Autor: Kult Plus

Fjalimi i rrallë i Gjergj Kastriotit-Skënderbeu

Posted on by Kult Plus

Ai lindi në vitin 1405 dhe ishte fëmija i parafundit në familjen me shumë fëmijë të Gjonit e të Vojsavës. Këta kishin katër djem (Stanishën, Reposhin, Konstandinin e Gjergjin) dhe pesë vajza (Marën, Jellën, Angjelinën, Vlajkën e Mamicën).

Kur lindi Gjergji, i ati Gjon Kastrioti, ishte sundimtar i një shteti të rëndësishëm, që shtrihej së paku nga rrethinat e Prizrenit e të Tetovës në lindje, deri në detin Adriatik në perëndim. Qendra administrative e tij duhet të ketë qenë Prizreni. Për ditën e vdekjes së Gjerg Kastriotit ka shumë legjenda dhe pak burime historike serioze.

Gjithsesi studiuesi i kësaj periudhe veçanërisht i jetës së Skënderbeut, Aurenc Bebja që jeton dhe punon prej vitesh në Francë ka mundur të zbulojë vitin e shkuar, një tekst të botuar 238 vite më parë në Gjermani ku përshkruhen fjalët e fundit të Gjergj Kastriotit në shtratin e vdekjes.

Fjalimi i më poshtëm është marrë nga libri i autorit Stephan Zannowich, me titullin “Le Grand Castriotto d’Albanie, Histoire”. Teksti prej 131 faqesh është botuar në vitin 1779 nga shtëpia botuese J. J.Kesler, Frankfurt.

Gjergj Kastrioti, i sëmurë, nuk mund ti shmangej vdekjes dhe për këtë arsye fton në vatrën e tij princat, ambasadorët, gjeneralët, dhe drejtuesit kryesorë të vendit që tu lë amanetet e fundit ashtu siç i ka hije një luftëtari të madh. Para se heroi ynë të fillonte fjalimin, urdhëron që djali i tij i vetëm, Gjoni, asokohe dhjetë vjeç, të ndodhej mes të ftuarve.

Fjalimin e Princit të Matit dhe mbretit të shqiptarëve e gjejmë në faqet 70 – 89 të librit, i shkruar në gjuhën frënge. Sipas autorit të veprës, ja si është shprehur Gjergj Kastrioti:

“Jam në prag të varrit. Po ju lë një mbretëri me forca të afta për ta mbrojtur, por me një pasardhës të paaftë nga mosha për ta drejtuar. Megjithatë, në qoftë se në të ardhmen ju bëheni trima dhe të virtytshëm, ju mund të përballoni të gjitha sulmet e armiqve tuaj.

Nuk është sipërfaqja e vendit ajo që bën një fron të respektueshëm, por aftësia e atij që ulet mbi të. Në qoftë se ju jeni i djallëzuar, shërbëtor i ministrave tuaj, dhe naiv i lajkave të oborrtarëve tuaj, atëherë asgjë nuk do të jetë më e lehtë sesa përmbysja nga maja më e lartë ku ju ndodheni.

Duhet të jetë virtyti themel i fronit. Virtyti nuk është fantazi. Ndoshta do ju a thonë një ditë, por mos harroni se ai që do ju a thotë, është një tradhtar, një dinak, që për të mbretëruar në vendin tuaj, do ju sugjerojë maksima të rreme, të cilat herët a vonë do të shkaktojnë përmbysjen tuaj.

Duke pasur virtytin si udhërrëfyes, lajkatarët dhe të pabesët do të largohen prej jush…Të virtytshëm, ju mund të mbani lehtë perandorinë që po ju lë të tronditur nga lufta e vazhdueshme ; ta përforconi, ta rimëkëmbni nëpërmjet pushimit dhe qetësisë…

Krijoni vendshkrime të pacensuruara në të gjithë sipërfaqen e mbretërisë ku mund të publikohen të gjitha padrejtësitë dhe dhuna që mund të ushtrohen nga drejtuesit e krahinave tuaja. Bëni këtë edhe për miqtë apo familjarët e tyre që jetojnë në oborrin tuaj, të cilët i fshehin këto shkelje apo i përdorin nën pretekstin e drejtësisë dhe të domosdoshmërisë.

Shqyrtoni gjithçka nga ju vetë, dhe nëse magjistrati, ushtari apo kleriku janë mashtrues dhe të padrejtë, atëherë pa mëshirë varini në shtyllë në vendin e krimit : ju do të vini re se pasardhësi i tij do të bëhet i drejtë dhe i njerëzishëm…Kur sapo të keni marrë drejtimin e pushtetit, ju do të kujdeseni për Drejtësinë, e cila është themeli i të gjitha virtyteve.

Ju do të mbroni artizanët, si njerëzit më të dobishëm të zonave të pushtetit tuaj, dhe do të parandaloni shtypjen e tyre nga pasanikët. Krenaria dhe luksi i bën pasanikët të pandjeshëm ndaj fatkeqësive të varfërve, të cilët nuk kanë as tituj (grada) e as mbështetje.

Duhet të jeni të butë dhe të dashur me njerëzit tuaj ; dukuni shpesh mes tyre, bisedoni me ta, pyesni ata nëse dëshirat tuaja për drejtësi janë ekzekutuar nga ministrat tuaj.

Princi që qëndron i mbyllur me oborrtarët e tij shikohet nga populli i tij si armik dhe tiran…Dëgjoni ankesat dhe kërkesat e popullit tuaj me qetësi sa që ti frymëzoni besim atij për t’ju ndihmuar të korrigjoni abuzimet dhe fatkeqësitë e shtetit.

Kujdesuni që Kombi juaj të rritet nëpërmjet fesë katolike, por mos persekutoni asnjeri që ta ndjekë atë me detyrim. Dielli, që është shëmbëllimi i Perëndisë, shkëlqen pa dallim për turkun ashtu si për të krishterin.

Kushdo që këshillon për të luftuar për hir të Perëndisë është një mashtrues i cili dëshiron të sakrifikojë të vërtetën për interesat e tij. Zoti është i fuqishëm, ai mund të bëjë gjithçka vetë, pa ndihmën e askujt…Në qoftë se fati ju bën endacak, të varfër apo nevojtar kurrë mos e ndryshoni fenë për interes…Mbyllini që në origjinë mosmarrëveshjet e teologëve dhe hipokritëve, të cilat janë më të rrezikshmet për lumturinë e një shteti. Kemi parë perandoritë më të lulëzuara të përçahen dhe të tronditen nga këta fanatikë…

Shihni Perandorinë e Konstandinit të rrënuar nga Muhamedi, dhe princin Jean Paléologue (Gjon Paleologu) i shkelur nga kuajt e Arabëve. Ai ishte supersticioz, priftërinjtë e tij ambiciozë dhe injorantë, oborrtarët e tij të rremë dhe të shthurur nga luksi, dhe tani princi, priftërinjtë dhe oborrtarët kanë vdekur dhe po vdesin në skllavëri.

Nëse keni fat të mjaftueshëm për të pasur filozofë në vendqeverisjet tuaja, të cilët janë të ndriçuar nga drita e arsyes dhe jo nga sistemet e rreme, le të shkruajnë në paqe dhe të reagojnë ndaj paragjykimeve dhe makinacioneve të kujtdo që flet në emër të
Zotit me qëllim për të heshtur mbretin dhe drejtësinë. Ju do t’i mbroni ata kundra zellit të tepruar të drejtuesve hipokritë duke i shpërblyer me vende pune në gjykatat dhe oborret tuaja.

Kur të ju flasin keq për dikë, ju do ta dëgjoni me gjysmë veshi… Ju do të jeni të sjellshëm me të gjithë shtresat popullore. Si arsye e dallimit të gradës që do të keni së shpejti në shoqëri, ju duhet të dalloheni nga të tjerët nëpërmjet bujarisë, i cili është karakteri dallues i princave. Një monark, edhe i varfër, duhet të jetë bujar…

Mbroni meritën dhe shpërblejeni atë kudo që ajo ndodhet. Mirësia duhet të shoqërohet me një zemër bujare. Njeriu ndërton tempuj, ngre altarë për Zotin falë mirësisë së tij. Evitoni për gjithmonë shekullit, rrethit dhe racës tuaj turpin për të pasur njerëz të dëshpëruar nga mizoria, krenaria apo injoranca juaj. Mos harroni se njeriu lind për lumturinë e njëri-tjetrit…

Armatosuni nga guximi dhe vendosmëria në mjerim, me maturi në mirëqenie. Mos u zhytuni në përtaci, ajo është nëna e të gjitha veseve…Mos mbyllni sytë ndaj fqinjëve dhe traktateve të tyre : ata do të presin momentin kur ju do të jeni të brishtë për t’ju akuzuar dhe do të pohojnë pretendime të rreme mbi trashëgiminë që po ju lë. Mos përdorni spiunë për të ditur se çfarë thonë njerëzit në lidhje me administrimin tuaj. Bëni punën tuaj ashtu si duhet, njerëzia le të flasin dhe të shkruajë çfarë të dëshirojë…

Ti jepet mundësia gjithsecilit prej rrethit tuaj që të ju shkruajë ; Ju do të punësoni sekretarët tuaj që të përgjigjen për çështje të ndryshme ose publike, por sekretet e shtetit duhen të mbeten mes jush…

Mos përbuzni askënd ; më i vogli dhe më i varfëri mund të ju rrëzojë, ashtu si dhe mund të ju ndihmojë me këshillat dhe kurajon e tij.

