Rina Kaçinari Trio dhe Kori i Grave ‘Okarina’ me një koncert fantastik përmbyllën festivalin ‘FemArt’

Vjollca Duraku
Foto: Esad Duraki

Me një koncert fantastik, nga Rina Kaçinari Trio dhe Kori i Grave ‘Okarina’, mbrëmë u shënua përmbyllja e edicionit të 11-të të Festivalit FemArt 2023, shkruan KultPlus.

Rina Kaçinari Trio mbrëmë publikut i dhuroi një program me kompozime origjinale nga jeta e tre artistëve, ku si emocione bazë ndër lloje emocionesh kishin trishtimin, dashurinë dhe lumturinë.

Violonçelistët Rina Kaçinari dhe Jörg Mikula gjatë mbrëmjes dhuruan tinguj mjaft të këndshëm për veshin e dëgjuesit, të cilët kombinoheshin perfekt edhe me zërin e veçantë të Rinës. Ndërsa bateristi, Carles Muñoz Camarero, ishte ai i cili mbrëmjes i jepte dinamizëm. Interpretimi i të cilit si artist arriti kulminacionin kur nga një instrument goditës, nxirrte tinguj duke gërvishur me thonjë lëkurën e instrumentit.

Një kompozim të cilin Rina Kaçinari e kishte krijuar si kujtim nga momenti i ndarjes nga nëna e saj, kur iu desh të largohej për studime jashtë vendit, ishte një pikë performuese të cilën e shijoi shumë publiku, për shkak të ndjeshmërisë së një ndarjeje të tillë, siç është ajo e nënës së fëmijës.

Gjatë interpretimit, kur këmbët e Rinës të cilat përplaseshin për tokë, para syve të publikut paraqisnin pamjet e një fëmije 15 vjeçar i cili refuzonte të largohej nga e ëma, porse ishte e detyruar të shkonte për studime jashtë vendit të lindjes.

Një pikë tjetër e cila u pëlqye pa masë qe një kompozim të cilin Rina e kishte sjell për të shprehur dashurinë për vajzën së saj. Këtë interpretim Rina Kaçinari Trio e solli në bashkëpunim me Korin e Grave ‘Okarina’, kombinim i mrekullueshëm që edhe i dha kulminacionin  mbrëmjes.

Pas disa falënderimeve të cilat i bëri Rina për të pranishmit, FemArt dhe mbështetësit e këtij festivali, pasoi edhe pika e fundit interpretuese në të cilën këndohej slogani i këtij edicioni të FemArt. “Kalle Tutën” me një interpretim brilant e shënoi zyrtarisht mbylljen Edicionit të 11-të Festivalit ‘FemArt’ 2023

Pas përfundimit të koncertit, në një prononcim për KultPlus, Violonçelistja Rina Kaçinari, tha se ndihej shumë e lumtur që mori pjesë në këtë Edicion të FemArt, dhe e cilësoi si arritje shumë të madhe udhëheqjen e koncertit e cila ishte bashkëpunim me dy kolegët e saj meshkuj.

“Jam për herë të dytë në FemArt dhe jam shumë e lumtur. Kam qenë para shtatë vitesh përafërsisht. Kjo është hera e dytë, dhe jam shumë shumë e lumtur, se është gjithmonë një ndjenjë e posaçme kur merr pjesë si grua në këtë festival, por këtë vit erdha me dy kolegë. Dhe si grua kjo është një arritje shumë e madhe që me i udhëheq kolegët edhe me ta me dalë në skenë bashkë.”, ka thënë Kaçinari, gjithnjë duke pas parasysh kauzën feministe të festivalit “FemArt”.

Organizatorja e Festivalit, Zana Hoxha në një prononcim për KultPlus ka thënë se ndihet shumë e lumtur pasi ka qenë përmbyllja më e mirë që ka mundur të imagjinojë.

“Kemi kaluar jashtëzakonisht mirë dhe jam tejet mirënjohëse që e kanë bërë këtë punë të madhe dhe me gatishmëri, vullnet. Po besoj që ka qenë një javë e mbushur me festë, me reflektim dhe rebelizëm. Sonte ka qenë përmbyllja më e mirë që kisha mundur ta imagjinoja, kështu që jam shumë e lumtur. E kam shijuar dhe jam shumë krenare me punën që tërë artistet, artistët dhe aktivistët e kanë bërë”, ka thënë Hoxha.

Organizatorja më tutje ka thënë se realizimi i këtij festivali gjatë shtatë ditëve, ka qenë një lloj diplomacie kulturore në botë, pasi për Kosovën, përmes ‘FemArt’ kanë pasur rastin të dëgjojnë ato vende të cilat më parë nuk kanë dëgjuar në media.

“Me të vërtetë këto shtatë ditë e kemi shndërruar një skenë serioze të kulturës në një skenë feministe e cila inspiron dhe bën thirrje për ndryshime pozitive. Ka qenë një diplomaci kulturore, gjë që për shembull, ne gjithmonë e kemi bërë por nuk ka pasur emër, mirëpo shumica e artistëve na kanë thënë që është një pasqyrë pozitive për Kosovën, të cilën kurrë nuk e lexojnë në media, kurë nuk e dëgjojnë në vendet e tyre. Ka qenë një diplomaci kulturore dhe jam shumë e lumtur që ka përfunduar në një mënyrë të tillë”, ka thënë Hoxha.

Ndërsa nikoqirja e ‘FemArt’-it në Komunën e Mitrovicës, Valdete Idrizi, për mbrëmjet e këtij festivali që janë shtrirë edhe në Mitrovicë, ka thënë se ishin netë magjike

“Ka qenë një natë me të vërtetë magjike. Ashtu siç e ka merituar edhe publiku edhe vetë FemArt, krejt ky angazhim u kurorëzua edhe me mbrëmjen nga Rina-Trio dhe Kori i Grave Okarina. Kështu që u kënaqa. Jam mbushur me energji dhe shumë dashuri, edhe shumë fuqi besa. E kemi kallë tutën’’, ka thënë Idrizi.

Idrizi falënderoi organizatoren dhe të gjithë artistët për kontributin e dhënë për realizimin e këtij festivali, pasi këtë vit FemArt pati një shtrirje të pjesërishme edhe në Komunën e Mitrovicës.

“Fillimisht jam jashtëzakonisht mirënjohëse ndaj Zanës, ‘FemArt’-it, Art Polisit dhe gjithë ekipit fantastik që ata e kanë. Gjithashtu i falënderoj që e kanë futë edhe Mitrovicën këtë edicion. Që nga edicioni i parë, nuk ka kaluar asnjë edicion që nuk kam qenë e përfshirë. Kështu që jam një fanse dhe një mike e FemArtit, e këtë herë jam shumë e lumtur që ka qenë një program shumë i begatë me një audiencë shumë të madhe edhe në Mitrovicë’’, ka përfunduar Idrizi.

Edicioni i 11-të i Festivalit Ndërkombëtar të Artisteve dhe Aktivisteve – ‘FemArt’, nën moton “Kalle Tutën’’, është mbajtur nga 15-21 maj, 2023 në Prishtinë dhe Mitrovicë./ KultPlus.com

“The Superfluous Man”, shfaqja filozofike që shkëputi audiencën nga koha dhe identiteti

Vjollca Duraku
Foto: Esad Duraki

Mbrëmë në teatrin Oda, në kuadër të edicionit të 11 të Festivalit Fem Art, u dha shfaqja e Mitcha Figas “The Superfluous Man” nga regjisori Yehezkel Lazarov, e cila ishte bashkëpunim me Trupën Artistike Rezidente të Artpolis, shkruan KultPlus.

Shfaqja “The Superfluous Man”, që në vete ngërthente art dhe filozofi, për tu paraqitur para audiencës prishtinase, këtë herë kishte udhëtuar nga Izraeli.

Shfaqja nisi rreth orës 19:00, këtë herë filloi në oborrin e Teatrit Oda, dhe përgjithësisht trajtoi fenomenin e indiferencës në jetën shoqërore dhe private, ku përtacia, mosveprimi, plogështimi dhe ëndërrimi, janë pjesë e sistemit të besimit të heroit. 

Trupa Artistike Rezidente e ArtPolis, në përbërje nga aktorët  Qëndresa Kajtazi, Edlir Gashi, Kaltrinë Zeneli, Mikel Markaj, Zhaneta Xhemajli, Labinot Raci dhe Blerta Gubetini zbritën nga shkallët e Pallatit të Rinisë, prej nga edhe filluan performancën e tyre disa minutëshe me thënie filozofike nga filozofi Artur Shopenhauer.

“Ne na pëlqen të shohim teksa njerëzit tjerë vuajnë, sepse kjo na jep ne kënaqësi. Duke e parë se jemi të përjashtuar nga vuajtja.

Arsyeja që njerëzit i mbajnë fytyrat e lumtura, edhe pse përbrenda vuajnë rrjedh vetëdijshëm nga kujdesi që njerëzit kanë për këtë trajtë njerëzore pa shpëtim. Ku zbulohet kënaqësia që ndiejmë tjetrin duke vuajtur”, ishin fjali filozofike te cilat trajtonin thellësinë e qenies njeri.

Pas përfundimit të pjesës artistike, aktorët e Artpolis u zhvendosën në hollin e Teatrit Oda të cilët e vazhduan perfomancën e tyre duke pritur audiencën të hynin brenda në sallë, duke i kënduar ninullat “Nina, Nana në djep të drunit t‘i mu bëfsh plak i katunit” dhe “Nina, nana në djep të hekurit t’i mu bëfsh plak i qytetit”  duke e parë në korridorin e saj një grua në gjumë dhe videoinstalacionin “Fantazma” nga Ran Slavin.

Pastaj, brenda Teatrit Oda u dha edhe pjesa tjetër e shfaqjes nga aktorët e Izraelit, shfaqje e cila trajtoi fenomenin e indiferencës në jetën shoqërore dhe private në një botë e cila është e përqendruar në synime, aspirata dhe arritje, ku kërkohen përgjigje për pyetje se a është legjitim largimi nga sekuenca e vazhdueshme e jetës, nga fuqia punëtore dhe nga jeta shoqërore? dhe a ka të drejtë një njeri të jetojë jetën e tij pa lënë gjurmë?

Aktorë në këtë pjesë ishin: Adam Gabay, Shirah Naor, Vladimir Friedman, Alon Barel, Bar Sade dhe Eduard Shpochman.

Shfaqja izraelite e cila u dha me titra në gjuhën angleze, pati edhe disa pika të ndërlidhura të cilat herë pas here shfaqeshin edhe në shqip. Një lloj meditimi u realizua nga të gjithë pjesëmarrësit, e cila u mundësoi pjesëmarrësve të shkëputeshin nga e kaluara dhe e ardhmja si dhe identiteti i tyre.

