Dashuria nëpër numra vizuelë

Musa Ramadani

Fillimisht isha një Zero ku banonte Dashuria
Dashuria lëvarej në Njësh tek ngrihesha mbi kërryle
Pastaj u bëra Dysh e në mua u pjesëtua Dashuria
Dashuria u kthye në Tresh mes dy gjysmëharqesh
Kur arrita në Katërsh lindën tri “L” nga Dashuria
Dashuria ime në Pessh u lakua e u përthye si ashti
Ndërmjet 6 dhe 9 rrotullohej e vërtitej Dashuria
Dashuria në Shtatsh fitoi një vijë mu në trup po
Në numrin Tetsh u mbyllën dy rrathët e Dashurisë
Dashuria hyri në Dhjetsh me 1 të vogël 0 të madhe
Atëherë zu të këndonte Këngën e mjellmës Dashuria
Dashuria ime gulçonte pleqërisht mes Zeros e Njëshit

/Mars 1993/ KultPlus.com

“Njeriu ka një kokë, një jetë, një dashuri”

KultPlus ju sjell sot një ndër poezitë më të mira të Musa Ramadanit.

Njeriu ka një kokë, një jetë, një dashuri

Njeriu ka një kokë
Glob i gjallë për lule e predha
Ku drejtpeshohen hapësira e koha

Mos luani me kokën e tij!

Njeriu ka një jetë
Skenë e mirësive ndaj mëkateve
Pse lindin e vdesin çdo ditë

Mos luani me jetën e tij!

Njeriu ka një dashuri
Fjalë (vallë) e tepërt në histori
Nga ligjërojnë mëkatet e motivet

Mos luani kurrë me dashurinë e tij! / KultPlus.com

Njeriu ka një kokë, një jetë, një dashuri

Musa Ramadani

Njeriu ka një kokë
Glob i gjallë për lule e predha
Ku drejtpeshohen hapësira e koha

Mos luani me kokën e tij!

Njeriu ka një jetë
Skenë e mirësive ndaj mëkateve
Pse lindin e vdesin çdo ditë

Mos luani me jetën e tij!

Njeriu ka një dashuri

Fjalë (vallë) e tepërt në histori
Nga ligjërojnë mëkatet e motivet
Mos luani kurrë me dashurinë e tij! / KultPlus.com

‘Një det vërshoi këtë botë gënjeshtare, ku humbi dashuria’ (VIDEO)

Sa herë që mjeshtria e penës kombinohet me zërin e magjishëm del një vepër e shkëlqyeshme arti, shkruan KultPlus.

E tillë është kënga “Baladë mbi dashurinë”, teksti i së cilës është shkruar nga poeti i ndjerë, Musa Ramadani dhe vie nën interpretimin e Besnik Krajkut.

Kjo këngë përveç që arriti të depërtoj në zemrat e dëgjuesve, ajo fitoi edhe çmimin e parë në Akordet e Kosovës.

KultPlus ua sjell tekstin dhe këngën “Baladë mbi dashurinë”:

Nëse për hir të dashurisë, ekziston e vërteta

Atëbotë ç’duhet kjo?

Kur njerëzit s’e njohin dashurinë

Nëse për hir të dashurisë, ekziston dhe gënjeshtra

Atëbotë ç’peshohet kjo?

Për njerëzit s’peshon as dashuria

Një ditë, pa pritë, një ditë

O hiç pa ndodh një çudi

2X Një det vërshoi këtë botë gënjeshtare

Ku humbi, humbi dashuria?

Nëse për hir të dashurisë, ekziston e vërteta

Atëbotë ç’duhet kjo?

Kur njerëzit s’e njohin dashurinë

Nëse për hir të dashurisë, ekziston dhe gënjeshtra

Atëbotë ç’peshohet kjo?

Për njerëzit s’peshon as dashuria

Një ditë, pa pritë, një ditë

O hiç pa ndodh një çudi

2X Një det vërshoi këtë botë gënjeshtare

Ku humbi, humbi dashuria? / KultPlus.com

Njeriu ka një kokë, një jetë, një dashuri

Poezi nga Musa Ramadani

Njeriu ka një kokë
Glob i gjallë për lule e predha
Ku drejtpeshohen hapësira e koha

Mos luani me kokën e tij!

Njeriu ka një jetë
Skenë e mirësive ndaj mëkateve
Pse lindin e vdesin çdo ditë

Mos luani me jetën e tij!

Njeriu ka një dashuri
Fjalë (vallë) e tepërt në histori
Nga ligjërojnë mëkatet e motivet

Mos luani kurrë me dashurinë e tij! / KultPlus.com

‘I kam lutur sytë që fjalën luftë të mos e venerojnë’

Poezi nga Musa Ramadani

Brenga mendjen në merimangë ma pështolli
Tmerri zemrën në fole minjsh ma shndërroi

Faqet e para të gazetave
Kurrë më s’i lexoj

E rëndë është ajo peshë fjalësh
Si shi plumbi në shpirt më rigojnë

I kam lutur sytë që fjalën
Luftë të mos e venerojnë

I kam bindur veshët që fjalën
Mortje kurrë të mos e dëgjojnë

E kam urdhëruar gojën që fjalën
Gjak përjetë të mos e shqiptojnë

Se e rëndë është pesha e fjalëve
Si shi plumbi në shpirt më rigojnë

Dëgjomëni ç’ju them
Unë faqet e para të gazetave
Jo, nuk i lexoj kurrë më!

Gjersa njerëzit në bisha shndërruar
Shekullin e zjarrit s’do ta kenë shëruar. / KultPlus.com

Këshilla mikut tim

Poezi nga Musa Ramadani

Mik
Shtëpitë tona si gota cakrrohen
Gjerdhe as dyer përmes s’kmi bërë

Dielli
Udhën deri te ne kur e gjen
Gëzim kuj më tepër i bjen
Ty apo mua ?

Mik
Livadhet tona si dashnorë puthen
Gurë a mexhde askund s’ kemi vënë

Shiu
Sixhim teposhtë kur ligron
N’cilin më shumë fryt lëshon:

N’tëndin apo timin?

