Gustave Flaubert (1821-1880) ishte një romancier francez i cili konsiderohet si një nga shkrimtarët më të mëdhenj në historinë e letërsisë. Ai lindi në Rouen, Normandi, Francë dhe kaloi pjesën më të madhe të jetës së tij atje. Babai i tij ishte mjek dhe vetë Floberi studioi drejtësi në Paris, por shpejt e braktisi këtë rrugë karriere për të ndjekur pasionin e tij për të shkruar.
Më poshtë gjeni fragmente nga libri i tij ‘Zonja Bovari’:
“…Po ç’rëndësi kish! Ajo e lumtur nuk ishte, as kishte qenë ndonjëherë. Nga t’i vinte vallë kjo zbrazësi e jetës, ky kalbëzim i menjëhershëm i gjërave mbi të cilat mbështetej ajo?… Mirëpo në qoftë se kishte diku një njeri të fuqishëm dhe të hijshëm, burrë të vërtetë plot afsh dhe sqimë njëkohësisht, me zemër poeti si engjëll i lirë me korda tunxhi, që ngre larg në qiell tingujt e një poeme elegjiake të vajtueshme, përse rastësisht mos e gjente atë?
Oh! Sa e pamundur që ishte! Madje nuk ia vlente të kërkoje asgjë! Gjithçka ishte gënjeshtër! Çdo buzëqeshje fshihte një gogësimë mërzitjeje, çdo gëzim një mallkim, çdo kënaqësi neverinë e vet, dhe puthjet më të zjarrta të linin mbi buzën dëshirë të ndezur të parealizueshme për të shuar një epsh edhe më të përvëluar…”.redaktori.net/KultPlus.com
Unë, biri yt, Kosovë t’i njoh dëshirat e heshtura, t’i njoh ëndrrat, erërat e fjetura me shekuj, t’i njoh vuatjet, gëzimet, vdekjet, t’i njoh lindjet e bardha, caqet e tuka të kulluara; ta di gjakun që të vlon në gji, dallgën kur të rrahë netëve t’pagjumta e të shpërthej do si vullkan:- më mirë se kushdo tjetër të njoh, Kosovë. Unë biri yt./ KultPlus.com
– Nuk është bukuria që zgjat, është dashuria që na bën neve të dukemi të bukur.
– Respekti u shpik për të zënë vendin bosh, aty ku duhej të ishte dashuria.
– Nëse kërkon përsosmërinë, nuk do të jesh asnjëherë i kënaqur.
– E habitshme se sa i madh është iluzioni, që bukuria është mirësi.
– Dy luftëtarët më të fuqishëm janë durimi dhe koha.
– Pa e ditur se çfarë jam dhe përse jam këtu, jeta është e pamundur.
– Që të heqësh qafe një armik, duhet që ta duash atë.
– Të gjithë mendojnë për të ndryshuar botën, por askush nuk mendon për të ndryshuar vetveten.
– Mund të dimë vetëm që nuk dimë asgjë. Dhe kjo është shkalla më e lartë e urtësisë njerëzore.
– Kuptimi i vetëm i jetës është që t’i shërbejë njerëzimit.
– A është vërtetë e mundur që t’i thuash dikujt tjetër atë që ndien?
– Në emër të Zotit, ndalu një moment, lëre punën, shih përreth teje.
– Muzika është gjuha e shkruar e emocionit.
– Nuk ka madhështi atje ku nuk ka thjeshtësi, mirësi dhe të vërtetë.
– Lumturia nuk varet nga gjërat e jashtme, por nga mënyra se si ne i shohim ato.
– E vërteta, ashtu si floriri, duhet ruajtur jo nga madhësia e saj, por duke hequr prej saj të gjithë ato që nuk janë flori.
– Mërzia: Dëshira për të patur dëshira.
– Njeriu mund të jetojë dhe të ketë shëndet pa i vrarë kafshët për ushqim; kështu që, nëse ai ha mish, ai merr pjesë në mbytjen e kafshës për hir të urisë së tij.
– Jeta e vërtetë jetohet kur ndodhin ndryshime të vockla.
– Një nga kushtet e para të lumturisë është që lidhja midis Njeriut dhe Natyrës të mos prishet.
– Ne humbëm sepse i thamë vetes sonë se humbëm.
– Dhe të gjithë njerëzit jetojnë, jo nga arsyeja e ndonjë kujdesi ndaj vetes së tyre, por nga dashuria që të tjerët kanë për ta.
– Lumturia nuk varet nga gjërat e jashtme, por në mënyrën se si ne i shikojmë ato.
– Kape momentin e lumturisë, dashuro dhe dashurohu. Ky është realiteti i vetëm në botë, gjithçka tjetër është marrëzi.
– Të gjitha ato që kuptoj, i kuptoj prej dashurisë./KultPlus.com
Po t’afroj rrugë t’vështirsueme muzgje t’dëshpërueme me at’ hanë t’periferive t’mjerueme.
Hidhnimin e nji burri që pat’ vështrue gjatë në at’hanë t’trishtueme
T’parët e mi t’vdekun tashma përjetësuem n’fantazma t’mermerta; babën e babës tem t’vramë n’kufi t’Buenos Aires, me dy plumba qi patën shpu tej e matanë mushkritë, t’vdekun t’parruem, kallur n’lëkurë t’nji lope; gjyshin e nanës teme sapo shkelur n’njëzetekatër mote, n’nji shkëmbim zjarri me treqind burra n’Perù, tashma dhe aj fantazmon mbi kuajt e humbun.
T’afroj nga librat e mi ç’farëdolloj ditunie të mundshme, ç’farëdo lloj burrnie, o’ jet njerzore.
Po t’afroj besnikrinë e nji burri, qi se pat’ pasun. At’kokrrizë t’vetvestes t’konservume në nji farë mnyre mrena zemnës teme; nuk bahet llogari për fjalët as për andrrimet ende t’paprekshme prej kohet t’gzimit e fatkeqësinave.
Po t’afroj dhe kujtimin e nji t’verdh’ trandofili prej perndimi, shumë vite ma t’hershme prej t’lindurës tande. Dhe ato shpjegimet e tua, për ty, teoritë autentike me t’dhana tmerrësisht befasuse.
Mund’ me t’fal temin trishtim, nga errsina jeme, uri e pangopme e zemnës teme; asgja tjetër, e gjitha kjo asht ajo q’po tentoj me t’korruptue n’paqartësi t’rrezikshme, e disfate.
Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja tha sot se një projekt unik është finalizuar në kuadër të 80-vjetorit të Çlirimit të Shqipërisë.
Gonxhja shprehet në një postim në rrjetet sociale: “Vinili filloi të rrotullohej pa ndërprerje nën gjilpërën e vjetër të gramafonit dhe sakaq muzika e çetave partizane filloi… Në kuadër të 80-vjetorit të Çlirimit të Shqipërisë, Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit sjell këtë projekt unik: “Tingujt që Sollën Lirinë” një përmbledhje të muzikës ikonike të filmave shqiptarë mbi luftën nacional-çlirimtare, interpretuar me mjeshtëri nga Kori dhe Orkestra e Teatrit Kombëtar të Operës dhe Baletit, e regjistruar në vinil”.
Ministri thekson se ky projekt është një dhuratë për të ruajtur historinë dhe për ta përcjellë brez pas brezi, me melodi që na kujtojnë heroizmin dhe shpirtin e papërkulur të një populli.
