Etiketë: Bosnja

‘Jo armiq, vetëm të mbijetuar’, artikulli për lumenjtë, luftën dhe një botë pa kufij të shkrimtarit yll të Bosnjës, Faruk Shehiqi

Posted on by Kult Plus

Duke ecur nëpër Sarajevë, një novelë zë pozitën kryesore në libraritë e qytetit. Është vepra e fundit e Faruk Shehiqit, ‘Greta’. Shehiqi, i cili fitoi “Çmimin Evropian për Letërsinë” në vitin 2013 për romanin e tij debutues “Quiet Flows the Una”, është një emër i njohur në Bosnje dhe Hercegovinë, si për poezinë e tij, ashtu edhe për prozën e tij, transmeton KultPlus.

“Shehiqin e takoj në një kafe buzë lumit Miljacka në kryeqytet, ku shkon shpesh për të qenë afër ujit.
“I dua lumenjtë”, më thotë ai. Pretendimi i tij nuk vjen si befasi“, nis kështu intervistën gazetarja Paula Erizanu me shkrimtarin Faruk Shehiqi.

Lumenjtë janë një prani e fortë në të gjithë letërsinë e Shehiqit. Në romanin e tij debutues, Shehiq feston ujërat që rrjedhin nëpër qytetin e vogël ku ai u rrit dhe ku ai kthehet çdo verë. Ai ende peshkon, noton dhe qesh me miqtë e fëmijërisë, shumë prej të cilëve kanë emigruar jashtë vendit, por që kthehen gjithmonë për stinën e ngrohtë. Përmbledhja e tij e ardhshme me poezi në anglisht quhet gjithashtu “Lumenjtë e mi”.

Ndoshta është e lehtë të kuptohet pse Shehiqi ka zgjedhur rrugët ujore të vendit si muzën e tij. Bosnja me të vërtetë krenohet me disa nga ujërat më të pastër në Evropë. Të paktë janë ata që qëndrojnë indiferentë ndaj blusë së pastër, pothuajse joreale të lumenjve të saj. Por për Shehiqin, kjo bukuri natyrore është gjithashtu një kundërvënie e ndritshme me të kaluarën e dhimbshme të vendit.

“Ata që e donin jetën buzë lumit Una
dhe vdiqën për këtë, që ne të ktheheshim në qytetin tonë
Ajo dëshirë, ishte arma jonë më e madhe,
por vetëm familjet e të vdekurve e mbajnë mend këtë”, shkruan Shehiqi në poezinë e tij ‘Domestic Epifania’.

Šehić fishing on the river Una. Image: Dino Isaković

Ashtu si “Quiet Flows the Una” dhe koleksioni i tregimeve të shkurtra që i paraprinë, “Nën presion”, novela e fundit e Shehiqit “Greta” është një reflektim mbi jetën në mes të luftës. I lindur në vitin 1970, Shehiq ishte një student veterinarie kur shpërtheu konflikti i armatosur në atë që ishte Jugosllavia e atëhershme – (epoka e artë e sllavëve të jugut), siç e quan shkrimtari. Kur filloi Lufta në Bosnje në vitin 1992, vetë Shehiqi mori armët si vullnetar i kthyer në toger, duke udhëhequr 130 burra vetëm në moshën 22-vjeçare. Ai ka ende një mbresë nga lufta në parakrahun e majtë.

I pyetur për incidentin që e shkaktoi: “Është një histori qesharake; nuk është tragjike, – thotë ai, – por megjithatë ishte e dhimbshme.”

Shehiqi në fakt e përshkruan episodin në “Dusk til Dawn”, në “Nën Presion”. Historia paraqet një grindje në gjendje të dehur me policinë, e cila e lë Shehiqin duke marrë qepje në spital, përpara se të “kryqëzohej në një dyshek me shkumë të UNHCR” për nëntë ditët e ardhshme. Nëna e tij e mbulon me pomada, ndërsa babai i tij shtrihet në dhomën ngjitur, i plagosur.

“Ai kishte shkelur një minë tokësore që i hoqi gjysmën e këmbës”, thotë rrëfyesi, me ton joheroik që lë të nënkuptojë banalitetin e përditshëm të dhunës.

