Shkrimtari Ali Jasiqi lindi në Jasiq të Junikut më 1937. Shkollën fillore në Junik e në Deçan. Shkollën Normale e filloi në Gjakovë dhe e kreu në Prishtinë. Në Prishtinë kreu Fakultetin filologjik – gjuhë e letërsi shqipe, shkruan KultPlus.
Ka punuar gazetar në të përditshmen “Rilindja”, kryeredaktor i revistë për kulturë, art e letërsi “Fjala”, drejtor i Njësisë punues të revistave në kuadër të NGBG “Rilindja” dhe kryeredaktori i revistës letrare “Jeta e re”. Ka qenë sekretar dhe kryetari i Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës.
Me shkrime letrare filloi të merret si nxënës. Në fillim ka shkruar poezi dhe proza, për t’u kushtuar mandej kritikës letrare dhe studimit. Vjershën e parë e botoi në “Zani i rinisë” më 1957.
Ka përgatitur për botim përmbledhjen e tregimeve “Ago Jakupi dhe rrëfime të tjera“ të Mitrush Kutelit, botuar nga Enti i Teksteve dhe Mjeteve Mësimore të Kosovës më 1967, tregimet “Talush Efendia” të Zekeria Rexhës (të nënshkruara me pseudonimin Ramë Zuka), botuan nga “Rilindja” në vitin 1973, përmbledhjen e poezive për fëmijë “Lulet e para” të Fahredin Gunges dhe Bedri Hyses, ka përgatit disa numra tematik të revistës letrare “Jeta e re”, qoftë vetëm apo edhe me bashkëpunëtor etj. Ka bashkëpunuar me të gjitha revistat letrare që botoheshin në gjuhën shqipe në ish Jugosllavi. /KultPlus.com
Fadil Vokrri njihet si “Legjenda e futbollit shqiptar” dhe mbetet futbollisti më i njohur dhe i adhuruar në Kosovë.
Në vitet ’80 Fadil Vokrri arriti kulmin e karrierës se tij. Ai e filloi karrierën e tij si futbollist me KF Llapi të Podujevës dhe më vonë kaloi tek KF Prishtina dhe luajti për një periudhë edhe me KF Partizani i Beogradit. Ai pati mundësi të arrinte edhe më shumë në karrierën e tij. Në vitin 1987 klubi i futbollit Juventus ishte i interesuar për të dhe i propozoi nënshkrimin e një kontrate disa vjeçare. Në atë vit Fadil Vokrri ishte vlerësuar si futbollisti më i mirë i vitit në Jugosllavi. Mirosllav Bllazhevic, trajneri i KF Prishtina e vlerësonte Fadil Vokrrin si sulmuesin e qendrës më të mirë në Jugosllavi. Mirëpo, në atë kohë Fadil Vokrri u thirr për të kryer shërbimin e detyruar ushtarak. Sipas ligjit jugosllav, sportistët jugosllavë nuk mund të luanin jashtë Jugosllavisë në qoftë se ata nuk kishin kryer shërbimin e detyruar ushtarak përpara moshës 27 vjeç.
Fadili i rrethuar nga tifozët
Gjatë periudhës së shërbimit ushtarak ai luajti për KF Partizani i Beogradit. Në atë kohë Fadil Vokrrit iu propozua të luante edhe për Dinamo e Zagrebit. Fadil Vokrri e shpjegon kështu pse vendosi të luante për KF Partizani dhe jo Dinamo e Zagrebit: “Pikërisht “Partizani”, ka qenë ekipi i parë që ka shprehur interesim për mua. Arsyeja për të kaluar në radhët e “Partizanit”, së pari ka vendosur afërsia kilometrazhe Prishtinë-Beograd, pastaj siç dihet atëbotë të ish-Jugosllavisë, “Partizani”, ka pasur shumë simpatizues në Kosovë, sepse ky ekip gjithnjë kishte ndonjë shqiptar të aktivizuar në klub. Për nga shikueshmëria “Partizani” ka pasur Kosovën, Malin e Zi, Maqedoninë, tri qendra kryesore për rekrutimin e lojtarëve. Edhe unë si fëmijë, si çdo moshatar i imi isha simpatizues i “Partizanit” të Beogradit, d.m.th. si shumica e kosovarëve, andaj këto ishin arsyet që unë kalova në radhët e ekipit të “Partizanit”. Kushtet që më pat ofruar ky ekip ishin shumë të mira, e qe besa edhe “Prishtina”, me transferimin tim tek “Partizani”, nuk është ndarë keq për nga “leku”, kështu që të gjitha komponentët u përmbushën që unë të bëhem lojtar i ekipit të “Partizanit”. Kam kaluar mirë në këtë ekip, mirëpo nuk kanë munguar edhe provokimet e ndryshme. Si p.sh. atëbotë kur minatorët e Trepçës, hynë në zgafellë, TV Vesti nga Beogradi, në emisionin në gjuhën shqipe në orën 17:00, më kanë ftuar që unë të bëja thirrje, që minatorët të dalin nga zgafella (kjo është hera e parë që këtë po e bëj publike), më janë paraqitur dy-tri herë emra të ndryshëm të sferës së politikës, mirëpo unë u thashë se nuk merrem me politikë dhe se janë politikanët të cilët mund të bëjnë thirrje …”.
Flamurtari – Partizani i Beogradit
Petro Ruci, lojtar i Flamurtarit të Vlorës e kujton kështu atë ndeshje dhe Fadil Vokrrin: “Detyra që na dha trajneri Leonidha Çuri ishte që unë dhe Rrapo Taho të koordinojmë veprimet tona për të ruajtur mirë sulmuesit më të rrezikshëm të Partizanit të Beogradit Milko Gjurovski dhe Fadil Vokrri. Për vetë mënyrën e lojës, që u krijua, më takoi mua të luaj ndaj bashkatdhetarit tim Vokrri. Ai ishte një lojtar i shpejtë, i fortë fizikisht, kërcente shumë në ajër dhe e godiste mjaft mirë topin me kokë. Ai ishte një futbollist mjaft i vështirë për çdo mbrojtje kundërshtare. Si i tillë, ai ishte i vështirë edhe për ne.”
Fadil Vokrri kujton nga këto 2 ndeshje: “Në takimin e parë që e zhvilluam në Vlorë, ekipi i “Partizanit”, ka qenë shumë i dobët, ku humbëm 2:0. Në Kavajë i kam 30 familje kushëri, babai im komunikonte me ta nëpërmjet letrave dhe ekipi ynë më të arritur në Vlorë, një natë para ndeshjes, kanë qenë 2000 tifozë, që më prisnin. Për mua ishte diçka madhështore, me këtë rast dua të falënderoj trajnerin tim në atë kohë Fahredin Jusufin (ish-trajner i Partizanit), i cili më dha leje speciale që të dal dhe të përshëndetem me atë tifozëri që më prisnin. Tani kur po flas po më rrëqethet trupi dhe bashkë me ta kam bërë dikund 1000 fotografi, ndoshta dikush brenda nga klubi më ka përcjellë, mirëpo lejen ma dha Jusufi. Ndërsa sa i përket lojës ““Flamurtari”, me plotë meritë fitoi 2:0″, ndërkaq në ndeshjen e kthimit në Beograd, Fadil Vokrri, shënoi golin e dytë, si dhe në Vokrrin shkaktohet penalltia, “Partizani” udhëheq 2:0, ekipi ynë luan shumë mirë, e po ashtu edhe Fadil Vokrri, njëri ndër lojtarët më të mirë në terren, mirëpo në fund të takimit Sokol Kushta shënoi gol, pastaj portieri i “Flamurtarit”, Arapi, ka qenë në formë shumë të mirë, kështu që “Partizani”, u eliminua nga garat. Humbja e “Partizanit” ka qenë shumë e rëndë, u pasqyrua shumë keq, ku thuhej se si është e mundur që një ekip si “Flamurtari”, ta eliminojë ekipin e “Partizanit” të Beogradit, me famë të madhe, kështu që vërtet humbja në Beograd, u përjetua shumë rëndë. Kjo u pasqyrua menjëherë në lojën për Kupën e ish-Jugosllavisë, kundër “Iskres” (anëtar i Ligës së Dytë), ku humbëm, kështu që humbja ndaj “Flamurtarit”, na destabilizoi në tërësi”.
Vokrri ka luajtur 12 ndeshje me ekipin përfaqësues të Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë dhe ka shënuar 5 gola.
Fadil Vokrri luan për një periudhë kohe për NIM, Francë.
Në vitet 1990-1992 luajti për ekipin e futbollit Fenerbahçe të Turqisë dhe korri shumë suksese për këtë ekip.
