Autor: KultPlus

Presidentja Osmani në darkën e Kongresit Amerikan dhe AP të NATO-s: Mirënjohje e përjetshme për miqtë tanë të lirisë dhe paqes

Posted on by KultPlus

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, e cila po qëndron në SHBA, me ftesë të Kongresit Amerikan, për të marrë pjesë në sesionin pranveror të Asamblesë Parlamentare të NATO-s, ka mbajtur një fjalim në darkën e organizuar nga Kongresi Amerikan dhe Asambleja Parlamentare e NATO-s.

Në adresimin e saj para udhëheqësve të lartë të Kongresit dhe përfaqësuesve të vendeve anëtare të NATO-s, Presidentja Osmani theksoi se paqja nuk trashëgohet, por ndërtohet, mirëmbahet dhe mbrohet vazhdimisht.

“Sot përfaqësoj një Kosovë të lirë dhe sovrane, një tokë që dikur ishte e shkatërruar nga lufta, por që sot flet me gjuhën e paqes, shpresës dhe mirënjohjes. Ushtarët amerikanë dhe aleatët e NATO-s erdhën në Kosovë jo për lavdi, por sepse besonin në të drejtën themelore të çdo njeriu për të jetuar i lirë nga shtypja”, tha Presidentja Osmani.

Sipas Presidentes Osmani: “Në momentet më të brishta, ata nuk na ofruan strehë vetëm për shtëpitë tona, por edhe për ëndrrat tona. Falë tyre, fëmijët e Kosovës më në fund flenë të sigurt. Falë tyre, një shtet u ngrit nga hiri”.

Në këtë kontekst, Presidentja Osmani tha se ushtarët amerikanë që erdhën me uniformë dhe qëndruan me vendosmëri, gjithmonë do ta kenë një shtëpi në Kosovë./ KultPlus.com

Fondacioni “Akili” me aktivitetin kulturor “Flatrat që ndryshojnë botën” 

Posted on by KultPlus

Më 1 qerashor, Fondacioni “Akili” do të organizojë aktivitete kulturore në kuadër të aktivitetit “Flatrat që ndryshojnë botën”. 

Përgjatë këtij aktiviteti, në ora 11:00 do të mbahet një punëtori krijuese me pikturat dhe ngjyrat, punime që do të prezantohen në ekspozitën që do të hapet në ora 19:00, ku më pas do të ndahen edhe certifikata për pjesëmarrësit.

Aktiviteti i këtij fondacioni do të shoqërohet me muzikë përgjatë gjithë kohës./ KultPlus.com 

Prekje dhe Kujtesë – Një ekspozitë që flet me baltën

Posted on by KultPlus

Mbrëmjen e 24 majit 2025, Galeria ODA në Shkodër hapi dyert për ekspozitën e qeramikës “Prekje dhe Kujtesë” të artistes Laura Sllamniku Kryeziu, një rrëfim i thellë estetik dhe emocional që komunikon përtej fjalëve – përmes formave, teksturave dhe nuancave që jetojnë në dhe mbi sipërfaqen e baltës.

Kjo ekspozitë u kurua me shumë dashuri dhe përkushtim nga galeristja Rozafa Shpuza, duke sjellë një përvojë artistike të ndjeshme dhe të menduar me kujdes për publikun. Pritja nga publiku artdashës shkodran ishte jashtëzakonisht e ngrohtë dhe mirënjohëse, duke e kthyer mbrëmjen në një festë të kujtesës dhe ndjeshmërisë.

Çdo vepër në këtë ekspozitë nuk është vetëm një objekt artistik, por një fije e kujtesës së ngulitur thellë në përjetësinë e kulturës, identitetit dhe shpirtërores. Nga “Dritë mbi hijet e kujtesës” tek “Relievi i Kujtesës” apo “Bluja e Kujtesës Sime”, përmes “Simbolit të një Trashëgimie të Paharruar”, ekspozita ndërton ura mes brezash, mes të kaluarës dhe të tashmes, përmes një gjuhe vizuale të qetë por të fuqishme.

Kujtesa, feminiteti, forca shpirtërore e gruas, shtresëzimi i kohës dhe shenjat që ajo lë mbi trupin e tokës, janë temat që përshkojnë këtë rrugëtim qeramik. Balta transformohet në një medium meditativ ku gdhenden ndjesitë, rrëfimet dhe kujtimet e heshtura – për t’u bërë zë i përbashkët i një përvoje njerëzore të ndarë por universale.

Laura Sllamniku Kryeziu, themeluese e Studio URA, sjell në këtë ekspozitë jo thjesht mjeshtërinë e saj si piktore dhe qeramiste, por edhe një filozofi krijuese që e sheh artin si një udhëtim të thellë brenda vetes dhe kujtesës kolektive. Ekspozita mbetet e hapur për publikun gjatë ditëve në vijim në Galerinë ODA, Shkodër. /KultPlus.com

75 vjetori i themelimit të Shkollës së Muzikës “Prenk Jakova” shënohet me koncert dedikim për kompozitorin Mark Kaçinarin

Posted on by KultPlus

Shkolla e Muzikës “Prenk Jakova” shënon 75 vjetorin e themelimit, dhe ky përvjetor do të shënohet me një tribunë muzikologjike dhe koncert, të dy ngjarjet me dedikim për kompozitorin Mark Kaçinarin, me rastin e 90-të vjetorit të lindjes, shkruan KultPlus. 

Tribuna muzikologjike do të mbahet më 29 maj, prej orës 12:00 në sallën e koncerteve në Prenk Jakova, kurse koncerti do të mbahet në Amfiteatrin e Bibliotektës Universitare, po më 29 maj, me fillim në ora 18:00./ KultPlus.com 

Filmbërrësit e rinj bëhen me Festival

Posted on by KultPlus

Mbrëmë, në Burgun e Idealit, në Prishtinë, është hapur Edicioni i parë i Festivalit të Filmbërësve të rinj të Kosovës ( Kosovo Young Filmmakers Festival), që iu dedikohet zërave të rinj të moshave 15 – 25 vjeçare.

Ky Festival synon të krijon hapësirë të re, për të shfaqur të rinjtë veprat e tyre alternative. Të rinjtë e shohin botën mjaft qartë, me guxim, kërkesa të shumë-llojshme dhe me urgjencë. Ata tashmë do të kenë mundësitë për të kërkuar, për të krijuar, eksperimentuar dhe imagjinuar ndryshe.

Në botën e këtyre grupmoshave vazhdimisht ndodh diçka e veçantë dhe e papartishme, me shqetësime, tendenca, zbulime, metafora e kontradikta të llojllojshme. Filmi mbetet medium më i mirë për ta shpalosur më së miri këtë kaos dhe këto energji krijuese.

KYFF – synon të jetë një platformë e besueshme për ta, për historitë e tyre dhe për mundësitë alternative që të rinjtë të dëgjohen më shumë.

Me këtë rast në hapje të festivalit u shfaqën dy filma dokumentarë jashtë konkurrencës: GOLI OTOK (2010) të regjisores Mrika Krasniqi, film dokumentar që shpalosë historinë e vërtetë tragjike nga i ashtuquajturi ISHULLI BURG – FERRI I ADRIATIKUT, burgu famëkeq në ish-Jugosllavi ku kanë vuajtur, mbijetuar edhe shumë shqiptarë ish të burgosur politik.

DHE filmin TROKITJE (2010) nga Bekim Sele & Mumin Jashari kushtuar veprimtarit Fadil Vata.

Filmat tjerë në konkurrencë, në kategoritë përkatëse: dokumentar, narrativ dhe animacion mund të përcillën nga publiku çdo ditë deri më datën 23 maj, në Termokis. Ky Edicion organizohet nga Organizata MOLLA E KUQE si dhe nga mbështetësit, sponzoruesit si

MKRS – ja ,Banka Ekonomike,Burgu i Idealit, Che Bar..

Ndarja e çmimeve do të bëhet në hapësirat e Burgut të Idealit, të premën, më 23 maj nga ora 20:00./KultPlus.com

Fatjona Maliqi nderohet me çmimin „Münster Stella Award Klassik 2025“

Posted on by KultPlus

Pianistja Fatjona Maliqi e cila po prezantohet me paraqitje ndërkombëtare pianistike, së fundi është nderuar edhe me një çmim të lartë në Gjermani, shkruan KultPlus.

Ajo ka bërë të ditur se i është ndarë çmimi „Münster Stella Award Klassik 2025“, dhe se për këtë çmim ndihet shumë e privilegjuar.

KultPlus ju sjell të plotë njoftimin e Fatjona Maliqit.

Krenare dhe shume e lumtur qe e kam nderin te marr kete cmim shume te veqante.

Ndihem shume e priveligjuar dhe e lumtur qe mua mu nda cmimi „Münster Stella Award Klassik 2025“ per arritjet e mia te veqanta internacionale dhe akademike. Cmim i cili u nda per heren e pare.

Pas lojes time, publiku me priti disa here ne kembe dhe ishte shume inteziuast per koncertin tim.

Faleminderit Münster 🌹./ KultPlus.com

PITF nis edicionin e nëntë me trupa nga mbarë bota – Teatri global në zemër të Prishtinës

Posted on by KultPlus

Me një ceremoni madhështore në Teatrin AAB “Faruk Begolli”, Prishtina International Theater Festival ka hapur dyert e edicionit të nëntë. Edhe këtë edicion teatro nga gjithë bota kanë sjellur shfaqjet dhe aktorët e tyre të zgjedhur për të marrë pjesë në garën e cila sjell emocione të mëdha tek publiku.