Përfundimi i shfaqjes  pasoi me duartrokitje të shumta, si shenjë falënderimi për artin e dhuruar. Ndërsa aktorja nga Trupa Rezidente e Artpolis, Kaltrinë Zeneli në një prononcim për KultPlus tha se ka qenë interesante përvoja për të qenë pjesë e shfaqjes e cila në fillim ishte monolog filozofik.

“Ka qenë interesant për të realizuar hyrjen në një shfaqje të tillë. Njëkohësisht është edhe nder për ne me qenë pjesë  kësaj shfaqje. Fillimisht ne kemi bërë një work-shop, ku pastaj regjisori na ka treguar dhe na ka ndarë rolet. Pjesa e parë e shfaqjes ishte me një monolog filozofik”, ka thënë aktorja.

Aktorja Zeneli po ashtu, ka thënë se interpretimi dhe përgatitja e këtij monologu nuk ka qenë e vështirë, pasi sipas saj aktorët janë të mësuar të interpretojnë pjesë të vështira teatrale.

“Nuk ka qenë diçka e vështirë. Ne si aktorë jemi mësuar me gjëra shumë më të vështira dhe kjo ka qenë diçka si një lloj paragjelle nëse e përdorim analogjinë. Interesant ka qenë. Ne nuk e kemi parë shfaqjen nuk e kemi ditë se çka do të përmbajë ose çfarë ka me qenë shfaqja. Po mandej u lidh në tërësi edhe pjesa si e filluam ne dhe mandej edhe zhvillimi i shfaqjes. Për mua ishte një gjë shumë e mirë.”, ka përfunduar Zeneli.

Kjo shfaqje ishte në kuadër të natës përmbyllëse të edicionit të 11—të të Festivalit FemArt, i në vend brenda një jave solli artistë dhe shfaqje të ndryshme nga bota, e të cilat këtë herë, përpos kryeqytetit, patën shtrurje edhe në qytetin e Mitrovicës./KultPlus.com

Zjarri i teatrit, filozofisë dhe muzikës mbyll “Kalle Tutën” përmes Femart

Më 21 maj, 2023 Festivali FemArt përmbyll edicionin e 11-të me shfaqjen teatrore të Mitcha Figas “The Superfluous Man”, me regji të Yehezkel Lazarov, që është në një udhëtim artistik dhe filozofik nga Izraeli në FemArt. Kjo shfaqje do të prezantohet në Teatrin Oda nga ora 19:00.  

Yehezkel Lazarov është një nga artistët më të shquar izraelit, me karrierë si aktor në dhjetëra filma, seriale e shfaqje teatrore, regjisor, koreograf, si dhe drejtor artistik në film dhe video art.  

“The Superfluous Man” trajton fenomenin e indiferencës në jetën shoqërore dhe private. Përtacia, mosveprimi, plogështimi dhe ëndërrimi, janë pjesë e sistemit të besimit të heroit. Në këtë përshtatje Lazarov pyet nëse një person ka të drejtë të jetojë jetën e tij pa lënë gjurmë. A është legjitime largimi nga sekuenca e vazhdueshme e jetës, nga fuqia punëtore dhe nga jeta shoqërore në një botë që është tërësisht e përqendruar në aspiratat, synimet dhe arritjet? “Unë kurrë nuk e kam fituar jetën, kështu që nuk kisha asgjë për të humbur. Doja të mos ikja ndokund, por thjesht të isha dhe pastaj të mos isha…”.

Lazarov përgjatë FemArt-it ka punuar edhe me Trupën Artistike Rezidente të Artpolis, që do të jetë pjesë e kësaj shfaqje nga Izraeli.  

“The Superfluous Man” pasohet nga Koncerti i Rina Kaçinari Trio, në përbërje të Rina Kaçinari, Jörg Mikula dhe Carles Muñoz Camarero. Koncerti përmbyllës i FemArt do të realizohet në Teatrin Kombëtar të Kosovës nga ora 21:00.

Rina Kaçinari Trio do të prezantojë një program me kompozime origjinale të tre artistëve që ndërthurin momente të ndryshme të jetës; trishtimin, dashurinë dhe lumturinë.

Me një spektër të gjerë muzikor nga xhazi në Ballkan, nga tango në avangardë, muzikantët kanë bërë një karrierë ndërkombëtare si solo, ashtu edhe në projekte me muzikantë të ndryshëm. Rina dhe Carles kanë ndjekur prej kohësh rrugëtimet muzikore të njëri-tjetrit.  

Këtë vit, dëshira e kamotshme për të bërë muzikë së bashku u realizua. Dy violonçelistë dhe vokalet e tyre harmonizohen në një mënyrë të mrekullueshme. Derisa Jörg Mikula në bateri ngjall kontrapunktën ritmike dhe melodike.

Mysafire të kësaj mbrëmje muzikore janë gratë Korit “Okarina”./KultPlus.com

Nesër dita e fundit e ‘FemArt’, jepet shfaqja ‘The Superfluous Man – Oblomov’

Nën organizimin e Festivalit Ndërkombëtar të Artisteve dhe Aktivisteve – FemArt dhe me mbështetjen e Ministrisë së Punëve të Jashtme të Shtetit të Izraelit, nesër, e diel, 21 maj 2023, në Teatrit Oda, në Prishtinë, nga ora 19:00 deri në orën 20:30, do të jepet shfaqja “The Superfluous Man (Njeriu i tepërt) – Oblomov” (me titra në gjuhën angleze).

Protagonistë të kësaj shfaqjeje, e cila do të jepet në kuadër të edicionit të 11-të të FemArt nën moton “Kalle Tutën”, do të jenë pjesëtarët e trupës artistike nga Shteti i Izraelit të udhëhequr nga njëra prej producenteve më të njohura në botë, Yu Jingyi, dhe aktori dhe artisti multidisiplinar Yehezkel Lazarov, së bashku me artistët e Trupës së Artpolis.

Shfaqja “The Superfluous Man – Oblomov” e prezantuar në Isra-Drama: Ekspozimi Ndërkombëtar i Teatrit Izraelit” është një përshtatje e klasikut rus “Oblomov” të romancierit rus Ivan Alexandrovich Goncharov. Kjo shfaqje ngre pyetjen: A ka të drejtë njeriu të jetojë jetën e tij pa lënë gjurmë?

Shfaqjes i parapriu një punëtori disaditore e trupës izraelite me artistë nga Republika e Kosovës, duke krijuar kështu një urë lidhëse të rëndësishme ndërmjet Kosovës dhe Izraelit përmes bashkëpunimit ndërmjet të Trupës së Artpolis dhe Noah Dance Company./ KultPlus.com

Me mesazhe të fuqishme për gratë dhe premierën ‘Fefu dhe shoqet e saj’, hapet edicioni i 11-të i ‘FemArt’

Flonja Haxhaj

Mbrëmë, hapësira dhe enterieri i veçantë i menzës ‘Ramiz Sadiku’ në Prishtinë kishte marrë një pamje krejt tjetër meqë po shënohej hapja e edicionit të 11-të të ‘FemArt’, i cili organizohet nga ‘Artpolis’. Publiku jo i vogël në numër kishte mbushur plot ulëset e salles, e shumë të tjerë me shumë kuriozitet kishin vendosur që këtë mbrëmje të veçantë ta ndiqnin në këmbë, shkruan KultPlus.

Dalëngadalë po shënonte ora 20:00, e kështu edhe po i vinte koha hapjes. Ashtu edhe siç ishte paralajmëruar, njësoj me slloganin e sivjetëm në këtij edicioni, hapja u shënua me këngën ‘Kalle tuten’ interpretuar nga këngëtarja Zana Berisha shoqëruar nga kitaristi Urim Maliqi.

Ky interpretim rrëqethës, solli emocione të pashoq qysh në fillim e që nuk u ndalën gjer në përfundim të mbrëmjes.

Më pas, radha i erdhi shfaqjes ‘Fefu dhe shoqet e saj’, me regji të Arlinda Morinës. Shfaqje kjo e cila vjen si rezistencë e grave, dhe një fuqi për të vazhduar jetën, që gratë të jenë të bashkuara, e të mbrojnë njëra-tjetrën. Artistet e Trupës Artistike Rezidente të Artpolis, Aurita Agushi, Zhaneta Xhemajli, Qendresa Kajtazi, Donikë Ahmeti, Kaltrinë Zeneli, Blerta Gubetini, Dora Xhemajli sollën një rrëfim emocional, emancipues për sfidat e grave në sistemin patriarkal.

 Pas hapjes, mes emocionesh për KultPlus foli drejtuesja e ‘ArtPolis’, Zana Hoxha, e cila u shpreh e lumtur që ky edicon filloi pikërisht me këngën ‘Kalle Tuten’ dhe shfaqjen ‘Fefu dhe shoqet e saj’.

“Në hapjen e këtij edicioni pati një numër goxha të madh të publikut që kanë ardhur ta shijojnë shfaqjen. Ishte një hapje e cila filloi me këngën ‘Kalle tutën’, e cila është e bazuar në tektin që e kemi sivjet si moto dhe pastaj me shfaqjen ‘Fefu dhe shoqet e saj’ e cila është premierë dhe që e elektrizoi publikun sepse është një shfaqje ku publiku dhe aktorët janë shumë pranë njëri-tjetrit. Temat janë të lidhura me seksizmin, diskriminimin, paragjykimet dhe mizogjeninë e grave ndaj grave”, deklaroi Hoxha.

Më pas, Hoxha u shpreh se festivali sivjet i ka 28 ngjarje, e ku do të prezantohen 15 shtete me reth 200 artistë dhe artiste, aktivistë dhe aktiviste që kanë ardhur nga vende të ndryshme të botës.

Më tutje, ajo foli edhe për slloganin, i cili përveç që zgjoi kureshtje të madhe,  u mirëprit mjaft në publik.

“Sllogani ‘Kalle Tuten’ ka qenë një propozim i aktorëve dhe stafit të ‘Arpolis’. Kjo organizatë ka rreth 23 persona të punësuar  rregullisht prej të cilëve 12 janë artistë dhe 11 staf, duke përfshirë këtu aktorë, koreografë e regjisorë dhe ne shumë shpesh në vit bëhemi bashkë dhe reflektojmë për sukseseset për sfidat e problemet por edhe për planet dhe kështu ky sllogan erdhi si ide”, tha Hoxha duke su shprehur e lumtur që ky sllogan është mirëpritur shumë në publik.

