Etiketë: “Manifesta 14”

Mbyllet “Manifesta 14”, nga një vend ku mungoi infrastruktura e artit, Prishtina u bë qendra kulturore e Evropës dhe botës

Posted on by Kult Plus

Era Berisha

Një nga ngjarjet më të mëdha ndërkombëtare të artit bashkëkohor, “Manifesta 14 Prishtina”, mbrëmë ka mbyllur perden e fundit. E organizuar çdo dy vjet në një qytet tjetër evropian, edicioni i 14-të i Manifestës gjeti hapjen në Prishtinë në muajin korrik, me ç’rast gjithsej 25 hapësira u bënë trendi më i fundit dhe më i ndjekuri në Kosovë. Brenda kësaj periudhe janë shënuar 800 mijë vizita në lokacionet e Manifestës, duke e bërë Prishtinën qendrën më të madhe kulturore në Evropë e jo vetëm, shkruan KultPlus.

Duke i tejkaluar prezantimet e Prishtinës në kuadër të makiatos apo periudhës së pasluftës, Prishtinën tashmë të gjithë e kanë njohur nga një këndvështrim tjetër. Qyteti u shndërrua në muzën e disa nga mediave më prestigjioze në botë por edhe atyre vendore. Përgjatë 100 ditëve, mbi 100 pjesëmarrës kanë ekspozuar artin e tyre dhe emocioni që është shpërfaqur nga puna e tyre, ka dalë përtej imagjinatës së njeriut. Kësisoj, është shfaqur puna artistike dhe kolektive e artit bashkëkohor, një punë kjo që padyshim e ka prekur nivelin botëror e që ka marrë vëmendjen e botës së artit ndërkombëtar.

Vizitorë ndërkombëtarë dhe vendorë kanë pushtuar Prishtinën në masë të madhe. Vëmendja e tyre iu dedikua Manifestës, më konkretisht artistëve pjesëmarrës, nga të cilët ata vendorë qenë rreth 60 përqind (një përqindje më e lartë e artistëve vendas se në shumë bienale të tjera). Puna e tyre e pakrahasueshme iu është prezantuar botës së promovimit, andaj këta artistë kosovarë kanë dëshmuar që shpirti i tyre është i fundosur thellë në “oqeanin” e artit, dhe nuk ka rrugëdalje nga kjo.

Në anën tjetër, Kosova ka dhënë më të mundurën e saj, për të organizuar e mbajtur një ngjarje të përmasave të tilla. Duke pasur parasysh që ardhja në Kosovë e një bienale të tillë që radhitet në mesin e pesë bienaleve më të fuqishme të artit pamor në botë, atëherë mund të themi që Kosova ka arritur t’i thyej limitet e veta.

Kujtojmë se me përfundimin e Manifestës, Ministria e Kulturës është duke ndërmarr hapat që të sigurohet një trashëgimi e prekshme dhe konkrete e Manifestës, gjë që do të finalizohet ditëve në vijim. Gjithashtu MKRS është angazhuar për të mbajtur të ekspozuara veprat e intervenimit artistik të Petrit Halilaj dhe Flaka Halitit deri në fund të vitit 2023. Ndërkaq, ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku pati bërë të ditur se ky është viti kur është iniciuar themelimi i Muzeut të Artit Bashkëkohor në Kosovë dhe mendohet që projekti do të zgjasë deri më 2026.

Qe arkitekti italian Carlo Ratti ai që krijoi një vizion urban për Prishtinën, duke sugjeruar mënyra se si vendet e braktisura në të gjithë qytetin mund të ringjallen për përdorim publik. Bienalja ka përdorur këto vende si hapësira ekspozite: “Grand Hotel Prishtina”, “Sheshi Zahir Pajaziti”, “Kino Armata”, “Biblioteka Kombëtare e Kosovës”, “Fakulteti Filozofik – UP”, ”Galeria Kombëtare e Kosovës”, “Galeria e Fakultetit të Arteve – UP”, “Rruga 2 korriku” , “Çelësa punues”, “Gërmia departament store”, “Kino Rinia”, “Qendra për Praktikë Narrative”, “Sheshi Adem Jashari”, “Biblioteka Kombëtare e Kosovës”, “Hamami i Madh”, “Foundation 17 Gallery Space”, “Muzeu Etnologjik”, “Fabrika e Tullave”, “Green Corridor”, “Rilindja”, “Pallati i Rinisë dhe Sportit”, “Prishtina Observatory”, “The Flat”, “Partisan Martyr’s Cemetery Monument”, “Hertica School House”.

Konsiderohet që Bienalja këtë vit është përpjekur për të lënë një trashëgimi për artistët në Kosovë, duke përfshirë hapësirën e quajtur “Qendra për Praktikë Narrative”. Qendra përfshin një dhomë të errët fotografike dhe një punëtori të mbushur me mjete elektrike për t’i përdorur artistët. Autoritetet e qytetit të Prishtinës i kanë dhënë Manifestës ndërtesën për katër vjet dhe fondacioni që drejton bienalen po mbledh fonde për ta bërë atë një institucion të përhershëm.

Mbyllja zyrtare e “Manifesta 14 Prishtina” në Fabrikën e Tullave përkoi me disa fjalime si dhe me një performancë speciale nga grupi Saz’iso.

Drejtoresha e Manifesës, Hedwig Fijen ka falënderuar secilin person që ka qenë pjesë e 100 ditëve, duke përmendur se mbështetja e tyre është simbol i brezit të ri të fuqishëm të Kosovës.

“Pikërisht kur arritëm këtu në Prishtinë i premtova Kryetarit dhe Ministrit se do të ishte edicioni më i mirë ndonjëherë. E mbajtëm premtimin. Mendoj me gjithë zemër që e bëmë. Vetëkuptohet që ne jemi jashtëzakonisht mirënjohës për të gjithë 109 partnerët dhe financuesit tanë. Por para së gjithash, le t’u japim një duartrokitje të ngrohtë sepse shumë prej tyre janë këtu. I jemi thellësisht mirënjohës të gjithë artistëve, ndërkombëtarë dhe kosovarë, për veprat inteligjente dhe brilante dhe për angazhimin e tyre. Tani, unë do të filloj me listën time të pabesueshme të gjatë të emrave të njerëzve që meritojnë njohjen, të cilët dhanë gjithë çka mundën për të ndërtuar këtë edicion të jashtëzakonshëm. Nuk ka audiencë, asnjë njoftim për shtyp, asnjë publikim, asnjë komunikim, pa këta njerëz”, ka thënë Fijen.

Sipas saj, stafi i tyre mbështetës, mbështetja e tyre e përkushtuar është simbol i brezit të ri të fuqishëm të Kosovës. Dhe, nuk do të kishte vepra arti, artistë, ekspozita, vende, asgjë, pa ekipin e tyre të prodhimit. E po ashtu, nuk do të kishte turne ndërmjetësuesish, asnjë program shkolle, asnjë hulumtim para-bienal, nuk do të kishte qytetarë, as nën-kulturë, pa ekipin e tyre të arsimit.