Në natën e parë të PITF morën pjesë personalitete tejet të rëndësishme si: kryeministri i Republikës së Kosovës z.Albin Kurti, kryetari i Kuvendit të Kosovës Glauk Konjufca, ambasadori i Francës në Kosovë Olivier Guérot, ambasadorja e Izraelit në Kosovë Tamar Ziv, ambasadori i Malit të Zi në Kosovë Bernard Çobaj, dhe shumë personazhe tjera nga jeta publike.

Kryeministri i Kosovës z.Albin Kurti në fjalimin e tij me rastin e hapjes së PITF, theksoi rëndësinë që përmban teatri dhe se si ky festival nuk është vetëm ngjarje arti por urë që lidh zemra dhe shpirtra.

“Teatri që nga lashtësia ka qenë pasqyrë e shoqërisë, vend ku njeriu sheh vetveten, ku shfaqet e vërteta, ku lind shqyrtimi dhe shpërthen emocioni. Ky festival nuk është vetëm ngjarje arti por urë që lidh zemra dhe shpirtra. Sot më shumë se kurrë kemi nevojë të kultivojmë artin dhe të krijojmë hapësira si kjo, andaj le të jetë ky festival një festë e ndërlidhjes shoqërore dhe frymëzimit estetik”, tha Kurti ndër të tjera.

Themeluesi i Prishtina International Theater Festival, aktori i mirënjohur Ilir Tafa, në fjalën e tij të rastit shprehu mirënjohjet dhe vlerësimet më të larta për aktorin Enver Petrovci, duke ndarë “Çmimin e Nderit” për të, si shenjë kontributi të pashoq, angazhim maksimal për artin dhe motivimin ndër gjenerata për të qenë pjesë e skenës dhe artit.

Petrovci, falënderoi publikun dhe aktorin Tafa për çmimin e ndarë, duke folur nën emocione për rrugëtimin e tij të gjatë dhe plot sfida, që tani ka mbetur gjurmë në historinë e artit shqiptar.

Pas hapjes zyrtare, PITF solli shfaqjen e parë “On the heart of the rose” nga Franca, të cilën publiku e mirëpriti dhe duartrokiti deri në momentet e fundit./ KultPlus.com

Dita e Bibliotekës “Ernest Koliqi” në Prishtinë do të shënohet me shumë aktivitete

Posted on by KultPlus

Nesër, në orën 19:00, do të shënohet DITA E BIBLIOTEKËS e Bibliotekës “Ernest Koliqi”, që gjendet në Qendrën “BogdaniPolis” në Prishtinë, në ditëlindjen e 122 të Ernest Koliqit, shkrimtar e kontribues i madh i arsimit shqip në Kosovë, emrin e të cilit e mban biblioteka brenda Katedrales “Nënë Tereza” në Prishtinë.

Organizatorët kanë njoftuar se programi për këtë ngjarje është si më poshtë:  

Programi:

LECTIO MAGISTRALIS:

Prof. dr. Vehbi Miftari, “Shêjzat” – monument kulture dhe atdhdashurie

EKSPOZITË

Ekspozita me koleksionin e periodikut “Shêjzat”, nxjerrë nga Fondi i Bibliotekës Kombëtare të Shqipërisë, me kurator Andreas Dushi, i cili edhe do jetë përfaqësues i BKSH-ut, me një paraqitje për Koliqin.

PARAQITJE LIBRI

Ditë më parë, Sh. B. “Drita” ka botuar librin “Libri i Mallit. Poezia e Ernest Koliqit”, të autorit Vehbi Miftari, të cila do të paraqitet në këtë ditë feste.

Dita e bibliotekës do të shoqërohet me një program artistik!

Pas ekspozitës do të ketë një koktej në Agorà.

Hyrja është e hapur për të gjithë!/ KultPlus.com

“Zjerm” si metaforë e një brezi që kërkon dritë

Posted on by KultPlus

Thoma Gëllçi

Kënga “Zjerm” e Shkodra Elektronike, që përfaqëson Shqipërinë në Eurovision 2025, e kaloi raundin e parë dhe tashmë është në finalen e madhe të Eurovizionit. Mendimi im dhe, për fat të mirë, edhe i shumë të tjerëve është se “Zjerm” është kandidate serioze për të zënë një vend nderi në këtë konkurs të madh të muzikës evropiane. Kjo ka rëndësinë e vet, por për mua, kjo nuk është gjithçka. Ajo është një nga krijimet më të thella e më të guximshme që Shqipëria ka shpënë në këtë festival. Në thelb të kësaj kënge qëndron një përpjekje për të krijuar një realitet të mundshëm – një minutë ideale ku bota ndalon së vuajturi dhe njeriu rilind përmes shpresës, dritës dhe identitetit. E vendosur mes zërit të një gjenerate që nuk e gjen veten as në të kaluarën e mundimshme, por as në retorikat bosh të së sotmes, “Zjerm” nuk flet, por ndizet.

Fillimi i këngës “Zjerm” të Shkodra Elektronike është një goditje e parë në shpirt. Në sekondat e para, dëgjohet ritmi karakteristik i çiftelisë, që vjen si një zgjim i beftë nga thellësitë e kujtesës kulturore shqiptare. Tingulli është i ngrohtë, ritmik, por jo folklorik në kuptimin klasik – ai është rikompozuar në një peizazh elektronik që e kthen çiftelinë nga instrument festiv në instrument alarmi.

Ky ritëm s’është për valle dasmash, por as këngë trimash – është për një nisje të re. Ai i jep këngës një ndjesi rituale, si një thirrje e lashtë që paralajmëron: kujdes, këtu do flitet me zjarr. E përdorur jo si nostalgji, por si element strukturor, çiftelia në këtë hyrje vepron si një kod gjenetik muzikor që të kthen në rrënjë, ndërsa të përgatit për shpërthimin modern që vjen më pas. Është pikërisht ky kontrast dhe ky kalim i përpiktë nga e vjetra në të renë që e bën fillimin e “Zjerm” jo vetëm të fuqishëm, por edhe artistikisht të ndërlikuar dhe domethënës. Çiftelia nuk është këtu për të na kujtuar të kaluarën, por për të na kujtuar se e kaluara ende flet.

Vargjet “Në këtë minutë, në këtë çast, no paranoja” vendosin tonin e një bote të përmbysur – ku nuk ka ambulanca në rrugë, ku arroganca hesht, ku shiu nuk sjell mërzi, por pastrim. Kjo nuk është thjesht një utopi poetike: është një sfidë ndaj realitetit. Është një dëshirë për ta ndalur kohën në një moment të thjeshtë, por të përkryer, ku jeta merr një formë njerëzore.

Kjo dëshirë për qetësi dhe drejtësi shoqërohet me një revoltë të heshtur kundër realitetit të papërballueshëm: “Pa ushtarë, pa jetimë, asnjë shishe në oqean” – një varg që përmban dhimbjen e një brezi që ka parë mjaftueshëm ikje, mbytje dhe shpërngulje. Edhe “naftës i vjen era jargavan” është një figurë e fortë poetike, një oksimoron që përzien ndotjen me aromën e luleve – një realitet i mbrapshtë që kërkon të shërohet.

Muzikalisht, kënga ndërton një peizazh zanor që nuk ndjek strukturat klasike të baladës apo pop-it festiv, por shkon drejt një forme rituale. Ritmi është tribal, tronditës, ndërsa elektronika shërben si medium që i jep zë një bote të mbushur me kujtesa, me ëndrra, me humbje dhe me ngulm për të mos u zhdukur. Ritmet shpërthejnë si thirrje lirie, ndërsa vokali – herë lutës, herë i fortë – bëhet një zë kolektiv që e kërkon dritën me ngulm, me nevojë.

“Zjerm” nuk përpiqet të jetë as thjesht moderne, as thjesht tradicionale – është një kalim i vazhdueshëm nga njëra tek tjetra ku gjuha e këngës ka rëndësi dytësore. Refreni i saj është një himn që përkthehet automatikisht tek dëgjuesi : “Vazhdo më shndrit, shndrit, shndrit… Zjerm.”. Është zjarr i brendshëm, një flakë që nuk djeg, por ndriçon nga brenda jashtë.

Interpretimi artistik i Beatrice Gjergjit në “Zjerm” është një nga elementët më të veçantë dhe më ndikues të performancës së Shqipërisë në Eurovision 2025. Ajo nuk e këndon këngën – e mishëron atë. Trupi i saj është shkrirë me muzikën, është vazhdim i saj. Sidomos lëvizjet e duarve krijojnë një gjuhë të veçantë, poetike, që lehtëaojnë kalimin e mesazhit të këngës tek dëgjuesi pa patur nevojën e përkthimit.

Në momentet më të ngarkuara emocionale, duart e Beatrices lëvizin në ajër si të ishin midis vallezimit dhe fluturimit. Ndonjëherë ngrihen si për të kapur dritën, ndonjëherë hapen si për të çliruar dhimbjen. Ka një elegancë të egër në ato lëvizje – si valë që ndjekin ritmin e brendshëm të një zjarri që digjet jo për të shkatërruar, por për të ndriçuar. Ato nuk janë lëvizje të koreografuara në kuptimin klasik; duken si instinkte të një shpirti që kërkon rrugëdalje – të një gruaje që flet me trupin atë që fjala nuk arrin të përshkruajë.

Në disa çaste, gishtat e saj dridhen lehtë, si flakë të padukshme që përdridhen në erë. Në të tjera, krahët përshkruajnë harkime të gjera, që të kujtojnë shqiponjën në ngritje ose një lutje pagane që ngrihet mbi skenë. Është një interpretim që nuk të kërkon ta kuptosh racionalisht – thjesht të dorëzohesh përpara ndjesisë që të jep. Dhe kjo ndjesi është zjarr: i ngrohtë, i trazuar, i gjallë. Beatrice Gjergji, përmes këtij interpretimi fizik, sjell në skenë një zjarr metaforik – një prani e dukshme e emocioneve që përvëlojnë dhe ndriçojnë njëkohësisht. Dhe në fund, kur dritat shuhen dhe muzika ndalon, duart e saj duken sikur ende kërcejnë në ajër – si një flakë që s’do të fiket lehtë.