Pas një paraqitje të suksesshme e që u përcoll me duartrokitje të shumta në publik, për KultPlus foli edhe Arlinda Morina, regjisorja e shfaqjes ‘Fefu dhe shoqet e saj’, e cila vlerësoi lart paraqitjen e aktoreve dhe tha se qëllimi i saj për të sjellë një shfaqje shumë afër publikut, u arrit në këtë mbrëmje.

‘Është problem ta shfaqim një shfaqje në një ambient të tillë sepse njerëzit janë mësuar të shohin shfaqje në teatër. Megjithatë, qëllimi im ishte që ta bëj të mundshme që publiku të kënaqet duke shijuar një shfaqje edhe në një kafene. Jam shumë e kënaqur me prezantimin e aktoreve, më kanë dhënë shpirt, dije dhe inspirim për gjithka”, tha mes tjerash Morina, duke shtuar se shpreson që pas kësaj paraqitje, kjo shfaqje të udhëtojë edhe më tutje.

E krejt në fund mbrëmja u përmbyll me performancën elektrizuese të artistes nga Bosnja e Hercegovina, Dj Marina Mimoza nën tingujt e muzikës elektronike./KultPlus.com

Festivali FemArt publikon detajet e programit për edicionin e 11-të

Më 15-21 maj, 2023 në Prishtinë dhe Mitrovicë do të realizohet edicioni i 11-të i Festivalit Ndërkombëtar të Artisteve dhe Aktivisteve – FemArt, i cili vjen nën moton “Kalle Tutën”.  

Ky edicion hapet me premierën e shfaqjes teatrore “Fefu dhe Shoqet e Saj”, me regji të Arlinda Morinës – Likit, do të hapet edicioni i 11-të i Festivalit FemArt, në Menzën Ramiz Sadiku, Prishtinë. Shfaqja vjen si një rezistencë e grave, dhe një fuqi për të vazhduar jetën, të jenë të bashkuara, e të mbrojnë njëra-tjetrën. Artistet e Trupës Artistike Rezidente të Artpolis sjellin një rrëfim emocional, emancipues për sfidat e grave në sistemin patriarkal.

“Kalle Tutën” vjen si thirrje për të flakur tutje tutën, me i dhënë mundësi të resë, guximit dhe dashnisë që të lindë.  

Ndër të tjera publiku në Kosovë do të ketë rastin të shikojë shfaqjet e prezantuara në Festivalin prestigjioz të Avignonit; “Vrapimi” nga Libani, dhe “Olympe dhe Unë” nga Franca, me artistët e nivelit botëror Hanane Hajj Ali, Patrick Mons dhe Veronique Ataly.  

Përveç tyre, pjesë e FemArt do të jetë Trupa Artistike nga Izraeli të udhëhequr nga një prej producenteve më të njohura në botë, Yu Jingyi, dhe aktori dhe artisti multidisiplinar Yehezkel Lazarov.

E rol të rëndësishëm luan sivjet edhe skena artistike vendore, fuqizimi i së cilës është një nga synimet kryesore të Festivalit FemArt, që nga themelimi. FemArt, e krijuar nga gratë për gratë, hapësirë të veçantë iu jep edhe sivjet artisteve dhe aktivisteve vendore, prezantimit dhe promovimit të punëve të tyre.

Programin e plotë dhe detajet për secilin aktivitet mund t’i shikoni edhe përmes rrjeteve sociale të FemArt.

Vlen të theksohet se programi i këtij edicionit të Festivalit FemArt vjen i printuar edhe në alfabet të Brajit, për persona të verbër. Me iniciativën e asistentes së projekteve në Artpolis, Mimozë Musliu, e cila gjithashtu ka krijuar një Doracak Udhëzues për persona me aftësi të kufizuar. /KultPlus.com

Artpolis sjell edicionin e 11-të të Festivalit FemArt nën moton “Kalle Tutën”

Artpolis, përmes Festivalit FemArt, edhe sivjet pasuron skenën kulturore të Kosovës me aktivizëm artistik të nivelit botëror, krahas prezantimit dhe mbështetjes së skenës vendore dhe rajonale.

Më 15-21 maj, 2023 në Prishtinë dhe Mitrovicë do të realizohet edicioni i 11-të i Festivalit Ndërkombëtar të Artisteve dhe Aktivisteve – FemArt, i cili vjen nën moton “Kalle Tutën”.

“Kalle Tutën” vjen si thirrje për të flakur tutje tutën, me i dhënë mundësi të resë, guximit dhe dashnisë që të lindë.

Guximi është parakusht që të mposhtim frikën. Për shumë gjatë na mësuan të heshtim, është koha të guxojmë të flasim. Do të flasim dhe do të kallim tutën guximshëm e me dashni edhe në edicionin e 11-të të Festivalit FemArt.

“Më 15-21 maj, 2023 dhe çdo ditë tjetër do të flasim edhe për gratë që nuk dëgjohen, edhe për vajzat që ëndërrojnë. Kemi kaq shumë për të thënë përmes shfaqjeve teatrore, paneleve të diskutimit, ekspozitave, konferencave, performancave, punëtorive dhe këngëve e kërcimit”, thuhet në njoftim.

“Arti dhe aktivizmi janë hapësira jonë e lirisë, e rrëfimit mbi jetën, kuriozitetit dhe magjepsjes sonë të pafund. Përmes artit tonë themi atë që mendojmë dhe besojmë, e përmes diversitetit tregojmë se kush jemi. Dallimet tona etnike, fetare, racore e gjinore përbashkohen rreth feminizmit tonë edhe në këtë edicion të FemArt. Kemi vullnet të rimarrim atë që na takon – jetën e përmbushur. Do ta bëjmë tash! Me guxim për çlirim”, thuhet tutje.

Kalle tutën nga patriarkati! Kalle tutën e paragjykimit! Kalle tutën e dështimit! Kalle tutën nga gjithçka që të ndalon të lëvizësh. Mjaft kemi qëndruar një hap prapa! Bashkë e kallim tutën! Bashkë zhvendosemi një hap para! 

Prandaj, guxo të lëvizësh edhe në errësirën e natës. E nëse ke frikë të lëvizësh në errësirën e natës, së bashku e ndriçojmë qytetin! Guxo e kalle tutën për me i lënë vend dashnisë për veten dhe të tjerët!

Gratë artiste do të bëjnë hapjen e Festivalit FemArt përmes shfaqjes “Fefu dhe Shoqet e Saj”, produksion i veçantë nga Artpolis dhe premierë në edicionin e 11-të të Festivalit. I gjithë ekipi në krijimin e kësaj shfaqje përbëhet nga artiste të dëshmuara të skenës teatrore kosovare, përfshirë këtu edhe Trupën Artistike Rezidente të Artpolis me regji të Arlinda Morinës. 

“Fefu dhe Shoqet e Saj” do të prezantohet më 15 maj nga ora 20:00 në Menzën Ramiz Sadiku.

Ndër të tjera publiku në Kosovë do të ketë rastin të shikojë shfaqjet e prezantuara në Festivalin prestigjioz të Avignonit; “Jogging” nga Libani, dhe “Olympe Et Moi” nga Franca, me artistët e nivelit botëror Hanane Hajj Ali, Patrick Mons dhe Veronique Ataly.

Përveç tyre, pjesë e FemArt do të jetë Trupa Artistike nga Izraeli të udhëhequr nga një prej producenteve më të njohura në botë, Yu Jingyi, dhe aktori dhe artisti multidisiplinar Yehezkel Lazarov. Përveç prezantimit të shfaqjes “The Superfluos Man – Oblomov” ata do të ndajnë përvojën dhe njohuritë e tyre përmes një punëtorie dhjetë ditore me artistë nga Kosova, duke krijuar kështu një urë lidhëse të rëndësishëm ndërmjet dy vendeve duke bashkëpunuar me artistët e Trupës së Artpolis dhe Noah Dance Company që do të rezultojë me shfaqjen e përbashkët në natën e fundit të festivalit.

“The Superfluos Man – Oblomov”, e prezantuar në “Isra-Drama: Ekspozimin Ndërkombëtar të Teatrit Izraelit”, është një përshtatje e klasikut rus Oblomov që ngre pyetjen: A ka të drejtë njeriu të jetojë jetën e tij pa lënë gjurmë?

Në këtë edicion sjellim tingujt latin përmes koncertit të La Chica-s, e cila sjell temperamentin dhe entuziazmin shpirtëror venezuelas, të përzier me ndikimin multikulturor, urban dhe modern parisien. Në muzikën e saj ndërthuren zhanret e ndryshme si pop, hip-hop, ritëm dhe bluz, muzikë latine, muzikë afro-karaibe dhe ndikimi i muzikës klasike të Debussy-t që vjen në tri gjuhë; spanjisht, frëngjisht dhe anglisht.

Këtyre iu bashkohen edhe artiste/ë dhe aktiviste/ë nga Sllovenia përmes shfaqjes “Pesë Llojet e Heshtjes”, me regji nga Maša Pelko, Polonia “Gruaja dhe Jeta” me regji të Piotr Łukaszczyk, Serbia “Vajzat” me regji të Milena Bogavac, si dhe DJ nga Bosnja dhe Herzegovina Marina Mimoza.

E rol të rëndësishëm luan sivjet edhe skena artistike vendore, fuqizimi i së cilës është një nga synimet kryesore të Festivalit FemArt, që nga themelimi. FemArt, e krijuar nga gratë për gratë, hapësirë të veçantë iu jep edhe sivjet artisteve dhe aktivisteve vendore, prezantimit dhe promovimit të punëve të tyre.

Pjesë e Festivalit është edhe filmi “Vera Andrron Detin” nga Kaltrina Krasniqi, që ka rrëmbyer dhjetëra çmime të rëndësishme vendore dhe ndërkombëtare, i cili shoqërohet me një panel diskutimi në mes artisteve që e krijuan filmin dhe publikut në Kino Armata.

Në bashkëpunim me Teatrin Kombëtar do të prezantohen shfaqjet “Gratë” me regji të Nastazja Domaradzka, si dhe “Molly” me regji të Sibel Abdiu. Kurse në bashkëpunim me Teatrin e Qytetit të Prizrenit “Bekim Fehmiu” do të prezantohet shfaqja “Deni dhe Deti i Thellë i Kaltër” me regji të Ana Bateva. E sivjet bashkëpunimi vazhdon me Teatrin Oda, Teatrin Dodona, Teatrin e Qytetit të Mitrovicës, dhe Pallatin e Rinisë. Kurse tek Klubi i Boksit sjellim ekspozitën “Status” nga Mimozë Sahiti, me kurator Albert Heta.

Ndërsa tek Dispanzeri afër QKMF-së në Prishtinë do të prezantohet shfaqja “Sober” me regji nga Butrint Pasha, në të cilën luajnë aktorët e Trupës Artistike Rezidente të Artpolis.

