Grerëza ishte vepra që erdhi për publikun në qytetin e Gjirokastrës. Ajo u ngjit në skenën e teatrit Zihni Sako ndërsa drama thriller erdhi me regji të Eraldo Malajt. Shfaqja trajton çështje sociale dhe dilemën e përzgjedhjes.
Eraldo Malaj, regjisor: Është hera e parë që vendoset në Shqipëri një dramë thriller. Pjesa trajton bullizmin dhe pasojat që shkaktojnë mospasja e një fëmije dhe pasojat që kanë në jetën e këtyre personave.
Ina Zoto, aktore: Ishte një pritje shumë e mirë. Gjithë publiku dhe gjithë personat që ishin në sallë ishin shumë të mirë dhe nuk e dinim në fakt që do të ishin kështu.
Asiana Koka, aktore: Në fakt ne ishim të surprizuar nga pritja që na bëri qyteti i Gjirokastrës. Është një qytet shumë artdashës dhe pritja ishte shumë e ngrohtë.
Grerëza ishte shfaqja e radhës në kalendarin e pasuri të teatrit të Gjirokastrës.
Lejda Çeli, drejtore e teatrit: Përgjithësisht kemi zgjedhur vepra të autorëve të huaj të vendosura nga teatro të ndryshme të vendit, por edhe nisma private si kjo e sotmja që dua ta theksoj më shumë se të tjerat duke qenë se janë tre të rinj që sapo kanë mbaruar universitetin e Arteve, kanë punuar një vepër dhe falë bashkëpunimit me ne vendosën ta jepnin premierën e tyre sot në teatrin Zihni Sako.
Drama Grerëza erdhi gjatë fundjavës për artdashësit gjirokastritë./Klan News/ KultPlus.com
Tosca, opera me tre akte e kompozitorit italian Giacomo Puccini vjen premierë në skenën e Teatrit Kombëtar të Operas dhe Baletit, në katër netë unike nga data 6-10 tetor, me dy kaste të ndryshme artistësh.
Tosca përshkruan intrigat dhe romancën politike në ditët e luftërave të Napoleonit, në një udhëtim mes pasionit, xhelozisë dhe sakrificës. Vepra vjen për publikun artdashës shqiptar në 100-vjetorit e vdekjes së Puccinit dhe rikthen pas 13 vitesh në TKOB tenorin Saimir Pirgu.
“E kam pritur prej kohësh të rikthehem, e kam zgjedhur operan Tosca me dedikim për vitin puçinian, jam tepër i emocionuar se sapo kam ardhur dhe mezi pres të këndoj për publikun shqiptar”, shprehet Pirgu.
Vepra vjen nën regjinë e Manu Lalli dhe dirigjimin e Jacopo Sipari di Percasseroli. Krah tenorit do të performojë sopranoja e skenave botërore, Krassimira Stoyanova.
“Vij për herë të parë në Tiranë. Është shumë interesante sepse di shumë gjëra nga Shqipëria dhe kam qenë kurioze ta shihja. Ndihem e lumtur dhe e mikpritur. Me Saimirin njihemi prej 20 vitesh, kemi një bashkëpunim të ngushtë, si miqësor ashtu dhe profesional. Jam e lumtur që gjej te ai një zhvillim të jashtëzakonshëm vokal, madje jam e bindur se pas pak vitesh do të arrijë të arrijë të këndojë edhe Otellon dhe pse ai thotë se nuk do ta arrijë kurrë”, tha ajo.
Në këtë rikthim të shumëpritur, Pirgu vjen me një album të ri me 21 arie të interpretuara me ndjeshmëri dhe përkushtim. Saimir është një homazh për Shqipërinë dhe artin ndërkombëtar.
“M’u desh të analizoja shumë vepra shqiptare dhe të përzgjidhja atë më të veçantën, aria e Lekës nga Opera Skënderbeu e të madhit Prenk Jakova ishte më e përshtatshmja dhe mendoj se ky homazh i bukur për Shqipërinë ishte gjëja më e pakët që mund të bëja për vendin tim”, u shpreh ai./ Top Channel/ KultPlus.com
Një sukses i jashtëzakonshëm për skenën muzikore kosovare vjen nga talenti i ri Lir Hajrizi, i cili ka fituar vendin e dytë në garën ndërkombëtare Salzburg International Music Competition në Austri. Kjo garë prestigjioze mbledh disa nga pianistët më të talentuar të rinj nga e gjithë bota dhe konsiderohet si një nga ngjarjet më të rëndësishme për artistët e rinj.
Lir Hajrizi, me performancën e tij virtuoze, ka arritur të lërë gjurmë në këtë konkurs, ku pjesëmarrësit vlerësohen për interpretimin, teknikën dhe ndjeshmërinë muzikore. Juria, të cilët përfshinin muzikantë dhe pedagogë të mirënjohur, shprehën admirim për kontrollin teknik të Lirit, interpretimin e tij të ndjerë dhe aftësinë për të sjellë emocione të thella përmes pianofortes. Ky konkurs ndërkombëtar, pjesë e serisë “Virtuozi i Çmimit të Madh”, është i njohur për tërheqjen e muzikantëve të jashtëzakonshëm nga i gjithë bota, duke përfshirë kategori për grupmosha dhe disiplina të ndryshme, njofton Klankosova.tv.
Ky sukses është një arritje madhore jo vetëm për Lirin, por edhe për Kosovën, duke e përfaqësuar vendin me dinjitet në një skenë ndërkombëtare dhe duke dëshmuar talentin e shkëlqyer që Kosova po nxjerr në artin muzikor. Familja dhe mbështetësit e Lirit janë tejet krenarë për këtë arritje të tij, ndërsa komuniteti artistik në Kosovë e konsideron si një frymëzim për të gjithë muzikantët e rinj që aspirojnë skena ndërkombëtare.
