Letër dashurie e shkruar në një ndërtesë që digjet

Posted on by Kult Plus

Nga: Anne Sexton

Përktheu: Roland Gjoza

Unë jam në një arkë, kjo është arka jonë
mbushur me këmishë të bardha dhe sallatë jeshile
troket kutia e akullit nga lëvizjet tona prej kënaqësisë
dhe unë kam filmat në sytë e mi
dhe ti ke vezët në tunelin tënd
dhe kemi luajtur me çarcafë, me çarçafë, me çarçafë
tërë ditën, dhe në vaskë si lunatikë.
Por sot e lashë shtratin në flakë
dhe tymi mbushi dhomën.
Aq nxehtë u bë sa muret u shkrinë
dhe kutia e akullit u shkri dhe një dhëmb i bardhë që e kisha të ngjitur.

Unë vë një maskë për të shkruar fjalët e fundit
që janë për ty dhe i vendos
në kutinë e akullit ku lemë vodkën dhe domatet.
Dhe ndoshta janë vërtet fjalët e fundit.
Qeni s’duket gjëkundi. Gjurmët e tij janë zhdukur.
Letrat e vjetra janë kthyer në një bletë të zezë
fustanet e natës janë grirë e bërë
letra; të verdha, të kuqe, të purpurta
shtrati duket kaq i bukur, çarcafët janë kthyer në ar-
në ar të forte, të fortë dhe dysheku
po puthet me një gur.

Sa për mua, i dashur Foxx
vjershat e mia për ty, edhe mbërrijnë, edhe s’mbërrijnë te kutia e akullit.
Dhe shpresa për një përjetësi divine
a është e mjaftueshme për ty?
Po emri yt krahas emrit tim
për të drejtat e autorit?
Në qofte se gishtat e mi s’të ngrenë dot
unë do të tregoj tërë historitë-
jo vetëm historinë e çarçafëve
po dhe historinë e bizhusë në kërthizë
dhe historinë qepallave të lyera
të wiskit-thartuckave- historinë e thithkave të gjinjve-
ta marrin me lopatë dashurinë tonë dhe ta flakin atje ku i takon.

Pavarësisht dorezave të mia prej asbesti
nga kollitjet e shpeshta më mbushen mushkëritë me pluhur të kuq dhe të zi
arka jonë e vogël zbret poshtë e më poshtë publikisht
sa, pa kuptuar asgje, ju do te shikoni, në një akt solo
krematoriumin e dashurisë.
Ne, përkundrazi, na duket se po zbresim në një rrugë në Rusi
flakët nxjerrin fshikullima
kamzhikësh mbi kuaj
kamzhikësh që rrahin e rrahin e ngjallin admirim
të triumfit njerëzor
ndersa mizat presin, plima plima vijnë
drejt e nga United Fruit, Inc.

Ed Sheeran vendos të largohet për pak kohë nga muzika, arsyeja është emocionuese

Posted on by Kult Plus

Ed Sheeran do të marrë një pushim nga regjistrimi i albumit të tij të ri për të nisur një program trajnimi në të gjithë vendin.

Këngëtari shpreson të rrisë fondet për mësimet e muzikës në shkolla dhe të ndihmojë studentët të përmirësojnë aftësitë e tyre muzikore.

Vihet re se këngëtari ka kryesuar listat me shtatë albume që kulmuan me albumin e tij të tretë, i cili theu rekorde në 2017 dhe u bë artisti më i shitur i vitit.

“Fillova ta bëj atë në qarkun tim dhe tani po shkoj në qark kombëtar. Tani po vizitoj më shumë shkolla të mesme që vërtet kanë nevojë për mbështetje financiare për klasën e muzikës dhe ju mund të shihni se çfarë ndryshimi bën”,tha Sheeran për The Sun.

Në të kaluarën, artisti i famshëm bëri donacione për shkollën e tij të vjetër, ‘Thomas Mills High’ në Suffolk, kur në vitin 2018 mësuesi i tij i tha për një shkurtim të fondeve./KultPlus.com

Thëniet më të bukura nga dramaturgu Henrik Ibsen

Posted on by Kult Plus

Henrik Johan Ibsen ishte një dramaturg norvegjez dhe drejtor teatri.

Si një nga themeluesit e modernizmit në teatër, Ibsen shpesh quhet “babai i realizmit” dhe një nga dramaturgët më me ndikim të kohës së tij.

Për kënaqësinë e lexuesve tanë kemi sjellë një përzgjedhje të thënieve më të bukura të tij:

“Asnjëherë nuk duhet të vishni pantallonat tuaja më të mira kur dilni për të luftuar për lirinë dhe të vërtetën.”

“Eshtë shenja e shpirtit të rebelimit të kërkosh lumturi në këtë jetë.”

“Mendoj se ju nuk do të kundërshtoni faktin se për momentin njerëzit budallenj janë në një shumicë absolutisht dërrmuese në të gjithë botën.”

“E shihni, çështja është se njeriu më i fortë në botë është ai që qëndron më i vetëm.”

“Ti nuk me ke dashur kurre. Ju keni menduar vetëm se është e këndshme të jesh i dashuruar me mua.”

“Një mijë fjalë nuk lënë të njëjtën përshtypje të thellë si një vepër e vetme.”

“E shihni, ka disa njerëz që dikush i do dhe të tjerë me të cilët ndoshta do të preferonte të ishte me ta.”

“Unë duhet të vendos se kush ka të drejtë – shoqëria apo unë.”

“Burrat më të fortë janë më të vetmuarit.”

“Unë besoj se para çdo gjëje jam një qenie njerëzore e arsyeshme, ashtu si ju-ose, në çdo rast, që duhet të përpiqem dhe të bëhem një.”

“Paraja mund të jetë lëvozhga e shumë gjërave, por jo thelbi. Ju sjell ushqim, por jo oreks; mjekim, por jo shëndet; njohje, por jo miq; shërbëtorë, por jo besnikëri; ditë gëzimi, por jo paqe apo lumturi.”

“Nuk është vetëm ajo që kemi trashëguar nga babai dhe nëna jonë që ecën në ne. Janë të gjitha llojet e ideve të vdekura, dhe besimet e vjetra pa jetë, e kështu me radhë. Ato nuk kanë vitalitet, por na ngjiten të gjithë njësoj, dhe ne nuk mund t’i heqim qafe.”

“Opinioni publik është një gjë jashtëzakonisht e ndryshueshme.”

“Me mua mund të ishe një person tjetër.”

“Armiku më i rrezikshëm i së vërtetës dhe lirisë mes nesh është shumica kompakte.”

“Kafazoni një shqiponjë dhe do të kafshojë telat, qofshin ato hekuri ose ari.”

“Është çlirim të dish se një akt guximi spontan është ende i mundur në këtë botë. Një akt që ka diçka të bukurisë së pakushtëzuar.”

“Jeta e një personi është një çmimi i rëndë për të paguar që lindëm.”

“Unë jam në revoltë kundër gënjeshtrës shekullore se shumica ka gjithmonë të drejtë.”

“Ka kaq shumë gënjeshtra si në shtëpi ashtu edhe në shkollë. Në shtëpi nuk duhet të flasësh, dhe në shkollë duhet të qëndrojmë dhe t’u themi gënjeshtra fëmijëve.”

“Unë do të rrezikoj gjithçka së bashku me ty.”

“Ka njerëz që i do dhe të tjerë me të cilët të pëlqen të flasësh.”

“Mos më thuaj që hëna po shkëlqen; më trego dritë që shkëlqen në xhamin e thyer.”

“Kushdo që e ka shitur veten për dikë tjetër nuk do ta bëjë përsëri.”

“Njerëzit duan vetëm revolucione të veçanta, në ato të jashtme, në politikë, etj. Por kjo është vetëm ngatërrim. Ajo për të cilën vërtet kërkohet është një revolucion i mendjes njerëzore.”

“Çdo gjë që prek duket se është e destinuar të kthehet në diçka të poshtër dhe farsë.”

“Idhulli i Autoritetit duhet të thyhet në këtë qytet.”

“Shumica gabon gjithmonë; pakica ka rrallë të drejtë.”

“Janë humbjet e vogla në jetë që e prenë zemrën.”

“Burrat janë personazhe qesharakë, ata gjithmonë duhet të kenë diçka për t’i habitur.”

“Ti ke bërë një vend bosh brenda meje; dhe duhet të përpiqem ta mbush me diçka – me diçka që është paksa si dashuria.”

“Mendova se e kuptove se ku e kisha humbur atë që ti e quaje zemrën time në atë kohë.”