“Faleminderit të gjithëve për gjithçka që dhatë. Faleminderit, audiencave, sepse në fund të fundit, ne i bëjmë të gjitha për ju dhe jo për ne. Më shumë se 800 mijë panë se çfarë ndodhi në qytet. Një duartrokitje e madhe shkon për veten tuaj”, përfundon Fijen.

Ndërkaq, ministri i Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku ka ri-konfirmuar se Kosova ka kapacitetin për të organizuar një ngjarje kaq të madhe të artit ndërkombëtar.

“Faleminderit që jeni sonte këtu. Po e mbyllim një udhëtim të jashtëzakonshëm në të cilin shumë njerëz kanë kontribuar, e unë posaçërisht dua t’i shpreh falënderimet tona si Ministri për Hedwig the ekipin, për punën e tyre të mrekullueshme dhe në të njëjtën kohë dua ta ri-konfirmoj këtë që tashmë është shumë e qartë. Kosova nuk e ka vetëm vullnetin por e ka edhe kapacitetin për të organizuar një ngjarje kaq të madhe të artit ndërkombëtar. Jemi shumë të sigurt që do të vazhdojmë edhe më tutje. Ne ia kemi dalë së bashku me institucionet, artistët, organizatorët, dhe të gjithë ju që keni kontribuar në një formë apo tjetër”, ka thënë Çeku.

Gjithashtu, kryetari i Komunës së Prishtinës, Përparim Rama ka përmendur se trashëgimia e Manifestës, do të jetojë tutje, nëpërmjet ndërtesave, instalacioneve, Fabrikës së Tullave, bibliotekës “Hivzi Sulejmani” dhe “Green Corridor”.

“Është një ndjenjë fantastike për të qenë sonte këtu me të gjithë ju, për të përmbyllur një event aq fenomenal për kryeqytetin tonë, për vendin tonë. Kanë qenë me të vërtetë 100 ditë të mrekullueshme. Ishte me të vërtetë një ëndërr e realizuar, të shihja të gjithë qytetin si muze. Me Manifestën e kemi bërë këtë, por Prishtina përplot 100 ditë është transferuar në një qytet-muze të artit kontemporan. Kam premtuar më herët që trashëgimia do të vazhdojë. Trashëgimia e Manifestës do të jetojë tutje, dhe do të jetojë nëpërmjet ndërtesave, instalacioneve, “Tulltores”, bibliotekës “Hivzi Suljemani”. Po ashtu, do të jetojë nëpërmjet “Green Corridor” dhe ne patjetër që nuk do ta humbasin vrullin dhe do të vazhdojmë të krijojmë gjëra të bukura për qytetin tonë”, ka thënë Rama.

Sipas tij, ata janë të vetëdijshëm që ka shumë punë para tyre por kjo vetëm tregon që nëse njerëzit bashkohen, nuk do të ka çfarë t’i ndal ata për të transformuar kryeqytetin, e për ta bërë një kryeqytet me karakterin më unik në botë.

“E kemi edhe një numër të madh të gjërave që kanë ndodhur këtyre ditëve. Kemi mësuar se çka i duhet qytetit, çka dëshiron qyteti dhe çfarë dëshirojnë qytetarët e Prishtinës. Kjo nuk është lamtumirë. Kjo në fakt është fillimi i “Manifesta 14 foundation” që do të vazhdojë trashëgiminë në qytet. Andaj, të dashurohemi me Prishtinën. Le ta zbulojmë dhe t’i tregojmë botës historitë tona të suksesit”, përfundon ai.

Mbrëmja në Fabrikën e Tullave vazhdoi me një performancë speciale nga bendi “Saz’iso”, që solli tingujt e jugut të Shqipërisë mu në mesin e Prishtinës. Instrumentet diversive në skenë kanë shënuar fundin e një ngjarje kulturore, teksa kanë jehuar nëpër çdo shpirt të pranishëm.

Të rrethuar nga prezenca e dritës së hënës, zjarri gjigand që shërbente për ngrohtësi, reflektorë të ndryshëm që dhanë hijeshi, muzika shqiptare krejtësisht e rrallë, ushqimi i llojllojshëm e pija, të pranishmit kanë qenë dëshmitarë të një rrugëtimi që zor se harrohet dot. Me “Manifesta 14” është rishkruar e ardhmja e kryeqytetit.

Artistët pjesëmarrës në “Manifesta 14 Prishtina”: Abazi/Greville/Pinchuk, Larry Achiampong, Astronomy Club of Kosova, Bora Baboçi, Celine Baumann, Elona Beqiraj, Valentina Bonizzi, Anna Bromley, Luz Broto, Lee Bul, Lua Coderch, Daniel Gustav Cramer dhe Haris Epaminonda, Ilir Dalipi, Yael Davids me Andre van Bergen, Cevdet Erek, ETEA, Jakup Ferri, Foundation 17, Lek M.Gjeloshi, Nuria Guell, Driton Hajredini, Artan Hajrullahu, Laureta Hajrullahu, Petrit Halilaj, Flaka Haliti, Lawrence Abu Hamdan, Haveit Collective, Roni Horn, Fahrija Hoti dhe gratë e Krushës së Madhe, Majlinda Hoxha, ICA-Sofia, Astrit Ismaili, Fitore Isufi Shukriu – Koja, Hristina Ivanoska, Emily Jacir, Jelena Juresa, Genc Kadriu, Alevtina Kakhidze, Sejla Kameric, Antoneta Kastrati me Casey Cooper Johnson, Doruntina Kastrati, Kino Armata, Genti Korini, Argjirë Krasniqi, Edona Kryeziu, Katalin Ladik, Luljeta Lleshanaku, Nimon Lokaj, Jumana Manna, Brilant Milazimi, Hana Miletic, Ivan Moudov, Alekta Xhafa Mripa, Alban Muja, Sami Mustafa, Silvi Naçi, Natasha Nedelkova, New Grand (Blerta Hashani, Arbnor Karaliti, Lumturie Krasniqi, Mimoza Sahiti, Valdrin Thaqi, Ermir Zhinipotoku), Tuan Andrew Nguyen, Thao Nguyen Phan, Vigan Nimani, Christian Nyampeta, Off Season, Adrian Paci, Susan Philipsz dhe Radio International Collective, Marubi National Museum of Photography, Marta Popivoda, PykëPresje, Sahej Rahal, Lala Rascic, Carlo Ratti Associati, raumlaborberlin, re.act.feminism, Alicja Rogalska, RomaMoMa me Farija Mehmetin, Ugo Rondinone, Nusret Salihamixhiqi, Secondary Archive, Sekhmet Institute, Selma Selman, Driton Selmani, Dineo Seshee Bopape, Abi Shehu, Chiharu Shiota, Igor Simic, Uyra Sodoma, Speculative Tourism, Beth Stephens dhe Annie Sprinkle, Mette Sterre, StoryLab, Kolektivi the names comes last, tamtam, Miryana Todorova, Vangjush Vellahu, Alije Vokshi, Werker Collective, Sislej Xhafa, Yll Xhaferi, Miki Yui, Driant Zeneli, Hana Zeqa, Lulzim Zeqiri, Dardan Zhegrova.  / KultPlus.com

Në Shtëpinë-Shkollën Hertica paraqiten dhjetë intervista të historisë gojore

Posted on by Kult Plus

Shtëpia-Shkollë Hertica është një prej lokacioneve që mund ta vizitoni në kuadër të bienales Manifesta, përcjell KultPlus.

