Ndërsa viti po i afrohet fundit, miliona njerëz anembanë botës me padurim pritën këtë periudhë për të vendosur dekorime, drita shumëngjyrëshe, ushqime të shijshme, muzikë të këndshme dhe dhurata emocionuese.
Por përtej këtyre, sa dimë ne për Krishtlindjen, tashmë të transformuar në një festë super argëtuese? National Geographic sjell 10 kuriozitete rreth Krishtlindjes:
Krishtlindja është një festë e krishterë që kremton lindjen e Jezu Krishtit, për të cilin të krishterët besojnë se ishte biri i Perëndisë. Për shumicën e njerëzve, festa zhvillohet çdo vit më 25 dhjetor, ditën që Kisha Katolike Romake zgjodhi për të shënuar ditëlindjen e Jezusit. Por, në fakt, askush nuk e di datën e saktë të lindjes së Jezusit.
Jo të gjithë të krishterët festojnë Krishtlindjet në të njëjtën ditë. Në vendet me popullsi të madhe të të krishterëve ortodoksë, si Rusia, Ukraina dhe Rumania, dita e Krishtlindjes bie më 7 janar. Disa të krishterë ortodoksë grekë festojnë gjithashtu Krishtlindjet më 7 janar.
Emri “Krishtlindje” vjen nga fraza e vjetër angleze Cristes maesse, që do të thotë “Mesha e Krishtit”. Por çfarë ndodh me ‘Krishtlindjet’? Shumë njerëz mendojnë se ky është vetëm një shkurtim i ditëve modern, por në fakt daton në shekullin e 16-të. Thuhet se “X” përfaqëson shkronjën greke “Chi”, shkronja e parë në fjalën greke për Krishtin, Χριστός (shqiptohet “Christos”).
Shumë prej traditave festive që kemi sot, fillimisht lindën në epokën viktoriane, të tilla si kartolinat e Krishtlindjes, dhuratat dhe ushqimet tradicionale si byrekët e gjeli i pjekur.
Pemët e Krishtlindjes u panë për herë të parë në Gjermaninë e shekullit të 16-të, ku njerëzit dekoronin bredhin me fruta dhe arra, më vonë me ëmbëlsira, forma letre dhe qirinj. Por historianët mendojnë se origjina e kësaj tradite festive mund të datojë që nga romakët dhe egjiptianët e lashtë, të cilët përdornin bimë me gjelbërim të përhershëm dhe kurora si simbole të jetës së përjetshme.
Çdo vit Norvegjia dërgon një pemë të bukur Krishtlindjeje, në Londër, ku zbukurohet me drita në sheshin Trafalgar. Pema 20 metra e lartë, është një dhuratë falenderimi për ndihmën që Mbretëria e Bashkuar i dha Norvegjisë gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Nuk mund të flasim për Krishtlindjen pa përmendur njeriun gazmor me mjekër të madhe, me faqe rozë: babagjyshin e Krishtlindjes. Por a e keni pyetur veten se si e mori emrin Santa Claus? Është nga Sinterklaas, që do të thotë Shën Nikolla në holandisht. Shën Nikolla ishte një peshkop i krishterë që jetoi në shekullin e 4-t – i njohur për të qenit i sjellshëm dhe bujar, ai më vonë u bë shenjt mbrojtës i fëmijëve.
Babagjyshi nuk është i vetmi personazh i Krishtlindjeve. Ka shumë të tjerë në mbarë botën. Në Itali, për shembull, thuhet se një shtrigë e sjellshme e quajtur La Befana, fluturon në një fshesë duke u shpërndarë lodra fëmijëve. Dhe në Islandë, fëmijët lënë këpucë nën dritare për 13 trollët e djallëzuar të quajtur Yule Lads. Nëse fëmija ka qenë i mirë, ata do të gjejnë ëmbëlsira në këpucët e tyre, por nëse kanë qenë të këqij, djemtë e yjeve do t’u lënë atyre një patate të kalbur.
Të gjithëve na pëlqen të këndojmë së bashku me Jingle Bells, por a e keni vënë re ndonjëherë që kënga nuk e ka fjalën Krishtlindje, Jezusi dhe as Santa Claus? Kjo sepse fillimisht nuk ishte një këngë e Krishtlindjes. Në fakt, himni i gëzuar u shkrua në vitin 1850, me titull “One Horse Open Sleigh”, për festën amerikane, Ditën e Falenderimeve.
Tani, imagjinoni sikur të mos kishte Krishtlindje. Do dukej diçka mjaft e çuditshme? Epo, besojeni apo jo, në 1644 festimet e Krishtlindjes u bënë të paligjshme në Angli, dhe menjëherë pas kësaj, edhe në kolonitë angleze në Amerikë. Në atë kohë, anëtarët e qeverisë mendonin se kuptimi fetar i Krishtlindjes ishte harruar, dhe kështu ndaluan festimet e festave. Disa njerëz festuan në fshehtësi, derisa Krishtlindja u bë përsëri e ligjshme, pothuajse 20 vjet më vonë./atsh/ KultPlus.com
Kongresi i Durrësit, i mbajtur 106 vjet më parë nga data 25-27 dhjetor, pati si qëllim sigurimin e tërësisë territoriale dhe vazhdimësinë e shtetit shqiptar, pas mbarimit të Luftës së Parë Botërore.
Në këtë Kongres, ku morën pjesë mbi 50 delegatë u vendos për krijimin e një qeverie të përkohshme me 14 anëtarë.
Kongresi vendosi edhe që të formohej një Pleqësi (senat), si organ këshillues i qeverisë. Delegatët u shprehën për ruajtjen e pavarësisë e të integritetit territorial të shtetit shqiptar, për rishikimin e kufijve të 1913-ës dhe për paraqitjen e këtyre kërkesave në Konferencën e Paqes.
Lëvizjet për mbledhjen e krerëve shqiptarë ishin shfaqur që në fillim të tetorit. Por në organizimin e shqiptarëve në Itali ishin duke u përgatitur si Mehdi Frashëri, Mustafa Kruja, të cilët ishin të orientuar nga politika italiane.
Këta i kërkonin më 6 tetor 1918 “Vatrës” të dërgonin në Itali përfaqësuesit e tyre, për të përcaktuar atë platformë të përbashkët politike, me të cilën do të dilnin përpara Konferencës së Paqes. Ndërsa Mehmet Konica arriti në Romë më 19 nëntor, i pritur me ngrohtësi nga italianët. Ndërkaq, qeveria italiane kishte hequr dorë nga mendimi, që kishte në fillim, për të lejuar formimin e një qeverie shqiptare. Ndërkaq, shqiptarët që erdhën nga Roma për në Shqipëri ishin të këshilluar të formonin jo një qeveri, por një këshill ose komitet kombëtar.
Ky komitet nuk duhej të bënte një politikë të pavarur as brenda vendit as jashtë tij, por duhej të gjente një vegël në duart e politikës italiane. Në fund të nëntorit 1918 u aprovua formimi i këshillit kombëtar i ideuar nga Gaetano Manconi, duke porositur që këshilli të formohej sa më parë në Durrës me persona shqiptarë që të jenë njerëzit tanë dhe me autoritet në të gjithë Shqipërinë e pushtuar prej nesh me përjashtim të Vlorës dhe të hinterlandit të saj. Por në të dyja rastet, si një qeveri po edhe një këshill, për t’i formuar këto organe duhej të mblidhej kongresi kombëtar./atsh/ KultPlus.com
Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama ka uruar Krishtlindjet me një ikonë të restauruar.
Ai u shpreh se kjo ikonë vjen si dëshmi arti dhe besimi që prej shekullit XVII, përcjell Klankosova.tv.
“Mirëmëngjes dhe me këtë ikonë të saporestauruar, që na vjen si dëshmi arti dhe besimi që prej shek. XVII, ju uroj të gjithë besimtarëve të krishterë, Gëzuar Krishtlindjen”, ka shkruar Rama.
Më 25 dhjetor prej orës 20:00, shfaqet filmi i fundit për këtë vit për programin e Kinemasë së Zgjeruar të titulluar “Dial H for Horror” në Kino Lumbardhi.