Atëbotë
Kujtohu mirë lum miku im
Përse prore më bën të druaj?

Se për dallim o dredhim
Koha kaherë ka kaluar!

/KultPlus.com

Përmbyllet ‘Ora e shkrimtarit 2’ me përkujtimin e autorit ikonik të letërsisë bashkëkohore shqipe, Musa Ramadani

Era Berisha

Mbrëmë në ambientet e KultPlus Caffe Gallery u përkujtua figura e Musa Ramadanit, një krijues i veçantë i letërsisë bashkëkohore shqipe që la gjurmë të pashlyeshme në kujtesën e çdo njeriu të pranishëm në mbrëmjen letrare që i dedikohej këtij poeti, dramaturgu, përkthyesi e shkrimtari unik, siç ishte vetë ai. Për publikun, ky përkujtim erdhi në kuadër të aktiviteteve letrare të organizuara nga PEN Qendra e Kosovës, e që shënon edhe fundin e këtij edicioni, shkruan KultPlus.

Për të nderuar Ramadanin, në panel të ftuar ishin të ftuar: profesori i Letërsisë në Universitetin e Prishtinës, Osman Gashi dhe shkrimtari Agron Gashi, nën moderimin e Ibrahim Berishës, të cilët diskutuan e shpalosën para publikut me një nostalgji të madhe se çfarë vlerash të mëdha kishte dhe vazhdon t’i ketë Ramadani dhe vepra e tij.

Mbrëmjen e hapi moderatori Ibrahim Berisha, i cili Ramadanin e konsideronte si një shkrimtar i cili ishte i përkushtuar vazhdimisht në fushën e kulturës. Ai identifikohej me përzgjedhjen e vazhdueshme të teatrit e ishte i spikatur për lidhjet e tij me atë se çfarë ka ndodhur me fushën e dramës. Ndërkohë, poezia e proza cilësohen si fokuset kryesore të krijimtarisë së Ramadanit.

“Me cigaren në dorën e majtë e kapelën që e mbante çdo herë, përherë me një libër në dorë, Ramadani ishte i vetmuar por shumë miqësor, i dashur vazhdimisht, krenar dhe gjithmonë i gatshëm të bisedojë për letërsi e çështje kulturore”, kujton Berisha Berisha para se t’iu ipte fjalën dy panelistëve.

Pastaj, duke e cilësuar Musa Ramadanin si ‘Avangardisti i Kosovës’, shkrimtari Agron Gashi e lartëson figurën e autorit i cili për të duket se ka sjellur një frymë të re në të gjitha zhanret letrare.

“Musa Ramadani, aristokrat në jetë e në letra, rreth pesë dekada më parë solli një frymë të re në të gjitha zhanret letrare: poezi, prozë, dramë, kritikë teatri dhe gazetari. Ai përherë ishte dhe mbeti konsistent në veprime e brilant në shkrime. Musa Ramadani jetën e bëri art, dashurinë, dhimbjen-letërsi. Dhe s’kishte se si të ishte ndryshe: Mik i Pashkut e i Teki Dervishit, i Beqir Musliut dhe i Jusuf Gërvallës, i Bekim Fehmiut, i Rugovës, dhe i shumë të tjerëve, që janë në amshim, por edhe në mesin tonë, e që ngushëllohen me librin e tij të gjallë. Musa Ramadani ishte sharmi dhe eleganca e këtij brezi. Ndaj, jeta dhe vepra e tij është një simbioze identitetesh e personalitetesh letrare, për të qenë vetë krejt unik, në kulturë e komunikim, kërkues dhe eksperimentues i madh, përgjithmonë i hapur ndaj frymës letrare evropiane”, thotë Gashi.

Sipas tij, Musa Ramadani ka lënë një bibliografi të pasur që kap mbi gjysmë shekulli krijimtari letrare, nga viti 1969 e deri më sot. Fitues i shumë çmimeve, vepra e Musa Ramadanit është cilësuar si e gjerë dhe e shumanshme, në prozë, poezi, pikturë, kritikë teatri, muzikë dhe gazetari.

“Shkrimtari Musa Ramadani ka motivuar që letërsia bashkëkohore shqipe të pasurohet me laramani formash, teknikash të rrëfimit e të shkrimit poetik. Kështu, vepra e tij paraqet një enciklopedi formash letrare, duke lëvizur nga dokumentariteti te fiksionaliteti i thellë. Ajo është e hapur ndaj teksteve dhe mediumeve të ndryshme, si: muzikës, pikturës, kinematografisë. Mirëpo, kur kritika dhe lexuesit menduan se Ramadani i kreu të gjitha provat e eksperimentimit në të gjitha zhanret, ashtu si sivëllezërit e tij letrarë, pikërisht kur në Kosovë u riaktualizua zezona si fatum, Ramadani shpërtheu me një tjetër model romani, roman sintezë siç është Antiprocesioni (1997), të cilin edhe vetë autori e ka cilësuar si roman metafizik, sintetik dhe mistik”, thotë ai.

Për Gashin, autori me poezinë e tij personale e mitike, herë me shenja autobiografike, herë me finesa filozofike, shënjon një hap me tutje drejt një avancimi të gjuhës poetike. Kësisoj, Ramadani është nismëtar dhe përfaqësues i poetikes voko vizuale, sinjalistike dhe intermediale në letrat shqipe.

“Shkrimtari Musa Ramadani me prozën e tij, qoftë ajo sipas skemës klasike, moderne e postmoderne, letërsisë shqipe i ka dhënë modele të veçanta dhe krejtësisht autentike. Ajo është letërsi e erudicionit të thellë me elemente të theksuara moderne dhe postmoderne. Proza e tij, përveç tjerash, përfaqëson më së miri golgotën shqiptare, siç është romani Zezona, e cila trandi pushtetin politik dhe për katër vjet mbeti e mbyllur nëpër sirtarë të zyrave të ish sistemit”, përfundon Gashi.

Ndërsa, për të treguar më thellësisht për prozën e shkurtër të Musa Ramadanit, foli profesori i Letërsisë në Universitetin e Prishtinës, Osman Gashi.