“Mezi prisja të më hiqnin qepjet që të mund të dilja jashtë. Isha duke u copëtuar nga mërzia. Fillova të shkruaj poezi:

‘Nëpër pamje të hekurt, vështroj yjet
Teksa shpërdorojnë rastësisht shkëlqimin e tyre
Kur vdesin, nuk shqetësohen për dëbimin e tyre
Nga bota dhe mishi i tyre
Arma ime është e mbushur me ndjenjën.’

Šehić (on the right) with his comrades during the war. Image: Hari Palić, who died in battle in 1995.

“Greta” është zgjerimi i një tregimi ndryshe brenda “Nën presion”. Ndërsa veprat e mëparshme të Shehiqit kanë trilluar disa nga përvojat e tij, kjo është emëruar pas një prej fqinjëve të dikurshëm të shkrimtarit, një mësuese shkolle sllovene, të cilës shkrimtari i bën nderime.

“Ajo ishte si një nënë e dytë për motrën time më të vogël dhe u largua me familjen time kur na u desh të evakuonim banesën tonë – pavarësisht faktit se ajo nuk kishte nevojë ta bënte atë; ajo ishte e sigurt aty ku ishte.”

Shehiqi shkroi novelën, i sfiduar për të provuar formatin nga miku i tij, shkrimtari boshnjak Semezdin Mehmedinovic, i cili sapo është kthyer në Sarajevë pas një mërgimi 25 vjeçar në Shtetet e Bashkuara.

A e pa Shehiqi luftën që po vinte? Po dhe jo, thotë ai.

“Ka pasur tensione politike derisa në vitet e 80-ta filloi të rritet nacionalizmi serb dhe kroat. Por nëse një vend është më i madh, nacionalizmi [i tij] është gjithashtu më i madh,” shpjegon ai, në fakt.

Ishte atëherë që babai i Shehiqit pushoi së lexuari lajmet, duke preferuar të zhytej në perëndimore.

Ndërkohë, shkrimtari ka reflektuar gjatë mbi nacionalizmin që nxiti Luftën e Bosnjës dhe konfliktet më të gjera jugosllave që u ndezën rreth saj.

“Këtu njerëzit duan të kenë një identitet të vetëm [etnik]. Por identiteti im [etnik] është i rrjedhshëm,” thotë ai.

Ai më vonë shton me përzierjen e tij nënshkrimore të autoironisë: “Kur jam [politikisht] i zemëruar, them se jam boshnjak. Kur nuk jam, them se jam thjesht nga Bosnja.”

Në hapje të “Quiet Flows the Una”, edhe rrëfimtari në vetën e parë thotë: “Mos më pyet kush jam, sepse kjo më tremb. Më pyet diçka tjetër.”

A mendon ende për luftën, duke qenë se shkruan kaq shumë për të?

“Kur po shkruaj, duhet të shkoj atje; është si një mbretëri ku duhet të shkoj”, thotë shkrimtari.

“Kujtesa ime është portali im. Por ajo vazhdon të ndryshojë.” Gjatë luftës, pallatit të Shehiqit iu vu zjarri. Të gjitha fotografitë e familjes së tyre u shkatërruan.

“Lufta fshin gjithçka”, thotë Shehiq në mënyrë të vërtetë. “Si mund të pretendoj ndryshe të kaluarën time përveçse përmes tregimeve?”

“Kur Shehiqi më bën një turne në qendër të Sarajevës, është e qartë se lufta nuk është endur vetëm në letërsinë e shkrimtarit, por edhe në mënyrën se si ai e percepton rrethinën e tij. Ai e ndan jetën e çdo ndërtese në faza të ndryshme: “Unë shoh një kullë nga shekulli i 14-të, por më pas mendoj se si ishte edhe një strehë snajperësh gjatë luftës,” thotë ai. Më vonë, ai tregon një ndërtesë zyre në bulevardin qendror të qytetit. “Aty ka qenë një lokal gjatë luftës,” thotë ai”, tregon tutje gazetarja Erizanu.

“Ne pimë atje për tre ditë.”