Këtë të mërkurë, njihemi me një kirurg, të stërmunduar nga faji pas një aksidenti ku bija e tij mbeti e shpërfytyruar, e me një vendosmëri të sëmurë e të dëshpëruar, kërkon mënyra që t’ia rikthejë bukurinë e mëparshme.
Ndërsa bota jashtë mendon se vajza e tij ka vdekur, ai dhe asistentja e tij me pretendimin se zhvillojnë risi mjekësore, eksperientojnë duke i kthyer individët në viktima. Ndërkaq, kirurgu përpiqet t’i japë një identitet të ri vajzës së tij.
Presidentja Vjosa Osmani mori pjesë në pritjen solemne me rastin e Festës së Krishtlindjes.
Në fjalën e saj para të pranishmëve, teksa uroi të gjithë besimtarët e krishterë për Krishtlindje, e para e shtetit kujtoi, siç tha ajo, karakterin e vërtetë të Krishtlindjes, vuajtjet e Krishtit për njerëzimin, flijimin e ringjalljen e tij, të rikujtojmë edhe shembullin tonë të mirësisë, atë të Nënës Terezë.
“T’i rikujtojmë vlerat tona, të cilat i shëmbëllen aq mirë e aq thellë Gonxhja jonë, Shën Tereza! Ajo u flijua për njerëzimin, për më të varfrit e më të varfërve dhe nga vuajtjet e tyre krijoi shëmbëlltyrën e ringjalljes së shpresës, të dashurisë për njerëzimin e të ndihmës së pakursyer për të”.
“Ne sot, sipas shembullit të saj, jo vetëm urojmë njëri-tjetrin për Krishtlindje, por reflektojmë thellësisht mbi atë që e bën këtë festë kaq të veçantë. Përtej dritave vezulluese që e simbolizojnë shpresën, reflektojmë për bujarinë dhe bashkimin tonë”, u shpreh Osmani, raporton Klankosova.tv.
Ajo tha se Krishtlindja është frymëzim që na kujton të gjithëve se përballë sfidave duhet të triumfojë shpresa.
“Ajo na kujton se duhet t’i vlerësojmë njerëzit në jetën tonë, t’ia shprehim mirënjohjen tonë familjes që na do pa kursim, miqve që na qëndrojnë pranë dhe bashkëkombësve, me të cilët na lidh gjaku, gjuha e shpresa”.
“Magjia e Krishtlindjes na bën që sonte të kthejmë vëmendjen ndaj atyre që na qëndrojnë afër edhe ndaj atyre që janë larg me shërbim. Mbi të gjitha, ndaj atyre që sot kanë më shumë nevojë për kujdesin tonë”.
“Prandaj, sipas shembullit të Gonxhes sonë, të kujdesemi fort sonte e në gjithë motin që vjen për ata që presin ndihmën tonë e që kanë nevojë për kujdesin tonë”, deklaroi presidentja Vjosa Osmani, teksa u shpreh se “Krishtlindja është moment për të treguar mirësi e kujdes ndaj tyre, duke u dhuruar buzëqeshje të ngrohtë, një gjest dashurie, le ta ndriçojmë botën e tyre”.
Ajo kujtoi thënien, “Është më i bekuar ai që jep dhurata sesa ai që i pranon ato. Dhënia, në fund të fundit, e shpërndan gëzimin e Krishtlindjes shumë e gjerë”.
Krishtlindja, u shpreh presidentja, “na kujton se drita e gjen gjithmonë rrugën karshi errësirës dhe se dashuria ka fuqinë t’i transformojë edhe zemrat më të ngurta. Pra, ndërsa festojmë, le ta përqafojmë kuptimin e vërtetë të Krishtlindjes”.
Ajo pati një mesazh në fund: “Le të qeshim, të festojmë e të krijojmë kujtime që do të zgjasin një jetë të tërë! Le t’i kujtojmë ata që nuk mund të jenë me ne dhe t’i mbajmë afër në zemrat tona! Le t’i kujtojmë po ashtu, siç e thashë, edhe ata që kanë më së shumti nevojë dhe më e rëndësishmja, le ta mbajmë me vete frymën e Krishtlindjes shumë kohë, edhe pasi dekorimet të jenë larguar”.
Instituti Kombëtar i Trashëgimisë Kulturore bëri të ditur se, në mbledhjen e radhës të Këshillit Kombëtar të Trashëgimisë Kulturore Materiale, me propozim të IKTK-së, është shqyrtuar dhe miratuar përditësimi i Manualit të Restaurimit.
Përmes një postimi në rrjetet sociale, IKTK tha se ky është një lajm i shumëpritur për trashëgiminë kulturore.
Manuali i Restaurimit u vjen në ndihmë të gjithë subjekteve që ushtrojnë veprimtarinë e tyre në fushën e ndërhyrjeve restauruese e konservuese të pasurive kulturore. Ky manual është pasuruar në zëra specifikë pune që lidhen me ndërhyrjet në pasuri kulturore dhe duke u përafruar me vlerat e ndërhyrjeve me proceset reale në terren.
Manuali i përditësuar i Restaurimit vjen si një udhërrëfyes i pasuruar, i përafruar me çmimet e tregut. “Ky dokument thelbësor do të shërbejë si bazë për ndërhyrje restauruese cilësore në pasuritë tona kulturore”, bën të ditur IKTK./ atsh/ KultPlus.com
Ju mund të thoni se çfarë po bën një grua e moshuar në një shkallë në rrugë, përballë së cilës në një mur janë të ngjitura një numër i madh fletësh letre? Kjo është Golgota e një gruaje të pamposhtur, e cila nuk u dorëzua edhe pse të gjithë ishin kundër saj, por ngulmoi deri në fund në përmbushjen e ëndrrës për tu bërë shkrimtare.
Ëndrra e Zorës, që në fëmijëri, ishte të bëhej shkrimtare, por vetëm rreth të 40-atave filloi të propozonte romanet e saj. Ajo u dërgoi letra botuesve, bibliotekave, studiove të filmit dhe producentëve të radios. Letra lutjesh dhe kërkesash pafund. Gjithmonë e njëjta përgjigje, i njëjti refuzim “Na vjen keq t’ju informojmë… “
Ndërkohë, mundësitë për të ishin fare të pakta, kështu që Zora 72-vjeçare, filloi të mblidhte para për të përmbushur këtë ëndërr, duke luajtur violonçel në rrugë, madje edhe në acar. Më në fund ajo gjeti një punë si daktilograf-stenografi, gjë që e lejoi atë, së bashku me pensionin e pleqërisë, të botonte romanin e saj.
Fotografitë janë pjesë e serialit “Zora e pamposhtur” nga fotografi dhe regjisori i famshëm Ken Russell. Çdo shkrepje tregon një histori, është rezultat i studimit dhe kërkimit. Rrëfimi i tij për Londrën e pasluftës në vitet 1950 është plot me sugjerime që ndërthurin në mënyrë harmonike aspektin dokumentar me atë artistik.
Për 30 vite të gjata, gruaja ka “mbledhur” aq shumë refuzime saqë çdokush do të ishte dekurajuar, por jo ajo. Zora jo vetëm vijoi, por edhe ekspozohet duke u fotografuar me letrat e refuzimit, të cilat ajo i ka ngjitur në një mur si dëshmi e botës, të cilën ajo është vendosur ta sfidojë. Qëndresa e saj epike është e rrallë por njëherash është dëshmi e një shpirti të paepur dhe një vullneti të papërkulshëm. Çdokush; me kaq mbyllje dyersh, nënçmim, refuzim, përjashtim, do të ishte mundur, do të ishte dorëzuar, do të lejonte të pranonte fatin e shumë e shumë të tjerëve që vdiqen me ëndrra të vrara. Por ajo jo, u përpoq deri në fund për të fituar, por më së shumti për të lejuar që ëndrra e saj të jetojë edhe kur ajo të ketë vdekur./ KultPlus.com
Tirana po shndrin nga ngjyrat në vigjilje të Krishtlindjes! Sipas traditës, qytetarët janë mbledhur në shesh, aty ku të gjithë së bashku, nën dritat e pemës, festojnë pranë të dashurve të tyre.
