitorëve.

Ndërthurja unike e plazheve, maleve, historisë, trashëgimisë kulturore, kulinarisë së pasur dhe mikpritja karakteristike shqiptare, janë forca e vërtetë e turizmit shqiptar.

Agjencia Kombëtare e Turizmit ndau sot në rrjetet sociale prononcimin e disa të huajve, të cilët shprehen se, Shqipërinë e kanë në listën e dëshirave të tyre për ta vizituar.

“Unë jam nga Kina, mora pjesë në ceremoninë e hapjes së panairit dhe më ka bërë përshtypje fjala e Kryeministrit, ishte shumë interesant. Mendoj se ky vend duhet vizituar. Shpresoj t’ju takoj në këtë vend të mrekullueshëm”, u shpreh një vizitore kineze.

Ndërsa një vizitor tjetër tha se, “për fat të keq nuk kam qenë më parë në Shqipëri, por është në listën e dëshirave të mia”.

“Shqipërinë e kam parë nga lartësia kur kam udhëtuar në Greqi apo Gjermani. Jam shumë kureshtar dhe me siguri është destinacioni i ardhshëm. Kryesisht jam kureshtar për  bukuritë natyrore. Kam parë që keni male, por dhe deti duket i këndshëm, uji i detit është i pastër kristal. Po ashtu trashëgimia kulturore duket mjaft interesante”, tha ai.

Një e huaj tjetër u shpreh se, është e interesuar të vizitojë fshatrat e vegjël turistikë. “Nuk dua ta vizitoj Shqipërinë në verë, por në mars dhe në prill”, tha ajo.

“Unë mendoj se në Shqipëri ka shumë gjëra për të parë, ju keni detin, keni Alpet, male dhe ushqim shumë të mirë dhe nuk është shumë larg nga Finlanda, unë jam nga Finlanda. Stenda e Shqipërisë në panair është e këndshme dhe e madhe dhe përmban të gjitha logot e Shqipërisë: ka muzikë, ushqim të mirë dhe duket shumë bukur”, pohoi vizitorja finlandeze.

Ndërsa një çift shprehu kureshtje për të vizituar Shqipërinë, pasi siç thanë ata, “kemi parë në televizor që Shqipëria ka vende shumë”.

“Është një vend i këndshëm dhe na pëlqen shumë, kemi parë shumë dokumentarë për Shqipërinë. Ju keni realizuar një stendë të madhe të bukur shumëngjyrëshe dhe mendoj se përfaqësoni kulturën e vendit tuaj. Jam kureshtar dhe dua ta vizitoj, pasi nga ajo që kam parë në televizion, njerëzit janë të sjellshëm, kostumet tradicionale janë të bukura dhe duket një vend me trashëgimi të pasur kulturore. Duam ta njohim më mirë Shqipërinë”, tha ata.

Sonte jepet premiera e filmit ‘The River’ në Athinë

Sonte, në Athinë jepet premiera e filmit “The River” nga regjisori Haris Raftogianis.

The River- “njihet si bashkëpunimi i parë mes Greqisë dhe Kosovës ne kinematografi”, thuhet në njoftimin e Qendrës Kinematografike të Kosovës.

Ndër rolet kryesore luan aktorja Ilire Vinca, producent është Eshref Durmishi, Besnik Krapi.

Postproduksioni i zërit është realizuar nga In My Country Post Production, Gazmend Nela dhe Labinot Sponca./KultPlus.com

UET prezanton ekspozitën: Pikëpamje dhe Prapaskena – Eleganca e Modës në Vizatime

Ekspozita ku arti dhe moda u ndërthurën në një spektakël vizual të mbushur me kreativitet dhe elegancë erdhi nga Departamenti i Arteve të Aplikuara në Universitetin Europian të Tiranës.

Në ekspozitën e titulluar Pikëpamje dhe Prapaskena – Eleganca e Modës në Vizatime, studentët e programit “Arte Pamore” prezantuan punimet e tyre artistike në hapësirat e COD, duke sjellë një qasje të veçantë ndaj ilustrimit të modës.