“Sado i mjerë të ndihem, dua të zgjas agoninë sa më gjatë që të jetë e mundur. Të gjithë pacientët e mi janë të tillë. Dhe kështu janë ata që janë të sëmurë moralë ..”

“Zot i mirë, njerëzit nuk bëjnë gjëra të tilla!”/KultPlus.com

‘Besoj’

Posted on by Kult Plus

Poezi nga Andon Zako Çajupi

Vanë mënt e mija vanë!
Një mejtim më prishi trutë:
gjithë profitët pse janë
ja Arapë, ja Çifutë?
Pse s’ka profitë të tjerë?
Këtë s’e kupëtoj dot…
Gjëra q’u bënë njëherë,
pse nukë bënen dhe sot?Gjëra që s’i kupëtoj, –
mos u habitni me mua, –
ndë duhet që t’i besoj,
do t’i besoj dua, s’dua.
Do të besoj Shën Marinë,
këtë grua të bekuar,
e cila polli Mesinë
me Frymën e Shëntëruar!
Do të besoj, or të mjerë,
Krishti vdiq (gjë e vërtetë),
dhe, që të mos zëmëroni,
besoj q’u ngjall prapë vetë!
Si gjithë besoj dhe unë
sa shëntorë kanë qënë,
po besoj dhe tjatër punë,
besoj që mëndja na ka lënë!./KultPlus.com

Gezim Gashi emërohet mentor i 10 studentëve nga “Television Academy”: Ata do të ushtrohen nga unë se si të kenë sukses në Entertainment

Posted on by Kult Plus

Gezim Gashi, është shqiptari i parë që ka hapur shkollë të muzikës në Amerikë dhe njëkohësisht autori i librit “bestseller” ”Unlocked: the power of you”. Ai është shqiptari më i njohur në Suedi sa i përket botës së artit. Emri i tij është përcjellë gjithmonë me lajme të mëdha dhe me suksese kryesisht në botën e muzikës. Mirëpo, sukseset e tij nuk kanë të ndalur.

Së fundi, Gashi përmes rrjeteve sociale ka njoftuar se do të mbajë një trajnim me 10 studentë në Amerikë, që janë diplomuar në kolegje apo universitete të arteve mediatike, i cili është një program që do i mësojë si të kenë sukses në Entertainment, shkruan KultPlus.

Ai ka njoftuar se kategoritë e praktikës do të përfshijnë animacion, kinematografi, zhvillim, regji, montazh, metia interaktive, lajme dhe shkrime.

Gezim Gashi, për KultPlus ka treguar se ky program është i “Emmys 2024 Summer Intership Awards” që është më prestigjiozi në Amerikë, të cilët çdo verë mbajnë program për talenta të ri që kanë sukses në Entertainment.

“10 studentët e përzgjedhur do të ushtrohen nga unë se si të kenë sukses në Entertainment, unë në vitin 2019 kam hapur një institut që quhet “OSC Institute of Arts and Innovation” dhe jam autor i librit “Unlocked: The Power of You”, të gjithë nxënësit marrin edhe nga një libër që të mësojnë se si të punojnë me potencialin që kanë”, ka thënë Gashi për KultPlus.

Tutje, ai ka treguar se ky bashkëpunim plotësohet nga programi “Television Academy Foundation”.

Gezim Gashi u bë i njohur me suksesin e tij kur u bë shqiptari i parë që hapi shkollën e muzikës në muzikë, si dhe me botimin e librit të tij që u bë ndër më të shiturit.

“Ideja e ‘Unlocked: the power of you’ është se unë besoj se ne duhet të gjejmë narrativen tonë dhe duhet ta pretendojmë atë dhe unë mendoj që mund ta bëjmë atë përmes tregimit dhe ne duhet ta kuptojmë se mënyra se si ne flasim për veten tonë, mënyra se si ne mendojmë për veten tonë me të vërtetë e përcakon edhe njeriun që do të bëhemi“, ishte shprehur ai kohë më parë për librin e tij në NBC News.

Më pas, Gashi tregoi edhe historinë e tij, e për të cilën është njoftuar nga nëna e tij kur ai ishte vetëm 10-vjeç, e që atëherë e ka përdorur këtë histori si inspirim për të arritur çdo gjë në jetën e tij.

“Unë kam lindur më 29 qershor të vitit 1990 dhe më 2 korrik të vitit 1990 në Kosovë ndodhën shumë gjëra pasi Kosova deklaroi pavarësinë nga parlamenti i Serbisë. Dhe ajo çka ndodhi shkaktoi gjenocid ku më pas ushtarët serbë erdhën në spital kur unë isha ende një i sapolindur dhe nëna ime është dashur ta thërrasë babanë tim dhe vëllain e saj për të më marrë mua dhe ata erdhën dhe me larguan nga dritarja. Kur kemi arritur në fshat gjyshja ime ishte gëzuar për mua që isha gjallë dhe që Kosova u bë republikë, e aty vendosi që emri im të jetë Gëzim”, kishte deklaruar Gashi, duke treguar historinë e tij, e cila e ka inspiruar gjatë gjithë jetës./KultPlus.com

Rama: Gjithnjë e më shumë turistë drejt Thethit

Posted on by Kult Plus

Kryeministri Edi Rama ndau sot pamje nga Thethi, një nga destinacionet më piktoreske të turizmit malor në vendin tonë.

Rama, në një postim në rrjetet sociale, thekson se numri i turistëve që vizitojnë një nga zonat më të bukura në vend, është gjithnjë e më shumë në rritje.

“Gjithnjë e më shumë turistë drejt Thethit, vizitorë vendas e të huaj duke eksploruar një nga zonat më të bukura në vend”, shkruan Kryeministri Rama.

Thethi është kthyer prej vitesh në një nga pikat më të rëndësishme turistike të veriut të Shqipërisë. Parku Kombëtar, i themeluar në vitin 1966, mbulon 2630 ha (26,3 km2) dhe është vendosur në qendër të Alpeve shqiptare, duke përfshirë pjesën më të madhe të Luginës së Shalës. Parku është themeluar për të mbrojtur ekosisteme të ndryshme, biodiversitetin dhe trashëgiminë kulturore dhe historike të rajonit.

Organizata ndërkombëtare IUCN (Unioni për Ruajtjen e Natyrës) e ka vlerësuar Thethin si park të Kategorisë II, i vlerësuar veçanërisht si zonë e rëndësishme për shpendët e bimësinë. Në 2017 Thethi u shpall Qendër Historike e Mbrojtur.

Kryesisht turistët e huaj që vizitojnë Thethin, preferojnë të përshkojnë një shteg që kalon në lartësinë 1795 m, për të shkuar në Valbonë ose anasjelltas. Ndërsa fshati shtrihet në lartësinë 850 metra mbi nivelin e detit. Si shumica e Alpeve Shqiptare, parku mbizotërohet nga shkëmbinj gëlqerorësh dhe dolomitesh.

Për shkak të zonës së tij të kufizuar, parku karakterizohet nga një florë shumë e larmishme, me vlerësime që variojnë midis 1500 dhe 1650 specie bimësh, midis të cilave 70 specie janë të rrezikuara. Ekzistojnë tre lloje të pyjeve që gjenden në park. Kati i lisit shtrihet nga një lartësi prej 600 metrash deri në 800 metra, kati i ahut që është i mbuluar kryesisht me ah të zakonshëm, bredh argjendi dhe sikor, midis 900 metra dhe 1900 metra dhe kati alpin që shtrihet nga 1900 deri në 2300 metra.

Vitet e fundit, në Theth janë shtuar strukturat mikpritëse. Në shumicën e rasteve, jane kullat e vendasve të kthyera në bujtina, që kanë pritur vizitorë nga të gjitha anët e globit.

Barbara Prenka hap ekspozitën ‘Covers’ në Galerinë e MKRS-së

Posted on by Kult Plus

Në Galerinë e Ministrisë së Kulturës u hap ekspozita personale e Barbara Prenkës, e kuruar nga Zef Paci me titull “Covers”.

“Barbara Prenka është një artiste e re, e vendit dhe e ardhur, që ndonëse studimet i ka në pikturë (një art jo ngushtësisht utilitar), kësaj radhe sjell jorganin, një objekt utilitar që ka udhëtuar nga bota e artizanatit në atë të dizajnit dhe të artit, nga teknika artizanale në atë industriale”, ka thënë Paci, në vlerësimin e tij kuratorial.