Përmbledhja muzikore e filmave shqiptarë ikonikë erdhën përmes duarve të arta të pianistes Etrita Ibrahimi, zërave të fuqishëm të sopranos Renisa Laçka, tenorit Gerald Murrja dhe Biorn Hoxha, orkestrës dhe korit të TKOBAP-së, nën drejtimin e maestro Dritan Lumshi.
Kori i Zërave të Bardhë, drejtuar nga Sonila Baboçi, i dha koncertit një emocion të veçantë, duke e bërë këtë mbrëmje një homazh të denjë për historinë tonë kombëtare./tema/KultPlus.com
Ah e thyme âsht kupa e florinjtë! shpirti ka fluturu përgjithmonë! Le t’jehojë kâmbana!–në lumin stigjian nji shpirt engjëllor po noton; Dhe, ti i fejum i saj, si s’nxjerr lot?– vajto tash ose kurrë mâ! Shif! atje zymtë dhe shtangët n’çivur e dashuna jote, Lenorë u thâ Ejani! le të nis riti i varrimit-vajtimet le t’marrin erë!– Nji himn për dekën ma mbretnore që ka ngja ndoj’herë– Nji elegji për dekën e dyfishtë pse kaq e re u bâ e ndjerë.
“Të mjerë! e deshët për kamjen e saj dhe i patët smirë kryenaltësinë, “Dhe kur vinte tu u tret shëndetligë, e nemtë- sa vdiç çupëlinë! “Si t’nis, atëherë, kjo ceremoni?–si t’knohet ky psalm “Nga ju- nga sytë nakar t’juj,–nga llapitja juj e përdalë “Që bânën me dekë nji çupë, kaq e re pa faj?”
Kemi m’katnue; mos shfreni veç kshtu! nisni nji kangë t’shtunës s’bekume T’kumboj dej te Zoti sa vetë deka t’duket e gabume! E âmbla Lenorë ka “shku m’parë” me Shpresën ngjit ngat Tu ta lanë ty marrinë për çupën e artë që ke mujt nuse me pas– Për ta, të ndershmen dhe shpirtmirën, që shtrihet tash poshtë; Jeta vezullon mbi floktë e saj verdhak, por jo mrena syve t’saj foshnjor– Jeta aty hale, mbi flokët e saj– deka shtri mbi sytë e saj skaj m’skaj
“Ikni! Sonte zemra m’o zdrit. S’kam m’i ngrit asnji elegji, “Por përcillne me nji himn apollonian shpirtin e saj prej engjëlli! “Mos t’jehojë kâmbana-që shpirti i saj i âmbël, midis haresë t’hyjnume, “Të arrijë t’klithë, sa t’ik nga kjo Botë e mallkume. “Për miqtë e qiellit, nga djajtë e tokës nji hije e xhindosun krejt e gri– “Nga Ferri ngrit midis Parajsës vesh n’madhështi– “Nga lot e ofshama, në nji fron të artë tash ngat Zotit rri.”
Vetëm ata që ishin pranë tij dhe u morën me të, vetëm ata mund të kishin diçka për të thënë për këtë gjeni të operas, për këtë nopran, i pabindur, josistematik dhe me interesa periferike për të nxënë. Por kjo nuk i stepi vullnetmirët që kishin besim te talenti i tij, ta nxirrnin atë nga zakonshmëria e një të riu, për ta ngjitur në podin e famës.
Xhakomo Puçini u lind Luka, të Italisë më 22 dhjetor 1858. Konsiderohet si një nga kompozitorët më të mëdhenj operistikë të fundshekullit të 19 dhe të fillimshekullit të 20. Operat e tij më të njohura janë: “La bohème”, “Toska”, dhe “Madama Butterfly”, të cilat janë ndër më të shfaqurat në repertorin standard të artit operistik botëror.
Në karrierën e tij krijuese, Puçini shkroi 14 opera, shumë këngë, të cilat janë të njohura nga publiku mbarëbotëror, veçanërisht aria “Nessun dorma”, nga Turandot, e cila u këndua nga Luciano Pavarotti, në vitin 1990 me rastin e Kampionatit Botëror të Futbollit, i cili u zhvillua në Itali.
Puçini erdhi në jetë në një familje me traditë të hershme muzikore. Pas vdekjes së të atit, Mikele Puçini, kur ai ishte vetëm 3 vjeç, u dërgua të studionte me xhaxhain e tij, Fortunato Magi, i cili e mbante atë për një student të keq e të padisiplinuar.
Mësohet e nëna e mjeshtrit të ardhshëm, Albina Magi Puçini edhe pse e vetme për të sfiduar jetën pas humbjes së bashkëshortit, ajo i kushtoi vëmendje veçanërisht mësimeve të muzikës së Puçinit, duke u siguruar që ai të studionte klasike përpara se t’i përkushtohej muzikës. Ajo besonte se një muzikant pa arsim klasik nuk kishte asnjë vlerë.
Duke qenë se Puçini jetonte larg shtëpisë, atij i mungonte shumë familja. Ushqimin e konsideronte të mjerueshëm dhe orët e tij të letërsisë poetike dhe dramatike të mërzitshme. Vëmendja e tij shpesh binte dhe ai nuk punonte në mënyrë sistematike. Filloi të humbiste shpesh mësimet. Megjithatë, Ponchielli vazhdoi ta mentoronte atë, pasi ai e konsideronte atë si studentin e tij më të mirë.
Më vonë, ai hyri si organist në kishë dhe mjeshtër kori, por ai nuk ishte ende i frymëzuar të bëhej kompozitor operash, gjersa pa një shfaqje të Aidës së Xhuzepe Verdit. Ai dhe një shok i tij bënë gati 21 km rrugë në këmbë për të shikuar një shfaqje në Piza.
Episode nga jeta e kompozitorit të shuar italian të operas, Xhakomo Puçini
MBIJETESA E STUDENTIT TE KONSERVATORIT
Vitet që kaloi Xhakomo Puçini në konservatorin e Milanos ishin shumë të vështira.
Kur kujton atë kohë, mjeshtri thoshte se i ndiente ende shqetësimet e stomakut. Për të shpenzuar sa më pak duhej të gatuante vetë ndonjë lloj gjelle, ndonëse e zonja e shtëpisë ku qëndronte me qera, i’a kishte ndaluar çdo lloj gatimi. Shpesh me shumë mundim dhe me sajime të atypëratyshme arrinte të skuqte një vezë. Që të mos dëgjohej zhurma e skuqjes ne tigan, i binte pianos. Në dhomën tjetër e zonja e shtëpisë i thoshte e mallëngjyer: I shkreti djalë, ta këput shpirtin, gjithë ditën rri duke studiuar.
ANKTHI I MJESHTRIT PER TE FOLUR NE PUBLIK
Suksesi i operës “Manon” në Torino ishte i madh. Pas shfaqjes së shtatë personalitetet më të shquara të qytetit dhanë një pritje për nder të mjeshtrit. Puçini e ndiente veten të lumtur, por druhej të mbante një fjalim: gojtaria ishte ankth për kompozitorin e shquar. Megjithatë ai përgatiti një fjalim të shkurtër dhe e shkroi në manshetën e këmishës. Kur u ngrit për të folur e pushtoi pështjellimi, aq sa nuk mundi të shqiptojë asnjë fjalë nga ato që kishte përgatitur. Buzëqeshi dhe belbëzoi me zë të mbytur: – Faleminderit të gjithëve!
Kur po ulej me një lëvizje të krahut rrëzoi për tokë pesë a gjashtë shishe dhe gota.
Ky ishte pagëzimi i operës Manon.