Në pjesën e dytë, kënga fiton një tjetër intensitet emocional. “Bjer mbi vallet tona tribale… Si shtatë thika që t’ngulen n’shpirt” – kjo është poezia e një shoqërie që kërcen mbi plagët e veta. Nuk është këngë për t’u dëgjuar me veshë të qetë; është një eksperiencë që të përfshin, që të shkund. Një rrëfim i një populli që jeton me “njerëzit pa emër”, me ata që nuk shfaqen në kronika, por që janë shpirti i heshtur i një kombi.

Kolë Laca, në interpretimin e tij në “Zjerm”, është kundërpesha perfekte e zjarrit të Beatriçes – një figurë e palëvizur në mes të stuhisë. I veshur me të zeza, pa shkëlqim, pa gjeste të tepërta, ai qëndron si një gur themeli në mes të skenës – i heshtur, i qetë, por me një prani që nuk mund ta anashkalosh. Ai nuk kërkon vëmendjen, por e përthith atë. E zeza e veshjes së tij është një zgjedhje estetike. Është hija që e bën dritën të duket më fort, është toka ku digjet “Zjerm”-i.

Qëndrimi i tij i ngurtë, thuajse ceremonial, krijon kontrast dramatik me energjinë e lëvizshme të Beatrices. Ai nuk vallëzon, por është vetë shtylla ku mbështetet rrëfimi. Ai nuk këndon me zë të fortë, por fjalët që thotë tingëllojnë si urdhër i heshtur, si kujtesë e thellë, si jehonë e burrnisë së vjetër që nuk ka nevojë të bërtasë për të qenë.

Kolë Laca është i ngjashëm me një prift të lashtë në një ritual zjarri – i heshtur, i përmbajtur, por thellësisht i pranishëm. Ndërsa Beatricja fluturon mbi valët emocionale të këngës, Kolë qëndron si një trup që i përket tokës. Dhe është pikërisht kjo tokë që mban zjarrin gjallë. Sepse, në fund të fundit, çdo zjarr ka nevojë për diçka të qëndrueshme ku të ndizet. Dhe Kolë Laca është ajo themelueshmëri e heshtur që i jep këngës “Zjerm” forcën e saj më të madhe: balancën mes ndjesisë dhe arsyes, mes flakës dhe terrenit ku ajo digjet.

Simbolika e “Zjerm”-it është ndërtuar mbi zjarrin si metaforë për pasionin, për identitetin, për vetë jetën. Flaka është e kuqja e ndezur e skenës, është gjaku i atyre që nuk u përmendën kurrë, është energjia e të panjohurve që vallëzojnë në shpirt. Në tekst, ajo shndërrohet në urë mes të shkuarës mitike dhe të ardhmes së mundshme: “Jarna ne ti toka ime… Jarna ne ti bota ime.” Toka dhe bota shkrihen në një entitet të vetëm, ku identiteti shqiptar nuk është pengesë për përkatësinë europiane, por themel për të.

Në thelb, “Zjerm” në Eurovizion nuk është një këngë vetëm për pikë. Është një akt artistik që synon të ndezë ndërgjegje. Pavarësisht se është në shqip, duket sikur kuptohet nga të gjithë. Kjo këngë përfaqëson më mirë se çdo gjë tjetër frymën e një Shqipërie që refuzon të imitojë – dhe më në fund, guxon të jetë vetja. Dhe kjo është, në vetvete, një fitore. Dhe një shpresë e madhe na përfshin.por që kam ndrojë t’a them./KultPlus.com

Shkodra Elektronike from Albania performs the song “Zjerm” during the dress rehearsal for the first semi-final of the 69th Eurovision Song Contest, in Basel, Switzerland, Monday, May 12, 2025. (AP Photo/Martin Meissner)

Një shqiptar zgjidhet nënkryetar i komunës Wylie, në Texas të SHBA-së

Posted on by KultPlus

Bëhet e ditur se politikani shqiptar, Gino Mulliqi është zgjedhur nga anëtarët e këshillit për të shërbyer si zëvendëskryetar komune në qytetin e Wyliet në Texas të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, transmeton albinfo.ch.

Mulliqi, falënderoi kolegët e tij për besimin dhe mundësinë e dhënë për ta marrë përsipër rolin e nënkryetarit të komunës e cila ka rreth 60 mijë banorë.

“Gjithashtu dua të shpreh mirënjohjen time më të thellë për ish-nënkryetarin e komunës, Tem Jeff Forrester, për shërbimin e tij dhe udhëheqjen e qëndrueshme. Jeff ka dhënë një shembull të fortë dhe jam mirënjohës për themelet që ka hedhur”, shkroi Mulliqi.

Ai është shprehur se është privilegj që t’i shërbejë komunitetit të qytetit të Wylie, teksa shtoi se është i përkushtuar që detyrën ta kryej me integritet, transparencë dhe bashkëpunim./Albinfo.ch/ KultPlus.com

Urrej qe m’len me t’dashtë

Posted on by KultPlus

Ardiana Thaçi

Çka don te unë?
Se di…

Ndoshta nëse mendohem gjatë,
më bien n’mend plot sene.
Sytë?

Po, aty e shoh botën unë.
E buzëqeshja?

Magjike.

Ajo m’deh…

Asht si me pa jetën

tu u ringjall pas nji stuhie t’djeshme.
Buzët?
Jo.

S’i due.

Le t’mbetet mister.
Po tjetër?

Ka shumë.

Unë t’du.

Pse po m’pyet tash?
Çka s’don te unë?

S’flas?

Ndoshta… nëse m’pyet a
t’urrej najsen,

kam me ta thanë.
Çka pra?

Faktin që m’len me t’dashtë.

Këtë…

e urrej./ KultPlus.com

Kryetari Përparim Rama anulon pritjen për Gipsy Kings, problem emergjent mbeturinat

Posted on by KultPlus

Gipsy Kings do të paraqitet me koncert në Prishtinë, dhe kryetari i Komunës së Prishtinës Përparim Rama kishte paraparë që të organizonte një pritje zyrtare për këtë grup të njohur por kjo pritje është anuluar.

Sipas një njoftimi zyrtar thuhet se kryetari Rama e ka anuluar këtë pritje për shkak të përshkallëzimit të situatës me mbeturinat në kryeqytet.

KultPlus ju sjell të plotë njoftimin.

Njoftim për anulim – pritja e Gipsy Kings

Ju njoftojmë se pritja e paralajmëruar për sot, më 14 maj 2025, në ora 16:00, e bendit të njohur ndërkombëtar Gipsy Kings tek Kryetari i Kryeqytetit Përparim Rama, është anuluar.

Anulimi vjen si pasojë e prioritizimit të zhvillimeve të fundit lidhur me problemin emergjent të menaxhimit të mbeturinave dhe ndërmarrjes “Pastrimi”, që ka kërkuar vëmendjen e menjëhershme të Kryetarit.

Faleminderit për mirëkuptimin./ KultPlus.com

Gaspër Sopi sjell ekspozitën “Women of the World”,  prezantohen portretet e grave nga 17-të vende të botës

Posted on by KultPlus

Më 15 maj në Prishtinë, artisti Gaspër Sopi do të prezantohet me ekspozitën “Women of the World”. Me portrete e grave nga 17-të vende të botës.

“Këto nuk janë thjesht imazhe. Janë histori të jetuara – të forcës, guximit dhe bukurisë së papërshkrueshme të gruas. Të gjitha fotografitë do të jenë në shitje, dhe të ardhurat do të ndihmojnë “Aksionin për Nëna dhe Fëmijë”, për të ofruar shërbime shëndetësore për nënat dhe fëmijët në nevojë. Bëhu pjesë e kësaj mbrëmjeje që është aq artistike, sa është edhe njerëzore”, thuhet në njoftimin e organizatorëve.

Ekspozita do të hapet më 15 maj, në ora 18:00 në Tartine Deli, Fehmi Agani 87, Prishtinë./ KultPlus.com

Në galerinë e roleve të Saimir Pirgut

Posted on by KultPlus

Jonida Xhyra-Entorf

Në galerinë e roleve të Saimir Pirgut

(Ky bashkëbisedim i çlirët me tenorin Saimir Pirgu u bë me një kafe përpara, një ditë pas interpretimit të tij në operën Manon Lescaut në Mynih, në prill të këtij viti. Pas shfaqjes iu bashkova grupit të vogël të shqiptarëve, të cilët bashkë me konsullen e Republikës së Shqipërisë në Mynih, zonjën Gentiana Mburimi, po e prisnin për ta uruar personalisht, dhe iu luta për një takim të nesërmen, lutje të cilën ai e pranoi me shumë dashamirësi. Ishte dita e parë e pushimeve të Pashkëve dhe qyteti kishte qetësinë që të jep ideja se gjysma e banorëve të tij me siguri ishin larguar diku për t’u shkëputur sadopak nga e përditshmja. Kafeneja pranë operës ishte ndër të paktat që ishin hapur. Bashkëbisedimi ynë rrodhi shumë natyrshëm, duke dalë shpesh jashtë shtratit të pyetjeve që unë isha munduar të strukturorja si parapërgatitje për të, por duke u bërë kështu shumë më i ngrohtë, interesant dhe i bukur. Varianti i shkruar i këtij bashkëbisedimi botohet me miratimin e Saimirit.)

Ishe një De Grijë (Des Grieux) fantastik mbrëmë dhe publiku të duartrokiti shumë gjatë. Asaj thirrjes sime “bravo Saimir” iu bashkuan dhe ato të shqiptarëve të tjerë në publik.

