DAM Festival i rikthehet skenës artistike vendore me virtuozitetin e vilonçelistes franceze, Aurélienne Brauner

Vjollca Duraku

Koncerti i Violonçelistes franceze Aurélienne Brauner, të mërkurën mbrëma, në atelienë e Pallatit të Rinisë shënoi rikthimin dhe hapjen e edicionit të 19-të të Festivalit Ndërkombëtar të Muzikës “DAM Festival”, në skenën artistike vendore.

Në një ambient të improvizuar, me ulëse në formë harkore, që përballë kishte një skenë me tre ekrane të mëdha që përmbanin numrin romak XIX, ceremoninë hapëse e udhëhoqi Rreze Kryeziu, e cila përveçse falënderoi mysafirët për prezencë, bëri edhe një prezantim të shkurtër të përmbajtjes së programit, i cili për soliste kishte vilonoçelisten franceze.

Pas pak në skenë doli solistja këmbëzbathur Brauner, e cila pjesë të programit interpretues kishte edhe veprën premierë të Dea Ahmës “Lament për violonçel solo”. Pika e parë interpretuese ishte nga autori Johann S. Bach me Suitë për violonçel Nr.1 në G-dur, BWV 1007  me Prelude, Allemande, Courante, Sarabande, Menuetl – Menuet ll dhe Gigue, ku krijoheshin tinguj të qetë, të cilët shkonin e bëheshin më të rrallë e më seriozë, për tu kthyer përsëri në tinguj të qetë e të shpeshtë që ishin të këndshëm për veshin e dëgjuesit.

Pika pasuese ishte Johann S. Bach me Suitë për violonclçel Nr. 2 në d-mol, BWV 1008 (Prelude Allemande, Courante, Sarabande, Menuet l- Menuet ll l dhe Gigue) që dhuroi tinguj me frekuencë më të lartë e më serioze. Një interpretim me dorë zgjatur në telat e çelos nxirrte në pah profesionalzimin e solistes, ndërsa qetësia mes tingujve lejonte shijim dhe integrim të plotë të pikës interpretuese te publiku.

Aurélienne Brauner, e cila është soliste e dalluar e Orkestrës Kombëtare të Francës që nga viti 2021, fituese e çmimit Del Duca nga Académie des Beaux-Arts, krejt në fund para publikut solli veprën e autorit Gaspar Cassado, “Suitë për violonçel solo Preludio- fantasia”. Fundi i koncertit u pasua me duartrokitje frenetike të cilat e rikthyen solisten në skenë disa herë.

Krejt në fund të koncertit, në një prononcim për media, solistja Aurélienne Brauner tha se e kishte shijuar shumë koncertin, i cili pati program të larmishëm interpretues.

“Ishte një performancë solo. Unë e shijova shumë sepse veprat kishin program të larmishëm duke përfshirë Bahun, një pjesë nga kompozitorja Dea Ahma dhe Gaspar Cassado. Ishte kënaqësi të performoj në Prishtinë, në festivalin DAM”, ka thënë solistja duke bërë të ditur se në këtë festival po merrte pjesë pas përshtypjeve pozitive që i kishte lënë Prishtina në vizitën e saj në muajin Mars.

Ndërsa Organizatori i Festivalit, Dardan Selimaj, është shprehur i lumtur që pas shumë sfidave dhe vështirësive, këtë vit është arritur organizimi i edicionit të 19-të të DAM-Festival.

“Nuk e kam paramenduar që edhe pas 19 vitesh do të ballafaqohemi me problemet e njëjta, kryesisht për hapësirat në të cilat organizohet festivali, jo vetëm DAM-i, por edhe “Ta zbardhi ftyrën”, ChopinFest-i, Remuzika ose Kamerfest. Megjithatë, këto 19 vjet kemi qenë insistues që të vazhdojmë tutje, të gjejmë opsione alternative. Ndoshta, më shumë na kanë shtyrë edhe instrumentistët të cilët i kemi ftuar ndër vite, të cilët shëndrrohen në miq të festivalit, ku pastaj natyrshëm rrjedh programi dhe idetë për vitin e ardhshëm. Megjithatë, e rëndësishme është që pavarësisht të gjithë rrugëtimit në fund të organizohet dhe të finalizohet festivali. Jemi të lumtur që edhe këtë herë kemi arritur ta sjellim për publikun dhe ata që kanë dëshirë ta përcjellin këtë program”, ka thënë Selimaj.