HISTORITE NE RESTORANTIN E ARTISTEVE BORXHLINJE
Gjatë kompozimit të “Bohemës”, Puçini kujton me shumë përmallim restorantin “Excelsior” kur ishte në Milano në vitet 1880- 1890. Ai lokal ishte shpëtimi i të gjithë artistëve që ishin pa para. Usta Xhixhi u jepte të gjithëve të hanin pa paguar. Por kishte rast që ndonjëri paguante menjëherë pasi hante. Kjo ishte një gjë e jashtëzakonshme. Kamerieri kur dorëzonte paratë në arkë i pëshpëriste pronarit në vesh:
– Ai zotëria atje poshtë ka paguar lekët në dorë.
– Dhe ti pranove? – e pyeste usta Xhixhi me ton qortues.
– Po çfarë të bëja? Ai nguli këmbë të paguante me zor! Pronari psherëtinte thellë dhe thoshte:
– Durim, se bota është plot me njerëz origjinalë!
Ai shkoi në kuzhinë për t’i treguar së shoqes me zë të mallëngjyer se ishte një zotëri që kishte dashur të paguante.
– Dua ta vështroj? – thoshte e habitur zonja Terezë dhe afrohej për të parë tipin e çuditshëm.
KOTOLETE DHE VETEM KOTOLET PER PUÇININ
Kur ishte për herë të parë në Vjenë, më 1891, Puçini dinte vetëm katër fjalë gjermanisht. Ditën e parë i bëri shenjë kamerierit me gisht në një rresht të listës së gjellëve ku ishte shkruar -Kotoletë me patate. Në këtë kotoletë atij iu duk se kishte gjetur një gjellë italiane sipas dëshirës së tij. Kjo ishte e mirë po… për drekë e darkë dhe për dhjetë ditë me radhë ai nuk hëngri tjetër veçse kotoletë. Kamarierët nuk e shpjeguan dot këtë parapëlqim të çuditshëm.
QYTETET E EUROPES NE SYTE E KOPOZITORIT
Në çdo qytet të botës Puçini ëndërronte gjithnjë për vendlindjen e tij të vogël. Ja si e shprehte ai mallin për vendlindjen në një letër gjeografike:
“Londra, 6 milionë banorë (që janë me të vërtetë shumë), lëvizje e pafund, skëterrë e papërshkrueshme. Gjuha e vështirë, gra të bukura, shfaqje të shkëlqyera, shpenzime të mëdha. Qytet jo shumë i bukur, por tërheqës.
Parisi, me i bukur dhe i gëzuar dhe me pak lëvizje dhe më pak karakteristik. Jetohet ne mënyrë të shkëlqyeshme. Kam një dëshirë të çmendur që të argëtohem në këtë qytet për dy, tre, katër ose pesë muaj. Kam mik Zolanë. Kush do ta kishte menduar një gjë të tillë për organistin e varfër të Mutilanos.
Mançesteri, vendi i tymit të zi, i të ftohtit të tmerrshëm, i shiut, i pambukut (mjerë ai që nuk vishet me të leshta) dhe i mjegullës. Një ferr i vërtetë! Ditë të tmerrshme.
Brukseli, shtëpi të bukura, pallate, monumente, rrugë të shkëlqyera, por më shumë provincial në krahasim me Londrën dhe Parisin.
Milanoja, vend tepër simpatik, i vetmi në Itali për të jetuar… dhe i nevojshëm për punët e mia. Torre del Lago.) kënaqësi e papërshkrueshme, parajsë e vërtetë… Banorë 120, shtëpi 12”.
MARIFETET E QERAXHIUT PER TU NGROHUR
Për të siguruar qymyrin për gatimet e tij të fshehta, Puçini bënte një lojë tjetër. Me një valixhe në dorë dilte jashtë.
– Jeni për rrugë zoti Puçini? – i thoshte portierja.
– Po, po shkoj të bëj një shëtitje deri në Monxa21,
– Po e marr edhe valixhen me vete?
– E, po e marr se rrugë është, nuk i dihet.
Kur pas nja treçerek ore, kthehej me valixhen e vogël në dorë, ajo i thoshte:
– Si? U kthyet kaq shpejt?
– Po, për fat të keq më la treni për një minutë.
Pastaj hynte në dhomë, hapte valixhen, nxirrte qymyrin të cilin e blinte në një dyqan shumë larg vendit ku banonte, ne mënyrë që të mos binte në sy.
GJENI QE SFIDOJNE VARFERINE
Kur studionte në Konservatorin e Milanos, Puçini jetonte së bashku me të vëllanë, Mikelin, dhe me një kushëririn e tij.
Që të tre kishin pak para për të harxhuar. Një mik i Puçinit gjeti midis letrave të kompozitorit një fletore që ia dha për të mbajtur shënim shpenzimet. Kjo fletore mbante emrin e veçantë dhe profetik: “Regjistri i shpenzimeve. Rruga e bohemës 1881”. Nën datën një nëntor që ishte ditë feste, i vetmi shpenzim i ditës ishte një peshk i thatë.
– Ishte mëngjesi për ne të tre, – tha Puçini kur e pyetën, – madje për katër sepse siç më kujtohet kishim ftuar edhe një mik atë ditë.
Një harengë e ndarë në katër pjesë, ashtu sikurse tek opera “Bohema”.
PUÇNI DHE ROBAQEPESI
Të gjitha pjesët qe vuri në skenë, Puçini i provoi më parë në jetë. Në periudhën e jetës studentore, Puçini ishte i lidhur me një rrobaqepëse që bënte kapele, një diçka e tillë si Mimija. Për ta marrë për drekë Puçinit i duhej të linte peng pallton, ashtu sikurse Kolini “mantelin e vjetër”.
ÇASTI I SHUARJES SE MJESHTRIT
Kur Puçini po vdiste, deshi t’i rrinte pranë i biri, Antoni. Atë e kapi fort për dore dhe nuk e lëshoi. I shtrirë në shtrat nguli shikimin përpara sikur shikonte dhe dëgjonte diçka.
Nuk kishte sy të frikësuar, por më shumë të mrekulluar, si sytë e një fëmije që shikon diçka të habitshme. Pastaj dora e tij lëvizi dhe rrëshqiti sikur binte në një tastierë të padukshme për të interpretuar muzikën që i ndiente thellë brenda vetes. / KultPlus.com
Një botim i rrallë, i parë i librit të “Harry Potter” është shitur për 36,000 paund.
Christine McCulloch bleu kopjen e “Harry Potter and the Philosopher’s Stone” për djalin e saj Adam në vitet 1990.
Ajo tha se pagoi rreth 10 paund për kopjen e tij nga një librari në Stratford-upon-Avon në vitin 1997 dhe nuk e kishte idenë se i njëjti libër do të vlente mijëra paund, 30 vjet më vonë.
Botimi i parë i librit u shit në ankandin “Rare Book Auctions” në Lichfield, Staffordshire – dhe blerësi pagoi 45,000 paund në total.
Sipas organizatorëve të ankandit, libri është një nga vetëm 500 kopjet e botuara në botimin e parë të librit “Harry Potter”në vitin 1997.
Ai ishte vlerësuar me një çmim midis 30,000 dhe 50,000 paund.
Adam McCulloch, nga Tansley, Derbyshire, tha se kopja ishte lënë në një dollap nën shkallët e ish-shtëpisë së familjes së tij, në Chesterfield./tema/KultPlus.com
Jacques Chirac, presidenti francez, i lindur më 29 nëntor 1932, ishte kryeministër ose president i Francës në ditët e vështira për Kosovën nga regjimi serb i Millosheviqit dhe ai mbajti anën e drejtë.