Konkursi, i mbajtur në vende si Mozarteum në Salzburg dhe Musikverein në Vjenë, u ofron muzikantëve të rinj një platformë për të shfaqur aftësitë e tyre në një skenë ndërkombëtare, shpesh duke çuar në mundësi të mëtejshme në sallat e njohura evropiane të koncerteve. Arritja e jashtëzakonshme e Lirit nxjerr në pah përkushtimin e tij ndaj muzikës dhe aftësinë e tij për të konkurruar në nivel global, duke sjellë krenari për Kosovën dhe komunitetin më të gjerë shqiptar.
Ky sukses i djaloshit nga Kosova në Salzburg International Music Competition është një dëshmi e fuqishme e potencialit të muzikantëve të rinj kosovarë dhe shërben si një shembull i shkëlqyer i asaj që mund të arrihet përmes punës së palodhur dhe përkushtimit ndaj artit.
Në kuadër të 80-vjetorit të Çlirimit në të gjithë vendin dhe jo vetëm do të organizohen një sërë aktivitetesh.
Kryeministri Edi Rama ndau në rrjetet sociale kalendarin e aktiviteteve që do të zhvillohen nga Ministria e Mbrojtjes gjatë nëntorit.
“80-vjetori i Çlirimit, një nga ngjarjet më të rëndësishme në gjurmët e historisë, që kujtohet dhe festohet në të gjithë vendin”, tha Rama.
Aktivitetet do të zhvillohen në Dibër, Berat, Ulqin, Tuz, Vlorë, Tiranë, Podgoricë, Shkodër, Korçë, Shkup, Prishtinë,etj.
Shqiptaria feston më 29 nëntor, 80-vjetorin e Çlirimit të vendit nga pushtuesit nazifashistë. Prej 7 prillit 1939, Shqipëria gjendej nën vargonjtë e pushtimit fashist. Pas kapitullimit të Italisë në vjeshtë të vitit 1943, vendi pushtohet nga forcat gjermane.
Në dalje të nëntorit 1944, pas çlirimit të Tiranës, u çliruan edhe një pjesë e konsiderueshme e qyteteve në veri. Çlirimi i Shkodrës shënoi edhe ditën e çlirimit të Shqipërisë nga pushtimi gjerman./atsh/ KultPlus.com
Ngadal pikë shiu i së dielës Si me lotë nga sytë e qiellit Njërin të dashur vajton, në heshtje: Pllaka e mermert me emrin e tij Dritëson nga pikat e sermta Të cilat herë herë pikojnë nga gjethet E mështeknes , përkulur motërsisht Mbi vetmitarin e madh. Pelegrin nga larg, përshëndes Hijen e tij, ajo më falet Nga shiu, nga gjethi, nga vjeshtë lulet, Nga perdja e zezë e dheut.
Ndryshimet klimatike përmbajnë tre nga pesë faktorët që rrezikojnë shëndetin e fëmijëve.
Kështu tha presidentja Vjosa Osmani, e cila shtoi se 23 për qind e fëmijëve në Kosovë jetojnë në kufirin kombëtar të varfërisë.
Udhëheqja e shtetit potencoi se 10 për qind e lindjeve në Kosovë janë të parakohshme. Ajo vlerëson se ndër arsyet e kësaj janë ndryshimet klimatike.
“Rreth 23 për qind e fëmijëve në Kosovë jetojnë në kufirin kombëtar të varfërisë. Kjo ndikon në qasjen e tyre në ujë të pijshëm, në ujë të sigurtë, strehim adekuat, energji të pastër dhe shërbime të tjera thelbësore për jetën dhe shëndetin e tyre. Për më tepër vet ekspozimi ndaj nxehtësisë për shkak të rritjes së temperaturave është konstatuar se do të ketë efekte akute në shëndetin e fëmijëve. Madje edhe para lindjes së tyre, duke quar potencialisht në lindje të parakohshme, peshë të ulët te fëmijët pas lindjes dhe vdekje në lindje. Vlerësohet se 10 për qind të lindjeve në Kosovë janë të parakohshme, kjo do të thotë se foshnja lind para javës së 37 të shtatzënisë. Njëra ndër arsyet që qon deri te kjo janë pikërisht ndryshimet klimatike. Faktet janë alarmantet, numrat flasin zëshëm dhe realiteti është i qartë. Ndryshimet klimatike po ndikojnë negativisht në jetën e fëmijëve tanë”, tha ajo.
Ndikimi i ndryshimeve klimatike në Kosovë më shumë po i prek fëmijët nga komunitetet e cenueshme, si rom, egjiptian dhe shkali, tha udhëheqësja e UNICEF-it në Kosovë, Veronika Vashchenko
“Këto ndikime tek fëmijët, prekin kryesisht fëmijët nga komunitetet e cenueshme, rom, egjiptian, ashkali të cilët tashmë janë të cenueshëm dhe jetojnë në komunitete të margjinalizuara. Fëmijët janë shumë më shumë sesa viktima. Fëmijët janë agjentët e ndryshimit. Ata janë që mund të bëjnë ndryshimin, të sjellin ndryshimin dhe të sjellin ndryshimet për të ardhmen… Rreth 4.2 miliardë fëmijë pritet të lindin në 30 vitet e ardhshme, ata nuk do të kenë klimë normale. Duke i vendosur fëmijët në qendër të veprimeve tona jo vetëm që do të mbrojmë mirëqenien e fëmijëve, por do të kemi edhe ekonomi më të qëndrueshme”, theksoi ajo.
Kurse, koordinatorja e OKB-së për zhvillim, Arnhild Spence, tha se Kosova duhet të angazhohet më shumë në agjendën e gjelbër.