Jeni të durueshëm në çështjet e luftës, të patrembur në rreziqe, të butë dhe humanë, kurrë mizorë dhe gjaknxehtë. Fshihni dhimbjen që fatkeqësitë tuaja mund të ju shkaktojnë. Armiqtë tuaj do të jenë gjithmonë të gatshëm të ju fyejnë për fatkeqësitë, dhe ministrat të ju tradhtojnë. Ftoni mes jush të huaj të arsimuar duke u dhënë një rol këshilltari edhe në rast kur ata nuk janë fisnikë e të pasur. Kompetencat që i akordohen fisnikërisë janë prodhim i politikës. Ju mund të përdorni fisnikët si të dëshironi. Pasanikët injorantë do t’i ledhatoni, kështu do të kurseni pasurinë tuaj për mirëmbajtjen e ushtrisë, dhe do të keni një oborr të shkëlqyeshëm falë krenarëve por dhe budallenjve, që nuk kanë asnjë lloj virtyti përveçse floririt.

Mos jeni të ndrojtur ndaj ndjenjave tuaja. Deklaroni haptazi oborrtarëve tuaj, se ai që do të ju gënjejë dhe do të ju dërgojë në rrugën e gabuar në administrim, pa asnjë falje do të varet në shtyllë.

Poetëve që do të ju thurin vargje, për të ju bindur se jeni më i madhi, më bujari, më i mrekullueshmi, luftëtari më i madh ndër të gjithë mbretërit, u dërgoni në këmbim një copë letër, bojë dhe një pendë nga një oborrtar i panjohur, me urdhrin për të dëshmuar të vërtetën e asaj që shkruajnë, dhe në qoftë se nuk mund të bëjnë një gjë të tillë, të kufizojnë veten në dhënien e këshillave, duke u lënë të kuptohet së nëse vazhdojnë të shkruajnë marrëzira të tilla të rrezikshme, ata do të mbyten nga vetë ju si person i shenjtë i të vërtetës.

Kujdesuni që të keni gjithmonë ushtarë të mirë dhe të disiplinuar ; që ushtarët tuaj të mos bëhen përtacë, ti stërvitni dhe ti trajtoni jo si skllevër por si shokët tuaj. Kur të jeni në luftë, ju do të udhëhiqni ushtrinë si gjeneral dhe në betejë do të luftoni si ushtar. Emri i mbretit është një titull shumë i nderuar, por ky titull ka peshë të madhe dhe detyra të vështira për të realizuar. Kryesorja është të pranohesh dhe të respektohesh në rrethin tënd. Zoti nuk ka dhënë fuqinë supreme për të na zhytur në qullësi, për që të jemi mbrojtës të çështjes publike. Për një zemër të butë dhe një shpirt të virtytshëm, mirëqenia e përgjithshme e popullit tënd është kënaqësia më e madhe që mund të përjetohet. Neglizhenca dhe një lloj mirësie që e thërrasim « mendjelehtësia e një princi », u shkaktojnë dëme njerëzve ; dhe ju e dini se roli i mbretit është t’i mbrojë

Dëboni larg jush astrologët gjykatës dhe kimistët prodhues ari dhe diamantesh. Një princ është gjithmonë i pasur, kur ai është i mençur dhe i lartësuar shpirtërisht.

Emri juaj do të jetë i shkruar në një pllakë prej mermeri të bardhë me shkronja të zeza mbi dyert e kështjellave tuaja të destinuara për të burgosurit. Mjerim për guvernatorin që i fshehu mbretit pafajësinë, që përkeqësoi nga koprracia dhe zelli i tij dënimin e fajtorëve…

Mbroni njerëzit e dashur dhe të mirë, ndëshkoni shpirtrat e këqij. Jeni të ndjeshëm ndaj lëndimit, por akoma dhe më shumë ndaj shërbimit të popullit tuaj dhe miqësisë të njerëzve të ngjashëm me ju.

Pika kulmore e një lufte është çorientuese, duhet ndjerë pasiguria (rreziku). Atëherë kujdesi dhe guximi do të ju shërbejnë më mirë se sa pasuria. Duhet të dish të fitosh, por mos harroni se edhe mund të mposhtesh. Sfidoni veten tuaj : mos e humbisni toruan nga zemërimi, sepse atëherë i thjeshti bëhet i keq dhe mbreti një përbindësh…

Mos harroni se politika turke është për të mbjellë përçarje mes princave të krishterë ; e gjithë madhështia e tyre gjendet në këtë politikë të shkëlqyeshme, e cila bën me shumë pushtime sesa armët e tyre. Së fundi, në qoftë se jeni xheloz se po ju lë një trashëgimtar që ju pengon për të marrë fronin, mos harroni se kam qenë babai juaj, dhe shpatën do e përdorni vetëm për të rrëzuar armikun.

Ju do të keni lidhje të shumta me oborrin e Romës, që unë kam qenë deri tani mbështetës dhe mbrojtës. Interesat e mia më kanë detyruar të përshtat politikën time me të sajën. Rrethanat në të cilat jam gjetur veten nuk më kanë lejuar të luftoj uzurpimet turke dhe pretendimet e papës.
Për të mirën e krahinave të mia kam qenë gjithmonë i lumtur me veprimet që kam ndërmarrë. Roma është fodulle vetëm me princat e dështuar. Roma, duke më pasur frikë, më ka bërë gjithmonë lajka.

Ajo ndryshon maksimat dhe pozicionet sipas rasteve, por frika se humb tokat e saj ndaj sulmeve të Muhamedit, e ka detyruar atë të qëndrojë modeste ndaj meje, duke më njohur të gjitha të drejtat, titujt, dhe zotërimet e realizuara gjatë betejave të mia. Papët nuk kanë arritur kurrë të manipulojnë një ushtar të vjetër si unë, por nuk do të hezitojnë të bëjnë një gjë të tillë ndaj jush si arsye e moshës së re dhe mungesës së eksperiencës për të qeverisur, për të shërbyer.
Mos harroni, se me praktikat e shumta që ata përdorin për të arritur qëllimet e tyre, më e forta, është rrëfimi. Por është e lehtë ta kuptoni : kur prifti do të dojë të dijë më shumë sesa mëkatet tuaja, kthejeni si një mashtrues në vendin e tij, dhe dënojeni si të tillë, që të shërbejë si shembull për pasardhësin e tij.

…Megjithatë, është shumë e rrezikshme të kundërshtosh hapur Papën, këtë idhull të madh të fesë sonë. Ai është një njeri si të tjerët, me pasionet dhe dobësitë e tij… Nëse Papa ju dërgon faljet, reliket, bekimet, merrni ato me respekt, dhe i nderoni me njerëzit tuaj duke e dhënë ju shembullin kryesor… Por në qoftë se Papa përpiqet të rrisë numrin e priftërinjve dhe murgjve për të nxjerrë para nga krahinat tuaja…ose ju nxit që të hapni luftëra në emër të Zotit, rrufeja hakmarrëse qëlloftë mbi ju dhe pasardhësit tuaj në rast pranimi.

Zoti hakmerret ndaj fyersve të tij, pra nuk ka nevojë për ndihmën e njeriut. Mos kërcënoni Romën, kur ajo nuk ju kërcënon. Por shpallni luftë ndaj kujtdo që mundohet të prishë harenë e popullit, dhe legjitimitetin e fronit.

Ju do të ndaloni çdo banor i cili ndodhet nën qeverisjen tuaj, që të mos bëhet as prift e as murg pa arritur moshën dyzet vjeçare. Për tu ushqyer nga puna e të tjerëve, duhet më parë që njeriu (mashkulli) të ketë kontribuar në mbështetjen e komunitetit, prej të cilit dëshiron të ndahet për të shijuar jetën e tij…

Këta priftërinj dhe murgj duhet të ju ndihmojnë të mbroni kombin në kohë lufte, sepse në kohë paqeje po ky komb i ushqen pa i përdorur.

Nëse Papa kundërshton, bindeni atë me butësi, dhe vetëm në qoftë se është e nevojshme përdorni shpatën… Një politikë e tillë do të ju pajtojë me dashurinë atërore të pasardhësve të tij, dhe do të bëheni shembull dhe lider për të gjithë mbretërit, të cilët frikacakë, të dobët, injorantë, budallenj, u uzurpohet nga Papa dhe ministrat e tyre, fuqia që Zoti u ka dhënë për të përhapur lumturinë e Kombeve, ku ata duhet të jenë zotërit dhe etërit./ KultPlus.com

‘O moj bukuroshe, synin kur ta pashë’ (VIDEO)

Posted on by Kult Plus

Nexhmije Pagarusha është emri i këngëtares së njohur shqiptare e që ndryshe njihej si Bilbili i Kosovës.