“Përtej kësaj ekspozite, disa prej punëve më të mira do të realizohen konkretisht në atelie. Degëzimi i modës ka marrë një rëndësi të veçantë viteve të fundit, pasi studentët janë të interesuar që punët e tyre në aspektin e dizanjit, ti konkretizojnë me produkte konkrete”, tha Belina Budini, dekane e UET.

Kjo ekspozitë shpalosi talentin e tyre të jashtëzakonshëm në interpretimin estetik të veshjeve dhe stilit, ndërsa njëkohësisht hodhi dritë mbi prapaskenat e procesit krijues nga ideja fillestare, te vizatimi i detajuar e deri te finalizimi i një kompozimi artistik unik.

“Sot është një ditë shumë e veçantë për mua pasi përmes frymëzimeve të mia kam vendosur të shpalos artin tim në disa skica”, u shpreh Sibora Mestani, studente e UET.

Çdo punim në ekspozitë përfaqësonte një histori të veçantë, ku linjat, ngjyrat dhe teksturat ndërlidheshin për të sjellë një vizion të ri mbi botën e modës.

“Më vjen mirë që shoh të rinj që kanë kaq shumë pasion për artin dhe për të bukurën. Patjetër që do realizojmë që këto skica mos të mbeten vetëm skica. Të ndihmojmë këto të rinj që të vazhdojnë pasionin për artin, modën e të bukurën”, tha Greis Petroviq nga Greis Models Aga Clothing.

Përmes kësaj ekspozite, studentët jo vetëm që ndanë interpretimet e tyre artistike, por edhe sfiduan kufijtë e dizajnit, duke eksploruar dimensione të reja të krijimtarisë./euronews/ KultPlus.com

‘Danubi blu’ tashmë valsi edhe i hapësirës ndëryjore

Filarmonia e Vjenës do të luajë “Danubin blu” të Johann Straussit në kryeqytetin austriak më 31 maj, me koncertin që do të transmetohet edhe me një sondë ”Voyager 1” në hapësirën ndëryjore.

”Antena ‘Deep Space’ e Agjencisë Evropiane të Hapësirës (ESA) në Spanjë do të transmetojë melodinë e famshme”, tha sot Norbert Kettner, kreu i Turizmit në Vjenë.

Orkestra do të luajë veprën në Muzeun e Artit të Aplikuar (MAK) të qytetit.

Kur u nis në vitin 1977, sonda mbajti 27 regjistrime muzikore nga kompozitorë duke përfshirë Bach, Beethoven dhe Mozart, por jo valsin e Straussit, i cili është bërë një melodi jozyrtare me temë për hapësirën pas filmit fantastiko-shkencor të Stanley Kubrick “2001: Një Odise Hapësinore”.

”Voyager 1” ka në bord një disk audio-vizual të veshur me ar që përfshin fotografi dhe informacione mbi Tokën, si dhe regjistrime të ndryshme, duke përfshirë muzikën.

Kjo është bërë në rast se sonda gjendet ndonjëherë nga qytetërimet aliene.

Ngjarja është pjesë e një fushate të Turizmit të Vjenës që shënon ditëlindjen e 200-të të Strauss këtë vit.

ESA feston 50-vjetorin e themelimit të saj më 31 maj.

”Voyager 1” dhe ”Voyager 2” tani janë rreth 25 miliardë kilometra larg nga Toka dhe shumë përtej sistemit tonë diellor.

Sinjali pritet të marrë rreth 23 orë për të arritur në ”Voyager 1”.

”Nëse sinjali mund të merret diku tjetër varet nga aftësitë teknike të çdo qytetërimi që e merr atë”, thanë organizatorët./atsh/ KultPlus.com

Gjithmonë do gjenden dy sy gruaje që mbysin gjithkund dhimbjen tënde

Poezi nga Evgenij Jevtushenko

Gjithmonë do gjendet një dorë gruaje,
Që vjen të perkedhel me ëmbëlsi.
Me dashurinë e butë të vëllait,
Të qetëson kur s’ke dashuri.

Gjithmonë do gjendet një sup gruaje,
Ku ti mbështet kokën mendjelehtë.
Dhe, duke marrë frymë me zjarr,
Ajo të beson ëndrrën e vet.