Sipas Pacit, Prenka operon duke u mbështetur sa te koncepti aq edhe te preokupimet estetike e landore.

“Arsyeja e risjelljes sot të këtyre mbulesave gjendet ne ngarkesën e fortë simbolike që ato bartin për autoren, si dhe për mëtimin e saj se objekti i artit asht një jehonë që mbet brenda nesh dhe është i thirrur parreshtur prej kërkimit tonë për identitet”, ka thënë Paci./rtk/KultPlus.com

Rritet vëmendja për Muzeun e Luftës së ftohtë në Gjirokastër

Posted on by Kult Plus

Jo vetëm pazari karakteristik, por e gjithë zona historike e Gjirokastrës po tërheq çdo ditë e më shumë vizitorë.

Ata që e zgjedhin qytetin e gurtë nuk largohen pa parë kalanë e Argjirosë, por edhe muzetë e shumtë që ka ky qytet. Një prej më të preferuarave është Muzeu i Luftës së Ftohtë.

“Muzeu i Luftës së Ftohtë mbetet një ndër atraksionet turistike më të vizituara për vitin 2024 në qytetin e Gjirokastrës. Menjëherë pas kalasë së qytetit ambientet e këtij qyteti janë më të frekuentuarta me një numër prej 7 mijë vizitorësh.”

Turistët vlerësojnë historinë e qytetit ndërsa thonë se edhe Muzeu i Luftës së Ftohtë është interesant.

“Është hera e parë që jam në Shqipëri. Kam qenë edhe në Valbonë, Theth, Tiranë dhe Korçë. Tani kemi ndaluar në Gjirokastër. Kam vizituar muzetë. Është një qytet i vjetër mjaft interesant.”

“Është hera e parë që jam në Shqipëri. Jam nga Spanja. Muzeu është fantastik.”Keep Watchin

“Është hera e parë që ndodhem këtu. Pashë pazarin, kalanë ndërsa janë shumë interesante edhe shtëpitë e vjetra.”

Këtë vit nuk është rritur vetem numri i vizitorëve, por është zgjeruar edhe harta e turistëve.

“Ka një shumëllojshmëri nga vizitorët që vijnë nga vend të ndryshme, sidomos spanjollët dhe italianët, por këtë vit kemi pasur edhe rritje të numrit nga vendet e tjera siç janë francezët, belgët dhe holandezët.”

Por çfarë i tërheq më shumë vizitorët në këtë muze.

“Duan të dinë më shumë për pjesën e historisë, si ka qenë ajo periudhë, çfarë ka ndodhur dhe iu intereson dhe pjesa e eurogjentitetit që ka ruajtur ky tunel nga vendet e tjera që kanë parë më përpara.”

Numri i turistëve pritet të jetë më i lartë edhe në muajt në vazhdim ndërsa muzetë në Gjirokastër vizitohen në çdo muaj të vitit./tema/KultPlus.com

Liqeni i Ohrit, 5 vjet në listën e pasurive të UNESCO-s

Posted on by Kult Plus

Liqeni i Ohrit është trashëgimi e UNESCO-s. Që nga 5 korriku i vitit 2019, ky liqen, i ndarë mes Shqipërisë e Maqedonisë së Veriut, është përfshirë në listën e UNESCO-s si pasuri e kombinuar e trashëgimisë, natyrore dhe kulturore.

Në këtë 5-vjetor, ministrja Mirela Kumbaro ndau një video mbresëlënëse të pamjeve nga ajri mbi Lin.

Ky liqen ofron një strehë unike për lloje të shumta endemike dhe relikte të florës dhe faunës së ujërave të ëmbla. Ujërat e tij oligotrofik përmbajnë mbi 200 lloje endemike me nivele të larta endemizmi për speciet bentike në veçanti, duke përfshirë: algat, diatomet, krimbat e sheshtë turbelar, kërmijtë, krustacet dhe 17 lloje endemike peshqish.

Një pjesë e Liqenit të Ohrit që ndodhet në Maqedoninë e Veriut dhe në brendësi të saj, duke përfshirë qytetin e Ohrit, ishte i regjistruar në Listën e Trashëgimisë Botërore që prej vitit 1979. Zona tani përfshin pjesën shqiptare në veriperëndim të liqenit të Ohrit, gadishullin e vogël të Linit dhe brezin e tokës përgjatë vijës bregdetare që lidh gadishullin me kufirin maqedonas.

Në ujërat e cekëta pranë bregut të liqenit, disa site dëshmojnë për praninë e banesave parahistorike mijëravjeçare palafite.

Dua Lipa performon në “Open’er Festival” në Poloni

Posted on by Kult Plus

Këngëtarja shqiptare me famë ndërkombëtare, Dua Lipa, ka filluar të performojë në festivalet dhe koncertet verore për këtë vit.

Përmes rrjeteve sociale, ajo ka bërë të ditur se të enjten ka performuar në “Open’er Festival”, në Poloni.

Këtë vit, Dua ka publikuar albumin e saj të fundit, të quajtur “Radical Optimism”. Ajo ishte shprehur falënderuese ndaj familjes, publikut e bashkëpunëtorëve./KultPlus.com

Cilat janë sekretet e jetës sipas Tolstoyt

Posted on by Kult Plus

Ka shumë gjëra për të mësuar në lidhje me Artin e të Jetuarit nga Lufta dhe Paqja e Tolstoit – për kotësinë dhe budallallëkun, xhelozinë seksuale dhe marrëdhëniet familjare. Por ne mund të mësojmë gjithashtu nga jeta e vetë mjeshtrit të romaneve.

Roman Krznaric

Tolstoi është anëtar i fisnikërisë ruse, nga një familje që zotëronte një pronë dhe qindra shërbëtorë. Jeta e hershme e kontit të ri ishte e zhurmshme, imorale dhe e dhunshme. “Unë vrisja njerëz në luftëra dhe i sfidoja njerëzit në duele me qëllim që t’i vrisja”, shkruante ai.

“Unë humbisja në bixhoz, konsumoja punën e fshatarëve, i dënoja me ndëshkime, jetoja i lirë, dhe i mashtroja njerëzit… kështu jetova për dhjetë vjet.” Por ai gradualisht filloi t’i largohej këtij stili jete prej racisti dekadent dhe i hodhi poshtë besimet e marrë prej tabanit aristokratik, duke adoptuar një këndvështrim jotradicional të botës, i cili i trondiste bashkëmoshatarët. Ja çfarë këshillash mund të na ofrojë rrugëtimi personal i Leon Tolstoit, për të riparë filozofinë tonë të jetës.

1. Qëndroni mendjehapur

Një nga dhuntitë më të mëdha të Tostoit ishte aftësia dhe dëshira e tij për të ndryshuar mendjen, bazuar në eksperienca të reja. Gjakderdhja e tmerrshme që ai pa ndërsa luftonte në Luftën e Krimesë në 1850-ën e shndërroi në një pacifist për gjithë jetën.

Në 1857-ën, pasi pa një ndëshkim publik në gijotinë në Paris – ai nuk e harroi kurrë zhurmën e kokës së prerë ndërsa binte në kutinë poshtë – ai u bë një kundërshtar i bindur i shtetit dhe i ligjeve të tij, duke besuar që qeveritë nuk ishin vetëm brutale, por në esencë i shërbenin interesave të të pasurve dhe të fuqishmëve. “Shteti është një komplot,” i shkroi ai një miku.

“Prandaj, unë kurrë nuk do t’i shërbej ndonjë qeverie ndokund”. Tolstoi ishte në rrugën e shndërrimit në anarkist. Ai ishte i pari që do të na nxiste të vinim në dyshim besimet themeltarë dhe dogmat me të cilat jemi rritur.

2. Praktikoni ndjeshmërinë

Tolstoi shfaqi një kapacitet të pazakontë për t’u prekur duke e vënë veten në vendin e njerëzve, jeta e të cilëve ishte shumë e ndryshme nga e tija. Në 1860-ën ai jo vetëm adoptoi veshjen fshatare, por filloi të punonte krahpërkrah me punëtorët e sapoemancipuar në pronën e tij, duke punuar me parmëndë fushat dhe duke riparuar shtëpitë e tyre me duart e tij.

Sigurisht që kishte një element paternalizmi, por e vërteta është se ai e shijonte shoqërinë e fshatarëve dhe në mënyrë të vetëdijshme i largohej elitës letrare dhe aristokratike në qytete. Tolstoi besonte se ju nuk mundet kurrë të kuptoni realitetin e jetës së njerëzve të tjerë, nëse nuk e provoni vetë atë.