Pas përfundimit të karrierës si futbollist, Fadil Vokrri u vendos me banim në Francë, ku u bë trajner i një ekipi futbolli të ligës së dytë.
Pas një kohe të suksesshme atje, Fadili u kthye në Kosovë dhe u bë president i Federatës së Futbollit Kosovar, FFK.
Vdiq në Prishtinë papritmas më 9 qershor 2018, pas një ataku kardiak.
Pas vdekjes së Vokrrit, stadiumi në vitin 2018 u riemërtua nga Stadiumi i Qytetit në Stadiumin “Fadil Vokrri”. Ndërsa, kujtojmë se sot shtatorja e legjendës së sportit shqiptar dhe ish-presidentit të Federatës së Futbollit të Kosovës (FFK), do të përurohet në stadiumin “Fadil Vokrri”. / KultPlus.com
Pashë në ëndër gjenezën time nën djersët e gjumit, duke çpuar Lëvoren që rrotullohej, të fortë si muskuli I një motori në trapano, duke u transportuar Te shëmbëllimi dhe te trari i nervit.
Prej gjymtyrësh të bëra me përmasa krimbi, i hequr qafe Prej mishit kryeneç, i limuar Nga të gjitha veglat e barit, metal Prej diejsh në natën që njerëzit shkrin.
Trashëgimtar i venave ku valon pika e dashurisë, E shtrenjtë në kockat e mia një qenie, unë Bëra xhiron e globit të trashëgimisë sime, udhëtim Në klasë të parë, te njeriu që u ingranua gjatë natës.
Pash në ëndër gjenezën time dhe prapë vdiqa, shrapnel I ngulur në zemrën në lëvizje, e grisur Në plagën e qepur dhe erë e mpiksur, vdekje Me maskë në gojën që gëlltiti gazin.
Esnaf në vdekjen time të dytë dallova lartësitë, Vjelje thikash dhe bimësh helmuese, ndryshk Gjaku im mbi të vdekurit e temperuar, duke forcuar Luftën time të dytë për tu shkëputur nga bari.
Dhe në lindjen time ishte infektues pushteti, i dyti Rresureksion i skeletit dhe Veshje e re për shpirtin lakuriq. Virilitet Rrodhi nga e dhimbshmja dhimbje.
Pashë në ëndër gjenezën time nën djersët e vdekjes, i rënë Dy herë në detin që ushqen, jo më i freskët Në ujin e kripur të Adamit derisa, shëmbëllim I një force të reje njerëzore, unë të kërkoj diellin. /KultPlus.com
Erich Maria Remarque ishte romancier gjerman që krijoi shumë vepra rreth tmerreve të luftës. Romani i tij më i njohur, “Të gjithë të qetë në Frontin Perëndimor” (1928), për ushtarët gjermanë në Luftën e Parë Botërore, u bë filmi fitues i Oskarit. Libri i tij e bëri atë një armik të nazistëve, të cilët djegën shumë nga veprat e tij, shkruan KultPlus.
Në çdo kohë ka breza të humbur, rini të djegura. Dhe Erih Maria Remark, e dinte fare mirë këtë. Jo sepse ai ishte profet, por sepse përjetoi dy luftëra, pa t’i shuheshin një nga një shokët, prej çmendurive të nazizmit. “Gjithmonë besoja se çdo njeri ishte kundër luftës-derisa e kuptova se kishte edhe disa që ishin në favor të saj; në radhë të parë, ata që nuk kishin nevojë të shkonin në luftë !”, – shkruan në një prej veprave të tij shkrimtari. Në 25 shtator 1970, Erich Maria Remark vdiq në një spital të Lokarnos nga një atak në zemër . Një shkrimtar, vepra e të cilit nuk njeh moshë. Një vepër humane, prej të parit sukses “Asgjë e re nga fronti i Perëndimit” e që vijoi si një fill lidhës në gjithë krijimtarinë e tij. Një vepër anti luftë, që do të bëhej shkak i përndjekjeve nga nazistët, të cilët pasi i morën vitet më të bukura të rinisë në luftë, e detyruan të largohej nga vendi, i konfiskuan dhe dogjën librat, e dënuan në mungesë, i vranë të motrën, madje i hoqën dhe nënshtetësinë. “Do të kalojnë edhe shumë vjet, ndoshta edhe dhjetëvjeçarë, dhe Remarku do të vazhdojë të lexohet nëpër botë, sepse, fatkeqësisht, breza të humbur, do të ketë në njëfarë mënyre gjithmonë”, – shkruan përkthyesi Robert Shvarc në pasthënien e romanit “Obelisku i Zi”, një ndër 5 veprat e përkthyera prej tij në shqip (“Tre shokët”, “Shkëndija jete”, “Harku i Triumfit”, “Asgjë e re nga fronti i perëndimit” dhe “Obelisku i zi”) .
Remarku lindi në 22 qershor 1898 në Osnabryk të Gjermanisë. Një vit, pasi kishte filluar kolegjin si mësues, në nëntor të vitit 1916 shkruhet në ushtri. Plagoset nga një granatë në këmbën e majtë, krahun e djathtë dhe në qafë. Atëherë fillon të punojë për një roman mbi luftën. Del nga spitali, për të kaluar në batalionin e parë të këmbimit, në regjimentin 78 të ushtrisë në Osnabrück. I jepet medalja “Ylli i Ferrit”, klasi i parë, në Duisburg nga ana e Këshillit të Punëtorëve dhe Ushtarëve të Osnabrückut, por shkarkohet nga ushtria dhe heq dorë nga medaljet dhe dekorimet. Rifillon studimet e lëna për gjysmë dhe më pas punon për pak kohë si mësues filloreje.
Në 29 janar të vitit 1929, publikohet si libër “Asgjë e re nga fronti i perëndimit” në Berlin. Ndërkohë punon për dy vepra paralelisht. Në 29 prill vjen shfaqja e parë e filmit “Asgjë të re nga fronti i perëndimit” me regji të Lewis Milestone, i cili për herë të parë shfaqet në Gjermani në muajin dhjetor. Ka reagime nga nacional-socialistët e Gjermanisë të udhëhequr nga Joseph Goebbels. Fimi ndalohet dhe çohet për kontroll në Berlin. Në vitin 1931 propozohet për Çmimin Nobel për paqen. Një vit më vonë fillon punën për një nga kryeveprat e tij “Tre shokët”. Në 10 maj ndalohen të gjitha librat e Remarkut në Berlin dhe në nëntor policia konfiskon “Asgjë e re nga fronti i perëndimit”. Në vitin 1938 publikohet në gjermanisht “Tre shokët” në Amsterdam dhe në 20 maj vjen shfaqja e parë kinematografike e këtij romani me regji të Frank Borzage.
Në 4 korrik çatdhetarizohet nga Gjermania dhe disa muaj më vonë edhe bashkëshortja e tij Ilse Jutta Zambona. Nis punën për “Harkun e Triumfit”. Në shtator të vitit 1939 shkon në Los Angelos ku do të nisë një histori dashurie me Marlene Dietrich. Atje njihet me Greer Garson, Orson Welles, Igor Straëinsky, Arthur Rubinstein, Lion Feuchtwanger, Emil Ludwig, Thomas Mann, Bertolt Brecht, Cary Grant, Luggi Wolff e Brigitte Neuner-Wolff dhe shumë artistë të tjerë emigrantë. I jep fund lidhjes së ngushtë me Marlene Dietrich dhe disa muaj më vonë do të krijojë një lidhje të shkurtër me Greta Garbo. Në shtator të vitit 1942 zhvillon një takim me zv/ presidentin amerikan Wallace për të diskutuar mbi një aksion të mundshëm anti-fashist. Në tetor të vitit 1943 vendoset përfundimisht në New York. Në 15 dhjetor: Elfriede Remarque (e motra) dënohet me vdekje nga Gjykata Naziste për “sabotim” dhe vritet në Berlin, lajm të cilin shkrimtari e mësoi dy vjet më vonë. Në 25 gusht 1944 përfundon versionin e parë të “Harkut të Triumfit”, i cili botohet në muajin dhjetor në Neë York dhe disa muaj më vonë edhe në gjermanisht.