Kjo shtëpi u shndërrua në një hapësirë për rezistencë paqësore në vitin 1990, kohë në të cilin priti qindra nxënës e mësues brenda hapësirave të saj.

Në fillim të viteve 1990 shumë gjimnazistë dhe studentë Kosovarë e Shqiptarë nuk u lejohej hyrja në institucione arsimore. Alternativa, e cila i lejonte të rinjtë të vazhdonin shkollimin, ishte përdorimi i shtëpive dhe banesave private që u shndërruan në hapësira arsimore.

Metodologjia e ETEA-s, ndërhyrja artistike e të cilëve gjendet në Shtëpinë-Shkollë Hertica, ka në fokus ndërhyrjet në infrastrukturë, arte, kërkim shkencor dhe trajnim.

Në këtë hapësirë ata paraqesin dhjetë intervista të historisë gojore me njerëz që ishin pjesë e sistemit, midis tyre ish-nxënës, mësues, mjekë dhe politikanë, video-instalimi Shkolla pa Shkollë ndihmon në përgatitjen e shtegut për muzeun e ardhshëm.

Ndërmjetësuesit e Manifestas po organizojnë guida të hapura falas për këtë hapësirë dhe ndërhyrje artistike. / KultPlus.com

Muralit të dëmtuar i rikthehet shkëlqimi, “DASHURIA është DASHURI është DASHURI” vjen si sfidë ndaj margjinalizimit

Posted on by Kult Plus

Në një tubim joformal, të ngrohtë e mes dashamirëve të artit, sot është bërë hapja e muralit “DASHURIA është DASHURI është DASHURI”, mural ky që vjen i realizuar nga artistja Orange Girl (Ermira Murati) me dy personazhet kryesorë: Mustafa e Qerkica, shkruan KultPlus.

Pranë Fakultetit Filozofik të Universitetit të Prishtinës, artistë të shumtë mbushën hapësirën duke rrethuar veprën në gjithë pamjen e saj. Njashtu siç portretizohet përqafimi i ngrohtë mes Mustafës e Qerkicës në mural, ashtu edhe të pranishmit përqafuan veprën, të cilën e admironin në gjithë madhështinë e saj.

Fotografia: Manifesta 14 Prishtina (Atdhe Mulla)

‘DASHURIA është DASHURI është DASHURI’ vjen si një thirrje për qytetin. Dy karaktere të veçanta e me një mesazh të veçantë kanë pushtuar murin e jashtëm të Fakultetit Filozofik. Të përqafuar me njëri-tjetrin, ata tanimë janë bërë shtyllë enkas e këtij kampusi. Me një sfond në ngjyrë portokalli që dukshëm të rrëmben vëmendjen qysh në momentin e parë, murali ka arritur të mbledhë dukshëm një numër të konsiderueshëm të audiencës.

Si pjesë e “Manifesta 14”, Instituti Sekhmet dhe Orange Girl kanë zgjedhur formën më të dukshme dhe publike të artit; artin e rrugës, për ta thirrur qytetin në një reflektim shumë të nevojshëm. Me ‘DASHURIA është DASHURI është DASHURI’, ka ardhur koha për të sfiduar margjinalizimin dhe fshirjen nga hapësira publike të pakicave gjinore, seksuale dhe etnike.

I pranishëm në këtë ngjarje, ishte gazetari edhe aktivisti i të drejtave të njeriut, Dardan Hoti, i cili është shprehur se është i lumtur që Orange Girl është personi që i ka dhënë formë vizionit të Manifestës.

“Murali që shihni pas meje është realizuar nga Orange Girl, një artiste sa e talentuar aq edhe e guximshme. Jam shumë i lumtur që ajo është personi që i dha formë vizionit tonë. Duke parë këtë mural, jam i bindur se ajo dhe vetëm ajo duhej ta bënte këtë mural. Murali është porositur nga Manifesta 14, dhe është mbështetur nga Komuna e Prishtinës. Dua të falënderoj të dy për mbështetjen e tyre. Siç mund ta shihni, murali portretizon dy persona, të cilët zënë një vend shumë të veçantë në zemrat tona. Këta janë Mustafa dhe Qerkica, të cilët janë sot këtu. Qerkicën dhe Mustafën e kam njohur vite më parë, ndërkohë që isha duke kërkuar për personazhe për një dokumentar mbi jetën LGBT në Kosovë. Kur i takova, u godita aq shumë nga ndershmëria dhe thellësia e tyre si individë dhe më pas si familje, sa i premtova vetes: ‘Do të bëj diçka më shumë për ta, duhet t’u jap një skenë të tyren’”, ka thënë Hoti.

Sipas tij, Qerkica dhe Mustafa janë njerëz që vërtetojnë me ekzistencën e tyre, me trupin e tyre, me marrëdhënien e tyre, me dashurinë e tyre, një sërë narrativë mbizotëruese të gabuara.

Ai këto narrativë i paraqet si më poshtë:

Narrativa e parë është se njerëzit LGBT janë të rinj, një “modë” e importuar nga Perëndimi. Mustafa dhe Qerkica kanë qenë të çuditshëm shumë kohë përpara se të lindnin shumë prej atyre që tani e riprodhojnë këtë rrëfim. Duke qenë se aktualisht po shohim një përshpejtim të shumëpritur të dukshmërisë LGBT+ në Kosovë, është e rëndësishme të kujtojmë dhe të festojmë ata që erdhën para nesh dhe që e mbështetën, mbrojtën dhe e donin komunitetin para se të ishte e menduar ta bënin këtë. Ata e bënë këtë në një mjedis jashtëzakonisht armiqësor, dhe prapëseprapë e bënë atë. Ne ndjekim hapat e tyre dhe donim të tregonim mirënjohje për këtë.

Narrativa e dytë është se njerëzit LGBT mund të jenë vetëm LGBT ose LGBT vetëm në një mënyrë të caktuar. Mustafa dhe Qerkica janë LGBT, por janë shumë më tepër. Ata janë gay, transgjinorë, ashkali dhe me aftësi të kufizuara. Por ato janë gjithashtu të gjitha këto gjëra në mënyrën e tyre, dhe shumë të tjera në tërësi. Kaq shumë për Mustafën dhe Qerkicën nuk është ajo që do të prisnit të ishin. Dhe kjo është arsyeja pse ne donim të tregonim fytyrat e tyre, trupat e tyre. Realiteti i tyre i rrumbullakosur mirë, i cili ekziston përtej të qenit të çuditshëm. Qerkica dhe Mustafa janë njerëz. Personat LGBT janë njerëz.

