Drejtoresha e Drejtorisë së Kulturës në Komunën e Prishtinës Sibel Halimi ka njoftuar se më 13 korrik, prej orës 20:00 do të bëhet përuruimi i nënkalimit në Dardani, i njohur si Kurrizi, ngjarje kjo që do të përfshijë muzikë dhe ekspozitë.
KultPlus ju sjell njoftimin e plotë për këtë ngjarje kulturore.
“Kurrizi” nuk ka qenë kurrë vetëm një shtegkalim. Ka qenë zemra alternative e qytetit, një udhëkryq idesh, ku muzika rock, kafenetë, ndejat spontane, ekspozitat e artit modern dhe lëvizjet e reja kulturore kanë gdhendur një frymë të lirë qytetare.
Me renovimin e tij, është krijuar një hapësirë e re që nuk ringjallet vetëm si vend takim për artin, por edhe si urë për kujtesën tonë kolektive, një epokë që na rikujton se liria dhe kultura janë gjithmonë të ndërlidhura, po aq sa e kaluara me të tashmen.
Le të fillojmë me një ekspozitë fotografish që ruan gjurmët e atyre që e bënë “Kurrizin” një hapësirë të gjallë alternative.
Grupi Minatori, që me tingujt e tyre rock dhe tekstet që këndonin, u kthyen në zë simbol të një brezi që nuk pranoi heshtjen.
DJ James, që solli rrymat elektronike dhe rock underground për ta mbajtur gjallë këtë puls.
Oda Haliti, që me performancën e saj sjell artin bashkëkohor dhe tingullin eksperimental si një vazhdim të gjallë të frymës që ky vend ka kultivuar.
Eja dhe përjeto këtë udhëtim përmes dy epokave, aty ku rock-u, elektronika dhe performanca bashkohen në një narrativë të vetme, që kujton të kaluarën dhe të tashmen përmes artit./ KultPlus.com
U gjindëm nji ditë të dy njaq ngat, njaq sa fryma m’frymonte në frymën e saj, njaq sa syt, shkreptinin n’detin e dhanun tallaz, ishim njaq ngat, sa me mujt me e ndigjue shkulmin e kurmit mishit qi epshëm i kridhej në zjarm.
N’kyt tërbim e trazim gjimueshëm n’zemër e gjak, hutimi, ngurimi e cytje me ngulm, u epëm pa ja da t’anshmeve dëshirime, syt, syt prekën tue u dridh tulin e hepuem t’buzëve, buzëve qi epshi i kuqlonte, me adh, tue i kall.
U epëm n’kyt çast pror, si pend sfinksi, nderej mbi prush, dhe… ngulmueshëm e rrëmbeva kryet e saj, qafën qi i’u kput, mbi mua u prarua si nji han, gishtat i’a ngërtheva rrëmbyeshëm mbi floknajë, t’mijat buzë i’a ngjesha ngulmueshëm mbi buzët e saj.
I’a nduka me zjarm e afsh t’lumet buzë, shpuzë, t’amlat buzë, qi njaq fort andës po mi hidhnin prush, dhe t’mija buzë kafshonte ajo me huj, u puthëm, u puthëm hujshëm e mujshëm… s’di se sa.
Pambarim i’u dhamë atij ngazëllimi epshi, n’hy blatue njaq, sa edhe tash… n’buzt e mia e ndjej zjarmin e buzëve t’saj, përskuqjes s’hepueme qi struket e djeg, nën hinin e atij çasti që e kallën ato puthje, ai purtek.
Ndalëm s’di se kur njat turr me huj e újë, tue lan, sa shumë eshkë e etje në buzë, e harruem me u pa në sy t’përshkënditur Vezuv, heshtëm, ndonji fjal s’xumë mes vedi me than, me buzët e shkrumuna, n’zjarmin e epjes s’mbram.
Ndërmendem se munda me than vetëm një fjalë, kurrnji ma shumë jo, vetëm nji… m’fal! Atëditë e sot tue kafshu n’buzt e mija puthjen e saj hala ndihem i xanun n’faj./KultPlus.com
Parku Natyror i Porto Palermos është një nga zonat më të bukura të bregdetit shqiptar, mes ujërave të kristalta të Jonit.
Plazhet e kristalta dhe natyra e paprekur plotësojnë një ofertë të përkryer për të gjithë vizitorët, qofshin vendas apo të huaj. Shumë shpejt ky vend special, i cili është kthyer në një skenë të përkryer për evente kulturore dhe artistike, do të mikpresë edicionin e pestë të Porto Palermo Festival, ideuar nga violinisti i mirënjohur Olen Cesari.
Festivali sjell çdo vit artistë virtuozë si dhe vizitorë nga e gjithë bota, për të ndjekur festivalin e njëkohësisht për të zbuluar këtë vend duke ndjerë frymën e historisë në çdo cep.
Festivali zhvillohet në kalanë e ndërtuar nga Ali Pashë Tepelena në fillim të shekullit të 19-të, si dhuratë për gruan e tij, Vasiliqinë.
Arkitektura e veçantë e kalasë tregon për mjeshtërinë e ndërtimit dhe inteligjencës strategjike. Nga kullat e larta dhe muret mbrojtëse syri sheh një horizont të pafund, ku deti dhe qielli bashkohen në një pamje mahnitëse.
Edhe sonte në kurrizin e rruzullit do të gjejmë një copë vend ku të ulet dashuria jonë. Edhe sonte, në çeturin e qiellit do të kërkojmë yllin, që i panevojshëm, mbi kokë na ndriçon. Dhe diçka të gëzueshme, për t’i thënë njëri-tjetrit, do të gjejmë edhe sonte… / KultPlus.com
Në qytetin e Korçës do të rikthehet nga 10-13 korrik, edicioni i 8-të i MIK Festival, një festë e vërtetë për artin dhe qytetin juglindor.
I cilësuar si një prej ngjarjeve më të rëndësishme kulturore në rajon, ky festival u çel sot zyrtarisht përmes një konference për shtyp, e cila mblodhi vëmendjen e mediave nga e gjithë Shqipëria.
Kryetari i bashkisë së Korçës, Sotiraq Filo tha se “nën drejtimin e sopranos me famë ndërkombëtare Inva Mula, MIK Festival sjell këtë vit një program të pasur, me artistë të njohur nga Shqipëria dhe bota dhe një sërë koncertesh, që do të zhvillohen në vende të veçanta në Korçë dhe rrethinat e saj”.
“Ky festival nuk është vetëm një festë e muzikës, por edhe një urë ndërkulturore që forcon identitetin tonë dhe e promovon Korçën si kryeqytet të kulturës dhe artit”, tha Filo.
MIK Festival do të zhvillohet në vendndodhje të ndryshme: ai do të zhvendoset nga Hani i Pazarit, në Teatrin “Çajupi”, nga Drenova në Vithkuq etj. Me rëndësi do të jetë koncerti kushtuar lirikut më të madh të vokalit shqiptar Gaqo Çako, në 90-vjetorin e lindjen. Ndërkohë mes të ftuarve të shumtë festivalit spikat emri i balerinit shqiptar Eno Peçi, koreograf dhe primobalerin i Teatrit të Vjenës./atsh/KultPlus.com
Si çdo sezon veror, Teatri Kombëtar i Operas, Baletit dhe Ansamblit Popullor do të ndërmarrë një turne mbarëkombëtar, duke ftuar artdashësit ta ndjekin në këtë rrugëtim plot art, emocione dhe udhëtime muzikore.
Artistët e Operas por edhe të Ansamblit Popullor do të dalin nga skena e Tiranës për të interpretuar në qytete si Berati, Durrësi, Gjirokastra, Ulqini, Tetova e Gjeneva, ku korriku sjell një kalendar të mbushur me shfaqje që i japin shpirt verës shqiptare.
Artdashësit do të mund të ndjekin balet nën yje, muzikë dhome që përqafohet me tingujt e stinës dhe bashkëpunime që lidhin trojet përmes artit. Këto janë vetëm disa nga surprizat që premton për këtë sezon veror TKOBAP.
Në datën 10 korrik, “Mullixhesha e bukur”, vepër që sapo është prezantuar në Tiranë, do të shfaqet në Pallatin e Kulturës të Beratit. Po në të njëjtën ditë, në Gjenevë të Zvicrës do të jepet shfaqja “Side event” me pjesë të muzikës folklorike.