3. Bëni ndryshimin

Ai u dallua nga moshatarët e tij të kastës së lartë duke ndërmarrë veprime praktike për të lehtësuar vuajtjen e njerëzve të tjerë, më evidente ishte puna e tij për lehtësimin e urisë. Pas dështimit të të lashtave në 1873-shin, Tolstoi ndaloi së shkruari Ana Kareninë-n për një vit, me qëllim që të organizonte ndihmë për ata që vdisnin urie.
Në këtë kohë, ai i shkruante një të afërmi: “Nuk mund të shkëputem nga krijesa që janë reale, për t’iu kushtuar krijesave imagjinare”. Shokët e tij, ashtu si edhe familja, menduan se ishte çmenduri që njëri nga romancierët më të mirë t’i vendoste veprat e tij gjeniale në plan të dytë.

Ai e përsëriti këtë gjë gjatë zisë së bukës së 1891-shit, kohë kur kaloi dy vite duke punuar në “kazanët e supës” dhe për mbledhje fondesh. A mund ta imagjinoni dot një shkrimtar të sotëm, nga ata që shesin shumë kopje, që të lënë mënjanë librin dhe t’i kushtohen për dy vite punës humanitare?

4. Zotëroni artin e të jetuarit thjeshtë

Pas një krize nervore në fundin e vitit 1870, Tolstoi hodhi poshtë gjithë fenë e organizuar, duke përfshirë Kishën Ortodokse në të cilën ai ishte rritur. Ai adoptoi një lloj revolucionar të Kristianizmit i bazuar në jetën e thjeshtë shpirtërore e materiale. Ai i dha fund alkoolit, duhanit dhe u bë një vegjetarian.

Tolstoi frymëzoi gjithashtu krijimin e komuniteteve utopike të jetesës së thjeshtë, ku pasuria ishte e përbashkët. Këto komunitete “Tolstojane” u përhapën rreth e rrotull botës dhe e shtynë Gandin të themelonte një vendbanim fetar në 1910-ën, me emrin Ferma “Leo Tolstoi”.

5. Kujdes nga kontradiktat tuaja

Kjo jetë e re, më e thjeshtë nuk ishte pa mundime dhe kontradikta. Tolstoi predikonte dashuri universale, megjithatë ishte në mënyrë konstante në luftë me të shoqen. Veç kësaj, apostulli i barazisë nuk ishte kurrë i aftë të braktiste plotësisht pasurinë dhe jetën e privilegjuar.

Ai jetoi deri në moshë të madhe në një shtëpi të madhe me shërbëtorë. Por në fillim të 1890-ës ia doli – kundër dëshirës së familjes së tij – të hiqte dorë nga e drejta e autorësisë për një pjesë të madhe të veprave të tij letrare, si pasojë duke sakrifikuar një pasuri të tërë. Duke marrë me mend pozicionin e privilegjuar në të cilin Tolstoi e filloi jetën, transformimi i tij shpirtëror, gjithësesi është për t’u admiruar.

6. Bëhuni zanatçi

Tolstoi kuptoi që arritja e një ekuilibri midis mendjes dhe trupit ishte një pjesë thelbësore e procesit të tij krijues. Ai jo vetëm e linte vazhdimisht penën për të marrë plugun mespërmes fushës, por mbante një kosë dhe priste me sharrë duke u mbështetur pas murit ngjitur me tavolinën e shkrimit.

Në vitet e tij të fundit, kur gazetarë e shkrimtarë vinin të respektonin plakun e zgjuar me mjekër, ata gjithmonë befasoheshin kur gjenin një nga autorët më të famshëm botërorë të mbledhur kruspull mbi veglat e punës, duke bërë një palë çizme.

Nëse Tolstoi do të ishte këtu sot, ai pa dyshim do të na sugjeronte të fusnim ndonjë zanat në jetën. Më mirë se sa të kalonim kaq shumë kohë në twitter apo duke bërë mesazhe. /KultPlus.com

Vexhi Buharaja, studiues e orientalist i famshëm shqiptar

Posted on by Kult Plus

Më 5 korrik 1987, u nda nga jeta Vexhi Buharaja, poet, përkthyes, shkrimtar, historian dhe orientalist, njohës i dhjetë gjuhëve kryesore lindore e perëndimore.

Buharaja lindi më 12 maj të vitit 1920, në lagjen “Murat Çelepi” në Berat. Rridhte prej një familjeje intelektuale, me trashëgimi të pasur fetare, kulturore e atdhetare. Babai i tij, Ibrahim Efendi, ishte hoxhë, myderriz, atdhetar, si edhe gjyshi i tij, Ismail Efendi, që të dy, burra të përmendur për dituri, në Berat e nëpër Shqipëri.

Mësimet fillestare i kreu në vendlindje, në Berat. Pas kësaj vazhdoi studimet në Medresenë e Përgjithshme në Tiranë, ku u diplomua në vitin 1940 si një nga studentët më të dalluar.

Menjëherë pas diplomimit, në moshën 20-vjeçare, u punësua në redaksinë e revistës “Kultura Islame”, e përmuajshme fetare, diturore, artistike, letrare, organ i Komunitetit Mysliman Shqiptar në Tiranë.

Në rrafshin e përkthimit njihet ndër të tjera për shqipërimin nga gjuha perse të veprave të Naim Frashërit. Në shtypin shqiptar, emri i tij do të lakohej më së shumti me publikimet e tij në revistën “Kultura Islame”, kryesisht gjatë Luftës së Dytë Botërore. Gjithashtu, Buharaja ka kontribuar në përkthimin në shqip të dokumenteve në gjuhën osmane të Insitutit të Historisë dhe të Arkivit Qendror të Shtetit./atsh/KultPlus.com

Hapet sot tuneli i Llogorasë, Rama: Ndryshon udhëtimin drejt jugut

Posted on by Kult Plus

Tuneli i Llogorasë do të hapet sot për qarkullimin e mjeteve. Ceremonia e inaugurimit të tunelit më të gjatë në Shqipëri, do të bëhet në ora 10:00.

Me një gjatësi prej 5.9 kilometrash, ky tunel do të shkurtojë ndjeshëm kohën e udhëtimit drejt bregdetit të jugut.

Kryeministri Edi Rama ndau mëngjesin e sotëm në rrjetet sociale foto nga tuneli i Llogorasë teksa shkroi se ky tunel është një nga veprat historike që do të ndryshojë përgjithmonë udhëtimin drejt jugut.

Ky tunel, fillimin e tij e ka 500 metra larg urës së Shën Elizës, që është pjesë e rrugës Orikum-Dukat. Vepra ka një gjatësi totale prej 7.42 kilometra.

Tuneli i Llogorasë përbëhet nga dy tunele, tuneli kryesor dhe ai i emergjencës. Si tuneli kryesor, ashtu edhe ai i emergjencës, kanë 11 tunele lidhëse me njëri-tjetrin në gjithë gjatësinë e tyre. Thellësia e vijës së projektit të tunelit është 1 kilometër nga sipërfaqja e tokës.

Tuneli i Llogorasë do ketë një shpejtësi rreth 80 km në orë. Ai shkurton distancën nga Dukati në Palasë nga 40-45 minuta në vetëm 7-8 minuta. Ky investim shkurton rrugën për udhëtarët nga Vlora në Palasë që nëse dikur bëhej për 1 orë, tashmë ajo do realizohet për 20 minuta.

Regjisori me famë botërore, William Oliver Stone viziton Shqipërinë

Posted on by Kult Plus

William Oliver Stone, një nga regjisorët më të mëdhenj të kinematografisë botërore, fitues i çmimeve Oscar, vjen për herë të parë në Shqipëri.

Shoqëruar nga miq dhe bashkëpunëtorë, Stone ka qendruar pak ditë në vendin tonë, ku ka vizituar peizazhet dhe plazhet e Shqipërisë së jugut. Prania e Stone  përbën një mundësi të madhe promovuese për Shqipërinë, si në nivel turistik dhe kulturor, ashtu edhe në drejtim të tërheqjes së koproduksioneve të mëdha kinematografike.

Regjisori i famshëm Amerikan, gjatë itinerarit të tij në Shqipëri u ndal edhe në Tiranë, ku vizitoi Muzeun Kombëtar “Shtëpia me Gjethe”.

Gjatë kësaj ndalese, Stone u prit në takim nga Zëvendës Ministrja e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Znj. Lira Pipa dhe Kryetari i Qendrës Kombëtare të Kinematografisë, Z. Eol Çashku. Pritja e një regjisori si Stone, që ka bërë historinë e kinematografisë hollivudiane dhe ndërkombëtare ishte një mundësi shumë e rëndësishme edhe për shkëmbim idesh.