“Kosova përfiton nga agjenda e gjelbër e BE-së dhe besoj fuqishëm që projekti për ndryshime klimatike për fëmijët do të marrë rol kryesor. Kombet e Bashkuara kanë mënyra të ndryshme që të kontribuojnë drejt ndryshimeve klimatike dhe ofrojnë mbështetje për qeverinë në zbatimin e kontributeve kombëtare. Objektivi ynë është që Kosova të zvogëloj emitimin”, deklaroi Spence.
Në anën tjetër, ushtruesi i detyrës së drejtorit ekzekutiv të Agjencisë për Mbrojtjen e Mjedisit në Kosovë, Afrim Berisha, tha se fëmijët në Kosovë po ndikohen në mënyrë të drejtpërdrejtë nga temperaturat e larta, si pasojë e ndryshimeve klimatike.
“Një nga grupet e shoqërisë sonë që po rrezikohen nga ndryshimet klimatike janë fëmijët. Jemi dëshmitarë se fëmijët po ndikohen në mënyrë të drejtpërdrejtë nga temperaturat e larta, valët e të nxehtit, sidomos në zonat urbane, madje edhe në ambientet e tyre shkollore. Fëmijët po ndikohen në mënyrë direkte nga përmbytjet dhe vërshimet që ndodhin në zonat e ndjeshme të përfshira nga këto dukuri ekstreme të motit”, theksoi ai.
Do të vijnë mbas nesh fëmijët tanë e fëmijët e fëmijëve tanë dhe ata do të flasin për ne, ata do të gjykojnë për ne- (Breznitë veprat i gjykojn .. -ka thanë nji njeri i madh!)- dhe nuk do t’na dënojn, e dij, për belbëzimet tona, shtërzimet’ për gabimet-t’vogla e t’mëdha-për të mbërrimet tona… Pse-kush ka faj që prindet s’na lanë gadi kurrgja -pos vorreve dhe padijes; kush ka faj që aq kohë-errësija dhe vetmija- si mrazet e pranverës kanë mbyt filizat mu në farë?! Do të vijnë mbas nesh fëmijët tanë e fëmijët e fëmijëve tanë-breznitë, dhe ata do të dijnë për ne, se ne jemi pjella e Ditës së Re-dhe plot diell e dashni; do të dijnë për ne, e dij, dhe do t’ua kallxojnë me binduni fëmive të vetë si kemi ngallnjye, nga hini dhe vjetërsia,qytete t’reja, fabrika dhe katunde… si kemi shkrue kangë, si kemi thurë tregime- tue belbzue ebecenë dhe gjuhën vetë… (Dhe, ani, që të gjithë jemi marrë me çd! o gja, si me qenë mjeshtra çollakë, me pak dije po me shumë e shum vullnet…) /KultPlus.com
Për të gjithë dashamirësit e kulturës dhe historisë, DRTK Shkodër në bashkëpunim të ngushtë me Qendrën për Hapje dhe Dialog (COD) organizuan ekspozitën fotografike “Dyer që flasin n’Gjuhadol”.
Ekspozita, e cila do të qëndrojë e hapur për disa ditë, paraqet përmes fotografive dyert e vjetra të qytetit, të cilat përcjellin historinë e tyre dhe të qytetit.
“Kjo është një mundësi për të përjetuar nga afër një pjesë të Shkodrës që ruan gjurmët e së kaluarës”, shkruan DRTK Shkodër.
Së bashku me COD, DRTK Shkodër, ka ndërmarrë një nismë të veçantë për dokumentimin e dyerve të vjetra të qytetit, duke zbuluar historitë e tyre dhe detajet arkitektonike unike. Kjo iniciativë synon të mbrojë trashëgiminë kulturore të Shkodrës, duke sjellë në jetë kujtimet dhe historitë e këtyre dyerve, lidhjet e tyre me familjet dhe identitetin historik të qytetit.
Përmes fotografive që ndau në rrjetet sociale Drejtoria Rajonale e Trashëgimisë Kulturore Shkodër, duket se ekspozita ka ngjallur kureshtjen e grupmoshave të ndryshme, përfshirë nxënësve të shkollave.
Banesat Shkodrane në shek. XVIII-XIX, për shkak të zgjerimit të qytetit në pjesën fushore, karakterizohen nga oborre të mëdhenj ku binin në sy portat e jashtme, të cilave i kushtohej kujdes në aspektin estetik, si dhe funksional, duke u dekoruar me qemere dhe elemente të tjera guri ose druri të gdhendur. Dera prej druri ndahej në dy pjesë, ku kapaku i madh hapej vetëm për qerret, ndërsa dera e instaluar në njërën prej kapakëve, funksiononte për hyrje-dalje të pjesëtarëve të familjes dhe miqve.
Element dallues në derë ishte “rezja” që zakonisht punohej tek kovaçi dhe forma më e përhapur ishte ajo e patkoit të zgjatur. Këto dyer, së bashku me këto elemente, ishin dukshëm një prezantim i rangut shoqërorë të familjeve që banonin në këto banesa, për kohën kur u ndërtuan.
Me kalimin e kohës, ndërtimet e stilit neoklasik në qendër të qytetit, nga fundi shek. XIX-fillim shek. XX, ku dyert për shkak të pozicionimit në fasadë erdhën duke u zvogëluar në forma dhe përmasa, për rrjedhojë forma dhe stilizimi i rezeve fitoi elemente të reja dekorative, duke futur motive floreale, zoomorfe dhe humanoide.
Këto elemente ruhen sot me fanatizëm nga shumë familje si kujtesë historike, por edhe si dëshmi e dijebërjes, traditës së shumë zejeve, duke i dhënë banesës shkodrane formën e një ansambli muzeor në dru, gur, hekur dhe plot pasuri të tjera etnografike./atsh/KultPlus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, priti sot në takim Shefin e Zyrës së Bashkimit Evropian në Kosovë, Ambasadorin Aivo Orav, i cili i dorëzoi “Raportin për Kosovën 2024” nga Komisioni Evropian.