Në 11 korrik do të jetë Amfiteatri i Durrësit ai që do të kthehet në skenë për balerinët e TKOB, me pjesën “From darkness to light”. Në Gjirokastër (15 korrik) do të vihet në skenë baleti “Cantata”, ndërsa në Ulqin (17 korrik) do të performojnë artistët e Ansamblit Popullor me “Folk on tour”.
Data 22 korrik do të jetë e veçantë për Tetovën, ku do të performojnë 3 ansamble njëherësh: Ansambli Popullor i Shqipërisë, Ansambli “Shota” i Kosovës dhe Ansambli i Maqedonisë së Veriut./atsh/KultPlus.com
Lumi Sena në Paris është rihapur publikisht për notarët, për herë të parë që nga viti 1923 pas një ndalimi shekullor, sipas BBC-së.
Hapja sezonale e Senës për not shihet si një trashëgimi kyçe e Lojërave Olimpike Paris 2024, kur notarët dhe triatlonistët në ujëra të hapura garuan në ujërat e saj, të cilat u pastruan posaçërisht për ngjarjen.
Dje në mëngjes, në orën 08:00 sipas orës lokale disa dhjetëra notarë mbërritën përpara hapjes dhe u zhytën në ujë.
Në Senë ka tre zona të caktuara për not publik, një pranë Kullës Eiffel, një tjetër pranë Katedrales Notre Dame dhe një e tretë në Parisin lindor.
Zonat kanë dhoma zhveshjeje, dushe dhe mobilie në stil plazhi, të cilat lejojnë deri në 300 persona të shtrojnë peshqirët e tyre.
Deri në fund të gushtit, tre vendet e notit do të jenë të hapura falas në orare të planifikuara për këdo me një moshë minimale prej 10 ose 14 vjeç, varësisht nga vendndodhja.
Rojet bregdetare do të jenë gjithashtu të pranishëm për të mbajtur nën vëzhgim ata që janë në lumë.
Premtimi për të hequr ndalimin e notit daton që nga viti 1988, kur kryetari i atëhershëm i bashkisë së Parisit dhe më pas president, Jacques Chirac, mbështeti për herë të parë anulimin e tij.
Përmirësimet gjatë 20 viteve të fundit kanë çuar tashmë në një ulje të ndjeshme të baktereve fekale që hyjnë në lumë.
Për 100 vjet, noti në lumë ishte i ndaluar për shkak të niveleve të ndotjes së ujit, që mund të shkaktonte sëmundje te njerëzit.
Përpara Lojërave Olimpike të verës së kaluar, më shumë se 1,4 miliardë euro u investuan në pastrimin e Senës. Por, në prag të lojërave kishte dyshime nëse lumi Sena do të ishte gati për Lojërat Olimpike, pasi u zbulua se nuk i kaloi testet e cilësisë së ujit. Organizatorët fajësuan reshjet e shiut për ndotjen në rritje, e cila kufizoi aftësitë e atletëve për t’u stërvitur për triatlonin, notin maratonë dhe paratriatlonin.
Korrikun e kaluar, kryetarja e bashkisë së Parisit, Anne Hidalgo, dhe anëtarë të tjerë të Komitetit Olimpik shkuan në Sena për të provuar se ishte e sigurt të notohej në të./KultPlus.com
Ata ndihmuan që Vinsent van Gog të bëhej një nga piktorët më të famshëm dhe më me ndikim në historinë e artit. Por pse ishte ai i fiksuar pas lulediellit dhe shumë artistë të tjerë para dhe pas tij?
Kur mendojmë për Vinsent van Gogut, shumicës i vjen menjëherë në mendje imazhi ikonë i luleve të tij të diellit. Është një lloj identiteti vizual që artisti e kishte për qëllim. “Luledielli është e imja,” kishte shkruar ai dikur, duke treguar dëshirën e tij për t’u identifikuar publikisht me këtë bimë të lartë, me pamje sfiduese dhe kurorë petalesh të flakta. Luledielli kishte për të një domethënie të thellë. Por çfarë përfaqësonte në të vërtetë për të?
Përveç “Natës me Yje”, “Lulediellit” e Galerisë Kombëtare në Londër është ndoshta vepra e tij më e njohur. Por artisti pikturoi edhe 10 tablo të tjera që kishin në qendër këto lule. Ai i krijoi në tri shpërthime të shkurtra frymëzimi: së pari, një seri me katër tablo në Paris në vitin 1887; më pas, katër tablo të tjera pas zhvendosjes në qytetin jugor të Arlit në vitin 1888, të gjitha brenda më pak se një jave; dhe në fazën e tretë, në fillim të vitit 1889, ai kopjoi tre nga kompozimet e vitit të mëparshëm. Versionet më të famshme nga viti 1888 u krijuan me një vetëbesim dhe gëzim sensual, “me oreksin e një marsejezi që ha bouillabaisse,” siç shkroi ai vetë. Megjithatë, në letrat e tij, Van Gog kurrë nuk shpjegon qartë çfarë simbolizonin për të lulediellit.
ImageNga njëra anë, ato duket se ishin një mënyrë për të eksperimentuar me kombinime ngjyrash, veçanërisht nuanca të ndryshme të së verdhës. Por gjithashtu, ai synonte t’i përdorte për të zbukuruar shtëpinë ku do të jetonte bashkë me artistin Pol Gogen. Ky i fundit e admironte punën e mëparshme të Van Gog me lulediellit, ndaj ndoshta ato mishëronin shpresat e tij për solidaritet dhe miqësi, dëshira që përfundimisht do të shuheshin, ashtu si edhe etja e tij për njohje artistike gjatë jetës. Gogen e la Van Gog pas vetëm dy muajsh, dhe Vinsent do të vdiste në moshën 37-vjeçare pa shitur shumë nga veprat e tij.
Megjithatë, lulediellit e Van Gogut fituan status kulti në fillim të shekullit XX, fillimisht në mesin e avangardës artistike europiane. Në vitin 1920, shkrimtarja Katherine Mansfield shkroi se “lulet e verdha, plot me diell, në një vazo” e frymëzuan për t’u zgjuar krijimtarisht. Në vitin 1923, kritiku Roger Fry i përshkroi “Lulediellit” si “një nga sukseset më triumfale të vitit”, duke theksuar “shpërthimin suprem të energjisë, gjallërisë dhe forcës së sulmit” të Van Gogut. Më pas ato fituan njohje masive, duke ndihmuar që Van Gogun të bëhej një nga piktorët më të famshëm në historinë e artit.
ImageNdikimi i Van Gog në shekullin XXI është tema e ekspozitës më të fundit në Royal Academy, “Kiefer / Van Gog”, që eksploron ndikimin e tij te një nga artistët më të mëdhenj bashkëkohorë: Anselm Kiefer. Lulediellit luajnë një rol kyç. Në qendër të ekspozitës është “Danaë”, një skulpturë e re nga Kiefer që përshkruan një luledielli që del nga një grumbull librash. Diku tjetër ka një gravurë në dru që paraqet një lulediell që rritet nga trupi i një njeriu të shtrirë. Ato theksojnë interesin e qëndrueshëm të Kiefer për këtë motiv, dhe na japin mundësinë të kuptojmë simbolikën misterioze të lulediellit si në artin e tij, ashtu edhe në atë të Van Gogut.
“Për Van Gogun, luledielli mishëron idenë e tij për Jugun,” thotë kuratori i ekspozitës, Julien Domercq, për BBC, duke iu referuar zhvendosjes së tij nga Parisi në Provence. Por Van Gog kishte punuar më parë si tregtar arti dhe ishte shumë i ditur për historinë e artit. Kjo njohuri kulturore reflektohet në mënyrën se si i përshkroi lulet. “Ai i paraqet ato në traditën e madhe holandeze: lulet që vyshken dhe vdesin… ato që ende shikojnë nga qielli dhe ato që dalëngadalë veniten, bëhen kafe, pra, është një meditim mbi kalimin e kohës.”
“Besoj se edhe te Kiefer ndjek një linjë të ngjashme,” shton Domercq. “Ideja e ciklit të jetës, e një luleje tepër jetësore, jugore, që shikon nga qielli.”
Simbolika e lulediellit në histori
Çdo simbolikë artistike mund të shpjegohet përmes evolucionit të ideve dhe asociacioneve. Kuptimi i lulediellit e ka prejardhjen nga e kaluara dhe ka gjeneruar diskutime të gjera, si në shkencë ashtu edhe në shkencat humane. Van Gogu nuk ishte as i pari dhe as i vetmi që u fiksua pas tyre. Ata kanë ndezur imagjinatën e pafund artistëve dhe shkrimtarëve ndër shekuj, përfshirë Sir Anthony van Dyck, Maria van Oosterwyck, William Blake, Oscar Wilde, Dorothea Tanning, Pol Nash dhe Allen Ginsberg.