Megjithatë, një kapitull i ri në historinë e Sarajevës ka filluar që atëherë. Pa asnjë vaksinë kundër Covid-19 në dispozicion në Bosnje dhe Hercegovinë gjatë pranverës, Shehiqi, si shumë boshnjakë të klasës së mesme, shkoi në Serbi për t’u vaksinuar, pas vendimit të qeverisë së Beogradit për t’i ofruar vaksinën të gjitha kombeve ish-jugosllave.

“Më duket ironike që njerëzit që na vranë gjatë luftës po na shpëtojnë edhe jetën”, thotë Shehiq.

Shkrimtari gjithashtu ka ndaluar së piri. (“Nuk mund të jesh shkrimtar profesionist dhe të pish,” më thotë ai.) Shehiqi tani zgjohet në orën 7:00 çdo ditë dhe shkruan për disa orë të mira. Pasdite, ai bën shënime, ose redakton punën e tij. Nëse ai po punon për një roman të ri, siç është për momentin, nuk ka kohë për asgjë tjetër, duke përfshirë rubrikën e tij për një nga gazetat kryesore të Bosnje dhe Hercegovinës.

Romani për të cilin po punon aktualisht është një distopi fantastiko-shkencore e vendosur në një botë pa kufij.

“E kuptova se gjatë luftës, ne jetonim në një distopi,” thotë ai. “Dhe pas luftës, ne po jetojmë fjalë për fjalë në gërmadha.”

Libri është ndërtuar mbi këtë metaforë: “Nuk ka sistem politik, nuk ka shtet, nuk ka kufij, është një anarki e kontrolluar. Qytetet janë shkatërruar dhe njerëzit jetojnë ashtu.”

Duke u larguar nga proza ​​realiste, Shehiq shpreson se fanta-shkencore do t’i japë atij lirinë për të eksploruar një botë pas konfliktit. Ai gjithashtu shpreson të tregojë një histori universale, siç bënë disa nga autorët e tij të preferuar, duke përfshirë George Orwell, Jack London ose Ursula Le Guin – të cilat ai i quan “shkrimtarë profetikë”.

“Në ‘Greta’, edhe ne vetë jemi armiqtë tanë, ndërsa këtu nuk ka armiq, por vetëm të mbijetuar.

Artikull i shkruar nga gazetarja Paula Erizanu për shkrimtarin Faruk Shehiqi. / KultPlus.com

Image: Dino Isaković

Ndalohet dhe ndëshkohet mohimi i gjenocidit në Bosnje

Posted on by Kult Plus

Përfaqësuesi i lartë i komunitetit ndërkombëtar në Bosnje e Hercegovinë, Valentin Inzko, duke i përdorur kompetencat e Bonit, vendosi ndryshime në Kodin Penal të këtij shteti, me të cilat ndalohet dhe dënohet mohimi i gjenocidit dhe madhërimi i kriminelëve të luftës.

Kompetencat e Bonit i japin atij të drejtë për të shtyrë përpara vendime, për të cilat, akterët e tjerë politikë nuk shfaqin vullnet për një gjë të tillë. Inzko e mori këtë vendim, disa ditë para përfundimit të mandatit të tij në Bosnje.

Ky vendim parashikon burgim nga tre muaj deri në tre vjet, për të gjithë ata persona që publikisht nxisin dhunë ose urrejtje ndaj një grupi personash ose ndaj një anëtari të një grupi racor, fetar apo që ka kombësi e origjinë tjetër etnike.

“Së pari, theksoj se pajtimi nuk mund të ndodhë pa njohjen e krimeve dhe pa përgjegjësi. Gjuha e urrejtjes, madhërimi i kriminelëve të luftës dhe revizionizmi, pra mohimi i hapur i gjenocidit dhe krimeve të luftës, parandalojnë shoqëritë nga përballja me të kaluarën e tyre kolektive, përfaqësojnë poshtërim të përsëritur të viktimave dhe të dashurve të tyre, dhe në të njëjtën kohë, zgjasin padrejtësinë dhe rrezikojnë marrëdhëniet paqësore shoqërore”, tha Inzko përmes një letre, ku ka arsyetuar vendimin e tij.