William Oliver Stone, i lindur më 15 shtator 1946, në New York, është një legjendë, por përpara se ti përkushtohej kinematografisë, ai kaloi një periudhë në Vietnam si mësues i gjuhës angleze e si vullnetar në këmbësorinë e ushtrisë amerikane në luftën e Vietnamit. Pas plagosjes dhe arrestimit, ai kthehet në Amerikë për të vijuar karrierën që e bëri një njeri të shquar në mbarë botën. Megjithatë, ai duhej të punonte mbi 10 vite dhe me skenarin e filmit “Platoon” që të fitonte besimin e producentëve dhe të arrinte suksesin.

Zbulimi i Stone erdhi në vitin 1978 kur ai fitoi një çmim Oscar për skenarin më të mirë të adaptuar për “Midnight Express”, dramë e një amerikani të burgosur në Turqi, i ngecur në një qerthull vuajtjesh fizike e mendore. Ky vlerësim i hapi dyert për projektet e ardhshme, si “Platoon” (1986), një rrëfim gjysmë-autobiografik i Luftës së Vietnamit, që fitoi katër çmime Oscar.

Ky sukses u pasua nga “Wall Street” (1987), një film mbi lakminë dhe korrupsionin e sektorit financiar, për të cilin Michael Douglas fitoi një Oscar për aktorin më të mirë. Më pas ishte filmi biografik “Born on the Fourth of July” (1989), i cili i dha atij një tjetër çmim Oscar për regjisorin më të mirë. “JFK” (1991) vjen në formën e një hetimi kompleks dhe konspirativ mbi vrasjen e Presidentit John F. Kennedy.

Prodhimet kinematografike të Stone vijojnë me “The Doors” (1991), “Natural Born Killers” (1994), “Nixon” (1995), “Any Given Sunday” (1999), “World Trade Center” (2006), dhe “W.” (2008), një dramë biografike për Presidentin George W. Bush, “South of the Border” (2009) si dhe “The Untold History of the United States” (2012), me të cilin pasqyron interesin e tij të vazhdueshëm për temat politike dhe historike. Stone bie në sy për karakterin e tij të drejtpërdrejtë dhe mprehtësinë që e dallon si në skenar, ashtu dhe në gjuhën kinematografike. Po ashtu ai ka qenë edhe një zë kritik ndaj çështjeve ndërkombëtare, zë i cili është i dukshëm në punën e tij, produksionin e dokumentarëve dhe deklaratat e tij publike./ora/KultPlus.com

Ujësjellësi i Bënçës, vepra hidroteknike e kohës së Ali Pashë Tepelenës

Posted on by Kult Plus

 Drejtoria Rajonale e Trashëgimisë Kulturore Gjirokastër ndau pamje një monument kulture i veçantë siç është Ujësjellësi i Bënçës, njohur ndryshe si akuadukti, fjalë që rrjedh nga latinishtja.

Ndodhet mbi lumin e Bënçës rreth 2 km në veri të fshatit me të njëjtin emër. Ujësjellësi është një vepër hidroteknike e shek. 19-të, e cila ka shërbyer për të çuar ujin në kalanë e Tepelenës. Ky monument është ndërtuar gjatë periudhës së Ali Pashë Tepelenës. Ai ka pësuar një dëmtim të madh si shkak i një tërmeti në vitet ’30 të shek. 20 dhe është rindërtuar por në formën autentike të tij. Ujësjellesi u ndërtua pas ndërtimit të kalasë së Tepelenës.

Monumenti është në formën e një ure, e cila përbëhet nga kanali i ujit, këmbët e monumentit dhe ura mbi të cilën janë ngritur disa prej këmbëve të monumenti, në pjesën ku kalon lumi i Bënçës.

Kanali i ujit është ndërtuar me gurë të vegjël dhe beton dhe mbahet nga 21 këmbë ose kolona, të cilat po ashtu janë ndërtuar me gurë të vegjël të lidhur me llaç. Këto kolona kanë formë katrore dhe janë të lartësive të ndryshme, lartësi të cilën e marrin në varësi të pjerrësisë që merr kanali. Në pjesën ku kalon kanioni i lumit, këmbët e monumentit janë të ngritura mbi një urë. Ura është e ndërtuar me tre harqe./atsh/KultPlus.com

34 vite nga okupimi i Radio Televizionit të Prishtinës

Posted on by Kult Plus

Më 5 korrik të vitit 1990, forcat serbe me urdhër të Qeverisë së tyre ndaluan transmetimin e Radio Televizionet të Prishtinës.

RTP ishte radio televizioni i parë shqiptar i Kosovës. Ndërprerja e programeve nga ky televizion u realizua me masa të dhunshme të ndërmarra nga qeveria serbe në vitin 1990.

Radio Prishtina filloi punë menjëherë pas Luftës së Dytë Botërore më 1945 në Prizren, pastaj u transferua në Prishtinë.

Pas luftës në Kosovë materiali dhe ndërtesat e Radio Televizionit të Prishtinës janë nën administrimin e Radio Televizionit të Kosovës.

Deri atëherë, i vetmi medium informativ ishte Radio Prishtina (në funksion prej vitit 1945). Do të kalonin 19 vjet deri kur Televizioni i Prishtinës filloi transmetimin në vitin 1974.

Pas mbarimit të luftës së Kosovës në vitin 1999, u hap rruga për themelimin e televizioneve kosovare në mënyrë të lirë. Njëri prej tyre ishte Radio Televizioni i Kosovës i cili mori vend në të njëjtën ndërtesë si ish-RTP, në rrugën “Xhemajl Prishtina” në Prishtinë.


Në fillim të vitit 1974, RTP nuk ka pasur teknologji elektronike, por i gjithë materiali për program xhirohej me teknikë filmike e pastaj dërgohej në TV Beograd ku filmi zhvillohej e më vonë montohej për transmetim.

Transmetimi deri më 29 nëntor 1975 bëhej nga TV Beogradi.

Në verën e vitit 1974 nga Anglia pati ardhur autoreportazhi (OB Van) i parë me 4 kamera bardhë-e-zi.

Në objektin e RTP-së sot, punon Radio Televizioni Publik i Kosovës./ KultPlus.com

“The National”: Eksploroni zonat rurale të Shqipërisë, një shije e traditave dhe kulturës vendase

Posted on by Kult Plus

Shqipëria është shndërruar në një destinacion popullor këtë vit, me pushuesit që dynden në vendin ballkanik – falë Rivierës së saj mahnitëse bregdetare, shkruan Zinara Rathnayake në një artikull të botuar në “The National”.

Vitin e kaluar, vendi mesdhetar priti mbi 10 milionë vizitorë dhe unë pata fatin të jem njëri prej tyre.

Me të mbërritur natën vonë në Shkodër – një orë e gjysmë në veri të Aeroportit Ndërkombëtar të Tiranës – mikpritësi im më mirëpriti me një pjatë me petulla – të shërbyera me reçel të bërë në shtëpi. U ndjeva menjëherë i mirëpritur dhe ishte një ndjesi që më shoqëroi gjatë gjithë vizitës sime në Shqipëri.

Me një popullsi prej rreth 200 000 banorësh, Shkodra shpesh është vendpushimi kryesor për vizitorët midis Malit të Zi dhe Alpeve shqiptare të mbuluara me borë.

Por, qyteti ia vlen të eksplorohet për shtigjet e tij që të çojnë në Kalanë 400-vjeçare të Rozafës – ku dy lumenj formojnë shirita përgjatë peizazhit përreth.

Gjithashtu, Shkodra është e përkryer për t’u eksploruar me biçikletë – ecni nëpër rrugët e saj me kalldrëm përpara se të niseni për në fshat.

Një shëtitje me varkë 70-minutëshe nëpër kanionet e larta të rezervuarit të Liqenit të Komanit më çoi në “Neomalsore Agrotourism”, një bujtinë në malet veriore.

Shtëpia në fermë kishte qenë në pronësi të familjes Koçeku për disa breza – dhe ofronte një pamje nga një liqen blu smerald i rrethuar nga shkëmbinjtë e thyer.

Një tufë pulash, një dhi dhe një mace dembele më bënin shoqëri gjatë qëndrimit tim.

Bujtina është vetëm një nga shumë akomodime të reja në fermë – të drejtuara nga familjet që përqafonin mënyrën rurale të jetesës në Shqipëri, zakonet e kuzhinës dhe mikpritjen tradicionale.