“Musa Ramadani është pa dyshim një nga krijuesit më të veçantë të letërsisë bashkëkohore shqipe të këtij krahu, një nga shkrimtarët më produktivë – romancier, dramaturg, poet, tregimtar, kritik teatri, publicist e përkthyes. Është i veçantë për shkak të vëllimit të veprave letrare, por para së gjithash, për shkak të risive që ka sjellë në të gjitha veprat e tij e që përgjithësisht janë në linjë me zhvillimet në letërsinë evropiane e më gjerë. Në fushë të poezisë, përveç tjerash ai e çon deri në skajshmëri tipin e poezisë associative, eliptike si dhe fut ndër të parët të ashtuquajturën poezi vokovizuale e kaligramin. Në prozë shquhet për asimilimin e teknikave moderne e postmoderne të shkrimit, monologun e brendshëm, kodimin e dyfishtë, asociacionin e introspeksionin, pastishin etj. Me disa tipare që e karakterizojnë, proza e shkurtër e Ramadanit na e kujton prozën e Borhesit e të Dino Buxatit, duke pasur parasysh elementet esesistike, përzierjen e mitit, historisë e letërsisë, misterin, fantastiken etj”, thotë Gashi.

Sipas tij, Musa Ramadani ka qenë përkthyes i çmuar duke pasur parasysh prurjen e veprave të shkrimtarëve të njohur në gjuhën shqipe, si: Per Lagerkuist, Jezhi Andzhejevski, Dino Buxati dhe disa shkrimtarë të Lindjes ndër të cilët duhet veçuar romanin “Legjenda mbi Araratin” të autorit turk Jashar Qemal dhe “Bufi i verbër” të Sadek Hedajat, I cili është quajtur edhe Kafka I Lindjes. Nuk duket të jetë e rastësishme përzgjedhja e veprave nga këto letërsi, madje raporti i tij me Letërsitë e Lindjes shpesh sikur shndërrohet në një preokupim të përhershëm a obsesion.

“Temat e motivet kryesore që trajtohen në tregimet e tij janë: jeta e preokupimet e njeriut nga ambienti urban, njerëzit e margjinave, të braktisurit, pleqtë, gratë, kotësia, dilemat e njeriut të thjeshtë, përpjekja për shkëputje e distancim nga jeta publike si dhe a ajo politike. Që nga viti 1969, kur botoi veprën e parë, vëllimin me poezi “Mëkatet e Adamit”, Musa Ramadani u shqua si një individualitet krijues karakteristik me një botë të veçantë preokupimesh e observimesh artistike. Libri me tregime “Satana ma vodhi gurin e urtisë”, i botuar më 1987 shpreh një avancim të dukshëm në planin përmbajtësor, tematik e stilistik të krijimtarisë së deriatëhershme të M. Ramadanit. Gama e interesimeve tematike të autorit është mjaft e gjere. Të tetëmbëdhjetë tregimet e këtij vëllimi na e shpalojnë një botë specifike, në dukje të parë të përshkruara me gjuhën e përditshmërisë, por ku fshihet tendenca për alegorizim e aluzione të mirëfillta”, thotë ai.

Për Osmanin, Musa Ramadani me sukses ka risemantizuar dhe riformësuar motivet e letërsisë sonë popullore, veçanërisht në tregimet: “Tri dritaret” dhe “Pogaçja e gurtë”.

“Në tregimin e fundit të përmbledhjes “Satana ma vodhi gurin e urtisë”, autori ka vënë në spikamë dukurinë e shpërnguljes, jo duke e përshkruar atë, por përmes pasojave të mëvonshme që lë kjo dukuri në psikën e njerëzve. Takimet pas një kohe shumë të gjatë gjithsesi janë të dhembshme. Ato kurrsesi të vihen në raporte afrie e të natyrshme. Studiuesi amerikan i letërsisë Harold Blum i kishte identifikuar dy lloje tregimesh: ato që rrjedhin nga Çehovi dhe ato që rrjedhin nga Borhesi. Cili lloj dominon deri sot në letërsinë shqipe, nuk mund ta them tash me siguri, por jam i bindur se në thelbin e tregimit të Musa Ramadanit nuk qëndron trashëgimia e Çehovit”, përfundon Osmani.

Ndërkaq, në një mbrëmje letrare si kjo, përveç mendimeve të artikuluara dhe analizave letrare të shpalosura me radhë nga paneli, tutje nga të pranishmit u treguan histori të veçanta e kujtime të cilat vështirë se harrohen ndonjëherë.

Në anën tjetër, kësaj mbrëmjeje nuk i mungoi as fryma poetike e që mbrëmë erdhi pikërisht nga dy studente të Degës së Letërsisë si: Edlira Musliu dhe Festina Krasniqi, të cilat në një kontrast të dallueshëm nga njëra-tjera, po aq edhe të veçantë, para publikut recituan poezitë: ‘Manët nuk harrojnë’, ‘Miqtë e mi memecë’, ‘Një mëkat pranvere’ si dhe ‘Molla e Eridës’, duke bërë kështu që jehona poetike e autorit të dhurojë shkëndija frymëzimi tek të pranishmit.

Ky ishte aktiviteti i shtatë me radhë dhe njëkohësisht i fundit në kuadër të projektit të sivjetmë “Ora e Shkrimtarit2” e PEN Qendrës së Kosovës.   

Më parë janë përkujtuar shkrimtarët si: Latif Berisha, Enver Gjerqeku, Azem Shkreli, Rrahman Dedaj, Din Mehmeti dhe Ramiz Kelmendi. / KultPlus.com

PEN Qendra e Kosovës sot përkujton shkrimtarin Musa Ramadanin

Fotografia: Fahredin Spahija

Sot, më 16 nëntor 2021, në ambientet e KultPlus Caffe Gallery, në Prishtinë, përkujtohet jeta dhe vepra e shkrimtarit të ndjerë Musa Ramadani.   

Për veprën jetësore të Musa Ramadanit do të flasin Osman Gashi dhe Agron Gashi.

Aktiviteti fillon në orën 17:00.  Ftoheni të merrni pjesë.  