Narrativa e tretë është se të drejtat LGBT dhe çlirimi queer është vetëm për personat LGBT. Kur personat LGBT janë të lirë, zinxhirët e patriarkatit janë thyer. Kjo krijon hapësira lirie për të gjithë. Mustafa dhe Qerkica kanë ndërtuar një familje vërtet të jashtëzakonshme. Nuk bazohet në dashurinë romantike, nuk është familja bërthamore që jemi mësuar ta shohim – në diskursin politik, në filma. Mustafa dhe Qerkica kanë krijuar llojin e tyre të familjes nga respekti, solidariteti dhe përkushtimi i pakushtëzuar për t’u kujdesur për njëri-tjetrin, në të mirë e në të keq. Familja e tyre është shembull për të gjithë ne, se ka fuqi, liri. Kjo është arsyeja pse Mustafa dhe Qerkica janë këtu, sepse nëse do t’i bashkoheshim familjes së Qerkicës dhe Mustafës, nëse do të ndërtonim marrëdhënie dashurie si ata, do të ishte një revolucion social dhe politik: tejkalimi i idesë se gjërat mund të jenë vetëm ashtu siç synohen.

Dhe kjo është arsyeja pse Mustafa dhe Qerkica nuk mund të ishin diku tjetër veçse në Universitet, sepse Qerkica dhe Mustafa janë mësues për të gjithë ne.

Rrëfimi i katërt, i cili aq shpesh përvetësohet, është se, në fund të fundit, “e çuditshmja” i përket hijeve. Ne zgjodhëm artin e rrugës si medium për këtë ndërhyrje artistike sepse mendojmë se Qerkica dhe Mustafa meritojnë të shihen nga të gjithë. Fshirja e njerëzve si Mustafa dhe Qerkica duhet të marrë fund. Dhe kjo është arsyeja pse ne kemi dashur t’ju përfshijmë në ndërhyrjen tonë, sepse përfundimi i fshirjes së njerëzve si Mustafa dhe Qerkica është një punë kolektive dhe fillon edhe nga ju.

“Dua të njoftoj se në fund të Manifesta-s do të punojmë sërish për muralin. Duke filluar nga sot, ne do të mbledhim nga njerëzit, nga ju, disa fjalë se çfarë do të thotë dashuria për ta, për ju. Në fund të Manifestës do t’i pikturojmë ato fjalë në mural, që të gjithë t’i bashkohemi përqafimit të Qerkicës dhe Mustafës dhe ky mural të jetë, të paktën pak, e secilit prej nesh. Ka kaq shumë dashuri, kujdes dhe respekt që ekziston dhe që fshihet dhe mohohet në shoqërinë tonë. Shpresojmë që murali të jetë një kujtesë se ne mund të krijojmë diçka të bukur dhe të papritur pavarësisht”, përfundon ai.

Ndërkaq, artistja Orange Girl (Ermira Murati), ka thënë se akti vandal që i është bërë ndaj këtij murali, nuk ka arritur që ta zbeh çiltërsinë e dy shpirtrave të bardhë siç është ai i Mustafës dhe Qerkicës.

“Realizimi i këtij murali ka qenë jo vetëm kënaqësi shpirtërore e artistike, por edhe personale pasi që kam njohur dy persona kaq të dashur si Mustafa dhe Qerkica. Edhe pas realizimit, murali është vandalizu nga persona të panjohur, të cilët e kanë dëmtuar me ngjyrë të zezë, por ai akt vandal nuk ka mundur që ta zbeh çiltërsinë e dy shpirtrave të bardhë siç është ai i Mustafës dhe Qerkicës. Pra, as vandalizmi as urrejtja e as asgjë tjetër në këtë botë, nuk mund t’i zbeh ngjyrat e dashurisë, sepse dashuria është dashuri, është dashuri, është dashuri…”, thotë Murati.

Tutje, për KultPlus Murati ka thënë se ajo është ndjerë shumë mirë, pasi që ky është murali i saj i parë në karrierë, që ka këto dimensione.

“Është dashur që të rimendojmë situatën përsëri pak aktit vandalizues të dy personave, pra a të publikohet videoja dhe pastaj të ringjyroset murali në mënyrë që mos t’i epet hapësirë të tjerëve që ta vandalizojnë përsëri apo murali të lihet ashtu siç është. Unë si artiste jam ndjerë shumë mirë se është murali me përmasa më të mëdha që e kam bërë ndonjëherë në karrierën time. Tutje, kemi biseduar me Dardanin dhe vendosëm që murali duhet të ringjyroset dhe e bëmë më në fund. Ndërkaq, për pjesën e kamerave, ka mbetur që Manifesta të shqyrtojë rastin me Policinë”, shpalos ajo.

Sipas saj, ajo ka qenë e ftuar nga Dardan Hoti dhe pastaj ai ka shpalosur idenë rreth këtyre dy karaktereve që ai ka dashur t’i prezantojë nëpërmjet muralit.

“Kemi shkuar në shtëpinë e Mustafës dhe Qerkicës ku jemi takuar me ta dhe kemi bërë fotografi njashtu si e kam realizuar dizajnin në mendjen time. Vendosa që të dy t’i paraqes të përqafuar dhe ideja u ka pëlqyer të dyve. Është dashur të bëhet fillimisht një strategji dhe gjithsej për tetë ditë është realizuar murali”, përfundon ajo. / KultPlus.com

Fotografia: Besfort Syla

Nesër prezantohet murali “DASHURIA është DASHURI është DASHURI”, koha për të sfiduar margjinalizimin

Posted on by Kult Plus

Nesër duke filluar nga ora 18:00 në një tubim joformal, të pranishëm do të jenë artistja Orange Girl, Mustafa e Qerkica, personazhet e muralit “DASHURIA është DASHURI është DASHURI”, që do të hapet para Fakultetit Filozofik të Universitetit të Prishtinës, përcjellë KultPlus.

‘DASHURIA është DASHURI është DASHURI’ është një thirrje për qytetin.

Duke ecur pranë qendrës së qytetit të Prishtinës, mund të keni vënë re se një mural është shfaqur në murin e jashtëm të Fakultetit Filozofik të Universitetit të Prishtinës. Dy njerëz shumë të veçantë, të përqafuar ngrohtësisht me njëri-tjetrin, tani dominojnë kampusin universitar në një sfond të pastër portokalli. Për çfarë bëhet fjalë?

Si pjesë e Manifesta 14, Sekhmet dhe Orange Girl kanë zgjedhur formën më të dukshme dhe publike të artit, artin e rrugës, për ta thirrur qytetin në një reflektim shumë të nevojshëm. Një reflektim se kush do të jetë në sy të publikut, në mënyrë të sigurt dhe me dinjitet. Një reflektim mbi atë që mund të na mësojnë ata që janë hedhur në margjina, nëse jemi të gatshëm të dëgjojmë.