FemArt sjell në Bibliotekën Kombëtare konferencën “Kalle Tutën: Një Konferencë për Jetesë të Guximshme”, që bën bashkë artiste/ë, aktiviste/ë dhe personalitete të shquara në këto panele diskutimi: “Përtej paragjykimeve: Fuqizimi i grave për të tejkaluar stereotipet në vendimmarrje në art dhe në kulturë”, “Paqja dhe siguria: Kapërcimi i frikës dhe ndërtimi i komuniteteve të qëndrueshme”, “Thyerja e stigmës: Shëndeti mendor dhe mirëqenia në kohë sfiduese”.

Në Mitrovicë programi i FemArt realizohet në bashkëpunim me 7 Arte, si dhe Muzeun e Mitrovicës. Aty do të prezantohen dokumentari dhe paneli i diskutimit Biba May “Jo Më” produksion nga Artpolis, shfaqja “Gratë”, si dhe performanca “Olympe et Moi”.  

Edicioni i 11-të do të përmbyllet me koncertin e tre emrave të njohur në skenën e muzikës vjeneze Rina Kaçinari Trio, në përbërje të Rina Kaçinarit, Carles Muñoz Camarero dhe Jörg Mikula, me mysafir special Kori i Grave “Okarina”. Kjo treshe do të prezantojë në FemArt kompozime origjinale që përshkruajnë momentet e ndryshme të jetës trishtimin, dashurinë dhe lumturinë.

Ditët në vazhdim FemArt do të ndajë me ju detajet e programit, përfshirë edhe konceptet e aktiviteteve, për të cilat mund të informoheni në rrjetet sociale dhe webfaqen e Festivalit. / KultPlus.com

“Qytetet Natën”, si perceptim i frikës së grave gjatë ecjes

Nga Alba Ajdarevikj dhe Berat Bajrami

Pas Parisit, Amsterdamit, Bolognas, dhe Bergamos “Qytetet Natën” (Cities by Night), është realizuar edhe në Prishtinë. Përgjatë dhjetë ditëve të Festivalit FemArt, 14-23 Qershor, ky projekt ka bërë bashkë 12 vajza e gra pjesëmarrëse të udhëhequra nga artistja italiane Valentina Medda.

“Qytetet Natën” është një projekt me pjesëmarrëse gra, i cili vë në pah perceptimin e tyre për rrezikun në mjedisin urban. Gra me moshë, racë, etni e prejardhje të ndryshme janë ftuar për të eksploruar rrugët e qytetit të Prishtinës, duke ecur të vetme kur dielli ka perënduar, duke shmangur kalimin e zonave ku nuk ndjeheshin rehat. Duke bërë këtë, secila ripërcaktoi topografinë e qytetit, duke ripërcaktuar kufijtë e tij përmes trupit të tyre të vendosur dhe përvojës së tyre fizike të vendit, por gjithashtu (të pavetëdijshmes) nga prejardhja e tyre kulturore, statusi i tyre ekonomik, besimet dhe paragjykimet e tyre të brendshme.

Projekti ka lindur më 2012 në një rezidencë artistike tre mujore në Paris, megjithatë ka pësuar ndryshime në formë, në paraqitje e në realizim.  

“E kam realizuar vetëm dhe isha ajo që i bëja ecjet dhe krijoja hartën bazuar në frikën time. Më pas kam vazhduar në Amsterdam dhe në një formë e kam deleguar performancën tek dikush tjetër. Kurse në Itali kam pasur mundësi ta zgjeroj edhe më shumë, duke përfshirë persona të tjerë për të zgjeruar perspektivën. Çka na bën të frikësuara neve si gra gjatë natës? Kjo ishte pyetja kyçe. Padyshim se ka rrezik të vërtetë, por ka edhe frikë që është instaluar tek ne. Për mua Qytetet Natën është një projekt për kërcënimet dhe rrezikun, por mbi të gjitha për frikën dhe si mund ta tejkalojmë atë”, shprehet artistja Valentina Medda gjatë një prezantimi për media në edicionin e dhjetë të Festivalit FemArt.

Për dallim nga qytetet e tjera “Qytetet Natën” në Prishtinë u realizua përmes ecjeve të udhëhequra.

“Këtu jemi duke e bërë një format të ri të ‘Qytetet Natën’ përmes ecjeve të udhëhequra. Iu kërkoj vajzave që të dalin ta eksplorojnë qytetin vetëm gjatë natës. Nga qendra e qytetit në periferi, dhe duhet të ndalen kur janë të frikësuara, duke krijuar kështu një kufi të frikës së tyre në hartën e qytetit”, ka thënë Medda.

Në dy ditët e fundit të FemArt 10 këto gra kanë udhëhequr publikun në ecjet e tyre, duke iu përcjellë përjetimet e tyre. Teksa ecja vazhdonte publiku dëgjonte histori të ndryshme përmes dëgjueseve, duke e bërë edhe më reale frikën dhe pasigurinë që gratë e përjetojnë.

“Secili person në publik ka përvojë të veçantë. Secili trup ka përjetimin dhe ngjarjen e vet. Të jesh grua është të jetosh me kalkulime. Më duhet të shkojë në këtë rrugë sepse ka më shumë dritë, apo në atë rrugë sepse ka më shumë njerëz. Gjithmonë i bën këto kalkulime edhe për gjëra të thjeshta, kur të del për kafe apo kur të shkon në market”, shprehet Medda, që ka konceptuar këtë projekt. “frika është cenim i të drejtave, dhe askush nuk duhet të ketë frikë”.

Sugjerimi kryesor i saj për të tejkaluar frikën, qoftë në qytetin e lindjes apo në një qytet të ri, është që të dalin të ecin dhe të ndërtojnë lidhje me atë vend. Të krijojnë kujtime me një vend më familjar. Kështu, edhe vendi që në fillim është dukur si më i rrezikshmi apo më kërcënues, pas një kohe mund të bëhet më i sigurt për atë person.

Njëra nga gratë pjesëmarrëse ka vërejtur është se gjatë ecjeve disponimi i saj shpirtëror ka ndikuar gjithashtu në ndjenjat që i kishte duke ecur. Për shembull, ditën e parë ajo ndjehej më e gëzuar, kështu që ajo kishte më shumë vetëbesim. Ndërsa gjatë ecjes së dytë, që ishte më e mërzitur, ajo nuk ndjehej aq e sigurt gjatë ecjes.

Sidoqoftë, shumë nga këto gra deklaruan që gjatë këtij aktiviteti ato janë bërë më të guximshme dhe më të forta, duke shtyrë kufijtë e tyre dhe qytetit ku ato jetojnë. Madje, njëra nga gratë shtoi se gjatë ushtrimeve, ajo çdo ditë e kishte shtyrë ecjen më tepër, për të fuqizuar veten.

Më 22 dhe 23 qershor ishte koha kur këto gra kishin performancat e tyre. Publiku që kishte shprehur dëshirë për pjesëmarrje u mblodh para Teatrit Kombëtar të Kosovës për t’i marrë udhëzimet e fundit, para se të nisen në rrugëtimin e tyre, të udhëhequr nga një e panjohur. Më 22 qershor u mbajtën dy performancat. Të pajisur me dëgjueset e tyre, një katalog të Festivalit FemArt, dhe një audio të përgatitur nga Valentina Medda, ishin të gatshëm të përjetonin një performancë më të çuditshme se zakonisht. Kjo audio është një kujtim i përvojave dhe opinioneve të grave të tjera në “Qytetet Natën”, të ekzekutuara në edicionet e mëparshme.

Të gjitha gratë patën nga një tjetër pikë filluese, dhe vetëm një person nga publiku mund të përcillte një grua. Gjatë ecjes 20 minutëshe, çdo person nga publiku dëgjoi audion dhe ecte prapa një grua lidere, duke e përcjellë atë deri në fund. Audio, plot me histori të ndryshme dhe zhurma të cilat nganjëherë dukeshin që ishin nga jashtë, i dha një errësirë më të madhe kësaj përvoje. Historitë e grave të cilat ishin përcjellë nga burra të dyshimtë, dhe shpjegimi i mekanizmave mbrojtës që gratë i përdorin kur janë duke ecur vetëm (si, shtrëngimi i çelësave në dorë, ulja e kokës poshtë, ndryshimi i veshjes, etj.) të bëjnë të mendosh më tepër për gjërat që i bëjnë gratë të ndjehen në rrezik.

Në fund të performancës, aty ku përfundon siguria e pjesëmarrëses dhe frika është e theksuar, ajo vizatoi një linjë të bardhë në tokë, për t’u kthyer më pas prapa për ta shikuar personin që iu bashkua në performancë duke i dhënë dorën në të cilën shkruan “Qyteti im mbaron këtu”. Ky sinjal ishte edhe përfundimi i performancës. Publiku që ka ndjekur hapat e pjesëmarrëseve ka përjetuar frikën e grave, duke ecur përgjatë disa kufijve që nuk janë thjesht gjeografikë, por fizikë, emocionalë dhe politikë.

Kjo përvojë, pa dyshim që dallon për një burrë qe është pjesë e publikut, dhe për një grua që veçse e di çfarë ajo apo gratë e tjera bëjnë në momente të tilla. Shumë nga burrat që iu bashkuan performancës shprehen se nuk ishin të vetëdijshëm për rreziqet dhe frikën që gratë përjetojnë gjatë ecjeve natën, qoftë nga burrat në rrugë apo edhe nga qentë, apo edhe vet terri. Edhe vet burrat gjatë këtyre ecjeve teksa përcillnin gratë lidere thonë se nuk ndjeheshin komod. Kurse një nga ata përmendi që edhe pse ata kaluan afër një grupi të burrave të cilët e panë atë duke e përcjellë gruan, asnjë person nga ky grup nuk reagoi lidhur me këtë gjë – diçka që është mjaft shqetësuese.

“Qytetet Natën”, që është përkrahur nga Perform Europe, ka rezultuar me krijimin e një harte me kufijtë e rrezikshmërisë, megjithatë ato janë vetëm perceptim i grave pjesëmarrëse dhe nuk paraqesin rrugët më të rrezikshme të qytetit. Për të shmangur ndonjë keqkuptim artistja ka ndarë përvojën e saj për projektin e realizuar në Bologna.  

“Është bërë një hartë finale me të gjitha kufijtë e rrezikshmërisë, që mund të jetë ndihmë për njerëzit e tjerë, por është vetëm si perceptim dhe jo të tregojmë hartën për të ju thënë se këtu nuk mund të shkoni. Kur e kam bërë projektin në Itali ka pasur njerëz që më kanë pyetur se cilat janë rrugët më të rrezikshme në Bologna, por ju them se kjo ka të bëjë vetëm me perceptimin. Ajo çka është ndryshe këtu është se punoj me njerëz të rinj, është një dinamikë tjetër dhe ngjarjet e përjetimet janë të ndryshme”, është shprehur Medda. 

