Petrelë – Shkalla e Çirmës, shtegu rrethor i Tiranës me panoramë unike

Petrelë – Shkalla e Çirmës- Petrelë, 15 km nga Tirana, është një shteg rrethor prej 6,5 km, që të fton të përjetosh një kombinim të mrekullueshëm të natyrës, historisë dhe panoramës unike që të ofron.

Shtegu cirkular fillon në Petrelë dhe kalon përmes ullishteve e kodrave, vazhdon me ngjitjen në Malin Vilë e deri te rrënojat ilire të Përsqopit. Shtegu vizitohet në verë dhe vjeshtë, ndërsa ofruar një udhëtim të përshtatshëm për të gjithë vizitorët.

Përgjatë këtij shtegu gjenden edhe objekte historike, ku dallojnë:

Varri monumental dhe muret antike të Përsqopit – trashëgimi ilire unike

Shkalla e Çirmës – ngjitje panoramike me pamje të paharrueshme

Kalaja e Petrelës – histori, legjenda dhe një restorant me pamje

Ky shteg tashmë është një produkt i Platformës së Inovacionit në Turizëm (TIP), ndërsa është i pastruar, shënjuar dhe i aksesueshëm, duke ofruar përvoja të reja në natyrë pranë kryeqytetit./atsh/KultPlus.com

“Shqipëria e bukur”, Rama ndan pamje nga kalaja e Lëkurësit në Sarandë

Kalaja e Lëkurësit, në Sarandë është kthyer vitet e fundit në një atraksion të veçantë të turizmit në qytetin bregdetar.

Kjo kala ndodhet midis rrënojave të fshatit Lëkurës të braktisur në vitin 1878, në një pozicion dominues mbi gjirin e Sarandës dhe qafën e Gjashtës, përballë Manastirit të Dyzet Shenjtorëve.

Në kuadër të rubrikës “Shqipëria e bukur”, kryeministri Edi Rama ndau në rrjetet sociale një video me pamje nga perëndimi i diellit nga kalaja e Lëkurësit, Sarandë, mbushur me turistë.

Kalaja e Lëkurësit është shpallur monument kulture i kategorisë së parë nga Ministria e Arsimit dhe Kulturës më 30 maj 1970.

Mendohet që ndërtimi i saj është bërë nga Sulltan Sulejmani në vitin 1537, kur sulmoi Korfuzin dhe ishte i domosdoshëm kontrolli i skelës së Sarandës dhe rrugës Sarandë-Butrint./atsh/KultPlus.com

‘Duke blerë e shitur erë, dikush bëhet milioner’

Poezi nga Ali Asllani – “Koka bën e koka vuan”.

C’ke moj zemër që rënkon!
Njëher’ varet trikollari, herën tjetër kryq i thyer…
Paska rar’ hallva prej qielli e ja nis një dallaver,
Mbushen xhepat me flori
E qinosen ujk e dele për të bër’ një stan të ri!

Shitet vendi për para, me para e për para
Bëhet burri telendi, dy para një maskara,
Para hasmit lepe peqe
Para zërit te atdheut hund e tyre shtate sqepe!

Duke blere e shitur ere, dikush bëhet milioner,
Kurse shoku pinte uthull lum zotria pinte vere,
Milioneri yn’ i ri
Para shokut te dikurshem vari buz’ edhe turi!

E përhera me dy faqe, që të haj’e qe te bluaj,
Ne një kohë mbi dy frona, në një çast mbi dy kuaj,
Me dy faqe, me dy nofulla, ne një xhep e dy flamurë
E hedh kemben me daulle edhe turk edhe kaur!

Na te urt’ e te mendafshte s’qeme te zot te bënim zë
Ku fillon me thash e theme hij’ e vetes te përzë;
Neve ndryshe, puna ndryshe, defi ndryshe, kënga ndryshe
E ç’kërkon ne gji te gjembit te kendoj’ një dallëndyshe?

Mirëpo vendi paskish zemër, paskish sy e paskish vesh,
Shikon lark e dëgjon thelle, di te vesh, edhe të zhvesh
Tani eja e t’ja themi asaj kënge që ja thonë:
Koka bën e koka vuan, ç’ke moj zemër që rënkon?!/KultPlus.com

“Travel and Tour World”: Ksamili, perla bregdetare e Shqipërisë

I fshehur përgjatë detit Jon, perla bregdetare e Shqipërisë, Ksamili, po ripërcakton se çfarë do të thotë të gjesh parajsën në Evropë, sipas “Travel and Tour World” (TTW).

Me ujërat e tij të kristalta, rërën e bardhë dhe bukurinë natyrore të pacënuar, Ksamili u ofron turistëve një përvojë të ngjashme me Karaibet – por pa çmimet marramendëse.

Nga ishujt sekretë dhe vendet e trashëgimisë së UNESCO-s deri te vija bregdetare, ky thesar i fshehur ofron një arratisje të paharrueshme – ku ndërthuret sharmi ekzotik me rrënjët e pasura kulturore – duke e bërë atë një nga destinacionet më të jashtëzakonshme dhe të përballueshme bregdetare në kontinent.

I vendosur përgjatë bregdetit jugor mahnitës të Shqipërisë, fshati bregdetar i Ksamilit është shfaqur si një nga destinacionet më tërheqëse për të udhëtuar në Evropë.

Shpesh i quajtur “Karaibet e Evropës”, Ksamili i magjeps turistët me ujërat e tij të kristalta, plazhet me rërë të bardhë dhe peizazhin mesdhetar.

I fshehur brenda Parkut Kombëtar të Butrintit dhe i vendosur në Detin Jon – kjo bukuri ballkanike i fton vizitorët në një parajsë të qetë që rivalizon atraksionet bregdetare më të famshme në botë.

Ksamili mahnit me ujërat bruz, plazhet me rërë të bardhë dhe ishujt e fshehur, duke ofruar një arratisje si në Karaibe por me një kosto shumë më të ulët.

Joshja bregdetare e Ksamilit

Ksamili ka një vijë bregdetare spektakolare. Zona bregdetare krenohet me rërën e artë që shkëlqen nën rrezet e diellit, me temperaturat e verës që arrijnë deri në 30 gradë Celsius.

Deti është i kristaltë dhe i qetë, duke ftuar adhuruesit e notit, zhytjes dhe plazhit të çlodhen në një qetësi perfekte.

Rëra e butë dhe e bardhë dhe ujërat e kaltra dhe të cekëta ngjajnë me destinacionet e ishujve tropikalë, duke e bërë Ksamilin vendpushimin ideal për familjet, çiftet dhe vizitorët solo.

Pavarësisht popullaritetit të tij në rritje, Ksamili ende ruan ngrohtësinë dhe autenticitetin e një fshati tradicional shqiptar.

Në Ksamil, vizitorët përshëndeten me buzëqeshje miqësore, dhe mund të shijojnë kuzhinën e shijshme lokale dhe pamjet piktoreske që shtrihen përgjatë horizontit të detit Jon.

 Një pikë turistike në zhvillim

Dikur një fshat modest peshkimi, sot Ksamili është transformuar në një nga vendpushimet bregdetare më të vizituara të Shqipërisë.

Ai fitoi vëmendje ndërkombëtare kur u rendit në listën e “20 Vendpushimeve më të Mira me Çmime të Ulëta në Evropë”, të publikuar nga “Guardian”

Promovimi i dha Ksamilit një nxitje të konsiderueshme turistike, duke tërhequr turistë nga e gjithë bota – në kërkim të një arratisjeje mesdhetare që nuk kushton shumë.

Ndërsa çmimet janë rritur gradualisht për shkak të kërkesës në rritje, Ksamili mbetet shumë më i përballueshëm se shumë destinacione të tjera evropiane bregdetare.

Hotelet e reja, shtëpitë komode dhe qiratë buzë detit – të shpërndara në të gjithë zonën – u ofrojnë vizitorëve një gamë të gjerë opsionesh akomodimi.

Qoftë duke kërkuar një qëndrim luksoz apo një pushim rural me qira, Ksamili ka diçka për çdo lloj turisti.

 Mrekullitë natyrore dhe atraksionet e afërta

Përtej plazheve të tij magjepsëse, Ksamili shërben si një portë hyrëse për disa thesare natyrore dhe kulturore.

Bëni një udhëtim të shkurtër me varkë nga plazhi kryesor në Ishujt e Ksamilit – një grup ishujsh të vegjël, të pabanuar, të rrethuar nga ujëra smeraldi.