Ajo ishte pjesëmarrëse e koncerteve në Kosovë, Shqipëri, Bullgari, Gjermani, Izrael, Bosnje e plot shtete tjera. Karrierën muzikore e përfundoi në vitin 1984, pas një koncerti në Sarajevë.

Ajo u nda nga jeta një vit më parë duke e lënë pas vetës një grumbull këngësh që janë dëgjuar e vazhdojnë të dëgjohen me ëndje edhe në ditët e sotme.

Sot KultPlus ua sjell videon dhe tekstin e këngës ‘O moj bukuroshe’ në interpretim të Nexhmije Pagarushës.

O moj bukuroshe,
Synin kur ta pashë,
At ditë kur kalojshe
Dy, tri fjalë t’i thashë.

Ref.:
Hajde shpirt-o ti,
Hajde shpirti im!
Se pa ty jeta
Asht e zbrazët gjithnjë.

Dy, tri fjalë të ambla
Për dashninë e parë.
S’bashkut me të tana
Zemrën ty ta dhashë.
Ref.::

Hajde shpirt-o ti,
Hajde shpirti im!
Se pa ty jeta
Asht e zbrazët gjithnjë./ KultPlus.com

Niçe: Duhet të kesh kaos përbrenda për t’i dhënë jetë një ylli vallëzues

Posted on by Kult Plus

“Nuk jam i hidhëruar me ju sepse më keni gënjyer, jam i mërzitur sepse nga tani e tutje nuk mund të ju besojë më.”

“Ata shiheshin duke vallëzuar, mendoheshin si të çmendur prej atyre që s’mund ta dëgjonin muzikën.”

“Ti ke rrugën tënde, unë rrugën time. Sa për rrugën e drejt, rrugën e duhur, ajo nuk ekziston.”

“Duhet të kesh kaos përbrenda për t’i dhën jetë një ylli vallëzues.”

“Ndonjëherë njerëzit nuk duan ta dëgjojnë të vërtetën sepse nuk duan që iluzionet e tyre të shkatërrohen.”

“Njeriu i dijes jo vetëm që duhet të jetë në gjendje t’i dojë armiqt e vetë, por gjithashtu edhe ti urrejë miqt e vetë.”

“Nuk mund të besoj në një Zot i cili përgjatë gjithë kohës dëshiron të jetë i lavdëruar.”

“Kur jemi të lodhur, ne sulmohemi nga idetë të cilat i kemi pushtuar shumë kohë më parë.”

“Gjarpëri që nuk mund ta flak tutje lëkurën e tij, vdes. Njësoj është edhe me mendjet të cilat pushojnë së ndryshuari mendimet e tyre; ato pushojnë së qenuri mendje.”

“Tek individët, marrëzia është e rrallë; mirëpo tek grupet, partitë, kombet dhe epokat, ajo është rregull.”

“Përparësia e një kujtese të dobët është se njeriu, i shijon disa herë gjërat e njejta sikur për herë të parë.”

“Njeriu është kafsha më mizore.”

“Besimi: të mos duash ta dish cila është e vërteta.”

“Një shëtitje e zakonshme nëpër çmendinë tregon se besimi nuk vërteton asgjë.”

“Keni kujdes kur i luftoni bishat, që edhe ju vetë të mos bëheni bishë pastaj…. Sepse kur e vështron me ngulm për kohë të gjatë humnerë, edhe humnera ju vështron juve.”

“Nuk ekzistojnë sipërfaqe të bukura pa thellësitë e tmerrshme.”

“Në botë ekzistojnë dy lloje njerëzish: ata që duan të dijn dhe ata që duan të besojnë.”

“Ajo që është bërë nga dashuria, është gjithmonë përtej së mirës dhe së keqe.”

“Heshtja është më e keqja; të gjitha të vërtetat që mbahen të heshtura bëhen helmuese.”

“Fijet e padukshme janë lidhëset më të forta.”

“I vetmuari i’a zgjat dorën shumë shpejt kujtdo që e ndesh.”

“Ndoshta unë e di se përse vetëm njeriu qesh; vetëm ai vuan aq thellë sa që i është dashur ta shpik qeshjen.”

“Në fund të fundit është dëshira, dhe jo e dëshiruara ajo që e dashurojmë.”

“Edhe sot si gjithmonë, njerëzit ndahen në dy grupe: skllevërit dhe të lirët. Kushdo që nuk i ka 2/3 e ditës për veten e vetë, është skllav, pavarësisht nëse është burrështetas, biznesmen, zyrtarë ose profesor.”

“Ata e turbullojnë ujin për t’u dukur më i thellë.”

“Ekziston më shumë mençuri në trupin tuaj se sa në filozofinë tuaj më të thellë.”

“Në të vërtetë, shpresa është më e keqja sepse ajo i zgjat vuajtjet e njeriut.”

– Friedrich Nietzsche

Çka ndodhi nëpër botë më 17 janar

Posted on by Kult Plus

1917 – Shtetet e Bashkuara të Amerikës ia paguajnë Danimarkës 25 milionë dollarë për ishujt e Virgjëra.

1945 – Forcat sovjetike marrin qytetin pothuajse tërësisht të shkatërruar të Varshavës.

1945 – Nazistët fillojnë evakuimin e kampit të përqendrimit Auschwitz me afrimin e forcave sovjetike.

1946 – Këshilli i Sigurimit i Kombeve të Bashkuara mban seancën e parë.

1966 – Një aeroplan bombardues “B-52” përplaset me një “KC-135 Stratotanker” gjatë fluturimit mbi Spanjë, duke hedhur kështu tri bomba bërthamore 70-kilotonëshe në afërsi të qytetit Palomares dhe një tjetër në det.

1989 – Policia arreston shkrimtarin, Vaclav Havel, në Pragë.

1991 – Operacioni “Stuhia e shkretëtirës” fillon në orët e hershme të mëngjesit. Iraku hedhë tetë raketa “Scud” në Izrael në një përpjekje të pasuksesshme për të provokuar kundërpërgjigjen izraelite.

1991 – Harald V shpallet Mbret i Norvegjisë me rastin e vdekjes së babait të tij, Olav.

1996 – Republika Çeke aplikon për anëtarësim në Bashkimin Evropian.

1998 – Paula Jones akuzon presidentin amerikan, Bill Clinton, për abuzim seksual.

2002 – Mali Nyirangongo shpërthen në Republikën Demokratike të Kongos, duke nxitur evakuimin e 400.000 personave.

2005 – George W. Bush inaugurohet për mandatin e dytë si president i Shteteve të Bashkuara të Amerikës./ KultPlus.com

Gjykata Supreme në ShBA miraton ligjin që e ndalon TikTok-un

Posted on by Kult Plus

Gjykata e Lartë e SHBA-së hodhi poshtë një apel të minutës së fundit nga TikTok që kërkon të bllokojë një ligj që do të ndalonte aplikacionin në Shtetet e Bashkuara, nëse nuk shitet nga kompania e saj mëmë kineze.

Gjyqtarët hodhën poshtë argumentin e TikTok se ligji aplikacioni shkel mbrojtjen e fjalës së lirë në Kushtetutë.

Kjo ishte në përputhje me vendimin e një gjykate më të ulët se ligji përputhet me praktikat e vendosura rregullatore dhe se Kongresi i SHBA nuk kishte ndërmend të shtypte tema specifike të diskutimit.

Platforma popullore me 170 milionë përdorues në Shtetet e Bashkuara mund të hiqet nga app-et e aplikacioneve të vendit të dielën, një ditë para se Donald Trump të kthehet në presidencë, megjithëse hapat e ardhshëm mbeten të paqartë.

Presidenti Joe Biden nënshkroi ligjin e ndalimit ose shitjes prillin e kaluar pasi u miratua nga Kongresi për arsye të sigurisë kombëtare.

Ligjvënësit kanë frikë se qeveria kineze mund të fitojë akses në sasi të mëdha të të dhënave personale dhe të përdorë platformën për të ushtruar ndikim politik./KultPlus.com

Sula propozon katër shtylla bashkëpunimi të AIDSSH me “Vila 31 x Art Explora”

Posted on by Kult Plus

Autoriteti për Informim mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit (AIDSSH) kërkon të bashkëpunojë me Shoqatën që administron Vilën 31, e njohur sot si “Vila 31 x Art Explora”.

Në një reagim për mediet, kryetarja e AIDSSH-së, Gentiana Sula, thekson se bashkëpunimi merr një rëndësi të veçantë për shkak të rolit historik të kësaj vile. Ajo ka shërbyer fillimisht si banesë e pronarëve të përndjekur dhe më pas si rezidencë e Koçi Xoxes dhe Enver Hoxhës, dy prej figurave kryesore të regjimit diktatorial në Shqipëri.