Kjo frikë, në një mënyrë e instaluar në trupin dhe mendjen e tyre, buron nga paragjykimet apo ndikime të tjera të pavetëdijshme. Kjo vjen si pasojë e ndonjë përvoje të keqe të cilën ato vetë e kanë përjetuar, apo nga ndonjë përjetim i dikujt tjetër për të cilën ato kanë dëgjuar. Frika perceptohet ndryshe nga personi në person, dhe siç njëra nga gratë theksoi: “diçka që mua më duket e frikshme apo më ngjall frikë, nuk i duket e njëjtë dikujt tjetër”. / KultPlus.com

FemArt: Mbrëmja e sotme homazh për Vjosën, nderojmë angazhimin e saj artistik dhe njerëzor

Sot, pas një sëmundje të rëndë, ka vdekur producentja e njohur kosovare, Vjosa Berisha, shkruan KultPlus.

Festivali ‘FemArt’, përmes një njoftimi në rrjetet sociale, ka bërë të ditur se sonte do të nderojnë angazhimin e saj artistik dhe njerëzor.

Postimi i plotë:

“Mbrëmja e sotme është homazh për Vjosën. Për shpirtin luftarak, rezistencën, dashurinë dhe pasionin e saj për artin. Për solidaritetin e saj me të gjitha gratë në Kosovë dhe në botë. Sonte nderojmë angazhimin e saj artistik dhe njerëzor. Pusho në paqe Vjosa!”, thuhet në njoftimin e FemArt.

Flamenko balet nga Barcelona me performancën “LUXURIA” mbyll festivalin FemArt 10, ndërsa përpara saj do të jepet shfaqja “Ora e Vdekjes” në ora 20:30 në Burgun e Muzeut të Prishtinës./KultPlus.com

‘FemArt’ nesër përmbyll edicionin me shfaqjen e baletit “Luxuria”

Në kuadër të festivalit ‘FemArt’ nesër prezantohet edhe shfaqja speciale e baletit “Luxuria” me regji të David Gutiérrez Molina, përcjell KultPlus.

Shfaqja e cila do të luhet në Tetarin Kombëtar të Kosovës do të fillojë nga ora 21:30, dhe njëkohësisht do ta përmbyllë këtë edicion të festivalit.

PREZANTIM SPECIAL: FLAMENKO BALETI “LUXURIA”/ SPANJË
Ora: 21:30 – 23:00
Vendi: Teatri Kombëtar i Kosovës, Prishtinë
Regjisor/Kërcimtar: David Gutiérrez Molina
Regjisore/Kërcimtare: Paula Sánchez Reyes
Kitarë: Jordi Centeno Alfaro
Bateri: Alberto Garrido Lopez
Saksofon: Rafael Palomares Soriano
Këngëtar: Joel Luque Muñoz
Kërcimtaret/ët: Alicia Reyes Gambin, Andrea Amaya Berge, Maria Bardolet Garcia, Alba Soto Díaz, Estefanía Victoria, Maiz Rubio.
Ndriçimi: Daniel Pecellín Vilar
Zërimi: Marcos Prieto Cervera
Menaxher: Jaime Trancoso González
Ilustrimi: Dima Nachawi
Dizajni: Arbër Matoshi

“Luxurîa”, me regji të David Gutiérrez Molina, është një shfaqje e cila ka gjithçka; nga seksi tek skandali, deri tek tronditja totale dhe e paprecedentë, dhe kombinimi i vallëzimit tradicional, atij modern dhe bashkëkohor i flamenkos e bën atë pa dyshim një nga prodhimet e reja më tërheqëse. Sinteza magjepsëse e stileve muzikore, që është kombinim midis muzikës klasike, xhazit dhe flamenkos konvencionale nënkupton që në skenë krijohet një ambient i bukur, lirik dhe megjithatë tragjik, dhe i mbushur me konflikte. / KultPlus.com

Nesër premiera e “Ora e vdekjes”, shfaqja e bazuar në histori të vërteta të të burgosurve politikë në Kosovë dhe Shqipëri

Shfaqja “Ora e vdekjes”, shfaqje e bazuar në histori të vërteta të burgosurve politik në Kosovë dhe Shqipëri, do të jepet premierë në Muzeun e Burgut të Prishtinës më 23 qershor, shkruan KultPlus.

Në kuadër të FemArt, kjo shfaqje do të shfaqet më 23 qershor, për të vazhduar edhe për 3 ditë të tjera.

Më pas, në datat 28, 29 dhe 30 qershor do të vazhdojë në Akademinë e Arteve në Tiranë.

Autorë të shfaqjes janë Ulpiana Maloku dhe Agnesa Mehanolli, ndërsa regjisor është Ilir Bokshi. Në shfaqje do të luajnë Adrian Morina, Albulena Bokshi, Arben Derhemi dhe Kushtrim Sheremeti. / KultPlus.com

filmi

Dita e shtatë e ‘FemArt’ prezanton publikimin e raportit “Gjinia dhe Marrëdhëniet e Pushtetit”

Dita e 7-të e FemArt 10 nisi në Bibliotekën Kombëtare të Kosovës me konferencën dhe publikimin e raportit “Gjinia dhe Marrëdhëniet e Pushtetit” – #Metoo Në Arte: Nga Thirrjet Tek Ndryshimi Strukturor, me autore Marta Keil (IETM), Katie Kheriji-Watts (OTM), i cili synon të trajtojë situatën në lidhje me seksizmin, ngacmimin, ngacmimin seksual, dhe abuzimin me pushtetin në botën e artit evropian.

Ky publikim nga IETM (Rrjeti Ndërkombëtar për Artet Performuese Bashkëkohore), On the Move – OTM, dhe FACE – Fresh Arts Coalition Europe është kulmi i punës së projektit SHIFT mbi Marrëdhëniet Gjinore dhe Pushtetit. Kjo temë përfshin çështje komplekse, si në shoqëri në përgjithësi ashtu edhe në sektorin kulturor. Në dritën e zhvillimeve që nga viti 2017, kur lëvizja #MeToo u ngrit në rëndësi globale, partnerët e SHIFT morën një vendim të përbashkët për t’u fokusuar në ngacmimin seksual dhe abuzimin me pushtetin në botën e artit evropian.

Ky aktivitet u hap nga presidentja e Kosovës, shkëlqesia e saj, dr. Vjosa Osmani – Sadriu, e cila dha një mesazh inspirues për të pranishmit dhe ndjekësit e rrjeteve sociale të FemArt, duke theksuar se secili hap drejt barazisë gjinore ka rëndësinë e vet, dhe të gjithë duhet të angazhohemi për një gjë të tillë.

“Ju falënderoj që nëpërmjet artit keni përzgjedhur që të përçoni mesazhe të rëndësishme për shoqërinë tonë dhe që nëpërmjet kësaj përpjekjeve e keni në qendër të vëmendjes pikërisht fuqizimin e grave dhe vajzave. Për mua dhe për gjithë zyrën time është nder që t’iu mbështesim sadopak në këtë rrugëtim, prandaj jam e sigurt se bashkëpunimi ynë do të intensifikohet çdo ditë e më shumë. Në luftën kundër pabarazive, kundër gjuhës së dhunës, abuzimit seksual, ngacmimit seksual, përdhunimit, paragjykimeve e padrejtësive si rezultat i mosbalancit në aspektin e pushtetit, dhe gjithnjë do të na keni në krah”, është shprehur Osmani.

Sipas saj ashtu siç është evidentuar edhe në raport, po aq sa janë të rëndësishme këto nisma dhe fushata për vetëdijësim, po aq i rëndësishëm është bashkëpunimi me njerëz që kanë pushtet brenda organizatave apo institucioneve, sepse përveç qasjes nga poshtë-lartë ne kemi nevojë për ndryshim strukturor, përmbajtësor e të qëndrueshëm.

“Ka nevojë për guxim të vazhdueshëm, insistim të vazhdueshëm, punë sistematike e këmbëngulje… Duhet ta kemi të qartë se çdo hap që na sjellë më afër realitetit të barazisë është një mundësi më shumë për ta luftuar mentalitetin dhe agresionin e ngacmimit seksual, të dhunës fizike, verbale e psiqike. Çdo hap në këtë drejtim është një hap më afër barazisë gjinore. Vajzat dhe gratë tona meritojnë vend të sigurt në punë, respekt nga të gjithë pa dallim, mirënjohje për punën dhe kontributin e tyre, vlerësim të mundid të tyre, mundësi të barabarta për avancim, garantim të sigurisë dhe ambientit të sigurisë në punë. Le të flasim sot zëshëm e të punojmë çdo ditë me bindje e përkushtim të plotë për më shumë barazi, dinjitet, respekt e fuqizim, si në art poashtu edhe në çdo fushë të jetës sonë pa dallim”, ka deklaruar Osmani.

Themeluesja dhe drejtoresha e Artpolis dhe Festivalit FemArt, Zana Hoxha, falënderoi presidenten për mbështetjen dhe prezencën e saj në një ngjarje kaq të rëndësishme.

Pas fjalëve hyrëse, bashkëautorja e Raportit Katie Watts bëri prezantimin e gjetjeve paraprake të raportit dhe rekomandimeve. Aktiviteti vazhdoi me dy panele diskutimi.

Pjesë e panelit të diskutimit “Ne duhet të flasim: Seksizmi dhe ngacmimi seksual në botën e artit” ishin Reyes Charle Cuellar, Këshilltare për Çështje Gjinore në Zyrën e Bashkimit Evropian në Kosovë, Elva Margariti, Ministre e Kulturës e Republikës së Shqipërisë (TBC), Katie Ëatts, Koordinatore e Kërkimeve dhe Publikimeve – Në lëvizje (OTM) / Belgjikë, Miriam Engel, Koreografe, Valltare, Artiste Performuese / Izrael, Nataša Novaković, Menaxhere Produksioni – Teatri DAH / Serbi, dhe Gazmend Ejupi, Artist, Ligjërues në UBT – (Universiteti për Biznes dhe Teknologji), Drejtor në Galerinë Paper.

Kurse pjesë e panelit të dytë të diskutimit “Krijimi i hapësirave të punës dhe vendeve të punës më të sigurta të artit” ishin Edi Gusia, Kryeshefe Ekzekutive e Agjencisë për Barazi Gjinore, Valdete Idrizi, Drejtore e Drejtorisë së Kulturës në Komunën e Mitrovicës, Vesa Sahatçiu, Këshilltare e Kryetarit të Komunës së Prishtinës për Kulturë, Vjollca Krasniqi, Ligjëruese në Universitetin e Prishtinës & Bashkëkryetare në Qendrën për Studime dhe Hulumtime Gjinore, UP, Visar Krusha, Drejtor i Teatrit të Qytetit të Prishtinës Dodona, Florent Mehmeti, Drejtor i Teatrit ODA.