Më tej, organizatori Selimaj ka folur edhe për koncertet në ditët pasuese të festivalit, duke paralajmëruar edhe veprën premierë të kompozitorit shqiptar me karrierë në Japoni, Fati Fehmijut.

“Kryesisht janë koncerte me një ose dy instrumentistë, janë koncerte të formatit më të vogël, që në fokus e kanë edhe interpretimin e disa premierave të kompozitorëve shqiptarë. Pjesë e programit është një vepër e Fati Fehmijut, një kompozitor shqiptar i cili jeton në Japoni, krijimtarinë e të cilit nuk e kemi dëgjuar asnjëherë më parë. Ai është një prej personaliteteve më të dalluara të muzikës bashkëkohore në Japoni, është pedagog në njërën prej akademive atje. Një vepër tjetër e cila do të interpretohet është e Liburn Jupollit, dhe disa emra të tjerë që janë lider të muzikës klasike”, ka thënë Selimaj.

Kurse koordinatorja e festivalit, Zana Abazi, tha se rrjedha e koncertit shkoi ashtu siç ishte paraparë, me disa probleme të vogla si shkak i ambientit jo adekuat në të cilin është mbajtur mbrëmja.

“Një koncert me përmasa të tilla  i ka vështirësitë e veta por e ka edhe shpërblimin e vet në fund me paraqitje të festivalit. Gjithçka ka shkuar për mrekulli, me disa prombleme të vogla për shkak të kushteve që tashmë dihen, mirëpo komplet si koncert ka shkuar në mënyrën më të mirë të mundshme”, ka përfunduar Abazi.

DAM Festival do të vazhdojë rrugëtimin e edicionit të 19-të deri më datën 22 shtator, ku adhuruesit e muzikës klasike do të kenë mundësi që të dëgjojnë vepra të kompozitorëve të shquar shqiptarë dhe botërorë./ KultPlus.com

Arkeologu egjiptian i bën thirrje Berlinit të kthejë bustin e Mbretëreshës Nefertiti

Arkeologu i shquar egjiptian dhe ish-ministri i antikiteteve Zahi Hawass ka nisur një peticion për të kthyer në Egjipt bustin e Mbretëreshës Nefertiti që aktualisht ekspozohet në Muzeun e Ri në Berlin.

Busti i famshëm i pikturuar, rreth 3400 vjeç, u zbulua në vitin 1912 në Tel el-Amarna, rreth 300 km në jug të Kajros, nga një mision arkeologjik gjerman i kryesuar nga arkeologu Ludwig Borhart dhe u dërgua në Berlin vitin e ardhshëm.

Hawass pretendon se pasi u gjet statuja, ajo ishte e veshur me argjilë në mënyrë që të mund të transportohej në Gjermani në mënyrë që të mos binte në sy.

Egjipti ka kërkuar me këmbëngulje rikthimin e statutit që nga viti 1930.

Amarna ishte shkurtimisht kryeqyteti i bashkëshortit të Nefertitit, faraonit Akhenaten të dinastisë së 18-të, i cili sundoi deri në rreth 1335 para Krishtit.

Në peticion, Hawass kërkon kthimin e bustit, duke shpjeguar se ai është marrë ilegalisht nga Egjipti.

Hawass theksoi se ai nuk po bën thirrje për riatdhesimin e artefakteve që janë nxjerrë ligjërisht nga Egjipti.