Raporti i sivjetshëm vlerëson pozitivisht progresin e Kosovës në disa fusha, si dhe identifikon sfida në disa fusha të tjera. Me këtë rast, Presidentja Osmani theksoi se Republika e Kosovës mbetet e palëkundur në përkushtimin e saj për integrimin në BE.
Në këtë frymë, Presidentja Osmani u shpreh se zgjerimi i BE-së do të kontribuojë jo vetëm në prosperitetin dhe zhvillimin e qëndrueshëm të Kosovës, por edhe në paqen dhe sigurinë afatgjatë në rajon dhe më gjerë.
Më tej, Presidentja Osmani deklaroi se Kosova vazhdon të jetë në ballë të reformave dhe është plotësisht e harmonizuar me politikën e jashtme dhe të sigurisë së BE-së, një element që është theksuar edhe në raport.
Në takim u diskutuan edhe gjetjet e raportit, të cilat nënvizojnë nevojën për adresimin e mospërputhjeve në fusha të caktuara. Presidentja theksoi se këto gjetje duhet të trajtohen me prioritet, me qëllim të avancimit të vazhdueshëm të demokracisë dhe sundimit të ligjit.
Presidentja potencoi se është shumë me rëndësi që raporti ka ritheksuar nevojën e përsëritjes së procesit të zgjedhjes së Kryeprokurorit, duke respektuar parimet e transparencës dhe meritokracisë.
Raporti i sivjetshëm veçon përpjekjet e pandalshme të Presidentes Vjosa Osmani në agjendën për Gratë, Paqen dhe Sigurinë (WPS). Aty theksohet vëmendja e lartë politike nga ana e Presidentes për barazinë gjinore, të drejtat e grave dhe viktimave të dhunës seksuale e njëkohësisht organizimi i Forumit Ndërkombëtar për Gratë, Paqen dhe Sigurinë i cili kishte mbledhur mbi 1 mijë pjesëmarrës nga mbi 40 vende të botës./KultPlus.com
Mbi bar dua të prehem, të këndoj, të dëfrehem, të shoh rreth bagëtinë, kur hanë dhe pinë; të shoh fushat e blerta, bimët kur i fryen era, njërzit kur punojnë dhe çupat kur këndojnë!
Ah, dua dhe lulet, kur i shfaqin pekulet, dhe fluturat që venë, mbi to dua të jenë; bilbili t’ia thotë nën diellin e ngrohtë.
Dua dhe Shqipërinë, se atje kam shtëpinë, kur rrija nëpër ferrat edhe lozja me sheqerrat; për këtë kam dëshirë dhe s’dua më mirë, atje dua të shkoj, sa të jem e të rroj!/ KultPlus.com
Albanologët e huaj dhe vendas përfunduan tryezën shkencore ndërkombëtare “Shqipja midis gjuhëve indoeuropiane, origjina dhe lashtësia e saj”, organizuar nga Akademia e Shkencave dhe Universiteti “Ludwig Maximilian” i Mynihut.
Në konferencë u rikonfirmua ndarja e hershme 6000-vjeçare e shqipes dhe kalimi i paraardhësve të shqiptarëve jo në degëzimin verior përmes stepës, por në lëvizjen lindje-perëndim drejt Gadishullit Ballkanik.
U diskutua gjithashtu çështja e emrit të gjuhës shqipe, kur e mori shqipja këtë emër (Michiel de Vaan).
Ndër dukuritë e përbashkëta gjuhësore që ndajnë gjuhët e “Lidhjes gjuhësore ballkanike” (“Balkan Sprachbund”) mjaft interesante është nyja e prapme shquese që haset në gjuhën shqipe, rumanishte, bullgarishte e maqedonishte. Autori i kumtesës përqendrohet në burimin e kësaj dukurie në këto gjuhë dhe e kërkon te shqipja pikënisjen e këtij procesi ose rolin ndihmës në përhapjen e tij (A. Spiro).
Risi e kësaj tryeze janë studimet e kryera me metoda të reja të kombinuara ndërdisiplinore, që nga njëra anë konfirmojnë rezultatet e arritura prej kohësh nga gjuhësia historike-krahasuese indoeuropiane dhe nga ana tjetër bëjnë hapa përpara në drejtim të saktësimit të kronologjisë relative të dallimit të gjuhëve nga trungu i përbashkët indoeuropian, duke hapur edhe shtigje për kërkime të mëtejshme e debate shkencore. Si një nga gjuhët e shkëputura herët nga ky trung i përbashkët, konfirmohet gjuha shqipe si një nga gjuhët më të lashta në Ballkan, ardhur ndoshta drejtpërdrejt nga rajoni anatolian ose nga stepat pontike.
Në mbyllje tryeza u vlerësua një sukses cilësor dhe shprehje e avantazheve që ofron bashkëpunimi midis albanologëve dhe qendrave e institucioneve kërkimore të tyre./atsh/KultPlus.com
Sot shënohet Dita Ndërkombëtare e Gjuhës Rome, shkruan KultPlus.
UNESCO shpalli Ditën Botërore të Gjuhës Rome në 2015 për të promovuar ruajtjen e gjuhës dhe kulturës rome, për të përmirësuar mirëqenien e popullit rom dhe për të njohur rëndësinë e të gjitha gjuhëve, diversiteti i të cilave është një burim force për të gjitha shoqëritë që të ndajnë.
Gjuha rome ka rreth 33.000 fjalë dhe paraqet një bazë të mirë për modernizimin dhe standardizimin përfundimtar të saj.
Ka 17 dialekte, por folësit e dialekteve të ndryshme mund ta kuptojnë njëri-tjetrin. Është bërë një punë thelbësore për të krijuar një idiomë standarde, por ende duhet bërë shumë punë.