Siguria në punë dhe ambienti i sigurt për të menduar, vepruar e angazhuar janë të rëndësie të veçantë për të gjithë artistët.

Fotografitë: Rilind Beqa / KultPlus.com

Një shfaqje nga Kosova dhe një tjetër nga Serbia jepen sot në kuadër të festivalit FemArt

Në ditën e gjashtë të Festivalit FemArt do të ketë një shfaqje teatrale nga Kosova dhe një performancënga Serbia, shkruan KultPlus.

Shfaqja teatrore “Burrneshat” me autor, Jeton Neziraj dhe regji të Erson Zymberit shfaqet sonte në Teatrin ODA nga ora 20:00, ndërsa performanca “25 gota verë” me tekst dhe koncept të Dijana Miloševic shfaqet në Shtëpinë e Kulturës, Gustericë (Graçanicë) nga ora 20:00.

Gjithashtu, artistja Valentina Medda vazhdon me aktivitetin e mbyllur për publikun.

Ndërkaq, këtu mund të shihni orarin e plotë për ditët e tjera të festivalit “FemArt”. /KultPlus.com

Sot FemArt 10 sjell performancën “Vals i këputun” në TKK

FemArt 10 sjell sonte sjell performancën “Vals i Këputun” nga ‘was bleibt kollektiv | Gentian Doda’, në Teatrin Kombëtar të Kosovës, përcjell KultPlus.

“Vals i këputun” është frymëzuar nga një këngë e vjetër arbëreshe, e cila ka mbetur në kujtesën tonë kolektive prej shekujsh, si një motiv i mjegullt. Kjo reminishencë e turbullt zgjoi interesin për të hulumtuar dhe krijuar në lidhje me kujtime të paplota, imazhe ‘të balsamosura’ nga burime të panjohura. Me valsin ‘e këputun’ si fill lidhës për këto evokime të papritura, thelbi i tyre mbetet i fshehtë, por i gjallë.

‘was bleibt kollektiv’ është një nismë e koreografit të mirënjohur botërisht Gentian Doda. Një bashkëpunim mes artistësh shqiptarë dhe ndërkombëtarë. Fokusi i tyre qëndron në zbulimin e gjendjes njerëzore nëpërmjet lëvizjes (ose mungesës së saj). 

Data: 17 QERSHOR, 2022 / E PREMTE

20:00 – 20:45

Teatri Kombëtar i Kosovës, Prishtinë

Regjia dhe koreografia:  Gentian Doda

Muzika: Çezar Aliaj

Luajnë: Rosella Pellicciotti, Fjorald Doci, Elton Cefa

Kostumografia dhe dizajnimi i ndriçimit: Gentian Doda

Produksioni: ‘was bleibt kollektiv | Gentian Doda’

Menaxher: Fabrice Edelmann / KultPlus.com

FemArt 10 sjell performancën “Vals i këputun” në TKK

FemArt 10 sjell nesër sjell performancën “Vals i Këputun” nga ‘was bleibt kollektiv | Gentian Doda’, në Teatrin Kombëtar të Kosovës, përcjell KultPlus.

“Vals i këputun” është frymëzuar nga një këngë e vjetër arbëreshe, e cila ka mbetur në kujtesën tonë kolektive prej shekujsh, si një motiv i mjegullt. Kjo reminishencë e turbullt zgjoi interesin për të hulumtuar dhe krijuar në lidhje me kujtime të paplota, imazhe ‘të balsamosura’ nga burime të panjohura. Me valsin ‘e këputun’ si fill lidhës për këto evokime të papritura, thelbi i tyre mbetet i fshehtë, por i gjallë.

‘was bleibt kollektiv’ është një nismë e koreografit të mirënjohur botërisht Gentian Doda. Një bashkëpunim mes artistësh shqiptarë dhe ndërkombëtarë. Fokusi i tyre qëndron në zbulimin e gjendjes njerëzore nëpërmjet lëvizjes (ose mungesës së saj). 

Data: 17 QERSHOR, 2022 / E PREMTE

20:00 – 20:45

Teatri Kombëtar i Kosovës, Prishtinë

Regjia dhe koreografia:  Gentian Doda

Muzika: Çezar Aliaj

Luajnë: Rosella Pellicciotti, Fjorald Doci, Elton Cefa

Kostumografia dhe dizajnimi i ndriçimit: Gentian Doda

Produksioni: ‘was bleibt kollektiv | Gentian Doda’

Menaxher: Fabrice Edelmann / KultPlus.com

Sot nis edicioni i dhjetë i FemArt

Sot nis edicioni i dhjetë i FemArt.

Për dhjetë ditë, FemArt ka përgatitur program të larmishëm.

Hapjen e këtij edicioni e shënon shfaqja premierë “Kosova: Toka e shpirtrave të trazuar”.

Ky projekt nga Trupa Artistike e Artpolis së bashku me artistë të rinj të muzikës dhe dansit vjen përmes fragmenteve të ndryshme poetike apo teksteve të mbushura me dhimbje, kushtrim, shpresë e forcë dhe si imazhe të reziliencës sonë kolektive.

“Kosova: Toka e Shpirtrave të Trazuar” përmes akteve kronologjike përshkruan njërën ndër etapat më të rëndësishme të kosovarëve drejt asaj që e kishin ëndërruar ndër shekuj, lirisë.

Me dy performancat e tyre akrobatike nga Shqipëria ndizet dita e dytë të Festivalit FemArt, më 15.06.2022.

Për të vazhduar me aktivitetin e mbyllur: Punëtorinë “Qytetet Natën” të artistes italiane, Valentina Medda.

Derisa koncerti i këngëtares, tekstshkrueses dhe instrumentistes multi-disiplinare, Christine Salem, e mbyll ditën e dytë të FemArt me performancën e saj në Teatrin Oda.

Tema e ndryshimeve klimatike është me rëndësi për Festivalin FemArt, prandaj në ditën e tretë të edicionit të 10-të ata sjellin punëtorinë “Mozaiku Klimatik” nga Marie Grovel dhe Ben Dida.

Po atë ditë para publikut në Prishtinë do të prezantohet shfaqja “Babai dhe Babai” me autor Jeton Neziraj dhe regji të Kushtrim Koliqit.

FemArt 10 sjell katër aktivitete në Ditën e 4-të për fuqizim, inspirim dhe reflektim.

Dita e 5-të e FemArt 10 sjell në Teatrin Kombëtar të Kosovës shfaqjen “Burrat” nga Portugalia, një komedi për jetën, vdekjen dhe lirinë.

Në ditën e 6-të të Festivalit FemArt dy performanca nga artistët Dijana Milosevic në Graçanicë mban ligjëratë dhe prezanton performancën “25 Gota Verë”.

Ndërsa në Prishtinë zë vend shfaqja “Burrneshat” me autor Jeton Neziraj dhe regji të Erson Zymberit.

“Me “25 Gota Verë”, performancë dhe ligjëratë nga artistja Dijana Milošević, hapet Dita e 6-të e Festivalit FemArt, që do të mbahet në Shtëpinë e Kulturës në Graçanicë. Për të vazhduar me shfaqjen “Burrneshat” në Teatrin Oda në Prishtinë. Shfaqje që trajton fenomenin e burrneshave, nën dritën edhe të debatit të tanishëm mbi çështjet gjinore, konceptin e lirisë, respektivisht mos-lirisë në shoqëritë me vlera, koncepte e konstrukte të ndryshme shoqërore”, thuhet në njoftimin e faqes zyrtare. / KultPlus.com

Nesër nis Festivali FemArt, “Toka e Shpirtrave të Trazuar” hap edicionin e 10-të 

FemArt 10, për dhjetë ditë me radhë, 14-23 qershor 2022, vjen për të shpërfaqur aftësinë e grave artiste, për t’u përmbushur, inspiruar e për të gjetur paqen. 

“Mblidhemi për të festuar një dekadë të njohjes e nderimit të guximit të grave artiste, fuqisë kreative, e angazhimit të tyre për barazi e drejtësi”, thuhet në njoftimin e FemArt. 

Edicionin e dhjetë e hap shfaqja premierë “Toka e Shpirtrave të Trazuar”, më 14 qershor, 2022, nga ora 20:00 në Teatrin Kombëtar të Kosovës. Një performancë e bazuar në poezitë e Shqipe Malushit, të cilat evokojnë kujtimet tona kolektive për mungesën e paqes dhe përballjen me luftën dhe konfliktin si një gjendje konstante për shoqërinë kosovare ndër shekuj e në veçanti ndikimin e saj në traumat tona ndër gjenerata./ KultPlus.com

FemArt sjell në Prishtinë kantautoren dhe instrumentisten multidisiplinare, Christine Salem

Festivali FemArt në edicionin e 10-të sjell në Prishtinë kantautoren dhe instrumentisten multidisiplinare Christine Salem nga Ishujt Reunion.

Me energjinë dhe sharmin e saj Christine Salem përzien instrumentet perkusioniste me meloditë e një violine virtuoze në albumin e saj më të ri “Mersi”, këngë të së cilës do të interpretohen në një mbrëmje të veçantë në Teatrin Oda.

Këngët e saj, të ngjyrosura me blues, maloya apo rock, janë ode për paraardhësit e saj dhe nderojnë gratë, gjersa i këndon shpresës për një botë më të mirë. E pakompromis, por me ndjeshmëri të vërtetë, në forcën dhe butësinë e saj, “Mersi” i ngjan Christine Salem.

Me mënyrën e veçantë dhe personale të jetësimit të këngëve, Christine Salem, ka krijuar 13 tituj të rinj, kryesisht blues, të lindura nga toka, dhimbja dhe historia.

Më 15 qershor duke filluar nga ora 21:00, do të fillojë edhe koncerti i Christine Salem në Teatrin Oda.

Ky aktivitet organizohet nga Artpolis në bashkëpunim me Ambasadën e Francës në kuadër të Festivalit FemArt dhe Festës së Muzikës. /KultPlus.com

FemArt sivjet vjen nën moton “Nga revolucioni në evolucion”

Përmes një komunikate për media, qendra ArtPolis ka njoftuar se evolucioni feminist vazhdon, madje sipas tyre, sivjet edhe më i gjerë e më i plotë.

Sipas njoftimit, këtë vit artistë, aktivistë e feministë vendorë dhe ndërkombëtarë pikëtakohen sërish në Festivalin e parë feminist në Kosovë e më të madhin në rajon, FemArt.