Shumë shpejt fillon të punojë mbi romanin “Kohë për të jetuar, kohë për të vdekur”. Është koha kur shëndeti i tij fillon të lëkundet. Fillon mjekimet dhe mëson se ka diabet. Në janar të vitit 1952 botohet romani “Shkëndijat e Jetës” në New York, ndërsa në gjermanisht botohet në muajin korrik. Në dhjetor fillon punën mbi romanin tjetër “Obelisku i Zi”, i cili botohet në vitin 1956. Interpreton rolin e mësuesit në filmin e bazuar mbi romanin e tij “Kohë për të jetuar, kohë për të vdekur”. Në vitin 1962 boton “Qielli nuk ka preferenca”, ndërsa dy vjet më vonë “Një natë në Lisbonë”. Në 25 prill të vitit 1967 i jepet “Großes Verdienstkreuz”, Medalia e vlerave më të larta nga Republika Federale e Gjermanisë. Në 25 shtator 1975 vdes në klinikën Sant’Agnese në Locarno. /KultPlus.com
Këtë javë Facebook më kujtoi se pesë vite më parë, në stinën e verës, kam lexuar pikërisht këtë libër, që pastaj më çoi tek “Revolta e Atlasit”. Eshtë një nga klasikët e të gjitha kohërave, që edhe pse i shkruar në vitin 1943 ende është i freskët. I përkthyer në mënyrë mjeshtërore nga Amik Kasoruho, romani rrëfen historinë e një arkitekti të ri rebel, betejën e tij kundër standardeve konvencionale dhe një histori aspak skematike dashurie, një hero atipik dhe ngre në kult individualizmin përballë filozofisë së turmave.
“Kujtime 1885 – 1925” – Eqerem Bej Vlora
Për të mbetur tek leximet “e rënda”, një libër voluminoz historie mund të lexohet më mirë se kurrë në ditët e pushimeve. Kujtimet e Eqerem Bej Vlorës është një ndër botimet më të mira në këtë fushë, një nga dëshmitë më interesante për këdo që dëshiron të njohë të shkuarën tonë në një nga periudhat më pak të njohura e njëkohësisht më të trazuara të historisë sonë. Kujtimet e shkruara në gjermanisht, janë përkthyer në shqip nga Afrim Koçi.
“Mikesha gjeniale”- Elena Ferrante
Për të qëndruar tek librat voluminozë, por për t’u kthyer tek letërsia, katër volumet e Elena Ferrantes janë një zgjedhje mjaft e mirë për pushimet. Tamam tamam, dalin e teprojnë për gjithë verës, sepse pasi lexon vëllimin e parë “Mikesha gjeniale” nuk mund të rrish kurrsesi pa lexuar tre të tjerët. Ata që kanë pritur deri tani, kanë fatin t’i lexojnë njëherësh, ndryshe nga ne të tjerët që këtë sagë napoletane e kemi ndarë në dy vera dhe dimra, nga një botim në tjetrin. Eshtë një nga historitë më të bukura që është shkruar ndonjëherë jo thjesht për miqësinë, por për një botë të tërë femërore.
“Tre shokë” – Erih Maria Remark
Kur vjen puna tek miqësitë, është titulli i parë, që të vjen në mend. Më i miri, për t’u rilexuar në verë. Ndonëse nuk është best-seller i nivelit ndërkombëtar, për arsye nga më të ndryshmet, është ndër librat më të dashur të shqiptarëve. Ndoshta për shkak të përkthimit mjeshtëror të Robert Shvarcit, ndoshta për shkak të melankolisë dhe fatalizmit të Remarkut, ndër më të spikaturit e “autorëve të brezit të humbur”. Në sfondin e një Gjermanie mes dy luftërave botërore, miqësia e shokëve të bërë bashkë nën armë dhe historia e dashurisë mes Robertit dhe Patit vijojnë të magjepsin edhe në ditët e sotme. Do të përloteni po njëlloj në fund, edhe në rileximin e dhjetë… “Pastaj erdhi mëngjesi – dhe ajo nuk ishte më”.
Gabriel Garcia Marquez– “Dymbëdhjetë tregime pelegrine”
Nga seria e rileximeve ose për ata që për arsye të ndryshme e kanë humbur botimin e viteve “90, libri me tregime të Marquez-it, përkthyer në shqip nga Mira Meksi përmban disa nga më të njohurat e tij: “Udhë të mbarë, zoti president”, “E shenjta”, “Avioni i bukuroshes së fjetur”, “Pajtohem me qira për të parë ëndrra”,”Fantazma gushti”, “Maria Dos Prazeres”, “Vera e lumtur e zonjës Forbes”, “Drita është si uji”, “Gjurmët e gjakut tënd mbi dëborë”. Në Barcelonë, një prostitutë e vjetër që trajnon qenin të qajë në varrin që ka zgjedhur për veten; në Vjenë, një grua që fiton jetesën duke parë ëndrra që parashikojnë të ardhmen; në Paris një grua që vdes pasi ka përshkruar qiejtë e gjysmës së botës me gishtin që pikon gjak; në Madrid dy vëllezër që mbyten teksa notojnë në dritë. Dymbëdhjetë histori mjeshtërore rreth jetëve të latino – amerikanëve me një kombinim të pazakontë të melankolisë, ngulmit, hidhërimit, dashurisë dhe të mbinatyrshmes, si gjithë letërsia magjike e Amerikës latine.
Isabel Allende- “Ishulli nën det”
Realizmi magjik është i preferuari im kur vjen puna për leximet e pushimeve. “Ishulli nën det” veç shezlongut më la dhe një natë pa gjumë, e kam lexuar me të njëjtën drithërimë si dikur “Shtëpinë e Shpirtrave”. Një roman i vendosur në Santo Domingo, Haitin e sotëm në vitin 1770, në mes të fushave të kallamit të sheqerit, në një botë skllevërish e sundimtarësh të bardhë, me zgjime dashurie e pasioni, plot me personazhe: ushtarë, skllevër luftëtarë, priftërinj vudu dhe murgj katolikë, zonja të rënda dhe kurtizane, piratë dhe fisnikë të rënë nga vakti, mjekë dhe bukuroshë dembelë… Me gjithë përbërësit e një romani që nuk shqitet nga dora.
“Bastardja e Stambollit”- Elif Shafak
Nëse Isabel Allende do të ishte turke dhe do të kishte jetuar në Stamboll, me siguri në vend të “Shtëpisë së Shpirtrave”, do kishte shkruar “Bastarden e Stambollit”. Një lloj realizmi tjetër magjik, ky i Elif Shafak, në një tjetër shtëpi të banuar vetëm me gra në Stamboll, ku në vend të fantazmave të Klarës së Allendes këtu enden xhindet e mira e të këqija, ku botët femërore dhe jetët e pazakonta ndërthuren me një histori të madhe dhune historike, si ajo e genocidit turko – armen dhe ku humori i zi bëhet bashkë me shijet e ushqimeve.
“Flokëkuqja”- Orhan Pamuk
Nuk do kisha mbërritur kurrë të rrëmoja shkrimtarët turq, po të mos ishte për Orhan Pamukun. “Flokëkuqja” është më i fundit roman i tij, që luan me mitet e Lindjes dhe të Perëndimit, atë të Edipit të Sofokliut (atëvrasjes) dhe Rustemit e Syhrabit (djalëvrasjes). Duke vendosur në qendër një grua flokëkuqe që vërtit botën e vogël të rrëfimit, Orhan Pamuku ngre një histori të mrekullueshme të dashurisë së përbotshme babë e bir, duke përfshirë në të shndërrimin e Stambollit dhe të vetë kësaj bote të madhe.
“Origjina”- Dan Brown
Për një enciklopedi të plotë, por edhe për të mbajtur frymën pezull nga kapitulli në kapitull Dan Brown është më i miri. Ndaj dhe zakonisht është i pari që zgjedh për të lexuar në verë (ndodh që ta ruaj librin nëse del në dimër, thjesht sepse e di që do të m’i bëjë pushimet më të bukura). Sërish në këtë roman, profesori Robert Langdon rikthehet në një tjetër aventurë me simbole të fshehura, vrasës, gra të bukura dhe çështje nga më thelbësoret në botë. Kësaj radhe pyetja është ajo e para, zanafilla: nga jemi krijuar? Një tjetër përplasje e shkencës me fenë, në një tjetër udhëtim, kësaj radhe nëpër Spanjë, nga Bilbao në Madrid dhe Barcelonë.