Kryebashkiaku i Tiranës, Erion Veliaj e çeli mbrëmjen festive të koncertit të fundvitit në Sheshin “Skenderbej”, me një urim të veçantë dhe dy lajme të mira për qytetarët.
“Ky shesh është bërë më i bukur se kurrë këtë fundvit dhe më vjen mirë që, e gjithë ajo punë dhe sakrificë për fëmijët e qytetit po shpërblehet çdo ditë e më shumë. Dua t’i uroj dhe gjysheve dhe gjyshërve gëzuar festat. Ata kanë sakrifikuar kaq shumë, është ndoshta brezi më i përvuajtur, që ka kaluar situatat më të vështira të historisë sonë, por edhe ka kontribuuar kaq shumë për vendin. Më vjen mirë që nga data 1 janar të gjithë gjyshërit dhe gjyshet do të kenë mundësi të udhëtojnë falas me autobus, me abonenë e subvencionuar nga Bashkia e Tiranës. Gëzuar edhe prindërve të mrekullueshëm të qytetit tonë, që rrisin këta fëmijë. U uroj shërim të shpejtë kushdo që është sëmurë, po ashtu të gjithë ata që janë të dekurajuar të gjejnë forcë dhe guxim. Ju falenderoj me gjithë zemër për lutjet, për kurajën, edhe për të gjithë bashkëpunimin e shkëlqyer për ta bërë këtë qytet vërtet europian. Nuk dua të harrojmë se nga data 1 janar, Tirana do të jetë Kryeqyteti Mesdhetar i Kulturës dhe Dialogut: do të thotë se do të kemi pafund aktivitete ku mund të vini të këndoni, të kërceni, edhe unë duke qenë se s’jam shumë i mirë te kënga dhe vallet, do rri aty në rresht të parë t’ju duartrokas gjithmonë. Gëzuar festat dhe bekime për të gjithë!”, u shpreh Veliaj.
Pak ditë më parë është publikuar nga shtëpia botuese e njohur vjeneze “Universal Edition” katalogu i kompozitorëve të botuar këtë vit nga kjo shtëpi botuese i quajtur “Katalogu i Dimrit” (Winter 2024) dhe veprat të cilat promovohen nëpërmjet tij.
Në katalog zbulohen dymbëdhjetë kompozitorë mes të cilëve përfshihet dhe violinistja shqiptare, krijuese dhe interpretuese, Ina Kosturi, e pranuar unanimisht nga Këshilli Artistik në prill 2024 dhe ka publikuar krijmtarinë me këtë shtëpi të famshme vjeneze.
Kosturi promovohet si kompozitore me veprat “Concerto” për violinë e orkestër, “7 Capriccio” për violinë solo, “Duo Capriccio” për violinë dhe violonçel, “Improvisation” për violinë solo.
Suksesit të botimit i bashkohet dhe përzgjedhja në këtë katalog me 11 emra të tjerë kompozitorësh nga mbarë bota të niveleve tejet të larta me vepra të interpretuara në institucionet e orkestrat prestigjioze. Kosturi është e vetmja shqiptare që publikon në Universal Edition, ndërsa zyrat e shtëpisë botuese dhe katalogu gjenden në Musicverein, Vjenë.
Tre pjesëtarë të Forcës së Sigurisë së Kosovës që janë oficerë e zyrtarë të kësaj force kanë përfunduar trajnimin në fushën e Menaxhimit Ndërkombëtar të Mbrojtjes në Defense Resources Management Institute në SHBA, program ky që ka për qëllim zhvillimin e aftësive analitike të vendimmarrjes në fushën e Planifikimit Strategjik, Programimit dhe Buxhetimit të mbrojtjes. Ky program akademik sponsorizohet nga Sekretari i Mbrojtjes i SHBA-së.
“Ky program ka për qëllim zhvillimin e aftësive analitike të vendimmarrjes në fushën e Planifikimit Strategjik, Programimit dhe Buxhetimit të mbrojtjes, me fokus të veçantë në këto fusha; Përdorimin e metodave analitike, duke përfshirë formulimin e vendimeve mbi problemet, trajtimin e pasigurisë, menaxhimin e rreziqeve; Tregjet e mbrojtjes, kontraktimi, menaxhimi i performancës dhe buxhetimi; Konceptet dhe teknikat për vlerësimin e kostove financiare, përfitimit të kostove dhe analizave të efektivitetit; Buxhetimi shumëvjeçar për programet e mbrojtjes dhe rekomandime strategjike programore për Mbrojtjen”, thuhet në njoftimin e shpërndarë nga FSK-ja.
Sipas tyre, trajnimi mundëson që pjesëmarrësit, në të ardhmen të sigurojnë një mjedis për shkëmbimin krahasues të ideve në lidhje me menaxhimin e sigurisë së mbrojtjes në veçanti dhe atë kombëtare në përgjithësi.
Shërbimi i Kërkim-Shpëtimit Malor i Kosovës u ka bërë thirrje qytetarëve të vendit që të kenë kujdes gjatë ditëve në vazhdim në planifikimin e aktiviteteve malore.
Në një postim në Facebook, ShKShMK-ja thotë se kjo për shkak se ditët e fundit rajoni është nën ndikimin e stuhive të borës e të përcjellura me erëra të forta në viset malore.
“Duke u bazuar në gjendjen aktuale të shtresimeve të borës dhe ndryshimeve morfologjike që kanë ndodhur dhe po zhvillohen gjatë ditës së sotme dhe pritshmërisë për ditët në vazhdim apelojmë për kujdes të shtuar”.
“Faqet malore me orientime gjeografike veri, veri-lindje, veri-perëndim për momentin janë drejtime që janë ndikuar më shumë dhe nuk kanë arritur tranzicion të duhur për stabilizimin e shtresave të borës, por edhe drejtimet e tjera gjeografike mund të paraqesin probleme të ngjashme. Strehat e borës janë formuar në kreshtat tek të gjitha masivet malore me lartësi mbidetare, evitoni lëvizjen mbi dhe afër tyre”, thuhet në njoftim.
Tutje, ShKShMK-ja ka publikuar disa këshilla s’i të veproni:
Evitoni aktivitetet tuaja në faqe të pjerrëta malore mbi 30°~50°
Planifikoni itinerarin tuaj në terrene të paekspozuara ndaj rrezikut.
Lëvizni në itinerare pa kurthe të terrenit.
Gjatë skijimit kujdes nga gropat rreth drunjëve dhe shkëmbinjëve.
Mos praktikoni aktivitete të vetmuar
Posedoni veshmbathje adekuate.
Mos praktikoni aktivitete pa pajisje të sigurisë.
Posedoni të gjitha pajisjet e ortekut; transmetuesin, sondën, lopatën.
Lajmëroni itinerarin e aktivitetit tuaj tek një i afërm i juaj.
Posedoni pajisje orientimi
Karikoni telefonin tuaj, dhe ruajeni nga të ftohtit për përdorim në rast urgjence.
Konkursi mirëpret vepra nga letërsia artistike ku përfshihen tregime, novela, skica, romane e dramaturgji. Të gjithë të interesuarit do të mund t’i nisin sinposin dhe një ekstrakt prej jo më pak se 15 faqesh të dorëshkrimit deri në javën e dytë të janarit 2025.
Çmimi Letrar Kadare ka nisur punën për edicionin e tij të ri, duke hyrë kështu në vitin e 11-të prej themelimit. Juria përbëhet nga fituesit e edicioneve të shkuara dhe do të kryesohet nga shkrimtarja Vera Bekteshi, e cila së bashku me anëtarët Loer Kume e Dionis Prifti do të përzgjedhin veprën më të mirë në prozë për 2025-n.