Ai i shkruante në letrën kthyer shkrimtarit më të madh shqiptar, Ismail Kadare, në shtatorin e vitit 1998 se Franca nuk e përjashtonte ndërhyrjen ushtarake të NATO-s nëse Slobodan Milosheviqi nuk do t’i bindej Perëndimit që do ta bombardonte më 1999 regjimin e kasapit të Ballkanit, rikujton “Koha Ditore”.
Këtë e ka zbuluar Kadare në librin, “Mbi krimin në Ballkan: Letërkëmbim i zymtë”, botuar nga “Onufri” më 2011.
Kadareja i shkruante më 2001 letër presidentit francez si “postier” i angazhuar nga poeti i burgosur atëherë, Besim Zymberi, i cili i kishte dërguar letër dorëshkrim shkrimtarit shqiptar që jeton në Paris. Zymberi, nga burgu i Mitrovicës së Sremit, i kërkonte Kadaresë t’i jepte zë thirrjes së të burgosurve politikë që po mbaheshin në burgjet serbe edhe dy vjet pas përfundimit të luftës.
“Unë, një i burgosur shqiptar në një kamp përqendrimi serb, ju kërkoj të hidhni dritë mbi një vuajtje për të cilën institucionet ndërkombëtare nuk kanë dijeni”, i shkruante poeti Zymberi “të dashurit shkrimtar” në vjeshtën e vonshme të vitit 2001. Ai dhe qindra shqiptarë ende po vuanin nëpër burgjet serbe për shkak të veprimtarisë së tyre politike.
Këtë fjali do t’i integronte Kadareja në letrën që do t’ia dërgonte më 12 dhjetor 2001 presidentit Chirac për rritjen e presionit ndaj autoriteteve serbe për lirimin e të burgosurve politikë.
“Ne, të burgosurit shqiptarë të Kosovës, jemi hebrenjtë e fundit të mbajtur në kampet hitleriane të Milosheviqit, madje edhe pas rënies së tij… Dhe bota vazhdon të jetë e verbër”, shkruhej në fund të letrës së poetit Zymberi.
Kadareja i citonte fjalë për fjalë dy paragrafët e Zymberit në letrën drejtuar Chiracut, me të cilin kishte këmbyer edhe më parë letra për çështjen e Kosovës dhe për të burgosurit politikë. Chiracu i kishte premtuar në letrën e shtatorit 1998 se Franca nuk e përjashtonte bombardimin ajror të Serbisë.
“Ma ka drejtuar publikisht këtë dëshmi, si shkrimtar, duke më kërkuar me ngulm t’ia bëj të ditur opinionit evropian, si dhe atij botëror”, shkruhet në letrën e Kadaresë.
Pak dritë! Pak dritë! Pak dritë, o shok, o vlla. Të lutem, pak dritë në kët natë kur shpirti vuen, kur të dhemb e s’di ç’të dhemb, e syni gjum nuk ka, urren nuk din ç’urren, don e s’din se ç’don. Pak dritë! 0 burrë! 0 hero’ ngado që të jesh. …. Burrë që shkatrron edhe që ndërton sërish! Pak dritë vetëm, të lutem, mshirë të kesh, se do çmendem në kët natë pa gjumë dhe pa pishë. Oh! ta kisha pishën të madhe edhe të ndezun! Me flakën e pishës në qiellin e ksaj nate ta shkruejshe kushtrimin… Ehu Burrë i tretun Do ta shifsha vallen tande në majë të një shpate. Porpishë nuk karn e vetëmjanë burrat, shokët… Dergjem n’errsin pa gjumë dhe pa dritë… Askush s’më ndigjon, çirren kot më kot… Hesht more, hesht! por qindro, o shpirt. Gjeli këndon dhe thotë se asht afër drita – Gjel, rren a s’rren? cila asht fjala ejote? Kur ti këndon thonë se asht afer drita… Por un s’besoj sonte në Çalët e ksaj bote. Hiqmuni qafe, mendimet Ojastëk ty të rroki, të përqafoj si shpëtimin, më fal atë që due: gjumin dhe andm’min e dy buzve që pëshpërisin ngushllimin./ KultPlus.com
Qendra për Hapje dhe Dialog (COD) në kryeministri, në bashkëpunim me Akademinë e Studimeve Shqiptare dhe UET Press promovuan mbrëmjen e së enjtes librin “Të rënët e Luftës II Botërore pa dallim kombësie, feje, krahine, ideje”.
Ky botim erdhi për lexuesin në kuadër të 80-vjetorit të Çlirimit të atdheut nga forcat nazifashiste, nën kujdesin e prof. Nevila Nika, drejtuese e Akademisë së Studimeve Shqiptare dhe historianëve Florian Çullhaj, Marenglen Kasmi, Çelo Hoxha dhe Hasan Bello.
Ai hedh dritë mbi fakte të qëmtuara deri në thellësi, për t’u lënë gjeneratave të ardhshme një dokument që flet mbi luftën e popullit shqiptar ndaj pushtuesve.
Në aktivitetin e organizuar në COD, mori pjesë edhe Kryeministri Edi Rama, i cili përshëndeti aktivitetin, duke kujtuar se fakte të tilla dhe kërkimet historike i japin historisë një përmasë përtej atyre fakteve që kemi trashëguar nga një tjetër regjim.
Fjala e plotë e kryeministrit Edi Rama gjatë promovimit të librit “Të gjithë të rënët e Luftës II Botërore”, studim i Akademisë së Studimeve Shqiptare
Më vjen shumë mirë që sot është mundësia të diskutohet mbi një çështje të hapur. Është çështje e hapur sepse pas Luftës së Dytë Botërore u vendos një regjim diktatorial, i cili e shkroi historinë duke i mëshuar me të gjithë brutalitetin e vet shprehjes “historinë e shkruajnë fitimtarët”.
Pas rënies së regjimit diktatorial, pavarësisht se fitimtarët e radhës nuk e kishin brutalitetin e atij regjimi, por ishin vijimësi e atij regjimi në aspektin e mendësisë, përsëri kjo çështje mbeti një çëshjte që më shumë sesa historianëve iu la të gjithë atyre që me mënyra dhe rrugë të ndryshme mund të bëjnë vetëm dëm, kur ndërhyjnë në fushën e shkrimit të historisë.
Kanë kaluar shumë vite, por përsëri besoj se nuk janë mjaftueshëm për distancën dhe qetësinë e nevojshme për ta shkruar historinë e Luftës së Dytë Botërore, edhe pse kanë kaluar vite dhe të gjitha dokumentet e burimet janë të mjaftueshme për të arritur në konkluzione relativisht objektive. Them relativisht, pasi unë besoj se në të gjitha rastet, edhe për historianët vetë, objektiviteti absolut është i pamundur. Historia, edhe kur shkruhet mbetet me lirinë e plotë, nga çdo lloj zgjedhje e jashtme, një produkt relativ.
Më vjen mirë që ende ka forca dhe individë që janë të interesuar që të kontribuuojnë për një shkrim relativisht objektiv të Luftës së Dytë Botërore. Edhe Akademia e Shkencave është e interesuar në shkrimin e historisë së shqiptarëve, por ende mesa unë jam informuar, nuk ka hyrë në këtë fazë të historisë që është faza ku fillon vështirësia e distancimit të emocioneve dhe prirjeve individuale.
