Autor: KultPlus

Anëtari i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës, i cili ka lindur në Luginën e Preshevës, Rexhep Ismajli, thotë se Kushtetuta e Republikës së Kosovës, e ndalon çfarëdo copëtimi të territorit të Kosovës apo shkëmbimi të territorit të shtetit me ndonjë shtet tjetër. Në një përgjigje me shkrim për Gazetën Express, Ismajli potencon se ideja e shkëmbimit të territoreve është jashtëzakonisht e rrezikshme për Kosovën dhe për të ardhmen e vendit. Deklarimet e SHBA-ve rreth shkëmbimit të territoreve, akademik Ismajli thotë se duhet ta zgjojnë nga gjumi Kosovën.
Rexhep Ismajli konsideron se është krijuar një mjegull totale edhe sa i përket idesë për shkëmbimin e territoreve, duke e lënë në mjegull atë se kush, çfarë po shkëmben.

“Nuk e kam shumë të qartë se ç’domethënë ‘shkëmbim i territoreve’ konkretisht, sepse kjo nuk është elaboruar askund. Çka po shkëmbejmë: një diçka ‘të tyre’ me një diçka ‘tonën’? Kush po shkëmben? A janë të barabartë shkëmbyesit? A e njohin njëri tjetrin si të tillë? Nga ajo që po shohim në mjetet e informimit, sepse vetëm ato kemi në dispozicion, ka një kakofoni të përgjithshme lidhur me të gjitha çështjet që janë hedhur ‘në diskutim’. Për të pasur një qëndrim ne si opinion do të duhej të kishim qoftë edhe vetëm një mendim të formësuar nga një instancë e shtetit tonë (pra, një qendër për strategji, një instancë qeveritare, etj.). Hëpërhë kemi Kushtetutën e Republikës së Kosovës, e cila ndalon shprehimisht çdo ndarje të territorit të Republikës së Kosovës, çdo dhënie të një pjese për bashkim me shtet tjetër dhe çdo marrje të një territori të një shteti tjetër për ta bashkuar me tonin. Si qytetarë kemi këtë bazë, që mbrohet dhe nga instancat ligjore”, ka thënë ai për Gazetën Express.

Ai ngre shqetësime rreth asaj se si do të ndodh një shkëmbim i mundshëm i territoreve, duke shtuar se nëse nuk do të shkëmbehej Lugina e Preshevës si një tërësi atëherë do të ndodhte një ndarje e mëtejme që do të paralizonte Medvegjën dhe Bujanocin.

Deklarata e SHBA-ve se ata nuk do të ndërhyjnë në rast të marrëveshjes ndërmjet Kosovës dhe Serbisë për shkëmbim territoresh, shihet me mjaft shqetësim nga Islamaj dhe thotë se kjo gjë duhet ta këndell Kosovën nga gjumi.

“Për qëndrimet dhe deklaratat e zyrtarëve të ndryshëm ne po informohemi vetëm pjesërisht, aq sa po na serviret. SHBA është shteti më i rëndësishëm dhe ndër të parët fare që e ka njohur Republikën e Kosovës (për më tepër, e ka ndihmuar rritjen dhe pavarësimin e saj), dhe e ka njohur në kufijtë që ka ajo sot. Dhjetë vjet pas shpalljes së pavarësisë është detyrë e jona që t’u japim miqve mundësinë që të na mbështesin edhe më tej. Deklaratat që po përmendni duhet të na shpërgjumin në punën tonë. Nuk po shohim veprimtari koherente, të organizuara të subjekteve politike që sundojnë skenën tek ne, sado që ato subjekte duhet të jenë shumë më të informuara se ne si qytetarë për gjendjen, prapavijat dhe lojërat që ushqejnë ‘pazaret’, siç po thuhet në opinion”, ka përfunduar ai.

Elena Ferrante.

Nëna ime ishte e bukur dhe e mençur, sikur të gjitha nënat, pra edhe e doja edhe e urreja. Nisja ta urreja dikur rreth moshës 10 vjeçare, ndoshta sepse më tmerronte ideja ta humbja, dhe vetë mendimi më fuste në një gjendje trishtimi. Kësisoj, u desh ta zvogëloja këtë grua në sytë e mi.
Ndonjëherë më dukej se ajo ishte e bukur dhe e mençur, në mënyrë që unë të isha një budallaqe e shëmtuar. Nuk mund të mendoja asgjë prej mendimeve të mia: i kisha veç mendimet e saja. Ndjehesha e shtypur, e torturuar nga mania e saj për rend, nga shija e saj e dalë kohe që e ngulfaste timen, nga idea e saj për të drejtën dhe padrejtësinë. Për një kohë të gjatë, e ndjeja se nëse do ndaloja së dashuri nënën time ishte e vetmja mënyrë të doja veten, ose ta kisha një vete që ta doja.