Pas përmbylljes së edicionit të 2024-s, fituar nga romani “Dy javë nën balonë” e shkrimtarit të ri Dionis Prifti dhe pas akordimit të një Çmimi Special Kadare për poetin Preç Zogaj dhe antologjinë e tij të 40 viteve“Në çdo pasqyrë na sheh mëkati”, Çmimi Letrar Kadare vjen me disa ndryshime në dekadën e dytë të veprimtarisë.
Duke nisur nga ky edicion juria do të përbëhet nga fituesit e edicioneve të mëparshme të Çmimit Kadare dhe do të ketë në përbërje të saj dy anëtare dhe një kryetar, i cili do të zgjidhet automatikisht ai apo ajo me moshën më të madhe.
Anëtarët e jurisë së përbërë nga kryetarja Vera Bekteshi dhe anëtarët Loer Kume e Dionis Prifti, si përfaqësues të tre brezave të ndryshëm të letërsisë moderne shqipeu mblodhën në takimin e parë më 23 dhjetor 2024 dhe nisën menjëherë punën për të vlerësuar veprat që do të vijnë në dorëshkrim në adresën e dedikuar të e-mailit:
Konkursi mirëpret vepra nga letërsia artistike ku përfshihen tregime, novela, skica, romane e dramaturgji. Të gjithë të interesuarit do të mund t’i nisin sinposin dhe një ekstrakt prej jo më pak se 15 faqesh të dorëshkrimit të tyre deri në javën e dytë të janarit 2025. Pas kësaj juria do të bëjë vlerësimin duke përzgjedhur pesë dorëshkrimet më të mira. Në javën e tretë të muajit shkurt, gjatë aktivitetit “Shkolla Dimërore e Humaniteteve”, që mbahet në Llogora, do të shpallet edhe fituesi për vitin 2025.
Prej vitit 2014, kur edhe u themelua Çmimi Letrar Kadare, nga Instituti Europian Pashko, dhjetë janë shkrimtarët e shpallur fitues me veprat e tyre në prozë nga e gjithë hapësira shqiptare.
I pari fitues u shpall shkrimtari Rudolf Marku me romanin e tij “Tre divorcet e zotit Viktor N.”, duke vijuar me Shkëlqim Çelën dhe përmbledhjen me tregime “Embriologji, Virgjil Muçi me “Piramida e Shpirtrave”, autori nga Kosova Musa Ramadani me “Profeti nga Praga”, Loer Kume me “AmigdalaMandala, Gani Mehmetaj po ashtu nga Kosova me romanin “Zogjtë e Qyqes”, shkrimtarja Vera Bekteshi me romanin “Pusulla të Verdha”, poetja e re nga Maqedonia e Veriut e cila debutoi me romanin “Duhet të jetë dashuri” dhe së fundi prozatori i ri Dionis Prifti me romanin “Dy javë nën balonë”.
Në ceremoninë e dhjetë vjetorit të këtij Çmimi, i cili që në ngjizje të tij mori bekimin e shkrimtarit Ismail Kadare, për të mbajtur emrin e tij nëse do t’i shërbente letërsisë shqipe, një çmim special iu akordua Preç Zogajt, i cili krahas veprimtarisë politike, gazetareske e publicistike ka spikatur me poezinë, me të cilën e nisi që në vitet ’80.
Në dhjetë vjet jetë, prej krijimit të tij, për ÇmiminLetrar Kadare kanë konkurruar më shumë se 400 vepra në prozë, të pabotuara më parë, duke e shndërruar kështu në një nxitje të rëndësishme krijimtarie për shkrimtarët shqiptarë nga Shqipëria, Kosova e Maqedonia e Veriut. Vlera totale e këtij Çmimi vlerësohet të jetë 10 mijë euro ku krahas vlerës monetare, fituesit i sigurohet botimi i veprës nga shtëpia botuese UET PRESS dhe promovimi i saj përmes turesh e takimesh me lexuesit në të gjithë Shqipërinë. /Liberale.al/ KultPlus.com
Ansambli Kombëtar i Këngëve dhe Valleve “Shota” mbrëmë shënoi 60-vjetorin e themelimit si ansambël profesionist. Në këtë ngjarje i pranishëm ishte edhe kryeministri Albin Kurti.
Ky i fundit ktheu në kujtesë vitin 1984, kur ky ansambël së bashku me Nexhmije Pagarushën, përfaqësuan kulturën tonë në hapjen e Lojërave Olimpike Dimërore në Sarajevë, si dhe vitet 1985 dhe 1986, kur triumfuan në festivalet ndërkombëtare në Sidmouth dhe Dijon.
“Edhe në periudhat më të vështira, si në vitet ‘90, kur Kosova jetonte nën Aparteidin e regjimit të Serbisë, “Shota” nuk ndaloi. Falë punës vullnetare të anëtarëve të saj, ata mbajtën gjallë artin dhe traditat tona, duke dhënë koncerte në Kosovë, Shqipëri, Maqedoni të Veriut, Zvicër, Turqi, Francë dhe në shumë vende të tjera. Më 15 shtator 1999, ata dhanë koncertin e parë pas luftës në Teatrin Kombëtar, një simbol i ringritjes dhe vazhdimësisë sonë kulturore e kombëtare. Sot, pas 60 vitesh si ansambël profesionist, ata numërojnë mbi 7,500 koncerte e prezantime dhe një sërë çmimesh ndërkombëtare, përfshirë triumfin e tyre të fundit në Spanjë në vitin 2024. Sot është e pamundur të mos ndalemi dhe të falënderojmë të gjithë ata që ishin aty në fillimet e këtij ansambli të madh”, citohet Kurti në komunikatën e Kryeministrisë.
Ndër anëtarët e parë të ansamblit janë Hylkie Sadiku, Marcel Tupeci, Ramadan Ramadani, Hazbie Kovaçi, YlfeteRaça, Shkëlzen Zhubi, Haki Shkreli, Bashkim Loshi e shumë të tjerë. Falë tyre dhe përkushtimit të tyre, “Shota” mori formë si një forcë kulturore e cila na bën krenarë edhe sot e kësaj dite. Kryeministri shprehu të veçantë për Nahire Surroin dhe Sevime Gjinalin, të cilat kanë drejtuar ansamblin me përkushtim dhe pasion të pashoq, si një shembull i fuqisë së artit dhe udhëheqjes në shërbim të kulturës sonë kombëtare.
Ndër vite, ansambli gjithashtu kishte bashkëpunim edhe me kompozitorët, artistët e studiuesit më të mëdhenj të kulturës sonë, si Rexho Mulliqi, Fahri Beqiri, Zeqiria Ballata, Severin Kajtazi, etj., dhe me etnomuzikologët si Lorenc Antoni, Rexhep Munishin e Bahtir Shehollin, koreografët Xhemali Berisha, Haki Mulliqi, Sylejmon Shala, Panajot Kanaqi, Gëzim Kaceli, Besim Jazegjiu e shumë të tjerë.
Në përmbyllje, kryeministri në fjalën e tij, duke iu drejtuar artistëve të Ansamblit “Shota”, tha se ata nuk e ruajnë vetëm trashëgiminë tonë, por e jetojnë atë që ta përjetojmë ne, teksa i falënderoi për përkushtimin dhe dashurinë e tyre për artin dhe kulturën, dhe iu uroi 60-vjetorin e themelimit bashkë me suksese të reja në vitet e dekadat që vijnë.
Papa Françesku do të hapë Vitin e Shenjtë të Kishës Katolike në Bazilikën e Shën Pjetrit sot në mbrëmje.
Në një ceremoni solemne në prag të Krishtlindjes, papa 88-vjeçar do të hapë Derën e Shenjtë, të murosur nga brenda dhe do të kalojë nëpër të.
Kisha Katolike feston normalisht një Vit të Shenjtë, i njohur gjithashtu si Viti i Jubileut, çdo 25 vjet.
Sipas besimit katolik, besimtarët mund të marrin faljen e mëkateve të tyre përmes lutjes dhe pendesës gjatë një viti të shenjtë.
Kjo përfshin gjithashtu një pelegrinazh në Romë dhe kalimin nëpër Dyert e Shenjta në Qytetin e Përjetshëm.