Ndërkaq, dënim deri në gjashtë muaj deri në pesë vjet, do t’iu shqiptohet të gjithë personave që publikisht mohojnë, minimizojnë apo përpiqen të justifikojnë një krim të gjenocidit, krimet kundër njerëzimit apo krimet e luftës, thuhet në vendim.

“Nëse vepra është kryer në atë mënyrë që do të mund të prishë rendin publik ose është kërcënuese, abuzive dhe ofenduese, kryesi do të dënohet me burgim në një afat jo më pak se tre vjet”, thuhet më tej në vendim.

Vendimi, sipas Zyrës së Përfaqësuesit të Lartë (OHR), përcakton që kushdo që jep mirënjohje, çmim ose ndonjë privilegj të ngjashëm për një person të dënuar për gjenocid apo për ndonjë krim lufte, ky akt do të dënohet të paktën me tri vjet burgim.

Kjo vlen edhe nëse emërtohet një objekt publik siç është rruga, sheshi, parku, ura, institucioni,komuna ose qyteti, vendbanimi, me një emër të një personi të dënuar për gjenocid, një krim kundër njerëzimit ose krim lufte ose në ndonjë mënyrë tjetër madhëron një person të dënuar me gjykim të formës së prerë për këto vepra penale.

“Njëzet e pesë vjet pas nënshkrimit të Marrëveshjes së paqes të Dejtonit, Bosnja është ende një shoqëri e copëtuar që po lufton ende me trashëgiminë e së kaluarës. Gjuha e urrejtjes, madhërimi i kriminelëve të luftës dhe revizionizmi, pra mohimi i hapur i gjenocidit dhe krimeve të luftës, janë dukuri të shpeshta në ligjërimin politik, pavarësisht vendimeve të institucioneve gjyqësore ndërkombëtare “, deklaroi ndër të tjera Inzko.

Ky ligj do të hyjë në fuqi tetë ditë pas botimit në faqen zyrtare të internetit të Zyrës së Përfaqësuesit të Lartë ose një ditë pas botimit në “Gazetën Zyrtare të Bosnjë dhe Hercegovinës”, cilado që ndodh më shpejt. Ndërkaq, vendimi i Inzkos hyn menjëherë në fuqi.

Dodik: Republika Srpska duhet të fillojë procesin e shpërbërjes

Pas njoftimit të vendimit të Përfaqësuesit të Lartë, Milorad Dodik, anëtar i Presidencës së Bosnje e Hercegovinës, në një konferencë për media të premten tha se Valentin Inzko nuk ka të drejtë të imponojë një ligj që ndalon mohimin e gjenocidit, duke shtuar se ky vendim është “i pabazuar”.

“Republika Srpska e hedh poshtë këtë vendim. Gjenocidi nuk ndodhi në Srebrenicë. Serbët nuk duhet ta pranojnë këtë vendim, kjo është një gozhdë në arkivolin e Bosnje e Hercegovinës. Pas kësaj, Bosnja e Hercegovina nuk mund të funksionojë. Ne do të thërrasim një seancë të Asamblesë së Republika Srpska këtë javë”, tha Dodik.

“Republika Srpska duhet të fillojë procesin e shpërbërjes, nuk ka dialog në Bosnje e Hercegovinë”, shtoi ai. / Express / KultPlus.com

Korrik 1998: Në Kosovë po ndodh Bosnja, në Rahovec po ndodh Srebrenica

Posted on by Kult Plus

-Para 23 viteve, në Korrik 1998 raportoja: Në Kosovë po ndodh Bosnja, në Rahovec po ndodh Srebrenica…Presidenti Ibrahim Rugova kërkon mbrojtje ndërkombetare për Kosovën…/

-Gazeta kosovare e rezistencës “Bujku”, 22 e 25 Korrik 1998: Të dhëna dramatike për masakra në Rahovec – Bosnja po ndodh në Kosovë – Srebrenica në Rahovec.- Gjendje alarmante në Rahovec dhe rrethinë – Të masakruar, të vrarë dhe të djegur.- Pamjet e Rahovecit ngjajnë me ato të Vukovarit.- Rahoveci shembull i spastrimit të egër etnik të Kosovës.-Kongresisti John Olver i shkruan Bill Klintonit – Në emër të viktimave të Srebrenicës shpëtojeni Kosovën. Letrën drejtuar Presidentit të SHBA e nënshkruan 27 kongresistë amerikanë…/