Gjithashtu, kam një farë besimi, se çfarëdo që të prodhohet sot e në vijim, do të jetë shumë më pak e ngarkuar sesa pavionët e Muzeut Kombëtar, të bëra me konsulencën e historianëve para dhe pas rënies së diktaturës, të cilat për hir të së vërtetës e tregonin si në një pasqyrë se sa e ngjashme ishte para dhe pas diktaturës qasja e historisë, duke e tërhequr maksimalisht nga vetja litarin, pra nga interesat e pushtetit politik të radhës.
Sa më takon mua dhe qeverisë shqiptare, sot e një dekadë nuk ka asnjë interes për të ndërhyrë në punët e historianëve dhe asnjëlloj kompleksi për të ndërhyrë në të gjitha të vërtetat e historisë. Duke falenderuar dhe duke shprehur respekt e mirënjohje për të gjithë juve dhe të gjithë ata që përpiqen në këtë lëmë, më lejoni që të kërkoj ndihmë nga Zoti që historianët e rinj, të kenë sadopak nga ndërgjegjia dhe pasioni juaj, ashtu sikundër duke ua qarë hallin atyre të kenë sadopak fakte historike të qarta kur të vijë radha për të shkruar historinë e këtyre kohëve, kur qeveritë dhe shtetet komunikojnë më shumë me SMS sesa me shkresa.
Kjo do të jetë një sfidë e madhe për historianët, sepse të gjitha letrat e dërguara, të gjitha korrespondencat e prodhuara nga shkëmbimet e letrave kanë qenë një nga ingredientët më të rëndësishëm të kuzhinës së historisë. Këto nuk janë më në atë kuzhinë, ose janë në sasira që mund të krijojnë më shumë keqkuptime sesa të japin informacionin e plotë, pasi pjesa më e madhe e korrespondencave janë në platformë telefonash.
Ngushëllimi i madh është që kur të vijë koha për të shkruar historinë asnjëri nga ne nuk do të jetë gjallë./KultPlus.com
Sot i kisha dashtë gishtat e tu me më shkrue histori në lkurë e kisha dashtë puthje në shpindë me më marrë para duersh, me më thanë të vërtetat ma të mëdha o ma të mëdhatë gënjeshtra. Me më thanë për shembull që jam gruja ma e bukur e botës që më do shumë, gjana si këto, aq të thjeshta, aq të përsëritshme. Që me më rrethue ftyrën e me më ndejtë tue më pa sytë, sikur jeta jote të varej prej buzëqeshjes së të mive tue ngatërrue të gjitha pulëbardhat në shkumë. Due gjana, si me ecë në trupin tim udhë e pyllëzume dhe kundërmuese me qenë ti shiu i parë i dimnit me të lanë me ra kadalë, e ma pas në breshën. Gjana due, si nji vorbull të madhe ambëlsie tue u zhdukë nji zhurmë e nji kërmilli, nji akuarium me peshq në gojë. Diçka të tillë, të njomë e lakuriqe si nji lule në prag të dhanies së dritës parë të agimit ose thjesht nji farë, nji pemë pak barë nji përkdhelje që të më bâjë me harrue kalimin e kohës luftën rreziqet e vdekjes. /KultPlus.com
Krijimtaria e letrare e poetit të shquar Dritëro Agolli është mjaft e pasur në gjini e lloje të ndryshme: poezi, poema, tregime, novela, romane, drama, skenarë filmash etj.
Dritëro Agolli hyri që në fillim në letërsinë shqiptare (vitet’ 60) si një protagonist i saj, duke i ndryshuar përmasën e së ardhmes. Agolli i bë poeti i tokës dhe i dashurisë për të, shkrimtari i filozofisë dhe i dhimbjes njerëzore.
Shkrimtar i madh i një “gjuhe të vogël”, ai është po aq i dashur prej lexuesve bashkëkombas, sa dhe në metropolet e kulturës botërore.
Dritëro Agolli dhe brezi i tij letrar (vitet ’60) nuk u paraqitën me ndonjë poetikë të re, sido që u diskutua mjaft edhe për rimën dhe ritmin, për vargun e lirë dhe vargun e rregullt, për “rreptësinë” e poezisë.
Agolli krijoi një model të ri vjershërimi në problematikë dhe në mjeshtërinë letrare, gërshetoi natyrshëm vlerat tradicionale të poezisë me mënyra të reja të shprehjes poetike.
Larmia e vargjeve të tij është e pafundme, por kemi përzgjedhur sot 5 poezi të Dritëro Agollit, që i kushtohen gruas.
1. GRATË PËR MUA Kam dashur çdo grua pa masë,
Në rrugë, në dhomë e kuzhinë,
Madje dhe lart në tarracë,
Ku ndejnë rroba e fshijnë.
Në zënka s’kam sharë asnjë grua,
S’kam shkruar keq në asnjë fletë.
Do vdes.
Do flasin gratë për mua:
“Ky ishte poet i vërtetë”.
2. MJELMA Yt shoq me një çifte një mjelmë vrau në liqen,
Kompozitori italian Gaetano Donizetti, i njohur më së shumti për afro 70 operat që shkroi, duke përfshirë “L’elisir d’amore” dhe “Lucia di Lammermoor”, lindi në këtë ditë 227 vjet më parë, shkruan faqja radiogold.it.
Donizetti ishte një nga interpretuesit më të mëdhenj të melodramës në gjysmën e parë të shekullit të nëntëmbëdhjetë. Veprat e tij u luajtën në të gjitha teatrot kryesore italiane dhe evropiane. Ai vdiq në Bergamo më 8 prill 1848.
Së bashku me Rossinin dhe Bellinin, Donizetti llogaritet ndër kompozitorët më të rëndësishëm italianë, si dhe autori më i famshëm nga Bergamo.
Gjithë rininë e tij e kaloi me familjen, midis qytetit të sipërm dhe Kanalit të Borgos, në kushte varfërie ekstreme. Falë mbështetjes së drejtorit të shkollës së muzikës, gjermanit Simon Mayr, Donizetti mori një arsim solid muzikor në Bergamo.
Pas periudhave të tij në Milano, ai u largua nga vendlindja e tij Bergamo për në Napoli në moshën 24-vjeçare, pasi kishte shkruar tashmë 8 vepra.
Donizetti megjithatë e kaloi pjesën më të madhe të kohës së tij artistike produktive në Napoli. Atje, gjatë 15 viteve të ardhshme, kompozitori prodhoi 25 vepra për premierën në teatrot lokale.
Ashtu si Rossini, ai prodhoi edhe për teatro të tjerë dhe bëri turne në Itali pa u lodhur, duke i shpëtuar edhe epidemisë famëkeqe të kolerës në Napoli./ora/KultPlus.com
Më 29 nëntor 1924, Giacomo Puccini vdiq në Bruksel. I lindur në Lucca më 22 dhjetor 1858, si djalë ai nuk shkëlqeu aq shumë në studimet e tij, saqë xhaxhai i tij nga nëna, të cilit iu besua pas vdekjes së parakohshme të të atit, arriti ta përkufizojë atë si “falento”, një dembel pa talent, transmeton KultPlus.
Edhe në seminar, rezultatet vazhduan të ishin të dobëta, veçanërisht në matematikë. Për Puçinin si student thuhej: «Hyri në klasë vetëm për të veshur pantallonat në karrige; ai nuk i kushton vëmendjen më të vogël asnjë teme dhe vazhdon të bie në tavolinën e tij si të ishte piano; nuk lexon kurrë.” Në vend të kësaj, talenti i tij lulëzoi në Istituto Musicale të Lucca.