Agroturizmi po ndihmon për të vendosur Shqipërinë rurale në hartën e turizmit duke krijuar njëkohësisht mundësi të reja ekonomike.

“Neomalsore Agrotourism” drejtohet nga një familje fisnore Molla që i përket një prej klaneve të Malësisë së Shqipërisë.

Marjana Koçeku ishte vajza më e vogël – e cila më priti me një gotë raki të bërë vetë.

Ajo më tregoi se shumë turistë vizitonin zonën për një udhëtim ditor, por që kalimi i disa netëve u lejonte njerëzve të shijonin vërtet stilin e jetesës së ngadaltë dhe të qëndrueshëm lokal.

Në mbrëmje, u ulëm jashtë për një darkë me qirinj së bashku me vizitorë të tjerë. Familja Koçeku organizoi një festë ku na ofroi – bukë misri të bërë në shtëpi, djathë dhie, peshk të pjekur në zjarr dhe pulë të rritur në fermë – të shërbyer me perime të kopshtit dhe mjaltë.

Më pas, qyteti i rradhës ishte Berati, një vend 2400-vjeçar i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s.

Këtu, Lumi Osum kalon pranë qytetit dhe lagjja e vjetër e qytetit strehon rezidenca të epokës osmane me çati të kuqe qeramike, mure të bardhë dhe dritare prej druri.

Ato ishin të vendosura aq ngushtë së bashku, sa që dukej sikur dritaret e gjera ishin grumbulluar mbi njëra-tjetrën, duke i dhënë qytetit pseudonimin e tij, “qyteti i një mbi një dritareve”.

Në majë të një kodre të pjerrët – aty pranë ndodhej Kalaja e Beratit, një kështjellë e shekullit të XIII me mure të lashta të ruajtura, kisha, banesa lokale të kthyera në shtëpi dhe restorante.

Berati mund të jetë i mbushur plot me vizitorë, veçanërisht gjatë sezonit veror.

Kështu që unë zgjodha të qëndroj në “Alpeta Agrotourism”, një punishte vere dhe bujtinë që ofron ecje me guidë dhe turne me kajak në fshatin Roshnik – rreth 15 kilometra larg Beratit.

Restoranti ishte i rrethuar nga vreshtat e rrushit dhe stafi më shërbeu një drekë tradicionale me mish deleje të pjekur në skarë dhe perime të stinës.

“Koncepti i agroturizmit i ndihmon vendasit të promovojnë zonat rurale si destinacione tërheqëse udhëtimi”, tha pronari Petrit Fiska.

“Ai gjithashtu ndihmon fermerët të përqafojnë praktikat e vjetra bujqësore duke fituar të ardhura shtesë”, shtoi ai.

Një kënaqësi e madhe i priste të gjithe ata – që ishin në kërkim të aktiviteteve në natyrë dhe vendstrehimeve të qeta në të gjithë fshatin shqiptar.

Në Rubik, një qytet i vogël në jug të Shkodrës, qëndrova për gati një javë në një kasolle komode prej druri në “Baven-Toven Naturae”.

Pronari Bajron Nikolli, i cili emigroi në Itali në moshën 14-vjeçare, ishte kthyer në atdheun e tij gati dy dekada më vonë – për të investuar në rrugën e izoluar malore.

Nikolli tani drejtonte bujtinën me ndihmën e prindërve dhe gjyshes.

“Kam punuar për shumë vite në Itali dhe kam investuar kursimet e mia për të ndërtuar këtë vend. Ishte një sakrificë”, tha ai.

“Por, unë jam i lumtur që gjithçka funksionoi. Është bukur të shohësh njerëz që mbërrijnë këtu çdo ditë nga e gjithë bota. Dhe tani kemi punësuar dy persona. Ne kemi krijuar vende pune”, shtoi ai.

Gjyshja e Nikollit më përshëndeste çdo mëngjes me një buzëqeshje dhe një ekspres.

Mëngjesi ishte vendas dhe sezonal me byrek, pispili dhe petulla të servirura me reçel fiku.

Ditët i kalova duke eksploruar fshatin- duke vizituar kishën, një burim të izoluar natyrore përgjatë lumit dhe duke shijuar një drekë të qetë në “Bar Restorant Aleksi” aty pranë.

I mbushur me vendas, ky restorant shërbente qofte tradicionale, speca të mbushura dhe pilaf./atsh/KultPlus.com

Fragment nga libri ‘Zonja Bovari’

Posted on by Kult Plus

Gustave Flaubert (1821-1880) ishte një romancier francez i cili konsiderohet si një nga shkrimtarët më të mëdhenj në historinë e letërsisë. Ai lindi në Rouen, Normandi, Francë dhe kaloi pjesën më të madhe të jetës së tij atje. Babai i tij ishte mjek dhe vetë Floberi studioi drejtësi në Paris, por shpejt e braktisi këtë rrugë karriere për të ndjekur pasionin e tij për të shkruar.

Më poshtë gjeni fragmente nga libri i tij ‘Zonja Bovari’:

“…Po ç’rëndësi kish! Ajo e lumtur nuk ishte, as kishte qenë ndonjëherë. Nga t’i vinte vallë kjo zbrazësi e jetës, ky kalbëzim i menjëhershëm i gjërave mbi të cilat mbështetej ajo?… Mirëpo në qoftë se kishte diku një njeri të fuqishëm dhe të hijshëm, burrë të vërtetë plot afsh dhe sqimë njëkohësisht, me zemër poeti si engjëll i lirë me korda tunxhi, që ngre larg në qiell tingujt e një poeme elegjiake të vajtueshme, përse rastësisht mos e gjente atë?

Oh! Sa e pamundur që ishte! Madje nuk ia vlente të kërkoje asgjë! Gjithçka ishte gënjeshtër! Çdo buzëqeshje fshihte një gogësimë mërzitjeje, çdo gëzim një mallkim, çdo kënaqësi neverinë e vet, dhe puthjet më të zjarrta të linin mbi buzën dëshirë të ndezur të parealizueshme për të shuar një epsh edhe më të përvëluar…”.redaktori.net/KultPlus.com

“Nderim për Ismail Kadarenë, shkrimtari që me të vërtetë e meritonte çmimin Nobel”, The Spectator: Veprat e tij do të vazhdojnë të jetojnë

Posted on by Kult Plus

Revista “The Spectator” i ka kushtuar një artikull shkrimtarit më të madh shqiptar, Ismail Kadare, i cili u largua nga jeta më 1 korrik në moshën 88-vjeçare.

Shkrimtarja irlandeze dhe kritikja e artit, Melanie McDonagh rrëfen në shkrim edhe takimin me shkrimtarin.

Përveç Bob Dylan dhe Kauzo Ishiguro, do të ishte bast i sigurt se reagimi i shumicës ndaj fituesve të çmimit Nobel për letërsinë do të ishte, ‘Kush?’  Ndoshta më i fundit, Jon Fosse, është një përjashtim, por shumica e fituesve nuk e përballojnë peshën e çmimit.

Annie Emaux? Abdulrazak Gurnah? Louise Gluck? Është e vështirë të shmanget përshtypja se gjyqtarët u ndikuan nga konsideratat etno-gjinore dhe jo nga merita e plotë letrare gjatë gjithë jetës.

Këtë javë vdiq dhe sot u varros, një njeri që me të vërtetë e meritoi çmimin për të cilin u nominua 15 herë, e donte vërtet dhe që nuk e mori kurrë: Ismail Kadare. 88-vjeçari mund të jetë i panjohur për shumicën e britanikëve, por kjo tregon më shumë për izolimin e kulturës letrare britanike sesa meritat e tij.

Ai ishte i vërtetë, një romancier që krijoi diçka unike; një lloj simbolizmi alegorik që kalon në kohë për të thënë diçka për të vërtetat e përjetshme të despotizmit dhe lirisë duke treguar një histori për një periudhë dhe vend tjetër. Kadare ishte padiskutim shqiptar, padiskutim një shkrimtar kombëtar, por si të gjithë shkrimtarët e mëdhenj ai ishte i rrënjosur në një vend të caktuar dhe i kuptueshëm botërisht.

“Gjenerali i ushtrisë së vdekur”, romani i tij zbulues, kishte të bënte me një gjeneral italian që kërkonte në Shqipëri për eshtrat e ushtarëve italianë që vdiqën atje gjatë pushtimit italian dhe fliste për luftën.