Këto ishuj ofrojnë vende të izoluara, perfekte për piknikë, rreze dielli dhe zhytje.

Për adhuruesit e natyrës, burimi magjepsës i Syrit të Kaltër – është një vend që duhet vizituar me patjetër.

I vendosur në Muzinë, ky burim ujërash të ëmbla shkëlqen me nuancat e tij të thella blu.

I rrethuar nga kodra të pyllëzuara, Syri i Kaltër është vendi ideal për fotografimin e natyrës dhe shëtitjet e qeta.

Një atraksion tjetër është Parku Kombëtar i Butrintit, një Vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s që ndërthur historinë e lashtë me natyrën e pacënuar.

Parku përmban një vend të gjerë arkeologjik me rrënoja nga epokat greke, romake, bizantine dhe veneciane – një dëshmi e së kaluarës së pasur dhe komplekse të rajonit.

Turistët gjithashtu mund të eksplorojnë Sarandën, qytetin bregdetar që ndodhet vetëm 30 minuta larg me makinë nga Ksamili.

E njohur për atmosferën e saj të gjallë, shëtitoren buzë detit – Saranda është një vend i shkëlqyer për blerje, ngrënie dhe jetë nate.

Për ata që janë të interesuar në historinë e vendit, Gjirokastra – një tjetër vend i mbrojtur nga UNESCO – ofron një pamje të trashëgimisë osmane të Shqipërisë.

Kalaja e mrekullueshme prej guri e qytetit, rrugët me kalldrëm dhe arkitektura tradicionale e bëjnë atë një udhëtim ditor magjepsës.

Një ndërthurje e kulturave dhe historisë

Ndikimi i Perandorisë Osmane është ende i dukshëm në Ksamil dhe rajonet fqinje.

Nga ndërtesat e ruajtura të Gjirokastrës deri te fortesat dhe rrënojat e lashta të Butrintit, zona është e mbushur me shtresa të historisë kulturore dhe arkitekturore.

Kjo trashëgimi e pasur është një vlerë e shtuar e Ksamilit.

Turistët mund të shijojnë si pushimet në plazh ashtu edhe stimulimin intelektual të zbulimit historik.

Bashkimi i bukurisë natyrore dhe rëndësisë kulturore e bën Ksamilin një destinacion të gjithanshëm, ndryshe nga çdo vend tjetër në Ballkan.

Moti ideal gjatë gjithë vitit

Ksamili gëzon një klimë mesdhetare, duke e bërë atë një destinacion mikpritës në çdo stinë.

Temperaturat e verës janë mesatarisht rreth 26 gradë Celsius, me temperatura maksimale që arrijnë 30 -38 gradë Celsius në 13 orë rreze dielli çdo ditë.

Pranvera dhe vjeshta kanë mot më të butë, me temperatura maksimale nga 18-21 gradë Celsius, ndërsa dimri mbetet relativisht i butë në 12 gradë Celsius.

Kjo klimë e këndshme siguron që Ksamili të vizitohet jo vetëm gjatë muajve të ngarkuar të verës, por edhe në stinët e tjera – ideale për ata që preferojnë një përvojë më të qetë.

Ku të qëndroni

Ksamili ofron një shumëllojshmëri zgjedhjesh akomodimi duke filluar nga hotelet dhe vilat buzë detit deri te shtëpitë e mysafirëve me kosto të ulët dhe apartamentet me vetëshërbim.

Shumë prona ofrojnë pamje mahnitëse të detit, qasje të lehtë në plazh dhe një mundësi për të shijuar jetën bregdetare shqiptare.

Restorantet lokale shërbejnë ushqime deti të freskëta, pjata tradicionale shqiptare dhe ushqime ndërkombëtare, duke u ofruar vizitorëve një shumëllojshmëri zgjedhjesh pas një dite të gjatë eksplorimi.

Me plazhet e saj të pastra, atraksionet natyrore joshëse dhe trashëgiminë e pasur kulturore, Ksamili qëndron si një “yll në ngjitje” në hartën e udhëtimeve të Evropës.

Pavarësisht nëse jeni duke kërkuar një arratisje të qetë në plazh, një aventurë kulturore apo një atraksion natyror, kjo perlë e jugut të Shqipërisë ofron të gjitha elementët e një pushimi ëndrrash – pa turma dhe kostot e vendpushimeve më të njohura evropiane.

Për vizitorët që kërkojnë parajsën – Ksamili nuk është thjesht një vendpushim – është një destinacion për t’u mbajtur mend!/atsh/KultPlus.com

‘Kur të jesh mërzitur shumë’

Poezi nga Dritëro Agolli

Këtu s’do jem, do jem larguar:
Në tokë i tretur si të tjerët,
Në kafenenë e preferuar
Nuk do më shohin kamarierët.

Dhe nëpër udhët ku kam ecur,
S’do ndihet kolla ime e thatë,
Mbi varrin tim do rrijë i heshtur
Një qipariz si murg i ngratë.

Ti do trishtohesh atëherë,
Se s’do më kesh në dhomë gjallë,
Dhe kur në xham të fryjë erë,
Do qash me erën dalëngadalë.

Po kur të jesh mërzitur shumë
Në raft të librave kërkomë,
Atje do jem i fshehur unë,
Në ndonjë fjalë a ndonjë shkronjë.

Mjafton që librin pak ta heqësh
Dhe unë do zbres, do vij pas teje;
Ti si dikur me mall do qeshësh,
Si një blerim pas një rrëkeje. / KultPlus.com

Promovohet krijimtaria e poetit Panajot Boli

Në Qendrën kulturore “Katina Papa” të Livadhjasë në bashkinë Finiq, u promovuan dy vëllime poetike nga krijimtaria e poetit Panajot Boli.

Organizatorë të veprimtarisë komplekse ishin Klubin i Krijuesve dhe Artistëve “Jonianë” Sarandë, në bashkëpunim me shkolla e mesme të bashkuar “Lefter Talo” dhe Zyrën Arsimore Finiq-Dropull.

Të pranishëm në këtë aktivitet ishin drejtori i Kabinetit në Bashkinë e Finiqit, Vangjel Xhaferi, mësues dhe nxënës të shkollës Livadhja, krijues dhe personalitete të artit nga qyteti i Sarandës dhe Gjirokastrës, si dhe të ftuar të tjerë.

Mbi vlerat e librave “Kur pyeta Syrin e Kaltër” dhe “Pranverë e kaltër” të poetit dhe shkrimtarit Panajot Boli folën Hekuran Halili, kryetar i Klubit Jonian, gazetari dhe shkrimtari Thanas Dino, gazetari dhe shkrimtari Shkëlqim Hajno, studiuesi Behar Maze, Agron Mema, Dhimitër Qiqi, etj,.

Klubi i Krijuesve dhe Artistëve ‘Jonianë’, bëri të ditur se, nisma për promovimin e krijimtarisë së poetit Panajot Boli, do të vijojë edhe ne shkolla të tjera të pakicave etnike greke, duke u analizuar edhe me një botim nga krijimtaria letrare e nxënësve të këtyre shkollave.

Kjo ngjarje kulturore në Livadhja u bë edhe më tërheqëse për pjesëmarrësit me interpretimet artistike me recitime, këngë e valle nga grupi artistik i shkollës së Livadhjasë, institucion arsimor i mirënjohur prej vitesh në rang vendi si një vatër arsimi, kulture dhe olimpiadash shkollore rajonale./atsh/KultPlus.com

Koha është të duhemi

Poezi nga Ali Podrimja

Koha është të duhemi,
të kesh besim në mua kur të them: Trime,
të kem besim në ty kur më thua: Trim.
Për kokën time kryeneçe shumë kurthe ngrite,
shumë e pushkët mbushi babai yt, fisi yt,
një mijë e një të zeza kurdise ku do t’ma zije pritën.

E nën një kulm banonim,
nga frëngjia me ditë më peshove,
me ditë lexoja Shekspirin në hijen e Kullës,
se mos do të takoj te kroni i shpresave.

Ma ruaj syrin, dashuria ime,
ma ruaj shpinën nga dielli, nga acari!
Kam frikë se ma therin syrin cubat e territ,
kam frikë se më vrasin pas shpine të pabesët.

Dashuria ime, ma zgjat dorën ta kapërcejmë këtë ujë të madh,
i huaj s’jam as vij nga tokë e vdekshme.
Në fund të livadhit të kositur a po sheh:
ai kali i bardhë është yni tash e përgjithmonë.
Më shikon drejt në sy, lëri zënkat, fjalët, sharjet.