Gjithmonë do gjenden dy sy gruaje,
Që mbysin gjithkund dhimbjen tënde.
Dhe, nëse të mbetet pakëz vuajtje,
Ata, të paktën, të shohin me dhembje.

Por ka dhe të tilla duar gruaje,
Që të sjellin mrekullinë.
Dhe kur të prekin ballin e lodhur,
Ke gjetur fatin, përjetësinë.

Por ka dhe të tilla supe gruaje,
Që do të duheshin përgjithmonë.
Që ti në to veç një natë u mbështete,
Gabimin e kuptove shumë vonë.

Por ka dhe të tillë sy gruaje,
Që të shohin me pikëllim gjithnjë.
Dhe mbeten për ty, sytë e shpirtit,
Deri në çastin kur ti s’je më.

Por ty, kundër dëshirës tende,
Të duken pak ato duar dhelëse.
Të duken pak supet dhe sytë,
Dhe i tradhton në ndjenja dehëse.

Dhe ja,
Ato hakmarrëse ngrihen kundër teje:
Tradhtar! – të thotë shiu nëpër lotë:
Tradhtar! – Era të përplaset në fytyrë:
Tradhtar! – pylli të thotë.

Dhe ti, me shpirt të penduar,
Ndjen turp dhe vetes kurrë s’ia fal.
Vetëm ato duar që ke tradhtuar,
Të falin gjithçka, thjesht pa fjalë.

Dhe vetëm ato supe të lodhura,
Të falin dhe janë gati të falin gjithmonë.
Dhe vetëm ata sy të trishtuar,
Të falin atë që as vetes s’ia lejon./ KultPlus.com

“Zërat e Kujtesës”, të rinjtë rrëfejnë përmes artit krimet e komunizmit

Instituti i Studimit të Krimeve dhe Pasojave të Komunizmit hapi sot në mjediset e Piramidës së Tiranës ekspozitën “Zërat e Kujtesës”, me punime të nxënësve të Shkollës së Mesme Artistike “Jan Kukuzeli”, Durrës.

Punimet e nxënësve (vizatime, piktura, instalacione) janë frymëzuar nga dëshmitë e personave të persekutuar gjatë regjimit komunist, të cilat i ka botuar ISKK në kolanën “Zërat e Kujtesës”.

Drejtori ekzekutiv i ISKK, Çelo Hoxha, e konsideroi ekspozitën një konkretizim të gjallë të nevojës për njohjen e së shkuarës nga brezat e rinj, me qëllim që krimet e ndodhura gjatë regjimit komunist të mos harrohen.

Ideatorët e ekspozitës, përgjegjësja e Sektorit të Kërkimit Shkencor në ISKK, Brisejda Lala, dhe pedagogu i pikturës në Shkollën e Mesme Artistike, “Jan Kukuzeli” në Durrës, Franc Priska, shpjeguan për të pranishmit punën me nxënësit të cilët mundën që të sillnin për vizitorët përvojën në njohjen e së shkuarës, e cila tashmë është jetësuar në telajot e ekspozuara.

Më pas ishin vetë nxënësit, autorët e punimeve, që treguan përvojat personale të njohjes së të shkuarës gjatë regjimit komunist, duke treguar se prindër apo gjyshër të tyre i kishin përjetuar këto krime që tashmë nxënësit i kanë sjellë në pamjet vizuale në këtë ekspozitë./atsh/KultPlus.com

Ikona e vitit 1860, në proces restaurimi dhe konservimi

Muzeu Kombëtar i Artit Mesjetar në Korçë tregoi përmes rrjeteve sociale procesin e restaurimit dhe konservimit të ikonës së Johan Pagëzorit.

Ikona “Johan Pagëzori” ka qënë në një ikonostas për të cilin nuk ka shumë informacion. Ajo është pikturuar në vitin 1860 dhe kishte pësuar dëmtime të mëdha. Ishte rrëzuar një pjesë e konsiderueshme e shtresës pikturale duke zbuluar gruntin e bardhë. Verniku ishte errësuar dhe oksiduar.

Pas konsolidimit të shtresës së gruntit dhe pikturës dhe pas largimit të vernikut të degraduar, ikona është në procesin e ndërhyrjeve estetike që kapin një pjesë të konsiderueshme të sipërfaqes së saj.