“Sot, si Kryetare e Autoritetit për Informim mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit, kam një propozim të hapur për bashkëpunim me Shoqatën që administron Vilën 31, e njohur si ‘Vila 31 Art Explora’. Kjo vilë ka një histori të pasur, duke qenë fillimisht banesa e pronarëve të përndjekur dhe më pas rezidenca e Koçi Xoxes dhe Enver Hoxhës. Koçi Xoxe dhe Enver Hoxha ishin dy nga figurat kryesore të regjimit komunist në Shqipëri, ku rolet e tyre në shtypjen dhe persekutimin e kundërshtarëve politikë janë të dokumentuara gjerësisht,” shkruhet në reagim.

Gentiana Sula argumenton më tej se, “Koçi Xoxe, si Ministër i Brendshëm, drejtonte Sigurimin e Shtetit, një organ që u bë sinonim i represionit dhe terrorit gjatë viteve të para të komunizmit. Nën drejtimin e tij, Sigurimi i Shtetit zhvilloi fushatat e para të mëdha kundër ‘armiqve të klasës’, duke përdorur metoda si arrestime pa gjyq, tortura dhe ekzekutime. Xoxe ishte i njohur për zellin në zbatimin e politikave të Hoxhës, duke i dhënë një fytyrë të errët regjimit të ri në Shqipëri.

Nga ana tjetër, Enver Hoxha ishte udhëheqësi suprem i Shqipërisë komuniste dhe arkitekti kryesor i politikave që përcaktuan fatin e vendit për dekada. Ai personalisht nënshkruante vendimet dhe platformat që çonin në shtypjen e opozitës, kolektivizimin e dhunshëm dhe izolimin e Shqipërisë nga bota. Dokumentet historike tregojnë se Hoxha shpesh miratonte me dorën e tij arrestime, dënime të rënda, tortura dhe madje ekzekutime, duke treguar përgjegjësinë e tij direkte për krimet e regjimit komunist”.

Në vijim të reagimit, Sula propozon disa hapa për të pasuruar përvojën e vizitorëve në këtë vend historik.

Ajo propozon “organizimin e një ekspozite të përkohshme që eksploron jetën private të Enver Hoxhës dhe Koçi Xoxes në kontekstin e rolit të tyre drejtues dhe urdhërues në survejimin, kontrollin, përndjekjen dhe terrorin e ushtruar nga Sigurimi i Shtetit; Mbajtja e workshop-eve dhe seminareve mbi ndikimin e diktaturës në kulturën dhe artin shqiptar, duke theksuar propagandën dhe censurën; Krijimi i materialeve informuese për të dhënë një pasqyrë më të plotë të periudhës së komunizmit në Shqipëri; Shtimi i tureve të specializuara, me histori dhe dëshmi të bazuara në dosjet e Sigurimit, për një edukim historik më të thelluar.

“Vila 31 x Art Explora”, u çel një ditë më parë për publikun. Në ceremoninë e organizuar për hapjen e rezidencës artistike “Vila 31 x Art Explora”, kryeministri Edi Rama vlerësoi projektin e realizuar nga arkitektët francezë, të cilët e kanë transformuar këtë hapësirë me fantazi, në një hapësirë që ka një program diametralisht të ndryshëm nga ai që ishte më parë.

Rama tha se, “kjo vilë është një mundësi e jashtëzakonshme që krijohet për artistët e rinj shqiptarë, të rajonit dhe nga gjithë bota për t’u takuar së bashku në një hapësirë ku secili ka zonën e pavarësisë së vetë të plotë dhe të gjithë bashkë kanë edhe hapësirën e përbashkët”.

Ambasadorja e Francës në Tiranë, Catherine Suard, e pranishme në ceremoninë e hapjes së vilës deklaroi se, “rezidenca artistike “Vila 31 x Art Explora” është më shumë se sa një hapësirë e thjeshtë pune për artistët”.

“Vila 31 x Art Explora” e  fut Tiranën në rrjetin e platformave të mëdha të artit bashkëkohor. “Vila 31” është pjesë e bashkëpunimit kulturor mes Francës dhe Shqipërisë./atsh/KultPlus.com

Poezia e Ismail Kadaresë për Skëndërbeun

Posted on by Kult Plus

Portreti i Skënderbeut

Si ditë e plotë ai shtjellej
Me re dhe erë përmbi atdhe.
Një emër Gjergj e kish si diellin
Tjetrin si hënën, Skënderbe.

Dy brirë dhie kish mbi krye
Emblemë e vjetër e çuditeshme
Sikur ta dinte që mes brirëve
Dy perandorë do të godiste.

Njëzet e katër luftëra bëri
Njëzet e katër vdekje theu
Çka mangut linte ditën Gjergji
Plotësonte natën Skënderbeu.

Pas vdekjes eshtrat iu ndanë
Në mijëra varre ata u shtrinë
Gjithçka të shumtë ai e pati
Të vetme kish veç Shqipërinë./KultPlus.com

‘Fletë testamenti’ nga Jusuf Gërvalla

Posted on by Kult Plus

Jusuf Gërvalla

Në zgjimin tim të heshtur të më ngurosin
në flijimin tim të begatshëm të verës
në nisjen time në fillimin tim të ri
në gjumë shekujsh me ndërrime të më zgjojnë
le të më puthë rrezja e qartë ngazëllyese
e druvarit të fjetur në rudinë
myshku le të jetë gjithmonë i blertë mbi gurë
emër të mos ketë e shkronja le të flasë
në gjuhën e vjetër të kafshës së zezë
guaca e kërminj le të vijnë për dasmë
mbi rrasën time
le të shtrihen edhe ata si dy yje
ftohtë le të bëjë dimrit e verës verë
e me një pikë ujë verdhësisë së barit tim
le t’i mëshirohen
vërmeni atje tek do të tregojë guri për udhën
deri te shtëpia ime bërë me dru e kashtë
le të thyhet çdo pasqyrë që ka ballsamosur
ballin tim e mërrolën e çastit plot mllef
se ja tek po zgjohet er’ e re e dashurisë
së tokës
se jam i parrezikshëm kaq i pafuqishëm
mumje përfytyrim që krahasohet me rrahun
tek do të më vini përsëri ju pas
le të më lënë të fle qetë si pranë stufe dimrit
të madh të dashurisë sime
nuk do të përpëlitem s’do të rrotullohem
s’do të shplohem natën nuk do të kollitem
me fjalët e mia le të më mallkojnë
në rrasën time atë rrasë të zezë të ftohtë
në duart që i kam prekur le të më lëshojnë
rrjedhës të qetë të fatit që pret
shigjet e mërisë le të bjerë mbi dhe
në shkretëtirën e moskuptimit le të fiket
kurrë të mos vijnë kur unë nuk i pres
ata që tërë jetën i prita, të dashurit
ç’po flas kështu pash’ zotin?/ KultPlus.com

Si do të jenë smartfonët e 2025-s

Posted on by Kult Plus

Viti 2025 premton të jetë një vit i risive të mëdha në botën e teknologjisë: telefonat celularë që do të përdorim mund të jenë shumë të ndryshëm nga ata që kemi njohur deri më tani.

Apple, Samsung, Google, Xiaomi, Huawei, Honor dhe Oppo janë gati të nisin shumë revolucione të vogla që do të ndryshojnë mënyrën se si ne ndërveprojmë me pajisjet celulare.

Për çfarë bëhet fjalë? Këtu janë disa risi interesante.

Bateri silikoni

Ata që e përdorin telefonin e tyre për një kohë të gjatë si një mjet pune ose studimi, vështirë se do të jenë në gjendje ta përballojnë atë gjatë ditës pa pasur nevojë për një nxitje të vogël duke e futur pajisjen në karikim.

Ky skenar mund të ndryshojë së shpejti falë teknologjisë së silikonit, me të cilën kompani si Oppo dhe Honor po zhvillojnë bateri të afta për të përmirësuar performancën e modeleve aktuale deri në 34%.

Ekrane të palosshme dhe të tredimensionale

Ekranet e palosshme janë tashmë një realitet, por në vitin 2025 mund të shohim një evolucion edhe më të guximshëm, falë mbërritjes në treg të ekraneve “të trefishta” dhe të rrotullueshme.

Në praktikë, një smartphone kompakt do të shndërrohet në një tabletë 10 inç në pak sekonda: Huawei ka lançuar tashmë Mate XT, një model i trefishtë që ka ngjallur interesin e tregut, ndërsa Samsung dhe prodhues të tjerë po zhvillojnë zgjidhje të reja për të mos të lihen mbrapa.

Sfida për të përcaktuar “formatin ideal” sapo ka filluar.

Por sfida e vërtetë për prodhuesit e smartfonëve do të jetë të propozojnë asistentë dixhitalë gjithnjë e më efikasë, të aftë për të komunikuar me përdoruesin dhe për të zgjidhur problemet reale, pak si në filmin kult ”Her” nga Spike Jonze.

Epoka e re ”ultra”

Kategoria “ultra” është bërë sinonim i telefonave inteligjentë premium, por modelet ultra aktualisht shquhen me vetëm disa veçori, të tilla si një dizajn ekskluziv.

Megjithatë, në vitin e ri, prodhuesit mund ta ripërcaktojnë këtë standard me novacione të tilla si ekrane të rrotullueshme, bateri më të mëdha dhe përvoja të reja fotografike.