Më shumë se 30 milionë pelegrinë dhe vizitorë pritet të udhëtojnë në kryeqytetin italian gjatë ngjarjes katolike, me disa vlerësime deri në 45 milionë.
Françesku më pas do të kremtojë meshën tradicionale të Krishtlindjeve, duke nisur festat e Krishtlindjeve të Vatikanit.
Papa pritet të përdorë shërbimet për të folur me forcë kundër luftës dhe dhunës dhe për të kujtuar vuajtjet e njerëzve.
Së fundmi ai bëri thirrje për një armëpushim gjatë Krishtlindjeve përballë luftërave në Lindjen e Mesme dhe Ukrainë.
Në Betlehem, tradicionalisht vendlindja e Jezu Krishtit, festimet pritet të jenë mjaft të kufizuara këtë vit për shkak të luftës së Gazës.
Procesioni nga Jeruzalemi në Betlehem dhe mesha e mesnatës në Betlehem do të zhvillohen si zakonisht.
Megjithatë, dekorimet festive në qytetin e vogël në Bregun Perëndimor dhe ndezja e një peme të Krishtlindjes përpara Kishës së Lindjes së Krishtit duhet të shmangen./atsh/ KultPlus.com
Korça edhe këtë fundvit është një prej destinacioneve më të preferuara për pushuesit. Rezervimet për Krishtlindje dhe Vitin e Ri nisën prej nëntorit dhe tani strukturat akomoduese janë rezervuar thuajse plotësisht.
Kryesisht janë vizitorët nga Tirana, Durrësi, Elbasani, Shkodra dhe Vlora ata që i drejtohen juglindjes për të festuar Krishtlindjen dhe natën e ndërrimit të viteve por nuk mungojnë as pushuesit nga qytetet e tjera apo edhe të huajt.
Qendra e qytetit nga sheshi para katedrales deri tek pazari i vjetër dhe po ashtu bulevardet kryesore e tyre mund të përshkohen legtësisht në këmbë falë distancave të vogla për të shijuar dekorin e veçantë që përcjell më së miri ndjesinë festive.
Krahas atmosferës festive të qytetit ajo çfarë mbetet një alternativë për të bërë më argëtuese por edhe çlidhëse ditët e pushimit është vizita në fshatrat turistikë të Dardhës apo Voskopojës që renditen ndër destinacionet më të preferuara për turizmin e bardhë.
Në vigjilje të Krishtlindjes operatorët turistikë tregojnë se këtë vit kërkesat për të festuar në Korçë kanë qenë të larta ndërsa ndajnë tregojnë se cilat janë disa nga gatimet e preferuara tradicionale për pushuesit.
Në qytetin e Korçës dhe fshatrat turistikë janë 83 hotele dhe 66 bujtina me kapacitet akomodues për gati 4000 persona të cilat janë të rezervuara deri në ditët e para të janarit./topchanel/ KultPlus.com
Sot janë bërë dy vite nga vdekja e vokalistit të bendit elektronik “Faithless”, Maxi Jazz, i cili ka vdekur në moshën 65-vjeçare.
Maxi Jazz ishte vokalist i bendit nga viti 1995 deri 2011 dhe 2015, së bashku me anëtarët tjerë Rollo dhe Sister Bliss, të cilët krijuan disa hite si “Insomnia” dhe “We Come 1”, shkruan portali britanik Metro, përcjell Klankosova.
Bendi Faithless u rikthyen në vitin 2020 dhe publikuan albumin “All Blessed”./ KultPlus.com
Shfaqja “Anglia” e autorit Tim Crouch që konsiderohet si një shkrimtar i rëndësishëm i dekadave të fundit, vjen nesër premierë nën regjinë e iranianes Nasim Ahmadpour. “Anglia” shpërfaq një kategori të gjuhës dhe marrëdhënieve, qoftë mes njerëzve në përgjithësi, qoftë mes kulturave apo mes artit dhe publikut. Kjo është ajo se çka e ka ngacmuar regjisoren Ahmadpour për të sjellë këtë vepër pikërisht në Teatrin e Shkupit, shkruan KultPlus.
Veprat e Crouch kanë fituar shumë çmime dhe janë shfaqur në shumë teatro prestigjioze në mbarë botën. Dramat e tij shpesh janë përkthyer në persisht dhe janë interpretuar. Ai është një shkrimtar i njohur në Iran. Arsyeja e këtij popullariteti, përveç strukturës origjinale dhe novatore, është edhe fryma kritike dhe përmbajtja në veprat e tij. Kjo është anarkia që ai paraqet ndaj strukturave dhe mënyrave të të menduarit me stereotipe. Ftesa e Tim Crouch për të parë sërish fenomenet e ndryshme është diçka e bukur që ka gjetur vend brenda inspirimit të regjisores Ahmadpour.
Vetë autori Crouch i kishte thënë regjisores Ahmadpour se drama e tij “The Oak Tree” ishte shfaqur në Maqedoni, mirëpo akoma asnjë vepër e tij nuk është e përkthyer në Maqedoni. Mu për këtë arsye, regjisorja Ahmadpour ka zgjedhur të prezantoj një nga veprat e tij në Teatrin e Shkupit.
Në një intervistë për KultPlus, regjisorja Ahmadpour ka treguar se kur ajo është duke e sjellë një vepër, sikurse “Anglia”, përpiqet ta kuptojë tërësisht atë. Pra, ajo është përpjekur për të sjellë kuptimin e saj personal mbi veprën, por që nuk ka asnjë garanci që ajo i ka afruar plotësisht mendimet dhe idetë e autorit Crouch, edhe pse ajo zotëron të drejtën e autorit për veprën.
“Vepra e Crouch, veçanërisht ‘Anglia’, është takim dhe lidhje. Një lidhje që, natyrisht, është përherë e paplotë. Në çdo situatë, ne jemi të detyruar të përkthejmë veten. Dhe përkthimet nuk mund të na përfaqësojnë kurrë vërtetë. Kjo gjithashtu vlen edhe për veprat e artit. Vepra duhet të analizohet dhe të përkthehet për të komunikuar me audiencën. Gjithmonë është i përfshirë një ndërmjetës i cili supozohet të luajë një rol lehtësues, por ai vetë mund të krijojë keqkuptime. Kjo është e vërteta për të gjitha marrëdhëniet, qoftë ajo marrëdhënie midis kulturave apo marrëdhënie midis audiencës dhe veprës artistike ose edhe marrëdhënia midis krijuesit dhe veprës artistike”, thotë ajo.
Karakteristika më e rëndësishme e autorit Crouch për regjisoren Ahmadpour është mosfamiljariteti që ai krijon në marrëdhëniet mes publikut dhe veprës artistike. Ai sfidon konceptet e thjeshta dhe e shndërron audiencën nga një fenomen pasiv në një qenie aktive. Ky ndërveprim i publikut në veprat e tij bëhet herë duke aktivizuar fizikisht audiencën e herë duke aktivizuar imagjinatën e tij.
“Kur flas për audiencën, përfshij lexuesit e tij. Në veprën ‘Anglia’ ai punon me imagjinatën e publikut. Autori krijon një botë ku marrëdhëniet në dukje të drejtpërdrejta mund të shihen në mënyra të ndryshme në varësi të leximit. Ai krijon një rrjet komunikimi në dukje të thjeshtë me audiencën me një gjuhë të thjeshtë, por pas kësaj thjeshtësie të dukshme, formohet një botë e thellë dhe shumështresore nga përballja e shumë elementëve: përballja e artit dhe audiencës, përballja e Lindjes dhe Perëndimit, ballafaqimi i qytetarëve vendas dhe shtetasve emigrantë, ballafaqimi i gjuhës amtare dhe i gjuhës së dytë, ballafaqimi i botës së parë dhe botës së tretë”, tregon ajo.
Sipas saj, çështja kryesore është se audienca supozohet t’i qaset artit në një mënyrë inovative, jo të njohur, duke i kushtuar vëmendje detajeve të zakonshme të jetës së përditshme dhe përmes kësaj, shpjegohen koncepte të tjera. Pra, Crouch i shpreh këto koncepte duke e lidhur audiencën me elementë të zakonshëm e të përditshëm rreth tij.