Unë do të sjell Lulen nga zemra e bjeshkës,
do ta ndez llambën në kullë,
do ta hedh farën në tokën e re.
Kur të desha, çoje dashuri pas shtatë katundeve
e të rënat të forta i kishe.
Kur më deshe, çoja dashuri me një grua të marrë
e mëhalla jehonte nga shpifjet.

Na iku jeta, trime, si s’menduam pak edhe për vete.
Koha është të duhemi. /KultPlus.com

Nis rijetësimi i Kalasë së Kaninës, Rama: Do të kthehet në ndalesë të paharrueshme për çdo udhëtar

Në Kalanë e Kaninës kanë nisur ndërhyrjet konservuese, strukturale dhe gjeologjike, si dhe zbatimet e planeve të reja të interpretimit dhe përmirësimit të eksperiencës së vizitorëve.

Kryeministri Edi Rama ndau në rrjetet sociale disa pamje ku bëri me dije se “në Kalanë e Kaninës ka nisur nga procesi i rijetësimit, për ta kthyer këtë objekt të trashëgimisë sonë kulturore në një destinacion të vizitueshëm turistik”.

Sipas Ramës “me ruajtjen e identitetit historik dhe krijimin e hapësirave të reja panoramike nga ku mund të shihen pamjet mahnitëse të Gjirit të Vlorës, do ta kthejnë Kaninën në një ndalesë të paharrueshme për çdo udhëtar që kërkon të përjetojë historinë nga afër”.

Ndërhyrjet në Kalanë e Kaninës po financohen nga Fondi Shqiptar i Zhvillimit si një projekt i Proskene dhe CHwB Albania, në kuadër të Programit PIUTD, me mbështetje nga Banka Botërore. Ndërhyrjet konservuese pritet të përfundojnë më 25 prill 2026.

Ky proces restaurimi dhe përmirësimi përfshin jo vetëm ruajtjen e strukturave ekzistuese, por edhe krijimin e hapësirave të reja që i japin jetë sitit, pa humbur identitetin e tij historik.

Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit bëri të ditur se, gjatë kësaj periudhe Kalaja e Kaninës nuk do të jetë e hapur për vizitorët./atsh/KultPlus.com

Ansambli “Kolkhida” nga Gjeorgjia, fitues i edicionit të 17-të të “Aulona Inter Folk Festival”

Në qytetin e Vlorës përfundoi me sukses edicioni i 17-të i Aulona Inter Folk Festival, që u mbajt nga 23 deri më 26 maj.

Në natën finale, Komiteti Organizator nderoi me kupën e edicionit të shtatëmbëdhjetë të festivalit Ansamblin “Kolkhida” të Gjeorgjisë” të cilën e dorëzoi kryetari i bashkisë së Vlorës, Ermal Dredha.

Për katër ditë me radhë Vlora u “pushtua” nga këngët, ritmet e valleve dhe ngjyrat e lloj-llojshme të kostumeve popullore të grupeve folklorike ardhur në në këtë festival nga vende të ndryshme të Europës.

Për të shtatëmbëdhjetin vit me radhë Aulona Festival është kthyer në një traditë të bukur për qytetin bregdetar të Vlorës.

Këtë vit u bënë pjesë e këtij aktiviteti të madh folku ansamble nga Italia, Polonia, Sllovakia, Gjeorgjia, Ukraina, Kosova, Maqedonia e Veriut, ndërkohë që nga Shqipëria morën pjesë ansamblet “Dropulli” e “Krahu i Shqiponjës Taip Madani” si dhe  grupi polifonik “Thesaret labe”.

Drejtori i Qendrës Kulturore “Aulona” si dhe drejtori i përgjithshëm i Festivalit, Sejmen Gjokoli, tha për ATSH-në se, “në ditët e festivalit 330 festivalistë e mbushën Vlorën dhe rrethinat me këngë, valle e ngjyra kostumesh duke përçuar traditën shpirtërore të popujve europianë e njëkohësisht duke u kthyer edhe në një urë bashkëpunimi e integrimi mes kulturave të njeri tjetrit”.

Sipas tij, në ditët e çeljes së sezonit turistik ky festival shënon një tjetër aktivitet të jashtëzakonshëm si pjesë e agjendës kulturore të bashkisë së Vlorës.

Këtij dimensioni të festivalit i shërbyen edhe vizitat në vendet pasuri të trashëgimisë kulturore e natyrore si Manastiri i Zvërnecit apo plazhet e Radhimës.

Përveç performancave të lira në rrugët dhe sheshet e qytetit festivali dha shfaqje edhe në qendrën historike të qytetit në sheshin e rikonstruktuar përpara bashkisë por edhe në mjediset e “Pyllit orbital” pranë Muzeut Kombëtar të Pavarësisë në Skelë.

Në ditën e parë të festivalit, përfaqësuesit e grupeve pjesëmarrëse u pritën në ambientet e Bashkisë së Vlorës nga kryetari Ermal Dredha, i cili vlerësoi shumë praninë e tyre në këto ditë të hapjes zyrtare të sezonit turistik 2025 duke i shtuar qytetit edhe më shumë bukurinë dhe ngjyrat e pranverës.

“Fakti që ju jeni kaq shumë dhe nga një gjeografi kaq e gjerë e Europës tregon për fuqinë që ka arti dhe kultura në lidhjen dhe forcimin e miqësisë midis vendeve po edhe për vet fuqinë e trashëgimisë shpirtërore në integrimin e kulturave të popujve”, tha Dredha.

Ndërsa në skenën e ngritur enkas për festival, në sheshin përpara Stadiumit “Flamurtari”, për tri mbrëmje grupet pjesëmarrëse realizuan performancat konkurruese të cilat u përcollën me shumë kërshëri e entuziazëm nga artdashësit e shumtë, qytetarë vlonjatë por edhe të huaj që në këto ditë fundmaji kanë zgjedhur Vlorën për të pushuar e vizituar.

Aulona Inter Folk Festival është festivali ndërkombëtar më i madh në fushën e folklorit ku vetëm për efekt të këtij aktiviteti, në të shtatëmbëdhjetë edicionet së bashku, Vlorën e kanë vizituar 133 ansamble folklorike me mbi 4700 pjesëmarrës nga 38 vende të Ballkanit, Evropës dhe Azisë.

Festivali u mbështet nga bashkia e Vlorës , Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit si dhe donatorë të tjerë./atsh/KultPlus.com

Akademia e Shkencave, veprimtari kushtuar poetit Lasgush Poradeci

Në Akademinë e Shkencave të Shqipërisë u mbajt një ligjëratë me temën “Zog i qiejve – Lasgush Poradeci ndërmjet pikturës dhe poezisë”.

Veprimtaria u organizua nga Komisioni i Arteve, pjesë e Akademisë së Shkencave, dhe u moderua nga gazetarja Anisa Ymeri.

Studiuesja e artit Suzana Varvarica solli në vëmendjen e të pranishmëve vlerësimin që i ka bërë Lasgushit, shkrimtari i madh Ismail Kadare.

“Gjer më sot Lasgush Poradeci ka mbetur për mua njeriu më i jashtëzakonshëm, më i ndërlikuar e më i pakuptueshëm që kam njohur… Duke e parë, dhe sidomos duke e dëgjuar, gjithmonë mendoja se si ishte e mundur që njeriu ballkanas, njeriu shqiptar, të arrinte një ndërlikim të tillë, përkryerje, mëvetësi dhe mister”, shkruante Kadareja.

Varvarica theksoi se Lasgush Poradeci në vitet ’30 të shekullit XX ishte poeti më i njohur shqiptar. Vargjet e tij poetike lexoheshin ethshëm nga rinia studentore e kohës. Më tej, studiuesja paraqiti një vështrim të shpejtë mbi kohën e jetës së Lasgush Poradecit dhe në kohët e krijimtarisë së tij në artet pamore, të cilat kanë qenë shumë të rëndësishme për poetin artist. Këto kohë përfshijnë krijimtaritë e kryera gjatë qëndrimit të tij në Greqi, Rumani, Austri, Shqipëri në vitet ’40 e në vijim.

Studiuesja e njohur spikati në ligjëratën e saj fijet që i lidhin zhanret e artit të Lasgushit me njëri-tjetrin. Ajo vuri në dukje se të gjitha subjektet e personazheve femërore që pikturoi e vizatoi, e gjejnë psikën e tyre në vargjet e derdhura në poezitë e cikleve “Ylli i zemrës” dhe “Zemra e ime”, duke mos i anashkaluar të gjitha ciklet e tjera të botuara në veprat madhore të poezive filozofike dhe baladave.