Një lidhje e fuqishme që nuk mund të prehet na mban të bashkuar për trupat e nënave tona; nuk ka mënyrë për tu larguar, ose së paku unë nuk e di atë mënyrë. Është e pamundur të kthehesh brenda trupit të saj, është e pamundur të kalosh afër saj pa e parë hijen e saj.

Dhe kështu nisa të ndërtoja trupa tjerë mes meje dhe nënës sime – trupa me të cilët do të mund të ofendohesha, të bëja dashuri, të grindesha – duke ndërtuar kështu një botë të huaj për të. Doja që ajo të ndihej keq kur ti shihte këto ndjenja: kjo ndodhi dhe ajo veç u largua në heshtje.
Përgjatë viteve, ajo u dorëzua. Ajo u bë më e vogël, e humbi bukurinë e saj, mençurinë që e karakterizonte, nuk e kishte më ndjenjën superiore ndaj gjithçkaje, fjalët e saj nuk e kishin më fuqinë.

Për një kohë, u ndjeva e lirë. E më pas njerëzit nisën me këto –“Ti po qesh si nëna jote, ti je kokëfortë si nëna jote, ti i ke duar si të nënës tënde’. Një mëngjes e shikova veten në pasqyre dhe e njoha atë: nëna ime ishte aty, në trupin tim. Dhe për befasi, nuk më pengonte: ngadalë e zbulova atë në gjestet e mia, në mënyrën si i kontrolloj ndjenjat, në zërin tim. Nëse ishte e pamundur të kthehesha në trupin e saj, dukej sikur ajo nuk e kishte lënë kurrë trupin tim, edhe kur unë luftoja ta nxirrja jashtë meje – edhe kur mendoja se isha e lirë prej saj.

Që atëherë, e kuptova se ta gjeta vetveten nënkuptonte ta gjeja atë, dhe duke e pranuar e dashuruar atë sikur kur isha fëmijë, më lehtëson shpirtin. Ndonjëherë pajtimi është e vetmja mënyrë e mirë për të harruar ato që kemi përjtuar. Dhe ndoshta është e vërtetë, por jo në marrëdhëniet tona me nënat. Unë u pajtova me nënën time kur këto përjetime i ndjeva si të miat, të nevojshme për zhvillimin tim dhe jetën time. Aq të nevojshme saqë sot ato duken si një trillim imi, një teprim me ngjyra.

Përktheu: A.Selmani

Provinca Françeskane boton libër të ri për Skënderbeun.

Gjergj Kastrioti “Athleta Christi”, (Përzgjedhje studimesh të Klerikëve katolikë), Botime Françekane, Shkodër, 2018, ff. 227. L. 800.

Libri i vlefshëm Gjergj Kastrioti “Athleta Christi”, botohet me rastin e 550-vjetorit të vdekjes së Heroit Kombëtar, personalitet kryesor i historisë sonë, në çaste të vështira e të lumnueshme, që përjetonte e përjeton populli ynë përgjatë shekujsh.

Provinca Françeskane e boton ketë libër në shenjë nderimi të përvujtë ndaj Gjergj Kastriotit, i cili u frymëzue dhe u këshillue shpesh prej bijëve të Shën Françeskut të Asizit, gjatë 25 vjetëve të sundimit të tij në trojet arbnore. Françeskanët dishmuen nji dashní të pashoqe për Shqipninë, jo vetëm në kohën e Gjergj Kastriotit, por edhe mbasi vendi ynë rá nën thundrën osmane. Si frati shqiptar, ashtu edhe misonari i ardhun prej fundit të botës, vijuen me mbajtë pranë e pranë në krahnuer kryqin bashkë me flamurin kuq e zi. Dhe i falën jo pak heroj e martirë fesë dhe kombit.