Një shembull konkret është Xiaomi 13 Ultra, i cili integron një kamerë kryesore me hapje të ndryshueshme për shkrepje më profesionale dhe një bateri të optimizuar për përdorim më intensiv.

Më shumë butona dhe funksione

Dhe së fundi, një kthim në të kaluarën: një përdorim më i madh dhe më i përhapur i butonave fizikë, një nga tendencat më të papritura për vitin e ri.

Apple prezantoi një buton të dedikuar të kamerës me iPhone 16 dhe Oppo ndoqi shembullin me Find X8. Këta butona jo vetëm që e bëjnë më të lehtë aksesin në kamerë, por mund të programohen edhe për të kryer funksione të ndryshme.

Ripopullarizimi i kësaj praktike të thjeshtë por efektive të personalizimit të kontrolleve mund të ndryshojë mënyrën se si i përdorim telefonat inteligjentë, duke na ofruar një përvojë gjithnjë e më intuitive./KultPlus.com

VanHorn në Durrës: Mbrojmë trashëgiminë kulturore të Shqipërisë për brezat e ardhshëm

Posted on by Kult Plus

E Ngarkuara me Punë e Ambasadës së Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Tiranë, Nancy VanHorn zhvilloi sot një vizitë në Durrës.

Në njoftimin e Ambasadës së SHBA në Tiranë thuhet se gjatë kësaj vizite, VanHorn vizitoi kullën C të Kalasë së Durrësit, ku pas tërmetit të vitit 2019, Ambasada e SHBA-së bashkëpunoi me “Trashëgiminë Kulturore pa Kufij” për të restauruar sitin përmes Fondit të Ambasadorëve për Trashëgiminë Kulturore.

“Gjatë vizitës së saj, VanHorn foli me partnerët e Ambasadës së SHBA-së, ndërsa në fokus mbetet vazhdimi i punës së rëndësishme për mbrojtjen e trashëgimisë kulturore të Shqipërisë për brezat e ardhshëm”, thuhet në njoftimin e Ambasadës së SHBA-së në rrjetet sociale.

Nga vizita e Të Ngarkuarës së SHBA-ve,Nancy VanHorn në Durrës./KultPlus.com

Screenshot

Legjenda e aktrimit, Joan Plowright vdes në moshën 95-vjeçare

Posted on by Kult Plus

Dama Joan Plowright, një nga yjet më të njohura të skenës dhe ekranit britanik ka vdekur në moshën 95-vjeçare, sipas BBC.

Karriera e saj zgjati 60 vjet dhe përfshin një nominim për cmim Oscar për filmin e vitit 1991 “Enchanted April”.

Ajo u martua me akrorin dhe regjisorin e njohur britanik, Laurence Olivier në vitin 1961 – pasi u njohën dhe luajtën së bashku në “The Entertainer” – dhe u bë një anëtare drejtuese e Teatrit Kombëtar, të cilin ai e themeloi.

E lindur në Scunthorpe, Plowright u shfaq për herë të parë përballë Olivier në “The Entertainer” me regji të John Osborne në 1957.

Në atë kohë, ai ishte ende i martuar me yllin e “Gone With The Wind”, Vivien Leigh, dhe Plowright ishte e martuar me bashkëshortin e saj të parë, Roger Gage.

Plowright dhe Olivier ranë në dashuri, dhe partneriteti i tyre në aktrim çoi në nominimin e të dyve për çmim Bafta për versionin filmik të “The Entertainer”, i cili doli në vitin 1960.

Atë vit, Plowright gjithashtu u bë e njohur në SHBA në “A Taste of Honey në Broadway”, duke fituar një çmim Tony për performancën e saj.

Dramat e tjera të saj të shquara përfshijnë “Saint Joan” me regji të George Bernard Shaw; “Joan of Arc”, në 1963, për të cilën ajo u nominua si aktorja më e mirë në ceremoninë e ndarjes së çmimeve “Evening Standard Theatre Awards”.

Ajo fitoi një çmim “Society of West End Theatre Award” – që në 1984 – u  quajtën çmimet “Olivier” – për nder të aktorit dhe regjisorit anglez Laurence Olivier.

Po atë vit, ajo u nominua për një tjeter çmim Bafta për performancën e saj në versionin filmik të “Equus” së bashku me Richard Burton.

Në “Enchanted April” – roli i saj si zonja Fisher, elegante por e mërzitshme, i dha asaj çmimin “Globi i Artë”, si dhe një nominim për çmim Oscar si aktorja më e mirë në rol dytësor në 1993./KultPlus.con

Presidentja Osmani bën homazhe në Dubovik për nder të Jusuf e Bardhosh Gërvallës si dhe në Prishtinë tek busti i Kadri Zekës

Posted on by Kult Plus

Presidentja e Republikës së Kosovës Vjosa Osmani, sot në mëngjes bëri homazhe në Dubovik për nder të Jusuf e Bardhosh Gërvallës si dhe në Prishtinë tek busti i Kadri Zekës.

Me këtë rast Presidentja deklaroi:

“Sot, sikurse çdo vit, në Dubovik për t’i nderuar patriotët Jusuf dhe Bardhosh Gërvalla, të cilët 43 vjet më parë, së bashku me Kadri Zekën, u vranë pabesisht në një atentat në Gjermani. Vrasja e tyre ishte një përpjekje për t`i shuar këta zëra të fuqishëm të kauzës dhe rezistencës sonë kombëtare. Por, historia e ka dëshmuar se e vërteta dhe idealet nuk mund të vriten asnjëherë.

Lavdi jetës dhe veprës së Jusuf e Bardhosh Gërvallës dhe Kadri Zekës!”/KultPlus.com

Zbulohet luksi spektakolar i të pasurve në Pompei ku përfshihen spa private

Posted on by Kult Plus

Në qytetin e lashtë romak të Pompeit, në Itali – arkeologët kanë zbuluar një banjë private luksoze – potencialisht më e madhja e gjetur ndonjëherë atje – e kompletuar me dhoma të nxehta, të ngrohta dhe të ftohta – vepra arti të shkëlqyera dhe një pishinë të madhe, sipas BBC.

Kompleksi i ngjashëm me banjën ndodhet në zemër të një rezidence madhështore të zbuluar gjatë dy viteve të fundit gjatë një gërmimi të madh.

“Këto hapësira janë me të vërtetë pjesë e ‘efektit të Pompeit’ – është pothuajse sikur njerëzit të ishin larguar vetëm një minutë më parë”, tha Dr. Gabriel Zuchtriegel, drejtor i Parkut Arkeologjik të Pompeit.

Analiza e dy skeleteve të zbuluara në shtëpi tregon, gjithashtu tmerrin me të cilin u përballën banorët e Pompeit kur Mali Vezuv shpërtheu në vitin 79 pas lindjes së Krishtit.

Trupat i përkisnin një gruaje, të moshës 35-50 vjeç, e cila mbante stoli dhe monedha, dhe një burri më të ri në adoleshencë ose në fillim të të 20-tave.

Ata e kishin barrikaduar veten në një dhomë të vogël, por u vranë për shkak të një tsunami të shkaktuar nga gazi vullkanik i mbinxehur dhe hiri – i njohur si një rrjedhë piroklastike – që shpërtheu nëpër qytet.

“Ky është një vend dramatik, dhe gjithçka që gjeni këtu ju tregon për dramën”, tha Dr. Ludovica Alesse, përgjegjëse për mirëmbajtjen e Pompeit.

Një e treta e qytetit antik ende qëndron e fshehur nën mbeturinat vullkanike nga katastrofa, por gërmimi i ri – më i madhi në një brez – ofron njohuri të reja në jetën e lashtë romake.

Një bllok i tërë i Pompeit tani është zbuluar, ku shfaqet një lavanderi dhe furrë buke, si dhe një shtëpi të madhe private.

Mendohet se të gjitha këto ishin në pronësi të një individi të pasur, ndoshta Aulus Rustius Verus, një politikani me ndikim në Pompei.

“Zbulimi i banjës është konfirmim i mëtejshëm i statusit të tij elitar”, tha Dr. Zuchtriegel.

“Ka vetëm disa shtëpi që kanë një kompleks banjosh private, kështu që ishte diçka me të vërtetë për më të pasurit e të pasurve”, tha ai.

“Dhe kjo është kaq e madhe – ndoshta është kompleksi më i madh i banjës në një shtëpi private të Pompeit”, shtoi ai.

Ata që kishin fatin të përdornin suitën e dhomave të banjës duhet të ishin zhveshur në një dhomë zhveshjeje me mure të kuqe të ndezura dhe një dysheme mozaiku të mbushur me modele gjeometrike të zbukuruara me mermer nga e gjithë Perandoria Romake.

Më pas, ata do të hynin në dhomën e nxehtë, duke u zhytur në një banjë dhe duke shijuar ngrohtësinë si sauna, e siguruar nga një dysheme e varur që lejonte ajrin e nxehtë të rrjedhte poshtë dhe muret me një zgavër ku nxehtësia mund të qarkullonte.