Gjatë ligjërimit u lexuan poezi të Poradecit nga e bija, Maria Gusho dhe moderatorja Anisa Ymeri.

Ligjërata u mbyll me diskutimet për persekutimin e heshtur dhe indiferentizmin shtetëror ndaj personalitetit të tij si doktor i shkencave filozofike dhe si një poet brilant i ndjenjave njerëzore të derdhura në vargje, ku psikologjia njerëzore është kryefjala e tyre./atsh/KultPlus.com

‘Lulet e Majit’- nën interpretimin e veçantë të Redon Makashit (VIDEO)

“Lulet e Majit” është një serenatë që muzikanti Pjerin Ashiku, e kompozoi gjatë periudhës së komunizmit, ndërsa punonte në torno. Këngën ia dedikoi një personi të rëndësishëm për të.

Ndër vite kjo këngë është kënduar në Shkodër, Korçë dhe Gjakovë, e madje ka patur dilema për origjinën e saj. Por, kantautori Gjokë Vata insiston se autori i vetëm është Pjerin Ashiku.

Sot, KultPlus ju sjell këtë këngë nën interpretimin e Redon Makashit:

Nje dite t’bukur Majit ty t’hetova
mshehë nder gema t’shpeshta tek nji lule 
plot me andje n’zemër të kundrova 
deri sa nji ditë n’dorë mu përkule 

Por tashma je vyshkë per mue s’ke vlerë 
fletë e tueja per mue ma s’kan erë 
nuk je lulja e bukur e ditës Majit 
por je lulja n’zemër time’ e vajit 

Ishe ti ma e mira ndër të tjera 
lule’ bukur e vogel plot ngjyra 
pse fletë tueja lule’ i treti era 
pse kaq shpejt n’pranverë ty t’ka ndrrue fëtyra 

Por tashma je vyshkë per mue s’ke vlerë 
fletë e tueja per mue ma s’kan erë 
nuk je lulja e bukur e ditës Majit 
por je lulja n’zemër time’ e vajit 

Do t’kujtoj perhere moj lule vyshkun 
ndonse gjindem larg tashma prej teje 
Veç per ty do t’vuej n’zemër tuj heshtun 
pse kujtim gjithmonë jeton pranë meje 

Por tashma je vyshkë per mue s’ke vlerë 
fletë e tueja per mue ma s’kan erë 
nuk je lulja e bukur e ditës Majit 
por je lulja n’zemër time’ e vajit 

Autori: Pjerin Ashiku 
Teksti: Bik Pepa/ KultPlus.com

Opera „Aida“ e Xhuzepe Verdit do të mbyllë tradicionalisht edicionin e 53-të të festivalit ‘Mbrëmjet e Operës së Majit’

Më 31 maj, duke filluar nga ora 20:00, opera madhështore „Aida“ e Xhuzepe Verdit do të mbyllë tradicionalisht edicionin e 53-të të festivalit „Mbrëmjet e Operës së Majit“. Bashkimi i traditës me inovacionin vizual, i shprehur përmes skenografisë virtuale futuriste, do ta udhëheqë publikun në një udhëtim përmes Egjiptit të lashtë, duke rrëfyer një histori dashurie.

„Aida“, vepra magjike dhe madhështore e Xhuzepe Verdit, do të interpretohet nën drejtimin dirigjues të të ftuarës nga Italia, Xhana Frata. Në produksionin e teatrit Karlo Felice nga Xhenova, Itali, shfaqja në skenën e Operës dhe Baletit Nacional është përshtatur dhe realizuar nga Dejan Proshev. Koreografia është e Luiza Baldineti (Itali), koncertmaestër është Verica Lambevska, ndërsa kor-maestër është Gjurgjica Dashiq.

Në rolin kryesor (Aida) do të interpretojë Daria Maziero (Itali), në rolin e Radamesit do të jetë Xhejms Li (Koreja e Jugut), në rolin e Amnerisit Nensi Fabiola Herrera (Spanjë), rolin e Ramfis do ta luajë Igor Durlovski, faraoni është Vladimir Sazdovski, Amonasro Marjan Jovanoski, Kryepriftëresha: Aleksandra Lazarevska Vasilevski, Lajmëtari: Nikola Stojçevski, solistja e baletit: Ilijana Danilov, së bashku me korin, orkestrën dhe ansamblin mashkullor të baletit të Operës dhe Baletit Nacional.

E vendosur në Egjiptin e lashtë, opera bashkon dramën intime njerëzore me kori madhështor, skena baleti dhe orkestrim të fuqishëm./ KultPlus.com

Dita Ndërkombëtare e Fëmijëve shënohet me ekspozitën personale të Ernest Kabashit në Galerinë Qahili

Dita Ndërkombëtare e Fëmijëve shënohet me ekspozitën personale të Ernest Kabashit në Galerinë Qahili, që hapet me 1 qershor nga ora 11:00.

Kjo ekspozitë zhvillohet në kuadër të shënimit të Ditës Ndërkombëtare të Fëmijëve dhe është një festë e artit, imagjinatës dhe kreativitetit të fëmijëve.

Gjithçka nisi një ditë vere, kur Ernesti, sapo ishte kthyer nga kopshti, filloi të vizatojë një rrëfim në formë libri. Pas disa ditësh, kërkoi një libër ilustrues nga Eric Carle, që për habi, ishte thuajse identik me vizatimin që kishte krijuar vetë në shtëpi. Aftësia e tij për të treguar histori përmes ngjyrave dhe formave, tashmë e ka çuar në një arritje të veçantë artistike.

Pak para ditëlindjes së tij të dhjetë, Ernesti krenohet me çmimin e parë të fituar në konkursin e organizuar nga Ambasada e Japonisë në Shkup, si dhe me punimet e tija të ekspozuara në shkollën ILG në Prishtinë, ku e vijon mësimin në klasën e katërt.

Me frymëzim nga galeritë e mëdha të botës, nga Nju Jorku dhe Vjena, te Athina, Madridi, Prishtina dhe Shkupi, Ernesti sjell një qasje unike në art. Vizatimet e tij abstrakte mbajnë tituj të guximshëm si “Pula e frikuar në terr” dhe “Njeriu që çmendet”, dhe janë të mbushura me ndjenja të thella, sinqeritet dhe një stil krejtësisht personal. Ai vizaton botën që ne të rriturit, ndoshta, e kemi harruar.

Në kuadër të ekspozitës, të gjithë fëmijët janë të mirëseardhur të marrin pjesë në një punëtori krijuese, që do të mbahet gjatë ditës në Galerinë Qahili, një mundësi për të krijuar dhe për të bashkëvepruar me artin në një atmosferë të ngrohtë dhe inspiruese./ KultPlus.com

‘S’u pendova që aq të desha, ndërmend e kam të të dua prapë’ (VIDEO)

Pirro Çako vazhdon të mbetet ndër këngëtarët më të veçantë të skenës së muzikës shqipe, shkruan KultPlus.

Pirro Çako ka lindur në Tiranë në një familje artistësh. Të dy prindërit e tij ishin këngëtarë, Gaqo dhe Luiza Çako, njëri tenor dhe tjetra soprano. Mjedisi artistik familjar krijoi traditën që ndoqi më pas dhe Pirron, duke e bërë atë ndër emrat më të njohur të muzikës shqiptare.

Sonte, KultPlus ju sjell njërën nga këngët më të mira të Çakos, një këngë kjo që përmes zërit tejet të veçantë i këndohet dashurisë së paharruar. Bëhet fjalë për këngën ‘Xhulit’. Një këngë që edhe pas kaq kohësh prej publikimit vazhdon akoma të përçojë emocione të mëdha.

Bashkangjitur gjeni videon dhe tekstin e këngës.