Ky aktivitet është i shtati me radhë në kuadër të projektit të sivjetmë “Ora e Shkrimtarit2” e PEN Qendrës së Kosovës.   

Më parë janë përkujtuar shkrimtarët Latif Berisha, Enver Gjerqeku, Azem Shkreli, Rrahman Dedaj, Din Mehmeti dhe Ramiz Kelmendi. / KultPlus.com  

Dialogu i plisave


Nga Musa Ramadani

Fragment nga libri “Satana ma vodhi gurin e urtisë”

Plisi i madh… shtatëdhjetë e shtatë shtigje ditë e natë.
Plisi i vogël: pse nuk më kanë blerë në Panagjyrin e Vogël të Gjilanit, bile nuk do të vdisja me mallin e kurbetçarit..!
Plisi i madh: kanë mundur edhe mua të më gjenin në Panagjyrin e Madh të Gjilanit, po krejt njësoj është: njërin në Gjilan, tjetrin në Prishtinë, të tretin në Gjakovë, një tjetër në Prizren, të pestin në Shkodër, të gjashtin në Stamboll… e mua, ja, si ta thashë edhe më parë – në Selanik. 
Plisi i vogël: a e ke pasur ndonjëherë kështu ngushtë?
Plisi i madh: po si jo, veç ma ngushtë se tash s’ka ku shkon!
Plisi i vogël: ah, sikur ta kisha martinën me vete!
Plisi i madh: more, veç duart t’i kisha çlirë boll!
Plisi i vogël: sikur të na shihte, bile, njeri, të na dëgjonte kush.
Plisi i madh: na sheh qielli, na dëgjon mali, ka dëshmitarë, ka.
Plisi i vogël: të lumtë, po ti i jepke zemër edhe gurit…!
Plisi i vogël: mos po na vrasin?
Plisi i madh: na vrasin, vallahi!
Plisi i vogël: mos po na presin?
Plisi i madh: na presin, bilahi!
Plisi i vogël: mos po na djegin?
Plisi i madh: epo, le të na djegin!
Plisi i vogël: mirë e ke – sall mos të na poshtërojnë!
Plisi i madh: a e di ti atë këngën?…
Plisi i vogël: … cilën?…
Plisi i madh: nuk ia di fillimin…
Plisi i vogël: … thuaja mbarimin…
Plisi i madh: … “Jam shqiptar kosovali…”

1987, botuar nga “Rilindja” / KultPlus.com

Jo, faqet e para të gazetave s’i lexoj

Poezi nga Musa Ramadani

Brenga mendjen në merimangë ma pështolli
Tmerri zemrën në fole minjsh ma shndërroi

Faqet e para të gazetave
Kurrë më s’i lexoj

E rëndë është ajo peshë fjalësh
Si shi plumbi në shpirt më rigojnë

I kam lutur sytë që fjalën
Luftë të mos e venerojnë

I kam bindur veshët që fjalën
Mortje kurrë të mos e dëgjojnë

E kam urdhëruar gojën që fjalën
Gjak përjetë të mos e shqiptojnë

Se e rëndë është pesha e fjalëve
Si shi plumbi në shpirt më rigojnë

Dëgjomëni ç’ju them
Unë faqet e para të gazetave
Jo, nuk i lexoj kurrë më!

Gjersa njerëzit në bisha shndërruar
Shekullin e zjarrit s’do ta kenë shëruar. / KultPlus.com

‘Baladë mbi dashurinë’, me tekst të Musa Ramadanit, kënga që fitoi çmimin e parë në Akordet e Kosovës (VIDEO)

Më 21 maj të vitit 1944 në Gjilan, lindi Musa Ramadani, njëri nga shkrimtarët më të njohur të letërsisë shqipe, shkruan KultPlus.

Përveçse si shkrimtar, Musa Ramadani ishte i suksesshëm edhe në fushën e muzikës, ku kontribuoi me shkrime të teksteve të këngëve.

Sot po e sjellim njërën nga tekstet që ai shkroi. Bëhet fjalë për këngën “Baladë mbi dashurinë”, të cilën e interpreton bukur këngëtari Besnik Krajku.

Ky tekst i fuqishëm i flet dashurisë, duke e ngritur atë në piedestal.

Krajku pati sukses me këtë këngë duke fituar Çmimin e parë në Akordet e Kosovës në vitin 1978.

Në mbledhjen përkujtimore që u mbajt në Teatrin Kombëtar të Kosovës për nder të Musa Ramadanit, u lëshua në fund videoja ku shihet vet autori teksa i këndon vargjet e tij të cilën po e sjellim më poshtë. / KultPlus.com

“Një det vërshoi këtë botë gënjeshtare, ku humbi dashuria?” (VIDEO)

Sa herë që mjeshtria e penës kombinohet me zërin e magjishëm del një vepër e shkëlqyeshme arti, shkruan KultPlus.

E tillë është kënga “Baladë mbi dashurinë”, teksti i së cilës është shkruar nga poeti i ndjerë, Musa Ramadani dhe vie nën interpretimin e Besnik Krajkut.

Kjo këngë përveç që arriti të depërtoj në zemrat e dëgjuesve, ajo fitoi edhe çmimin e parë në Akordet e Kosovës.

KultPlus ua sjell tekstin dhe këngën “Baladë mbi dashurinë”:

Nëse për hir të dashurisë, ekziston e vërteta

Atëbotë ç’duhet kjo?

Kur njerëzit s’e njohin dashurinë

Nëse për hir të dashurisë, ekziston dhe gënjeshtra

Atëbotë ç’peshohet kjo?

Për njerëzit s’peshon as dashuria

Një ditë, pa pritë, një ditë

O hiç pa ndodh një çudi

2X Një det vërshoi këtë botë gënjeshtare

Ku humbi, humbi dashuria?

Nëse për hir të dashurisë, ekziston e vërteta

Atëbotë ç’duhet kjo?

Kur njerëzit s’e njohin dashurinë

Nëse për hir të dashurisë, ekziston dhe gënjeshtra

Atëbotë ç’peshohet kjo?