-Kuvendi i Kosovës në seancën e 7 Korrikut 2021 votoi Rezolutën për dënimin e gjenocidit në Srebrenicë. Kryeministri Kurti: Me dënimin e krimeve, përmes rezolutave si kjo që po miraton sot Kuvendi i Republikës së Kosovës, përmes padive si ajo që po përgatit Qeveria e Kosovës, do të kontribuohet që të mos përsëritet më gjenocidi, as në Srebrenicë, as në Kosovë, e askund tjetër në rajon/

Shkruan Behlul Jashari

PRISHTINË, 18 Korrik 2021/ Në Rahovec prej 17 deri në 22 Korrik 2021 zhvillohen aktivitetet e shënimit të “Epopesë së UÇK-së të Korrikut 1998”, organizuar nga Komuna…

“Në Kosovë po ndodh Bosnja, në Rahovec po ndodh Srebrenica”, kam raportuar para 23 vitesh, në korrik 1998, për Agjencinë Shtetërore Zyrtare të Lajmeve të Shqipërisë – Agjencinë Telegrafike Shqiptare si dhe për Radio Televizionin Shqiptar.

“Të dhëna dramatike për masakra në Rahovec – Bosnja po ndodh në Kosovë – Srebrenica në Rahovec”, citoheshin raportimet edhe në mbititullin e kryetitullin e gazetës kosovare të rezistencës “Bujku”, të 22 Korrikut 1998, në ballinën e së cilës  ishte edhe mbititulli “Gjendje alarmante në Rahovec dhe rrethinë”  dhe titulli   “Të masakruar, të vrarë dhe të djegur”.

Ndërsa, në botimin e 25 Korrikut 1998 gazeta “Bujku” në ballinë kishte kryetitullin “Pamjet e Rahovecit ngjajnë me ato të Vukovarit”. Me titullin  “Rahoveci shembull i spastrimit të egër etnik të Kosovës” citohej Presidenti historik i Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova, nga konferenca për shtyp. “Shumë të vrarë, të humbur pa gjurmë e të arrestur”, ishte titulli nga informata për ngjarjet në Rahovec e Këshillit për Mbrojtjen e Lirive dhe të Drejtave të Njeriut.

“Kongresisti John Olver i shkruan Bill Klintonit – Në emër të viktimave të Srebrenicës shpëtojeni Kosovën”, ishte mbititull e titull tjetër në ballinen e gazetës, e cila theksonte edhe se letrën drejtuar Presidentit të SHBA e nënshkruan 27 kongresistë amerikanë…  

Gazeta e rezistencës  “Bujku”, kryeredaktor i parë-themelues i së cilës isha, dilte nga 18 Janari 1991 me orientim e përcaktim të fuqishëm properëndimor euroatlantik, ishte pjesë e lëvizjes e luftës për liri e pavarësi dhe sfidonte ndalimin e dhunëshëm nga Serbia okupatore të gazetës tradicionale Rilindja, atëherë të vetmes të përditshme në gjuhën shqipe në Kosovë…

Në Kosovë, si në shumë fshatra e qytete, edhe në qytetin e Rahovecit ndodhën masakra të forcave serbe kundër civilëve shqiptarë. Në 19 Korrik të vitit 1998, si pasojë e një sulmi të forcave serbe, në Rahovec pati shumë të vrarë e të plagosur.

Raportoja se edhe në Tehqen e Sheh Myhedinit janë masakruar shumë gra, fëmijë dhe pleq që kishin kërkuar strehim në këtë institucion fetar.

Te vendi i quajtur “Tuba” u gjetën të masakruar dy profesorë si dhe gjashtë trupa të karbonizuar, identiteti i të cilëve nuk u mësua. Gjithsej u regjistruan 150 persona të vrarë.

Dëshmitarët që kishin arritur t’i shpëtojnë këtij krimi kanë treguar se ushtria, policia dhe paramilitarët serbë kanë ekzekutuar civilë shqiptarë arbitrarisht.