Regjisorja Ahmadpour ka gjetur një rrugë drejt veprës së Crouch, dhe është lidhur ngushtë me veprën e tij, si entuziaste dhe si regjisore.
Ajo tutje na tregoi se Irani ka një traditë të gjatë të tregimit teatror. Ata kanë një sërë shfaqjesh tradicionale të bazuara në tregim. Një prej tyre është “Nagali”. Në këtë lloj shfaqjeje, “Naghal” tregon një histori dhe vazhdimisht krijon imazhe që publiku ta kuptojë historinë.
“Kemi një lloj tjetër drame që quhet “Pardekhani”, ku tregimtari tregon historinë përballë një ekrani të madh të pikturuar. Akti i parë i “Anglisë” më kujtoi atë. Dua të them se ne i referohemi përvojave tona për të kuptuar çdo vepër arti. Me ndihmën e leximit dhe kërkimit, ne përpiqemi ta përditësojmë atë përvojë. Kjo është ajo që bëra. Ndërsa, në aktin e dytë, një nga personazhet është një emigrant. Kjo është gjithashtu një përvojë e njohur për të gjithë ne. Emigranti kontakton një përkthyes. Çfarë është më e prekshme për një folës persisht sesa nevoja e përditshme për të përkthyer veten në gjuhë të tjera, të cilat janë të gjitha në shumicë, në krahasim me persishten?”, thotë regjisorja Ahmadpour.
Dramat e Tim Crouch, duke përfshirë “Anglinë”, kërkojnë një audiencë serioze teatrale. Një audiencë që prapa vetes ka një histori për të parë shfaqje. Meqenëse Tim Crouch e bazon marrëdhënien me punën e tij në “defamiliarizimin”, kjo përvojë dhe sfond mendor, me fjalë të tjera, vetëdija dhe ndërgjegjja e audiencës për botën e artit, dhe veçanërisht botën e teatrit, është jashtëzakonisht e rëndësishme. Kështu, regjisorja Ahamadpur beson se sfidohet audienca, pra nëpërmjet këtij lloj teatri në rolin e tij si spektator. Mbi këtë bazë, të paktën, ajo shpreson se do të jetë një përvojë e freskët e të qenit spektator.
Është interesante që regjisorja Ahmadpour po e sjell tekstin e “Anglisë” nga Irani në skenën në Maqedoni. Në këtë kombinim, ka një kontrast dhe kontradiktë të dukshme, e cila duket e pamundur por jo edhe aq. Dhe, pikërisht kjo qasje është një riprodhim objektiv i vetë tekstit të “Anglisë”.
“Gjatë gjithë provës po mendoja se si ne, grupi interpretues, duke përfshirë mua si regjisore në persisht, asistent regjisori (Agim Abdula) që ishte edhe përkthyes persisht-shqip, dhe aktorët e shfaqjes sonë, po simulojmë disi marrëdhëniet tek “Anglia”. Natyrisht, u përpoqa të kuptoj vlerën e kësaj situate të veçantë dhe ta përdor atë si një ide kyçe në ndërtimin e performancës”, tregon ajo.
Kjo shfaqje është pa dekorim apo zbukurim. Gjithçka do të varet nga aktorët dhe publiku. Do të formohet një shfaqje dhe publikut do t’i duhet të aktivizojë imagjinatën e tij dhe të krijojë skenën dhe detajet. Me fjalë të tjera, është e qëllimshme që të shmanget çdo përpunim që i detyron audiencës diçka. Vetë Tim Crouch thotë: “Ne nuk ju tregojmë asgjë në teatrin tonë, por në fund do t’i shihni gjërat.”
“Ky model thekson dallimin midis shikimit të thjeshtë dhe shikimit prej vërtetë. Ka një fjali në shfaqje me të njëjtin kuptim: “Ai më tregoi ndryshimin midis shikimit dhe shikimit”. Nuk do të kemi inskenim të veçantë dhe madje aktorët do të dalin në skenë me veshje si ato që veshin në jetën e tyre të përditshme. Dhe ata do të shmangin çdo lëvizje të panevojshme gjatë performancës”, tregon regjisorja Ahmadpour.
Sipas saj, ndërveprimi me audiencën mbulon një gamë të gjerë. Ajo beson se natyra e teatrit duhet të jetë zhytëse, por, me kalimin e viteve, zakoni i shikimit të teatrit e ka kthyer audiencën në një fenomen pasiv, i cili ka harruar se po përballet me teatrin si një fenomen i gjallë. Ashtu siç performanca ka marrë një natyrë stereotipike, edhe sjellja e audiencës është kthyer në një sjellje stereotipike. Ajo tutje shpjegon se pika më kritike është se vetë ndërveprimi i audiencës mund të bëhet një stereotip tjetër.
“Kjo bëhet nëse ideja e ndërveprimit nuk del nga thelbi dhe domosdoshmëria e performancës. Kjo domosdoshmëri e shfaqjes ndonjëherë kërkon që audienca të lëvizë. Në disa raste, kërkon pyetje dhe imagjinatë aktive. Performanca jonë është e tillë. Performanca jonë është formuar në bazë të mentalitetit dhe imagjinatës aktive të audiencës dhe a nuk është kjo një nga format më të forta të pjesëmarrjes? Në shfaqjet tona, publiku është një pjesë jetike e shfaqjes. Mendoj se është me vend të përmend se shfaqja “Anglia”, konkretisht akti i parë i saj, është shkruar për interpretim në galeri. Deri më tani kjo shfaqje është luajtur nëpër galeri. Bëra disa ndryshime për ta rikthyer në teatër. Sigurisht, ndërveprimi i audiencës gjithashtu ka ndryshuar. Fakti që publiku është në galerinë e lëvizshme, por i palëvizshëm në vetë teatrin, krijon një ndryshim thelbësor”, thotë tutje ajo.
Sfida më e vështirë për regjisoren Ahmadpour mbetet te fakti se ajo është iraniane dhe flet persisht, ndërsa aktorët flasin shqip. Regjia nga distanca ka pasur vështirësitë e veta, si për të, edhe për gjithë ekipin. Për më tepër, të kuptuarit e marrëdhënieve të një teksti nëpërmjet dallimeve të tyre kulturore dhe gjuhësore, nuk ka qenë aspak e lehtë. Megjithatë, ajo shprehet e lumtur që ata kanë arritur të mirëkuptohen dhe të bashkëpunojnë jashtëzakonisht mirë gjatë procesit të provave online.
Për regjisoren Ahmadpour, nuk ka diçka më emocionuese sesa krijimi i një përvoje të tillë të një shfaqjeje. Përvoja ka qenë vërtet e çuditshme për të dhe ajo mendon se duhet të gërmoj akoma më thellë në karakteristikat e saj. Pavarësisht vështirësive të punës dhe lidhjes joefikase të internetit në Iran, është zhvilluar një mënyrë e bukur ndërveprimi brenda ekipit. Për këtë arsye edhe është ndërruar emri i shfaqjes, nga “Anglia”, në “Leximi i ‘Anglisë’ në Maqedoni nga Irani”.
“Edhe vetëm leximi i këtyre llojeve të veprave ofron një përvojë të të qenit i pranishëm në shfaqje. Kjo thjeshtësi më tërheq mua. Dhe se për t’u lidhur me veprën, duhet të krijosh botën e performancës, pa pasur gjithçka. Kjo krijon një përvojë personale për audiencën që nuk kufizohet në këndvështrimin e një personi. Është sikur perandoria dhe tirania e prodhuesit të artit të shembet në lidhje me audiencën”, thotë ajo.
Prej shumë vitesh, regjisorja Ahmadpour ka qenë e interesuar për teatrin e dokumentarëve dhe ka lexuar shumë për të. Ajo beson se vepra e Crouch mund të konsiderohet në një farë mënyre një formë e teatrit dokumentar.