Fushata e tij fokusohet në kthimin në atdhe të tre objekteve kryesore me vlerë, të cilat janë, së bashku me bustin e Nefertitit, Guri i Rozetës, i cili bëri të mundur deshifrimin e shkrimit të Egjiptit të lashtë dhe zodiakut nga Dendera./KultPlus.com

Mos më harro t’lutem përsëri, s’mund t’jetoj pa ty (VIDEO)

Haki Misini vazhdon të mbetet figura kryesore që solli një frymë të re në historinë e muzikës rok në Kosovë, shkruan KultPlus.

Haki Misini është vrarë nga forcat serbe gjatë vitit 1999, tri orë para se të nënshkruhej marrëveshja për ardhjen e forcave të NATO-së në Kosovë, duke e lënë një zbrazëti të madhe në familjen e tij dhe në artin kosovar.

Këngët e tij më të njohura janë: ‘Fuqia e dashurisë’, ‘Në syrin tënd pashë një lot’, ‘Dashuri e humbur’, ‘Moj e mira te pojata’ etj. Këngë këto që dëgjohen edhe sot e kësaj dite që kanë kaluar më shumë se 20 vite prej publikimit të tyre.

KultPlus ua risjell videon dhe tekstin e këngës ‘Idila verore’

Këngen do t’a shkruaj,

dashuri,

ec n’ket’ zemrës time t’i ke hy,

mos më harro t’lutem,

përsëri,

s’mund t’jetoj’ pa ty.

Syt’ e tu, gjithnji,

me japin drit’,

balli yt, për mu

çdo her’ sh’ndrit,

t’njofta sikur zjarr’,

që djelli mban,

buzët tua jan’.

T’lutem më kupto,

eja m’ledhato,

zemrën ti ma shëro,

s’ka forcë që na ndan,

gjersa jemi bashkë,

fort’, të dashuroj./KultPlus.com

Vallja e Rrajcës, ansambli i Përrenjasit merr çmimin e parë në Festivalin Internacional të Folklorit në Itali

Ansambli i Këngëve dhe Valleve Popullore të Përrenjasit fitoi çmimin e parë në Festivalin Ndërkombëtar të Folklorit dhe Paqes në Agropoli në Itali duke promovuar vlerat e jashtëzakonshme të kulturës shqiptare.

Padyshim Vallja e Rrajcës ishte qershia mbi tortë e cila bindi jurinë që çmimi i parë, mes disa vendeve të botës, ti shkojë Shqipërisë.

Djem e vajza të ansamblit përshkuan rrugët e qytetit të vogël me flamurin kuqezi për t’i dorëzuar trofeun kryetarit të Bashkisë Përrenjas.

Për valltarët ky çmim ishte shpërblim për punën e jashtëzakonshme, por mbi të gjitha krenari e përfaqësimit të Shqipërisë ndërkombëtarisht.

Nuk mund të ndodhte ndryshe, kostumi plot ngjyra i Rrajcës, i qëndisur brez pas brezi nga zonjat e kësaj zone, solli gjithashtu në Përrenjas, çmimin e kostumografisë./TopChannel/KultPlus.com

Gjinushi pret ambasadoren e Zvicrës në prag të simpoziumit të përbashkët shkencor

Kryetari i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, Skënder Gjinushi, priti sot në një vizitë zyrtare ambasadoren e Zvicrës, Ruth Huber. Takimi u organizua me rastin e përgatitjeve të simpoziumit të përbashkët shkencor për figurën e Eugéne Pittard që do të mbahet më 9 tetor 2024.

Sipas njoftimit për mediat, nga Akademia e Shkencave, gjatë takimit u bisedua rreth figurës shumëdimensionale të Eugéne Pittard në rrethet akademike të Shqipërisë, për rolin e tij në njohjen e Shqipërisë si shtet dhe anëtarësimin në Lidhjen e Kombeve (1920), si dhe për kontributin e tij si arkeolog, antropolog dhe si bashkëthemelues i Kryqit të Kuq Shqiptar me gruan e tij Helene Pittard.