Me ‘DASHURIA është DASHURI është DASHURI’, një ndërhyrje artistike duke filluar me muralin, thuhet se është koha për të sfiduar margjinalizimin dhe fshirjen nga hapësira publike të pakicave gjinore, seksuale dhe etnike. Gjithashtu ftohet publiku që të eksplorojë se çfarë mund të na mësojnë marrëdhëniet në dukje të pazakonta për respektin, solidaritetin dhe humanizmin tonë të përbashkët.

Po ashtu, do të ofrohen pije falas. / KultPlus.com

Hapet “Manifesta 14”, tradita e ndërthurur me modernitetin i shton Prishtinës ngjyrë, shpirt dhe bukuri

Posted on by Kult Plus

Era Berisha

Mbrëmë Prishtina u shndërrua në shtëpinë e dytë të qytetarëve të Kosovës dhe jo vetëm. Në një numër goxha të lartë, artdashës nga e gjithë bota pushtuan Pllaton në Pallatin e Rinisë për të ndjekur nga afër një nga ngjarjet më të mëdha ndërkombëtare të artit bashkëkohor, “Manifesta 14 Prishtina”. Një sinjalizues për këtë ishte edhe vepra tashmë e njohur e artistit Petrit Halilaj, “Kur të ikë dielli do ta pikturojmë qiellin”, e vendosur mbi Hotelin Grand e që dukshëm portretizon një mesazh që qytetit të Prishtinës po i vjen drita dhe që për njëqind ditë radhazi do të paraqitet puna e pakrahasueshme e gjithsej 103 artistëve ku 60 përqind prej tyre janë vendorë, shkruan KultPlus.

Hapja zyrtare e “Manifesta 14 Prishtina” përkoi me premierën e performancës ‘LYNX’ të artistit kosovar Astrit Ismaili si dhe grupit të tij performues, pikërisht në Sallën e Kuqe të Pallatit të Rinisë.

Njëlloj sikurse copëzat kreative që i shohim nëpër kryeqytet e që kokë e këmbë frymojnë në vazhdën e artit bashkëkohor, e tillë ishte edhe performanca e tyre. Ndonëse edhe hapësira e paraparë për interpretimin ishte mbushur me njerëz, ata lehtazi bënë të mundur shfaqjen e tyre artistike para një numri tejet të madh të audiencës, e që kishte kaluar edhe përtej kapacitet të mundshëm të sallës.

Gjithsej katër trupa të lidhur me spango nga katër makina në një formë interesante shpalosën idenë e një njeriu që është i mbyllur përbrenda një hapësire pa dalje. Me një mesazh sa të fuqishëm e aq të thellë, kjo performancë jehoi mbi atë se çfarë në të vërtetë trupi ynë mund të përballojë. Trupat që herë lëvizin vetëm e herë bashkëngjiten me njëri-tjetrin nëpërmjet fijeve që janë të lidhura në makineritë e tyre, e përdorin zërin e tyre për të rezistuar ndaj kufizimeve të lëvizjeve të tyre.

Rebelimi drejt një lirie personale që çon drejt një rruge të ndryshimit shoqëror, është edhe thelbi kyç që përmban kjo performancë. Qysh nga veshjet unike e deri tek hapat preciz që shkelin mbi platformë me kërcitje të pandalshme, zëri i katër performuesve u dëgjua përbrenda një hapësire dhe u pëlqye mjaft shumë edhe nga publiku që me ëndje i shikonte. Ndërkaq, nuk ka munguar as edhe vija melodike e bukur e ‘Lule borë’ që vjen e kompozuar nga Selvete Krasniqi-Ismaili e që në skenë e ka sjell edhe Blerta Ismailin.

Blerta me vokalin e saj e Astriti mu në mes të skenës kanë sjell një përfundim që nuk do as fjalë për t’u përshkruar. Një zë rrëqethës dhe një lëvizje e një tepsie që përbri ka një dritë që reflekton sa herë që Astriti me një dorë e rrotullon, ka shënuar fundin e kësaj performance që mbajti zgjuar vëmendjen e gjithsecilit të pranishëm për të kërkuar e për të ndjekur pas rezistencën në çdo formë të mundshme.

Pas hapjes artistike, një hapje tjetër zyrtare me fjalime zuri vend në Pllaton e Pallatit të Rinisë. E gjithë vëmendja e publikut ra direkt mbi Presidenten Vjosa Osmani-Sadriu, e cila është shprehur të jetë e lumtur që Kosova po shfaqet ashtu siç është; një qendër kulturore.

“Është kënaqësi e veçantë të jem me komunitetin artistik të Republikës së Kosovës dhe atë të tridhjetë vendeve pjesëmarrëse në Manifestën e sivjetme, e njohur gjerësisht si Bienalja Nomade Evropiane. Imazhi sonte i Prishtinës është imazhi që i shkon më shumë Prishtinës. Prishtina është në më të mirën e saj kur mirëpret njerëz nga e gjithë bota. Pikërisht atëherë kemi mundësinë e artë për të shfaqur më së miri shpirtin rinor të kryeqytetit tonë si dhe hapjen ndaj kulturave dhe kombeve të ndryshme në mbarë botën. Në një total prej 100 ditësh të Manifestës, perëndesha jonë në fron do të shkëlqejë më shumë dhe do të kthehet në një pikë referimi të kulturës ndërkombëtare. Në këto 100 ditë artistë, arkitektë dhe shumë profesionistë të tjerë do të bashkohen dhe do të shkëmbejnë ide dhe përvoja në ekspozita, evente, performanca dhe ndërhyrje në hapësira të ndryshme publike në Prishtinë. Është një fakt i njohur gjerësisht se Kosova është vendi i rinisë, prandaj është kënaqësi që artistët e rinj e bënë Kosovën referencë globale për këtë ngjarje të madhe kulturore”, thotë ajo.

Sipas saj, edicioni i 14-të i Manifestës përkon me 14 vjetorin e Pavarësisë së Kosovës, andaj edhe ky edicion është një festë e artit, por po aq është edhe një dedikim për lirinë tonë. Është një përkushtim ndaj përpjekjeve tona të përditshme për të nxitur ndryshime pozitive, reforma kuptimplota dhe zhvillim të vazhdueshëm. Ajo konsideron se këto janë edhe vlera që promovon Manifesta.