“Vepra e tij i afrohet në njëfarë mënyre teatrit dokumentar. Nga njëra anë, ky lloj shkrimi, i quajtur performanca e tekstit, është shumë interesante për mua. Këtë formë shkrimi dhe interpretimi e kam ndjekur prej shumë vitesh. Nga ana tjetër, natyra personale e punës së Crouch vjen nga interesimi im për praninë e botës së krijuesit në veprën e tij. Unë gjithashtu mendoj dhe lexoj për këtë dhe personalizimin e artit”, ka thënë ajo.
Regjisorja Ahmadpour ka pasur fatin që të udhëtoj në Maqedoni disa herë gjatë 10 viteve të fundit dhe ka parë shumë shfaqje teatrale. Aty e ka pikatur edhe aktorin Genci Mirzo. Ndërsa, ajo ka pasur edhe miq të besueshëm në Maqedoni me të cilët është konsultuar. Teatri Shqiptar, për të, ka qenë shumë mbështetës në këtë aspekt.
“I kërkova teatrit të më dërgonte një listë të aktorëve dhe fotot dhe veprat e tyre. Në listën e disa personave, ata që më ranë më shumë në sy ishin Genci Mirzo dhe Gentiana Ramadani dhe në fund nisëm të bënim prova me këta të dy. Genta dhe Genci në aktin e parë luajnë rolin e tregimtarit dhe rrëfimtarit. Të dy kanë të njëjtin rol. Në aktin e dytë, Genta duhet të luajë rolin e të njëjtit personazh, historinë e të cilit e dëgjuam në aktin e parë. Dhe Genci luan rolin e përkthyesit të tij. Ky është një përkufizim i drejtpërdrejtë i pranisë së tyre. Ishte një kënaqësi e jashtëzakonshme të punoja me të dy. Fleksibiliteti dhe ndjeshmëria e madhe e këtyre dy aktorëve është shumë mbresëlënëse”, ka thënë regjisorja Ahmadpour.
Përveç krizës që ka ekzistuar në Iran gjatë gjithë këtyre viteve dhe veçanërisht pas vitit 2019, marrëdhëniet e ndërlikuara dhe të tensionuara të Iranit me SHBA-në, Izraelin dhe rajonin kanë ndryshuar jetën e shumë njerëzve, përfshirë edhe atë të regjisores Ahmadpour.
“Të gjithë e dimë se këto kushte të tensionuara dhe të paqëndrueshme janë të dëmshme psikologjikisht. Këto ditë, situata është kthyer në një pengesë të prekshme me anulimet e fluturimeve dhe kushtet e pasigurta në rajon. Vetëm mendoni, fluturimi im për në Maqedoni është anuluar 5 herë. Çmimet e fluturimeve të disponueshme janë shumë të larta, dhe nga ana tjetër, shqetësimi është se nëse largoheni nga Irani, mund të jetë shumë i ndërlikuar kthimi për arsye të ndryshme”, tregon ajo.
Këto kanë qenë arsyet pse ajo ka vendosur që projektin ta drejtojë nga distanca. Por, kjo natyrshëm ndikoi në gjithçka.
“Mënyra e provave, forma e pjesëmarrjes sime në përgatitjen e projektit, niveli i perceptimit tim për mjedisin, madje edhe ideja e shfaqjes. U përpoqa të mendoj për një ide që mund të kontrollohej dhe përgatitej nga distanca. Mendoj se kam bërë të pamundurën për t’i përdorur këto kushte komplekse në avantazh të idesë dhe ta zbatoj atë si pjesë të strukturës. Sido që të jetë, këto kushte ishin një “njollë e ngushtë” përmes së cilës u krijua një estetikë origjinale. E kam fjalën për përdorimin krijues të asaj që supozohet të pengojë krijimtarinë time. Ky është përvetësimi i çdo elementi, edhe të padëshiruarit, edhe të dëshiruarit”, thotë regjisorja Ahmadpour.
Krejt në fund të intervistës, regjisorja Ahmadpour na tregoi se aktualisht është duke punuar në pjesën e tretë të një projekti të quajtur “Tavolinat”, që përbëhet nga katër shfaqje të veçanta. Ky projekt është i përcaktuar në fushën e teatrit dokumentar e që fokusohet në historinë e teatrit bashkëkohor iranian dhe kufizimet dhe problemet e shkaktuara nga kufizimet.
Pjesa e parë e këtij projekti, “Raporti mbi Ditën e Gjykimit” u interpretua në Festivalin Performa të Nju Jorkut në vitin 2023. Pjesa e dytë, “Ne erdhëm për të kërcyer”, u interpretua në Kunstenfestivaldesarts në Bruksel në vitin 2024 dhe do të epet në Trienalen e Milanos në muajin shkurt dhe po ashtu do të bëjë turne në Evropë në vitin 2025. Pjesa e tretë, projekti i vitit 2025, është në përgatitje e sipër.
Regjisorja Ahmapdur po ashtu është duke punuar për një skenar që do të prodhohet në Zvicër me regji nga Romed Wider. Skenari i saj i fundit “Black Rabbit, White Rabbit” është në post-produksion dhe është xhiruar në Taxhikistan.
Skenografia: Enes Deari
Kostumografia: Genta Mirzo
Video: Shahram Mokri
Këshilltarja e regjisores: Narges Hashempour./ KultPlus.com
Të veshur të dy me pallto, kapele në kokë, dhe një bastun në dorë Eqrem Çabej dhe Lasgush Poradeci duken kaq elegantë ndërsa shëtisin në një park në Graz. Fotografia është publikuar më herët, nga e bija Lasgushit, Maria.
Është e njohur miqësia që dy njerëzit e njohur të letrave kanë pasur me njëri-tjetrin. Ata kanë qenë të dy studentë në Graz. Janë dhjetëra letërkëmbime që kanë shkëmbyer me njëri-tjetrin mbi magjinë e poezisë, apo Shqipërinë. Herë pas here, Maria rrëmon detaje interesante nga jeta e poetit. Ne kemi parë dhe një portret të gjuhëtarit të madh, vizatuar nga Lasgushi.
Kështu, ajo tregoi dhe një episod teksa dy personazhet e njohur të letrave shqipe ndodheshin në një lokal.
“Ishim me Eqrem Çabeun në Graz (Austri), ishim të dy studentë (vitet 1925-1926). Kishim gjetur për të ngrënë darkë një restorant të vogël, por shumë të mirë familjar. Në kuzhinë ishte gruaja, në banak ishte burri dhe vajza e tyre ishte kamarjere. Na pëlqente shumë ushqimi aty.
Një natë, po hanim si zakonisht dhe po bisedonim. Lokali ishte plot dhe të gjithë hanin dhe flisnin me njeri tjetrin dhe nuk ndiheshin. Ne, na kishte tërhequr aq shumë biseda sa nuk e kishim vënë re që po flisnim me zë të lartë. Po flisnim shqip. Dhe herë pas here aprovonim njeri-tjetrin duke thënë po po (ata që dinë gjermanisht do ta kuptojnë). E vumë re që klientët na shikonin si të habitur. Po ne, vazhdonim të flisnim me zë të lartë.
I zoti i lokalit (burri, që rrinte në banak), na u afrua dhe me zë të ulët dhe me shumë sjellje na tha që duhet ta ulnim zërin sepse po shqetësonim të tjerët që ishin duke ngrënë. Ne, nuk e konsideruam vërejtjen e tij dhe vazhduam duke folur me zë të lartë. Ata, klientët, dalëngadalë filluan të paguajë dhe e boshatisën lokalin duke na lënë vetëm. U turpëruam shumë dhe nuk shkelëm më kurrë në atë lokal”, tregonte Lasgushi./ KultPlus.com
Ismail Kadare ishte shkrimtari shqiptar më i njohur botërisht. Ai ka arritur të fitoi shumë nderime anekënd botës, madje u kandidua disa herë edhe për “Nobel”. Romancier, poet, eseist, përkthyes. Letërsia e Kadaresë vazhdon të lexohet me ëndje nga shumë lexues gjihtkund në botë.
KultPlus ju sjell disa nga thëniet e tij të vlefshme.