Gjatë këtij takimit u theksua se Eugene Pittard është zbuluesi i parë i sitit të lashtë arkeologjik të Trenës në Korçë (1924).

Puna e tij ka nxitur studiues dhe arkeologë të tjerë, ku u përmend kontributi i studiuesit zviceran prof. Albert Hafner që udhëheq ekipin shqiptaro-zviceran të kërkimeve arkeologjike në këtë zonë dhe që do të jetë i pranishëm dhe në ditën e konferencës më 9 tetor 2024.

Bashkëorganizimi i një veprimtarie shkencore jubilare në nderim të figurës dhe kontributit të studiuesit Eugene Pittard mes Ambasadës së Zvicrës dhe Akademisë së Shkencave të Shqipërisë do të shërbejë dhe si një urë për të tjera nisma dhe organizime të përbashkëta.

Mes këtyre nismave, me rëndësi është edhe përfshirja e studiuesve e albanologëve të të dyja vendeve në projektin madhor të “Enciklopedisë shqiptare”./atsh/KultPlus.com

“Mes lotëve zbulova brenda vetes një buzëqeshje të pathyeshme”

Poezi nga Albert Kamy

E dashura ime,
në mes të urrejtjes
zbulova brenda vetes një
dashuri të pathyeshme.

Mes lotëve zbulova brenda vetes një buzëqeshje të pathyeshme.
Mes kaosit zbulova brenda vetes një qetësi të pathyeshme.
Në mes të dimrit kam kuptuar, më në fund, se brenda vetes kam një behar të pathyeshëm.

Dhe kjo më bën të lumtur.
Sepse kjo vërteton se s’ka rëndësi se sa ashpër
më kundërvihet bota
ngase brenda vetes
kam diç më të fortë,
diç më të mirë që sakaq
më shtyn të shkoj përpara.

/KultPlus.com

1959 – Albert Camus Directs His Play ‘Les Possedes’. Les répétitions au théâtre Antoine de la pièce ‘Les possédés’ d’Albert Camus, mise en scène par l’auteur : attitude d’Albert CAMUS sur la scène du théâtre, un pied sur une chaise et une cigarette à la main, sous la lumière des projecteurs. (Photo by Jack Garofalo/Paris Match/Getty Images)

“Travel and Tour World”: Një arratisje e qetë, zbuloni bukurinë e fshatrave të Korçës

Korça, së bashku me fshatrat përreth – Voskopojën, Dardhën dhe Boboshticën – vazhdon të tërheqë turistë të huaj gjatë gjithë muajit shtator, sipas një artikulli të botuar në “Travel and Tour World” (TTW).

Vizitorët, kryesisht nga Evropa Perëndimore, tërhiqen nga trashëgimia e pasur kulturore dhe vendet arkeologjike të vendit mesdhetar.

Një grup turistësh spanjollë – për herë të parë – shprehën admirimin e tyre për mikpritjen e ngrohtë dhe natyrën e pacënuar që hasën në zonë.

“Kjo është hera ime e parë në Shqipëri. Është me të vërtetë një vend i bukur dhe i pastër, dhe unë jam i mahnitur nga dashuria dhe paqja që na ofron ky vend”, tha një turist.

“Kam dëgjuar kaq shumë për Shqipërinë, por ta shohësh nga afër është mbresëlënëse. Njerëzit janë jashtëzakonisht të sjellshëm dhe gjithmonë të buzëqeshur”, shtoi një turist tjetër.

Guida, e cila shoqëronte turistët, theksoi se vizitorët e huaj janë shumë të tërhequr nga historia e pasur e Shqipërisë.

Operatorët e turizmit në Shqipërinë juglindore kanë bërë të ditur se muaji tetor është tashmë i rezervuar me turistë të huaj, duke shënuar një rritje të dukshme të interesit krahasuar me vitin e kaluar.