Falemnderit. Është një rol që e kam vërtet për zemër, ndonëse për fat të keq opera Manon Lescaut, ndër më të bukurat e Puçinit, nuk vihet shpesh në skenë.

Carmen – Edinburgh Festival

Romani i Abe Prevostit (Abbé Prévost)[1] ka shërbyer si bazë jo vetëm për Puçinin (Puccini), por gati 10 vite para tij (1884) edhe për operën Manon të Zhyl Masnesë (Jules Massenet). Ti e ke interpretuar këtë rol në të dy operat. Si i përjeton këto dy role, si fytyra të të njëjtit njeri apo si dy karaktere tërësisht të ndryshme që mbajnë të njëjtin emër?

Nuk besoj që De Grijë si figurë apo karakter është i ndryshëm në të dy operat. Ndryshimi është pa dyshim përçimi në muzikë. De Grijë i Masnesë përjetohet psikologjik, elegant, melankolik, kurse De Grijë i Puçinit është dramatik, emocionalisht i vrullshëm, pasionant deri në shkatërrim, dhe mendoj që përcjellja e intensitetit të këtij pasioni shkatërrues në operën e Puçinit është sfidë për çdo tenor. Në përgjithësi De Grijë është ndër rolet më të vështirë të Puçinit.

Nga Masne ti ke kënduar dhe Verterin (Werther)[2]. Verter dhe De Grijë janë dy figura që Masne i ka ndërtuar si dy fytyra të ndryshme të dashurisë. Njëri është poeti i dëshpërimit dhe i vetmisë, tjetri njeriu i pasionit që flijon gjithçka për dashurinë. Sa ndikon kjo në qasjen vokale dhe emocionale në skenë?

Mendoj që Verteri është më sfidues si rol, qoftë edhe me praninë gati të gjithëkohshme në skenë dhe me monologët që përçojnë një melankoli të thellë, por pa shpërthime pasioni si tek De Grijë. Aria e Verterit Pse më zgjon (Pourquoi me réveiller)p.sh. është kulmi i dëshpërimit poetik.

De Grijë nuk është i vetmi rol i dyfishtë për ty. Ti ke kënduar gjithashtu Faustin e Gunosë (Charles Gounond)[3] në operën me të njëjtin titull dhe Faustin e Berliozit në të ashtuquajturën legjendë dramatike Nëma e Faustit (Hector Berlioz: La damnation de Faust)[4]. Një mit, por dy vizione të ndryshme muzikore dhe teatrale me temperament dhe dramë shumë të ndryshme. I pari gjen shpëtim përmes dashurisë dhe pendesës, i dyti humbet nga pakti i bërë me djallin. Si përjetohet për një tenor ky dyzim i Faustit romantik të Gunosë dhe atij filozofik, gati vizionar të Berliozit?

Në këtë rast unë mendoj se qasjet muzikore karshi kësaj figure janë të ndryshme. Fausti i Gunosë është një operë klasike, personazhet shpërfaqen në skenë përmes një rrëfimi linear. Natyra hibride e veprës së Berliozit ka një karakter më simfonik dhe konkretisht roli i Fasutit kërkon jo vetëm zotërimin e toneve të buta, delikate, të nuancuara, por dhe të shpërthimeve heroike.

Fausti i Gunosë, përveç ëmbëlsisë dhe elegancës franceze, kulmon dhe me një ut de poitrine në arien Të përshëndes, strehëz e dëlirë dhe e paqme (Salut! demeure chaste et pure), një do tepër e lartë, normalisht jashtë partiturës origjinale, por tashmë një kulm i kthyer në standard. Çfarë është e rëndësishme për ty në një kulm të tillë, për të cilin publiku ka një pritshmëri të veçantë?

Që të vijë natyrshëm. Aria në fjalë përçohet nga një lirizëm i thellë dhe një sforcim sado  minimal do të ndjehej menjëherë si i panatyrshëm.

Werther – Tokyo New National Theatre

Ut de poitrine, ose varianti italian do in petto mbetet gjithmonë një moment legjendar për tenorët dhe ti ke pasur fatin të kesh mësues dhe mentor the King of the High Cs[5], Pavarotin (Pavarotti). Pavaroti ofron një shkrirje të teknikës së përsosur me emocionin e pastër, pa teprime, me një intensitet të brendshëm, por dhe me një maturi gjeniale. A mund të përcillet kjo gjë nga mësuesi tek nxënësi?

Absolutisht jo, Unë mendoj që ky është një tharm të cilin ta ka falur perëndia. Një mësues apo mentor mund të të mësojë teknika të ndryshme, të të orientojë. Unë pata fatin e madh që bazat e bel canto-s t’i mësoj nga Pavaroti. Por ai tharmi hyjnor, të cilin e ndiejmë të gjithë ndoshta kur dëgjojmë Pavarotin, nuk është e mundur të përcillet, të mësohet. Kur unë iu prezantova Pavarotit, nuk ishte fjala që ai të më thoshte: “djalë i mbarë, që të bëhesh tenor duhet punë.” Peshën e kësaj të vërtete ti e ndien shumë shpejt, edhe pa ta thënë njeri. Pavaroti u gjend në momentin e duhur në jetën time për të vënë re shkëndijën e talentit apo të atij tharmit hyjnor dhe për të më thënë: “tani në qofsh i mençur bëj diçka me këtë dhuratë që të ka falur perëndia.”

Le të qëndrojmë shkurt tek bel canto. Krahas Tebaldit fisnik, Nemorinos së pafajshëm apo Edgardit tragjik[6], role të këtij stili, ti ke interpretuar dhe atë të këngëtarit italian[7], një rol i vogël, por në të vërtetë një parodi e bërë me dashuri, ironi elegante dhe nostalgji për stilin bel canto. I jep një vend të veçantë këtij roli?

Jo. Ky rol për mua është si të thuash një kartëvizitë, të cilën unë e kam.

Duke iu kthyer edhe një herë Gunosë. Nga ky kompozitor ti ke interpretuar përveç Faustit dhe Romeon (Roméo et Juliette)[8]. I pari shet shpirtin për dashurinë, i dyti vdes për dashurinë. Ku ndahen këta dy role të dy burrave që dashurojnë, vuajnë dhe zgjedhin rrugë kaq të ndryshme për të jetuar dashurinë e tyre?

Fausti është një figurë tragjike që përjeton një transformim të thellë, duke kaluar nga dëshpërimi në pasion dhe më pas në pendesë.​ Këto emocione të thella duhen përcjellë dhe vokalisht. Romeo kërkon një tenor me ndjeshmëri të lartë dhe me delikatesë për ta bërë vokalisht të besueshme dashurinë e sinqertë dhe të pafajshme mes tij dhe Xhuljetës. Përveç të tjerash Romeo është dhe një rol shumë i gjatë që kërkon kondicion në skenë.

Ti ke kënduar shumë herët Moxartin (Mozart)[9]. Pse i mëshohet vazhdimisht rëndësisë së roleve moxartiane në këndimin klasik?

Moxarti është një kompozitor që kërkon ekuilibër mes teknikës së përkryer dhe shpirtit që rrjedh nëpër nota. Ky ekuilibër, kjo disiplinë, e bën atë kaq të rëndësishëm teknikisht dhe muzikalisht, është një sfidë që të jep mundësinë të zhvillohesh.

La Damnation de Faust – Bolshoi Theatre – Moscow

Duke qenë se jemi tek Moxarti, Konservatori i Bolxanos (Bolzano), ku ti ke studiuar, gjendet në një udhëkryq mes kulturës gjermanike dhe asaj italiane, mes shkollës së disiplinës vokale dhe ndjeshmërisë lirike mesdhetare. Ka ndikuar kjo në formimin tënd?

Ka mundësi. Unë nuk e zgjodha atë konservator, por shkova atje sepse ata iu përgjigjën kërkesës sime. Mbaj mend që kur udhëtoja për në Bolxano vija re se numri i binarëve nëpër stacionet ku ndalonte treni rrugës zvogëlohej, sa më shumë i afrohesha destinacionit tim. Dikur mbërrita dhe gjëja e parë që më ra në sy ishte një binar i vetëm treni mes malesh, duke menduar me vete: “ku kam ardhur këtu!”

Më tregove më parë që në Elbasan ke banuar tek pallatet pranë shkollës De Rada. Në anën tjetër të rrugës ishin shinat e trenit, stacioni i të cilit në Elbasan kishte gjithashtu një binar të vetëm, nëse e mban mend.

Me sa duket e mbaj mend shumë mirë, përderisa siç të tregova më sipër në mënyrë të pandërgjegjshme e kisha formuluar si masë krahasimi.

Ke një lidhje shpirtërore me Elbasanin?

Jo, unë rastësisht kam lindur në Elbasan. Familja ime bën pjesë ndër ata të ardhur për të punuar në kombinatin metalurgjik në këtë qytet. Ka një fjalë që elbasanasit e përdorin për ne.

Jabanxhinj. Më vjen keq të ta kujtoj këtë fjalë, sepse është vërtet e pabukur.

Po, jabanxhinj. Si të tillë, ne ose të tjera familje si ne, e kishin të vështirë të bënin pjesë në grupimet vendase që e ruanin me fanatizëm përkatësinë e tyre. Dhe kur një fëmijë e ndien këtë, është diçka që i mbetet në kujtesë.