“Hija e erës”- Carlos Ruis Zafon
Për ta mbyllur po në Barcelonë. Me një histori që flet për një libër të mallkuar, për njeriun që e ka shkruar, për dikë që ka rrëshqitur nga faqet e një romani për ta djegur atë, për tradhti dhe miqësi të humbur. Është historia e dashurisë, e urrejtjes dhe e ëndrrave që gjejnë strehë nën hijen e erës, një histori që fillon dhe mbaron në një varrezë që quhet “varreza e librave të harruar”. Ky libër bëri që pena e Zafonit të kthehej në strehëzën më të dashur të atyre që e duan ende leximin. “Librat janë si pasqyrat, ku gjejmë vetëm atë që kemi brenda nesh dhe leximi përfshin mendjen dhe zemrën, që po bëhen gjithmonë e më të rralla”, thotë autori në fund të romanit: një thënie që të nxit të mos e vendosësh më në raft, por ta mbash përpara syve, si për të të kujtuar që jeta nuk mjafton për të lexuar të gjithë librat që do të doje./ KultPlus.com
Dan Brown është një nga shkrimtarët më të shitur në ditët tona dhe proza e tij vjen si produkt i gërshetimit të fantazisë, ngjarjeve historike dhe misterit, shkruan KultPlus.
Dan Brown lindi më 22 qershor 1964 në New Hampshire. Është autorë i disa librave të suksesshëm, midis të cilëve renditen Kodi i Da Vinçit dhe Engjëj dhe Djaj. Para se të merrej me shkrimin e librave ai ishte mësues i gjuhës angleze.
Dan Browni jeton dhe shkruan në Massachusetts në SHBA. Ai dhe bashkëshortja e tij (Blythe) janë njohës të mirë të historisë dhe kulturës evropiane. Librat e tij karakterizohen nga tema e zbulimit të aventurave misterike, të bazuara jo gjithmonë në ngjarje dhe personazhe të vërtetë.
Brown është ndër autorët më të përkthyer edhe në gjuhën shqipe, njëherësh edhe i preferuar nga mijëra lexues. /KultPlus.com
Të shkëputur plotësisht nga idetë tona dhe të varur nga teknologjia. Mos ndoshta e gjithë kjo po na “budallalleps”?
Kështu ka ngritur pyetjen një studim i MIT në Boston, “A është ChatGPT i dëmshëm për trurin?”
Ky studim ka zbuluar se mënyra se si krijojmë përmbajtje me trurin tonë ose me ndihmën e inteligjencës artificiale, që ndryshon thellësisht jo vetëm rezultatin përfundimtar, por edhe mënyrën se si funksionon truri ynë.
Si ndikon mënyra e punës në trurin tonë?
Grupi që punoi vetëm me kapacitetet e veta mendore (“brain-only”) aktivizoi zona të trurit që lidhen me krijimtarinë, përpunimin e kuptimit dhe vetë-monitorimin, të gjitha funksione thelbësore për të gjeneruar, planifikuar dhe rishikuar ide. Ndërkohë, ata që përdorën Google aktivizuan kryesisht korteksin okcipital dhe vizual, pra zona që përpunojnë informacionin vizual të marrë nga ekrani.
Por më interesante ishte ajo që ndodhi me përdoruesit e ChatGPT: ata aktivizuan kryesisht zona të trurit të lidhura me funksione automatike dhe më pak krijuese, duke u mbështetur në një strukturë të jashtme për të prodhuar përmbajtje.
Rezultatet: Konformizëm dhe distancim nga përmbajtja
Të dhënat tregojnë se ata që punuan vetëm me trurin e tyre prodhuan punë të ndryshme, të larmishme dhe origjinale. Ndryshe nga ata që përdorën inteligjencën artificiale, të cilët krijuan tekste të ngjashme dhe thuajse identike me njëri-tjetrin.
Një fakt tronditës: 83% e pjesëmarrësve që përdorën ChatGPT nuk ishin në gjendje të citojnë asnjë fjali nga puna e tyre vetëm pak minuta pas dorëzimit. Kjo tregon një mungesë të lidhjes emocionale dhe mendore me përmbajtjen, si dhe një përqendrim të tepërt në përsëritjen e informacionit të gjeneruar jashtë vetes.
Përkundrazi, shumica dërrmuese e atyre që punuan pa AI ishin në gjendje të kujtonin dhe citonin pjesë të rëndësishme të punës së tyre, duke treguar një lidhje më të fortë me përmbajtjen dhe procesin krijues.
AI nuk ndihmon në përvetësimin e koncepteve
Përdorimi i AI, thotë studimi, i kthen njerëzit në “mbledhës” të ideve që nuk i përvetësojnë vërtet. Kur tekstet u vlerësuan si ese shkollore, algoritmet e inteligjencës artificiale i vlerësuan më lart tekstet e krijuara nga AI. Por mësuesit, vlerësuesit njerëzorë, i njohën menjëherë këto tekste dhe i vlerësuan më pak.
Eksperimenti që nxjerr në pah “borxhin kognitiv”
Në një fazë të katërt të studimit, grupet u shkëmbyen: ata që kishin përdorur gjithmonë AI duhej të shkruanin pa ndihmë, ndërsa grupi tjetër mund të përdorte ChatGPT. Rezultatet ishin tronditëse: grupi i mësuar me AI pati shumë vështirësi për të aktivizuar aftësitë e veta krijuese, duke treguar një “borxh kognitiv”, pra një mungesë ushtrimi mendor.
Vetëm 2 nga 10 persona të këtij grupi ishin në gjendje të kujtonin një element të vetëm nga një tekst i mëparshëm, ndërsa grupi që kishte punuar pa ndihmë më parë shkëlqeu në krijimin e përmbajtjes, madje edhe kur përdori ChatGPT.
Truri më i “plogët” nga përdorimi i tepërt i AI
Edhe elektroencefalografia konfirmoi: ata që ishin mësuar të mbështeteshin te AI tregonin një aktivitet më të dobët cerebral kur u lanë pa ndihmë. Mendja e tyre dukej më pak kreative, me më pak gjykim dhe kujtesë të thellë. Në të kundërt, ata që kishin punuar në mënyrë të pavarur arritën të përforcojnë kapacitetet e tyre duke përdorur AI në mënyrë komplementare.
Përfundimi: AI si mjet, jo si mbështetje kryesore
Studimi përmbyllet me një paralajmërim: kur njerëzit riprodhojnë pa reflektuar sugjerimet e AI, ata heqin dorë nga përvetësimi i ideve dhe rrezikojnë të përvetësojnë perspektiva të cekëta ose të shtrembëruara. Në thelb, bëhen më të manipulueshëm nga propaganda ose interesa të ndryshme.
Ky studim ngre një pikëpyetje të madhe për arsimin, universitetin dhe vetë demokracinë: një shoqëri e lirë, e aftë të mendojë dhe të gjykojë në mënyrë të pavarur, duhet të përdorë inteligjencën artificiale vetëm pasi të ketë ushtruar dhe zhvilluar në mënyrë të qëndrueshme inteligjencën natyrore./klanhd/ KultPlus.com
Pamje të pazakonta kanë qarkulluar të shtunën në rrjete sociale: oxhaket e KEK-ut pa tym, një skenë që shumë qytetarë nuk e kujtojnë të ketë ndodhur në dy dekadat e fundit.
Kjo situatë vjen pas një reduktimi drastik të prodhimit të energjisë nga Korporata Energjetike e Kosovës, e cila këtë fundjavë ka funksionuar vetëm me bllokun A3, me një kapacitet prej 110 megavatësh.
Ky kapacitet ka mbuluar vetëm rreth 10 për qind të konsumit të përgjithshëm të vendit, duke e lënë pjesën tjetër të nevojave energjetike të mbuluara nga importi.
Mungesa e prodhimit nga KEK-u u reflektua menjëherë në ambient – në Obiliq dhe Prishtinë u shënua përmirësim i ndjeshëm i cilësisë së ajrit.
Pamjet ajrore të publikuara nga droni tregojnë një KEK ndryshe nga ç’jemi mësuar ta shohim: pa re të dendura tymi që zakonisht mbulojnë qiellin e Obiliqit.
Për shumë qytetarë, kjo ishte një fotografi simbolike e kontrastit mes ndotjes së zakonshme dhe potencialit për një mjedis më të pastër.
KEK-u, për shkak të teknologjisë së vjetruar dhe bazimit të prodhimit në linjit, është cilësuar si një nga ndotësit më të mëdhenj në vend, sidomos gjatë muajve të dimrit kur konsumi është më i lartë dhe blloqet punojnë me kapacitete të plota.
Situata e rënies së prodhimit vendor ka ngritur shqetësime të mëdha për sigurinë energjetike të vendit/Telegrafi/ KultPlus.com
100 të rinj vullnetarë nga gjimnazet e Tiranës, Durrësit dhe Kamzës janë bërë pjesë e shkollave verore, të cilat po pilotohen në 10 shkolla në këto bashki.