“FemArt 10, për dhjetë ditë me radhë, 14-23 qershor 2022, vjen për të shpërfaqur aftësinë e grave artiste, për t’u përmbushur, inspiruar e për të gjetur paqen. Mblidhemi për të festuar një dekadë të njohjes e nderimit të guximit të grave artiste, fuqisë kreative, e angazhimit të tyre për barazi e drejtësi përmes shfaqjeve teatrore, performancave, baletit flamengo, vallëzimit bashkëkohorë, konferencave, ekspozitave e prezentimeve nga Kosova, Austria, Portugalia, Spanja, Izraeli, Italia e Franca. Një dekadë guxim, krenari e dashuri. Për një dekadë kemi krijuar ngjarje, thyer barriera e ndërtuar ura të reja të paqes në vend, rajon e më gjerë. Jemi rebeluar për të këputur fijet e patriarkatit, e shkundur mendësinë e dëmshme të së vjetrës”, thuhet në njoftim.

ArtPolis thotë se aktivizmi artistik-feminist vjen si një përgjigje për t’u shëruar e kuptuar, për të krijuar e transformuar shoqërinë e jetën, mbi të gjitha për të shkërmuar secilin nocion të normuar mbi pabarazinë.

“Ky angazhim ka frymuar falë dashurisë për artin, aktivizmin, jetën, ekzistencën, barazinë e drejtësinë. Në këtë 10-vjetorë, për dhjetë ditë ejani të festojmë e rebelohemi, argëtohemi e inspirojmë, performojmë e bëjmë thirrje për barazi, drejtësi, fuqizim e njohje të kontributit të grave, artisteve e aktivisteve deri në revolucionin e radhës”, thuhet në njoftim. / KultPlus.com

Mes dhimbjes e krenarisë mbyllet FemArt 9!

Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit(MKRS) ka shkruar se edicioni i nëntë i FemArt-it do të mbetet gjatë në mendjen e artistëve dhe artdashësve, jo vetëm për llojllojshmërinë e aktiviteteve artistike, por edhe për natën e fundit të këtij edicioni.

Tutje MKRS ka shkruar se, gjashtë tetori ishte një natë që kaloi mes dhimbjes e krenarisë, pikëllimit e lutjes. “Dhimbje e thellë për vdekjen e artistit, fotografit dhe mikut Meddy Huduti, dhe krenarisë e mirënjohjes për bashkëpunimin me të”.

Artistët e nderuan Meddyn dhe publikun me një paraqitje të shkëlqyer në skenën e Teatrit Kombëtar me “Cabaret Night”, derisa interpretimi i “La vie en rose” nga Zana Berisha ishte dedikim i veçantë për artistin e veçantë. Meddy u përshëndet me FemArt me një minutë heshtje, duartrokitje, e shënime në librin e kujtimeve në sallën e Teatrit Kombëtar.

Ditë më parë vdiq fotografi i njohur Ahmed (Meddy) Huduti./KultPlus.com

Prishet murali “Shqiponja dy KRENAre”

Prishja e muralit “Shqiponja dy KRENAre” të artistes Orange Girl, e cila e ka realizuar në kuadër të ‘FemArt 9’ në Prishtinë, është konsideruar e papranueshme dhe një veprim i shëmtuar, përcjell KultPlus.

“Kujtdo që nuk mund të tolerojë mendimin ndryshe, i themi se artin nuk mund ta ndalni, mesazhin e tij aq më pak. Tashmë ai ka shkuar tek publiku është bërë pjesë e tij. Shqiponja do të qëndrojë krenare edhe nëse kjo nuk i pëlqen patriarkatit e mirëmbajtësve të tij”, ka shkruar festivali FemArt.

KultPlus ju sjell postimin e plotë të tyre:

Veprim i shëmtuar dhe i papranueshëm prishja e muralit “Shqiponja dy KRENAre”
Veprim i shëmtuar dhe i papranueshëm është prishja e muralit “Shqiponja dy KRENAre” të artistes Orange Girl, e cila e ka realizuar në kuadër të FemArt 9 në Prishtinë.
Kujtdo që nuk mund të tolerojë mendimin ndryshe, i themi se artin nuk mund ta ndalni, mesazhin e tij aq më pak. Tashmë ai ka shkuar tek publiku është bërë pjesë e tij. Shqiponja do të qëndrojë krenare edhe nëse kjo nuk i pëlqen patriarkatit e mirëmbajtësve të tij.
Shqiponjat dy krenare janë vajza/gra krenare çdo ditë, çdo javë dhe muaj të çdo viti. Krenare që janë vajza dhe gra!
Ndër vite shqiponja është paraqitur e përdorur duke i inkuadruar burrërinë, jo vetëm konceptuale, por edhe strukturore – shqiponja me muskuj dhe elemente tjera tendencioze dhe patriarkale në qasje, duke i mohuar kështu feminitetin e saj që shpërfaqet pikësëpari nga emri.
Duke çmitizuar mendësinë seksiste, ne e nxjerrim në pah gjenezën matriarkale, fuqinë dhe elegancën e saj, anën femërore dhe rolin e gruas në ndërtimin e kombit shqiptar – të mohuar ndër vite.
Po, shqiponjat dy krenare kanë gjokse dhe vaginë, thonj e qerpikë dhe janë krenare për gjininë, seksualitetin dhe orientimin seksual të tyre.
Ky intervenim vjen si revoltë ndaj mendësisë patriarkale që i mvishet flamurit, jo vlerave kombëtare që i përfaqëson.
Refuzojmë që ngjyra e kuqe të na simbolizojë vlerën tonë në atë “çarçaf” që ngritet dhe valëvitet nga burrat patriarkal që dhunojnë, shtypin e vrasin vajzat dhe gratë.
Ngjyra e flamurit tonë le të mbetet ngjyra portokalli si revoltë që kundërshton dhunën ndaj nesh.
Rreth flamurit të përbashkuar me shumë qëllime dhe shumë dëshira!
Qëndrojmë krenare, me njëra tjetrën të dashuruara, si dy shqiponja krenare në flamur. / KultPlus.com

‘FemArt’ sjell diskutimin rreth seksizmit në kulturë dhe media

Me moton “F… Seksizmit” në ditën e katërt të festivalit “FemArt 9” u realizua konferenca “Adresimi i seksizmit, ngacmimit dhe ngacmimit seksual në Kosovë” me autore Ariana Qosaj-Mustafa, ku u synua diskutimi në lidhje me adresimin e seksizmit në media dhe në kulturë, në dy degë të gjera ku seksizmi ka arritur të jetë pjesë e përditshme e tyre, me ç’rast kryetarja e Komisionit për Administratë Publike, Pushtet Lokal, Media dhe Zhvillim Rajonal Daorsa Kica-Xhelili, themeluesja dhe kryeredaktorja e gazetës KultPlus Ardianë Pajaziti, regjisorja dhe prodekanja e Fakultetit të Komunikimit masiv në Kolegjin AAB Burbuqe Berisha si dhe gazetarja në Radio Televizionin e Kosovës Kaltrina Rexhepi-Dragusha, kanë ndarë sfidat, ballafaqimet dhe përvojat e tyre personale të cilat janë hasur qoftë në punë apo edhe në jetën e përditshme, shkruan KultPlus.

Duke pasur parasysh se artistë/e dhe aktivistë/e nga komunitetet lokale dhe ndërkombëtare mblidhen për të provokuar, frymëzuar dhe sfiduar në çdo mënyrë të mundshme realitetet aktuale seksiste, duke filluar nga shfaqjet, poezitë dhe vallëzimet, diskutimet dhe konferencat e deri në rebelime, një konferencë e tillë e dëshmoi pikërisht se të drejtat e grave duhet të trajtohen si të drejta të njeriut për të arritur barazinë politike, ekonomike, kulturore, personale dhe shoqërore. Andaj, nëpërmjet formës online dhe fizike, edicioni i 9-të i ‘FemArt’ po vazhdon të sjellë në Prishtinë aktivitete të ndryshme artistike e kulturore në mënyrë që publiku të jetë sa më pranë këtyre çështjeve aktuale që ndodhin çdo ditë në shoqërinë tonë.

Fillimisht, në rolin e moderatores nga festivali “FemArt”, Zana Hoxha nisi diskutimin në kuadër të panelit të titulluar “Seksizmi në kulturë dhe media” duke shpalosur pak për raportin e përgatitur dhe publikuar në organizatën ‘ArtPolis’ me autore Ariana Qosja Mustafa.

“Adresimi i seksizmit në media gjatë përpilimit të raportit sipas autores, Asociacionet e Mediave dhe Komisioni i Pavarur i Mediave kanë refuzuar që të përgjigjen dhe të jenë pjesë e këtij raporti  e që në fakt pikërisht ato institucione duhet të jenë njëfarë lloj zëri i gazetarëve dhe pika lidhëse ndërmjet gazetarëve, institucioneve dhe mediave në Kosovë”, thotë Hoxha.

Tutje, kryetarja e Komisionit për Administratë Publike, Pushtet Lokal, Media dhe Zhvillim Rajonal, Doarsa Kica-Xhelili, ka ndarë përvojën e saj në lidhje me sfidat në të cilat ka kaluar si dhe mendimin në lidhur me atë se çfarë po ndodh në ditët e sotme në kuadër të seksizmit.

“Unë kisha një përvojë të drejtpërdrejtë dhe kjo nuk është as e para dhe as e fundit, për këtë jam e bindur. Ajo që vërej në Kosovë në përgjithësi është që zakonisht zëri i grave në Kosovë ka njëfarë tendence që të tentohet të zvogëlohet duke sulmuar aty ku supozohet që preken më së shumti pra në aspektin moral. Unë nuk e morra shumë seriozisht sulmin që më ndodhi mua për arsye se kur ke një mekanizëm sikur familja apo aspekti profesional, atëherë e ke pak më lehtë të ballafaqohesh me këto çështje”, thotë Xhelili.

Sipas saj, një mbështetje profesionale që duhet të vijë në familje konsiderohet luks dhe fare nuk do të duhej të ishte ashtu.

“Unë nganjëherë kam përshtypjen se reagimet po bëhen për tema për të cilat po vlerësohen se janë popullore. Në rastin tim mendoj se ka qenë shumë lehtë të reagohet për rastin tim e çka shohim vazhdimisht në media është një objektifkim i grave, një gjuhë seksiste duke filluar nga persona të cilat kanë pasur pozita  kryesuese në media, duke vazhduar nga gazetarët, nga politikanë e deri tek fytyrat fetare në Kosovë”, përfundon Xhelili.