Për njerëzit s’peshon as dashuria

Një ditë, pa pritë, një ditë

O hiç pa ndodh një çudi

2X Një det vërshoi këtë botë gënjeshtare

Ku humbi, humbi dashuria? / KultPlus.com

“Njeriu ka një kokë, një jetë, një dashuri”

Viti që po lëmë pas mori disa nga figurat më të shquara të artit shqiptarë. Në kujtim të tyre, KultPlus sot do t’i kujtojë përmes veprës që lanë pas.

Data 11 mars 2020 mori nga kjo botë shkrimtarin e dramaturgu shqiptar, Musa Ramadani, i cili vdiq në moshën 76-vjeçare.

Shkrimtar dhe artist i cili për herë të parë në skenën letrare të Kosovës futi poezinë eksperimentale i motivuar nga rrymat postmoderne, atë që më vonë u quajt poezi konkrete e ikonizuar nga shkronjat, tipografia e të cilave krijon formë.

Kjo poezi u nis për herë të parë nga rrymat e artit modern si Dadaizmi dhe me pas Surrealizmi me Guillaume Apollinaire, për t’u bërë pjesë e minimalizmit. “Neurosis” i botuar në vitin 1973 nga Musa Ramadani, është një përmbledhje e poezisë konkrete e mbushur me figura prej shkronjash të cilat konotojnë shenjëzime socio-emocionale të njeriut të asaj kohe.

Shkrimtar dhe artist i cili për herë të parë skenën letrare të Kosovës futi poezinë eksperimentale i motivuar nga rrymat postmoderne, atë që më vonë u quajt poezi konkrete e ikonizuar nga shkronjat, tipografia e të cilave krijon formë. Kjo poezi u nis për herë të parë nga rrymat e artit modern si Dadaizmi dhe me pas Surrealizmi me Guillaume Apollinaire, për t’u bërë pjesë e minimalizmit. “Neurosis” i botuar në vitin 1973 nga Musa Ramadani, është një përmbledhje e poezisë konkrete e mbushur me figura prej shkronjash të cilat konotojnë shenjëzime socio-emocionale të njeriut të asaj kohe. Ky libër është vetëbotuar nga autori sepse nuk është pranuar për botim nga redaksia e atëhershme e botimeve Rilindja.

Ai u lind më 21 Maj të vitit 1943 në Gjilan  nga një familje zejtarësh të cilët kishin një furrë dhe dyqan tekstili në çarshinë e qytetit.

Më 22 dhjetor 1944, Shtabi i Forcave Shqiptare Vullnetare vendosi të sulmojë për marrjen nën kontrollë të Gjilanit nga Administrata e re e Komunistëve Jugosllavë. Në mëngjesin e 23 dhjetorit 1944, forcat e vullnetarëve shqiptarë sulmuan dhe gati arritën ta kthenin kontrollën e gjithë qytetit, përveç ndërtesës së OZNA-s (Shërbimit të Sigurimit Jugosllav) dhe të Këshillit Popullor të Rrethit. Forcat serbo-maqedonase në shenjë hakmarrjeje për sulmin e forcave vullnetare shqiptare mbi Gjilanin, filluan vrasjet masive. Fillimisht rrëmbyen me përdorimin e forcës pa dallim qytetarë të Gjilanit, i nxorën nga shtëpitë, dyqanet, rrugët, i morën dhe i mbyllën në ndërtesën e vjetër të burgut të qytetit.

Familja e Musa Ramdanit  braktisi shtëpinë me një autobus me 16 të plagosur drejt Prizrenit, në të cilin qytet e kaloi fëmijërinë e hershme dhe e kreu klasën e dytë fillore. 

Me t’i vdekur babai, familja u kthye përsëri në vendlindje. Aty mbaroi shkollimin e mesëm. Shkollën e Lartë Pedagogjike (Dega: Gjuhë dhe letërsi Shqipe) e mbaroi në Prizren.

Në fund të vitit 1965 filloi veprimtarinë e tij si gazetar. Ishte korrespodent i rregullt i gazetës “Rilindja” dhe pastaj redaktor i përgjithshëm i Kulturës në gazetën Rilindja.

KultPlus ju sjell sot një ndër poezitë më të mira të Musa Ramadanit.

Njeriu ka një kokë, një jetë, një dashuri

Njeriu ka një kokë
Glob i gjallë për lule e predha
Ku drejtpeshohen hapësira e koha

Mos luani me kokën e tij!

Njeriu ka një jetë
Skenë e mirësive ndaj mëkateve
Pse lindin e vdesin çdo ditë

Mos luani me jetën e tij!

Njeriu ka një dashuri
Fjalë (vallë) e tepërt në histori
Nga ligjërojnë mëkatet e motivet

Mos luani kurrë me dashurinë e tij! / KultPlus.com

“Baladë mbi dashurinë”, me tekst të Musa Ramadanit, kënga që fitoi Çmimin e parë në Akordet e Kosovës (VIDEO)

Shkrimtari i shquar Musa Ramadani iku në amshim, duke lënë pas vetes një krijimtari të pasur artistike, shkruan KultPlus.

Poet, romancier, gazetar, publicist, eseist, e tekst shkrues me perceptime moderne.

Përveçse si shkrimtar, Musa Ramadani ishte i suksesshëm edhe në fushën e muzikës, ku kontribuoi me shkrime të teksteve të këngëve.

Sonte po e sjellim njërën nga tekstet që ai shkroi. Bëhet fjalë për këngën “Baladë mbi dashurinë”, të cilën e interpreton bukur këngëtari Besnik Krajku.

Ky tekst i fuqishëm i flet dashurisë, duke e ngritur atë në piedestal.

Krajku pati sukses me këtë këngë duke fituar Çmimin e parë në Akordet e Kosovës në vitin 1978.

Në mbledhjen përkujtimore që u mbajt në Teatrin Kombëtar të Kosovës për nder të Musa Ramadanit, u lëshua në fund videoja ku shihet vet autori teksa i këndon vargjet e tij të cilën po e sjellim më poshtë. /KultPlus.com

“Baladë mbi dashurinë”, me tekst të Musa Ramadanit, kënga që fitoi Çmimin e parë në Akordet e Kosovës (VIDEO)

Shkrimtari i shquar Musa Ramadani iku në amshim, duke lënë pas vetes një krijimtari të pasur artistike, shkruan KultPlus.