Ministrja e Arsimit dhe Sportit, Ogerta Manastirliu ndau sot në rrjetet sociale dëshmitë e disa prej vullnetareve të angazhuara në këtë program të cilat tregojnë se sa u shërben kjo eksperiencë e re.
“Duke u kujdesur për më të vegjlit dhe duke i udhëhequr në aktivitete artistike, sportive e kulturore, ndërsa vetë marrin një përvojë që do t’u vlejë gjithë jetën”, u shpreh Manastirliu.
Shkolla verore nisi më 16 qershor për nxënësit e klasave I-V për një periudhë dyjavore.
Këtë vit shkolla verore pilotohet për herë të parë për 1 mijë nxënës, të cilët do të përfitojnë nga shërbimet dhe programet e larmishme që do të ofrohen në këto shkolla.
Shkollat ku po pilotohet ky program janë: “Emin Duraku”, “Kosova”, “Lasgush Poradeci”, “Avni Rustemi”, “Andrea Stefani”, “Kiço Blushi”, “Qazim Turdiu”, “Klodian Tanushi” në Tiranë, “Halit Çoka” në Kamëz dhe “Eftali Koçi” në Durrës./ KultPlus.com
Ishte një ditë e zakonshme e një udhëtimi drejt Londrës. Por 12 qershori i vitit 2025 u kthye në datën e një prej tragjedive më të mëdha ajrore. Një avion i kompanisë Air India, fluturimi AI171, u rrëzua pak minuta pas ngritjes nga aeroporti i Ahmedabadit, duke shkaktuar të paktën 270 viktima.
Kjo ishte tragjedia ajrore më e rëndë e dekadës.
Kamera e sigurisë së aeroportit tregon momentin kur avioni ngrihet dhe menjëherë më pas bie me shpejtësi të madhe.
Avioni ra mbi një godinë konvikti të një kolegji mjekësie, duke shkaktuar dhjetëra viktima edhe mes studentëve në tokë. 241 nga 242 pasagjerët dhe ekuipazhi ndërruan jetë. Vetëm njëri mbijetoi.
Ekipet e emergjencës shkuan menjëherë në vendngjarje. Viktimat u dërguan në spitalin civil të Ahmedabadit. Korridoret janë të mbushura nga dhimbja e familjarëve.
Autoritetet indiane u bënë thirrje të afërmve të sillnin mostra ADN-je për identifikimin e viktimave.
Drejtori Ekzekutiv i “Air India”, Campbell Wilson, deklaroi: “Ne e kuptojmë që njerëzit janë të etur për informacion. Ju lutemi të dini se ne do të vazhdojmë të ndajmë informacion të saktë dhe në kohë sa më shpejt të jetë e mundur.”
Ai tha se hetimet do të kërkojnë kohë dhe konfirmoi se në aeroplan ndodheshin 169 shtetas indianë, 53 britanikë, 7 portugezë, 1 kanadez dhe 12 anëtarë të ekuipazhit.
Kryeministri britanik Keir Starmer shprehu ngushëllimet nga Londra.
“Zemrat dhe mendimet tona janë absolutisht me miqtë dhe familjet e të gjithë atyre që janë prekur, të cilët do të jenë absolutisht të shkatërruar nga ky lajm i tmerrshëm.”
Mbreti Charles III dhe anëtarë të tjerë të familjes mbretërore mbajtën shirita të zinj gjatë paradës “Trooping the Colour” në nderim të viktimave.Kryeministri indian Narendra Modi inspektoi vendin e rrëzimit dhe vizitoi të plagosurit, si dhe të mbijetuarin e vetëm të katastrofës.
Viseashkumar Ramesh, 40 vjeçar nga Britania, ishte ulur pranë daljes së emergjencës, në ulësen 11 A.
“Gjithçka ndodhi para syve të mi. Nuk e di se si mbijetova. Për njëfarë kohe mendova se edhe unë do të vdisja. Por kur hapa sytë, kuptova se isha gjallë dhe u përpoqa të liroja rripat nga sedilja dhe të ikja nga ku të mundesha. Stjuardesa dhe të tjerët vdiqën para syve të mi.”
Bhoomi Chauhan, një pasagjere që kishte planifikuar të udhëtonte me fluturimin, nuk arriti në kohë. Trafiku ia shpëtoi jetën.
“U ndjeva plotësisht e mpirë… dhe nga njëra anë, po falënderoja Zotin që më shpëtoi, por kuptova se incidenti që ndodhi ishte i tmerrshëm.”
Zyrtarë të Boeing dhe të dy institucioneve më të rëndësishme të Shteteve të Bashkuara të Amerikës që merren me sigurinë dhe rregullimin e transportit ajror, Bordi Kombëtar për Sigurinë në Transport (NTSB) dhe Administrata Federale e Aviacionit (FAA), ndodhen në Indi.
Ata po ekzaminojnë gjithçka ka mbetur.
Kutia e zezë e avionit Boeing 787-8 Dreamliner u gjet dy ditë pas aksidentit. Ministri indian i aviacionit deklaroi se ato do të ndihmojnë për të zbardhur çfarë ndodhi para dhe gjatë rrëzimit. “Ekipi i AAIB (Dega e Hetimit të Aksidenteve Ajrore) beson se deshifrimi i kutisë së zezë do të japë një pasqyrë të thellë të asaj që ka ndodhur në të vërtetë gjatë procesit të rrëzimit ose momenteve para vetë rrëzimit”, tha ministri indian i Aviacionit, Rammohan Naidu.
Trupat e pajetë të viktimave filluan të kthehen në familjet e tyre. Mbi 41 viktima u identifikuan përmes ADN-së. Disa familje, si ajo e 14-vjeçarit Akash Patni, u desh të prisnin ndërsa autoritetet kryenin analizat e ADN-së për të identifikuar të vdekurit. Nëna e djalit dhe të afërmit e tjerë nuk e reshtën vajtimin për të.
Mjeku i Spitalit Civil të Ahmedabadit, Rajnish Patel, tha më 16 qershor se deri më tani, janë identifikuar 87 viktima dhe 47 familje kanë marrë trupat e të afërmve të tyre që vdiqën në aksident.
“Midis trupave që mbërritën këtu në spital nga vendi i rrëzimit të Air India, u kryen me sukses 92 përputhje të ADN-së, nga të cilat 87 individë janë të identifikuar sepse ka duplikime në mostra.”
Kur ka kaluar një javë, hetimet vazhdojnë, ndërsa dhimbja nuk shuhet. Qytetarë, zyrtarë, familjarë dhe një botë e tronditur përulen para një prej tragjedive më të rënda të historisë së aviacionit në vitet e fundit./Klan News/ KultPlus.com
Me dinjitarë të tjerë Të shërbej përulët, Nga xhelozia vrer Mezi lëvrij buzët. Fjala dot s’e shuan Gojën time eshkë, Pa ty e humb toruan – I zbrazët ajri krejt.
Nuk ndjej më xhelozi, Por ty të dashuroj, Vetveten time fli Xhelatit po ia çoj. Të quaj, nuk ma mban, As gaz, as dashuri, Një tjetër, egërshan, Në gjak më kanë shti.
Një grimë koh’ më shumë Dhe do ta them në sy, Jo gaz, por torturë Unë vij të gjej tek ti. Dhe krejt sikur një krim Më ndjell tek ti aq brishtë Gjithë joshje, rebelim, E njoma gojë vishnjë.
Pra, kthehu shpejt tek unë, Pa ty jam i tmerruar, Më fort se kaq kurrë S’të kam adhuruar; Dhe krejt çfarë po kërkoj, E shoh e përmallohem, Xheloz më s’do të jem – Por ty të përgjërohem.
Gjinari mirëpriti sërish qindra vizitorë në festën tashmë tradicionale “Miqtë e Malit”, e cila u zhvillua nën kujdesin e posaçëm të kryetarit të Bashkisë Elbasan, Gledian Llatja.
Aktiviteti, i kthyer prej vitesh në një ndër ngjarjet më të dashura të verës, solli gjallëri, trashëgimi dhe argëtim në zemër të Shpatit.
Shijet bio nga prodhimet vendase, mjaltë, reçelra dhe erëza malore u prezantuan në një panair ku natyra takohej me traditën.
Artizanatet shumëngjyrëshe, punuar me pasion nga gratë e zonës, i dhanë festës shpirtin e duarve shqiptare. Dhe si gjithmonë, muzika nuk mungoi. Artistët më të dashur të skenës ndezën atmosferën me një koncert energjik, ku nuk munguan as vallet, as duartrokitjet.