Në një farë mënyre, fryma e qytetit të tij të lindjes, Gjirokastrës, përshkon shumë prej rrëfimeve të tij. Ura me tre harqe ishte kronika e një murgu të shekullit të katërmbëdhjetë, i cili dokumentoi përpjekjen e dënuar për të ndërtuar një urë mbi lumin e quajtur Ujërat e Liga, e cila do të shkatërronte sistemin e vjetër të varkave dhe gomoneve; një metaforë për Ballkanin modern si dhe të vjetrin. Pallati i Ëndrrave është një histori bezdisëse për një djalë, puna e të cilit në burokracinë osmane është të interpretojë ëndrrat e nënshtetasve të Sulltanit, por ka disa ëndrra që kërcënojnë stabilitetin e shtetit dhe janë të rrezikshme. Metafora është e qartë, por kurrë, më duket, e rëndë. Hijet e Kafkës? Kështu mendoj.

Kadare kaloi kohë në Moskë para thyerjes së marrëdhënieve midis sovjetikëve dhe Shqipërisë dhe kjo ushqehej edhe në punën e tij. Libri i fundit ishte “Kukulla” , një rrëfim i jetës së nënës së tij dhe një përshkrim më realist i atij brezi të grave shqiptare.
Kadare u kritikua se ishte ai që nuk ishte, një shkrimtar politik disident. Ai kërkoi azil në Francë pas vdekjes së diktatorit Enver Hoxha mbi bazën se jeta e tij ishte në rrezik nga regjimi që pasoi dhe ky pohim duket krejtësisht i besueshëm.
Megjithatë, nën regjimin e Hoxhës, ai shkroi nën radar dhe në metaforë sesa në kritikë të drejtpërdrejtë ndaj regjimit; duke pasur parasysh natyrën e tmerrshme të asaj diktature, më duket një kurs i arsyeshëm.

E takova disa vite më parë në Paris, ku shteti francez, duke pasur një respekt të sinqertë për kulturën, i kishte dhënë këtij mërgimi letrar dhe gruas së tij një banesë të bukur pranë bulevardit St Michel. Ai ishte mikpritës. Kishte disa gjëra që më goditën gjatë bisedës sonë. Ai kishte jetuar në të njëjtën rrugë në Gjirokastër ku ishte rritur Enver Hoxha. Kur e pyeta se kur i shkoi mendja se Hoxha do të ishte një lajm shumë i keq, ai tha thjesht se gjyshja e tij nuk kishte kohë për Hoxhët. “Nuk është një familje e mirë,” tha ai në mënyrë shpërfillëse. Dhe kështu doli.

Kadareja ishte më i hapur në pikëpamjet e tij për diktatorin jashtë Shqipërisë sesa brenda saj, por kujtoi se kur takoi të venë e Enverit, Nexhmije Hoxhën, Elena Çausheskun e Shqipërisë, në Paris, ajo i tha: “Nuk ishe i sinqertë me ne”. ‘. Ai i tregoi kyçin e këmbës. “A do të ishe i sinqertë, tha ai, me një gjarpër?” Me fjalë të tjera, a do të thoshit atë që mendonit nëse do të thoshte të goditeshit?

E pyeta për anëtarësimin e Shqipërisë në Bashkimin Evropian dhe ai u mërzit.
“Shqipëria është në Europë”, tha ai prerë; duke kanalizuar në mënyrë të pandërgjegjshme pikëpamjen e Brexit se Evropa nuk do të thotë BE.

Ai nuk e pëlqente Islamin dhe ishte veçanërisht armiqësor ndaj ndikimit turk në Ballkan, bashkëkohor dhe historik. Mos harroni, osmanizmi nuk është një çështje antikuare këto ditë; është preokupimi i presidentit turk Erdogan, i cili e imagjinon mjaft Turqinë si një rimishërim të Perandorisë Osmane, të kompletuar me ekspansionizmin islamik.

Ajo që ai tha në një intervistë diku tjetër ia vlen ta marrim parasysh: ‘Kam krijuar një grup veprash letrare gjatë kohës së dy sistemeve politike diametralisht të kundërta: një tirani që zgjati 35 vjet dhe 20 vjet liri. Në të dyja rastet, ajo që mund të shkatërrojë letërsinë është e njëjta: autocensurimi”. Kjo ka rezonancë, apo jo?

Kadare ishte një njeri i shëndoshë dhe veprat e tij do të vazhdojnë të jetojnë. Pra, më budallenj gjykojnë çmimin Nobel që kaluan vit pas viti të vetmin shkrimtar evropian që e meritonte vërtet çmimin. Ai e donte atë dhe qeshi miqësisht kur thashë se mund të vinte vitin e ardhshëm. Isha gabim.

Nëse Kadare e meritonte çmimin Nobel, përkthyesi i tij në anglisht, John Hodgson, meriton një çmim të tijin për shkëlqimin e tij që e bëri Kadarenë kaq të arritshëm për anglishtfolësit; në frëngjisht ekuivalenti i tij ishte Jusuf Vrioni. Përkthyesi është gota përmes së cilës shkëlqen një autor në një gjuhë tjetër; nëse është bërë mirë, nuk e vëreni; nëse është bërë keq, mund ta bëni. Përkthimet e tij ishin të mrekullueshme./KultPlus.com

Jetoj brenda syve të tu

Posted on by Kult Plus


Poezi e shkruar nga Xhevahir Spahiu. 

Jetoj brenda syve të tu,
në sytë e mi ti ke shtëpinë.
S’jemi vetvete
secili është tjetri.
Vera ime ka dy skaje:
njëri në pranverë, tjetri në vjeshtën tënde.
Ti hyn në të djeshmen time
humb rrugën si ai që ka humbur kujtesën.
Unë hyj në të ardhmen tënde,
Humb rrugën si ai që në pyll s’ka kaluar asnjëherë.
Sa do doje të kishe në duar të djeshmen time!
Sa do të doja të kisha në duar të ardhmen tënde!
Kë të pyes? Cilin yll? Cilën kohë?
Për të djeshmen time ti mund të pyesësh një lumë,
dy lisa, një dem,
edhe varrin,
varrin e nënës.
Krejt e kotë.
T’i lëmë pyetjet. Pyetjet le të marrin një sy gjumë.
Sonte jemi vetëm e sotme./KultPlus.com

Seanca plenare e Kuvendit të Shqipërisë nis me një minutë heshtje për Ismail Kadarenë

Posted on by Kult Plus

Kryeparlamentarja e Shqipërisë, Lindita Nikolla hapi seancën e sotme me një minutë heshtje, për ta nderuar gjeniun e letrave shqiptare, Ismail Kadarenë me rastin e vdekjes së tij.

Nikolla u shpreh se Kadare nderoi popullin shqiptar, dhe për këtë të gjithë i janë mirënjohës, përcjell Klankosova.

“Dje u përcoll në banesën e tij të fundit, të gjithë i jemi mirënjohës Ismail Kadaresë, krijuesit dhe ai që na nderoi lartë. Një minute heshtje”, tha Nikolla./KultPlus.com

‘Në politikë nuk ka miqësi të përjetshme, por interesa të përjetshme’

Posted on by Kult Plus

Sonte KultPlus ju sjell disa thënie mbi politikën nga politikanë të njohur botëror.

1- “Politika përbëhet nga dy fjalë, ‘poli’, e cila është fjalë greke dhe do të thotë ‘shumë’ dhe ‘tik’, një lloj insekti gjakpirës” Gore Vidal”. /Xhon Adams

2- “Një politikan profesional është një njeri i çnderuar profesionalisht. Për të kapur një post sa më të lartë, atij i duhet të bëjë aq shumë kompromise dhe të pësojë aq shumë poshtërime, saqë në fund nuk ka ndonjë ndryshim të madh me një prostitutë”/H.L. Mencken

3- “Nëse ju, zotëri, duke hyrë në këtë shtëpi (Shtëpia e Bardhë), jeni po aq i lumtur sa unë që po dal, atëherë ju jeni njeriu më i lumtur në botë”. /Xhejms Buhanan-Abraham Linkolnit

4- “Një nga gjërat që politika më ka mësuar mua është se burrat nuk janë të një seksi të arsyetuar apo të arsyeshëm”./Margaret Theçër

5- “Brenda pak muajve të parë të presidencës unë zbulova se, të jesh president, është si të shkosh kaluar mbi një tigër. Njeriu që e nget, duhet ta vazhdojë ta ngasë, ose ndryshe gëlltitet”. /Harri S. Truman