Në moshën vetëm 14-vjeçare ai filloi të fitonte duke luajtur organin në kishë dhe duke argëtuar klientët e Caffè Castelli, në qendër të Lucca, në piano. Në vitin 1876 ai ndoqi Teatro Nuovo në Pizë në vënien në skenë të Aidës nga Giuseppe Verdi, një përvojë që e goditi dhe e shtyu drejt operës.
Katër vjet më vonë ai hyri në Konservatorin e Milanos duke u bërë student i Amilcare Ponchielli, ndikimi i të cilit do të gjendej vazhdimisht në veprat e ardhshme të kompozitorit.
Falë Ponchiellit, Puccini u takua me Pietro Mascagni me të cilin lidhi një miqësi të qëndrueshme dhe vlerësim për veprat e Richard Wagner.
Pas disa sukseseve në Milano, si Le Villi dhe Edgar (libretet e të cilëve u shkruan nga poeti i çrregullt Ferdinando Fontana), Puccini u vendos përfundimisht me Manon Lescaut. E përfaqësuar më 1 shkurt 1893 në Teatro Regio në Torino, opera pati një sukses të jashtëzakonshëm dhe shënoi fillimin e bashkëpunimit me libretistët Luigi Illica dhe Giuseppe Giacosa.
I pari, dramaturg dhe gazetar, kishte për detyrë të hartonte skenarin, ndërsa i dyti, autor i komedive të suksesshme dhe profesor i letërsisë, të vendoste tekstin në vargje. Megjithatë, fjala e fundit i përkiste Puccinit, i riemërtuar çuditërisht nga botuesi Giulio Ricordi “Doge”.
Illica dhe Giacosa shkruan libretet për tre operat e ardhshme, duke përfshirë La Bohème, bazuar në temën e Scènes de la vie de Bohème, një roman i serializuar nga Henri Murger. Puna përfundoi në fund të nëntorit 1895. Pasoi Tosca, një dramë historike nga Victorien Sardou.
Në fund të vitit 1902 filloi puna për Madama Butterfly (bazuar në një shfaqje të David Belasco), opera e parë ekzotike e Puccinit. Më 17 shkurt 1904, opera bëri debutimin e saj në La Scala, megjithatë, duke u dëshmuar të ishte një fiasko solemne, aq sa kompozitori e përshkroi reagimin e audiencës si “Një linçim i vërtetë!”.
Pas disa ndryshimeve, veçanërisht në prezantimin e korit të famshëm me gojë mbyllur, ai u prezantua më 28 maj në Teatro Grande në Brescia, ku pati një sukses të plotë. Në vitin 1906, vdekja e Giacosa-s i dha fund bashkëpunimit trepalësh që kishte sjellë në jetë kryeveprat e mëparshme.
Që nga vitet e fundit të shekullit të 19-të, Puccini gjithashtu u përpoq, në disa raste, të bashkëpunonte me Gabriele d’Annunzio, por distanca shpirtërore midis të dyve mbeti e pakalueshme./ KultPlus.com
Një fluks i lartë vizitorësh është shënuar gjatë muajit nëntor, në kuadër edhe të festave të 28 dhe 29 Nëntorit, në Muzeun Kombëtar “Gjergj Kastrioti Skënderbeu” në Krujë.
Drejtori i Muzeut Historik dhe Etnografik Krujë, Mehdi Hafizi, tha sot për ATSH-në se “nga 1 nëntori deri më sot, rreth 10 mijë vizitorë e kanë vizituar muzeun”.
“Pjesa më e madhe e vizitorëve që kanë ardhur në muze gjatë muajit nëntor kanë qenë nxënës shkollash nga të gjitha trevat shqiptare, të cilët kanë mësuar më shumë rreth historisë së popullit shqiptar dhe në veçanti të heroit kombëtar Gjergj Kastriot Skënderbeu”, tha Hafizi.
Ndërkohë që qendra muzeore e Krujës ka shënuar gjithashtu fluks të lartë vizitorësh gjatë muajve janar-tetor. Në këtë periudhë rreth 160 000 vendas e të huaj vizituan Muzeun Kombëtar “Gjergj Kastrioti Skënderbeu”, Muzeu Etnografik dhe Pazarin karakteristik të Krujës.
Muzeu Kombëtar “Gjergj Kastriot Skënderbeu” është një nga muzetë më të vizituar në Shqipëri. Vendosur në brendësi të rrënojave të kalasë shekullore të Krujës, muzeu u hap më 1982.
Ndërtesa është e konceptuar si një fortesë e një kështjelle mesjetare shqiptare me një fokus kryesor në dokumentimin e jetës dhe veprës së Gjergj Kastriot Skënderbeut, heroit kombëtar të vendit. Muzeu ka mahnitur shumë vizitorë nga vende të ndryshme përgjatë viteve. Ai është kthyer në një pikë turistike fantastike./atsh/KultPlus.com
(Rreth librit poetik “Përvojë dhe thagmë”, të Arben Idrizit, botuar nga Bard Books, Prishtinë, 2024)
Shkruan: Agnesë Shkodra
Arben Idrizi njihet për konributin e tij në letërsinë shqipe si prozator dhe poet. Ai ka krijuar disa përmbledhje poetike: Heqakeq, Libri i të qenit, Zveri vole utadžbinu, Fletore poezish ‘10-’15, Poezi, 2016, Poezi, ’17-’18, Libri i dhunës, Poezi, ‘19-’20. Ndërsa së fundmi ka botuar një përmbledhje me forma të ndryshme poetike, të titulluar “Përvojë e thagmë”. Përveç krijimtarisë së tij origjinale ky autor ka pasuruar kulturën letrare shqipe edhe me përkthimin e disa veprave të letërsisë botërore si “Hiçi që është nën” të Valerio Magrellit, “Dy drama” të Tino Caspanellos, “Martesa e Kadmit dhe Harmonisë” të Roberto Calassos dhe “Mendime” të Giacomo Leopardit.
“Përvojë dhe thagmë” është libër poetik i strukturuar në tre pjesë dhe i përbërë nga forma të ndryshme poetike të krijuara përgjatë viteve ’21-’23. Në këto tre pjesë pasqyrohen përjetimet emocionale të poetit, të cilat e kanë shoqëruar atë gjatë gjithë jetës. Ai eksploron nëpër kujtimet e fëmijërisë dhe të rinisë që i shfaqen si imazhe onirike e sekuenca shkrepjesh të kulluara, për të arritur deri te paraqitja e rëndësisë së përjetimeve të tanishme. E këto përjetime, sipas përceptimit tonë, mund të shihen edhe si një pasqyrim i të zakonshmes dhe rëndomësisë.
Përditshmëria është në qendër të krijimtarisë së Idrizit, ku çdo moment i zakonshëm merr një rëndësi të veçantë. Kjo poezi vendoset në kontekstin e jetës së zakonshme në mënyrë që të shpërfaqen mendimet dhe ndjenjat që vijnë si rezultat i situatave të thjeshta. Duke theksuar thjeshtësinë e jetës, poeti e bën të prekshëm përjetimin e tij. Ndërsa lexuesi që identifikohet me këto situata të zakonshme, më nuk vëzhgon por bashkëndjen me autorin.