Poet, romancier, gazetar, publicist, eseist, e tekst shkrues me perceptime moderne.

Përveçse si shkrimtar, Musa Ramadani ishte i suksesshëm edhe në fushën e muzikës, ku kontribuoi me shkrime të teksteve të këngëve.

Sonte po e sjellim njërën nga tekstet që ai shkroi. Bëhet fjalë për këngën “Baladë mbi dashurinë”, të cilën e interpreton bukur këngëtari Besnik Krajku.

Ky tekst i fuqishëm i flet dashurisë, duke e ngritur atë në piedestal.

Krajku pati sukses me këtë këngë duke fituar Çmimin e parë në Akordet e Kosovës në vitin 1978.

Në mbledhjen përkujtimore që u mbajt në Teatrin Kombëtar të Kosovës për nder të Musa Ramadanit, u lëshua në fund videoja ku shihet vet autori teksa i këndon vargjet e tij të cilën po e sjellim më poshtë. /KultPlus.com

Dumoshi: Sot pa Musa Ramadanin fjala shqipe është më e varfër, Prishtina më pak humane

Bujar Meholli

Shkrimtarët nuk vdesin, ata mbesin të përjetshëm me veprat e tyre për të qenë udhërrëfyes të brezave të rinj, shkruan KultPlus.

Musa Ramadani ishte nga ata shkrimtar që arritën të përjetësohen në art. Ai futi për herë të parë poezinë eksperimentale, duke u motivuar nga postmodernizmi që në vendin tonë ishte ende i panjohur. Kjo lloj poezie ishte konkrete dhe e ikonizuar me shkronja, duke krijuar formën e saj.

Krijimtaria e Ramadanit është e pasur në shumë gjini, duke përfshirë poezinë, romanin, dramën, kritikën, publicistikën e humoreskat që i bënte në periodikët e kohës.

Ikja e tij la të pikëlluar shumë personalitetet të kulturës, të cilët u mblodhën sot për t’i bërë homazhet në nder të tij si dhe për ta mbajtur mbledhjen përkujtimore në Teatrin Kombëtar të Kosovës, me çka iu dha lamtumira e fundit këtij kolosi të letrave shqipe, i cili tashmë është përjetësuar në art dhe do të jetë objekt për studiuesit e vjetër dhe të rinj.

Personalitetet të shumta nga bota e artit dhe kulturës u drejtuan kah holli i Teatrit, për t’i dhënë lamtumirën e fundit këtij njeriu që iu përkushtua artit me gjithë qenien.

Akademiku dhe profesori i letërsisë Sabri Hamiti, bëri një rikapitulim të biografisë dhe veprës së Musa Ramadanit gjatë fjalës së tij në këtë mbledhje, ai çmoi lart individualitetin e tij si dhe veprimtarinë letrare.

“Musa Ramadani kulturalisht mund të cilësohet si autor i Rilindjes, më pastaj rrezatimi i tij si njeri dhe shkrimtar zgjerohet në botën letrare shqiptare. Arti letrar dhe talenti i tij është provuar në një kryqëzim të letërsisë me muzikën dhe artet pamore”, theksoi Hamiti.

“Vepra e tij letrare në tërësinë e saj shfaq një botë individuale që trupëzohet me stilin e tij origjinal. Kjo duket në poezi, që në librin e parë ‘Mëkatet e Adamit’deri në librin e fundit ‘Mëkatet e Havës’ duke rrokur çështjen e njerëzimit nga filli deri në zbërthimet moderne duke kërkuar në përballjet mitologjike bashkëkohore duke kërkuar figurën e vet letrare. Ky është një rebelim tematik i sojit të vet i shfaqur si refuzim i klisheve pararendëse në gjirin e poezisë shqipe”, tha tutje ai.

“Në prozën romansore të tij, Musa Ramadani është në kërkim të formës së romanit në nivelin struktural dhe në nivelin e artikulimit artistik ku kryqëzohen nivelet stilistike të poezisë dhe dramës. Pra, në fillim është vetja e gjetur në art kurse në fund është riprovimi i gjetjes së vetes”, u shpreh Akademik Hamiti.

Se Musa Ramadani është një emër që do t’i frymëzojë brezat e ardhshëm e tha edhe Ministrja e Kulturës Vlora Dumoshi, e cila para të pranishmëve e ngriti lartë figurën e shkrimtarit Ramadani.

“Musa Ramadani ishte shkrimtar i madh dhe stilist i shkëlqyer, i cili i ka dhënë jetë kulturës së Kosovës. Ai krijoi shumë vepra të bukura letrare në shumë gjini duke ngrohur zemrat e lexuesve shqiptarë. Sot pa të, fjala shqipe është më e varfër, Prishtina më pak humane kurse komuniteti i letërsisë ndihet i pikëlluar nga ikja e tij”, tha ajo.

“Ramadani u përfshi në shumë antologji gjë që dëshmon peshën e veprimtarisë së tij. Sot kur po ndahemi fizikisht prej tij, fillon jetën e përjetshme vepra e tij letrare”, theksoi tutje Dumoshi duke treguar se Minstria e Kulturës do ta vlerësojë veprimtarinë e tij të cilën ajo e cilësoi si trashëgimi e pasur e historisë moderne të Kosovës.

Edhe studiuesi Agron Gashi zgjodhi fjalët më të mira për Ramadanin, të cilin e quajti artist të madh, të veçantë dhe mjeshtër të rrëfimit.

“Ai ishte dhe mbeti konsistent në veprime dhe i begatë në shkrime. E krahasuan me Kafkën dhe Borhesin, Xhojsin e Buxatin. Musa Ramadani jetën e bëri art, dashurinë dhe dhimbjen letërsi, ai ishte sharmi dhe eleganca e këtij brezi, duke qenë unik në kulturë dhe komunikim, dhe në artikulimin e ideve kërkues dhe eksperimentues i madh. Përgjithmonë i hapur ndaj frymës letrare evropiane”, tha Gashi.