Nga Riviera Shqiptare, Alpet veriore madhështore dhe deri te kështjellat historike dhe monumentet kulturore, Shqipëria ofron një shumëllojshmëri destinacionesh për vizitorët që duan të eksplorojnë.

Sipas të dhënave të fundit, vendi i vogël mesdhetar mirëpriti 8,5 milionë vizitorë deri në fund të gushtit të këtij viti krahasuar me 7,5 milionë të vitit të kaluar./atsh/KultPlus.com

Nga fillimi i rrugëtimit akademik në Kosovë tek rrugëtimi përtej kufijve: Efektet transformuese të globalizimit në sistemin e arsimit

UNI-Universum International College vazhdon të jetë lider në fushën e ndërkombëtarizimit dhe krijimit të përvojave ndërkulturore për studentët e tij. Në epokën e globalizimit, cilësia e arsimit të lartë dhe përvoja akademike po transformohen ndjeshëm. Kjo është veçanërisht e dukshme në UNI, falë partneritetit strategjik me Arizona State University, Universiteti më i madh publik në SHBA dhe nr. 1 për Inovacion. 

#UNI ju ofron studentëve mundësinë për të marrë diploma të fuqizuara, diploma të dyfishta ndërkombëtare, si dhe shkëmbime semestrale në bashkëpunim me 221 universitetet partnere në Evropë. Këto mundësi të jashtëzakonshme pasqyrojnë ndikimin e thellë të globalizimit në edukim, duke u ofruar studentëve përvoja unike që i përgatisin ata për sfidat dhe mundësitë e një bote të ndërlidhur.

Bëhu pjesë e #UNI dhe dhe fillo rrugëtimin tënd akademik përtej kufijve, duke klikuar këtu!

Partneriteti strategjik me Arizona State University është një shembull konkret i mënyrës si globalizimi ndikon në arsimin e lartë dhe ofron mundësi të jashtëzakonshme për studentët. 

Çka nënkupton një diplomë e fuqizuar?

Një diplomë e fuqizuar është një dokument që pasqyron kontributin dhe burimet e dy institucioneve të shquara, UNI – Universum International College dhe Arizona State University. Kjo lloj diplome garanton se studentët përfitojnë nga një përvojë të pasur arsimore, të njohur globalisht, duke iu dhënë qasje në njohuri dhe burime të avancuara. 

Çka nënkupton një diplomë e dyfishtë?

Një diplomë e dyfishtë nënkupton marrjen e dy diplomave nga dy universitete të ndryshme për të njëjtën fushë studimi. Studentët e UNI fillojnë studimet në UNI dhe më pas të transferohen në Arizona State University, ose në ndonjërin nga universitetet tjera përkatëse ose të vazhdojnë studimet online nga Kosova, duke marrë diploma nga të dy institucionet. Ky model studimi u ofron atyre një avantazh të konsiderueshëm në tregun ndërkombëtar të punës.

Programi Erasmus+ është një tjetër mënyrë si studentët e UNI-Universum International College, përmes shkëmbimeve Erasmus, mund të kalojnë një semestër apo edhe një vit duke studiuar në një nga 221 universitetet partnere në Evropë. Kjo përvojë u lejon studentëve të përjetojnë sisteme të ndryshme arsimore, ku mësojnë prej kulturave të ndryshme dhe mundësitë e rrjetëzimit.

Në UNI, globalizimi është një pjesë e pandashme e përvojës akademike. Studentët kanë mundësinë të eksplorojnë kultura të ndryshme, të zgjedhin lëndë të larmishme dhe të përgatiten për karriera që kërkojnë një perspektivë globale.

TI JE UNIK! Krijo suksesin tënd, me edukim amerikan. Fuqizohu nga Arizona State University, Universiteti më i madh publik në SHBA. Studio në UNI duke aplikuar këtu! /KultPlus.com

Zbulohet murali kundër femicidit në Kosovë

Një grua me kokën lartë, me lule në dorë dhe rreth saj këpucë të kuqe të shpërndara, është murali i punuar nga disa të rinj përmes të cilit përçohet mesazhi për luftim të femicidit dhe garantimit të barazisë gjinore.