Më poshtë mund t’i lexoni dhjetë thënie të Kadaresë që kanë mbetur gjatë në mendjen e shumë lexuesve dhe adhuruesve të tij.
– Popujt, librat e tyre të mëdhenj, me gjak zakonisht i kanë larë. – Ata që shpikën shpejtësinë reaktive, larg Atdheut sigurisht do kenë qenë ndonjëherë!
– Armiku mbetet armik, edhe i vdekur qoftë.
– Ka gjithmonë kohë që njerëzit të bëjnë diçka për popullin e tyre.
– Gjuha më e mirë se gjithçka tjetër jep shpesh dritën ose mjerimin e një kohe.
– Të falësh nuk do të thotë të harrosh.
– Ne mund të jemi gjithçka, veç një gjë nuk jemi: ajo që kujtoni ju.
– Dëgjo… Është shumë e vështirë të diskutosh në mbretërinë e idiotëve.
– Letërsia autentike nuk përputhet me diktaturat. Shkrimtari është armiku natyror i diktaturave. /KultPlus.com
Pak ditë më parë është publikuar nga shtëpia botuese e njohur vjeneze “Universal Edition” katalogu i kompozitorëve të botuar këtë vit nga kjo shtëpi botuese i quajtur “Katalogu i Dimrit” (Winter 2024) dhe veprat të cilat promovohen nëpërmjet tij.
Në katalog zbulohen dymbëdhjetë kompozitorë mes të cilëve përfshihet dhe violinistja shqiptare, krijuese dhe interpretuese, Ina Kosturi, e pranuar unanimisht nga Këshilli Artistik në prill 2024 dhe ka publikuar krijmtarinë me këtë shtëpi të famshme vjeneze.
Kosturi promovohet si kompozitore me veprat “Concerto” për violinë e orkestër, “7 Capriccio” për violinë solo, “Duo Capriccio” për violinë dhe violonçel, “Improvisation” për violinë solo.
Suksesit të botimit i bashkohet dhe përzgjedhja në këtë katalog me 11 emra të tjerë kompozitorësh nga mbarë bota të niveleve tejet të larta me vepra të interpretuara në institucionet e orkestrat prestigjioze. Kosturi është e vetmja shqiptare që publikon në Universal Edition, ndërsa zyrat e shtëpisë botuese dhe katalogu gjenden në Musicverein, Vjenë./atsh/KultPlus.com
“Arrëthyesi”, baleti magjik i Krishtlindjes, vjen në skenën e Teatrit Kombëtar të Operas dhe Baletit.
Kryeministri Edi Rama ndau sot pamje nga kjo kryevepër e baletit botëror, teksa ftoi qytetarët të ndjekin këtë eksperiencë të paharrueshme në TKOBAP deri më 30 dhjetor.
“Falë solistëve dhe trupës së baletit që dhurojnë perfeksion në çdo hap, nën koreografinë e Edi Blloshmit, nxënësve të shkollës së baletit, korit femëror dhe korit të zërave të bardhë, orkestrës simfonike të TKOBAP-së, nën dirigjimin magjik të Sergio Alapont dhe kostumografisë vezulluese të Edlira Qyshkës, Përralla e preferuar e Krishtlindjes vjen në skenën e TKOBAP-së. Ju presim për këtë eksperiencë të paharrueshme deri më 30 dhjetor. Ora 19:00”, shkroi kryeministri Rama.
Baleti me muzikë të Çajkovskit është kthyer tashmë në simbol të periudhës festive të fundvitit, në të gjitha teatrot anembanë botës dhe prej vitesh kjo traditë ka përfshirë edhe Tiranën./atsh/KultPlus.com
Profesori Agim Vinca, përmes rrjeteve sociale ka shënuar një datë të rëndësishme të jetëshkrimit të tij.
“Nuk bën të kalojë ky vit pa e shënuar një datë të rëndësishme të jetëshkrimit tim: 50-vjetorin e mbrojtjes së temës së magjistaturës (1974-2024). Më kishte dalë mendsh, por ma kujtoi këto ditë një ish-student imi i gjeneratave të hershme, i cili e kishte ruajtur shkrimin e botuar si lajm në gazetën “Flaka e vëllazërimit” të Shkupit, e kishte fotokopjuar dhe ma dhuroi në një takim letrar në prani të publikut”, ka shkruar Vinca.
Tutje, ai është shprehur se punimi i tij “Mendimi kritik i Mitrush Kutelit” është tema e parë e magjistraturës e mbrojtur në Universitetin e Prishtinës, me të cilën unë mora gradën shkencore “Magjistër i shkencave filologjike”.
“Do thënë se studimet pasuniversitare në Degën e Gjuhës dhe të Letërsisë Shqipe u hapën për herë të parë në vitin akademik 1970/71, gjë që u bë e mundur vetëm pas themelimit të Universitetit”, ka shtuar tutje profesori.
Poashtu, ai ka falënderuar ish-studentin e tij Sherif Paci për kujdesin.
“Po atë ditë nga ish-drejtori i Institutit Albanologjik, dr. Hysen Matoshi, mora këtë mesazh: “Suksesi Juaj nuk ishte vetëm personal, por edhe i përgjithshëm, sepse ishte magjistratura e parë e mbrojtur në Fakultetin Filozofik”. Besoj se e vlen të shënohet ky “jubile”, qoftë edhe në këtë mënyrë”, është shprehur në fund ai./KultPlus.com
“Arrëthyesi” është ndoshta baleti më i njohur gjatë periudhës së fundvitit, por po ashtu personazhi i dashur është pjesë e qindra filmave dhe zbukurimeve të Krishtlindjeve.
Por pse arrëthyesit e vegjël janë shndërruar në një dekor të preferuar gjatë festave të fundvitit? Sipas folklorit gjerman, arrëthyesit dhuroheshin si hajmali për t’i sjellë fat familjes dhe për të mbrojtur shtëpinë. Thuhet se përfaqësojnë forcën, fuqinë, kujdeset për familjen dhe mban larg shpirtrat e ligj.
Origjina e tyre vjen nga traditat e lashta të gostive ku arrëthyes fisnikë ishin pjesë të tyre si argëtim gjatë ëmbëlsirës. Kjo sillte biseda të gëzueshme teksa të ftuarit shijonin pjatën e fundit të shoqëruar me arra e lajthi.
Shumë nga dizajnet e mëparshme të arrëthyesve ngjasonin me kafshët, shpendët dhe njerëzit. Forma klasike që njohim sot e cila ngjason me mbretër apo ushtarë nuk u duk deri nga vitet 1600-1700.
Arrëthyesit ishin të famshëm fillimisht në Gjermani dhe krijoheshin në malet Erzgebirge. Në vitin 1892 ata u bënë të njohur në mbarë botën falë debutimit të baletit “Arrëthyesi” që u kompozua nga Çajkovski dhe u vendos në skenën e teatrit të Shën Petërburgut. Ky është edhe momenti nga ne e njohim më së shumti versionin e Krishtlindjeve të arrëthyesit, i cili është kthyer në një simbol të festës./KultPlus.com
E humbëm edhe këtë mbrëmje. Askush nuk na pa të zënë për dore kur muzgu i kaltër binte mbi botë.
Nga dritarja unë pash’ lodrimin e perëndimit mbi kodrat e largëta.
E pastaj, si një monedhë, një copëz dielli u përndez në duart e mia.
Të kujtova ty me shpirtin e ndrydhur, me atë trishtimin që ti ke njohur tek unë.
Ku ishe ti në atë kohë? Me ç’njerëz? Çfarë fjalësh u thoshe? Oh, pse më ndodh kështu: dashuria shpërthen përnjëherësh, kur jam i trishtuar dhe kur ti je larg?
Libri që marr të lexoj mbrëmjeve më ra nga duart dhe te këmbët e mia, si një qen i plagosur, u rrotullua perëndia.
Gjithnjë, gjithnjë sapo vjen mbrëmja ti ikën, deri ku muzgu bredh duke tretur statujat. /KultPlus.com