“Letërsi, ngushëllime! Humbe njërin nga doajenët e fundit të letërsisë, njërin nga besnikët më të mëdhenj të artit”, u shpreh në fund të kësaj mbledhjeje e bija e Ramadanit, Arbnora Ramadani-Dragaj.

Ramadani do të mbetet padyshim përherë një emër i veçantë në fushën e letërsisë tonë, dhe veprimtaria e tij e pasur artistike do të jetë çdoherë në interesin e njerëzve të letërsisë dhe artit në përgjithësi. /KultPlus.com

Dialogu i plisave

Nga: Musa Ramadani

Fragment nga libri “Satana ma vodhi gurin e urtisë”

Plisi i madh… shtatëdhjetë e shtatë shtigje ditë e natë.
Plisi i vogël: pse nuk më kanë blerë në Panagjyrin e Vogël të Gjilanit, bile nuk do të vdisja me mallin e kurbetçarit..!
Plisi i madh: kanë mundur edhe mua të më gjenin në Panagjyrin e Madh të Gjilanit, po krejt njësoj është: njërin në Gjilan, tjetrin në Prishtinë, të tretin në Gjakovë, një tjetër në Prizren, të pestin në Shkodër, të gjashtin në Stamboll… e mua, ja, si ta thashë edhe më parë – në Selanik.
Plisi i vogël: a e ke pasur ndonjëherë kështu ngushtë?
Plisi i madh: po si jo, veç ma ngushtë se tash s’ka ku shkon!
Plisi i vogël: ah, sikur ta kisha martinën me vete!
Plisi i madh: more, veç duart t’i kisha çlirë boll!
Plisi i vogël: sikur të na shihte, bile, njeri, të na dëgjonte kush.
Plisi i madh: na sheh qielli, na dëgjon mali, ka dëshmitarë, ka.
Plisi i vogël: të lumtë, po ti i jepke zemër edhe gurit…!
Plisi i vogël: mos po na vrasin?
Plisi i madh: na vrasin, vallahi!
Plisi i vogël: mos po na presin?
Plisi i madh: na presin, bilahi!
Plisi i vogël: mos po na djegin?
Plisi i madh: epo, le të na djegin!
Plisi i vogël: mirë e ke – sall mos të na poshtërojnë!
Plisi i madh: a e di ti atë këngën?…
Plisi i vogël: … cilën?…
Plisi i madh: nuk ia di fillimin…
Plisi i vogël: … thuaja mbarimin…
Plisi i madh: … “Jam shqiptar kosovali…”

1987, botuar nga “Rilindja” /KultPlus.com

Sot i jepet lamtumira shkrimtarit të shquar shqiptar Musa Ramadani

Shkrimtari e dramaturgu shqiptar, Musa Ramadani, ka vdekur dje në moshën 76-vjeçare.

Homazhet për nderë të jetës dhe veprës së tij do të mbahen sot (e mërkurë) në hollin e Teatrit Kombëtar duke filluar prej orës 10:30 deri në 12:00.

Akademia përkujtimore do të mbahet në ora 12:00 po në Teatrin Kombëtar, derisa varrimi i të ndjerit do të bëhet në ora 15:00 në varrezat e qytetit të Prishtinës.

Musa Ramadani, shkrimtar, eseist, dramaturg, kritik arti dhe gazetar. Lindi në Gjilan, dhe shkollimin fillor e kreu në Prizren, Gjilan e Viti. Më pas në Gjilan kreu shkollimin e mesëm ndërsa në Prizren mbaroi Shkollën e Lartë Pedagogjike. Nga viti 1965, punoi si gazetar, recensent teatror dhe redaktor i rubrikës së kulturës në gazetën “Rilindja”.

Shkrimet e para letrare i botoi te revista “Jeta e Re” dhe te javorja “Zëri i rinisë”. Dorëshkrimin “Neurosis” të refuzuar nga “Rilindja” e botoi vetë në vitin 1973. Libri u vlerësuar avangardist dhe prijës i poetikës voko-vizuale dhe sinjalistike në letërsinë e Kosovës.

Gjatë viteve ’70 në Festivalin e Akordeve të Kosovës për kompozime të muzikës së lehtë, fitoi dy çmimet e para. Botoi këto vepra poetike: “Mëkatet e Adamit” (1969), “Thirravaje” (1971), “Neurosis” (1973), “Muzat nuk flenë” (1976), “Alfabeti i neurozave” (1982), “Eugjenika e tri deteve” (1986), “Nostalgjia antike” (1990) dhe “Mëkatet e E(ha)vës” (2010). /KultPlus.com

Këshilla mikut tim

Poezi nga Musa Ramadani

KËSHILLA MIKUT TIM

Mik
Shtëpitë tona si gota cakrrohen
Gjerdhe as dyer përmes s’kmi bërë

Dielli
Udhën deri te ne kur e gjen
Gëzim kuj më tepër i bjen
Ty apo mua ?

Mik
Livadhet tona si dashnorë puthen
Gurë a mexhde askund s’ kemi vënë

Shiu
Sixhim teposhtë kur ligron
N’cilin më shumë fryt lëshon:

N’tëndin apo timin?

Atëbotë
Kujtohu mirë lum miku im
Përse prore më bën të druaj?

Se për dallim o dredhim
Koha kaherë ka kaluar!

/KultPlus.com

Dumoshi: Vdekja e shkrimtarit të shquar Musa Ramadani është pikëllim e dhimbje për Kosovën

Me rastin e vdekjes së shkrimtarit të njohur kosovar Musa Ramadani, ministrja e Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sporteve ka dërguar një telegram ngushëllimi për familjen, e cila ka vlerësuar se vdekja e Ramadanit është pikëllim e dhimbje për Kosovën.

KultPlus sjell më poshtë telegramin e plotë të ministres Dumoshi.