“Manifesta zgjodhi Prishtinën këtë vit dhe zgjodhi traditën e ndërthurur me modernitetin që bashkërisht i shtojnë ngjyrë, shpirt dhe bukuri kryeqytetit tonë. Manifesta 14 në Prishtinë është një mundësi fantastike për të rigjallëruar identitetin vendor dhe ndërkombëtar të kryeqytetit tonë. Është një moment ideal për të riafirmuar identitetin tonë evropian, është gjithashtu një moment ideal për t’i shpalosur botës, potencialin tonë të jashtëzakonshëm. Prishtina sivjet e sjell Manifestën në Kosovë dhe kështu e sjell Kosovën në Evropë. Bienalja Nomade është shansi ynë që ta prezantojmë Prishtinën ashtu siç është në të vërtetë, qendër e artit në kulturë. Manifesta është gjithashtu një mundësi për të treguar historinë tonë dhe sonte dua të tregoj një të shkurtër për Prishtinën. Kjo histori përbëhet nga tradita, historia dhe trashëgimia kulturore. Historia jonë daton nga lashtësia ilire, Dardania e lashtë dhe tani e tashmja lulëzon duke përqafuar frymën transformuese në nivel shtetëror dhe shoqëri. Historia e Kosovës është një histori e shtetit tonë që u përball me një luftë të tmerrshme, por sot po lulëzon për shkak të njerëzve tanë dhe të një shoqërie që i mbijetoi tendencave shfarosëse të një regjimi gjenocidal, të një Republike që fitoi lirinë e saj dhe sot aspiron të bëhet pjesë e Bashkimit Evropian”, shpalos Osmani-Sadriu.

Krejt në fund, ajo nuk la pa përmendur edhe çështjen e vizave dhe kufizimin e lirisë së qytetarëve që sipas saj askush nuk e meriton.

“Zonja dhe zotërinj, miq nga Evropa, shikoni përreth jush. Askush nuk e meriton më shumë lirinë e lëvizjes sesa njerëzit që shihni sot rreth jush. Arti nuk pranon kufizime. Arti do liri. Arti lulëzon përmes lirisë. Ashtu siç artistët kanë arritur të eliminojnë barrierat përmes kulturës së shkëmbimit, ne duhet të kufizojmë barrierat për lirinë e lëvizjes për popullin e Kosovës. Ne duam të jemi në gjendje të lëvizim lirshëm sepse kemi shumë për të treguar dhe ofruar, jo vetëm Evropës por edhe botës. Ndërsa Manifesta lëviz lirshëm nga një qytet në tjetrin, nga një vend në tjetrin, artistët dhe të rinjtë tanë meritojnë plotësisht të mund të lëvizin lirshëm gjithashtu. Jam e bindur se arti triumfon gjithmonë dhe do të triumfojë edhe shpirti i popullit tonë. Historia jonë e lirisë, paqes dhe shpirtit transformues meriton t’i drejtohet botës. Evropa ashtu si Manifesta duhet të dëgjojë dhe të përqafojë historinë e lirisë dhe potencialit të jashtëzakonshëm”, përfundon Osmani-Sadriu.

Ndërsa, kryeministri Albin Kurti ka folur rreth interesimit të tij qysh në fillim për Manifestën e më pas edhe ka përmendur se qysh të qenit shqiptar dikur ka qenë rrezikshmëri por që edhe në atë kohë ngjarjet kulturore nuk kanë munguar.

“Katër vjet më parë, kur po nënshkruaja një letër mbështetëse për ofertën zyrtare për të organizuar Manifesta, nuk isha i sigurt se çfarë të prisja. Më ka intriguar emri Manifesta dhe lëvizja politike që unë i përkas, filloi me një manifestim. Leximet e mia për Manifestën më bënë kurioz. Sipas mendimit tim, Manifesta është një qytet që mahnit Evropën si një spektër, si një fantazmë, derisa përqafon një qytet evropian, duke e mishëruar veten në atë që bën dallimin nga qyteti ku vendoset. Prishtina ka qenë gjithmonë një qytet i gjallë dhe kreativ, edhe në ditët më të këqija kur të jesh shqiptar ishte shumë i rrezikshëm, gjithmonë ekzistonte një kulturë e jetës që ndodhte nën tokë. Koncertet dhe ekspozitat ndodhën në kafene, restorante, brenda shtëpive private të njerëzve dhe bodrumeve”, thotë Kurti.

Sipas tij, kur Prishtina u zgjodh si mikpritëse sot, ai u mahnit kur ka parë se si Manifesta arriti të zbulojë saktësisht shpirtin e njerëzve dhe kjo është arsyeja pse ai është plotësisht i bindur se në 100 ditët në vijim, në të gjithë Manifestën, do të sohim Kosovën duke u shpalosur në më të mirën dhe duke shkëlqyer vetëm. Të kesh një bienale ndërkombëtare në një kryeqytet, e bënë një kryeministër krenar dhe ky rast për të, nuk është ndryshe.

“Për 100 ditë, Manifesta do të qeverisë paralelisht me qeverinë time, por do të ketë më shumë artistë se ditë, domethënë 103 artistë, më shumë vende se sa orë të ditës dhe më shumë vende se anëtarët evropianë. Këto ditë do të jenë një frymë e pastër dhe një vështrim i bukur për qytetarët e vendit tonë. Do të ketë ekspozita, propozime të reja krijuese për rigjenerimin urban, shprehje dhe shkëmbime të pacenuara. Ne kemi shumë për të mësuar nga kolegët tanë evropianë, po ashtu edhe Kosova ka shumë për të dhënë në këmbim. Tani, pas 14 vitesh pavarësi, le ta shijojmë së bashku Manifestën 14”, përfundon ai.

Gjithashtu, kryetari i Komunës së Prishtinës, Përparim Rama ka përmendur se çfarë ka bërë Manifesta për këtë vend.

“Është me të vërtetë kënaqësi e madhe me qenë këtu sot edhe me përjetu këtë atmosferë fantastike që ka e sjell bienalja nomade, Manifesta 14. Prishtina është në mesin e qyteteve evropiane tash dhe ne tani e kemi Prishtinën në kulmet e mediave botërore të artit dhe kulturës si një vend nikoqir i Manifestës. Përveç që Manifesta ka sjell artistë të ndryshëm botërorë këtu, e ka krijuar edhe një platformë fantastike këtu me artistët tonë të vendit. E shihni çka bënë Manifesta për vendin tonë”, ka thënë ai.

Tutje, në shenjë solidarizimi për gjithë atë se çfarë po ndodh në Ukrainë, sopranoja Arta Jashari këndoi himnin e Ukrainës, për të rritur vëmendjen mbi luftën dhe mbi jetët e humbura tashmë në Ukrainë. Nën drita që u shndërruan në ngjyra të flamurit ukrainas, zëri i sopranos Jashari jehoi nën qiellin e hapur të Prishtinës.

Më pastaj pjesëmarrësit kanë dëgjuar edhe dy fjalimet e fundit për këtë natë. Fillimisht, presidenti i bordit ndërkombëtar të Manifestës, Alexander Rinnooy Kan ka cilësuar Prishtinën si një vend sfidues por mjaft ambicioz.

“Kur bordi vendosi që Prishtina të jetë vendi i Manifesta 14, ne e kuptuam plotësisht se kjo do të na ofrojë një sfidë të pazakontë dhe një sfidë që sigurisht ka qenë e tillë. Në të njëjtën kohë, ka qenë një privilegj të përjetosh energjinë pozitive. I jemi shumë mirënjohës Komunës së Prishtinës dhe Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit për mbështetjen e tyre. Ndryshimi urban është roli në të cilin Manifesta është rritur brenda udhëheqjes së Hedwig Fijen. Dhe në Prishtinë këtu ne e ndjekim këtë synim si pjesë e një sfide të rëndësishme evropiane, për të njohur ambiciet e këtij vendi. Më shumë se çdo gjë tjetër, ne jemi evropianë. Prishtina është një surprizë e këndshme për vizitorët e saj për herë të parë, qyteti i saj fantastik për të cilin të gjithë mund të krenoheni. Një vend i mrekullueshëm për të vëzhguar sesi arti dhe kultura shtojnë ngjyra, emocione dhe krenari”, ka thënë ai.