Ndërsa, regjisorja dhe prodekanja e Fakultetit te Komunikimit masiv në Kolegjin AAB, Burbuqe Berisha, foli rreth përvojës së saj në lidhje me adresimin në shkollim dhe pozitës së saj si drejtoreshë dhe sfidat që pasojnë pas.

“Si regjisore e parë që kam studiuar në fakultetin e arteve, njëri nga profesorët mu drejtua me pyetjen: ku ke parë femër regjisore? Fuqinë e gruas asnjëherë nuk e kanë krahasuar me atë të mashkullit, por në fakt regjisoret femra në teatër dhe në film janë shumë më të suksesshme se gjinia tjetër. Femrave gjithmonë iu mohohet e drejta. Ndërsa, përballja e dytë ishte nga një koleg pak më i vjetër se unë, kur e ka parë se statusi im ka ndryshuar nga studentja por unë gjithmonë i kam trajtuar me sportivitet sepse mu kanë dukur të parëndësishme”, thotë Berisha.

Sipas saj, ajo ka pasur një babë i cili rendin e femrave e ka pasur më të lartë sesa meshkujve e prandaj edhe veprimet seksiste asnjëherë nuk kanë qenë përshtypje për të.

“Pastaj në teatër kam pasur disa atakime të ndryshme. Ka mjaft gjëra me të cilat ballafaqohemi dhe vazhdojnë ende edhe sot. Ka pasur shumë ballafaqime të ndryshme dhe andaj edhe më ka shtyrë që të përkrahi tutje më shumë gjininë femërore dhe gjithmonë mos me leju që një femër e cila është në rrethin tim, të trajtohen në atë formë”, përfundon Berisha.

Po ashtu, themeluesja dhe kryeredaktore në gazetën KultPlus, Ardianë Pajaziti, ka folur rreth përvojës së saj si gazetare në një kohë ku gazetaria ka qenë një institucion i lartë, dhe jo vetëm.

“Në këto debate do të doja shumë që pjesë të jenë edhe meshkujt sepse gjithmonë po mbetemi brenda vorbullës së grave. Në vitin 1996, kur isha unë gazetare ka qenë shumë ndryshe dhe nuk mund të krahasohet fare. Me themelimin e KultPlus, kur ka pas raste për bashkëpunim atëherë njerëzit u çuditnin se unë isha një drejtoreshë femër, pra assesi me pranu se një grua e udhëheq një medium”, thotë Pajaziti.

Sipas saj, rasti tjetër ka ndodhur me Odën e Aferistëve ku një grua e përgëzoi atë sepse ajo nuk kishte menduar ndonjëherë se një punë kaq të mirë është duke u bërë nga një grua.

“Jemi në një situatë jo të lakmueshme. Në kohën kur e kam filluar gazetarinë unë kam menduar që gazetaria është një institucion i lartë që do ta edukojë shoqërinë kurse tash kemi ardhur në një pozitë që lexuesi është aq i sofistikuar për të edukuar pjesëtarët e një mediumi. Me KultPlus asnjëherë nuk ka ardhur në shprehje që të krijojmë diçka për klikime sepse ashtu jemi munduar që në bazë të kritereve që i kemi vendosur si redaksi, do të thotë që titujt bombastik apo fotografitë bombastike nuk janë pjesë e jona”, thotë Pajaziti.

Për Pajazitin, KultPlus është konsideruar një medium i vetëm që klikohet për tu lexuar d.m.th lexueshmëria e shikuesve qëndron shumë më shumë sesa tek mediumet e tjera.

“Mënyra e plasimit të lajmit në gazetën tonë, është me i thonë ‘Jo’ pares dhe të mirave materiale. Ky panel e ka një peshë shumë të madhe sepse seksizimi ekziston brenda kulturës dhe mediave dhe qasja e tyre vërehet shumë. Ne kemi ardhur në një pikë që rrjeti social Facebook konsiderohet tash si mediumi më i madh në nivel global ku shumica e mediave kanë ardhur në një pozitë ku çdo mendim i gjithsecilit dalin si një lajm me përmbajtje të gjuhës së urrejtjes vetëm për qëndrueshmërinë e tyre”, përfundon Pajaziti.

Kurse krejt në fund, gazetarja në Radio Televizionin e Kosovës, Kaltrina Rexhepi-Dragusha është shprehur se mediat krijojnë gabime shumë të mëdha, për të cilën duhet të luftohet për një ndryshim.

“Si një vazjë e re kur fillova punë me kontratë gjatë studimeve, unë kam dëshirë të vesh take dhe në punë kishin krijuar një përshtypje që gazetarja duhet të vishet shumë thjesht dhe me patika. Ishte fundviti në punë dhe dhurata ime nga një koleg ishin një parë papuqe të rrafshëta që nënkuptonte se taket e mia gjoja se po i pengonin atyre gjatë punës. Përshtypja e dytë tjetër ishte në Kuvend ku një koleg mu drejtua në pamjen time se si isha e rregulluar tej mase”, thotë Dragusha.

Sipas saj, mediat krijojnë gabime shumë të mëdha duke filluar nga gratë e pozitave nga më të ndryshmet e andaj ajo do të ishte shumë e lumtur që klikimet të mos vlerësohen aq shumë dhe të luftohet në këtë kuadër.

“FemArt” është festivali i parë feminist në Kosovë dhe më i madhi në rajon ku çdo vit mbledh rreth 200 artiste dhe aktiviste nga Kosova dhe Rajoni. Festivali ka arritur të përmbush qëllimin për të krijuar një atmosferë ku artistet ndihen të mirëpritura për të shfaqur artin e tyre, të frymëzuara nga tema shoqërore, si dhe të krijojë një platformë dinamike ku publiku mund të mësoj për problemet shoqërore me të cilat ballafaqohen gratë dhe vajzat në Kosovë, rajon dhe më gjerë.

Po ashtu, festivali përdoret si një platformë për inicimin dhe paraqitjen e ideve dhe krijimeve që sjellin përpara konceptet feministe dhe zhvillimin e tyre në Kosovë, si dhe evokimin e të drejtave të barabarta dhe ndërtimin e paqes ne rajon. / KultPlus.com

Ms.Indefinite sjell në ‘FemArt’ performancën ‘Marigona nuk e qëndis më flamurin’, dedikim për Marigona Osmanin

Flonja Haxhaj

Me titullin ‘Marigona nuk e qëndis më flamurin’, artistja Ms. Indefinite, ka paraqitur në festivalin ‘FemArt’ performancën artistike e cila i është kushtuar Marigona Osmanit, 18-vjeçares nga Ferizaj e cila u vra nga partneri i saj, Dardan Krivaqa, shkruan KultPlus.

Artistja Ms.Indefinite, me anë të aktivizmit të saj artistik përmes video-performancave/instalacioneve, avokon për të drejtat e gruas në Kosovë.

Ms. Indefinite flet për KultPlus duke dhënë detaje për veprën e cila është realizuar në kuadër të ‘FemArt’ në oborrin e Gjykatës Themelore në Ferizaj.

“Video-performanca e titulluar  “Marigona Nuk e Qëndis Më Flamurin” i dedikohet Marigona Osmanit, 18-vjeçares nga qyteti i Ferizajt e cila u vra në mënyrë mizore duke u dhunuar fizikisht për dy ditë rresht nga partneri i saj Dardan Krivaqa.” – thotë Ms.Indefinite për KultPlus.

Kjo video-performancë, shfaq vetë artisten duke qëndisur në flamurin kuq e zi në oborrin e Gjykatës Themelore në Ferizaj me mesazhin se e pamja e Marigonës do të qëndrojë e hapur në këtë ambient deri në shqiptimin e dënimit me burg të përjetshëm për dorasin që ia mori jetën.

“E pamja për Marigonen do të qëndrojë e hapur tek Gjykata Themelore në Ferizaj deri në shqiptimin e dënimit me burg të përjetshëm! Kurse Ngushllimi për kryeshnosh është Neni 173, pika 1.3 dhe 1.4 i Kodit Penal nr. 06/L-074 të Republikës së Kosovës.” – thotë artisja për KultPlus duke shpjeguar mesazhin e alegorisë artistike të kësaj vepre.

Ndërkaq, ‘Marigona Nuk e Qëndis Më Flamurin’ është prezantuar në ditën e dytë të festivalit ‘FemArt’, që organizohet nga Qendra për Art dhe Komunitet – Artpolis. Edicioni i sivjetëm, i cili ka temën ‘Fuck Sexism’, ka filluar të hënën dhe do të vazhdojë aktivitetet deri më 6 tetor.

Sot në kuadër të këtij festivali është hapur edhe ekspozita ‘Breathe’ e kuratorit Berat Bajrami.

Më poshtë KultPlus ua sjell performancën artistike ‘Marigona nuk e qëndis më flamurin’ nga artistja Ms.Indefinite:

Dita e dytë e ‘FemArt’, hapet ekspozita ‘Breathe’ nga Berat Bajrami

Në ditën e dytë të festivalit ‘FemArt’ të organizuar nga Qendra për Art dhe Komunitet – Artpolis, është hapur ekspozita ‘Breathe’ nga kuratori Berat Bajrami, shkruan KultPlus.

Kjo ekspozitë, për shkak të pandemisë, ka ardhur për publikun në dy forma, ku artdashësit kanë mundur ta vizitojnë fizikisht në Galerinë e Fakultetit të Arteve dhe online në llogarinë e ‘FemArt’ në Facebook.

Ekspozita ‘Breathe’ nderon jetën si tërësi, e shenjtëron atë, e si rrjedhojë ju përkulet shpëtimtarëve. Ekziston një problem i përbashkët, për pasojë ekziston një bashkësi e arteve. Fryma është përbashkuese. Abstraktja bëhet dëshmi, bëhet e paraqitshme, ajo që ishte e padukshme. Gjërat marrin kuptim tjetër, ndoshta të plotë në kohë izolimi. Ndonjëherë lindja e ka kundrejt vdekjen dhe e kundërta. Shkeputja është vazhdimësi dhe makthi shpesh bëhet realitet. Ështe kohë pandemie, çiftëzimi bëhet njëzim, kur lëvizja ndalon por vetëm për disa momente. Prapëseprapë forca të mbërthen, dhe gjithçka fillon e rrjedhë edhe njëherë si mëparshem.”- është e shkruar në hyrje të kësaj ekspozite.

Ekspozita ‘Breathe’, përvec kuratorit Berat Bajrami, përfshijnë vepra të tjera nga artistë si Renea Begolli, Luiza Thaqi, Ani Manana Matevossian, Lumturie Krasniqi, Ellen Frank, Butrint Morina, Suzanne Eind Gaskell, Ragini Upadhyaya, Lara Saget.

Ndërkaq, festivali ‘FemArt’ do të vazhdojë dëri më datë 6 tetor./KultPlus.com