Telegram ngushëllimi

Kosova do ta kujtojë me respekt dhe nderim veprën e Musa Ramadanit

E nderuara familje e Musa Ramadanit,
Të nderuar kolegë shkrimtarë,

Me pikëllim të thellë mora lajmin për vdekjen e familjarit tuaj, shkrimtarit tonë të çmuar, Musa Ramadanit.

Vdekja e shkrimtarit të shquar Musa Ramadani është pikëllim e dhimbje për Kosovën, është humbje për fjalën e bukur shqipe, për kolegët, shkrimtarët, dhe në përgjithësi për kulturën shqiptare.

Musa Ramadani është poet, prozator, eseist dhe përkthyes i brezit modern të Kosovës dhe si i tillë mbetet figurë shumë e rëndësishme e kulturës letrare shqiptare.

Veprimtaria e tij letrare mbetet trashëgimi e pasur e historisë së Kosovës, dhe si i tillë do të vlerësohet brez pas brezi.

Kosova do ta kujtojë me respekt dhe nderim veprën letrare të Ramadanit.

Sinqerisht,
Vlora Dumoshi
Ministre e Kulturës, Rinisë dhe Sportit./ KultPlus.com

Biografia e Musa Ramadanit

Shkrimtar dhe artist i cili për herë të parë skenën letrare të Kosovës futi poezinë eksperimentale i motivuar nga rrymat postmoderne, atë që më vonë u quajt poezi konkrete e ikonizuar nga shkronjat, tipografia e të cilave krijon formë.

Kjo poezi u nis për herë të parë nga rrymat e artit modern si Dadaizmi dhe me pas Surrealizmi me Guillaume Apollinaire, për t’u bërë pjesë e minimalizmit.  “Neurosis” i botuar në vitin 1973 nga Musa Ramadani, është një përmbledhje e poezisë konkrete e mbushur me figura prej shkronjash të cilat konotojnë shenjëzime socio-emocionale të njeriut të asaj kohe.

Shkrimtar dhe artist i cili për herë të parë skenën letrare të Kosovës futi poezinë eksperimentale i motivuar nga rrymat postmoderne, atë që më vonë u quajt poezi konkrete e ikonizuar nga shkronjat, tipografia e të cilave krijon formë. Kjo poezi u nis për herë të parë nga rrymat e artit modern si Dadaizmi dhe me pas Surrealizmi me Guillaume Apollinaire, për t’u bërë pjesë e minimalizmit.  “Neurosis” i botuar në vitin 1973 nga Musa Ramadani, është një përmbledhje e poezisë konkrete e mbushur me figura prej shkronjash të cilat konotojnë shenjëzime socio-emocionale të njeriut të asaj kohe. Ky libër është vetëbotuar nga autori sepse nuk është pranuar për botim nga redaksia e atëhershme e botimeve Rilindja.

Ai u lind më 21 Maj të vitit 1943 në Gjilan  nga një familje zejtarësh të cilët kishin një furrë dhe dyqan tekstili në çarshinë e qytetit.

Më 22 dhjetor 1944, Shtabi i Forcave Shqiptare Vullnetare vendosi të sulmojë për marrjen nën kontrollë të Gjilanit nga Administrata e re e Komunistëve Jugosllavë. Në mëngjesin e 23 dhjetorit 1944, forcat e vullnetarëve shqiptarë sulmuan dhe gati arritën ta kthenin kontrollën e gjithë qytetit, përveç ndërtesës së OZNA-s (Shërbimit të Sigurimit Jugosllav) dhe të Këshillit Popullor të Rrethit. Forcat serbo-maqedonase në shenjë hakmarrjeje për sulmin e forcave vullnetare shqiptare mbi Gjilanin, filluan vrasjet masive. Fillimisht rrëmbyen me përdorimin e forcës pa dallim qytetarë të Gjilanit, i nxorrën nga shtëpitë, dyqanet, rrugët, i morën dhe i mbyllën në ndërtesën e vjetër të burgut të qytetit.

Familja e Musa Ramdanit  braktisi shtëpinë me një autobus me 16 të plagosur drejt Prizrenit, në të cilin qytet e kaloi fëmijërinë e hershme dhe e kreu klasën e dytë fillore. 

Me t’i vdekur babai, familja u kthye përsëri në vendlindje. Aty mbaroi shkollimin e mesëm. Shkollën e Lartë Pedagogjike (Dega: Gjuhë dhe letërsi Shqipe) e mbaroi në Prizren.

Në fund të vitit 1965 filloi veprimtarinë e tij si gazetar. Ishte korrespodent i rregullt i gazetës “Rilindja” dhe pastaj redaktor i përgjithshëm i Kulturs në gazetën Rilindja. / Arkiva /KultPlus.com

Nesër në Teatrin Kombëtar të Kosovës, homazhe për Musa Ramadanin

Shkrimtari i njohur kosovar Musa Ramadani ka vdekur sot në moshën 76 vjeçare, shkruan KultPlus.

KultPlus ka kuptuar se nesër do të mbahen homazhe në Teatrin Kombëtar të Kosovës, duke filluar prej orës 10:30, kurse mbledhja komemorative do të mbahet prej orës 12:00. Varrimi i shkrimtarit Musa Ramadani do të bëhet në ora 15:00 në varrezat e qytetit në Prishtinë./

PEN Qendra e Kosovës ngushëllon familjen Ramadani

Me rastin e vdekjes së shkrimtarit, poetit e dramaturgut Musa Ramadani, PEN Qendra e Kosovës ka ngushëlluar familjen e të ndjerit.

Në këtë ngushëllim thuhet: E nderuara familja Ramadani, Pen Qendra e Kosovës mori me pikëllim të thellë lajmin për vdekjen e familjarit tuaj shkrimtarit, poetit e dramaturgut Musa Ramadani. Gjumrët letrare të Ramadnit janë të mëdha në Letërsinë tonë në shumë zhanre të saj Vdekja e Ramadanit është një humbje e madhe për familjen dhe për Letërsinë tonë. I ndjeri ishet anëtar i devotshëm dhe aktiv i PEN Qendrës së Kosovës. Pranoni, me këtë rast, e nderuara familje Ramadani, ngushëllimet e sinqerta nga PEN Qendra e Kosovës. /KultPlus.com