UNESCO duhet të vazhdojë të marrë drejtimin në zgjerimin e dialogut ndërkulturor, duke nxitur afrimin kulturor veçanërisht duke shpallur Ditën Botërore të Gjuhës Rome që do të ndihmojë në zhvillimin dhe kërkimin e mëtejshëm të gjuhës rome në shtetet anëtare. /KultPlus.com
nuk ka shumë marifet! merre një grusht dhembje shtoji ca pika loti e pak pluhur rrugësh të pasosura pak aromë stinësh të dashurisë në fund i shton erëza djegëse dashurie dhe i hedh ca yje përsipër dhe e lë të piqet të piqet në zjarr të shpirtit gjer në agim.
Posta e Kosovës ka lëshuar sot në qarkullim postar emisionin e ri të pullave postare “Antropomorfet”. Ky emision përmban tri pulla që paraqesin figura me formë njerëzore, të krijuara nga dora e njeriut, të cilat datojnë nga periudha parahistorike.
Gërmimet arkeologjike në Republikën e Kosovës kanë zbuluar artefakte të shumta nga epoka të ndryshme, përfshirë epokën e neolitit, të metaleve dhe të antikitetit. Ndër zbulimet më të njohura janë figurinat antropomorfe, të gjetura në lokalitete si Bardhoshi (rreth 5000 vjet p.e.s.), Barileva, Tjerrtorja – Prishtinë, Fafos – Mitrovicë dhe shumë vende të tjera. Këto figura dëshmojnë për kulturën dhe besimet e lashta të shoqërive që kanë banuar këto troje dhe janë pasuri e veçantë e trashëgimisë kulturore të Kosovës.
Përmes këtyre pullave postare, Posta e Kosovës jo vetëm që dokumenton dhe ruan këtë trashëgimi të çmuar, por njëkohësisht promovon Kosovën në arenën ndërkombëtare. Ftojmë qytetarët, koleksionistët dhe bizneset që të bëhen pjesë e kësaj përvoje të rrallë duke blerë këto pulla, të cilat pasqyrojnë rrënjët e lashta dhe historinë e pasur të Kosovës, duke e bërë atë të njohur në mbarë botën./KultPlus.com
Piloti Calbraith Rodgers, më 5 nëntor të vitit 1911, u ul me aeroplanin e tij në Long-Beach të Kalifornisë, duke plotësuar në këtë mënyrë fluturimin e parë nga njeri skaj i Shteteve të Bashkuara në tjetrin.
Këtë fluturim, piloti Rodgers e bëri për të fituar çmimin prej 50 mijë dollarësh që kishte ofruar botuesi i një gazete për fluturimin e parë nga njëra anë e vendit në tjetrën brenda 30 ditësh.
Aeroplani i tij ishte pak më i madh se një balonë me një motor me 35 kuajfuqi. Zoti Rodgers u nis nga Gjiri Sheepshead i New Yorkut dhe gjatë ditës së parë ai mbuloi 134 kilometra, duke fluturuar gjithsejtë 105 minuta, transmeton ksp.
Ai cilësoi këtë si një “fillim të suksesshëm”. Mirëpo, përpjekjet për të filluar udhëtimin ditën e nesërme ishin më shumë tipike të kësaj ndërmarrjeje. Ai u përplas për një kotec pulash dhe e shkatërroi avionin.
Mekanikët e tij, të cilët e ndiqnin në një tren të posaçëm, e rindërtuan aeroplanin brenda 40 orësh dhe zoti Rodgers u kthye përsëri në ajër.
Ai qëndroi gjithsej 82 orë e 10 minuta në ajër, me 70 ndalesa gjatë 49 ditëve për të përshkuar distancën nga një skaj i vendit në tjetrin.
Megjithëse ai nuk e bëri udhëtimin brenda afatit për të fituar çmimin me para, Calbraith Rodgers u bë i famshëm pasi ai demonstroi se fluturimi transkontinental ishte i mundshëm./KultPlus.com
Në përfundim të Javës Kulturore Spanjolle mbërrin Java Kulturore e Malit të Zi. Nga data 7 e deri në 12 nëntor publiku do të ketë mundësi të ndjekë një sërë aktivitetesh që do të bëjnë bashkë artin e traditën për një festë të vërtetë kulturore gjatë kësaj jave të jashtëzakonshme.
Java Kulturore Malazeze ka në program një gamë të gjerë aktivitetesh, duke filluar nga kinematografia, ekspozita të artit bashkëkohor dhe kartografike, workshop mbi përkthimin letrar dygjuhësh, duke përfunduar me koncert muzikor dhe shfaqje teatrale.
Përveç Tiranës Java Malazeze shkon edhe në qytetin e Shkodrës me shfaqjen teatrale “Butterfly” e cila do të vihet në skenën e Teatrit “Migjeni”.
Organizatorët ftojnë artdashësit t’u bashkohen këtyre aktiviteteve për të festuar dhe shijuar pasurinë kulturore të Malit të Zi, duke premtuar se do të jetë një javë e mbushur me frymëzim, kreativitet dhe kulturë./atsh/KultPlus.com
Festival Edicioni i 13-të i ReMusica Festival do të fillojë sonte, dhe programi i sontëm do të sjell një spektakël të madh, shkruan KultPlus.
Organizatorët kanë bërë të ditur se mbrëmja e sontme përfshinë sopranon e njohur Elbenita Kajtazi, pianisten Elda Laro dhe Korin Siparantum me dirigjent Memli Kelmendin.
Kjo mbrëmje do të flllojë në ora 19:00 në Atelienë e Pallatit të Rinisë në Prishtinë./ KultPlus.com
Performanca “Monologjet e vrara” me regji të Xhemail Avdylit është dhënë mbrëmë premierë në formë të monologjeve të përcjella në sfond me pamje vizuele nga Anisa Ismaili, Rajmonda Ahmetaj dhe Qendresa Loki, në ambientet e KultPlus Caffe Gallery.