Ky mural përmes të cilit janë përkujtuar viktimat e dhunës në baza gjinore u zbulua sot në hapësirat e shkollës të mesme të lartë “Xhevdet Doda”, me rastin e  shënimit të Ditës Ndërkombëtare të Paqes.

Murali është krijuar nga artistë të rinj të komuniteteve të ndryshme shqiptar, serb, rom, ashkali dhe egjiptian.

Për shënimin e Ditës Ndërkombëtare të Paqes tema për këtë vit është “Kultivimi i një kulture të paqes”./kp/KultPlus.com

Gjyshi e kujton Pjetër Bogdanin

Nga Hasan Dajaku

Tivar e Shkup,
Lezhë e Prishtinë
Ia njohin vlerën
Dhe mençurinë.

Shtegtonte si shqipe
Nëpër këto troje,
E mblodhi dijen
Si mjaltë në hoje.

Perlat i dijes,
Perlat i fesë,
I digjte armiqtë
Me flakë të rrufesë.

Në Ballkan atëherë,
(Edhe në Kosovë)
Lufta për çlirim
Pat marrë hov.

Në ballë të trimave
Ky perlat i ndritur,
Lum Guri i Hasit
Që e kishte rritur!

Lum bëj për të!
Për këtë pishtar drite,
“Çeta e Profetëve” –
Xhevahir rrite;

I rritës shqiptare,
I rritës shpirtërore,
Është diell i madh
I shenjtërisë njerëzore!

Shenjtëria një ditë
Terrin do ta mundë,
Paqja mbi dhe
Do të mbretërojë gjithkund.

Edhe në Ballkan
(Në këtë det me dallgë),
Do të mbretërojë
Shenjtëria e bardhë!

Do të kujtohet
Koha e prishtë:
Kur fqinji – fqinjin
E qëllonte thikë!…

Do të kujtohen
Si në përrallë,
Kohërat e egra,
Kohërat rrangallë!…

_____
Nga vepra “Gjyshërit e Kosovës” – Hasan Dajaku. / KultPlus.com

116 vjet nga themelimi i shoqërisë “Diell’ i Shqipërisë” në Boston

Si sot, më 19 shtator 1908 u themelua shoqëria “Diell’ i Shqipërisë” me qendër në Sauthbrixh, Boston, SHBA.

Themeluesit ishin, siç thotë vetë kanonizma (rregullorja), shqiptarë të krishterë e myslimanë, toskë e gegë.

Synimi i shoqërisë ishte hartimi, shumëfishimi dhe shpërndarja e librave në gjuhën shqipe, kurse të ardhurat e mbledhura nga shitja do të ripërdoreshin për shtypjen e librave të tjerë. Shoqëria do të kishte stemën dhe vulën e saj. / KultPlus.com

Konferencë mbi politikat kulturore novatore, në Javën e Kulturës Britanike

Në Tiranë u zhvillua konferenca “Drejt Politikave Kulturore Novatore”, ku u diskutua për strategjitë për të përmirësuar sektorin kulturor në Shqipëri.

Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja, ambasadori i Britanisë së Madhe, Nicholas Abbott dhe ambasadori i Suedisë, Nicklas Strom, ndanë vizionet dhe perspektivat e tyre për përmirësimin e politikave kulturore.

Konferenca vijoi me një panel diskutimi mbi sfidat dhe përmirësimin e politikave kulturore, ku ishin pjesemarrës Lira Pipa, Zv. Ministre e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Keti Luarasi, nënkryetare e Bashkisë Tiranë, Gilly Campbell, drejtore e Zhvillimit në Këshillin e Arteve të Irlandës së Veriut, Florent Mehmeti, drejtor i Teatrit ODA të Prishtinës si dhe Sabina Lalaj, avokate.