Ndryshe nga shumë simbole të tjera në historinë e artit, luledielli është relativisht i ri. Është bimë autoktone e Amerikave dhe u prezantua në “Botën e Vjetër” pas eksplorimeve të Kolombit dhe kolonizimit europian në shekullin XVI. Kur u kultivua me sukses në Europë, fakti që lulediellit e rinj kthejnë fytyrën nga dielli (fenomen i njohur si heliotropizëm) u bë veçoria e tyre më tërheqëse dhe përcaktuese për simbolikën e tyre.
Në vitin 1568, botanisti Giacomo Antonio Cortuso e lidhi lulediellin me një personazh mitologjik të lashtë të quajtur Clytie. Thuhej se Clytie ishte dashuruar me Apollonin, perëndinë e diellit, dhe ishte fiksuar pas lëvizjes së tij nëpër qiell, derisa këmbët iu rrënjosën në tokë dhe u shndërrua në një lule heliotrope.
Luledielli u lidh shumë shpejt drejtpërdrejt me Clytie-n në art, duke u kthyer në një ikonë të dashurisë së përkushtuar. Këtë mund ta shohim në piktura si Flowers in an Ornamental Vase (1670–75) nga Maria van Oosterwyck, ku një karafil dhe një luledielli shikohen me adhurim mbi një skulpturë që i ngjan një Venusi që lahet, por që kujton fort figurën e Clytie-së së palëvizshme. Në Young Woman Holding a Sunflower (1670) të Bartholomeus Van der Helst, lulja e madhe simbolizon pothuajse me siguri martesën e gruas, duke treguar se si luledielli ishte shndërruar në simbol të dashurisë romantike dhe lidhjes.
Por tema e përkushtimit lidhej gjithashtu me fenë në art. Në Rest on the Flight into Egypt (1632) të Anthony van Dyck, Virgjëresha Mari ka një luledielli mbi kokë për të simbolizuar rolin e saj si ndërmjetëse mes tokësores dhe hyjnores. Lulja, kështu, nisi të nënkuptonte besnikëri fetare.
Në vitin 1654, poeti dhe dramaturgu holandez Joost van den Vondel sugjeroi se luledielli mund të ishte një simbol i vetë artit. Ashtu si një luledielli i ri ndjek drejtimin e diellit, ai shkroi: “kështu edhe arti i pikturës, nga prirja e lindur dhe i nxitur nga një zjarr i shenjtë, ndjek bukurinë e natyrës.” Ky mund të jetë çelësi i një tjetër pikture të Anthony van Dyck, Self-Portrait with a Sunflower (1633), ku artisti tregon me gisht drejt vetes dhe një luledielli, sikur të krahasojë veten me këtë bimë heliotropike që i kushton vëmendje të natyrshme dritës.
Por historianët e artit kanë argumentuar se në të vërtetë kjo pikturë aludon për besnikërinë e artistit ndaj mbretit Charles I të Anglisë, të cilit Van Dyck i shërbente si “Piktor Kryesor”. Kjo simbolikë politike e lulediellit reverberon edhe në artin bashkëkohor. Në Sunflower Seeds të Ai Weiwei, realizuar në vitin 2010, 100 milionë fara porcelani të pikturuara me dorë u frymëzuan nga kujtimet e artistit për posterat e Mao Ce Dunit, ku ky i fundit paraqitej si një diell mbi fusha luledielli të përkushtuar, për të përfaqësuar fuqinë e tij absolute mbi popullin kinez.
Si i pasqyrojnë lulediellit shqetësimet njerëzore
Kuptimi i qëndrueshëm në të gjithë simbolikën e larmishme të lulediellit është besnikëria. Është e mundur që Van Gogu të ketë qenë i vetëdijshëm për disa nga këto koncepte. Kur i shkroi motrës së tij se pikturat e tij ishin “gati një britmë dhimbjeje ndërsa simbolizonin mirënjohje te luledielli rustik”, ndoshta po mendonte për mirënjohjen e tij të thjeshtë, si vetë luledielli, ndaj artistëve të tjerë si Gogeni. Por ai gjithashtu mund të ketë pasur në mendje besimin e tij fetar të mëparshëm, dashurinë romantike, ose edhe detyrimin e tij ndaj vetë artit të pikturës.
Se si Van Gog ndikoi Anselm Kieferin, dhe nëse të dy përputhen në mendimin e tyre mbi lulediellit, është një çështje tjetër intriguese. Kiefer ka thënë më parë: “Luledielli është i lidhur me yjet, sepse ai lëviz kokën drejt diellit. Dhe natën, mbyllet. Në çastin që shpërthen, ai është i verdhë dhe fantastik: ky është momenti i fillimit të rënies. Kështu që, luledielli është simbol i gjendjes sonë të qenies.”
ImageNë grafikën e tij me dru Hortus Conclusus (2007–14), lulediellit e Kieferit evokojnë dekompozimin në mënyrë më të theksuar se ata të Van Gogut, por gjithashtu japin një ndjenjë rigjenerimi. Ata janë të nxirë dhe të tharë. Por shpesh paraqiten gjithashtu me fara që bien në tokë, premtimi i një jete të re që do të vijë.
Kiefer ka përmendur si frymëzim një tjetër figurë të shekullit të 17-të, mjekun, filozofin okult dhe kozmologun Robert Fludd. Një nga besimet e Fludd ishte korrespondenca mes bimëve të gjalla të Tokës dhe yjeve, dhe një lidhje mistike mes formave më të ulëta të jetës dhe një të vërtete hyjnore të vetme. Në imazhet e tij të lulediellit, Kiefer zakonisht i vendos ato në kornizë me qiellin, për të na kujtuar lidhjen heliotropike të lulediellit me diellin. Kur paraqiten duke dalë nga trupat njerëzorë, është sikur të simbolizojnë besimin e Fludd-it për lidhjen e shpirtrave tanë me parajsën.
Kjo përforcon idenë se simbolika e lulediellit është ende në borxh me besimet e Rilindjes së vonë. Lulediellit e Van Gogut gjithashtu reflektojnë aspekte të këtyre asociacioneve historike dhe aludojnë për dëshirën e tij për një dashuri më të thellë, qoftë për natyrën, artin, fenë, apo dëshirën për një vëllazëri krijuese me Gogenit.
Por në duart e tij dhe të Kieferit, Helianthus annuus shprehin gjithashtu shqetësime universale, dëshirën tonë për të reflektuar mbi përkohshmërinë e jetës dhe për të kërkuar parime më të larta e më të përjetshme. Luledielli simbolizon një besnikëri ndaj koncepteve që ekzistojnë përtej kuptimit tonë, duke na nxitur të mendojmë përtej realitetit të përditshëm dhe të shtrihemi drejt ngrohtësisë, dritës dhe dashurisë së qiellit. Është diçka për të reflektuar ndërsa vera përvëlon, dhe lulediellit e vërteta shfaqen sërish, për fat të keq veç për pak kohë, në ekstazën e jetës./KultPlus.com
Më 7 korrik të vitit 1993 u nda nga jeta kryetari i parë i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, Aleks Buda (1910-1993).
Aleks Buda ishte personalitet i historiografisë dhe i kulturës shqiptare në gjysmën e dytë të shek. XX, kryetar i parë i ASHSH (1972–1993), Mësues i Popullit. Lindi në Elbasan në një familje të njohur intelektuale. Shkollën fillore e kreu në Leçe (Lecce, Itali), të mesmen në Zalcburg (Salzburg, Austri), studimet e larta në Fakultetin e Filozofisë (dega filozofi-letërsi) të Universitetit të Vjenës (1929–1935).
Më pas (1939-1943) punoi si mësues në Liceun e Tiranës e në atë të Korçës. Ai mori pjesë në Lëvizjen ANÇ; më 1944 u zgjodh nënkryetar i Këshillit ANÇ të qarkut të Elbasanit.
Në vitet 1945-1946 ishte drejtor i Bibliotekës Kombëtare. Me formimin më 1955 të Institutit të Historisë e të Gjuhësisë, Aleks Buda si një ndër organizatorët e tij dhe punonjësit shkencorë më me përvojë, themeloi sektorin e Historisë së Mesjetës dhe me këtë hodhi bazat e mediavistikës shqiptare.