Kryetari i Bashkisë Elbasan, Gledian Llatja, falënderoi të gjithë të pranishmit për pjesëmarrjen dhe mbështetjen, mes të cilëve edhe turistë të huaj që kishin zgjedhur të vizitonin Gjinarin dhe të përjetonin nga afër bukurinë natyrore, kulturën dhe mikpritjen vendase.
Gjatë aktivitetit, u vu në dukje edhe transformimi që ka pësuar Gjinari falë investimeve të Bashkisë Elbasan, që nga rehabilitimi i qendrës së fshatit, deri te mbështetja për bujtinat vendase, të cilat sot janë kthyer në një burim të rëndësishëm për zhvillimin e turizmit malor në zonë.
“Miqtë e Malit” nuk është vetëm një festë, është një thirrje për t’u rikthyer te natyra, për të përjetuar kulturën dhe për të çmuar vlerat që na bashkojnë./ KultPlus.com
“Festa e grurit” është një prej festave më të bukura tradicionale që organizohet në fshatin Pojan të Fierit dhe që përkon me një nga punët më të rëndësishme bujqësore, korrjen dhe shirjen e grurit.
Këtë vit, “Festa e grurit” shenjoi edicionin e saj të shtatë, duke bërë bashkë fermerë, myzeqarë, turistë vendas dhe të huaj që u bënë bashkë për të shijuar këtë aktivitet të veçantë që është kthyer tashmë në një traditë të përvitshme.
Kryeministri Edi Rama, ndau sot pamje nga “Festa e grurit”, ndërsa e ka cilësuar Myzeqenë si “Hambarin e Shqipërisë”.
Festa e Grurit përcjell një trashëgimi mijëvjeçare duke e kthyer atë në një ngjarje moderne, që bashkon punën, kulturën dhe gëzimin popullor. Si trashëgimtarë të atyre ritualeve, në këtë edicion të shtatë të “Festës së grurit”, jo vetëm festohet korrja dhe buka, por edhe lidhja e Myzeqesë me historinë, kulturën dhe identitetin.
Festa e Grurit organizohet nga Bashkia e Fierit nëpërmjet Drejtorisë së Artit dhe Kulturës, me mbështetjen e Fondit Shqiptar të Zhvillimit, nën kujdesin e veçantë të kryetarit të bashkisë së Fierit, Armando Subashi.
Ajo që e bën unike këtë festë është fakti se çdo element i saj ka lidhje ngushtësisht me grurin dhe bukën, paradat e mbi 400 vajzave të stiluara me grurë, parada e mekanikës bujqësore që ka lidhje me grurin.
Kjo festë tradicionale myzeqare ka një vizitueshmëri të lartë, e cila shkon deri në 4000-5000 vizitorë gjatë një mbrëmjeje./atsh/ KultPlus.com
Bujar Qamili, artisti i njohur shkodran, Nderi i Kombit, dhuroi emocione të forta në një natë magjike për publikun e tij të zemrës, në koncertin recital të mbajtur mbrëmjen e djeshme në sheshin para bashkisë Shkodër.
Nën moton “Qejfi bahet me shkodranë”, qindra qytetarë dhe turistë krijuan një atmosferë unike, duke kthyer këtë ngjarje në një festë të paharrueshme për Shkodrën.
Koncerti zgjati për disa orë dhe solli në skenë emra të njohur të muzikës shqiptare si Artiola Toska, Shkëlzen Jetishi dhe Mateus Frroku, të cilët u pritën me duartrokitje të gjata nga një publik që nuk ndaloi së kënduari.
Në përfundim të koncertit, Bujar Qamili, falënderoi publikun shkodran për dashurinë dhe energjinë e jashtëzakonshme që i dhuroi gjatë gjithë mbrëmjes.
Edhe këngëtarët e ftuar e cilësuan pjesëmarrjen në këtë koncert si një privilegj të veçantë, për të ndarë skenën me një emër të madh të muzikës shqiptare.
Kjo mbrëmje muzikore e organizuar nga Bashkia dëshmoi se Shkodra është jo vetëm qyteti i artit dhe kulturës, por edhe i mikpritjes dhe festës./atsh/ KulPlus.com
Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja mori pjesë në Panairin e parë të Librit Shqip në Preshevë.
“Privilegj e kënaqësi, nder e krenari të jesh në Preshevë si ministër i Qeverisë shqiptare, me porosinë e veçantë dhe vëmendjen e Kryeministrit Edi Rama, në tokën ku kultura shqiptare jetohet me kaq dashuri e përkushtim, çka na frymëzon e na motivon të jemi edhe më pranë e të bëjmë edhe më shumë për sfidat që na bashkojnë”, u shpreh ministri Gonxhja.
Ai falënderoi kryetaren e Komunës së Preshevës, Ardita Sinani dhe gjithë komunitetin e Luginës së Preshevës për mikpritjen e ngrohtë në Panairin e parë të Librit Shqip në Preshevë.
Gonxhja bëri të ditur se së shpejti, MEKI do të lidhë një marrëveshje bashkëpunimi enkas për Preshevën, që do të mundësojë projekte e programe shkëmbimi profesionale, ture e eksperienca krijuese, mbështetje teknike e promovim traditash, arti, kulture e trashëgimie./ atsh/ KultPlus.com
Të hënën në orën 11:00 mblidhet sërish Kuvendi i Kosovës me të njëjtën arsye –konsituimin.
Nesër regjistrohet tentative e 36-të ku deputetët e zgjedhur do të tentojnë ta funksionalizojnë parlamentin, njofton Klankosova.tv.
Seanca e 35-të që u zhvillua të shtunën, dështoi me të njëjtën arsye, mosvotimi i komisionit të fshehtë për votimin e kreut të Kuvendit të Kosovës.
Deputetja e betuar e AAK-së, Time Kadrirjaj tha të shtunën pas dështimit të seancës se moskonstituimi i Kuvendit të Kosovës po bëhet qëllimshëm nga ana e Lëvizjes Vetëvendosje.
Kalendari turistik i eventeve verore edhe këtë vit vjen i harmonizuar në aplikacionin TEA (Tourism Events of Albania).
Ministrja e Turizmit dhe Mjedisit, Mirela Kumbaro ftoi sot të gjithë të interesuarit ta instalojnë këtë aplikacion, për të mos humbur asnjë nga aktivitetet turistike që zhvillohen në vend.
Kumbaro vlerësoi se TEA është aplikacioni shqiptar që e çon turizmin përtej kufijve, ndërsa vuri në dukje se përdoruesit e këtij aplikacioni vijnë nga 126 shtete të botës.
“TEA udhëton kudo ku ka dëshirë për të zbuluar Shqipërinë, prandaj përdoruesit e saj vijnë nga 126 shtete të botës, sepse Shqipëria nuk është vetëm një destinacion, por një ndjesi që e merr me vete kudo”, u shpreh ministrja Kumbaro.
Aplikacioni TEA këtë sezon veror ofron një përvojë të përmirësuar dhe më gjithëpërfshirëse për të gjithë ata që dëshirojnë të eksplorojnë bukuritë natyrore dhe kulturore të vendit.
Versioni më i fundit i TEA-s, Guidës Digjitale 360° për turizmin në Shqipëri, përmban: informacion të detajuar mbi plazhet publike dhe private përgjatë të gjithë vijës bregdetare shqiptare; Imazhe, përshkrime dhe koordinata të sakta për secilin destinacion bregdetar; Mundësi raportimi të shkeljeve apo problematikave, duke e kthyer aplikacionin në një mjet bashkëpunues mes turistëve dhe institucioneve; Evente kulturore, sportive dhe tradite, për të promovuar dimensionin shumëplanësh të turizmit në Shqipëri; Shërbime utilitare, që ndihmojnë turistët në planifikimin dhe orientimin gjatë udhëtimit të tyre në Shqipëri.
TEA nuk është thjesht një aplikacion informativ. Ai përfaqëson një filozofi të re të zhvillimit të turizmit, të bazuar në teknologji, transparencë dhe përfshirje qytetare. Përdoruesit tashmë kanë një burim të besueshëm në telefonin e tyre, që jo vetëm i orienton drejt përvojave më të mira, por edhe i fuqizon për të ndikuar pozitivisht në përmirësimin e shërbimeve.
Duke ndërtuar ura midis trashëgimisë natyrore, kulturës dhe teknologjisë, Shqipëria po pozicionohet gjithnjë e më shumë si një destinacion inteligjent dhe mikpritës në hartën e turizmit ndërkombëtar./atsh/ KultPlus.com
Amfiteatri Antik i Durrësit është kthyer në një skenë ndërkombëtare të kulturës dhe traditave popullore.