Ndërkaq, drejtoresha e Manifesës, Hedwig Fijen ka thënë se kjo është hera e parë që bienalja po zhvillohet në Ballkanin Perëndimor.

“Jam super mirënjohëse që më në fund pas katër vitesh qëndroj para jush, së bashku me ekipin tim të Manifesta 14 dhe hapim Manifesta 14 në Prishtinë. Edicioni i 14-të i Manifesta shënon herën e parë që kjo bienale zhvillohet në Ballkanin Perëndimor dhe ne jemi super krenarë që prezantojmë më shumë se 100 qindra artistë nga më shumë se 30 vende. 60 përqind e këtyre artistëve vijnë nga ky rajon. Manifesta Prishtina është rezultat i një kolektivi të mrekullueshëm. Shpresojmë që për njëqind ditët e ardhshme, të shijoni Manifestën në Prishtinë dhe e shihni fuqinë e shoqërisë së gjallë të Kosovës”, ka thënë ajo.

Mbrëmja vazhdoi me një performancë speciale nga bendi “Jungle by Night”, që elektrizoi publikun me veçantinë e tyre të paparë. Instrumentet diversive në skenë kanë ndezur një llojllojshmëri melodish që preknin secilin të pranishëm, duke i ofruar atyre një interpretim që s’do ta harrojnë për një kohë të gjatë. Energjia e tyre dhe ndërveprimet në skenë veçse ia shtuan një hijeshi tjetër Prishtinës.

Krejt në fund të kësaj mbrëmjeje, ishin ‘Prishtina All Stars’ (Alban Nimani, ANDRRA, Cute Babulja, Edona Vatoci, Elina Duni, Dritëro Nikqi, La Fazani, Genc Salihu, Mimoza Hajdini, SYTË, NR, Shpat Deda, Tomor Kuçi), ata që do të performonin një nga një. Herë nga një këngë e herë nga dy, secili artist ka dëshmuar mbrëmë për një pasion të zjarrtë që shpalosej nga momenti në moment. Atmosfera që mbrëmë ka ndriçuar Prishtinën në ngjyra nga më të ndryshmet, ka ardhur pikërisht nga këta yje që lanë shpirtin e tyre në skenë, teksa çdo i pranishëm në publik ka dhënë shpirtin e tyre për të kënduar rresht pas rreshti secilën këngë.

Nga data 22 korrik deri më 30 tetor, Manifesta 14 Prishtina prezanton një program 100 ditor të përbërë nga ndërhyrje të shumta artistike dhe urbane, shfaqje, ngjarje dhe punëtori. Programi i Manifesta 14 i përgjigjet thirrjes së qytetit të Prishtinës, por edhe nevojës globale për të rikthyer dhe rimenduar hapësirat publike. Një Vizion Urban dhe ndërhyrjet urbane nga CRA-Carlo Ratti Associati, një seri konsultimesh me qytetarët dhe projekte të thelluara kërkimore nga ekipi i Edukimit i Manifesta 14, kanë frymëzuar një program artistik dhe urban shumështresor. / KultPlus.com

Hapet thirrja për filmbërësit për krijimin e “Manifesta 14 Prishtina Documentary”

Posted on by Kult Plus

Së shpejti nikoqir i parë i Manifesta në Ballkanin Perëndimor, Prishtina po kalon një transformim emocionues, andaj edhe po kërkohet një filmbërës për të dokumentuar këtë vrull, ndërtimin deri në hapjen, vetë bienalen dhe ndikimin e saj në qytet, përcjell KultPlus.

“Ky është shansi juaj për t’i treguar botës skenën kulturore të lulëzuar në Kosovë”, ka shkruar Manifesta.

Manifesta 14 Prishtina po hap një thirrje për propozime për të prodhuar një dokumentar të shkurtër (deri në 30 minuta) duke ndjekur procesin dhe njerëzit që qëndrojnë pas Bienales Evropiane Nomadike dhe duke shfaqur programin e pasur dhe të larmishëm 100-ditor që do të zhvillohet në vitin 2022.

Ftohen kompanitë vendase të prodhimit, agjencitë e filmit ose krijuesit e filmave të aplikojnë dhe të tregojnë se si do t’i jepnin audiencës sonë një vështrim prapa skenave të edicionit të parë të Manifesta që do të zhvillohet në Ballkanin Perëndimor.

Ekipi i përzgjedhur do të ndjekë ekipin e Manifesta 14 Prishtina në procesin e tyre të punës në Prishtinë dhe përmes aktiviteteve të shumta që kulmojnë në edicionin do të mbahet nga data 22 korrik deri më 30 tetor 2022.

Filmi dokumentar final do të ketë premierën në mbylljen e Manifesta 14 në Prishtinë si dhe turne potencialisht nëpër festivale. Manifesta synon gjithashtu të shfaqë filmin në mediat ndërkombëtare.

Ata janë në kërkim të një ekipi që dëshiron të tregojë historinë e Manifesta në Prishtinë, të nxjerrë në pah qasjen inovative dhe dalluese që merr bienalja dhe të zbulojë energjinë dinamike dhe të gjallë të qytetit të Prishtinës.

Për të aplikuar, dërgoni një CV dhe një letër motivuese, duke përfshirë qasjen që ju ose organizata juaj dëshironi të bëni. Të gjitha aplikimet duhet të dorëzohen në anglisht.

Aplikimet duhet të adresohen në [email protected] me temën “Manifesta 14 Prishtina Documentary” deri më 10 shkurt 2022.

Lexojeni thirrjen e hapur KËTU. / KultPlus.com

“Manifesta 14” shpalos programin me të cilin synon të zhvillojë vizionin urban të Prishtinës

Posted on by Kult Plus

“Manifesta” është një nga ngjarjet më të mëdha artistike në Evropë, e cila në ditën e sotme ka prezantuar programin e saj për Prishtinën, event ky që u mbajt në Kino Armata, shkruan KultPlus.

E planifikuar të hapet në vjeshtën e vitit 2022, “Manifesta 14” është ftuar nga Komuna e Prishtinës të zhvillojë së bashku me qytetarët një sërë projektesh dinamike kulturore të qëndrueshme. Bazuar në një model të bashkëpunimit ndër-rajonal, dhe duke ndërlidhur planifikim urban, ndërtimin e komunitetit, artin dhe kulturën bashkëkohore, Manifesta 14 Prishtina synon që të krijojë një kornizë për realizimin e projekteve ndërdisiplinore përmes angazhimit qytetar.