Buda ishte historiani i vetëm që mori pjesë në Kongresin e Drejtshkrimit Shqiptar të mbajtur në Tiranë në datat 20-25 nëntor 1972.
Konsiderohej si studiuesi kryesor shqiptar i historisë ilire. Bazuar në hipotezën e origjinës ilire të shqiptarëve, Buda është shprehur se shqiptarët u përkasin banorëve më të vjetër të Ballkanit dhe madje edhe të Evropës.
Punoi veçanërisht për përgatitjen e historianëve të rinj e sidomos të studiuesve të historisë mesjetare të Shqipërisë. Si kryetar i ASHSH, Aleks Buda dha një kontribut të çmuar në organizimin e punës kërkimore-shkencore sidomos në fushën e albanologjisë.
Ka marrë “Çmimin e Republikës” të shkallës së parë, është dekoruar me “Urdhrin e Lirisë” të klasit I dhe me “Urdhrin e Flamurit të Punës” të kl. I. Presidenti i Republikës së Austrisë e ka dekoruar më “Medaljen e Madhe të Artë” (1990)./atsh/KultPlus.com
Qendra Kinematografike e Kosovës fton të gjithë të interesuarit të dërgojnë propozime për konsiderim për çmimet e Akademisë OSCAR, për kategorinë për film ndërkombëtar/gjuhë të huaj, i cili mund ta përfaqësojë Kosovën në edicionin e 98-të të Academy Awards.
Në këtë kategori përfshihen filmat e metrazhit të gjatë artistik, dokumentarë dhe të animuar më të gjatë se 40 minuta, që janë shfaqur/do të shfaqen në kinema apo platformë VOD, për më së paku 7 ditë radhazi, jo më herët se 1 tetor 2024 dhe jo më vonë se 30 shtator 2025.
Gjatë periudhës kualifikuese dhe gjatë shfaqjes në kinema, filmi duhet të reklamohet dhe shfrytëzohet në atë mënyrë që konsiderohet normale dhe e zakonshme me praktikat e shpërndarjes së filmave të dedikuar për shfaqje të parë në kinema (theatrical release).
Filmat të cilët, në një formë apo tjetrën, realizojnë shfaqje publike jo në kinema dhe shpërndarje para shfaqjes kualifikuese, nuk do të merren në konsideratë për çmimet OSCAR. Shfaqje publike jashtë kinemave konsiderohen të jenë (por jo të kufizuara në): transmetimi dhe televizioni kabllor, PPV/VOD, shpërndarje DVD, shpërndarje gjatë fluturimeve ajrore, transmetime në internet etj.
Thëniet më të bukura të të gjitha kohërave të Martin Luther King
Jeto Ëndrrën tënde.
Dr. Martin Luther King Jr, një aktivist i fuqishëm dhe frymëzues i të drejtave civile në fillimit të viteve 1960, luajti një rol të madh në mënyrën se si ne e pranojmë dhe trajtojmë njëri-tjetrin – pavarësisht nga raca apo gjinia.
Dr King është i njohur gjerësisht sot si një aktivist amerikan që vazhdimisht dhe në mënyrë efektive mbronte paqen, dashurinë dhe barazinë midis njerëzve. Ai ishte një njeri me besim dhe moral të lartë, që e veçoi atë nga shumë aktivistë të tjerë të kësaj kohe.
Forca shtytëse në pjesën më të madhe të jetës dhe fjalimeve të tij ishte gjithnjë paqja. Metoda e tij e dashurisë dhe pranimit për të gjitha qeniet njerëzore është ajo që e bëri një nga figurat publike të njohura në të gjithë historinë amerikane.
Duke nxitur krijimin e një jete aktive që gati 61 vjet më parë, Dr. King u bë shpejt fytyra dhe drejtuesi i lëvizjes për të drejtat civile. Ai luajti një rol në organizimin e Marshit në Uashington dhe është krijuesi i fjalimit të famshëm “Unë kam një ëndërr” (I have a dream…), i cili tërhoqi një turmë prej gati 250,000 njerëzish.
Përmes fjalimeve të tij dhe shërbimit të tij të palodhshëm për botën, ishte e qartë se në gjuhën e tij kishte fuqi dhe në zemër kishte pasion.
Ndërsa pranvera e vitit 2020 do të shënojë 52 vjet nga vrasja e doktor Martin Luther King Jr., trashëgimia dhe ndikimi i tij mbi një komb ka mbetur i përjetshëm. Këmbëngulja e tij për të përmirësuar veten për të dashuruar në mënyrë të efektshme njëri-tjetrin është arsyeja pse mesazhi i tij nuk mund të vdesë kurrë; sepse është gdhendur në zemrat e shumë njerëzve.
Dhe për të nderuar trashëgiminë e tij, çdo vit, Dr. King festohet në të gjithë vendin. Bëmat e tij të mira reflektohen dhe përdoren si mjete motivimi dhe fjalë inkurajimi.
Këtu do të lexoni 50 thëniet më të mira të MLK që mbështesin mënyrën e tij të fuqishme dhe të nderuar të të jetuarit të jetës.
Ai besonte se të gjithë e meritonin drejtësinë.
Nuk është e mundur të dëshmosh drejtësinë për disa njerëz dhe të mos dëshmosh drejtësinë për të gjithë njerëzit.
Ai besonte të jetonte një jetë të qëllimshme.
Jeto sikurse Jezusi vdiq dje, u ngrit këtë mëngjes dhe do të kthehet nesër.
Ai e dinte që urrejtja është një mashtrim pre e së cilës asnjëri prej nesh nuk duhet të bjerë kurrë.
Mos lejo kurrë që dikush të të ulë aq poshtë sa të detyrohesh ta urresh atë.
Dhe se gjithmonë duhet të flasim për atë në të cilën besojmë.
Vjen një kohë kur heshtja është tradhti.
Ai mësoi se injoranca nuk të bën kurrë të lumtur.
Asgjë në të gjithë botën nuk është më e rrezikshme se injoranca e sinqertë dhe marrëzia e ndërgjegjshme.
Ai besonte te përkujdesja.
Pyetja më e vazhdueshme dhe urgjente e jetës është, çfarë po bëni për të tjerët?
Dashuria është gjithmonë përgjigja.
Errësira nuk mund të dëbojë errësirën; vetëm drita mund ta bëjë atë. Urrejtja nuk mund të dëbojë urrejtjen; vetëm dashuria mund ta bëjë atë.
Dhe që ne duhet të jemi më të mirët në çdo gjë që vendosim të bëjmë.
Nëse një njeri punon për të pastruar rrugët, ai duhet t’i pastrojë rrugët ashtu siç pikturoi Michelangelo, ose kompozoi Beethoven, ose siç Shekspiri shkruajti poezi. Ai duhet t’i pastrojë rrugët aq mirë sa të gjithë ushtritë e parajsës dhe të tokës do të ndalen dhe të thonë, ai jetoi si një pastrues i shkëlqyer që e bëri mirë punën e tij. – Martin Luther King Jr.
Duhet të kemi më shumë besim.
Fuqia jonë shkencore e ka tejkaluar fuqinë tonë shpirtërore. Ne ndërtojmë raketa por nuk kemi ditur të ndërtojmë qenie të denja njerëzore.
Kini besim në procesin e gjërave.
Besimi bën hapin e parë edhe kur nuk i shihni të gjitha shkallët.
Jepini të gjitha.
Nëse nuk mund të fluturoni, atëherë vraponi, nëse nuk mund të vraponi, atëherë ecni, nëse nuk mund të ecni, atëherë zvarrituni, por çfarëdo që bëni duhet të vazhdoni përpara.
Ajo që ka më shumë rëndësi është ajo që ke brenda.
Kam një ëndërr, që katër fëmijët e mi të vegjël një ditë do të jetojnë në një komb në të cilin ata nuk do të gjykohen nga ngjyra e lëkurës së tyre, por nga përmbajtja e karakterit të tyre.
Ai besonte në të bërit gjënë e duhur.
Vjen një kohë kur njeriu duhet të marrë një pozicion që nuk është as i sigurt, as politik, as popullor, por ai duhet ta marrë atë sepse ndërgjegjja e tij i thotë se ka të drejtë.
Dhe se njohuria jonë është fuqi.
Funksioni i edukimit është të mësojë dikë të mendojë intensivisht dhe të mendojë në mënyrë kritike. Inteligjencë plus karakter – ky është qëllimi i edukimit të vërtetë.
Drejtësia duhet të jetë forca më e fortë.