“Monologjet e vrara” e shkruara nga Qëndresa Loki erdhën si protestë artistike, ndërgjegjësim dhe homazh ndaj të gjitha grave të cilat janë dhunuar, keqtrajtuar, e vrarë nga familja, bashkëshortët dhe individë të caktuar, duke zgjuar te publiku emocione të thella mbi atë se çfarë mund të kenë përjetuar këto gra.
As lotët nuk munguan gjatë performancave artistike të cilat trajtonin dhimbjen fizike dhe shpirtërore të viktimave, që fjalë për fjalë shprehnin vraga të thella të vetë qenies së tyre. Përmes tre monologjeve është shfaqur historia tragjike e Marigona Osmanit e cila është përdhunuar dhe vrarë nga burri i saj, Hamide Magashit- gruaja shtatëzënë që është vrarë nga bashkëshorti në oborrin e QKUK-së, dhe ajo e shumë grave të tjera që përjetojnë dhunë në familje.
Pas performancave emocionuese, në një prononcim për KultPlus, aktorja Anisa Ismaili ka thënë se arsyeja e trajtimit të këtyre temave ka të bëj me përmsat dhe aktualitetin e tyre në shoqëri.
“Këto të gjitha janë raste të vërteta që janë shkruajtur nga Qëndresa.Tekstualisht sot gjithçka ka qenë premierë edhe për mua. Kemi pasur këtë hapësirë sot, dhe kemi ardhur ta realizojmë. Vazhdimisht më thonë pse i realizoni në vazhdimësi këto lloj temash. Mirë do të ishte të realizojmë komedi ndoshta, por këto tema vazhdimisht janë prezente. Janë prezentë prej njerëzve, prej familjarëve që iu ndodhin këtyre grave”, ka thënë aktorja Anisa Ismaili duke uruar që këto të jenë rastet e fundit .
“Ne si artiste e kemi obligim të ngrisim zërin dhe përmes artit të tregojmë se çka ndodh në shoqërinë tonë. Vazhdimisht themi që gruaja është shtylla e familjes, por hajde të tregojmë që njëmend është shtylla e familjes. Të mos ketë raste të tilla, ose të reagohet më shpejtë dhe thjeshtë kjo performancë të jetë e fundit e këtij lloji. Ta bëjmë të ardhmen për komedi për gra të suksesshme, sepse gra të e tilla kemi mjaft në Kosovë”, ka thënë Ismaili.
Ndërsa, Rajmonda Ahmetaj për shkak të ndjeshmërisë së vet procesit të shtatëzënisë ka thënë se ka përjetuar emocione të papërshkruara derisa interpretonte monologjet e grave shtatëzëna, jeta e të cilave është privuar nga bashkëshortët e tyre.
“E gjithë performanca është e koncentruar në monologje të grave të cilat më nuk ekzistojnë. Për faktin që momentalisht jam shtatzënë, i kam përfaqësuar të gjitha ato gra që janë vra gjatë shtatëzanisë. Ka qenë jashtëzakonisht emocionuese, po rrëqethem kur tash po flas duke e ditur se në çka kanë kaluar deri në atë moment ato. Ndoshta këto performanca të cilat i realizojmë janë shumë pak me atë çka duhet bërë për vetëdijesim të shoqërisë, pasi edhe gjatë kësaj jave që është realizuar performanca ka ndodhur edhe një rast i hidhur i një tjetër vajze”, është shprehur Ahmetaj.
Kurse, Qëndresa Loki e cila ka qenë edhe tekst shkruese e monologjeve është shprehur se nuk ka qenë aspak e lehtë për të krijuar tekste me një tematikë të tillë.
“Edhe vetë teksti në disa raste thotë që “NUK ËSHTË E LEHTË”, vërtetë nuk është e lehtë as për të punuar performanca të tilla, as për të shkruar tekste për performanca të tilla, e lëre më për gra të cilat kanë përjetuar dhimbje të tilla, Nuk është e lehtë! Pjesa ime shpërfaq një grua e cila dhunohet nga dy persona, nga e cila dhunë ajo e gjen edhe vdekjen”.
Lokaj më tej ka thënë se çdo lloj dhune e përjetuar të mos heshtet, por të adresohet dhe të trajtohet nga organet kompetente me urgjencë në mënyrë që të parandalohet hovi i ngjarjeve të tilla të kobshme.
“Çdo fjalë e çdo gruaje që përjeton qoftë dhunë fizike, psikike apo çfarëdo lloj dhune që ajo e përjeton, dhe në qoftëse vetëm një individi ajo ia tregon atë lloj dhune të cilën e përjeton, e lus atë individ kushdo qoftë ai ta flasë me dikë tjetër. Ta drejtojë problemin diku tjetër që ky problem të mos haset në vesh të shurdhër, por të parandalohet dhuna dhe secila vrasje e secilës grua që po ndodh në vendin tonë”, ka thënë Loki.
Ndërkaq, Xhemail Avdyli ka thënë se një performancë e tillë ka qenë një lloje proteste artistike, e cila ka ardhur si formë ndërgjegjësimi për shoqërinë.
“Përmes monologjeve kemi gjetur mënyrën më të mirë për ta emancipuar në një farë mënyre publikun. Të tre monologjet janë të bazuara ndoshta në ngjarjet më tragjike që kanë ndodhur. Kjo lloj performance ka qenë një lloj proteste në formë artistike, duke u munduar që këtë ta sjellim atë se çka do të thoshin tani ato gra të vrara, si do ta përjetonin ato, si do të mund ta thonin ato dhe nuk kanë arritur dot për shkak se janë të vrara”, ka thënë regjisori Avdyli.
Kurse, artistja Arbresha Grabovci-Nixha e cila ka ndjekuar nga afër “Monologjet e vrara” u shpreh se ndihej e nderuar të ketë qenë pjesë e një perforance e cila dhuroi emocione dhe mesazhe të ndjeshme.