Lidhur me rëndësinë e kësaj çështjeje dhe për planet e ”Manifesta 14 Prishtina”  sot kanë folur para audiencës Drejtori i Kulturës në Komunën e Prishtinës- Adrian Berisha, Kryetari i Komunës së Prishtinës – Shpend Ahmeti, Hedwing Fijen – Drejtore e Manifestës dhe Yana Klichyk.

Të pranishmit në Kino Armata dhe ata që kanë pasur mundësi të ndjekin këtë takim online u njoftuan për rrjedhën e projekteve të “Manifesta 14”, përzgjedhjen e lokacioneve në qytetin e Prishtinës, duke theksuar çdo herë rëndësinë për rritjen e numrit të vizitorëve në vendin tonë, hulumtimin shumështresor, hartëzimin e komuniteteve lokale etj.

Sipas panelistëve, qëllimi i këtij edicioni të “Manifestës” është t’i shërbejë të gjithë komunitetit dhe të krijojë një trashëgimi afatgjatë përmes përforcimit të ekosistemit artistik si dhe për të rimarrë premtimin qytetar për politikat kulturore më gjithëpërfshirëse.   

Kosova gjegjësisht Prishtina do të jetë nikoqire e “Manifestas” e cila është pothuajse Bienalja e vetme e cila ka ndodhur në Gadishullin Ballkanik dhe njëra nga Bienalet më të rëndësishme të kulturës ka pohuar Drejtori i Kulturës në Komunën e Prishtinës, Adrian Berisha.

Ndërsa, kryetari i Komunës së Prishtinës, Shpend Ahmeti ka theksuar rolin e “Manifestës” për rritjen e diskutimeve në fushën e planifikimit.

“Është hera e parë që një institucion publik ka arritur të blej Fabrikën e tullave të Prishtinës e cila pritet të përdoret nga “Manifesta” për të zvogëluar pabarazinë në qytet dhe thjesht për ta ndërruar diskursin e planifikimit të qytetit nga fokusi i pronës private në pronë publike dhe e përbashkët.”

Ai gjithashtu shtoi se presin që “Manifesta” të përdoret në atë mënyrë ku do të mbizotërojnë të mirat dhe interesat publike të jenë mbi interesat private.

Pas humbjes së madhe, qoftë ekonomike apo humbjeve tjera të artistëve të cilët hasën një periudhë të vështirë për shkak të situatës pandemike, vetëm disa arritën t’i dalin ballë kësaj situate pa u prekur shumë rëndë.

Por, Manifesta 14 po sjell një rithirrje globale për audiencën në botë, e sidomos në Prishtinë e cila dihet që ka kaluar nëpër disa vështirësi por tani ajo do të kalojë edhe në sifdat e ardhshme të cilat do të rezultojnë në krijimet artistike.

Në mesin e figurave të njohura gjatë këtij prezantimi ishte edhe Hedwig Fijen, drejtore e Manifesta, e vetmja nomade evropiane e cila tanimë punon për projektin e saj të radhës për vitin 2022 në Prishtinë. Projekti përfshinë një program bienal i cila përmban më vete shumë urbanistë, arkitektë, ekologë, dizajnerë socialë, natyrisht në bashkëpunim me artistët dhe punëtorë kreativë.

‘’Ajo që na bënë të lumtur më së shumti është finalizimi i realitetit të ri në çdo qytet që do të investojmë’’, thotë ajo.

Njëri ndër arkitektët e përzgjedhur është edhe italiani Carlo Ratti i cili synon vizionin urban, vizion afatgjatë i cili synon të transformojë hapësirat publike. Modelet e reja të arkitektit janë një destinacion vendimtar për qytetin. Gjithashtu së bashku me arkitektët si ajo boshnjake-holandeze, Arna Mackic dhe arkitektin Lorien Beijaert, do të manifestojnë direksionin e Manifestës. Pritjet e tyre identifikohen në bazë të kulturës dhe artit të qytetit gjithmonë duke mbështetur ekologjinë dhe mjedisin së bashku me problemet që sjellin përgjatë projektit.

“Ne duam të hartojmë, ne nuk duam të formojnë dy tulla dhe të mendojmë se e kuptojmë dhe njohim Prishtinën”, vazhdon tutje Fijen.

Manifesta sapo ka pranuar programin e fondit evropian, afro gjysmë milionë nga BE-ja, për të investiguar me shpejtësi traditën dhe kulturën e qytetit duke reflektuar esencën nga sytë e qytetarëve të Prishtinës ndaj botës. Në perspektivat e hartës e cila përfshin 14 vende në Evropë, në mesin e tyre edhe Kosova e cila po pret me padurim ndryshimin vendimtar me kombinimin e artit kontemporan dhe ekspozitat, me ndihmën e qytetit i cili po drejton Manifestën në atë se çka është e domosdoshme për të ardhmen e qytetit.

Manifesta është e thelluar tërësisht në strukturën e bashkëpunimit demokratik për të operuar në një qasje radikale lokale e cila jo domosdo do të jetë e njëjtë si qytetet në të cilat kanë vepruar. Prandaj metodologjia do të jetë më ndryshe se si një makinë ekspozite dhe do të ketë një qasje me zgjidhje globale. Ka shumë probleme specifike në Prishtinë të cilat duhet të zgjidhen në 2020 duke shënuar një fazë tranzicioni.

Ambicia kryesore e Hedwig Fijen është për të zbuluar alternativa të reja të ëndrrave, dëshirave dhe vizioneve të gjeneratave të reja. Një reputacion i të menduarit përpara në eksperimentet evropiane në Prishtinë edhe pse eksperimentet janë të lejuara për të dështuar.

Hedwig Fijen në mesin e objekteve të shumta, ka zgjedhur edhe objektin e bibliotekës ‘Hivzi Sylejmani’, një objekt që mendohet të ripërpunohet dhe investohet në të. Qëllim i një institucioni të përhershëm ndërdisiplinor, ku qytetarët mund të rikërkojnë hapësirën e tyre publike. Biblioteka është një monument kulturor dhe do të vazhdojë trashëgiminë e saj.

‘’Normalisht është ideja që Manifesta të grumbullojë sugjerimet e të gjithë qytetarëve për bibliotekën “Hivzi Sylejmani” si një institut i përhershëm por ne nuk mendojmë se jemi gati që tërësisht të rinkonstruktojmë për shkak të hapësirës dhe sistemit operativ të objektit. Por ne së bashku me produksionin dhe organizatat në qytetin e Prishtinës dhe jo vetëm, do të krijojmë një hapësirë simbolike për të identifikuar se si mund të menaxhohet ajo hapësirë në të ardhmen”, thotë Fijen.

Manifesta është mbajtur më parë edhe në shumë qytete të mëdha botërore çka tregon për rëndësinë e këtij evenimenti, ndaj përzgjedhja e kryeqytetit tonë për mbajtjen e kësaj ngjarje në vitin 2022, në mesin e qyteteve të tjera, është një hap i madh për kulturën e vendit tonë. / KultPlus.com