Padrejtësia kudo është një kërcënim për drejtësinë kudo.
Dhe duke folur për njerëzit që duam.
Në fund, ne do të kujtojmë jo fjalët e armiqve tanë, por heshtjen e miqve tanë.
Ai besonte se nuk mund të humbet vizioni se kush jeni.
Sa më të pasur ne jemi bërë materialisht, aq më të varfër bëhemi moralisht dhe shpirtërisht. Ne jemi mësuar të fluturojmë në ajër si zogj dhe të notojmë në det si peshq, por nuk kemi mësuar artin e thjeshtë të të jetuarit së bashku si vëllezër.
Urrejtja është e paefektshme.
Duke e kthyer urrejtjen me urrejtje e shumëfishon urrejtjen, duke thelluar errësirën nata sonte është pa yje. Errësira nuk mund ta dëbojë errësirën; vetëm drita mund ta bëjë atë. Urrejtja nuk mund ta largojë urrejtjen, vetëm dashuria mund ta bëjë atë.
Çdo moment është i rëndësishëm.
Koha është gjithmonë e duhura për të bërë atë që është e drejtë.
Mbroni shpirtin tuaj, bëni atë që është e drejtë.
Asnjëherë, mos kini frikë të bëni atë që është e drejtë. Sidomos nëse mirëqenia e një personi ose kafshe është në rrezik. Dënimet e shoqërisë janë të vogla në krahasim me ato që i imponojmë shpirtit kur shikojmë në anën tjetër.
Unë ju them sot, miqtë e mi, që përkundër vështirësive dhe zhgënjimeve të momentit, kam ende një ëndërr.
Larg nga imoraliteti.
Asnjëherë mos harroni se gjithçka bëri Hitleri në Gjermani ishte e ligjshme.
Dashuria është më e lehtë se urrejtja.
Kam vendosur të rri me dashurinë. Urrejtja është një barrë shumë e madhe për t’u mbajtur.
Fol për atë në të cilën beson.
Jetët tona fillojnë të mbarojnë ditën kur ne heshtemi për gjërat që kanë rëndësi.
Është një përgjegjësi e madhe që vjen me pushtetin.
Për të qenë të shkëlqyeshëm, duhet të jeni të gatshëm të talleni, të urreheni dhe ë keqkuptoheni. Qëndroni të fortë.
Dhe kurrë mos e lejoni urrejtjen brenda vetes.
T’i thuash jo dhunës nuk do të thotë vetëm të shmangësh dhunën fizike të jashtme, por edhe dhunën e brendshme të shpirtit, jo vetëm që nuk pranove të qëllosh një njeri, por ti refuzove ta urresh atë.
Guximi është më i madh se frika.
Guximi është fuqia e mendjes për të kapërcyer frikën.
Dhe ligjet janë të rëndësishme.
Mund të jetë e vërtetë që ligji nuk mund ta bëjë një njeri të më dojë mua, por unë mund ta ndaloj atë të mos më linçojë, dhe mendoj se edhe kjo është mjaft e rëndësishme.
Dhe ta gjesh brenda vetes që të duash plotësisht.
Karakteri është mënyra se si i trajtoni ata që nuk mund të bëjnë asgjë për ju.
Ai besonte se ruajtja e paqes është një proces.
Ata që e duan paqen duhet të mësojnë të organizohen po aq efektivisht sa ata që e duan luftën.
Ka fuqi në të nënvlerësuarën.
Pothuajse gjithmonë, pakica krijuese dhe e përkushtuar e ka bërë botën më të mirë.
Dashuria është hapi i parë.
Për të gjithë konfliktin njerëzor, njeriu duhet të krijojë një metodë që refuzon hakmarrjen dhe agresionin deri në shpagim. Themeli i një metode të tillë është Dashuria.
Të jetosh një jetë të qëllimshme.
Nuk ka asgjë më tragjike sesa të gjesh një individ të zhytur në gjatësinë e jetës, pa marrë asgjë prej saj.
Ai besonte në luftën për një qëllim.
Kur keni të drejtë nuk mund të jeni shumë radikal; kur gaboni nuk mund të jeni shumë konservatorë.
Mendoni për të tjerët.
Çdo njeri duhet të vendosë nëse do të ecë nën dritën e altruizmit krijues apo në errësirën e egoizmit destruktiv.
Më shumë fuqi për ju, dhe më pak për ta.
Injoranca juaj është fuqia e tyre.
Dhe duke bërë gjënë e duhur.
Dikush ka një përgjegjësi morale të mos i bindet ligjeve të padrejta.
Nëse jeni rehatuar, kjo do të thotë se po funksionon.
Një njeri nuk mund të gjykohet kur është aty ku ai qëndron në momente rehatie dhe komoditeti, por ku bën ballë në kohë sfidash dhe polemikash.
Kini pak më shumë besim.
Më përdor, o Zot. Më trego si të kuptoj kush jam unë, kush dua të jem dhe çfarë mund të bëj dhe ta përdor këtë për një qëllim më të madh se unë.
Ne duhet të ecim përpara – së bashku.
Progresi njerëzor nuk është as automatik, as i pashmangshëm … Çdo hap drejt qëllimit të drejtësisë kërkon sakrificë, vuajtje dhe luftë; përpjekje të palodhshme dhe shqetësim pasionant të individëve të përkushtuar.
Me dashuri, gjithçka është e mundur.
Dashuria është forca e vetme e aftë për të shndërruar një armik në një mik.
Shpresa është ajo që na lidh si popull.
Ne duhet të pranojmë zhgënjimin e fundëm, por kurrë nuk duhet të humbasim shpresën e pafundme.
Të gjithë jemi të barabartë.
Mund të kemi ardhur të gjithë me anije të ndryshme, por tani jemi në të njëjtën anije.
Bashkimi është e vetmja mënyrë për të gjetur paqen.
Ne duhet të mësojmë të jetojmë së bashku si vëllezër, ose të zhdukemi së bashku si idiotë.
Është e rëndësishme të mësojmë nga gabimet tona të së kaluarës.
Ne nuk jemi krijues të historisë. Ne jemi bërë nga historia.
Ne jemi më të mirë.
Unë refuzoj të pranoj mendimin se njerëzimi është i lidhur në një mënyrë aq tragjike me mesnatën pa yje të racizmit dhe luftës, sa e nesërmja e paqes dhe vëllazërimit nuk mund të bëhet kurrë realitet. Unë besoj se e vërteta e paarmatosur dhe dashuria e pakushtëzuar do të kenë fjalën e fundit.
Ngrihuni në këmbë dhe lëreni zërin tuaj të dëgjohet.
Rebelim është gjuha e padëgjuar.
Paqja është e vetmja mënyrë.
Paqja nuk është thjesht një qëllim i largët që ne kërkojmë, por një mjet me të cilin arrijmë atë qëllim. / KultPlus.com
Astronomët kanë zbuluar një kometë ndëryjore në sistemin tonë diellor, vizitori i tretë i njohur nga thellësitë e hapësirës.
‘’Objekti, fillimisht i quajtur A11pl3Z dhe më vonë i pagëzuar 3I/Atlas, është qindra miliona kilometra larg Tokës’’, raportoi agjencia hapësinore amerikane NASA.
‘’Objekti nuk përbën kërcënim për Tokën’’, thanë ekspertët.
“Në pikën e tij më të afërt me Diellin, ai do të jetë pranë orbitës së Marsit, kështu që është plotësisht i sigurt dhe larg”, tha astronomi Rainer Kresken, i cili punon për Agjencinë Hapësinore Evropiane (ESA) në qytetin gjerman të Darmstadt në Zyrën e Mbrojtjes Planetare.
Astronomët duan të zbulojnë më saktë se sa e madhe është kometa dhe nga çfarë përbëhet. Sipas Kresken, objekti është rreth 20 kilometra në madhësi.
Ai tha se do të jetë emocionuese të shihet nëse teleskopët mund të zbulojnë komponime organike në objekt.
Këto potencialisht mund të japin të dhëna për origjinën e jetës në Tokë. Ato gjithashtu mund të ofrojnë prova për jetë të mundshme diku tjetër.
“Kjo gjë po udhëton mjaft shpejt”, tha Paul Chodas nga Qendra për Studime të Objekteve Pranë Tokës në Kaliforni për ‘’New York Times’’, në komentet e publikuara në internet. Teleskopi ‘’Atlas’’ në Rio Hurtado në Kili ishte i pari që vuri re ‘’mysafirin’’.