Ata do të lëviznin në dhomën e ngrohtë të lyer me ngjyra të ndezura, ku vaji do të fërkohej në lëkurë, përpara se të fërkoheshin me një instrument të lakuar të quajtur “strigil”.

Në fund, ata do të hynin në dhomën më të madhe dhe më spektakolare nga të gjitha – “frigidarium”, ose dhomën e ftohtë.

E rrethuar nga kolona të kuqe dhe afreske, një vizitor mund të freskohej në pishinën e zhytjes, në të cilën mund të qëndronin 20-30 njerëz.

“Në verërat e nxehta, ata mund të fusnin këmbët në ujë, duke biseduar me miqtë – ndoshta duke shijuar një filxhan verë”, tha Dr. Zuchtriegel.

Banja është gjetja e fundit që është zbuluar nga kjo shtëpi e jashtëzakonshme.

Vitin e kaluar, u gjet një dhomë e madhe banketi me mure të zeza dhe vepra arti mahnitëse të skenave klasike.

Një dhomë më e vogël, më intime – e lyer me ngjyrë blu të zbehtë – ku banorët e shtëpisë shkonin dhe u luteshin perëndive u zbulua, gjithashtu.

Rezidenca ishte në mes të rinovimit – mjetet dhe materialet e ndërtimit janë gjetur kudo. Në dhomën blu, u gjendën një grumbull guaskash deti në dysheme, gati për t’u bluar dhe aplikuar në mure për t’u dhënë atyre një shkëlqim të ylbertë.

Pranë kësaj hapësire të bukur, në një dhomë të ngushtë me pothuajse asnjë dekorim, u bë një zbulim i zymtë – eshtrat e dy Pompeianëve që nuk kishin arritur të shpëtonin nga shpërthimi.

Skeleti i një gruaje u gjet i shtrirë në majë të një shtrati, i përkulur në një pozicion fetusi. Trupi i një burri ishte në cep të kësaj dhome të vogël.

“Rrjedha piroklastike nga Vezuvi shkaktoi shembjen e një muri, dhe kjo në thelb i kishte shtypur ata për vdekje”, tha Dr. Sophie Hay, një arkeologe në Pompei.

“Gruaja ishte ende gjallë ndërsa ai po vdiste – imagjinoni traumën – dhe më pas kjo dhomë u mbush me pjesën tjetër të rrjedhës piroklastike, dhe kështu ajo vdiq’, shtoi ajo.

Analiza e skeletit mashkullor tregoi se pavarësisht moshës së tij të re, kockat e tij kishin shenja konsumimi, gjë që sugjeronte se ai ishte i një statusi më të ulët, ndoshta edhe një skllav.

Gruaja ishte më e vjetër, por kockat dhe dhëmbët e saj ishin në gjendje të mirë.

“Ajo ishte ndoshta më e lartë në shoqëri”, tha Dr. Hay.

“Ajo mund të ketë qenë gruaja e pronarit të shtëpisë – ose ndoshta një asistente që kujdesej për gruan, ne nuk e dimë”, shtoi ajo.

Një shumëllojshmëri artikujsh u gjetën në një tavolinë prej mermeri në dhomë – enë qelqi, enë bronzi dhe qeramikë – ndoshta të sjella në dhomën ku dyshja ishin strehuar duke shpresuar të prisnin shpërthimin.

Por, janë sendet e kapura nga viktimat që janë me interes të veçantë. I riu mbante disa çelësa, ndërsa gruas së moshuar iu gjetën monedha ari dhe argjendi dhe bizhuteri.

Këto mbahen në kasafortën e Pompeit, së bashku me gjetjet e tjera të çmuara të qytetit.

Dr. Sophie Hay e përshkruan kompleksin e banjës private si një zbulim që ndodh – një herë në një shekull – i cili gjithashtu hedh më shumë dritë mbi një anë më të errët të jetës romake.

Pas dhomës së nxehtë ndodhet një dhomë kazan. Një tub sillte ujë nga rruga – me një sasi të vogël që derdhej në pishinën e ftohtë – dhe pjesa tjetër ngrohej në një kazan plumbi të destinuar për dhomën e nxehtë.

Valvulat që rregullonin rrjedhën duken aq moderne sa mund t’i ndizni dhe fikni edhe sot.

Me një furrë të ulur poshtë, temperaturat në këtë dhomë do të kishin qenë të nxehta dhe të padurueshme për skllevërit që duhej të mbanin të gjithë sistemin në këmbë.

“Gjëja më e jashtëzakonshme nga këto gërmime është kontrasti i thellë midis jetëve të skllevërve dhe të pasurve”, tha Dr. Sophie Hay.

“Dallimi mes jetës luksoze të banjës, krahasuar me dhomën e furrës, ku skllevërit ushqenin zjarrin duke munduar gjithë ditën. Një mur është gjithçka që mund t’ju ndajë midis dy botëve të ndryshme”, tha ajo./KultPlus.com

Këto këngë e melodi na la Jusuf Gërvalla (VIDEO)

Posted on by Kult Plus

I lindur në Pejë, Jusuf Gërvalla ndërroi jetë në Gjermani në vitin 1982.

Ai njihet si këngëtar dhe bashkë me Bardhosh Gërvallën na lanë disa melodi e këngë të cilat e bëjnë të pavdekshëm talentin dhe zërin e këtij njeriu.

Jeta e Jusuf Gërvallës ka qenë e vështirë, vdekja e tij ka qenë tragjike. Për këtë është thënë e shkruar shumë dhe do të thuhet e do të shkruhet shumë. Por, edhe shkrimtari J. Gërvalla pësoi vështirësira të mëdha. Për poetin, prozatorin dhe dramaturgun Gërvalla është thënë e shkruar relativisht pak. Vepra e tij letrare nuk është tepër e njohur, me gjithë botimin shembëllor që ia bëri J. Gërvallës më 1992 Sabri Hamiti (Jusuf Gërvalla: Vepra letrare. “Ora”, Prishtinë, 1992). Opinioni e respekton dhe adhuron dëshmorin e kombit, simbolin e luftës për liri, shembullin e kurajës prej qytetari dhe intelektuali, ndërsa duket se e harron shkrimtarin e rëndësishëm që ishte dhe mbetet. Roli i tij prej simboli të qëndresës e hijesuaka faktin se ishte poet i dorës së parë.

Në letërsi, ai nuk i takonte qarkut të “lapidaristëve” të poezisë fjalëpakë që e shoshiste të tashmen me shkrimin simbolplotë alegorik në petkun e arkaikes mbikohore e në frymën e visarit të traditave të lashta gojore.

Këtu sot i zgjodhëm disa këngë të artistit. / KultPlus.com

Ekspozitë e nxënësve nga Tetova në mjediset e Presidencës, Begaj: Misionarë të ruajtjes së shpirtit të kombit

Posted on by Kult Plus

Presidenti i Republikës, Bajram Begaj, hapi dyert e institucionit për artistët e vegjël të shkollës së mesme komunale të tekstilit në Tetovë.

Ekspozita e çelur në presidencë, solli nga Tetova në Tiranë, 63 punime me larmi ngjyrash e rrymash të cilat pasqyruan talentin e fëmijëve të frymëzuar nga tradita.

Presidenti Begaj, në fjalën e mirëseardhjes së tyre, i cilësoi fëmijët si misionarë në vijimësinë e ruajtjes së shpirtit të kombit, promovues të vlerave kulturore dhe edukative.

“Shkolla juaj profesionale ka një traditë disavjeçare në dizajnin e veshjeve të ndryshme, arte të aplikuara të interiorit, mobilieve dhe prodhimeve artizanale e ushqimore, dhe ky është një model që meriton promovim mbarëshqiptar, mbarëkombëtar”, u shpreh presidenti.

Kreu i Shtetit këshilloi artistët e vegjël të vijojnë me ruajtjen dhe promovimin e traditës. Duke iu referuar xhubletës dhe k’cimit të Tropojës të mbrojtur nga UNESCO, presidenti Begaj, u shpreh se, duhet të vazhdojmë të punojmë fort që edhe veshjet tona mijëravjeçare të trevave të tjera të shqiptarisë të shndërrohen në pasuri të të gjithë njerëzimit.

Në këtë aktivitet ishte i pranishëm dhe kryetari i Komunës së Tetovës, Bilall Kasami. Nxënësit dhe mësuesit nga Tetova shkëmbyen ide me artistët dhe profesorët e Liceut Artistik të Tiranës për krijimin e mundësisë së institucionalizimit të bashkimit të të rinjve në trevat shqiptare./atsh/KultPlus.com

Presidentja Osmani priti në takim një delegacion të Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës

Posted on by Kult Plus

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, priti sot në takim një delegacion të Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës, të kryesuar nga znj. Petra Bayr, i cili do t`i vëzhgojë zgjedhjet e përgjithshme parlamentare të 9 shkurtit.

Presidentja Osmani shprehu mirënjohjen për mbështetjen e Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës (PACE) ndaj institucioneve të Kosovës dhe mirëpriti angazhimin e këtij misioni, i cili për herë të parë do t`i monitorojë zgjedhjet në Kosovë.