Unë e kuptoj shumë mirë ndjesinë tënde. Për vite me radhë e kam dëgjuar këtë fjalë në fëmijërinë time pa ndonjë emocion të veçantë, sepse unë bëja pjesë në anën tjetër, në atë të vendasve. Peshën e saj e ndjeva vërtet deri në palcë pasi u largova nga Elbasani. Pa e përligjur aspak, mendoj megjithatë, se ky mentalitet u bë regresiv në Elbasan pikërisht pas ndërtimit të kombinatit metalurgjik. Gjatë kësaj kohe qyteti pësoi një rritje shumë të sforcuar dhe të panatyrshme, të cilën nuk e përtypi dot në çdo drejtim. Por le të mbetemi në Elbasan dhe konkretisht tek shkolla e muzikës. Mund të më thuash diçka për të, pa të bërë një pyetje të drejtpërdrejtë.

Më tregove më parë që edhe ti ke qenë për tetë vjet rresht nxënëse në shkollën e muzikës.

Po, konkretisht 10 vite përpara teje, gjithashtu për violinë.

Pikërisht këtu është dhe ndryshimi. Ti ke qenë nxënëse në një kohë kur shkolla e muzikës funksiononte brenda një sistemi. Le ta lëmë mënjanë për një moment vlerësimin e këtij të fundit. Unë hyra në atë shkollë në kohën kur sistemi po lëkundej drejt shembjes dhe përjetova si fëmijë këtë shembje vit pas viti. Ato dritaret e stërmëdha të shkallëve që ti i mban mend plot dritë, unë i kam në kujtesë me mushama ose me kompensatë.

Ky është një imazh vërtet i trishtuar. Mund të më përmendësh megjithatë një lidhje të bukur me këtë shkollë?

Në Teatrin e Operas dhe Baletit në Tiranë shumica e harqeve kanë mbaruar pikërisht këtë shkollë, pra unë dhe ata kemi kaluar të gjithë nëpër atë korridorin e ngushtë me klasa të vogla të katit të parë. Kam respekt për të gjithë instrumentistët e tjerë të orkestrës, që janë të mrekullueshëm, por harqet, natyrisht njerëzit pas tyre, kur jam aty, më japin brenda vetes ndjesinë e një lidhjeje të hershme, të bukur.

Les Contes d’Hoffmann – Opernhaus – Zurich

Galeria jote verdiane[10] dhe puçiniane[11] është tejet e pasur. Ajo përfshin përthyerje të fuqishme dramatike, p.sh. joshjen e rrezikshme të dukës së Mantovës, idealizmin e thyer të Don Karlos apo zërin e ndërgjegjes tek Makdufi, por dhe pasionin e poetit ëndërrimtar tek Rodolfo, të dashnorit impulsiv tek Kavaradosi apo të atij që ky pasion e shkatërron tek De Grijë. Si ka ndryshuar qasja jote në kohë për rolet verdiane dhe ato puçiniane?

Unë mendoj se përvojat që fitohen me kalimin e kohës si individ dhe si artist, duke përfshirë këtu edhe zhvillimin vokal, sepse edhe zëri ndryshon, të ndihmojnë të kuptosh më thellë shtresëzimet dramatike të Verdit dhe nuancat emocionale të pasionit puçinian. Verdi më hapi dyert e suksesit, por pasionin puçinian e ndiej më afër vetes.

Pasioni à la française i Don Hozesë (Don José: Carmen)[12] kap në thelb transformimin e një njeriu të zakonshëm në një figurë tragjike, jo sepse është i lig, por sepse nuk është i aftë të përballojë fuqinë e ndjenjës që e kaplon. Cila është sfida vokale e këtij roli?

Pikërisht ky transformim, kalimi nga lirizmi i butë (La fleur que tu m’avais jetée: Lulja që më pate hedhur) deri tek obsesioni (C’est toi, Carmen! Il est temps encore…: Je ti Karmen! Ka akoma kohë…).

Roli i Hofmanit (Hoffmann: Les contes d’Hoffmann)[13] është unik në repertorin francez: një poet që jeton mes reales dhe fantazisë, mes dashurisë dhe iluzionit, rrëfyes dhe në të njëjtën kohë viktimë e rrëfimit të tij. Sa Saimir ka në dyzimin e Hofmanit?

Është vërtet një rol i veçantë dhe ka shumë Saimir brenda. Hofmani është njeriu që humbet gjithmonë dashurinë, por dhe artisti që gjen veten përmes dhembjes. Përthyerjet e dashurisë së tij zgjojnë anën intime, personale brenda meje, ndërkohë që në dilemën e tij është e pamundur që një artist të mos gjejë veten.

Ndoshta kjo i jep këtij interpretimi një autenticitet që përçohet shumë bukur. Personalisht kam një preferencë të veçantë për këtë rol, më tingëllon shumë i besueshëm.

Ka të ngjarë dhe më vjen mirë ta dëgjoj, sepse këtë vlerësim e kam marrë nga shumë dashamirë të roleve të mia.

Në shumicën e roleve ti je një dashnor i zjarrtë dhe idealist: Romeo, Faust, Rodolfo, Verter, Alfredo, De Grijë e kështu me radhë. Para tri vitesh në operën Jenůfa të Janaçekut (Janáček)[14] u shfaqe në rolin e Shtevës (Števa), një dashnori egoist dhe emocionalisht krejt të zbrazët. Si përjetohet një zhvendosje kaq e fortë karakteriale në skenë?

Si sfidë vokale, aktoriale, madje edhe etike. Ta interpretosh pa e gjykuar në skenë një karakter të zbrazët, egoist, të paaftë për të dashuruar, krejt ndryshe nga dashnorët idealistë, me të cilët është më e lehtë të identifikohesh, por një karakter që është pjesë e së vërtetës njerëzore, është një performancë e vështirë, por pikërisht ajo ku ti rritesh si artist.

Dy rolet e tua nga Çajkovski (Tschaikowski), Lenski (Lenskij: Eugen Onegin)[15] dhe Vodëmo (Vaudémont: Jolanthe)[16] janë dy figura të ndjeshme, por me fate krejt të ndryshme: i pari vdes i zhgënjyer nga jeta dhe dashuria, i dyti rilind përmes dashurisë. Çfarë kërkon përçimi i “shpirtit rus”?

Unë mendoj shprehjen e një ndjeshmërie të skajshme për tragjedinë e brendshme dhe një ngjyrim të veçantë që shpreh dhembjen, pasionin dhe krenarinë e përmbajtur. Role të tilla, jo vetëm nga Çajkovski, por edhe nga kompozitorë të tjerë rusë, zgjojnë  shumë kërshëri profesionale tek unë.

Në diskun e fundit[17] ke përfshirë dhe arien In fernem Land (Në vendin e largët) nga Vagneri (Wagner)[18]. Është rrëfimi përfundimtar i Lohengrinit (Lohengrin) në aktin e 3-të, kur Elsa, gruaja që ai dashuron, thyen premtimin dhe e pyet për emrin dhe origjinën e tij. Zëri yt i ndritshëm i shkon kaq shumë për shtat kësaj arieje. Është ky rol një çapitje e kujdesshme për pakëz më shumë në këtë drejtim?

Pakëz, por mundësitë e mia në këtë drejtim janë të kufizuara, sado që mua më pëlqen shumë muzika e Vagnerit. Zërit tim ndoshta mund t’i shkonte dhe një Erik tek Hollandezi fluturues (Der fliegende Holländer)[19]. Unë mendoj që çapitje duhen bërë gjithmonë, por ato duhet të jenë të matura.

Tashmë koha që ke kaluar në Shqipëri pas çdo viti që lëmë pas bëhet më e vogël se ajo që ke kaluar jashtë saj. Sa kritik të bën kjo largësi në kohë?

Mjaft kritik, por mbetet gjithmonë një kritikë e bërë nga dashuria dhe me dashuri.

Duke të të falënderuar me gjithë zemër për kohën, a më lejon të të ftoj unë për këtë kafe?

Jo.

(Qeshëm të dy, sepse asnjëra nga përgjigjet e mëparshme të Saimirit nuk kishte qenë kaq e vendosur dhe e shpejtë.)

Një pyetje të fundit: kur do të jesh përsëri në Mynih?

Pas disa muajsh në rolin e Rodolfos tek La Bohème.

I gëzohem qysh tani solos tënde të mrekullueshme Che gelida manina (Sa e ftohtë kjo dorë).

Falemnderit, gjithashtu edhe për bashkëbisedimin.

(E shoqërova Saimirin deri në hyrjen e operës, ku ai kishte një pikëpjekje, dhe u ndamë si miq të vjetër.)