“Përvojë dhe thagmë” ofron një reflektim të thellë mbi përvojat e të kaluarës dhe ndikimin e tyre në të tashmen. Kjo lidhje midis të kaluarës dhe të tashmes përkufizon eksperiencën dhe udhëtimin e brendshëm të poetit. Ky udhëtim merr trajtë filozofike përmes dy figurave mitologjike, Abeonës që simbolizon lirinë dhe mundësinë dhe Adeonës që simbolizon pjekurinë dhe rikthimin. Me vendosjen e figurave të tilla përballë njëra-tjetrës, poeti reflekton mbi përvojat e kaluara, që janë të njohura dhe të përjetuara, dhe përvojave të mundshme, që mbeten mistere të errëta. Ndërsa e tashmja përfaqëson dilemat ekzistenciale të njeriut, i cili për të kuptuar rolin e tij në botë, orvatet të zbërthejë qëllimet e jetës në përgjithësi, dhe të përvojës së tij në veçanti. E përmes kësaj përvoje, ku me thagmë trajtohen çastet e vogla e të rëndomta, poeti na fton të reflektojmë mbi vlerën e jetës së zakonshme./KultPlus.com
Sindikata e Teatrit Kombëtar Shqiptar, ka shprehur solidaritet me kolegët e Teatrit Kombëtar të Kosovës.
“Çmojmë dhe mbështesim pa kushte, angazhimin e aktorëve të TKK që nuk qëndruan indiferent përballë mungesës së krijimit të kushteve të dinjitetshme ekonomike, normale në punën e tyre, që Aktorët e Teatrit Kombëtar e meritojnë”, thuhet në deklaratën e tyre.
Tutje, ata janë shprehur se janë të bindur se Qeveria e Kosovës do të reagojë pozitivisht në përmbushjen legjitime të kërkesave të aktorëve.
“Presim me padurim ndezjen e dritave në skenën e Prishtinës. Me aktorët, me Teatrin”, thuhet në fund./KultPlus.com
Më 29 nëntor 1912, Ismail Qemal bej Vlora, me cilësinë e kryetarit të Qeverisë së Përkohshme dhe Ministrit të Punëve të Jashtme, formuloi notën e parë diplomatike drejtuar përfaqësuesve të Rusisë, Asutrisë dhe Italisë në Vlorë, me të cilën i njoftoj për shpalljen e pavarësisë se Shqipërisë dhe kërkonte vendosjen e marrëdhënieve zyrtare me qeverinë e re kombëtare.
Në të njëjtën ditë ai iu drejtua me telegrame qeverive ballkanike duke u bërë të ditur shpalljen e pavarësisë dhe dëshirën e popullit shqiptar për të jetuar në paqe dhe miqësi me të gjitha vendet fqinje. Këto ishin hapat e parë të diplomacisë shqiptare që u rilind bashk me shtetin e ri shqiptar pas pesë shekujsh robërie./ KultPlus.com
Më poshtë mund të lexohet çlirimi i Shqipërisë, parë nga dy këndvështrime nga dy dëshmimtarë okularë: At Zef Pllumi dhe historiani Kristo Frashëri.
I pari sodit nga dritaret e Kuvendit të Françeskanëve, tjetri është partizan i thjeshtë.
I pari bën një përshkrim përbuzës, i dyti futet triumfator në qytet.
Njëri humbës e tjetri fitimtar – siç do thoshte kryeministri Rama.
Tabloja e partizanit është krejt e kundërt me atë të priftit françeskan.
Por që të dy pranojnë se “29 Nandori”, 29 Nëntori është ditë e çlirimit të vendit.
Zef Pllumi shkruan për ditën e çlirimit të Shkodrës në librin e tij “Rrno vetëm për me tregue” cituar nga DITA:
“28 Nandori 1944 qe nji ditë e ftohtë, e zymtë… Mbas atyne bumbullimave që shpallën largimin përfundimtar të gjermanëve, nuk fjeti mà kurrkush n’atë natë të gjatë. Në Kuvendin Françeskan, ku jetojshem, zotnonte parandjenja se me atë çast se Oksidenti po largohej prej nesh me një hap shumshekullor…”(f-18) Më 29 Nandor gdhini ditë e zymtë dhe e ftohtë, në orën 10.30–11 nëpër rrugët kryesore të qytetit hyni brigada partizane e prime prej Major Gjin Markut… Ushtrija partizane e veshun me gjithnduer uniformash të huaja, paraqitej si një ushtri e parregullt, leckamane, me opinga dhe e untë. Shka bante mà shumë përshtypje ishin partizanet. Çfarë nanash mund ishin ato femna me pushkë në krah? Populli i strehoi, i ushqeu dhe u mbush me parazit” (fq.19-20)”
Kristo Frashëri në librin e tij “Jeta e një historiani” cituar nga DITA shkruan:
“Nuk mund të harrojmë kurrë ato çaste, kur duke kaluar nëpër rrugët e qytetit, qytetarë burra e gra e fëmijë na përshëndesnin si çlirimtarët. Entuziazmin e tyre e dëshmojnë dy fotografi të shkrepura në çastin e hyrjes së partizanëve në Shkodër, në mëngjesin e 29 Nëntorit 1944.” (F.163)./ KultPlus.com
Gratë e bukura sfiliten të gjejnë sekretin e sharmit tim. Ngase s’jam e bukur ndoshta, e as ndonje trup modeleje nuk kam dhe kur këto ua them atyre mendojnë se tallem. Them se – është në gjatësinë e krahëve, në përdredhjen e vitheve të mia, në ritmin e hapave, në formën e bukur të buzëve… Jam jashtëzakonisht femër! Një femër fenomenale Jam unë.
Kur hyj në një dhomë, aq qetë sa s’e merrni me mend dhe një burri i afrohem, – të gjithë shtangin a bien në gjunjë dhe sulen drejt meje – Një koshere e gëzueshme bletësh. Them se – është prej zjarrit që më digjet në sy dhe vezullimit të bardhë të dhëmbëve, lëkundja e belit ndoshta dhe hareja e këmbëve. Oh, jam jashtëzakonisht femër Një femër fenomenale Kjo jam unë.
Vetë burrat, sa herë janë habitur Ç’gjë i tërheq drejt meje… Përpiqen kaq shumë, por s’munden t’i afrohen dot të fshehtës sime. Edhe kur vetë ua rrefej prapë s’dinë ta prekin… Them vjen prej harkut të thellë të shpinës, nga dielli i buzëqeshjes sime, përhedhja e gjoksit, a ndoshta, nga hijeshia e stilit Oh, jam kaq e jashtëzakonshme Një femër e mrekullueshme Jam unë
Tani e kuptoni, se përse nuk kam nevojë të tund kokën, të klith a të lëviz më kot, a të flas me zë të lartë. Nëse shihni që përmes kaloj me krenari të thellë… Shijomëni! Ju thashë, pra – është në kërcitjen e takave të mia, valëzimin e flokut, në cipën e shndritshme të dores, në etjen për njeriun – Sepse jam e jashtëzakonshme, Grua fenomenale – Kjo jam unë.
Me rastin e 80-vjetorit të Çlirimit të Atdheut, është zhvilluar në ambientet e Qendrës Kombëtare të Librit dhe Leximit konferenca shkencore rreth “Muzeve dhe shtëpive muze të luftës”. Ky aktivitet u organizua nga Muzeu Historik Kombëtar, në bashkëpunim me Institutin e Studimeve Ushtarake dhe QKLL. Konferenca solli një analizë të thellë mbi muzeumet dhe shtëpitë muze të luftës, si dhe trashëgiminë e çmuar të luftës antifashiste nacionalçlirimtare.