Në ketë botim përzgjodhëm nji mori artikujsh studimorë, që hedhin dritë mbi Skanderbegun dhe kohën e tij, tue mbledhë në nji vëllim të veçantë artikuj dhe akte konferencash, botue në kohë të ndryshme kryesisht nëpër revista. Në ketë përzgjedhje prej 12 studimesh spikasin pendat e meshtarëve të mirënjohun françeskanë dhe jezuitë, në misionin e tyne të studiuesit dhe shkrimtarit: Át Shtjefën Gjeçovi, Át Paulin Margjokaj, Át Zef Valentini, Át Gjon Shllaku, Mons Antonin Fishta, Át Marin Sirdani, Át Luigji Marlekaj, Át Vinçenc Malaj, Át Basilio Pandžić.
Përkthehen për herë të parë në gjuhën shqipe tre studime. Përkthyesit e censhëm Lisandri Kola dhe Aristea Kola përkthyen studimin e çmueshëm të Át Vinçenc Malaj O.F.M “Nevoja e nji bashkërendimi bibliografik kastriotian”; studimin e Át Luigji (Jak) Marlekaj O.F.M “Skanderbegu në traditat popullore shqiptare” dhe të Át Basilio Pandžić O.F.M “Françeskanët në shërbim të Shqipnisë në epokën e Skanderbegut”. Ky i fundit asht botue, i përkthyem pjesërisht, në revistën Hylli i Dritës, por autorët e naltpermendun na krijuen mundësinë ta lexojmë për herë të parë, të plotë.
Përmbledhja Gjergj Kastrioti “Athleta Christi” do t’u shërbejë të gjithëve, por në mënyrë të veçantë studiuesve të epokës skanderbegiane për ta njohë mâ hollë e mâ thellë “Atletin e Krishtit” i cili deshti, punoi dhe luftoi për nji Shqipní europiane.

Gjergj Kastrioti kje hero i luftës për liri kombëtare dhe ideator i Shqipnisë europiane. I bâni me dije botës së qytetnueme të asaj kohe se vlerat shpirtnore dhe kombëtare nuk shiten as nuk ndërrohen për interesa të ulta, ato mbrohen me jetë. Prandej, shembulli dhe veprimtaria e Gjergj Kastriotit janë model për né si qytetarë të këtij vendi, e jo për t’u kthye mbrapa në kohë, apo për t’i kallxue heroizmat e tij vetëm për të shue kureshtjen, por për t’i pá si frymëzim për të ndërtue vendin tonë, tue e vû atë përmbi çdo interes tjetër. Skanderbegu nuk âsht mit, nuk i përket vetëm historisë. I përket çdo kohe e çdo njeriu. Mbetet për të gjithë gurrë e pashterrshme frymëzimi, në përpjekjen për të ndërtue një shoqnií shqiptare një zemre e një zâni, kur âsht fjala për të mbrojtë shtëpinë e përbashkët, Shqipninë! Qe pra, historia nuk âsht vetëm mësuese e jetës. Mbetë gjithnjë gurrë frymëzimi për të tashmen e të ardhmen, në një proces të pafundmë rindërtimi. Kështu e ka konceptue kleri katolik historinë e kështu edhe e ká shkrue, tue e pá si shërbim dhe frymëzim për të ardhmen e vendit e të njeriut. / KultPlus.com

Edhe këtë vit vazhdoi anashkalimi i gjuhës shqipe nga organizatorët e “Mbrëmjeve strugane të poezisë”, që mbahet tradicionalisht ne Strugë, në qytetin me shumicë shqiptare, thuhet në reagimin Lëvizjes Besa në Maqedoni.

Duke dëgjuar arsyetimin e ministrit të Kulturës nga radhët e LSDM Asaf Ademi, i cili tha se ka qenë vonë për të ndërhyrë në agjendën e organizimit, mund të konstatojmë se drejtori i “Mbrëmjeve strugane të poezisë” është më i fuqishëm se ministri i Kulturës.

Të lejosh anashkalimin e gjuhës shqipe që nga hapja e programit deri te përkthimi i broshurave dhe materialeve të tjera dëshmon në paaftësinë e ministrit të kulturës, gjegjësisht dëshmon se roli i tij në Qeveri është vetëm sa për të mbushur numrin dhe asgjë më tepër.

Lëvizja BESA u bën apel gjithë institucioneve kompetente që të marrin masat e duhura dhe të korrigjojnë këtë padrejtësi ndaj shqiptarëve. Po ashtu kërkojmë nga Ministri aktual i Kulturës, si shqiptari i parë pas 12 vjetëve që menaxhon Ministrinë e Kulturës, të punojë në mbrojtjen dhe afirmimin e vlerave kombëtare shqiptare dhe jo të vazhdojë politikën e nënshtrimit ndaj padronëve të tij në dëm të identitetit, traditës, vlerave kombëtarë dhe gjuhës shqipe, thuhet në fund të reagimit të Lëvizjes Besa.