Që atëherë, teleskopë të tjerë e kanë vëzhguar gjithashtu objektin që vinte nga drejtimi i yjësisë Shigjetari./KultPlus.com
Ylli i kinemasë hollivudiane, Michael Douglas po e shijon kohën e tij larg kamerës, sipas nypost.com.
Fituesi 80-vjeçar i çmimit Oscar foli në festivalin e filmit ”Karlovy Vary” në Republikën Çeke dhe konfirmoi se ”nuk kam plane të kthehem në aktrim”.
“Kam qenë pa punë që nga viti 2022, pasi kuptova se duhej të ndalesha. Kam punuar shumë për gati 60 vjet dhe nuk doja të isha një nga ata njerëz që vdesin në sheshxhirim”, shton ai.
“Nuk kam asnjë qëllim të vërtetë të kthehem”, vazhdoi Douglas.
Douglas luajti për herë të fundit Benjamin Franklin në miniserialin e Apple TV+ të vitit 2024 “Franklin”.
Producenti i “One Who Flew Over the Cuckoo’s Nest” foli gjithashtu për mënyrën se si diagnoza e kancerit në fyt i ka ndikuar në karrierën e tij si aktor.
“Kalova nëpër programin, i cili përbëhej nga kimioterapia dhe rrezatimi, dhe isha me fat. Ndërhyrja kirurgjikale do të thoshte se nuk do të mund të flisja dhe një pjesë e nofullës sime do të hiqej, gjë që do të më kishte kufizuar si aktor”, theksoi ai.
“Po e shijoj pushimin dhe jetën. Ka qenë e vështirë të drejtoj kompaninë dhe të aktroj në të njëjtën kohë”, theksoi ai./KultPlus.com
Gustav Mahler (7 korrik 1860 – 18 maj 1911) ishte kompozitor austriak dhe një nga dirigjentët më kryesorë të brezit të tij. Si kompozitor ai veproi si një urë midis traditës austro-gjermane të shekullit të 19-të dhe modernizmit të fillimit të shekullit të 20-të.
Edhe pse gjatë jetës së tij statusi i tij si dirigjent ishte i palëkundshëm, muzika e kompozuar prej tij fitoi popullaritet të gjerë vetëm pas një periudhe të një neglizhimi relativ që përfshinte ndalimin e performancës së saj në pjesën më të madhe të Evropës gjatë epokës naziste. Pas vitit 1945 kompozimet e tij u rizbuluan dhe u përkrahën nga një brez i ri dëgjuesish. Më pas, vepra e Mahler u bë një nga më të regjistruarat të të gjithë kompozitorëve, një pozicion që ai e ka mbështetur në shekullin e 21-të.
Lindur në Bohemi (asokohe pjesë e Perandorisë Austriake) si një hebre gjermanofolës i rrethanave të përulura, Mahler shfaqi prirjen e tij muzikore që në moshë të re. Pasi u diplomua në Konservatorin e Vjenës në vitin 1878, mbajti një sërë postesh me rëndësi të mëdha në teatrot e operës së Evropës, duke arritur kulmin në emërimin e tij më 1897 si drejtor i Operës së Gjykatës së Vjenës (Hofoper).
Gjatë dhjetë viteve të tij në Vjenë, Mahler u konvertua në katolicizëm për t’u siguruar nga kundërshtia dhe armiqësia e frymës antisemite. Megjithatë, prodhimet e tij inovative dhe këmbëngulja për standardet më të larta të performancës e siguruan reputacionin e tij si një nga dirigjentët më të mëdhenj të operës, veçanërisht si interpretues i veprave skenike të Wagner, Mozart dhe Tchaikovsky. Në fund të jetës së tij ai shkoi në New York, ku u bë drejtor i Metropolitan Opera dhe i Orkestrës Filarmonike të qytetit.
Niveli i Mahlerit është relativisht i kufizuar; për pjesën më të madhe të kompozimit të jetës së tij ishte domosdoshmërisht një aktivitet me kohë të pjesshme, ndërsa ai fitoi jetesën e tij si dirigjent. Përveç veprave të hershme, të tilla si një lëvizje nga një kuartet i pianos i përbërë kur ai ishte student në Vjenë, veprat e Mahler janë përgjithësisht të dizajnuara për forcat e mëdha orkestrale, koret simfonike dhe solistët e operës.
Këto vepra ishin shpesh të diskutueshme kur u kryen së pari dhe disa ishin të ngadalshëm për të marrë miratim kritik dhe popullor; Përjashtimet përfshinin Simfoninë e Dytë, Simfoninë e Tretë dhe premierën triumfuese të Sinfonisë së Tetë të vitit 1910. Disa nga pasardhësit e menjëhershëm muzikor të Mahler përfshinin kompozitorët e Shkollës së Dytë Vjenez, sidomos Arnold Schoenberg, Alban Berg dhe Anton Webern. Dmitri Shostakoviç dhe Benjamin Britten janë ndër kompozitorët e shekullit të 20-të që admiruan dhe u influencuan nga Mahler. Instituti Ndërkombëtar Gustav Mahler u themelua në vitin 1955 për të nderuar jetën dhe punën e kompozitorit./ KultPlus.com
Tirana do të mirëpresë nga data 8 deri më 12 korrik Javën Kulturore Egjiptiane, një ngjarje që pritet të sjellë gjallërinë, mistikën dhe trashëgiminë mijëravjeçare të qytetërimit egjiptian.
Kjo javë do të sjellë një sërë aktivitetesh që do të përfshijnë vallëzim tradicional, art performativ, kuzhinë autentike dhe kinematografi bashkëkohore.
Çdo ditë do të ofrojë një përvojë të ndryshme për publikun, duke ndërtuar një urë kulturore mes Shqipërisë dhe Egjiptit.
Aktivitetet do të nisin më 8 korrik në sallën “Tonin Harapi” pranë Liceut Artistik “Jordan Misja”, ku do të prezantohet shfaqja magjepsëse tanoura – një vallëzim tradicional sufi, ku valltari rrotullohet në mënyrë të pandërprerë me veshje shumëngjyrëshe, duke krijuar një efekt vizual dhe shpirtëror unik.
Kjo shfaqje do të përsëritet më 9 korrik në sheshin “Skënderbej”, në një ambient të hapur, duke sjellë pranë qytetarëve energjinë hipnotizuese të kësaj performance. Për të gjithë ata që nuk do të kenë mundësi të ndjekin dy shfaqjet e para, tanoura do të rikthehet më 10 korrik në sallën “Tonin Harapi”, në orën 19:00.
Më 11 korrik, vëmendja do të zhvendoset në hollin hyrës të Piramidës, ku do të organizohet festivali i ushqimit egjiptian duke nisur nga ora 18:00. Vizitorët do të kenë mundësinë të provojnë një larmi shijesh autentike të kuzhinës egjiptiane, nga pjata popullore si koshari, deri te ëmbëlsira të famshme si basbousa.
Po atë mbrëmje, në orën 21:00, te “Reja” do të shfaqet filmi “The blue elephant”, një thriller psikologjik i cili ka bërë jehonë në kinemanë arabe. Me regji të Marwan Hamed, ky film ndjek një psikoterapist që punon në një spital psikiatrik dhe përballet me një të kaluar që e trondit, duke e vendosur në kufijtë mes realitetit dhe iluzionit.
Më 12 korrik, po te instalacioni “Reja”, tek bulevardi “Dëshmorët e Kombit”, në orën 21:00, do të shfaqet filmi “Diamond dust”. Në qendër të filmit është një farmacist i cili vendos të hakmerret pasi zbulon vrasjen brutale të babait të tij.
Të gjitha aktivitetet do të jenë të aksesueshme falas për publikun.
Kjo javë e cila vjen në kuadër të Javëve Kulturore Ndërkombëtare, nismë e mbështetur nga Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, synon të sjellë më afër publikun shqiptar me kulturat e vendeve të ndryshme nga e gjithë bota./atsh/KultPlus.com
Kujtim Spahivogli (Lushnjë, 30 qershor 1932 – Tiranë, 7 korrik 1987) ka qenë aktor, dramaturg dhe ndër regjisorët më të njohur shqiptar.
Studimet e larta për teatër i ka përfunduar shkëlqyeshëm në Moskë në vitin 1956. Ishte një ndër studentët e shkëlqyer të ardhur nga Bashkimi Sovjetik. Në vitin 1956 emërohet aktor në Teatrin Popullor. Roli i tij i parë në skenën e Teatrit Popullor ishte Xherxhinski në dramën “Orët e Kremlinit”, dhe më pas vijnë një sërë rolesh në dramat “Majlinda”, “Në anën tjetër”, “Dragoi i Dragobisë”, “Hamleti”, etj.