[1] Abbé Prévost: L’Histoire du chevalier Des Grieux et de Manon Lescaut, 1731.
[2] Jules Massenet: Werther, 1892.
[3] Charles Gounond: Faust, 1859.
[4] Hector Berlioz: La damnation de Faust, 1846.
[5] Në vitin 1972 Pavarotti vendosi një rekord legjendar në Metropolitan, New York me nëntë do-të e tij të famshme (Tonio: Ah! mes amis, quel jour de fête!, në operën La fille du regjiment, Gaetano Donizetti) https://www.youtube.com/watch?v=lu4-jaw8yKo (së fundmi më 04.05.25, 08:16).
[6] Tebaldo: I Capuleti e i Montecchi, Vincenco Bellini, 1830; Nemorino: L’Elisir d’Amore, Gaetano Donizetti, 1832; Sir Edgardo di Ravenswood: Lucia di Lammermoor, Gaetano Donizetti, 1835.
[7] Italienischer Sänger: Der Rosenkavalier, Richard Strauss, 1911.
[8] Charles Gounond: Roméo et Juliette, 1867.
[9] Tamino: Zauberflöte, Ferrando: Cosi fan tuttë; Idomeneo: Idomeneo; Tito: La Clemenza di Tito; Don Ottavio: Don Giovanni.
[10] Fenton: Falstaff, Duca di Mantova: Rigoletto, Riccardo: Un ballo in maschera, Alfredo: La Traviata, Gabriele Adorno: Simon Boccanegra, Don Carlo: Don Carlo, Rodolfo: Luisa Miller, Ernani: Ernani, Oronte: I Lombardi alla prima crociata, Macduff: Macbeth.
[11] Rodolfo: La Bohème, Pinkerton: Madama Butterfly, Ruggero: La Rondine, Rinuccio: Gianni Schicchi, Cavaradossi: Tosca, Des Grieux: Manon Lescaut.
[12] Georges Bizet: Carmen, 1875.
[13] Libreti i operës Les Contes d’Hoffmann (Tregimet e Hofmanit), kompozuar nga Jacques Offenbach (1819-1880), mbështetet në tri tregime të shkrimtarit gjerman E.T.A. Hoffmann (1776-1822), ndër më të rëndësishmit e romantizmit gjerman, me një aktivitet intelektual edhe si jurist, kritik muzikor, karikaturist, dirigjent dhe kompozitor. Në rolin e protagonistit Hofmani rrëfen tri histori dashurie të dështuara, dashurinë për Olimpian, një kukull mekanike, për Antonian, një këngëtare të brishtë që vdes nga dashuria për artin dhe dashurinë për kurtizanen mashtruese Xhuljetën. Në thelb të tri historitë janë përthyerje të dashurisë së jetës së tij, Stelës. Muza, që dëshiron ta shpëtojë artistin nga vuajtjet e dashurisë dhe ta kthejë te krijimtaria poetike, merr formën e mikut të tij besnik Niklausit. Portretizimi i artistit midis dëshirës për dashuri dhe përkushtimit ndaj artit e bën figurën e Hofmanit shumë interesante dhe komplekse.
[14] Leoš Janáček: Jenůfa, 1890.
[15] Pjotr Iljitsch Tschaikowski: Eugen Oniegin, 1879.
[16] Pjotr Iljitsch Tschaikowski: Jolanthe, 1892.
[17] https://www.saimirpirgu.com/
[18] Richard Wagner: Lohengrin, 1850.
[19] Richard Wagner: Der fliegende Holländer, 1843./ KultPlus.com

Eurodeputeti Reuten: Hiqni masat ndaj Kosovës, KE të përgatisë një opinionin për aplikimin e saj për anëtarësim

Posted on by KultPlus

Eurodeputeti holandez, Thjis Reuten, dje në Parlamentin Europian ka bërë thirrje për heqjen e masave ndaj Kosovës dhe ka kërkuar nga Komisioni Europian që të përgatisë një opinion për aplikimin e Kosovës për anëtarësim në Bashkimin Europian.

Ai tha se kjo mund të ndodhë edhe pa pranimin e Këshillit Europian, i cili ka përgjegjësinë për këtë, raporton Gazeta Express.

“Hiqni këto masa kufizuese, normalizoni marrëdhëniet ndërmjet të gjithë anëtarëve të BE-së dhe Kosovës, njihni atë dhe pranoni aplikimin. Dhe edhe pa pranimin e Këshillit, Komisioni tashmë mund të përgatisë opinionin për aplikimin e Kosovës”, tha ai.

Reuten tha se Kosova është një partner i BE-së, ndërsa akuzoi Këshillin e BE-së për bllokim të kërkesës së saj për anëtarësim.

“Kosova është një partner, që ndan vlerat dhe këndvështrimin tonë gjeopolitik. Megjithatë, Këshilli i BE-së vazhdon të bllokojë pranimin e thjeshtë të kërkesës për anëtarësim të këtij partneri. Kështu e trajtoni një partner?”.

Deputetët e Parlamentit Europian dje kanë miratuar një raport për Kosovën që inkurajon shtetin të bëjë reforma për të lëvizur drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian, por po ashtu kërkon që Prishtina dhe Beogradi të hapin një kapitull të ri në bisedimet për normalizim.

“Është e qartë që procesi integrues i Kosovës ka nevojë për një momentum të ri – na duhet një kapitull i ri i bisedimeve mes Prishtinës dhe Beogradit. Është jashtëzakonisht pozitive që të gjitha partitë e mëdha politike në Kosovë mbështesin fuqishëm integrimin në BE. E ardhmja e Kosovës është në familjen evropiane dhe ne do të punojmë së bashku në agjendën e reformave sepse çdo anëtarësim në të ardhmen duhet të bazohet në meritë”, ka thënë raportuesi për Kosovën në PE, Riho Terras.

Sipas eurodeputetëve, dialogu për normalizimin e raporteve mes Kosovës dhe Serbisë, “fatkeqësisht nuk ka prodhuar rezultatet e pritura”, teksa ata u kërkuan të dyja palëve që të zbatojnë marrëveshjet e Brukselit dhe Ohrit, përfshirë themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe dhe që Serbia të mos kundërshtojë anëtarësimin e Kosovës në organizata rajonale dhe ndërkombëtare./ KultPlus.com

Parlamenti Evropian miraton rezolutën për Kosovën

Posted on by KultPlus

Parlamenti Evropian ka miratuar rezolutën për Kosovën.Në këtë dokument kërkohet që dialogu me Serbinë të përmbyllet me një marrëveshje gjithëpërfshirëse.Një marrëveshje ligjërisht obliguese – e bazuar në njohjen e ndërsjellë.

Në të njëjtin dokument, kërkohet edhe heqja e masave të Bashkimit Evropian ndaj Kosovës.
Thuhet se Kosova i ka përmbushur kriteret për këtë.

Autori i draftit, eurodeputeti Riho Terras, i ka quajtur këto masa të padrejta dhe të panevojshme që nga fillimi.

“Ne kërkojmë heqjen e menjëhershme të masave ndëshkuese të Bashkimit Evropian. Ato kanë qenë të padrejta dhe të panevojshme që nga fillimi. BE-ja financon shumë projekte dhe programe të dizajnuara për të mbështetur axhendën evropiane në Kosovë. Kjo është arsyeja pse duhet t’i shfuqizojmë masat dhe ta lëmë Kosovën të përparojë me fondet që ofrojmë”, tha Riho Terras, raportues për Kosovën në Parlamentin Evropian.

Rezoluta përshëndet aplikimin e Kosovës për anëtarësim në Bashkimin Evropian. Mbështet anëtarësimin në Këshillin e Evropës dhe Partneritetin për Paqe të NATO-s. U bëhet thirrje pesë shteteve të BE-së që ende nuk e kanë njohur Kosovën – që ta njohin pavarësinë e saj.

Në dokument shprehet shqetësim për situatën e sigurisë në veri të vendit, veçanërisht pas sulmit në Banjskë dhe incidentit në kanalin Ibër–Lepenc.

Parlamenti shpreh keqardhje që Serbia ende nuk i ka ndjekur penalisht autorët e sulmit terrorist në Banjskë, duke përfshirë edhe Millan Radoiçiqin.

Paralelisht, Parlamenti Evropian ka miratuar edhe një Rezolutë për Serbinë ku Serbia kritikohet për lidhjet me Rusinë dhe për përpjekjet për destabilizim të rajonit.

Kërkohet që ndihma financiare për Serbinë të rishqyrtohet – nëse ajo vazhdon bashkëpunimin me Rusinë.

“Deklaratat e udhëheqësve serbë në lidhje me angazhimin e tyre formal ndaj integrimit evropian tingëllojnë vërtet jo bindëse. Ndërsa po planifikohet një udhëtim në Moskë dhe marrëveshje të reja energjetike me Rusinë këtë javë, nuk ka në horizont reforma të nevojshme që janë thelbësore për një rrugë të suksesshme evropiane. Në fund të ditës, anëtarësimi në Bashkim është para së gjithash përgjegjësi e shtetit anëtar, jo një alibi për të shmangur përgjegjësinë e vet për problemet e vendit”, tha Tonino Picula, raportues për Serbinë në Parlamentin Evropian.

Rezoluta kritikon edhe të ashtuquajturën “politikë përkëdhelëse” të Komisionit Evropian ndaj Serbisë dhe i bën thirrje Komisionit që të flasë me një gjuhë më të qartë ndaj Beogradit zyrtar./ rtk live/ KultPlus.com

Filmi dokumentar për gruan e vetme shofere në fshatrat e Likovës merr dritën jeshile për Sheffield DocFest

Posted on by KultPlus

Ibër Deari dhe Mirsad Abazi janë regjisorë të dokumentarit “Antigona” që në thelb ka gruan e vetme shofere të fshatrave të Likovës, e cila me furgonin e saj bën lidhjen e 11 fshatrave, shkruan KultPlus.

Por ky dokumentar tashmë është pranuar në një ndër festivalet më prestigjioze të filmave dokumentar, atë të Sheffield DocFest, e që për këtë arritje ka njoftuar vet regjisori Deari. KultPlus ju sjell të plotë njoftimin e tij.

Një grua, një taksi furgon dhe lidhja e 11 fshatrave të Likovës.

E vetmja grua që vozit taksi furgon në komunë, çdo ditë lidh njerëzit mes veti. Tash “Antigona” ka marrë rrugën më të gjatë drejt një prej festivaleve më të mëdha në botë për filma dokumentarë: Sheffield DocFest. ❤

Jemi shumë të lumtur të ndajmë me ju lajmin se filmi dokumentar “Antigona” është përzgjedhur zyrtarisht për të marrë pjesë në edicionin e këtij viti të Sheffield DocFest një ndër pesë festivalet më të mëdha dokumentare në botë, që mbahet çdo vit në Mbretërinë e Bashkuar dhe përfshin prodhime nga Netflix, BBC, ARTE, dhe National Geographic.