Nga dashuria që kam për ty
Mund të të shquaj edhe në mjegull
Nga dashuria u ktheva sy
Xhind, bohem, djalosh i rregullt

(refren)
Nga dashuria në qiell u shtriva
Me kokë në diell unë fjeta gjatë
Dhe s’u pendova që aq të desha
Ndërmend e kam të të dua prapë

Nga dashuria ditët e gjata
Në bukë i ktheva dhe gurë tespije
Me to të gjallë e mbajta ndjenjën
Me to sfidova ankthin në pritje

(refreni 2x)
Nga dashuria në qiell u shtriva
Me kokë në diell unë fjeta gjatë
Dhe s’u pendova që aq të desha
Ndërmend e kam të të dua prapë

Dhe s’u pendova që aq të desha
Ndërmend e kam të të dua prapë./ KultPlus.com

Deklaratë mbi Kërcënimet ndaj Presidentes Vjosa Osmani dhe Nevojën e Menjëhershme për të Trajtuar Dhunën ndaj Grave në Politikë

Grupi për Siguri dhe Barazi Gjinore dënon ashpër kërcënimet me vdekje të bëra së fundmi ndaj Sh.S.Z. Presidentes së Kosovës, Vjosa Osmani-Sadriu.

Deklarata mbi kërcënimet ndaj presidentes Vjosa Osmani dhe nevojën e menjëhershme për të trajtuar dhunën ndaj grave në politikë:

Akte të tilla frikësimi dhe kërcënime të kësaj natyre nuk janë vetëm sulm ndaj Presidentes Osmani si person, por edhe sulm ndaj demokracisë, sundimit të ligjit dhe parimit të paqes e stabilitetit.

I bëjmë thirrje institucioneve shtetërore, partive politike, shoqërisë civile dhe mediave që të ndërmarrin veprime të menjëhershme dhe të koordinuara për të mbrojtur gratë në politikë dhe për të u siguruar që ato mund të udhëheqin pa frikë.

Shprehim solidaritet të plotë me Presidenten Osmani dhe rikonfirmojmë mbështetjen tonë të palëkundur për sigurinë, mbrojtjen dhe dinjitetin e të gjithë zyrtarëve publikë, pa dallim gjinie, që shërbejnë me integritet dhe përkushtim.

Nuk ka vend për dhunë apo frikësim në shoqëritë demokratike./ KultPlus.com

Java e Kulturës Italiane në disa qytete të vendit

Kryeqyteti po bëhet gati të mikpresë Javën Kulturore Italiane e cila nis në datën 1 dhe mbyllet më 8 qershor.

Organizatorët premtojnë një javë plot muzikë, art, shije dhe kulturë italiane. Në të gjitha aktivitetet do të jetë hyrja e lirë për artdashësit të cilëve do u ofrohet muzikë klasike, koncerte, shfaqje teatrore, filma dhe aktivitete të tjera në sheshe.

Nga 1 deri në 8 qershor do të jetë një javë që bashkon Italinë dhe Shqipërinë me tradita të mrekullueshme.

Java e Kulturës Italiane do të nisë me një koncert në Kishën Katolike tek Rruga e Kavajës, nga Orkestra Rinore e Magna Grecia, që vjen nga rajoni i Puglia-s.

Diçka e veçantë do të jetë aktiviteti Fashion Chat me stilistë të rinj, që do të zhvillohet datën 2 qershor në COIN, ndërkohë që koncerti i muzikës klasike zhvendoset në hapësirën e Amfiteatrit të Durrësit. Gjithashtu dhe Vlora do të gjallërohet nga koncerti i grupit italian “Neri per caso”, të cilët do të festojnë 30-vjetorin e fitores së tyre në Sanremo.

Tek Piramida në Tiranë do të nisë një cikël diskutimesh mbi arkitekturën, ndërkohë që mbrëmjen e 4 qershorit banorët dhe turistët e Beratit mund të shijojnë një koncert jazz-i nga “Aperitivo Italiano”.

Një tjetër qytet i përfshirë në kalendarin e Javës Kulturore Italiane do të jetë Gjirokastra, ku do të vihet në skenën teatrore një produksion i përbashkët, titulluar “Onora tuo padre”, gjithashtu do të ketë edhe një projeksion filmi mbi këngëtaren Mia Martini./ KultPlus.com

“Voskopoja dhe bota përreth”, historiani Xhufi pasuron botimin e dytë me fakte të reja

“Voskopoja dhe bota përreth” (Një histori e dokumentuar) është libri i radhës i paraqitur nga Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit.

I shkruar nga historiani i njohur, prof. Pëllumb Xhufi, “Voskopoja dhe bota përreth” rikthehet për lexuesin 15 vjet pas botimit të parë me titull: “Shekulli i Voskopojës”.

Në botimin e dytë, libri është një vëllim i përpunuar thellësisht dhe i zgjeruar me materiale të shumta, që përbëjnë më tepër se 200 faqe të reja.

“Një studim i ri, ndërmarrë nga historiani Pëllumb Xhufi në kuadër të ambicies së tij profesionale për të vënë mbi baza solide shkencore historinë e një qyteti që, si rrallëherë, është shënjestruar për ta dehistorizuar e për ta kthyer në një ikonë të mitologjisë nacionaliste”, shkruan Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit, e cila ka mbështetur këtë botim./ KultPlus.com

Martin Heidegger: Fati mund të sfidohet

“Secili mund ta arrijë potencialin e tij të plotë, të cilin ne mund ta kemi të paracaktuar, por shtegu që ndjekim drejt kësaj është gjithmonë zgjidhje e jona. Ne kurrë nuk duhet të lejojmë që frika dhe pritjet e të tjerëve t’i vendosin kufijtë e fatit tonë. Fati juaj nuk mund të ndryshohet, por ai mund të sfidohet. Secili njeri është i lindur si çdo njeri tjetër dhe vdes si një i vetëm.”

“Nëse e marr vdekjen brenda jetës time, e pranoj atë, përballem me të drejpërdrejt, atëher do ta liroj veten nga ankthi i vdekjes – dhe vetëm atëherë do të jem plotësisht i lirë për të qenë vetvetja.”

“Secili është dikush tjetër dhe askush nuk është vetja.”

– Martin Heidegger, “Hyrje në Metafizikë”/ KultPlus.com

Si i shpëtoi burgut shkrimtari Paulo Coelho

Paulo Coelho, romancieri i njohur brazilian është një ndër autorët më të lexuar në të gjithë botën.

Ai botoi më shumë se 20 libra dhe u bë i famshëm në mbarë botën pasi botoi romanin “Alkimisti”. Ai është një ndër fituesit e çmimeve më të mëdha ku një ndër këto është “Kristal Awords” i dhënë nga forumi “World Economic”. Gazeta “Panorama” rikthen këtë figurë të vlerësuar si një prej autorëve më të rëndësishëm të letërsisë botërore. Veprat e tij, të botuara në më shumë se 170 vende dhe të përkthyera në 80 gjuhë, janë shitur në mbi 175 milionë kopje në të gjithë botën.

Paulo Coelho lindi në Rio de Janeiro dhe me krijimtarinë e tij fitoi famë në të gjithë botën duke u bërë me ndikimin më të madh ndërkombëtar dhe një nga shkrimtarët më të lexuar në botë. Librat e Paulo Coelho-s, të botuara në mbarë botën, kanë arritur shifrën mahnitëse prej rreth 320 milionë kopjesh të shitura në më shumë se 170 vende. Autori më i përkthyer nga portugalishtja është botuar në 88 gjuhë të ndryshme. “Alkimisti”, libri i tij më i suksesshëm, u botua në qershor 1988, fillimisht nga i njëjti botues “Eco”. Meqenëse pronari i shtëpisë botuese të parë nuk besonte shumë në suksesin e titullit, ribotimi i “Alkimisti” u bë nga botuesi tjetër “Rocco” dhe shpejt u bë një nga fenomenet më të mëdha të shitjeve në Brazil. Libri shitet rreth 1 milion kopje çdo vit vetëm në Shtetet e Bashkuara, duke qenë libri më i dhuruar për nxënësit që mbarojnë gjimnazin atje.

“Alkimisti” ka një rekord duke qëndruar për 427 javë rresht në listën e librave më të shitur të “The New York Times”. Në tregun e Amerikës së Veriut, ekziston një version audio i “Alkimistit” i treguar nga aktori i madh anglez Jeremy Irons, fitues i “Oscar”-it për aktorin më të mirë në vitin 1991.