Ai më shumë ka punuar dhe u shqua si regjisor në Teatrin Popullor dhe si pedagog në Institutin e Lartë të Arteve. Ka vënë në skenë pjesët: “I Çuditshmi”, “Gratë gazmore të Uindsorit”, “Në tufan”, “Shtëpia në bulevard”, “Drita”, “Karnavalet e Korçës”, “Qielli i kuq”, etj.
Spahivogli ishte edhe krijues e drejtues i “Teatrit të të Rinjve” i cili u krijua pranë Institutit të Lartë të Arteve. Në mes të pak pjesëve që vuri në skenë me atë trupë qe edhe komedia e njohur e Majakovskit “Banja”. Po ashtu, vuri në skenë edhe pjesë të dramaturgut Fadil Paçrami, dhe kur ky u godit rëndë nga plenumi i katërt i Partisë së Punës, bashkë me të u dënua padrejtësisht edhe Kujtimi. Në vitin 1973 e larguan nga teatri dhe i hoqën të drejtën të vinte pjesë në skenë. Në fillim punoi në disa fshatra, pastaj e çuan punëtor krahu në ndërmarrjen e bonifikimit në Fier.
Ai qe në të njëjtë kohë edhe dramaturg. Drama e tij “Një shok i klasës sonë” pati një sukses të madh. Ai shkroi edhe poezi , artikuj e ese.
Vdiq në vitin 1987 në moshën pesëdhjetepesë-vjeçare, i sëmurë e i harruar, edhe pse kishte qenë një ndër regjisorët e spikatur të teatrit shqiptar.
Pas vdekjes, në vitet ’90 iu dha titulli “Artist i Popullit”./ KultPlus.com
– Ujëvarat Iguazu u zgjodhën si një nga “Shtatë Mrekullitë e Reja Natyrore” në një votim global të organizuar nga Fondacioni “New7Wonders” me seli në Zvicër në vitin 2011.
Të vendosura në rajonin Misiones në verilindje të Argjentinës, Ujëvarat Iguazu përveçse janë një mrekulli natyrore e vendit, ato spikasin si një pikë unike ku takohen historia dhe natyra.
Të vendosura në Parkun Kombëtar Iguazu në qytetin Puerto Iguazu, ujëvarat shërbejnë si një kufi natyror midis Argjentinës dhe Brazilit. Duke mirëpritur mijëra vizitorë vendas dhe të huaj çdo vit, Ujëvarat Iguazu u shtuan në listën e “Trashëgimisë Botërore” nga UNESCO në vitin 1984.
Ujëvarat Iguazu u zgjodhën si një nga “Shtatë Mrekullitë e Reja Natyrore” në një votim global të organizuar nga Fondacioni “New7Wonders” me seli në Zvicër në vitin 2011. Zona natyrore përgjatë lumit Iguazu përbëhet nga gjithsej 275 ujëvara. Më e habitshmja prej tyre është ujëvara gjigante e njohur si “Garganta del Diablo” që bie nga një lartësi prej afërsisht 80 metrash.
Ndërsa vizitojnë ujëvarat, vizitorët kanë mundësinë të shohin fuqinë dhe madhështinë e natyrës në formën e saj më mbresëlënëse në ndalesën e fundit, kodrën me pamje nga “Garganta del Diablo”.
Parku Kombëtar Iguazu, i cili shquhet edhe për pasurinë e tij ekologjike, është shtëpia e specieve të rralla si puma, jaguari dhe tapiri. Shumë prej këtyre specieve janë nën mbrojtje.
Në Kino Armata do të shfaqet filmi “Grbavica” nga Jasmila Žbanić më 10 korrik, duke shënuar 30-vjetorin e Gjenocidit të Srebrenicës.
Ky film i fuqishëm eksploron traumën e pasluftës në Bosnjë dhe nderon qëndrueshmërinë e grave, historitë e të cilave duhet të dëgjohen. “Grbavica” rrëfen historinë e një gruaje dhe vajzës së saj dhe vështirësitë me të cilat përballën ato me pasojat e Luftës në Bosnjë.
Ky aktivitet i hapur mbahet në përkujtim të Ditës Ndërkombëtare të Reflektimit mbi Gjenocidin e vitit 1995 në Srebrenicë.
(At Gjergj Fishta, Lasgush Poradeci, Ernest Koliqi dhe Asdreni)
Në këtë fotografi të rrallë ruhen jo vetëm katër figura madhore të letërsisë dhe mendimit shqiptar, por edhe vetë fryma e një epoke që ndërthurte traditën dhe modernitetin, besimin dhe dritën laike, shkollën perëndimore dhe frymën kombëtare. Nga e majta: At Gjergj Fishta, Lasgush Poradeci, Ernest Koliqi dhe Asdreni – katër shtylla të mendimit dhe fjalës së shkruar shqiptare.
Fishta, me petkun françeskan, përfaqëson epopenë e kombit në vargje, zërin e përbashkët të gojëdhënave dhe moralit qytetar; Lasgushi me poezinë simbolike dhe lirikën filozofike, sjell shpirtin e thellë ballkanik në formën më të rafinuar europiane. Koliqi, i shkolluar në Itali, do të mishërojë reformën arsimore, themelimin e prozës moderne shqiptare dhe hapjen drejt Perëndimit, ndërsa Asdreni, poeti i himnit kombëtar, është zëri i mërgimit dhe i pavarësisë, që lidhi Rilindjen me brezat pasues.
Ata rrezatojnë dinjitet, kulturë, përfaqësim kombëtar dhe vetëdije historike. Ky është imazhi i Shqipërisë së viteve ’30 – një vend i vogël, por me mendimtarë të mëdhenj, ku letërsia, feja, arsimi dhe atdhedashuria bashkëjetonin si ura që lidhin epoka.
Pas vitit 1945, kjo trashëgimi u ndërpre me dhunë, shumë prej tyre u përndoqën, u heshtën apo u fshinë nga historia zyrtare. Por sot, kjo foto na kujton se nuk mund të ketë e ardhme pa dialog me traditën, pa kujtesë dhe pa nderim për ata që ndërtuan themelet shpirtërore të identitetit tonë kombëtar.
Le të rikthejmë vlerat, fjalën e urtë dhe dritën që ata përfaqësonin në jetën tonë publike dhe arsimore./ KultPlus.com
Kori i njohur “Siparantum” është nderuar me Medaljen e Argjendtë në Grand Prix of Nations, pjesë e European Choir Games Aarhus 2025. Duke garuar në kategorinë elitare “Chamber Choir”, ku paraqiten vetëm ansamblet më të mira ndërkombëtare, Kori Siparantum dëshmoi përkushtim artistik të lartë, precizitet teknik dhe thellësi interpretative.
Ky festival i shquar, i cili u mbajt nga 28 Qershor deri më 6 Korrik 2025, mblodhi mbi 130 kore dhe afër 6,000 pjesëmarrës nga 35 vende, duke bashkuar tingujt e muzikës korale me gjithë botën. Kosova u paraqit jo vetëm si pjesëmarrëse, por si një zë i fuqishëm artistik, duke përfaqësuar një vend me trashëgimi të pasur kulturore dhe një vizion të qartë për artin në skenën ndërkombëtare. Më 5 Korrik, Vor Frue Kirke në Aarhus u bë skenë e koncertit të titulluar “Nordic Night” – një ngjarje muzikore bashkëpunuese që solli në skenë korin Siparantum dhe korin danez CÆCILIAKORET, nën drejtimin e dirigjentit Michael Deltchev. Ky koncert ilustroi fuqinë bashkuese të muzikës, duke treguar aftësinë e saj për të kapërcyer ndarjet kulturore dhe për të ndërtuar mirëkuptim të ndërsjellë mes kombeve.
Kori Siparantum interpretoi një repertor të përzgjedhur me kujdes, duke shfaqur një gamë të gjerë stilesh dhe duke vendosur theks të veçantë mbi veprat e kompozitorëve shqiptarë – një dëshmi e përkushtimit të korit për të promovuar rrënjët e veta kulturore. Ky përzgjedhje jo vetëm që pasqyroi shumëllojshmërinë artistike të korit, por gjithashtu ngriti trashëgiminë muzikore të Kosovës.