Film i perkrahur nga NNorth Macedonia Film Agencyi realizuar nga produksioni filmit LLumièreShkup me producent @Avdi Thaçi

në regji të Ibër Deari dhe Mirsad Abazi, drejtor fotografie Fejmi Daut muzike Darko Spasovski-Packikamera e dyte Fisnik HaliliSkenografi Ardian Kadriu

“Antigona” shkon në Sheffield bashkë me të edhe zëri i grave të fuqishme dhe të pavarura që udhëheqin vetë jetën dhe punën e tyre.

“Antigona” sjell portretin e vetmes grua shofer në komunën e Likovës një heroinë moderne që përmes drejtimit të furgonit, lidh 11 fshatra me njëri-tjetrin.

Një histori e thjeshtë, por jashtëzakonisht e fuqishme për forcën, durimin dhe rolin e grave në komunitetet rurale./ KultPlus.com

Ramadan Nishori: Dh*nimi, dita më e rëndë e jetës sime (VIDEO)

Posted on by KultPlus

Ramadan Nishori, burri që theu heshtjen për përjetimet e tij gjatë luftës do të mbetet si burri i parë që pranoi publikisht për dh*nimin që i është bërë nga forcat serbe përgjatë luftës në Kosovë.

Në luftën e fundit në Kosovë, numërohen të jenë rreth 20 mijë viktima të dh*nës seksuale, e Ramadani është burri i parë që ka folë për përjetimin e tij të rëndë, e që edhe në rrëfimin e tij me gazetarin Milot Hasimja ai thotë se ajo ditë mbetet si dita më e rëndë në jetën e tij.

KultPlus ju sjell intervistën e Ramadan Nishorit të realizuar nga Milot Hasimja./ KultPlus.com

Ornela Sinameta: “Kësulëkuqja për të rritur”, një përrallë që të përplas me realitetin

Posted on by KultPlus

Ornela Sinameta

Eseja e mëposhtme është shkruar nga studentja Ornela Sinameta, bazuar mbi romanin “Kësulëkuqja, përrallë për të rritur”, për të zbërthyer përmasat postmoderniste të tij dhe për të reflektuar mbi transformimin e një përralle fëmijësh në një rrëfim tronditës për realitetin e dhunës dhe përdhunimit.

Përgjatë përkundjes në procesin e leximit të “Kësulëkuqja, përrallë për të rritur”, të ndodh ta gjesh veten shpesh të mbërthyer në grackat e shkapërcimit të kufijve midis fiction-it dhe jo fiction-it. Ndonëse është një roman që të mban pezull gjer në mbarim të tij, nuk mund të thuhet se është lehtësisht i përtypshëm nga çdo kategori lexuesish. Në vepër dallon veçan nga tiparet e tjera defamiljarizimi, pra paraqitja e së panjohurës si e njohur. Të duket sikur e njeh fund e krye përrallën e Kësulëkuqes, mirëpo, kur vihesh përballë me të, variantet e shumta dhe interpretimet që i janë bërë prej studiuesish të ndryshëm, disa prej të cilëve përmenden edhe në vepër (Maria Tatar, Paul Delarue, Charles Perrault) (1) , kupton një të vërtetë të hidhur: që realiteti i fëmijëve nuk na qenka aq i pastër sa e kishe pandehur.  

Megjithatë, kjo është vetëm maja e ajsbergut të strukturës narrative të romanit. Në bazën e këtij ajsbergu qëndron konceptimi mbi fenomenin e përdhunimit, në luftën e zhvilluar në vitet e përgjakshme 1998-’99 në Kosovë sidomos. Përmes gjuhës ironike, hera-herës përplasesh me një realitet të pazakontë; ti pret të të shpalohet një variant romantik i përrallës, ashtu siç aludohet në titull, por në vend të kësaj, vihesh para një historie të errët dhe destabilizuese. Përralla e Kësulëkuqes, e cila në rrënjën e saj kishte pasur një histori përdhunimi, përvijohet në tri nivele në roman: 

1. Varianti i vjetër: historia e përdhunimit të një vajze para njëmijë vjetësh në Francë. “Kësulëkuqja para se të bëhej përrallë për fëmijë ishte histori për të rritur. E tregonin fshatarët francezë. Argëtoheshin me një histori përdhunimi, ose thjesht me një histori erotike, meqë shumë interpretues thonë se Kësulëkuqja e lejon veten qëllimisht të joshet nga Ujku, dhe kështu, duke ba dashni me të, kalon nga faza e adoleshencës në fazën e pjekurisë. […] Bile, krejt në fillim, antagonisti nuk ishte krejt ujk, po një njeri-ujk, lykantropos, ose werewolf.” (2)

2. Varianti aktual: Përshtatja në përrallën për fëmijë që njohim sot. 

3. Varianti i ri: Përralla nga e ardhmja. 

“NA ISHTE NJËHERË një vajzë e vogël që mbante kësulë të kuqe, dhe që të gjithë e thërrisnin Kësulëkuqe. Një ditë gjyshja i tregoi që burri dhe gruaja që e rritën nuk ishin prindërit e saj, të cilët i kishte ngrënë një përbindësh i madh. Atë natë, ajo pa pyetur askënd, kishte marrë një shportë me verë dhe keksa, kishte bërë rrotull dyshekun, e kishte vënë në shpinë dhe kishte shkuar te shpella e Ujkut, i cili para ca kohe ishte ligë, por s’ishte i lig. Ata hëngrën keksat, pinë verën, qeshën, vallëzuan së bashku dhe folën për ujq e për gjyshe. […] (3)

Si një vepër përfaqësuese e letërsisë postmoderniste, “Kësulëkuqja” është bartëse e një veçorie tepër të rëndësishme: ka vend leximi për të gjitha kategoritë e lexuesve. Dikush mund të mjaftohet me rikonceptimin e përrallës, me historinë e dashurisë mes Maksit dhe Loritës, dikush mund t’i mbivendosë kësaj të fundit edhe dramën kolektive të historive të përdhunimeve gjatë luftës, e dikush tjetër mund të thellohet deri në trajtesat e inter dhe intratekstualitetit, parimit të brikolazhit, invarianteve të përrallave të tjera, të cilat nganjëherë përzihen me njëra-tjetrën (Borëbardha-Kësulëkuqja-Kapuçkuqi-E Bukura dhe Bisha). 

Përgjatë leximit arrin të shquash edhe nota autobiografike, veçanërisht në konceptimin e rolit të shkrimtarit-dramaturgut. Identifikimi me Ujkun, tjetërmendsin, të veçuarin nga turma e tejmbushur me të ngjashëm, është tipar karakterizues të cilin nuk e hasim vetëm te “Kësulëkuqja, përrallë për të rritur”, por edhe tek “Ulurima e ujkut”.Shkrirja e së vërtetës, pra non-fiction me fiction-in, siç u cek më sipër, është një shkapërcim i kufijve që përkthehet në mëdyshje nga pala lexuese, ngase i bashkëngjitet edhe refuzimi i një të vërtete absolute, duke qenë se qëllimi kryesor duket të jetë paraqitja e një bote ku nuk ka një të vërtetë të vetme dhe gjithçka është relative dhe e diskutueshme. 

Sa i përket themelit konceptual mbi të cilin ngrihet gjithë struktura narrative, përdhunimit, ky i fundit nuk paraqitet vetëm si akt fizik dhune, por si simbol i pushtetit dhe nënshtrimit të një populli të tërë, pa përkatësi gjinore dhe moshore. Zëri rrëfimtar i referohet përdhunimit si një formë shtetërore e manifestimit të dhunës, e cila prodhon vazhdimisht abuzim dhe bartet në formën e traumës kolektive në çdo individ të shoqërisë, qoftë ai viktimë e drejtpërdrejtë e tij, ose jo. Ky është rasti i Loritës: ajo është gjithnjë e mbërthyer në prangat e pasigurisë dhe krizës, dhe e lidh pa vetëdije ekzistencën e vet me Ujkun. Kjo për shkak se tek ajo është e ngulitur trauma e lindur nga të qenit produkt i një përdhunimi. Në ADN-në e saj është bartëse e pasojave të tij, gjë që reflektohet edhe në gjendjen dhe sjelljet e saj psiko-somatike në të tashmen. Ky është një konceptim i ngjashëm me kujtesën dhe traumën kolektive të brezave post-diktatoriale në Shqipëri. Gjurmët e komunizmit dallohen edhe në qenien tonë, sado që ne nuk e kemi përjetuar për së gjalli atë periudhë. Kështu edhe Lorita është bartëse e një pasoje që nuk e ka hequr drejtpërdrejt në trupin e vet. 

Prandaj “Kësulëkuqja” nuk është thjesht një përrallë për të rritur, ajo është një jehonë e një realiteti të errët, një kërcënimi dhe shtypjeje të vazhdueshme etnike, që nuk mund të lihet kurrsesi në hije./ KultPlus.com

Adrian Paci ka realizuar videoklipin e këngës “Zjerm”, një prurje e jashtëzakonshme (VIDEO)

Posted on by KultPlus

“Zjerm”, kënga fitues e Shqipërisë për Eurovision 2025 e sjell nga “Shkodra Elektronike” po konsiderohet një ndër këngët favorite të këtij edicioni, shkruan KultPlus.

Me tekst të veçantë e me performancë të jashtëzakonshme nga Beatrice Gjergji e Kole Laca, kjo këngë po sjell shumë emocione për audiencën e gjerë, ku sipas sondazheve po renditet në mes dhjetëshes më të mirë të këtij edicioni, konkretisht me vendin e pestë.

Dhe krejt këtij shkëlqimi i është bashkuar edhe një videoklip tjetër, i realizuar nga artisti i njohur Adrian Paci, e që tashmë është lansuar në YouTube.