Figurës së Johan Pagëzorit i janë dedikuar një numër i madh ikonash. Vitin e kaluar MKMA, në kuadër së Ditës së Muzeve, organizoi një ekspozitë me 13 ikona të cilat rrëfejnë ngjarjet kryesore në jetën e Johan Pagëzorit. Disa prej këtyre veprave nuk u njihet autori, ndërsa të tjera janë realizuar nga Kostandin Jeremonaku dhe Vangjel Zengo. Ikonat janë realizuar në periudha të ndryshme prej shekullit të 14-të deri në shekullin e 20-të.

Johan Pagëzori është një ndër figurat më të rëndësishme të krishtërimit, i njohur ndryshe si “pararendësi”./atsh/KultPlus.com

Hija ime

Poezi nga Teodor Keko

Me hijen time ik në rrugë,
Ajo e sheshtë gjith aq e zezë.
E di saktësisht se ç’mendoj unë,
Pjerrtas më sheh si një të mjerë.

Unë hijen time nuk e njoh,
S’ia di mirësitë e as tradhëtitë,
Nuk di as kur do më lëshojë,
Kur do të më ngarkojë në shpinë. / KultPlus.com

“Tales of time”, shfaqje e baletit kontemporan në Teatrin Eksperimental

“Tales of time” (Rrëfimet e kohës) ishte shfaqja e vënë në skenë gjatë fundjavës, nga Teatri Kombëtar Eksperimental “Kujtim Spahivogli”.

“Tales of time” ishte një prodhim i Teatrit Eksperimental në bashkëpunim me Ambasadën Austriake në Tiranë, me koncept e skenografi të Anna Possarnig. Në skenë performuan: Valentina Myteveli, Mariel Brahimllarid dhe Semela Skënderasi nën tingujt e Joel Diegert.

Baleti kontemporan preku historitë që përbëjnë përvojën njerëzore, narrativat e ndryshme mbi të cilat ne e bazojmë jetën dhe identitetin tonë. Shfaqja erdhi si një eksplorim i rrëfimeve tradicionale popullore të të dy vendeve dhe i kontekstualizoi ato me realitetin tonë të perceptuar.

Performanca rreket t’u japë përgjigjje pyetjeve të tilla si: Kush jemi ne dhe sa prej nesh është ndërtuar përmes përvojës së paraardhësve tanë? Cilat janë ngjashmëritë midis historive tona personale? Si është e ndryshme jeta jonë moderne? Nga çfarë jemi krijuar? Dhe mbi të gjitha, a nuk po funksionojmë ende sipas të njëjtave rregulla, edhe pse dixhitalizimi ndryshoi jetën tonë të përditshme?./atsh/KultPlus.com

Luigj Gurakuqi më 1912: Shqiptarët nuk do të bëhen sllavë

“La Petite République” ka botuar të martën e 19 nëntorit 1912, në faqen e tretë, një shkrim në lidhje me intervistën e Luigj Gurakuqit dhënë gazetës “Neues Wiener Tagblatt”.

Shkrimi është si më poshtë:

“Neues Wiener Tagblatt boton një intervistë të Dr. Luigj Gurakuqit, një shqiptar i shquar, i cili udhëtoi nëpër Vjenë për t’u nisur për në Vlorë. Çështja e Lindjes nuk do të zgjidhet përfundimisht, thotë ai, nëse Serbia ose Mali i Zi pushtojnë qoftë dhe një pjesë të vetme të Shqipërisë”.

“Shqiptarët nuk duan të bëhen sllavë, ata duan të jenë të pavarur dhe do ta fitojnë pavarësinë ose do të vdesin duke luftuar për të”./ KultPlus.com

Më 10 mars 1907 botohej gazeta e parë satirike shqiptare

Në kryeqytetin Bullgar, Sofje më 10 Mars 1907, u botua numri i parë i gazetës satirike “Stick” (Shkopi), drejtuar nga patrioti i madh shqiptar Athanas Tashko.

Gazeta u shpërnda falas duke pasur në fokus pavarësinë shqiptare dhe duke mbrojtur të drejtat e kombit shqiptar.