Në takim u theksua se zgjedhjet parlamentare të 9 shkurtit 2025 janë zgjedhjet e para të rregullta që do të mbahen në përputhje me Ligjin e ri për Zgjedhjet e Përgjithshme, ndaj Presidentja vlerësoi këtë moment si një hap të rëndësishëm në përmirësimin e proceseve demokratike në vend.

Presidentja Osmani nënvizoi nevojën për një fokus të veçantë në përfaqësimin e grave në të gjitha fazat e procesit zgjedhor, sikurse edhe  respektimin e të drejtave të personave me aftësi të kufizuara, duke siguruar qasje të plotë dhe të barabartë në qendrat e votimit.

Më tej, Presidentja Osmani, ka potencuar se Republika e Kosovës mbetet e përkushtuar për t’u anëtarësuar në Këshillin e Evropës, ndaj do të vazhdojë ta fuqizojë mbrojtjen e të drejtave të njeriut dhe fuqizimin e sundimit të ligjit./KultPlus.com

Kampi Rajonal i Restaurimit zgjedh monumentet e Krujës në edicionin e 53-të

Posted on by Kult Plus

Trashëgimia Kulturore pa Kufij (CHwB Albania) njoftoi se do të organizojë Kampin e 53-të Rajonal të Restaurimit, në qytetin magjepsës të Krujës. Kjo e bën emocionues fillimin e vitit 2025, shprehet CHwB Albania në rrjetet sociale, duke vlerësuar Krujën si një thesar të vërtetë të Shqipërisë, qytet i njohur për trashëgiminë e tij kulturore mahnitëse, peisazhet e mrekullueshme dhe destinacionet turistike plot jetë.

Me këtë rast CHwB Albania shpall thirrjen për të gjithë të apasionuarit pas restaurimit dhe konservimit, për të kapur këtë mundësi, për të përfituar një eksperiencë praktike në një prej monumenteve ikonike kulturore të Krujës.

Aplikimet do të përfundojnë më 10 shkurt 2025 ndërsa kampi i restaurimit në Krujë, pritet të nisë në fillim të prillit dhe do të ketë si temë “Konservimin e Monumenteve”.

CHwB Albania thotë se u zgjodh Kruja pasi është një qytet i mbushur me histori, kulturë dhe traditë. Nga legjendat e saj frymëzuese deri tek arkitektura mahnitëse, Kruja mahnit dhe frymëzon.

Ashtu si edhe për kampin e 52-të restaurues që u zhvillua më herët në Gjirokastër, edhe për Krujën, CHwB Albania ruan moton “Të ruajmë të kaluarën, të festojmë të tashmen dhe të ndërtojmë të ardhmen”.

Kampi Rajonal i Restaurimit mbështetet nga Fondi i Ambasadorëve për Trashëgiminë Kulturore, Ambasada Amerikane, Instituti Suedez etj./atsh/KultPlus.com

78-vjetori i lindjes së aktorit të mirënjohur Roland Trebicka

Posted on by Kult Plus

17 janari është dita e lindjes së aktorit të mirënjohur të skenës dhe ekranit, Roland Trebicka.

Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja, kujtoi sot aktorin e dashur nga publiku, përmes një kolazhi të roleve të tij në teatër e kinematografi.

Ai e cilësoi Trebickën si një ikonë të artit skenik shqiptar që i ka dhuruar publikut emocione të paharrueshme dhe role e personazhe të pavdekshme.

“Mjeshtër i skenës dhe i ekranit, i nderuar me titullin Artist i Merituar, Roland Trebicka mbetet ndër aktorët më të dashur për publikun shqiptar”, shkroi ministri Gonxhja.

Trebicka u nda nga jeta në moshën 65-vjeçare, pasi humbi betejën me sëmundjen e rëndë, e cila e mundonte prej kohësh.

Roland Trebicka lindi në Korçë, më 18 janar 1947. Karriera e tij si aktor filloi me rolin e Kostës, në filmin “Debatik”, më 1961. U bë anëtar i trupës së Teatrit Kombëtar më 1971. Në jetën e tij artistike, kulmin e suksesit në publik e arriti me rolin e Jovan Bregut në komedinë “Pallati 176”.

Rolet e aktorit Roland Trebicka në teatër janë të shumtë. Shikuesit e kujtojnë me nostalgji në rolet e Xhenarinos tek “Magjia e madhe”, Zganarelit tek “Don Zhuani”, Hlestakovit tek “Inspektori”, “Revizori” te “Një burrë me trandafil”, “Ne të gjithë këndonim Margaritën”, “Darka e të marrëve”, “Jashtë bie borë”, “Stjuardesat”, Kontin Almaviva “Berberi i Seviljes”, Vinsenti “Të gjithë me huqe”, “Një tablo absurde”, “Endrra e Ismail Qemalit” etj. Në vitin 2002, për rolin e Rojës te “Mbreti po vdes”, Trebicka ishte kandidat për Çmimin “Aktori më i Mirë Mbështetës” në Festivalin Ndërkombëtar të Teatrit Eksperimental, Kajro. Ka interpretuar edhe në disa filma, ndër të cilët: “Ëndërr për një karrige” (Vaska) dhe “Koncert në vitin 1936” (Nesti). Për kontributin e tij në skenë, ai është nderuar me titujt “Artist i merituar”, “Mjeshtër i Madh” dhe “Nderi i qytetit të Korçës”./atsh/KultPlus.com

16 vite pa Qamil Batallin, poeti që udhëtoi në botën e fëmijëve

Posted on by Kult Plus

Qamil Batalli lindi në Prishtinë. Në vendlindje mbaroi shkollën e mesme, për të vazhduar më pas universitetin në Beograd.

Njihet kryesisht si poet dhe prozator për fëmijë, por herë pas here është marrë edhe me tregime humoristike për të rritur dhe dramë. Ka botuar 14 përmbledhje me poezi, duke filluar nga mesi i viteve ’60, deri nga fundi i viteve ’80.

Drama e tij “Ejona” 1987, mishëron një sinteze të fuqishme të mitit të pushtetit të dhunës në formën e fantazmave të vjetra, në petkun e ri që pasqyrohet si parabolë e stigmatizimit të hipokrizisë dhe nënshtrimit.

Qamil Batalli vdiq më 17 janar të vitit 2009 në Prishtinë ku edhe u varros. / KultPlus.com

Poeti bullgar që shkroi në greqisht poemën ‘Skënderbeu’

Posted on by Kult Plus

Grigor Përliçev (1830/31-1893) ishte një poet bullgar i lindur në Ohër. Mësimet e para i mori në shkollën greke të lindjes.

Iu kushtua gjuhës shqipe dhe luftërave të popullit shqiptar nën udhëheqjen e heroit Skënderbe. Punoi si mësues i greqishtes në qytete të ndryshme të Maqedonisë e më pas në Tiranë, ku u njoh me historinë e popullit shqiptar dhe mësoi gjuhën shqipe.

Kjo e frymëzoi të shkruajë greqisht poemën “Skënderbeu” (1861), që mbeti dorëshkrim. Aty i këndon heroizmit të luftëtarëve shqiptarë dhe prijësit të tyre, Skënderbeu, i cili jepet edhe si mbrojtësi i popujve të tjerë të Europës.

Poema Përliçevit është e frymëzuar nga vepra e Barletit. Aty tregon të mëdhenj edhe strategun dhe ushtarin. Këta të fundit ai i quan bij gjigantësh. Vepra përshkohet nga ide të fuqishme çlirimtare e demokratike.

Valle hyjnore ngritur kanë burra
heronj, në mendjen time
Skënderbeut,
stuhi e gjëmë, dua t’i këndoj,

në krye luftëtarësh kryetrima,
që osmanllinj dërmoi miriada.
Ashtu si një tufan që vjen nga jugu,
përkul pemët e vogla të një kopshti

edhe si kallamishte i shkul nga rrënja
pemët e moçme-edhe Skënderbeu
vërsulej duke korrur majtas djathtas

ara që ngelin prapa, o nga pesha
e mishit që pengon këmbët e,
shkathta,
o ng’ ajo frik’ e madhe që ngrin

gjakun,
o nga një jet’ e butë reehatie.
Siç digjet një qytet i madh nga
zjarri,

që flakëron veriu i furishëm
dhe burrat qajn’ e pleqtë ulërijnë,
ndihet vajtimi içjerrë i fëmijëve
dhe gratë leshlëshuar bredhin

udhëve
duke përplasur duart-ulërinin
dhe turqit, duke ikur djersëmbytur;
dhe mjaft prej tyre, duke dhënë,

shpirt,
i përqafonin shokët që largoheshin
e qanin për fëmijët e për gratë,

duke kërkuar vdekjen sa më parë.