Gjatë kësaj ofensive u morën peng, u rrëmbyen e u zhdukën shumë shqiptarë, për fatin e të cilëve nuk dihet asgjë. Organet e pushtetit okupues serb në Prizren, më 22 Korrik 1998, në varrezat e këtij qyteti hapën dy gropa të mëdha dhe groposën shumë shqiptarë të vrarë gjatë ofensivës në Rahovec.

Në raportimet për situatën në Rahovec para 23 viteve, në 23 Korrik 1998 në raportin me titull “Shqiptarët e vrarë janë varrosur në dy varreza masive” raportoja se, “forcat serbe kanë hapur, të mërkuren, me eskavator dy varre të perbashketa dhe kanë groposur kufomat e mbledhura nëpër rrugët e qytetit të Rahovecit, afro një orë para ardhjes në qytet të gazetarëve dhe diplomatëve të huaj.

Sipas KMLDNJ (Këshillit për Mbrojtjen e Lirive dhe të Drejtave të Njeriut) forcat serbe kanë vrarë mbi 50 shqiptarë, ndërkohë që nuk janë identifikuar ende shumë të vrarë e të masakruar, që kanë mbetur nëpër rrugë, shtëpi, bodrume dhe fusha.

Burime të LDK-së (Lidhjes Demokratike të Kosovës) në Rahovec besojnë se janë qindra civilë të vrarë, të masakruar, të djegur dhe të plagosur. Shtypi i Kosovës dhe burime të tjera, masakren e kryer nga forcat serbe në Rahovec, e krahasojnë me Srebrenicën.”

Ndërsa, në 24 Korrik 1998, po para 22 viteve, raportoja që në titull se “Rugova kërkon mbrojtje ndërkombetare për Kosovën”.

“‘Në Kosovë gjendja vazhdon të jetë e rrezikshme, çdo ditë ka sulme të policisë dhe ushtrisë serbe. Ky është një spastrim i egër etnik, që ka filluar në Kosovë’, tha të premten para gazetarëve në Prishtinë, Presidenti i Kosovës, Ibrahim Rugova. Kerkojmë ‘mbrojtje ndërkombëtare për Kosovën dhe popullin e saj dhe të ndalohet përhapja e konfliktit në rajon’, theksoi Rugova.

‘Policia serbe nuk po lejon varrosjen e të vrarëve pas masakrave në Rahovec dhe as ardhjen e organizatave ndërkombëtare dhe kombëtare në Kosovë. Me mijëra shqiptarë janë larguar nga qyteti i Rahovecit dhe rrethinat e tij’, tha Rugova, duke shtuar se, edhe në rajone të tjera të Kosovës ka patur bombardime dhe të vrarë, ndërkohë që vazhdon represioni i policisë serbe.

‘Bashkësia ndërkombëtare, SHBA dhe Bashkimi Evropian, po ndërmarrin të gjitha hapat diplomatikë, por edhe ata ushtarakë, që të mos ndodhë Bosnja në Kosovë’, u shpreh Rugova, në pergjigje të pyetjes së gazetareve.
Rugova përseriti qendrimin se ‘zgjidhja më e mirë për Kosovën është Kosova e pavarur me të gjitha garancitë për serbët lokalë dhe një protektorat ndërkombëtar si fazë kalimatare’”.

Sias citimit të gazetës “Bujku”, pyetja ime drejtuar Presidentit Rugova në atë konferencë shtypi ishte kjo: “A po vonohet bashkësia ndërkombëtare në Kosovë, kur dihen vlerësimet gjithnjë e më të shpeshta se këtu po ndodh Bosnja?”…

 Në raportimet nëpër vite kam theksuar se, në Kosovë, në vitet 1998-‘99 forcat serbe në sulmet gjenocidale dëbuan mëse 1 milion shqiptarë, shumicën “përtej Bjeshkëve të Nemuna” në Shqipëri, vranë e masakruan rreth 12 mijë, e mijëra të tjerë i zhdukën duke i dërguar e groposur edhe në Serbi, apo edhe duke i djegur.