Mbrëmjen e së enjtes nisi Festivali Ndërkombëtar i Muzikës dhe Valleve, ku rreth 400 artistë nga vende të ndryshme të Evropës pritet të sjellin muzikën, vallet dhe kostumet tradicionale të vendeve të tyre, si dhe një atmosferë të bukur në qytet.
“Ky festival e ka nisur rrugëtimin në Durrës që nga viti 2016. Çdo vit kemi më shumë pjesëmarrës që sjellin kulturën e tyre dhe njohin atë shqiptare. Sivjet kemi vendosur të sjellim edhe një edicion tjetër në Sarandë, në muajin tetor”, tha Zoran Strezovski, organizator i festivalit.
Në natën e parë të festivalit u ngjitën në skenë grupet nga Polonia, Bullgaria, Lituania, Rumania dhe Shqipëria.
“Jemi nga Polonia, përfaqësohemi me dy grupe. Është hera e dytë që vijmë këtu dhe na pëlqen shumë atmosfera”, artist nga Polonia.
Ky festival është tashmë një ngjarje e përvitshme që ka zënë vend të rëndësishëm në kalendarin kulturor të qytetit dhe synon të vazhdojë edhe gjatë verës, duke e kthyer Durrësin në një pikë takimi të kulturave botërore./euronews.al/ KultPlus.com
Muzika mund të jetë vajtuese, e qetë, agresive, por mbi të gjitha ajo duhet dëgjuar me zë të lartë. Mendoni për koncertin më të mirë që ju keni marrë pjesë ndonjëherë. Muzika është melodioze dhe të bën për vete, por kur ktheheni në shtëpi, ju vëreni zukatje në veshë nga tingujt e fortë të melodisë. Tani, imagjinoni muzikantët, që veshët e tyre kanë më shumë ekspozim, shumë më të shpeshtë me tingujt. Rasti më i veçantë i kësaj liste është ai Ludwig van Beethoven. Viti 1802 është një vit shumë i vështirë për të pasi e dashura e tij Xhulieta Guiciardi të cilës i kishte kushtua “Sonata nën Dritën e Hënës” e lë dhe bashkë me të edhe dëgjimi i tij, i cili kishte filluar t’i shfaqë probleme që prej vitit 1796. Trishtimi i tij ishte aq i madh sa që kompozon “Testamenti i Hailingestatit” dhe ua dërgon dy vëllezërve të tij me lutjen që të lexohet dhe të kryhet pas vdekjes së tij. Fillon duke thënë: “O njerëz që më konsideroni dhe më gjykoni te ligë dhe gjysmënjeriu sa shumë padrejtësi më bëni. Zemra ime që kur isha fëmijë ishte e dhënë pas Mirësisë. Ndihesha gati të realizoja gjëra të mëdha. Por mendoni se këtu dhe gjashtë vite më ka goditur një fatkeqësi e pakorrigjueshme… Kisha vendosur të jepja një fund. Vetëm arti më përmbajti. Më dukej e pamundur të braktisja botën pa përfunduar çfarë isha destinuar të japë”. Megjithatë, këta muzikantë kanë arritur të krijojnë muzikë që do ta kujtoni për tërë jetën.
Neil Young
Neil Young (lindur më 12 nëntor, 1945), është një kantautor kanadez, i cili është konsideruar si një nga muzikantët më me influencë të gjeneratës së tij. Ai ka lënë gjurmë të pashlyeshme në botën e muzikës dhe zë një vend të veçantë në muzeun e “The Rock and Roll Hall of Fame and Museum”, që ndodhet në Ohio, USA. Në këtë muze shpaloset historia e disa artistëve, producentëve më me influencë që kanë kontribuar në industrinë e muzikës dhe veçanërisht të zhanrit të muzikës Rock and Roll. Young ka qenë nderuar nga muzeu “Hall of Fame” si solo artist në vitin 1995 dhe si anëtari i bandës “Buffalo Springfiled”, grup amerikan i muzikës rok. Këngët më të bukura janë baladat “Heart of Gold” dhe kryevepra e “hard rock” është “Cowgirl in the Sand”, e cila ka pasur një kritikë të suksesshme dhe popullaritet të pabesueshëm. Nëpërmjet të gjithave, ai ka vuajtur nga “tinnitus” – “zukatje në veshë”, shqetësim i përbashkët për muzikantët e muzikës rok and roll, e cila konsiston në një tringëllimë të vazhdueshëm në vesh. Young ka krijuar mbi 30 albume unike.
Ozzy Osbourne
John Michael “Ozzy” Osbourne (lindur më 3 dhjetor, 1948) është një kantautor anglez, karriera e të cilit shtrihet më shumë se 40 vjet. Osbourne konsiderohet si një nga pionierët e parë të bandës “Black Sabbath” të muzikës “heavy metal” dhe mbetet një nga muzikantët më të suksesshëm i të gjitha kohërave. Gjithashtu, ai është edhe organizuesi i “Ozzfest”, festival që zhvillohet çdo vit në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, e cila mirëpret grupe të ndryshme të muzikës “heavy metal”. Pavarësisht nga sukseset e tij, Osbourne vuan nga humbja e dëgjimit. Në dhjetor të vitit 2010, Osburne shiti më shumë se 100 milionë disqe në të gjithë botën. Po në vitin 2010, fitoi “Literary Achievement”, çmim i dhënë nga Sony Pictures Studio, Kaliforni.
Phil Collins
Philip David “Phil” Collins (lindur më 30 janar të vitit 1951) është një kantautor, pianist, aktor. Këngëtari britanik u bë i famshëm si si vokalist dhe baterist me grupin e rrokut “Genesis”. Këngët e tij kanë qenë në vendet e para të hitparedeve në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe në Britaninë e Madhe në periudhën midis 1978 dhe 1994. Mbas dyzet vitesh suksesi, muzikanti legjendar ka bërë të ditur se ai po vuan nga një sërë problemesh me shëndetin vitet e fundit. Dëgjimi i tij është dëmtuar nga të luajturit live dhe ka pasur shqetësime me shtyllën kurrizore, gjë e cila bën të pamundur uljen e tij sërish në bateri.
George Martin
George Martin (3 janar, 1926) është një producent, kompozitor dhe muzikant anglez. Shpesh herë ai është referuar si “the Fifth Beatle” – “Bitellësi i Pestë”, titull që i është vënë falë punës së tij si producent i albumeve origjinale të grupit të famshëm “The Beatles”. Gjithashtu, ai është konsideruar si një nga producentët më të mëdhenj i të gjitha kohërave, ku 30 herë radhazi ka qenë në krye të hitparedit anglez dhe 23 herë në hitparedin amerikan. Martin ka kompozuar edhe kolonat zanore të filmave “Yellow Submarine” 1968, dhe “Live and Let Die” 1973. Ai ka marrë shumë çmime nderi ndër to më i fundit është “Doctor of Music” nderuar nga Universiteti i Oxford-it më 29 qershor të këtij viti. Si Collin ai është i detyruar të tërhiqet nga muzika për shkak se dëgjimi i tij është i dëmtuar.
will.i.am
William James Admas, Jr (15 mars, 1975), njohur më shumë si will.i.am është kënge autor, aktor, producent dhe raper amerikan. Ai u bë më shumë i njohur si themeluesi i grupit të muzikës pop dhe hip hop “The Black Eyed Peas” së bashku me këngëtaren e muzikës pop apl.de.ap dhe “Taboo”, më vonë njohur si këngëtarja Fergie. will.i.am ka realizuar disa albume të suksesshme si “Monkey Business and Elephunk” 2003. Si producent muzike ai ka bashkëpunuar me artistë të njohur të muzikës si Britney Spears, U2, Rihanna, Justin Timberlake, Juanes dhe shumë të tjerë. Çmimi i fundit ka qenë në 2010 si “Best Pop Performance by a duo or Group” me këngën “I Gotta Feeling”. Sipas will.i.am, çdo heshtje është e ndërprerë nga një tingëllim i dhimbshëm, e cila e frymëzon atë për të krijuar muzikë në të gjitha orët e ditës.
Brian Wilson
Brian Douglas Wilson (lindur më 20 qershor, 1942) është një muzikant amerikan, i famshëm si kantautori i grupit “The Beach Boys”. Wilson si shumë të tjerë muzikantë ka pasur probleme me dëgjimin. Bob Dylan një tjetër muzikant i famshëm ka thënë për shqetësimin e Wilson-it: “ Jezus, shiko atë vesh. Ai duhet t’ia dhurojë atë Smithsonian”. Smithsonian USA, është kompleksi më i gjerë kërkimor në botë ku përfshihen 19 muze, 9 qendra kërkimore dhe është binjakëzuar me më shumë se 140 muze në botë. Edhe pse me shumë probleme shëndetësore, ai orkestroi një nga albumet më të shkëlqyer i të gjitha kohërave “Pet Sounds”, 1966. Përveç çmimeve të tjera marra gjatë karrierës së tij, më 20 maj 2011, Wilson u nderua me çmimin “George and Ira Gershwin Award” nga Universiteti i Kalifornisë në Los Angelo-s.