VIZIONI PËR BOTËN

Që në fëmijëri, Coelho dëshironte të bëhej shkrimtar. Kur ai ia tregoi mamasë së tij këtë gjë, ajo iu përgjigj “I dashur, babi yt është një inxhinier. Ai ka një vizion të qartë për botën. A e di çfarë do të thotë të jesh një shkrimtar?”. Shkrimtari Brazilian Coelho lulëzon në kontradikta dhe ekstreme. Coelho më vonë vërejti se “Nuk ishte se ata donin të me lëndonin mua, por ata nuk e dinin se çfarë të bëja … Ata nuk e kanë bërë që të më shkatërrojnë, ata e bënë që të më shpëtojnë”. Si student, filloi të udhëtonte. Ai vizitoi Perunë, Meksikën, Bolivinë, Kilin dhe Afrikën e Veriut. Gjatë kësaj kohe, Coelho filloi të shkruante tekste për këngë të njohura. Ai ka bashkëpunuar me artistë nga Brazili, si Raul Seixas. Paulo iu nënshtrua terapisë me elektroshok gjatë qëndrimit në një institucion psikiatrik. Kjo përvojë ndikoi në romanin e tij “Veronika vendos të vdesë”.

Paulo Coelho e la atdheun e tij në vitin 1977 dhe u transferua në Londër me gruan e tij për një vit, ku u përpoq pa sukses të vendosej si autor. Pas kthimit në Brazil, ai punoi për një kohë të shkurtër si drejtor i labelit diskografik CBS në Brazil përpara se të vendoste të fokusohej në shkrime. Ndërkohë kishte kaluar në katolicizëm. Librat e parë të Coelho-s u frymëzuan nga përvojat e tij në rrugën e pelegrinazhit të Saint James në Santiago de Compostela. Asgjë nuk mund ta parashikonte suksesin e tyre të mëvonshëm kur u liruan në vitet 1980. Por sa e njeh Shqipërinë shkrimtari Brazilian? “Njoh historinë e vendit tuaj, por kurrë nuk e kam vizituar atë.

U gëzova shumë kur mora vesh se libri im Alkimisti u botua dhe në Shqipëri. Madje kur vinin në shtëpi miq të ndryshëm dhe më flisnin për suksesin e madh të Alkimistit, unë u tregoja librin e botuar në shqip. E jashtëzakonshme. Në fakt kam shumë dëshirë të vij në Shqipëri, edhe pse më kanë thënë se ka njerëz me kallashnikovë. Do doja të takoja lexuesit e mi, të bisedoja me studentët. Tri ditë në Shqipëri do të ishin diçka fantastike për mua”, u shpreh ai gjatë një interviste në vitin 2016.

RRUGA E PELIGRINAZHIT

Librat e parë të Coelho-s u frymëzuan nga përvojat e tij në rrugën e pelegrinazhit të Saint James në Santiago de Compostela. Asgjë nuk mund ta parashikonte suksesin e tyre të mëvonshëm kur u liruan në vitet 1980. Megjithatë, kur “Alkimisti” u botua në Brazil në vitin 1988, ai e çoi autorin drejt suksesit financiar. Historia e Santiagos, një të riu andaluzian që dëshiron të udhëtojë nëpër botë si bari, u bë libri më i shitur në Brazil, duke u shfaqur në listat e bestsellerëve në 18 vende njëkohësisht. Librat e Paulo Coelhos, autorit bashkëkohor brazilian më të suksesshëm në botë, nuk tregtohen si vepra të një autori brazilian pasi ai arriti të sfidojë stereotipet e autorëve brazilianë vendas. Coelho e veçon veten nga autorët e tjerë brazilianë.

Librave të tij u mungon pasuria tropikale e veprave të njohura të Jorge Amados dhe dhuna urbane e bestsellerit të Paulo Lins, “Qyteti i Zotit”, i cili, gjithashtu, u përshtat në një film. Në botën perëndimore, eksplorimet fetare të Coelhos, të cilat varionin nga misticizmi në monoteizëm, u pritën mirë. Coelho u bë i njohur si një guru i spiritualitetit letrar. Receta e tij ishte e thjeshtë dhe efektive: në vend që të humbiste kohë me pirueta gjuhësore apo analiza psikologjike, ai i jepte lexuesit rrëfime të shkruara mirë, të kombinuara me këshilla për vetëndihmë. Kritikët letrarë e kanë dënuar shpesh stilin e tij si tepër të thjeshtë, por lexuesit në mbarë botën e adhurojnë atë për fjalët e tij të thjeshta. Të famshëm si Madonna dhe fituesi i çmimit Nobel për letërsinë Kenzaburo Oe janë ndër fansat e tij. Coelho prezantoi zhanrin e shëmbëlltyrës në letërsinë moderne tregtare. Shëmbëlltyra tradicionalisht ka magjepsur lexuesit sepse është e thjeshtë dhe e lehtë për t’u kuptuar, ndërkohë që mbetet enigmatike. Kjo ishte e vërtetë për Jezusin në Bibël dhe për ministrat në Mesjetë. Puna e Coelho-s funksionon në një gamë të gjerë nivelesh pasi librat e tij nuk janë tërësisht manuale vetëndihme, por shkojnë përtej letërsisë. Veprat e Coelho-s shfaqen në listat e bestsellerëve dhe në tavolinat e kafes së Akademisë Braziliane të Letërsisë.

JASHTË RREGULLAVE

Paulo Coelho lindi në një familje katolike në Rio de Zhaneiro më 24 gusht 1947 por u rrit kundër fesë. Ai ëndërronte që të hynte në shkollë, Coelho ëndërronte të bëhej shkrimtar. Por që herët jeta e tij kaloi nëpër spitale. Shkrimtari brazilian u shtrua në një spital mendor për tre vite me radhë kur ishte vetëm 17 vjeç. Ai u trajtua për skizofreninë, por trajtimi nuk i ndihmoi dhe poeti iku. Për disa kohë, ai endej dhe më pas u kthye në shtëpi, pas së cilës u dërgua përsëri në spital. Pas kësaj, ai u arratis edhe dy herë nga spitali psikiatrik, por më vonë familja u pajtua me rrugën që ai kishte zgjedhur dhe Paulo u bë shkrimtar. Pasi shpëtoi për herë të dytë nga spitali i tyre mendor, ai iu bashkua lëvizjes teatrore amatore, e cila ishte jo vetëm një fenomen arti, por edhe një protestë sociale. Aktiviteti i tij përfundoi me faktin se ai ishte sërish në spital. Pasi u largua nga spitali për herë të tretë, Paulo u angazhua me shkrim dhe teatër.

Të afërmit e tij mund të pranonin vetëm se ai kurrë nuk do të gjente një punë “normale”. Në fillim të viteve 70, Coelho vendosi të krijojë një “Shoqëri Alternative” që do të funksiononte jashtë sistemit dhe rregullave. Parimi bazë i kësaj shoqërie dukej si “Bëj çfarë të duash – ky është i gjithë ligji”, të cilin shkrimtari e huazoi nga Aleister Crowley. Ushtria braziliane e konsideroi këtë një veprimtari subversive dhe e dënoi Paulon me burg. Paulo nuk shërbeu në burg për shumë kohë, ai u shpëtua nga një diagnozë e bërë më herët në një spital psikiatrik. Ai u shpall i çmendur dhe u la i lirë. VLERËSIMET Midis 115 çmimeve të rëndësishme që ka marrë autori, mund të përmendim titullin prestigjioz “Kalorësi i Urdhrit Kombëtar të Legjionit të Nderit”, i dhënë nga qeveria franceze, si dhe “Medalja e Artë e Galicisë”. Nga tetori 2002, Paulo Coelho është anëtar i Akademisë Braziliane të Letrave. Atij iu dha titulli “Lajmëtar i Paqes” nga OKB-ja, më 2007. Ndër librat më të suksesshëm të tij, të cilët janë sjellë në qarkullim nga Botimet Toena, përmendim: “Alkimisti”, “Mali i pestë”, “Veronika vendos të vdesë”, “Djalli dhe zonjusha Prym”, “Njëmbëdhjetë minuta”, “Manuali i luftëtarit të dritës”, “Pelegrini i Kompostelës”, “Zahiri”, “Shtriga e Portobellos”, “Buzë lumit Piedra u ula dhe qava”, “Fitimtari është i vetëm”, “Brida”, “Alef”, si dhe librin e tij të fundit “Shkelja e kurorës” (Adultério), i cili është futur në listat e librave më të shitur në mbarë botën. Deri tani, të drejtat për përkthim të këtij romani janë shitur në 45 gjuhë.