6- “Mënyra më e mirë për ta mbajtur fjalën është të mos e japësh atë”/Napoleoni

7- “Politikani është ai person me politikën e të cilit nuk jeni dakord; nëse jeni dakord me të, ai është burrë shteti”. /Dejvid Llojd Xhorxh

8- “Politikanët janë gjithandej të njëjtë. Ata premtojnë të ndërtojnë një urë edhe aty ku nuk ka lumë”. /Nikita Hrushov

9- Nuk ka më komunist se ish-komunisti që lufton komunizmin./Valsav Havel

10- Çdo qeveri degjeneron kur iu besohet vetëm sundimtarëve të popullit. Populli është i vetmi rrëzues i tyre./ Tomas Xhefërson

11- “Nëse tani nuk mund t’u japim fund ndryshimeve tona, të paktën mund të ndihmojmë ta bëjmë botën më të sigurt për diversitet”. /Xhon F. Kenedi

12- “Konservatori është ai që i zë rrugën historisë duke i bërtitur “Ndal!”./Uilliam F. Baklej, i riu

13- “Nëse jemi të fortë, forca jonë do të flasë vetë. Nëse jemi të dobët, fjalët nuk të ndihmojnë dot”. /Xhon F. Kenedi

14- “Unë kurrë nuk do të kërkoj, kurrë nuk do të refuzoj, madje kurrë nuk do të jap dorëheqjen nga një post”. /Xhorxh Uashington

15- “Një nga lukset e jetës së një politikani është se e shikon veten, ashtu siç e shikojnë atë të tjerët”./Xho Klark

16- “Liberali është ai që është aq tolerant, sa mund të mos mbajë as anën e tij në një grindje”./ Robert Frost

17- “Politikani e ndan njerëzimin në dy klasa: Në vegla dhe në armiq”./Fridih Niçe

18- “Arti i të qenit burrë shteti është të parashikojë të pashmangshmen dhe të përshpejtojë shfaqjen e saj”./Talejrand

19- “Përderisa një politikan nuk e beson kurrë atë që thotë, ai befasohet kur të tjerët e befasojnë”. /Sharl de Gol

20- Rreziku i luftës lind atëherë kur një komb bëhet pafundësisht më i fuqishëm se konkurruesi i mundshëm i tij/Richard Nikson

21- Terrori i vërtetë është sikur të zgjohesh në mëngjes dhe të gjesh që kombi yt drejtohet nga klasa tënde e shkollës së mesme./ Neli MakKlung

22- “Kurrë mos u tërhiq, kurrë mos jep shpjegime, kurrë mos kërko ndjesë: Çoji gjërat deri në fund dhe lëri ata të bërtasin vetë“. /Neli MakKlung

23- “Çdo grua, që kupton problemet e drejtimit të një shtëpie, do ta ketë më të lehtë të kuptojë problemet e drejtimit të një shteti”./Margaret Theçër

24- “I pavaruri është ai që kërkon të nxjerrë politikën jashtë politikës”./Adlai Stivenson

25- “Në politikë është e nevojshme të tradhtosh ose vendin, ose elektoratin tënd. Unë parapëlqej të tradhtoj elektoratin“./Shark de Gol

26- “Supozohet se politika është profesioni i dytë më i vjetër pas prostitucionit. Unë kam kuptuar që ai ka shumë ngjashmëri me profesionin e parë më të vjetër”./Ronald Regan

27- “Shtetet e mëdhenj kanë vepruar gjithnjë si gangsterë, ndërsa shtetet e vogla si prostituta”./Stenlej Kabrik

28- “Ndëshkimi më i rëndë për të vendosur të angazhohesh në politikë, është të urdhërohesh nga dikush, që është inferiori juaj”./ Platoni

29- Në politikë nuk ka miqësi të përjetshme, por interesa të përjetshme./Sharl De Gol

30- “Bota është një vend i rrezikshëm për të jetuar, jo për shkak të njerëzve që veprojnë si djalli, por për shkak të njerëzve që nuk bëjnë asgjë për këtë”. /Albert Ajnshtajn

31- “Nuk mund të ketë ndonjë krizë javën që vjen. Kalendari im është mbushur plot”. /Henri Kisinger./ KultPlus.com

5 000 euro për të vizituar privatisht Akropolin

Posted on by Kult Plus

Një nga monumentet antike më të vizituara në botë, Akropoli i Athinës, nisi turnetë private për 5 000 euro jashtë orarit zyrtar të hapjes, sipas faqes elektronike të biletave.

Këto turne private të rezervuara për grupe deri në pesë persona, të cilat ndezën polemika kur u njoftuan, fillojnë në orën 07:00 deri në orën 20:00.

“Ky shërbim ekskluziv është i disponueshëm vetëm për katër grupe me deri në pesë persona në të njëjtën kohë dhe mund të përfshijë një udhëzues personal, nëse klientët dëshirojnë”, sipas faqes së internetit “Hellenic Heritage” që prezanton këto turne nën emrin “Përvoja e Acropolis”.

Sipas mediave greke, vizita e parë private u zhvillua të shtunën e kaluar pas mbylljes zyrtare, e realizuar nga një çift rus i shoqëruar nga guida e tyre.

Të martën, në zonën e trashëgimisë greke, u bë e mundur të rezervoni një turne privat pa guidë.

Të njoftuara vitin e kaluar, këto turne private në Partenon dhe thesare të tjera të Akropolit do të niseshin fillimisht më 1 prill, por Ministria e Kulturës përfundimisht tha se nisja ishte shtyrë.

I listuar si një sit i trashëgimisë botërore të UNESCO-s, Akropoli i Athinës, i ndërtuar në shekullin V para Krishtit, vazhdon të shohë rritjen e frekuentimit të tij, veçanërisht për shkak të turistëve.

Vitin e kaluar regjistroi një numër rekord vizitorësh, me afro katër milionë, një rritje prej më shumë se 31% në një vit, deri në pikën që Organizata Kombëtare e Burimeve Arkeologjike (ODAP) duhej të krijonte periudha kohore për të frenuar fluksin.

Akropoli i Athinës është i hapur për publikun çdo ditë nga ora 08:00 deri në 20:00 (05:00 GMT deri në 17:00 GMT).

Bileta normale e hyrjes kushton 20 euro./KultPlus.com

Gjirokastër, interes i lartë për Muzeun e Luftës së Ftohtë

Posted on by Kult Plus

Jo vetëm pazari karakteristik, por e gjithë zona historike e Gjirokastrës po tërheq çdo ditë e më shumë vizitorë.

Ata që e zgjedhin qytetin e gurtë nuk largohen pa parë kalanë e Argjirosë, por edhe muzetë e shumtë që ka ky qytet. Një prej më të preferuarave është Muzeu i Luftës së Ftohtë.

“Muzeu i Luftës së Ftohtë mbetet një ndër atraksionet turistike më të vizituara për vitin 2024 në qytetin e Gjirokastrës. Menjëherë pas kalasë së qytetit ambientet e këtij qyteti janë më të frekuentuarta me një numër prej 7 mijë vizitorësh.”

Turistët vlerësojnë historinë e qytetit ndërsa thonë se edhe Muzeu i Luftës së Ftohtë është interesant.

“Është hera e parë që jam në Shqipëri. Kam qenë edhe në Valbonë, Theth, Tiranë dhe Korçë. Tani kemi ndaluar në Gjirokastër. Kam vizituar muzetë. Është një qytet i vjetër mjaft interesant.”

“Është hera e parë që jam në Shqipëri. Jam nga Spanja. Muzeu është fantastik.”

“Është hera e parë që ndodhem këtu. Pashë pazarin, kalanë ndërsa janë shumë interesante edhe shtëpitë e vjetra.”

Këtë vit nuk është rritur vetem numri i vizitorëve, por është zgjeruar edhe harta e turistëve.

“Ka një shumëllojshmëri nga vizitorët që vijnë nga vend të ndryshme, sidomos spanjollët dhe italianët, por këtë vit kemi pasur edhe rritje të numrit nga vendet e tjera siç janë francezët, belgët dhe holandezët.”

Por çfarë i tërheq më shumë vizitorët në këtë muze.

“Duan të dinë më shumë për pjesën e historisë, si ka qenë ajo periudhë, çfarë ka ndodhur dhe iu intereson dhe pjesa e eurogjentitetit që ka ruajtur ky tunel nga vendet e tjera që kanë parë më përpara.”

Numri i turistëve pritet të jetë më i lartë edhe në muajt në vazhdim ndërsa muzetë në Gjirokastër vizitohen në çdo muaj të vitit./KultPlus.com