Përmbajtja u përgatit nga kolonia shqiptare e Egjiptit. Gazeta kishte ngjyra satirike dhe trajtonte çështje shoqërore dhe politike.

Si gazeta e parë satirike shqiptare pati një jehonë të madhe. Në faqet e saj, ajo mbrojti të drejtat kombëtare, lirinë dhe pavarësinë e njerëzve, çështjen e gjuhës shqipe dhe të shkollave. / KultPlus.com

Ishujt fatlumë

Poezi nga Fernando Pesoa

Cili zë vjen mbi tingullin e valëve
Që nuk është zëri i detit?
Është zëri i dikujt që na flet,
Po, nëse nderim veshin, hesht,
Pikërisht sepse zumë të përgjonim.

E vetëm nëse, gjysmë të përgjumur,
Dëgjojmë pa e ditur që dëgjojmë,
Ai na flet për shpresën
Drejt së cilës, si një fëmijë
Që fle, duke fjetur buzëqeshim.

Janë ishuj fatlumë,
Janë toka që nuk kanë vend,
Ku Mbreti jeton duke pritur.
Por, nëse atje shkojmë duke u zgjuar,
Hesht zëri; dhe mbetet vetëm deti.

Aktorja ikonë, Sharon Stone sot feston ditëlindjen e 67-të

Sharon Stone, aktorja ikonë e njohur për bukurinë mahnitëse dhe performancat e saj të fuqishme, sot feston ditëlindjen e 67-të, shkruan KultPlus.

Nga roli i saj kryesor në “Basic Instinct” deri tek puna e saj e fundit në “The Laundromat”, Stone ka mahnitur audiencën me talentin dhe karizmën e saj për dekada.

Stone lindi më 10 mars 1958 në Meadville, Pensilvani. Ajo nisi në aktrim në fillim të viteve 1980, duke u shfaqur në role të vogla në shfaqje televizive si “Remington Steele” dhe “Bay City Blues”. Vetëm në vitin 1992 Stone u bë një emër i njohur, falë kthesës së saj të paharrueshme si Catherine Tramell në “Basic Instinct”. Performanca e saj e guximshme, e cila përfshinte një skenë tashmë të famshme të marrjes në pyetje, i dha asaj një nominim për Golden Globe dhe e bëri atë një nga aktoret më të përfolura të vitit.

Karriera e Stone vazhdoi të lulëzonte gjatë gjithë viteve 1990, me role në filma si “Sliver”, “The Specialist” dhe “Casino”. Ajo fitoi një nominim për çmimin Oscar për punën e saj në “Kazino”, duke forcuar statusin e saj si një nga aktoret më të talentuara të Hollivudit. Stone gjithashtu u bë e njohur për punën e saj filantropike gjatë kësaj kohe, duke rritur ndërgjegjësimin për HIV/AIDS dhe duke mbështetur organizata bamirëse si amfAR dhe Elton John AIDS Foundation.

Vitet e fundit, Stone ka vazhduar të shfaqë shkathtësinë e saj si aktore. Ajo luajti në serialin e HBO-së “Mozaik” në vitin 2018, duke luajtur rolin e një autori të librave për fëmijë të kapur në një mister vrasjeje. Ajo u shfaq gjithashtu në filmin e Netflix “The Laundromat” në vitin 2019, duke fituar vlerësime kritike për performancën e saj si një e ve e pasur që kërkon drejtësi, pasi iu mashtruan paratë e sigurimit të burrit të saj.

Ndërsa Stone feston ditëlindjen e saj, fansat dhe kolegët dhe adhuruesit e saj po reflektojnë mbi ndikimin e jashtëzakonshëm që ajo ka pasur në industrinë e artit. Talenti, bukuria dhe shpirti i saj i patrembur e kanë bërë atë një ikonë të vërtetë dhe puna e saj vazhdon të frymëzojë breza të tërë aktorësh dhe aktoresh. / KultPlus.com

Arsye mos kërkoni

Jose Saramago

Mos më kërkoni arsyet, nuk i kam,     
ose do t’i jap me bollëk: ne e dimë.
Arsyet janë fjalë të lindura të gjitha
nga mitet prej të cilave mësojmë.