Sipas të dhënave të bashkësive të familjarëve të të zhdukurve, të të pagjeturve, numri i tërësishëm i të zhdukurve të Kosovës pas luftës së para 22 viteve mbërrinte afër 6.000 veta, mbi 90 për qind prej tyre ishin civilë shqiptarë, të cilët u rrëmbyen, u morën të gjallë në mënyra të ndryshme nga formacionet policore-ushtarake dhe paramilitare të pushtetit okupues serb. Menjëherë pas luftës  në Kosovë edhe Kryqi i Kuq Ndërkombëtar evidenconte më shumë se 6.000 të zhdukur. Një numër i tyre, rreth 600 janë gjetur të gjallë nëpër burgjet në Serbi.

“Në Kosovë kanë ndodhur krime lufte, krime kundër njerëzimit dhe akte gjenocide të forcave serbe kundër shqiptarëve”, ka deklaruar eksperti i së drejtës ndërkombëtare, Prof. Dr. Zejnullah Gruda, në një bisedë që kam zhvilluar.

Ai ka folur mes mijëra e mijëra dëshmive të mbledhura gjatë viteve të okupimit e të luftës, të cilat i shpalosnim nga arkivat e Këshillit për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive të Njeriut në Prishtinë.  “Janë shkelje të rënda të së drejtës ndërkombëtare në përgjithësi, të drejtës ndërkombëtare të luftës, të drejtës humanitare…”,  ka thënë Gruda.

Kuvendi i Republikës së Kosovës në seancën e 7 Korrikut 2021 votoi Rezolutën për dënimin e gjenocidit në Srebrenicë.

“Dënohet ashpër gjenocidi i regjimit serb në Srebrenicë ndaj pjesëtarëve të popullit boshnjak dhe të gjitha shkeljet e të drejtave të njeriut”, theksohet në të parën nga 6 pikat e Rezolutës.

Kryeministri i Kosovës Albin Kurti tha se sot po mbështetet një rezolutë me rastin e 26 vjetorit të gjenocidit në Srebrenicë të Bosnjës dhe se ky është veprim fisnik dhe i duhur, jo vetëm në emër të Kosovës, të shqiptarëve dhe komuniteteve të tjera që  përfaqësohen,  por mbi të gjitha në emër të universales njerëzore dhe dëshirës për paqe dhe drejtësi.“Srebrenica është masakra më e madhe e ndodhur në kontinentin evropian pas Luftës së Dytë Botërore. Dënimi i krimeve gjenocidale, të cilin po e bëjmë edhe përmes rezolutës së sotme, duhet të jetë i përhershëm, i padiskutueshëm dhe i kudondodhur, në mënyrë që në të ardhmen ato të mos përsëriten kurrë më. Ne sot përkujtojmë, me dhimbje e me respekt të thellë, martirizimin e 8372 burrave e djemve në Srebrenicë, por edhe dhimbjen e mijëra grave të përdhunuara, teksa shpërnguleshin dhunshëm për të krijuar realitetin e ri demografik. Ky krim mori emër, dhe Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë e sanksionoi si gjenocid”, tha Kryeministri Kurti, duke shtuar se me dënimin e krimeve, përmes rezolutave si kjo që po miraton sot Kuvendi i Republikës së Kosovës, përmes padive si ajo që po përgatit Qeveria e Kosovës, do të kontribuohet që të mos përsëritet më gjenocidi, as në Srebrenicë, as në Kosovë, e askund tjetër në rajon. / KultPlus.com

Bosnja anulon vendimin për ta nderuar shkrimtarin turk Orhan Pamuk

Posted on by Kult Plus

Shkrimtari Orhan Pamuk, laureat i Nobelit, i cili është një kritik i zëshëm i presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan, u propozua për t’u nderuar për shkrimin e skenarit për luftën në Bosnjë.

Por qyteti i Sarajevës ka braktisur planet për ta bërë Orhan Pamuk-un një “qytetar nderi” të kryeqytetit të Bosnjë-Hercegovinës, ndërsa kritikët thonë se kjo u bë nga frika e ofendimit të Turqisë.