“Sigurisht, shpresoj që në hapat e “Shigjetarit”, njerëzit do të shohin të njëjtin udhëtim që ekziston tek “Alkimisti”. Sigurisht, ata janë të ndryshëm. “Alkimisti” është një libër referues. Edhe “Shigjetari” është po kështu, por shpresoj që njerëzit ta përdorin atë për t’i ndihmuar të mësojnë bazat e jetës. E shpresoj vërtet këtë! Një ditë, isha ulur në shtëpinë time në Pirenej dhe po mendoja se sa e jashtëzakonshme është gjuajtja me hark, dhe thashë pse të mos shkruaj një libër rreth kësaj eksperience. Dëshiroja ta shkruaja, në fund të fundit, edhe për veten time, që ta lexoja më pas ose “ta kondensoja” brenda vetes sime. U përpoqa t’i mësoja vetes atë çka kisha mësuar në mënyrë instiktive. Ndonjëherë, kur ti mëson, duhet të ulesh dhe të kuptosh çfarë ishte ajo që mësove. Duke bërë këtë gjë, shkrova librin”, është shprehur gjatë një interviste shkrimtari brazilian./ KultPlus.com

Përfaqësuesit e studiove filmike të Hollywood-it vizitojnë Beratin

Pas takimeve të zhvilluara në Tiranë, përfaqësues nga studio ndërkombëtare të industrisë së filmit: HBO, Warner Bros, Amazon, Disney, Paramount, NBCUniversal dhe të tjerë, vizituan Beratin e “Një mbi Një Dritareve”.

Mes ndalesave të tjera, një moment i veçantë ishte vizita në Muzeun Ikonografik “Onufri”, një prej perlave të trashëgimisë sonë kulturore.

Përfaqësuesit e industrisë globale të filmit panë nga afër potencialin unik që Shqipëria ofron, jo vetëm si skenë natyrore, por edhe si pasuri kulturore me vlera të jashtëzakonshme për rrëfime filmike.

Fam Tour Albania vijon turneun në qytete të tjera të vendit për të zbuluar mundësitë e shumta që Shqipëria ofron për xhirime dhe bashkëprodhime ndërkombëtare./ KultPlus.com

Mjeshtëria e veshjeve arbëreshe e ruajtur brez pas brezi

Katundi arbëresh Shën Sofia gjendet në krahinën e Kalabrisë. Në italisht njihet si Santa Sofia d’Epiro. Ai ka mbi 2500 banorë dhe gjendet në provincën e Kozencës në rajonin e Kalabrisë. Është një vend plot shije, stil e bukuri. Banorët e tij në masë ruajnë traditat nga etërit shqiptarë, siç janë gjuha e vjetër, ritet bizantine, zakonet dhe traditat tipike.

Në këtë ngulim gjendet edhe “Muzeu i Kostumit në Shën Sofia”, i cili është ngritur në Palazzo Bugliari, një ndërtim i mesit të shekullit XIX.

Veshja në kulturën arbëreshe është një nga manifestimet më artistike. Dihet se çdo qendër arbëreshe ka stilin e vet në bërjen e rrobave tradicionale, të punuara tërësisht me dorë. Duke parë të gjitha së bashku, matrica e zakonshme njihet qartë, por në të njëjtën kohë identifikohen veçantitë e secilës veshje. Megjithëse popullsia ishte e varfër, ata që mbërritën në Kalabri nga Shqipëria nuk hoqën dorë nga bukuria dhe madhështia e rrobave të tyre./ KultPlus.com

‘Në lule me erë putheshim ngahere’

Poezi nga Andon Z. Çajupi

E mban mend, moj Marë,
dashurin’ e parë?
Njeri nuk e gjegji,
se jeshmë te vegji.
Unë pa ty s’rroj,
vij’ e të kërkoj;
tl pa mua s’rroje,
vij’ e me kërkoje.
Në lule me erë
putheshim ngahere,
dhe si burr’ e grua
losnim nënë ftua.
Një ditë, të dyza
losnim mbylla-syza:
U fshyem pa dukur
Cinë të besoj taninë,
perëndin’ a dashurinë?
Perëndi në këte jetë
është dashuria vetë.
——
Bukuria jote, leshërat e tua
posi pëndë korbi, të gjata
mbi thua,ballëtë si diell,
faqetë si mollë,qafa jot’ e gjatë,
mesi yt i hollë,sisëtë si shegë,
dhëmbët si thëlpënjë,buzët si
burbuqe, sytë si gështënjë,
dora si dëborë, fjala jote mjaltë,
kurmi yt i derdhur, shtati yt i naltë;
gjithë më kënaqin, të tëra t’i dua,
po zëmëra jote u bë gur për mua!
—–
Pika-pika bie shiu
dhe dëbora flokë-flokë,
vetëtin e fryn veriu,
breshëri kërcet mi tokë!
Le të fryjë er’ e ftohtë,
s’ka ç’më bën dimëri mua:
Dashuria më mban ngrohtë,
se pushtoj atë që dua.
Kur fryn era me tallas,
kur bie dëbor’ e shi,
sa flë njeriu me gas,
kur ka mikenë në gji!/ KultPlus.com

Tri motrat Brontë

Me sa duket, familja Brontë i detyrohet shumë Jorkshirit dhe Hauorthit. Veçanërisht tri motrat Brontë: Sharlotë (Charlotte), Emili (Emily) dhe Anë (Anne), emrat e të cilave lidhen menjëherë me peizazhin e lagësht e të vrazhdë të lëndinave angleze.

A ju thonë gjë malet dhe gëmushat e shqopishtave?

A nuk thërresin titujt e romaneve më të famshëm të epokës viktoriane?

Po, sigurisht që po, por edhe jeta e përditshme dhe mbresat e tri vajzave të reja, tri motrave të bashkuara nga pasioni i përbashkët. Në të vërtetë, fshati që i mikpriti që fëmijë, Hauorthi, me kalimin e viteve u shndërrua në vend pelegrinazhi, po kështu edhe shtëpia e familjes dhe kisha ku punonte i ati, një reverend. Se ç’ndikim ka pasur peizazhi që shoqëroi rrugëtimin e jetës së tyre të shkurtër dhe natyra e vendit në krijimtarinë e tyre, është një pyetje që mund të marrë lehtësisht përgjigje. Ndikimi ka qenë i madh dhe, pavarësisht disa udhëtimeve dhe periudhave jashtë vendit, ato i kanë qëndruar gjithmonë besnike. nga ana tjetër, një fakt edhe më magjepsës ka të bëjë me artin që i bashkon. Secila prej tyre shprehet vetëm me fjalë dhe njëkohësisht njëra me tjetrën. Në fakt, në 1847, ato kanë gati 3 romanet e tyre kryesore: “Xhejn Er”, “Maja të stuhishme” dhe “Anjezë Grej” – njëherazi. Botimi, në harmoni të përsosur, ishte një fakt që i kishte ndodhur tashmë treshes, vetëm dy vjet më parë. Kishin vendosur të botonin poezitë e tyre, të cilat i kishin shkruar në fshehtësi të plotë dhe tejet personale. Përballë heshtjes së Emilisë, Sharlotë pranon një kompromis. Koleksioni mund të shohë dritën, por vetëm me një pseudonim.

Shkrimi me pseudonim: e përbashkëta artistike e motrave Brontë

Zgjedhja e emrit, nuk është e rastësishme. Secila supozon një emër, që nuk lë të nënkuptojë aspak atë realen, përveç shkronjës së parë: Sharlotë zgjedh “Currer” , Emili dhe Anë, bëhen “Ellis” dhe “Acton”. Të gjitha me mbiemrin Bell – “këmbanë” në anglisht, për të na sjellë ndërmend një poetikë të caktuar. Me pseudonimi qëllimisht bishtnuese për sa i përket gjinisë, pasi nuk specifikojnë nëse janë autorë apo autore dhe pikërisht për këtë pasiguri funksionojnë aq mirë. Botimi bëhet në një vëllim të vetëm, edhe për shkak të temave të përbashkëta: marrëdhëniet e njeriut me natyrën ose me hyjninë, trazimet e dashurisë dhe lavdërimi i lirisë. Marrëveshja mes tre Brontëve është evidente në disa përshkrime të peizazhit dhe në mbresat më shpirtërore. Shpesh dashuria bëhet vuajtje, nuk u kthehet në këmbim ose tradhtohet. Sa herë kërkojnë ngushëllim, tashmë në shtëpi – si Anjeza te poezia “Ngushëllim” –  në agimin e parë të ditës – si Sharlotë te “Mëngjesi”. Edhe Emili i bashkohet korit melankolik, duke gjetur strehë në livadhet e njohura.

“Do të shkoj atje ku do të më çojë natyra: / Nuk dua të zgjedh tjetër udhërrëfyes: / ku kopetë gri kullosin midis grigjave; / ku era fryn e tërbuar mbi mal”. (E. Brontë).