Disa nga temat e diskutuara ishin, “Historia e muzeve të ushtrisë” nga studiuesi ushtarak Sali Onuzi; “Historia e muzeve të luftës dhe shtëpive muze në kryeqytet” nga Andrea Llukani; “Muzetë e luftës në rrethin e Tepelenës” nga Bashkim Qeli; “Lufta Antifashiste Nacionalçlirimtare në ish-pavijonin e Muzeut Historik Kombëtar” nga Ledio Xhoxhi; “Spitalet partizane” nga Spiro Nika; “Heroi i Popullit, Mustafa Matohiti” nga Maringlen Abedini; “Muzetë e luftës në rrethin e Gjirokastrës” nga studiuesi ushtarak Jorgo Qirko.
Pas çdo kumtese, u zhvilluan diskutime dhe pyetje nga të pranishmit, duke theksuar rëndësinë e ruajtjes së kujtesës historike dhe trashëgimisë sonë kombëtare. Pjesëmarrësit patën mundësinë të thelloheshin në historinë e luftës dhe të kujtojnë sakrificat e shumta për lirinë e vendit tonë./ KultPlus.com
Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit ka njoftur se zëvendësministrja Osmani ka pritur në takim ekipin e muaythait të Kosovës, kryetarin e Federatës së Muaythait të Kosovës, pas suksesit të arritur në Kampionatin Evropian të muaythait të organizuar në Prishtinë.
Ky kampionat, një nga më të rëndësishmit e këtij lloji, ka mbledhur në Kosovë sportistë nga 32 shtete, duke shënuar një moment historik për sportin dhe organizimet ndërkombëtare në vend.
Ekipi fitoi shtatë medalje, prej tyre dy të arta, tri të argjendta dhe dy të bronzta. Të artat i fituan: Lindon Demiri (U-23) dhe u shpall ylli i së ardhmes, Lorik Mehmeti (U-16), të argjendtat: Dior Guda, Erdonit Alija (juniorë), Agnesa Veseli (U-23). Me të bronztën u stolisën, Altina Topalli (U-23) dhe Orges Maliqi (junior).
Gjatë takimit, Osmani i ka përgëzuar medalistët për performancën e tyre të shkëlqyer, duke theksuar se suksesi i tyre është shembull frymëzues për të rinjtë tjerë dhe një promovim i imazhit pozitiv të Kosovës në arenën ndërkombëtare./ KultPlus.com
A jeni gati për të bërë një udhëtim të vogël rreth botës dhe për t’u njohur me 10 sanduiçët më ikonë që tregojnë historinë e kulturës dhe shijeve të çdo cepi të planetit. Revista italiane Grazia.it. ka përzgjedhur 10 më të mirët, ku nuk përjashtohet as buka me qofte e vendit tonë dhe pothuajse gjithë Ballkanit.
Francesinha, Portugali
Ai përbëhet nga dy feta të trasha buke të bardhë të mbushura me proshutë, sallam, biftek dhe djathë, të mbuluar me djathë shtesë të shkrirë dhe një salcë pikante birre dhe domate, me një vezë të skuqur sipër. Zakonisht shoqërohet me patate të skuqura, perfekte për të shoqëruar salcën.
Termi francesinha do të thotë “franceze e vogël”. Thuhet se është shpikur në vitet 1950 nga Daniel da Silva, i cili, i frymëzuar nga croque monsieur francez, e përshtati recetën me përbërësit vendas pas kthimit të tij në Porto.
Sando, Japoni
Kur mendoni për Japoninë, ju vijnë në mendje sushi me avull, sashimi ose ramen. Por në konbini (dyqane japoneze) mund të gjeni sanduiçe të bëra me shokupan (bukë qumështi japoneze), të buta dhe pak të ëmbla.
Mbushjet klasike përfshijnë sallatën me vezë dhe majonezë ose katsu (kotoletë të mbushur dhe të skuqur).
Versionet e ëmbla, me fruta të freskëta dhe krem, janë gjithashtu shumë të njohura.
E patëmetë në pamje, sandos priten në drejtkëndësha ose trekëndësha të përsosur, duke i bërë ato një gëzim për sytë dhe qiellzën.
Banh Mi, Vietnam
Gjatë kolonizimit francez, vietnamezët adoptuan bukën baguette, duke e shndërruar atë në banh mi të famshme. Kjo bukë ka një kore krokante.
Mbushjet ndryshojnë, por baza përfshin paté, mish, perime turshi, koriandër, djegës të freskët dhe pak salcë Maggi.
Nuk mungojnë opsionet vegjetariane: thjesht kërkoni një banh mi chay.
Tortë, Meksikë
E përgatitur me një panine të ngjashme me baguette, mbushjet ndryshojnë në varësi të rajonit.
Në Guadalajara, provoni torte ahogada, të zhytur në një salcë djegëse. Në Mexico City, torta Kubane kombinon mish, salçiçe, djathë, vezë të skuqura, fasule dhe avokado për një shpërthim shijesh.
Sabich, Izrael
Ky sanduiç irakiano-hebre kombinon patëllxhanë të skuqur, vezë të ziera fort, patate, humus, tahini, turshi dhe një mba (chutney mango).
I përgatitur fillimisht për Shabbat, ai është sot një simbol i ushqimit izraelit të rrugës, i përsosur për çdo kohë të ditës.
Sanduiç me mortadella, Itali
Sanduiçi më i famshëm në Itali është padyshim ky. Simbol i thjeshtësisë dhe traditës gastronomike italiane. Një klasik i kuzhinës lokale, shpesh i lidhur me Bolonjën, vendlindja e mortadellës, një mish i kuq me një shije unike dhe të pagabueshme.
Një sanduiç mortadella është më shumë se një rostiçeri: është një përvojë.
Nëse dëshironi ta shijoni në mënyrën më të mirë, kërkoni një sallameri ë artizanale në Bolonjë, ose përgatiteni me një mortadella cilësore, sepse sekreti qëndron tek përbërësit.
Gyro, Greqi
Ky sanduiç, i ngjashëm me suvllaqe, bëhet me mish (zakonisht derri ose pulë) i gatuar në një rotisserie vertikale, i shërbyer në pita me sallatë, patate të skuqura dhe një salcë tzatziki.
Xhiros më të mirë? Ato të servirura në kioskat e vogla të Athinës, ku shija takohet me traditën.
Rou Jia Mo, Kinë
Shpesh i quajtur “hamburgeri më i vjetër në botë”, rou jia mo daton që nga dinastia Qin. Ky sanduiç është i mbushur me mish derri të zier, lëng mishi pikant dhe koriandër, të gjitha të mbështjella me bukë të butë, por krokante.
Ćevapçiqi, Ballkan ose buke me qofte
Emri rrjedh nga arabishtja ćevab ose ćibap, që do të thotë qebap i vogël. Është një sanduiç i mbushur me qofte, i shërbyer në pita së bashku me qepë, djathë dhe ajvar, një salcë e bërë nga speca dhe patëllxhan. Me origjinë nga Ballkani, kjo pjatë të kujton qebapët turq, por me një karakter krejt të vetin.
Khachapuri, Gjeorgji
Një përzierje perfekte mes picës dhe tostit me djathë, khachapuri është një bukë në formë varke e mbushur me djathë vendas dhe e përfunduar me një vezë të papërpunuar dhe gjalpë të shkrirë.
E përkryer për ata që i duan shijet e pasura dhe intensive, është një trajtim gastronomik që do t’ju bëjë të harroni bukët klasike me djathë./a2cnn/ KultPlus.com