Pamuk ishte nominuar për t’u nderuar nga botuesi dhe libraria vendore Buybook, e cila sugjeroi që laureati i Nobelit të bëhej “qytetar nderi i Sarajevës” ndërsa po planifikonte të vizitonte qytetin këtë pranverë duke punuar në skenarin për Bosnjën gjatë luftës. Sipas drejtorit të Buybook, Damir Uzunoviq, ndërsa komisioni i këshillit fillimisht votoi shtatë me zero për ta bërë autorin turk një qytetar nderi, një votim i dytë e kishte refuzuar kandidaturën e Pamuk duke votuar, katër me tre.

“Shpjegimi i komisionit të këshillit ishte se Orhan Pamuk nuk bëri asgjë ose pothuajse asgjë për qytetin e Sarajevës. Disa anëtarë nga partia qeverisëse vlerësuan se dekorimi i zotit Pamuk mund të shkaktojë zemërimin e qeverisë aktuale të Turqisë. Ata shfrytëzuan këtë mundësi për të dërguar një mesazh te Pamuk … se ai nuk është i mirëpritur në Sarajevë”, tha Uzunoviq.

“Ne kemi deklaruar se Orhan Pamuk është një nga shkrimtarët më të rëndësishëm bashkëkohorë dhe se asnjë nga laureatët aktualë të Nobelit kurrë nuk ka ardhur në Sarajevë. Pamuk është shkrimtari më i lexuar dhe më i famshëm në Bosnjë dhe Hercegovinë, dhe si botues i tij ekskluziv për BeH, ne e kemi ftuar Pamukun të vizitojë disa herë Sarajevën”.

Pamuk është një figurë e diskutueshme në Turqi, ku ai është përballur me burg për “fyerjen e gjërave turke”. Sipas Agencisë Franceze të Lajmeve, e cila për herë të parë raportoi për vendimin, Bakir Izetbegoviq, i cili kryeson partinë në pushtet të SDA, është i afërt me presidentin turk, Rexhep Tajip Erdogan.

Samir Fazliq i partisë opozitare ‘Nasha Stranka’ i tha AFP-së se rezultati i dytë i votimit ishte për shkak të “kundërshtimit të politikës së presidentit turk Erdogan” nga Pamuk dhe “frikës….nga Erdogani”.
Zyra e Kryetarit të Bashkisë së Sarajevës nuk iu përgjigj një kërkese për koment.
Ndryshimi i mendimit për Pamuk u kritikua gjithashtu nga Partia Social Demokratike (SDP) e opozitës në Bosnjë-Hercegovinë. “Këta zotërinj në pushtet u zgjodhën të ishin etërit e qytetit të Sarajevës, por ata sillen si foshnje të një fshati të vogël të Erdoganit”, tha zëdhënësi Malik Garibi.

“Unë jam i sigurt se Turqia është vendi ynë miqësor dhe se turqit janë një popull miqësor për ne, kështu që unë jam i sigurt se edhe ata do të zbrapsen nga gjeste të tilla, ashtu si do të bënte çdo mik i mirë. Një mik do të na ngriste dhe nuk do të lejonte që ne të gjunjëzohemi para tij”, tha Garibi.

“Shpresoj që Orhan Pamuk të bëhet qytetar nderi i qytetit tonë. Librat e mëdha që ai ka shkruar e bëjnë atë një nga turqit më të famshëm dhe një nga shkrimtarët më të mëdhenj në histori dhe ne do të nderohemi që ta kemi atë si bashkëqytetar. Këto trazira politike janë të përkohshme dhe me siguri do të kalojnë, por shkrime të tilla mahnitëse do të vazhdojnë të ekzistojnë shumë kohë pasi të gjitha këto projekte politike janë harruar. Të dyja, shkrimet e Sarajevës dhe Orhan Pamuk janë pjesë të mrekullueshme të historisë njerëzore dhe sigurisht se do të qëndrojnë atje së bashku, ndryshe nga autoritetet aktuale të qytetit dhe vendimet e tyre të turpshme”.

Ai shtoi se SDP do të kërkonte që çështja “të zgjidhet” nga këshilli i qytetit”, por kam frikë se tashmë është tepër vonë dhe se qyteti është tashmë i turpëruar, dëmi i reputacionit të Sarajevës është bërë sapo lajmi i tillë mori dhenë”./ KultPlus.com
Marrë nga “The Guardian”.