Natyra është e gjallë dhe manifestohet në praninë e tyre, por evokimi i hapësirave të shqopishtës dhe shkëlqimit të hënës, nuk ngjallin gjithmonë ndjenja mirëqenieje ose përkatësie. Ndonjëherë tek Emilia, vargjet e së cilës janë më komplekset, shpirti i njeriut është i stuhishëm dhe po ashtu edhe natyra, e cila lidhet me të në harmonizim. Pamjet e stuhisë dhe erës, që trondit lumenjtë dhe pyjet përsëriten shpeshherë. Përkundrazi, Zoti mund të shfaqet indiferent ndaj kërkesave, të cilat bëhen të kota dhe të pashprehshme.

Marrëdhënia midis motrave dhe natyra e Jorkshirit

Emili Brontë përqafon kontrastet: dashurinë dhe urrejtjen, jetën dhe vdekjen, realen dhe imagjinare, i deshifron dhe e pohon praninë e tyre në çdo formë jetike. Në vend të kësaj, poezia e Sharlotë dhe Anë Brontë, ka luhatje të dobëta. E lëshojnë veten në keqardhje dashurie dhe lutje melankolike, herë-herë shtrijnë dorën drejt lirisë dhe refuzojnë hallkat e burgosjes, të gjitha me një dozë më të vogël tensioni.

“Do të doja të bredhërija lirshëm,/ një dehje po ma pushton mendjen/ me mendimin për të shkuar larg/ në botët fantastike-gëzim i çuditshëm /që nuk duron dot të jetë i burgosur/erë më të lehtë perëndimore”. (Sh. Brontë) .

Karriera e tyre si poetesha është mjaft e shkurtër, ashtu si ekzistenca e tyre. Na lënë pak rreshta dhe preferojnë të shprehen me prozë. Megjithatë, në paraqitjet e përshtypjeve të tyre romantike, ato sjellin elemente dhe tema që do të kthehen edhe në romane, shumë më të famshme se poezitë. Si pasojë, njohja e këtij aspekti të letërsisë së motrave Brontë mund të jetë e dobishme si në fushën artistike, ashtu edhe në atë njerëzore, për një qasje në njohjen e gjendjes së tyre shpirtërore.

Virxhinia Ulf, në një shkrim publikuar në “The Guardian” më 1904, nuk e ka të vështirë t’i përcaktojë “sentimentale” udhëtimet në Jorkshir dhe shtëpinë-muze të tri shkrimtareve. Në rrëfim, ajo përmend vendet që ka vizituar dhe për secilin përjeton një emocion të ndryshëm, thuajse kaq të fortë. Edhe tek ajo, Hauorth provokon njëherazi ëmbëlsi dhe zymtësi, drithërimë dhe frikë. Edhe Ulf rijeton stuhitë e jetës së shkurtër, të motrave Brontë në Jorkshir./Konica.al/ KultPlus.com

Si ta ngadalësojmë kohën

A mund të ndihemi sikur kemi më shumë kohë duke ndryshuar perceptimin tonë për të?

Tempus fugit: koha fluturon. Nëse ndonjëherë të duket sikur ditët po kalojnë me një shpejtësi marramendëse mes takimeve, njoftimeve në telefon dhe dozave të kafesë, dije se nuk je i vetmi. Kjo frazë latine e ka origjinën në shkrimet e poetit romak Virgjil, rreth dy mijë vjet më parë.

Kohët e fundit, një sondazh vitin e kaluar zbuloi se 6 në 10 persona ndihen sikur nuk kanë mjaftueshëm kohë për të përmbushur gjithçka gjatë ditës. “Koha fluturon” nuk mjafton për ta përshkruar; shpesh ndjehemi sikur ka kaluar në regjim supersonik.

Por kërkime të reja nga Universiteti George Mason në SHBA ofrojnë një dritë shprese për ngadalësim. Neuroshkencëtarët atje po studiojnë dilatimin e kohës, një fenomen ku perceptimi ynë për kohën duket se zgjatet dhe ngadalësohet.

Në studimin e fundit, ata po shqyrtojnë nëse imazhe, përvoja ose skena të caktuara kanë më shumë gjasë të ndikojnë në këtë ndjesi të zgjatjes së kohës dhe zbuluan se imazhet që lënë mbresa mund të ndikojnë ndjeshëm në këtë perceptim. Sa më mbresëlënëse të jetë një pamje, aq më shumë ka të ngjarë që ta perceptosh sikur e ke parë për më gjatë sesa ka ndodhur realisht.

Në laborator, bëhet fjalë për sekonda, thotë profesori Martin Wiener, që drejtoi studimin. “Kjo do të thotë që një moment shfaqet më i gjatë për vëzhguesin sesa është në të vërtetë,” thotë ai.

 “Ndoshta ne ‘zgjatim’ kohën për të marrë më shumë informacion. Është një mënyrë në të cilën truri thotë: ‘Po shoh diçka dhe është e rëndësishme, ndaj më mirë ta zgjeroj kohën për të mbledhur sa më shumë informacion nga ky moment.’”

Kjo ngre një pikë interesante: A mund të ngadalësojmë mendërisht kohën, të mësojmë të jetojmë më shumë në moment dhe të zgjatim kohët e bukura?

Ne e dimë që perceptimi subjektiv i kohës është i ndryshueshëm. Logjika dhe arsyeja na thonë se koha fluturon kur jemi të lumtur dhe shkon shumë ngadalë kur jemi duke pritur ose jemi të mërzitur.

“Problemi është, kur ndjehemi sikur kemi më shumë kohë, zakonisht nuk është një ndjesi e mirë,” thotë Wiener.  “Në përgjithësi, kur koha tërhiqet ngadalë, ato janë momente që na mërzisin ose na shqetësojnë – koha punon kundër nesh.”

Faktorë të tjerë mund të ndikojnë në mënyrën si e përjetojmë kohën. Për shembull, përvojat e zhurmshme ndihen më të gjata sesa ato të qeta, ndërsa pamjet emocionale apo frikësuese japin ndjesinë se i ke parë për më gjatë sesa ato më pasive.

Nëse je person impulsiv ose me ADHD, koha mund të duket se kalon më shpejt për ty sesa për njerëzit e tjerë.

Dhe pastaj është edhe ndjesia e “rrjedhjes” (flow): një gjendje mendore ku ti je “në elementin tënd”, kur ti je plotësisht i zhytur në diçka që gjithashtu të jep kënaqësi.

“Gjendja e rrjedhës (flow) është një përvojë ku koha duket se ngadalësohet pak në çast, por në një mënyrë të këndshme,” thotë Wiener. “Meditimi është një shembull. Është një nga ato raste ku koha duket se zgjatet.”

Wiener thekson se ka një dallim mes kohës që përjetojmë në moment dhe mënyrës se si e kujtojmë më vonë.

 “Koha fluturon në çastin që ndodh, por kur kthehemi pas në kujtime, na duket sikur ka zgjatur më shumë. Nëse shkon me pushime për një javë në një vend ku nuk ke qenë kurrë, kur të kthesh kokën pas, mund të mendosh: ‘Uau, bëra gjithë këto gjëra?!’”

Në mendjen tonë, një javë pushimi na duket më e gjatë sesa një javë tipike me rutinën e zakonshme të përditshme që fluturon. Ndoshta kjo ndodh sepse truri nuk ndalet të përthithë informacionin kur përjetojmë të njëjtën gjë të përditshme.

 “Kur përjetojmë të njëjtën gjë, përvojat nuk mbeten në mendje si të paharrueshme,” thotë ai. “Dhe na mungon koha.”

Si ta përkulim kohën sipas vullnetit tonë?

Si mund ta përkulim kohën sipas dëshirës sonë dhe t’i japim vetes më shumë prej saj – qoftë edhe në mënyrë të shtirur, si një jetë në “slow-motion”?

Studimi i Wiener-it sugjeron që: “Të kërkosh informacion interesant, gjëra të reja dhe ndryshe, stimuluese dhe emocionuese, është e dobishme, sepse jo vetëm që zgjat ndjesinë e kohës, por edhe përmirëson kujtesën tonë për ato situata.”

Bëhet fjalë për të pasur hobi të rinj, për të parë vende të reja, për t’u zhytur në tema të panjohura apo për të takuar njerëz të rinj. Me fjalë të tjera, nëse do të përjetosh më shumë kohë, duhet të bësh më shumë me kohën që ke. / bota.al/ KultPlus.com