Në çast iu kënaq zemra
Skënderbeut,
ashtu siç e kënaq shiu që bie
arën që përcëllon flaka e diellit. / KultPlus.com

“Të ndjesh pamjen”, ekspozitë me veprat e piktorit Besim Tula

Posted on by Kult Plus

Galeria FAB çeli mbrëmjen e djeshme ekspozitën tribut dedikuar kujtimit të një prej personaliteteve më të njohur të pikturës bashkëkohore shqiptare, Besim Tula. Ekspozita “Të ndjesh pamjen” vjen në 75-vjetorin e lindjes së artistit i cili ka ndërruar jetë katër vjet më parë. Ajo do të qëndrojë e hapur për publikun deri në 31 janar 2025, në Galerinë e Fakultetit të Arteve të Bukura.

Ekspozita e kuruar nga Era Tula solli një përzgjedhje të veprave të piktorit, nën titullin “Të Ndjesh Pamjen”, që është huazuar nga një botim i vetë artistit i vitit 2015, që përmbledh vizionin e tij mbi estetikën e artit pamor.

Ekspozita hapet me veprën “Vdekja e Nënës” (1990), pikturë që në leximin e kritikut Gëzim Qendro, shërbeu simbolikisht si një paralajmërim për fundin e Realizmit Socialist, duke shënuar “hyrjen e vdekjes në hapësirën e patrazuar më parë të artit totalitar”. Qendro gjykonte se, kjo tablo ishte një nga veprat e fundit të viteve ’80 që shënoi kufirin ndarës midis epokës së Realizmit Socialist dhe periudhës paskomuniste, një vepër ku dallohej më shumë koha që po vinte se ajo që po lihej pas.

Ekspozita mbyllet me veprën “Vrasësit me pagesë” (2020), e cila është dhe puna e fundit e ekspozuar nga vetë artisti.

Përtej këtyre dy akteve që kanë shenjuar krijimtarinë e Besim Tulës, ekspozita paraqet 30 vitet e fundit të rrugëtimit të tij artistik, duke i lejuar kështu vizitorët të dëshmojnë evolucionin e artistit, jo vetëm në aspektin e subjekteve të trajtuara dhe stilit shprehës, por sidomos në kuptimin e tij, gjithnjë e më të thellë, të përvojës njerëzore./atsh/KultPlus.com

Muzeu “Marubi”: 2024 viti më i suksesshëm, më shumë se 22 mijë vizitorë

Posted on by Kult Plus

Muzeu Kombëtar i Fotografisë “Marubi” publikoi statistikat e vizitueshmërisë sa i përket vitit 2024, vit i cili rezulton të jetë më i suksesshmi që nga hapja e këtij muzeu.

“Marubi” shprehet në faqen e tij, në rrjetet sociale, se ky sukses erdhi falë një programi bashkëkohor i cili u ndoq prej 22534 vizitorësh.

Krahasuar me vitit 2023, muzeu shënoi një rritje prej 17.3% vizitorësh më shumë, ku shqiptarët janë vizitorët më të shumtë në numër me 33%, më pas renditen francezët me 11.2%, italianët me 9.5%, gjermanët me 8.7% dhe anglezët me 5.4%.

“Viti 2025 për Muzeun “Marubi” do të jetë një vit edhe më sfidues me programe e nisma të reja për fotografinë”, shkruhet në faqen e Muzeut Kombëtar të Fotografisë.

Aktualisht, në “Marubi” janë duke u ekspozuar disa nga punët më të mira të Gregory Crewdson, në kuadër të ekspozitës “Eveningside”, kuruar nga Jean-Charles Vergne.

Gregory Crewdson (lindur me 1962, Brooklyn, SHBA) është një fotograf i njohur ndërkombëtarisht. “Eveningside” u çel për artdashësit e fotografisë, ditët e fundit të dhjetorit 2024.

Muzeu Kombëtar i Fotografisë “Marubi” mban në qendër të tij trashëgiminë e “Foto-Studio Marubbi-it”, themeluar në vitin 1856 nga Pietro Marubbi, piktori dhe fotografi italian i cili kishte ardhur dhe ishte vendosur në Shkodër në atë kohë. Aktiviteti i studios ndër vite, do të drejtohej dhe pasurohej nga tre breza fotografësh deri në fillimin e viteve 1950 kur Gegë Marubi u detyrua t’i dorëzohej anonimatit kolektiv komunist duke u bashkuar me fotografët e tjerë në Kooperativën e Riparim-Shërbimeve, sektor i së cilës ishte edhe fotografia./atsh/KultPlus.com

Kur Jusuf Gërvalla i shkruante nënës: Të shoh tuj ecë me atë krejninë tande të pashoqe, sa herë që nisesh me e pa djalin tand në burg

Posted on by Kult Plus

Në shtator të vitit 1980, Jusuf Gërvalla ishte larg nënës së tij. Dashuria e pastër e saj megjithatë e ka shoqëruar Jufusin në udhëtimet, tragjeditë e të mirat e jetës së tij.

“ Nanë e dashtun!
Rruga e jetës na pruni deri këtu. Zor sa të duesh. Po kollaj, s’ka qysh bahet ma kollaj. Ti vetë sa e sa herë, në prag të gjumit, kur ishim fëmijë e kur kishim dalë prej lojnave të fëminisë, na ke kallxue përralla që kanë të njëjtin përfundim: rruga e nderës asht ma e zorshmja, po ma e mira dhe e vetmja rrugë e vërtetë për njerin. Dhe, kush u mundue për nder, nder ka gjetë!

Sot, në vjeshtën e kësaj rruge, kur s’po kemi qysh me i dhanë gjevap bereqetit kaq të pasun, farën e të cilit e kemi mbjellë vetë, kush lodhet i pari mundet me thonë: a vyen me luftue për nder, tuj i ngarkue vetit kaq të liga në shpindë?!

Unë, besoj, nanë, se ti nuk je ajo që thotë kështu. Ti gjithmonë u ke përballue burrnisht rrebesheve të mëdha. Unë besoj se ti nuk je lodhë. Rruga jonë, mendja e shpirti ynë kanë pasur strofull fjalën tande, dashuninë e kujdesin tand të pashoq. Kur i kujtoj këto, më del se ti, në vend se të mërzitesh, duhet të gëzohesh e të përtërihesh. Ma në fund, veç tuj mos u dorëzue në këtë kohë të vështirë, ti nanë, do ta qitësh edhe hapin tand të fundit burrnor, që të bon si të gjitha ato nana trimnesha e fisnike shqiptare, të cilat, kur e ka lypë puna e vatanit, s’e kanë kursye e s’e kanë kajtë me lot jetën e djemve të tyne dhe kanë këndue kur kanë kukatë qyqet.

Jam shumë i lumtun që për këtë pikë, pra, për mërzinë tande, shpirtin e kam të fjetun. Ti je nji lis, që nuk don me ditë për fërfllazat e forta. Bile, nji lis, madhështia e të cilit del në pah bash kur merr mot me fërfllazë. As bora as ngricat e mëdha nuk të kanë ba kurrë shejë.
Pse, pra, dridhesh aq fort prej lagshte e prej bryme?

Në përfytyrimet e mia të gjalla, këtu në tretdhé, të shoh tuj ecë me atë krejninë tande të pashoqe, sa herë që nisesh me e pa djalin tand në burg, e rrugës të bjen me u shpërndrrue me anmiq të mëdhenj e të vegjël të pjellës sate. Le të pëlcasë anmiku, gjithë ai që e ka ba synin qorr e veshin shurdh kur e do puna me lufte për nderën, për ato që ti jau ke kushtue jetën e shëndetën. Dhe dije se krejnia jote përballë fërfllazës së sotme, asht helmi ma i fortë për anmikun” . / KultPlus.com

Madhështia e fjalëve të fundit të Skënderbeut, si duhet të rrugëtojë kombi shqiptar

Posted on by Kult Plus

…Dielli, që është shëmbëllimi i Perëndisë, shkëlqen pa dallim për turkun ashtu si për të krishterin. Kushdo që këshillon për të luftuar për hir të Perëndisë është një mashtrues i cili dëshiron të sakrifikojë të vërtetën për interesat e tij. Zoti është i fuqishëm, ai mund të bëjë gjithçka vetë, pa ndihmën e askujt…

Mbyllini që në origjinë mosmarrëveshjet e teologëve dhe hipokritëve, të cilat janë më të rrezikshmet për lumturinë e një shteti. Kemi parë perandoritë më të lulëzuara të përçahen dhe të tronditen nga këta fanatikë…Shihni Perandorinë e Konstandinit të rrënuar nga Muhamedi, dhe princin Jean Paléologue (Gjon Paleologu) i shkelur nga kuajt e Arabëve.

Ai ishte supersticioz, priftërinjtë e tij ambiciozë dhe injorantë, oborrtarët e tij të rremë dhe të shthurur nga luksi, dhe tani princi, priftërinjtë dhe oborrtarët kanë vdekur dhe po vdesin në skllavëri.

Nëse keni fat të mjaftueshëm për të pasur filozofë në vendqeverisjet tuaja, të cilët janë të ndriçuar nga drita e arsyes dhe jo nga sistemet e rreme, le të shkruajnë në paqe dhe të reagojnë ndaj paragjykimeve dhe makinacioneve të kujtdo që flet në emër të Zotit… (Nga libri i Stephan Zannovich, “Le Grand Castriotto d’Albanie, Histoire”. / KultPlus.com