Jeff Beck
Geoffrey Arnold “Jeff” Beck (lindur më 24 qershor, 1944) është një kitarist anglez. Karriera e tij filloi duke lozur me “The Yardbirds”, grup muzikor roku formuar në vitet ’60. Në të njëjtin grup kanë qenë edhe kitaristi i shquar Eric Clapton dhe Jimmy Page. Gjithashtu, Beck formoi edhe dy grupe të tjera muzikore “The Jeff Beck Group” dhe “Beck, Bogert&Appice”. Ai është renditur i 14 në listën e “Rolling Stone” (revistë muzikore amerikane) si një nga kitaristët më me influencë të muzikës rok. Kanali amerikan MSNBC e ka cilësuar si “kitaristi i kitaristëve”. Shumica e këngëve të tij janë instrumentale. Stili muzikor i këngëve të tij janë jazz fusion, blues-rok dhe heavy metal. Në 4 Prill, 2009 ai u fut në “Rock and Roll Hall of Fame of Museum” si anëtari i grupit “The Yardbirds” në vitin 1992 dhe si solo artist në vitin 2009.
Eric Clapton
Eric Patrick Clapton ( lindur më 30 mars, 1945) është një kitarist, këngëtar dhe kompozitor anglez. Kitaristi legjendar ka qenë pjesëtar i grupeve rok “Cream” dhe “The Yardbirds”, në këtë grup ka qenë edhe Jeff Beck. Karriera e tij njihet më shumë si solist. Stili i muzikës që ai loz është blues dhe rok. Vitin që shkoi, nxori një album “antik”, ku përzgjodhi rreth 20 këngë të shkruara mes viteve ’30 dhe ’50. Clapton thekson se ky album është si një lloj autobiografie. Në këto këngë të zgjedhura ka bluz dhe xhaz. Këngët e tij të famshëm janë “Layla”, “Wonderful Tonight”, “My Father’s Eyes”, ” Rock’ N ‘Roll Heart” ,”Crossroads”, “White Room” etj.
Pete Townshend
Peter Denis Blandford “Pete” Townshend (lindur më 19 maj, 1945), është një kitarist roku, vokalist, kantautor dhe është i njohur si kitaristi i grupit rok “The Who”. Karriera e tij në këtë grup vazhdoi për më shumë se 40 vjet, dhe ky grup është konsideruar si një nga grupet më me influencë në vitet ‘60 dhe ’70 dhe sipas Eddi Vedder (muzikant amerikan), ndoshta grupi më i suksesshëm që këndon live. Këngët më të suksesshëm janë “My Generation”, “Won’t Get Fooled Again” dhe “Pinball Wizard. Muzika me volum të lartë, pajisjet piroteknike kanë shkaktuar efekte të mëdha negative për humbjen e dëgjimit të muzikantit të famshëm. Pavarësisht nga kjo vështirësi, ai, si çdo anëtar tjetër i kësaj liste, vazhdon të luajë nëpër koncerte ekstravagante live.
Ludwig van Beethoven
Ludwig van Beethoven, lindi më 16 dhjetor, 1770 në Bon, Gjermani dhe vdiq më 26 mars të vitit 1827 në Vjenë, Austri. Beethoven ka qenë një kompozitor dhe pianist midis periudhave të Klasicizmit dhe Romantizmit në artin e muzikës perëndimore. Ai do të mbetet një nga kompozitorët më të shquar i të gjithë kompozitorëve i të gjitha kohërave. Aty nga viti 1800 filloi të humbiste dëgjimin. Ai vuajti nga dëmtime të brendshme që i ja vështirësuan atij dëgjimin e muzikës. Mendohet se njëri nga shkaktarët ishte uji i ftohtë, në të cilin ai e vendoste kokën për të mos e zërë gjumi gjatë punës. Edhe humbja e dëgjimit të tij mbetet mister, muzika e tij do të jetojë përgjithmonë, dëgjuar dhe pëlqyer nga gjeneratat e reja./ KultPlus.com
Pogradeci është prej atyre qyteteve që brenda tij ruan thesare të shumta të trashëgimisë kultuore. Krahas lirikave Lasgushjane, qyteti ka ditur të ruajë dhe përçojë me fanatizëm dhjetra këngë qytetare pogradecare të cilat në kohë dhe vite të ndryshme kanë qenë pjesë e pandarë e gëzimeve dhe organizimeve festive.
Për të vendosur në pah vlerat e këtij repertori u zhvillua një koncert me këngë pogradecare. Jovan Shuke themelues i grupit “Nostalgjia”, i cili të gjithë hisotrikun e tij 25 vjeçar e ka me këngë qytetare ka mbi 40 vite që e këndon serenatën pogradecare. Ai sot ndihet i emocionuar që të rinjtë po e trashëgojnë këtë muzikë.
Për organizatorët ky format ka për qëllim jo vetëm argëtimin por edhe ruajtjen e promovimin e këngës qytetare pogradecare, e cila për hir të së vërtetës ka mungesa të theksuara për regjistrimin dhe arkivimin e saj.
Eni Guçi është një vajzë e re korçare e cila guxon të këndojë edhe këngën pogradecare, për shkak të lidhjes mes dy qyteteve ajo e ka të vështirë ti ndajë, ndërsa pohon se ndihet e vlerësuar që këndon mes më të vjetërve.
Mbrëmja ‘Serenatë mbi liqen’ mblodhi me qindra qytetarë dhe turistë në Odeon të cilët shijuan muzikën që ta ndjen edhe shpirti, serenatën./euronews.al/ KultPlus.com
Aktorja e famshme Meryl Streep, e cila tashmë konsiderohet një ikonë në kinematografinë amerikane, sot feston 76 vjetorin e lindjes, shkruan KultPlus.
Një fakt shumë interesant dhe që vlen të ceket rreth kësaj aktoreje, është se Streep ka qenë e nominuar mbi 20-të herë për Oscar, duke e bërë atë që të thyej një rekord ndër aktorë.
Streep bëri debutimin e saj të skenës në Trelawny of the Wells në vitin 1975. Në vitin 1976 ajo mori një nominim të çmimit Tony për aktoren më të mirë në 27 Wagons Full of Cotton. Në 1977, ajo bëri debutimin e saj të ekranit në filmin televiziv The Season Deadliest, dhe gjithashtu bëri debutimin e saj të filmit në Julia.
Në vitin 1978, ajo fitoi një Çmimin Emmy për rolin e saj në holokaustin mini-seri dhe mori nominimin e saj të parë të Akademisë për Deer Hunter. Streep vazhdoi të fitonte Aktoren më të mirë mbështetëse për Kramer vs Kramer (1979) dhe Aktorja më e mirë për zgjedhjen e Sophie (1982) dhe The Iron Lady(2011).
Sot KultPlus ju sjell disa nga thëniet më të njohura të Streep:
Liria e vërtetë është të kuptojmë se jemi NE që zgjedhim, se kujt i lejojmë të ketë fuqi mbi ne.
Momenti kur nis të vrasësh mendjen se çfarë mendojnë të tjerët, është momenti kur pushon së qëni vetja.
Dhuntia e madhe e qenieve njerëzore është se ne kemi fuqinë e dhembshurisë.
Këshilla ime: mos harxhoni kohë duke vrarë mendjen për lëkurën apo peshën tuaj.
Formula e lumturisë dhe suksesit është që thjesht të jesh vetvetja: në mënyrën më të gjallërishme që mundesh.
I shohim figurat publike si përbindësha apo si perëndi. Por e vërteta është se të gjithë rrëzohen.
Ajo që të bën të ndryshme apo të çuditshme, ajo është forca jote.
Besoj se të gjithë kanë tre jetë: një jetë publike, një jetë private dhe një jetë sekrete.
Duhet të përqafosh plakjen. Jeta është e çmuar dhe kur ke humbur shumë njerëz, e kupton se çdo ditë është një dhuratë.
Të gjithë bëjmë gabimin që mendojmë se, pamja e jashtme na bën të denjë për t’u dashur.
Nuk ka pse të jesh e famshme. Mjafton të bësh që nëna dhe babai të jenë krenarë për ty. / KultPlus.com