Mbrëmja u përmbyll me një interpretim të përbashkët emocional të një vepre korale nga Edvard Grieg – një moment i ndjerë uniteti dhe ndërlidhjeje mes dy koreve dhe komuniteteve të tyre. “Kjo Medalje e Argjendtë është një dëshmi e punës së palodhshme, përkushtimit dhe artit të koristëve tanë, si dhe dëshmi e punës së palodhshme për të prezentuar kulturën tonë në arenën ndërkombëtare. Kori Siparantum është zëri i një gjenerate që guxon të ëndërrojë më shumë, që punon me pasion dhe këndon me shpirt. Unë besoj në këtë brez, në potencialin që tashmë po kthehet në realitet! Në kulturën tonë që po i kalon kufijtë – me dinjitet, me muzikë, me dashuri. ” u shpreh Memli Kelmendi, dirigjent i Korit Siparantum. Ky vlerësim përfaqëson çmimin e 19-të të fituar nga Kori Siparantum në festivale të njohura ndërkombëtare, duke forcuar më tej reputacionin e korit dhe kulturës sonë kombëtare. Suksesi i arritur në Grand Prix of Nations është një sukses i rëndësishëm në udhëtimin artistik të Kosovës dhe një frymëzim për brezat e ardhshëm./ KultPlus.com
Banka Botërore, ka njoftuar se ka emëruar Carole Megevand si Menaxhere për Kosovën dhe Maqedoninë e Veriut, duke filluar nga 1 korriku 2025.
Në rolin e saj të ri, Megevand do të udhëheqë angazhimin e Bankës Botërore në Kosovë dhe Maqedoninë e Veriut, përkatësisht implementimin e Kornizave të Partneritetit me Vendin. Këto korniza mbështesin dy ekonomitë në përpjekjet e tyre për të krijuar vende pune më produktive, për të përmirësuar cilësinë e shërbimeve publike dhe për të nxitur zhvillimin e kapitalit njerëzor, me synim përfundimtar përshpejtimin e rritjes së qëndrueshme dhe afrimit me nivelin e të ardhurave të Bashkimit Evropian.
“Për mua është nder të marr rolin e Menaxheres së Bankës Botërore për Kosovën dhe Maqedoninë e Veriut dhe të kem privilegjin të shërbej për qytetarët e këtyre dy vendeve”, tha Carole Megevand, menaxhere e Bankës Botërore për Kosovën dhe Maqedoninë e Veriut, me rastin e fillimit të punës në detyrën e re.
“Agjenda e zhvillimit për këto dy vende është e qartë: duhet t’u ofrojmë qytetarëve mundësi për punësim dhe për kontribut produktiv në ekonomi, në mënyrë që ekonomitë e këtyre vendeve të rriten dhe të përparojnë për të mirën e shoqërisë gjithandej”, tha ajo.
Carole Megevand, shtetase franceze, sjell me vete mbi dy dekada përvojë në Bankën Botërore, të cilës iu bashkua në vitin 2002.
Ajo ka udhëhequr operacione komplekse në vende të ndryshme të Afrikës, në Amerikën Latine dhe në Afrikën e Veriut, me fokus të veçantë në zhvillimin ndërsektorial dhe në qeverisje. Së fundmi, ka shërbyer si udhëheqëse e Programit për Planetin në rajonin e Magrebit, me seli në Rabat, Marok. Ajo ka dy diploma master: në Ekonomi Bujqësore dhe në Ekonomi të Mjedisit / Burimeve Natyrore./ KultPlus.com
Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, ka kritikuar ashpër ish-aleatin e tij të ngushtë, Elon Musk, lidhur me planin e multimiliarderit për të krijuar një parti të re politike.
“Mendoj se është qesharake të krijosh një parti të tretë”, tha Trump, duke folur me gazetarët të dielën para se të hipte në Air Force One. “Gjithmonë ka qenë një sistem dypartiak dhe mendoj se krijimi i një partie të tretë vetëm sa i shton konfuzionin.”
Pasi e kishte diskutuar idenë për javë të tëra, Musk postoi në X gjatë fundjavës se kishte krijuar Partinë Amerikane për të sfiduar “Uniparty”-n Republikane dhe Demokratike.
Trump dhe Musk më parë ishin aleatë të ngushtë, me shefin e Teslës që drejtonte Departamentin e Efikasitetit të Qeverisë (Doge), i cili ka për detyrë të ndihmojë në uljen e shpenzimeve federale.
Musk ka kritikuar vazhdimisht politikat qeveritare që rrisin borxhin kombëtar të SHBA-së.
Të dielën, ai tha se ndërsa partia e re mund të mbështesë një kandidat presidencial në një moment të caktuar, “fokusi për 12 muajt e ardhshëm është te Dhoma e Përfaqësuesve dhe Senati”.
rump postoi gjithashtu në platformën e tij Truth Social të dielën: “Jam i trishtuar që e shoh Elon Musk të dalë plotësisht ‘nga binarët’, duke u shndërruar në një rrëmujë treni gjatë pesë javëve të fundit.”
Postimi sulmoi shtytjen e Musk për një “Mandat për Automjete Elektrike (EV),” duke thënë se kjo do t’i kishte “detyruar të gjithë të blinin një makinë elektrike në një periudhë të shkurtër kohore”.
Plani i taksave dhe shpenzimeve i presidentit , të cilin ai e nënshkroi në ligj më 4 korrik, i dha fund lehtësirave tatimore për automjetet elektrike.
Ai shtoi se e kishte kundërshtuar propozimin e Musk për një mandat për automjetet elektrike që nga fillimi, duke shpjeguar arsyet e mospërfshirjes së automjeteve të tilla në legjislacion.
“Njerëzit tani lejohen të blejnë çfarë të duan – Benzinë, Hibride (të cilat po ecin shumë mirë) ose Teknologji të Reja sipas zhvillimeve të tyre – Nuk ka më mandat për automjete elektrike.”
Legjislacioni përfshin rritje të shpenzimeve për sigurinë kufitare, mbrojtjen dhe prodhimin e energjisë, të kompensuara nga shkurtimet e diskutueshme në programet e kujdesit shëndetësor dhe të mbështetjes ushqimore.
Musk e hodhi idenë e një partie të re politike në internet gjatë debatit të tij publik me Trumpin, ndërsa ai kritikoi vazhdimisht planet e tij të shpenzimeve.
Qendra Kinematografike e Kosovës ka ndarë njoftimin dhe pamjet se filmi artistik i metrazhit të gjatë “Jerëm” ka përfunduar xhirimet. Poashtu është bërë e ditur edhe për kastën që ka marr pjesë në këto xhirime. KultPlus ju sjell të plotë njoftimin e QKK-së.
Jerẽm – Pas më shumë se një muaji pune intenzive në terren, përfunduan xhirimet e projektit filmik “Jerem”, me skenar dhe regji nga Ismet Sijarina.
Filmi është realizuar nga Thumbs Up (Kosovë) në bashkëprodhim me Tunnel Film (Shqipëri) dhe DMF doo Production (Maqedonia e Veriut).
Katër aktet e veprës ‘Carmen’ të kompozitorit francez Georges Bizet do të interpretohen në Prishtinë më 22 dhe 24 korrik, nën organizimin e Operës së Kosovës, në ambientet e AMC Hall.
Opera ‘Carmen’, e adoptuar nga novela e Prosper Mérimée, është një nga veprat më ikonike të muzikës klasike dhe realizmit në operë dhe mbetet një nga kryeveprat më të interpretuara në gjithë botën.
Magjia e kësaj opere që ka pushtuar skenat më prestigjioze të botës, tani për herë të parë në këtë formë madhështore vjen edhe në kryeqytetin e Kosovës. Carmen shfaq historinë e një gruaje të lirë dhe të pavarur dhe lidhjen e saj dashurore, pasionante e destruktive me Don Jose. Opera shkrihet në gërshetimin e dashurisë, pasionit, lirisë, obsesionit dhe tragjedisë.
Carmen përbën një urë lidhëse midis traditës së opéra comique dhe realizmit apo verismo-s, që karakterizoi operën italiane të fundit të shekullit XIX. Muzika e Carmen-it është vlerësuar gjerësisht për brilancën e melodisë, harmonisë, atmosferës dhe orkestracionit, si dhe për mjeshtërinë me të cilën paraqiten emocionet dhe vuajtjet e personazheve.
Interpretimi i kësaj vepre në Prishtinë realizohet me përkushtim të lartë artistik, nën organizimin e Operës së Kosovës.
Premiera: E martë, 22 korrik 2025
Lokacioni: AMC HALL/ KultPlus.com