“Sonte ishte një nder i madh me qenë pjesë e kësaj performance të tri monologjeve, të tri aktoreve tona të shquara duke filluar nga Anisa Ismailit, Qëndresa Lukut dhe Rajmonda Ahmetaj. Sonte ka qenë një befasi e madhe për mua, për kundër asaj që më dha një emocion për botën e femrave për dhimbjen, për lindjen, për barrën, për dhimbjen fizike dhe shpirtërore, pata një nder t’i dëgjoj këto vargje të cilat janë të shkruara nga Qëndresa Loku, Jam e befasuar nga ky projekt”, ka përfunduar artistja Arbresha Grabovi-Nixha./ KultPlus.com
“Bienvenido a flamenco” ishte recitali i Rocío Garridos, valltares nga Spanja e cila interpretoi mbrëmë në sallën e Qendrës Kulturore të Katedrales Ortodokse, në Tiranë.
Recitali i flamenkos erdhi në kuadër të Javës Kulturore Spanjolle. Rocío Garridos është fituese e çmimeve prestigjioze ndërkombëtare si kërcimtarja më e mirë e flamenkos. Kërcimi i saj ka fuqinë për të sjellë ndjeshmërinë e kitarës në çdo lëvizje, duke rritur emocionin e këndimit dhe duke krijuar muzikë me ritmin e trokitjes së këpucëve.
Flamenco, me rrënjët e tij të thella në kulturën spanjolle, është një kombinim i mrekullueshëm i muzikës, kërcimit dhe shprehjes emocionale, që përfshin ritme të ndryshme dhe improvizim të jashtëzakonshëm.
Emocionet e kësaj forme arti të lashtë që vazhdon të frymëzojë dhe magjepsë njerëzit në të gjithë botën, pati mundësinë t’i përjetonte edhe publiku i kryeqytetit./atsh/KultPlus.com
James Clerk Maxwell ka lindur më 13 qershor 1831. Ishte një shkencëtar skocez në fushën e fizikës matematikore.
Arritja e tij më e madhe ishte formulimi i teorisë klasike të rrezatimit elektromagnetik, duke sjellë së bashku për herë të parë energjinë, magnetizmin dhe dritën si manifestime të ndryshme të të njëjtit fenomen. Ekuacionet e Maxwell për elektromagnetizmin janë quajtur “bashkimi i dytë i madh në fizikë” pas një të parë të realizuar nga Isaac Newton.
Me publikimin e “Teoria Dinamike e Fusit Elektromagnetik” në 1865, Maxwell tregoi se fushat elektrike dhe magnetike kalojnë nëpër hapësirë ndërsa valët lëvizin me shpejtësinë e dritës.
Maxwell propozoi që drita është një valëzim në të njëjtin medium që është shkaku i fenomeneve elektrike dhe magnetike. Bashkimi i fenomeneve të lehta dhe elektrike çoi në parashikimin e ekzistencës së valëve të radios.
111 vite më parë ka lindur Vivien Leigh, aktore angleze me një bukuri të theksuar.
Vivien Leigh (5 nëntor 1913) ishte aktore angleze e teatrit dhe e filmit. Ishte fituese e dy Oscarëve për role të përfaqësuara nga shtresa e lartë nga Amerika e Jugut, Scarlett O’Hara në ‘Iku bashkë me erën’ (1939) dhe Blanche DuBois në ‘Tramvaji i quajtur dëshirë’.
Ajo poashtu, ishte edhe aktore e suksesshme e teatrit, ku shpeshherë aktroi me bashkëshortin e saj, Laurensë Olivierin, i cili bëri regjinë e disa shfaqjeve të saja. Gjatë karrierës së vetë tridhjetëvjeçare, mori pjesë me rolet në komeditë e Noela Cowardit dhe Gjorgj Bernard Shout deri te ato klasike, të personazheve shekspiriane si që janë Ofelia, Kleopatra, Zhyljeta dhe Lady Macbeth.
Leigh në filmin A Yank at Oxford më 1938, ishte bashkë me Robert Taylorin, Lionel Barrymoren dhe Maureen O’Sullivanin, në filmin e saj të parë i cili tërhoqi vëmendjen, edhe në ShBA. Gjatë reproduksionit fitoi reputacion të lartë, por edhe njerëz të papërshtatshëm, kur Kordës i thotë agjenti i saj që kontratatën nuk do ta vazhdojë nëse akoma do të sillet ashtu.
Vivien Leigh çmohet ndër aktoret më të bukura të kohës së saj, ku regjisorët këtë e kishin pohuar në shumicën e filmave të saj. Kur e kishin pyetur a është hendikep bukuria e saj, thotë “njerëzit mendojnë se nëse dukesh përafërsisht tërheqëse, nuk din të aktrosh, mua më ka mbetur vetëm e vetëm të aktroj, mendoj se bukuria nuk është hendikep i madh, nëse vërtet don të dukesh si që roli e kërkon, i cili nuk është si ti.”
Drejtori i Qendrës Muzeore Berat, Miklor Pasku, deklaroi për ATSH-në se, muaji tetor ka rezultuar me një vizitueshmëri të lartë për Muzeun “Onufri”. Pasku tha se për herë të parë në historinë e Muzeut “Onufri” është kaluar pragu i 100 mijë vizitorëve.
Krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë, muajt janar-tetor 2024 shënuan një rritje me 40% të vizitueshmërisë, ku shumicën e përbëjnë turistët e huaj (grupe të organizuara nga agjenci shqiptare e të huaja).
Vizitorët e huaj të këtij muzeu kryesisht janë polakë, spanjollë, italianë, francezë etj. I pyetur për grupmoshat që frekuentojnë më shumë këtë muze, drejtori Pasku tha se, kryeson ajo e mbi 40-vjeçarëve, por kufiri i moshës është zgjeruar dhe gjithashtu është rritur ndjeshëm edhe numri i vizitorëve vendas.