Mos kërkoni arsyet për të kuptuar
forcën e baticës që më mbush gjoksin,
të ndodhurit keq në botë dhe në këtë ligj:
ligjin s’e kam bërë unë, botën s’e pranoj.

Mos kërkoni arsyet, as të falurat.
Sipas meje të dashuruarit dhe të rrënuarit:
kur nata është e gjatë arrin agimi
i pranverës që do të dojë të lindë

Përktheu: Faslli Haliti. / KultPlus.com

18 vjet nga mbarimi i bisedimeve për statusin e Kosovës

Në Vjenë të Austrisë më 10 mars 2007, mbarojnë bisedimet për statusin përfundimtar të Kosovës mes shqiptarëve dhe serbëve pa marrëveshje.

Të pranishëm ishin krerët e Kosovës Fatmir Sejdiu, Agim Çeku, Kolë Berisha dhe të tjerë dhe Serbisë, Boris Tadic, Vojislav Kostunica dhe të tjerë, si dhe i dërguari i OKB-së për statusin, Martti Ahtisaari.

Ahtissari shprehu keqardhje që nuk është arritur asnjë marrëveshje. Ai edhe njoftoi se dokumenti përfundimtar për statusin e Kosovës do t’i dërgohet Këshillit të Sigurimit të OKB-së në fund të këtij muaji.

Albert Rohan, bashkëpunëtor i Martti Ahtisaari i dorëzon OKB-së propozimin e Ahtisaarit për statusin e Kosovës, 15 mars 2007. Plani direkt propozon pavarësi për Kosovën. / KultPlus.com

114 vjet më parë botohej në Sofje gazeta “Liri e Shqipërisë”

Si sot, më 10 mars 1911, u botua në Sofje gazeta “Liri e Shqipërisë”.

Kjo gazetë ishte një e përjavshme me karakter politik, shoqëror dhe kulturor.

Gazeta u drejtua nga botuesi Kristo Luarasi. Ai trajtoi me interes të veçantë lëvizjen patriotike dhe çlirimtare në Shqipëri dhe kolonitë e mërgimtarëve shqiptarë gjatë viteve 1911-1912, duke dhënë një kontribut të madh në jehonën e çështjes shqiptare në arenën ndërkombëtare dhe ndërgjegjësimin e opinionit publik.

Bashkëlidhur, publikimi i Luigj Gurakuqit në faqet e gazetës “Liri e Shqipërisë”. / KultPlus.com

Monumente të rëndësishme të trashëgimisë kulturore në Vithkuq

Vithkuqi është një prej fshatrave më të bukur turistikë në Korçë, me një pasuri të rrallë kulturore, të cilën e dëshmojnë edhe kishat, monumente të veçanta me vlera arkitektonike dhe artistike.

Kryebashkiaku i Korçës, Sotiraq Filo, ndau në rrjetet sociale pamje nga kisha e Shën Mëhillit, një nga monumentet më të rëndësishme të trashëgimisë kulturore të qarkut Korçë dhe dëshmi e gjallë e pasurisë kulturore dhe historike të kësaj zone.

Kisha e Shën Mëhillit është një shembull i shkëlqyer i arkitekturës dhe artit fetar që ka karakterizuar këtë zonë për shekuj me radhë.

“Nga Kisha e Shën Mëhillit në Vithkuq deri tek qyteti i Korçës, trashëgimia kulturore e kësaj zone është një pasuri që vazhdon të jetojë, duke kontribuar në ruajtjen e identitetit dhe kulturës shqiptare”, shkruan Filo.

Vithkuqi është vendtakimi mes natyrës mbresëlënëse, artit mesjetar dhe mikpritjes.

Vizitorët vendas e të huaj e identifikojnë Vithkuqin si fshatin e kishave e manastireve, sepse dikur ka pasur më shumë se 24 të tilla, mes të cilave Manastirin e Shën Pjetrit, Kishën Shën Mërisë, Kishën e Shën Mëhillit, Kishën e Shën Thomait dhe Kishën e Shën Gjergjit.

Kishat e Vithkuqit të tipit bazilikë janë të pasura me afreske dhe ikonastase të punuar nga mjeshtërit e pikturës, vëllezërit Zografi./atsh/KultPlus.com