KultPlus ju sjell këtë realizim për të parë më afër se për çfarë pune bëhet fjale./ KultPlus.com

Solidariteti si Rezistencë

Posted on by KultPlus

Afrim Demiri

Fotografitë: Kushtrim Haxha

Mbrëmë në Galerinë e arteve në Gjilan, para artdashësve, ku ishte i pranishëm edhe kryetari i kësaj komune Alban Hyseni,  u hap ekspozita „Solidariteti si Rezistencë“ e piktorit Mentor Berisha. U ekspozuan  punimet e ciklit të  fundit të frymëzuar nga Falja e Gjaqeve,  në shenjë të përvjetorit të 35-të të Aksionit për Pajtimin e Gjaqeve gjatë vitit 1990 në Kosovë. Ky cikël pikturash shpalos rolin e këtij aksioni dhe të tubimeve masive si subjekte politike dhe rezistuese gjatë një prej periudhave më të ndjeshme dhe transformuese në historinë e Kosovës.

“Në qendër të këtyre punimeve qëndron figura e një kolektivi aktiv e me përmasa masive, i cili bëhet dëshmitar dhe bartës i vullnetit për ndryshim. Solidariteti qytetar, në veprat e Berishës, shfaqet përmes ngjyrave, shtresimeve dhe motivit të karvanëve në lëvizje, ku pjesëmarrësit udhëhiqen nga dëshira e thellë për falje dhe vetëdijesim, duke u bërë pjesë e një lëvizjeje popullore që sfidon rendin e vjetër të izolimit dhe gjakmarrjes”, theksonte kuratori i kësa ekspozite Alban Beqiraj, në katalogun e saj. Beqiraj kishte veçuar se “Përmes një qasjeje ekspresioniste, piktori Berisha përdor teknikën spachtel dhe stilin alla prima, për të krijuar tekstura të trasha që ngjajnë me skulptura të ngritura mbi sipërfaqen e kanavacës – një proces që u jep veprave thellësi emocionale dhe plastike”.

Ekspozita përpos dhjetra pikturave u përcollë edhe me efekte dramatike të dritave, të muzikës dhe të instalacionit duke krijuar një hapësirë të rrallë ku vizitori kthehej në kujtesën e atyre ngjarjeve me plot emocion.” Dritat dhe ngjyrat e shtresuara përçojnë tensionin e çastit, dinamizmin e aksionit dhe gjallërinë e përbashkët që ngjizet në to. Kjo ekspozitë nuk është vetëm një kujtesë vizuale për të kaluarën, por edhe një formë alternative e eksplorimit dhe reflektimit mbi të”, përmbyllej fjala e kuratorit Beqiraj. Drejtori i DKRS-së Kushtrim Zeqiri, falënderoi autorin Mentor Berisha që kishte zgjedhur Gjilanin për ta hapur këtë ekspozitë, kurse drejtori i Galetisë së arteve Din Azizi, shpalli të hapur ekspozitën./ KultPlus.com

Projekti i ri i financuar nga Bashkimi Evropian përdor artin dhe kulturën për të promovuar përfshirjen sociale në mbarë Kosovën

Posted on by KultPlus

Prishtinë, Kosovë – Një nismë e re e titulluar Iniciativa e Barabar (shkon) në komunitet, e cila është lansuar zyrtarisht këtë muaj, synon të shfrytëzojë fuqinë e artit dhe kulturës për të promovuar përfshirjen, kohezionin dhe pjesëmarrjen demokratike në mbarë Kosovën.

Financuar nga Bashkimi Evropian dhe udhëhequr nga Integra në partneritet me Qendrën për Veprime Afirmative Sociale (CASA), projekti dyvjeçar do të mbështesë organizatat e shoqërisë civile (OSHC) me bazë në komunitet, gratë artiste dhe aktiviste dhe punonjësit lokal të kulturës për të udhëhequr përgjigjet kreative ndaj disa prej sfidave sociale më urgjente të Kosovës.

“Duke krijuar hapësirë për zërat e nismave me bazë në komunitet, veçanërisht grave dhe komuniteteve e nënpërfaqësuara, ndërtojmë një platformë për dialog, kreativitet dhe ndryshim civil”.

Në qendër të nismës është Rrjeti Barabar në Komunitet (BGN), një kornizë e re bashkëpunimi që do të bashkojë së paku 15 OSHC-të me bazë në komunitet dhe 10 artiste nga e gjithë Kosova. Nëpërmjet trajnimeve të përshtatura, nën-granteve dhe ngjarjeve bashkëpunuese, anëtarët e BGN do të zbatojnë nismat lokale dhe do të kontribuojnë në zhvillimin e politikave kombëtare, veçanërisht në fushat që lidhen me përfshirjen sociale, pjesëmarrjen kulturore, drejtësinë tranzicionale dhe barazinë gjinore.

Projekti BIG bazohet në mësimet e nxjerra nga Qendra Barabar në Prishtinë, një hab kulturor ndëretnik i nisur në vitin 2023. Ky projekt e zgjeron këtë model përtej kryeqytetit dhe në komunitetet lokale, duke ofruar mbështetje për ata që tashmë janë duke punuar në vijën e parë të përfshirjes dhe angazhimit qytetar.

“Arti dhe kultura nuk janë vetëm shprehje, ato janë mjete për shërim, fuqizim dhe ndryshim politikash”

Materialet informuese publike, duke përfshirë një broshurë dhe njoftime e ardhshme për aktivitetet e radhës, janë në dispozicion në faqet e internetit dhe kanalet e mediave sociale të partnerëve të projektit./ KultPlus.com

Dy libra të Alesia Balliut në Prishtinë, takimi me autoren në KultPlus Caffe Gallery

Posted on by KultPlus

Autorja Alesia Balliu do të vjen edhe në Prishtinë, pas promovimit të librave të saj në Tiranë, shkruan KultPlus.

Takimi me autoren do të mbahet në KultPlus Caffe Gallery, takim që do të mbahet më 5 maj prej orës 17:00. Libri i parë që është botuar nga Alesia Balliu është “Tabula Rasa:Paqëndrueshmëria e Institucioneve Shqiptare”, libër që konfirmon përvojën jetësore të qytetarëve shqiptarë, por edhe intuitën e intelektualëve në tranzicionin e tejzgjatur të vendit tonë.

Kurse libri “White Leviathan”, botuar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës me shtëpinë botuese NOVA hulumton ndërthurjen komplekse të kokainës, politikës shqiptare dhe rrjetave ndërkombëtare të trafikut të drogave, ndikimin e rrezikshëm të Mafias së Kokainës në politikën shqiptare dhe hedh dritë mbi raste të rëndësishme të ndërveprimit mes figurave të njohura politike dhe rrjeteve të trafikut të drogave.

Takimi është i hapur dhe ju ftojmë që të jeni pjesë e këtij takimi ku do të keni rast edhe të bashkëbisedimit me autoren./ KultPlus.com

Këngëtarja dhe kompozitorja Elina Duni merr Çmimin Zviceran të Xhazit 2025

Posted on by KultPlus

Elina Duni, duket se është e përkëdhelura e kritikës, ndaj edhe përherë e më tepër, me zërin e saj po pushton skenat dhe sallat e mëdha evropiane të Jazz-it.

Këngëtarja dhe kompozitorja zvicerano-shqiptare Elina Duni do të nderohet me Çmimin Zviceran të Xhazit të këtij viti.

Një çmim i dedikuar figurave kryesore të xhazit zviceran, do t’i jepet këtë vit këngëtares dhe kompozitores Elina Duni.

Ceremonia e ndarjes së çmimeve do të mbahet më 28 qershor, përpara koncertit në Festivalin e Xhazit Ascona të këtij viti.

Një artiste me një zë intensiv dhe të rafinuar, sot nën kontratë me shtëpinë diskografike prestigjioze ECM Records , Elina Duni është vlerësuar “për talentin dhe aftësinë e saj të jashtëzakonshme për të krijuar një gjuhë muzikore poetike dhe emocionale, duke kombinuar me ndjeshmëri xhazin dhe muzikën tradicionale të atdheut të saj“.

Mediat zvicerane shkruajnë se, si Elina Duni ka “arritur të ripërtërijë gjuhën e xhazit, duke frymëzuar një brez të tërë muzikantësh të rinj me të cilët ajo ka bashkëpunuar shpesh”.

E lindur në Tiranë në vitin 1981 në një familje artistësh, Elina Duni filloi të performonte vetëm pesë vjeç për Radio Televizionin Shqiptar.

Pas rënies së regjimit komunist, u zhvendos me nënën e saj në Gjenevë, ku studioi piano klasike përpara se t’i përkushtohej xhazit.

Në Hochschule der Künste në Bernë ajo përsosi arsimimin e saj, duke u fokusuar në kompozimin dhe improvizimin.

Ishte në ato vite që ajo themeloi Kuartetin Elina Duni me Colin Vallon (piano), Patrice Moret (bas kontra) dhe Norbert Pfammatter (bateri), duke i dhënë jetë një projekti të aftë për të bashkuar xhazin me tingujt sugjestivë të folkut ballkanik.

Viti 2012 shënoi kalimin në ECM Records, me të cilin ajo publikoi dy albume që morën vlerësime kritike nga Evropa: Matanë Malit (2012) dhe Dallëndyshe (2015). Në vitin 2017 filloi një bashkëpunim të ri me kitaristin Rob Luft, me të cilin regjistroi albumin “Partir” (2018), një album në të cilin ajo performon edhe si multi-instrumentalist.

Çmimi Zviceran i Xhazit është dhënë që nga viti 2007.

Fituesit e mëparshëm përfshijnë Orkestrën Zvicerane të Xhazit, Christoph Grab dhe Othella Dallas.

Festivali i Xhazit Ascona zhvillohet këtë vit nga 25 deri më 5 korrik. rtsh.al/ KultPlus.com