Muzeu i ikonografisë “Onufri” është organizuar në ambientet e kishës “Fjetja e Shën Marisë”, në kalanë e Beratit, prej 27 shkurtit të vitit 1986.
Muzeu mban emrin “Onufri”, kushtuar kryemjeshtrit të pikturës ikonografike shqiptare në shekullin e XVI. Katedralja përfaqëson një nga arkitekturat më tipike pas-bizantine në qytetin e Beratit./atsh/KultPlus.com
Shkrimtari dhe Historiani i njohur, Jusuf Buxhovi, të enjten, me datë 7 nëntor do të promovojë librin “Libri i Gjakovës”.
Promovimi do të bëhet në Bibliotekën e Qytetit, duke filluar nga ora 11:00, në kuadër të manifestimit të 60-vjetorit të “Mitingut të Poezisë”.
Buxhovi kishte njoftuar se “Libri i Gjakovës” është botimi i dytë i këtij libri, me disa ndryshime.
“Dimensioni shpirtëror i një dashurie tragjike nga mallkimi i “gjakut të papastër” midis një dërvishi të verbër dhe fallxhorës në rrethanat e pushtimit tridhjetë e shtatë mujor të Gjakovës nga ushtria serbe dhe ajo malaziase në vjeshtën e vitit 1912, kur qyteti përgjatë lumit Krena, ndahet në dy pjesë, gjendje kjo që nxjerrë në pah edhe natyrën e karaktereve ndër më të ultat”, kishte shkruar Buxhovi./KultPlus.com
Në një ambient të bukur, rrethuar me libra llojesh dhe zhanresh të ndryshme dhe me praninë e shumë pjesëmarrësve, në Bibliotekën “Azem Shkreli” në Pejë, u mbajt Ora e shkrimtarit me poeten Naime Beqiraj. Ky ishte takimi i dymbëdhjetë më radhë, i organizuar nga PEN Qendra e Kosovës, projekt i përkrahur nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, i cili po organizohet në shumë qendra të Kosovës.
Aktiviteti u moderua nga shkrimtari Binak Kelmendi, i cili prezantoi Naime Beqirajn, si poete, gazetare dhe drejtoreshë e Bibliotekës së kryeqytetit të Republikës së Kosovës. Duke i përmenduar veprat kryesore të saj të shkruara deri më tani, Kelmendi vlerësoi lart krijimtarinë letrare të Beqirajt në kuadër të zhvillimeve të poezisë së sotme shqipe.
Në fjalën e saj përshëndetëse, Xhenet Syka, drejtore e Kulturës, Rinisë dhe Sportit në Komunën e Pejës, e cilësoi Naime Beqirajn si një zë të veçantë poetik që dallohet me vlerën e poezisë së saj. Pos kësaj, znj. Syka, foli edhe për kontributin e Naime Beqirajt në organizimin e edicionit XX-të jubilar të Takimeve Letrare Ndërkombëtare “Azem Shkreli” në Pejë.
Ndërkaq, poeti dhe studiuesi, Sali Bashota, i cili njëherësh është udhëheqës i këtij projekti, tha se takimet e tilla kanë vlerën e tyre, në radhë të parë, për rëndësinë e letërsisë kombëtare dhe për leximin në përgjithësi, sidomos për gjeneratat e reja. Prandaj takimi i sotëm është një mundësi e mirë për të biseduar për temat që ndërlidhen me arsimin, kulturën dhe për nxitjen e talenteve të reja, për t’u marrë me fusha të ndryshme të krijimtarisë letrare.
Ora e Naime Beqirajt në Bibliotekën “Azem Shkreli”, në Pejë ishte e ndërlidhur me kujtimet e fëmijërisë së saj, pastaj me fillimet krijuese dhe me botimet e poezive të para në revistat letrare që botoheshin në Kosovë. Në këtë mënyrë, poetja Beqiraj shpalosi kujtime të shumta nga përvoja e saj krijuese, të ndërlidhura edhe me qytetin e bukur të Pejës, pikërisht me vendlindjen ku burojnë frymëzimet e shpirtit, si dhe me pasionin e dashurinë për librin, leximin, miqtë etj.
Pasi lexoi poezinë e saj “Xhubletë e n’ejme n’kambë”, e cila me përmbajtjen interesante dhe me ritmin e saj, veçanërisht në të folmen gege, para së gjithash, i emocionoi të gjithë të pranishmit, Beqiraj foli për përvojën e saj krijuese, për bashkëpunimin me Azem Shkrelin dhe me poetë të tjerë, për vitet e studimeve në Prishtinë, duke përfshirë orët letrare të organizuara nga Klubi
Letrar “Jeronim de Rada” i Fakultetit Filozofik të Universitetit të Prishtinës, si dhe për shumë aktivitete të tjera letrare dhe kulturore.
Në vazhdim evokoi periudhën e botimit të librit të parë me poezi “Mbi Siparunt”, pastaj të librave “Maket Kosove”, “Njomja e fikut”, përfshirjen në antologji të shumta të poezive brenda dhe jashtë vendit, për përkthimin e poezive të saj, por edhe për profesionin e gazetares në disa mediume në Kosovë, para dhe pas luftës.
Në pjesën e fundit të këtij aktiviteti letrar u zhvillua një bashkëbisedim me poeten Naime Beqiraj, me ç’rast nga të pranishmit iu parashtruan pyetje të shumta, kryesisht që ndërlidheshin me krijimtarinë e saj poetike në të kaluarën dhe për projektet krijuese në të ardhmen, por u debatua edhe për probleme të ndryshme të letërsisë, kulturës, leximit, promovimit të vlerave krijuese etj./KultPlus.com