Ky takim bëri bashkë zëra kryesorë nga qeveria, partnerët ndërkombëtarë, arti e kultura për të eksploruar rrugë të reja për zhvillimin kulturor, gjithëpërfshirjen dhe qëndrueshmërinë./atsh/KultPlus.com

Festivali Ndërkombëtar i Filmit të Shkurtër në Korçë, pjesëmarrës nga 22 vende

Në kinema “Majestic” në Korçë, u çel edicioni i 11-të i Festivalit Ndërkombëtar i Filmit të shkurtër në “Korça Film Fest 2024”, i cili mbështetet për të 7-in vit radhazi nga Bashkia Korçë.

Janë 45 filma nga 22 vende të ndryshme të botës, që konkurojnë në kategoritë: filma kombëtarë, ndërkombëtarë, studentorë dhe dokumentarë.

Festivali synon të bëjë së bashku në Korçë regjisorë nga e gjithë bota, të cilët do të shfaqin filmat e tyre, do të krijojnë lidhje të reja dhe do të zhvillojnë projektet e tyre të ardhshme. 5 prej kineastëve pjesëmarrës janë shqiptarë nga Shqipëria, Kosova dhe Maqedonia e Veriut.

Kategoria e filmit të shkurtër dokumentar është shtuar në edicionin e këtij viti. Drejtori Gledis Bica deklaroi për mediet se, bëhet një seleksionim rigoroz për filmat kombëtarë edhe pse nuk është shumë e lehtë që çdo vit të ketë një numër të madh filmash shqip, pasi nuk ka mundësi që të prodhohet mjaftueshëm.

Festivali u çel me një film nga Palestina që erdhi si reflektim për situatën në Lindjen e Mesme./atsh/KultPlus.com

394 vite nga lindja e Pjetër Bogdanit

Më 19 shtator 1630, në fshatin Gur të zonës së Hasit lindi Pjetër Bogdani, i njohur në italisht si Pietro Bogdano, kleriku dhe shkrimtari më origjinal i letërsisë së hershme shqiptare.

Ai mund të cilësohet si një mjeshtër i gjuhës shqipe dhe një nga poetët më të përndritur të poezisë së stilit barok në Shqipëri dhe në Evropë në shekullin XVII. Bogdani ka hyrë në kujtesën shqiptare edhe duke qenë teologu më i madh i krishterë në gjuhën tonë.

Pjetër Bogdani shkollimin fillor e kishte marrë në Bullgari. Veprimtaria e tij si klerik fetar kishte nisur më 1651, kur kishte filluar të punoj si meshtar në Pult dhe në fshatrat e Prizrenit.

Në vitin 1656 thirret në Romë për të vazhduar studimet e larta teologjike në Kolegjin e Propagandës së fesë. Aty mëson gjuhët e Lindjes, teksa diplomoi më 1658 për teologji dhe filozofi dhe morri titullin doktor.

Më pas emërtohet ipeshkiv i Shkodrës dhe administrator i Tivarit. 1663–1664: Njihet dhe i bën shërbime Kardinal Barbarigos, i cili në atë kohë jetonte e punonte në Romë.

Më 1675  fillon rrugëtimi i librit të tij “Çeta e profetëve”, të cilën e shkruan në atë kohë dhe ia paraqet Kongregatës së Vatikanit “Propagandës së Fidesë” për botim. Pastaj, ai filloi ta përkthej librin. Veprën e tij të përgatitur për botim ai e merr me vete më 1658 kur shkoi në Venedik.

Vepra e ipeshkvit Pjetër Bogdani “Cuenus Prothetarum de Christo Salvatore Mundi” e njohur me titullin shqip “Çeta e Profetëve” shkruar në gjuhën shqipe dhe italiane u rishtyp më 1691 dhe 1702 në Venedik me titull ndryshe.

 Libri “Cuneus Prophetarum”, apo sipas përkthimit të Justin Rrotës “Çeta e profetëve”, është një nga veprat më të rëndësishme të trashëgimisë sonë të vjetër letrare. Fakti që është e para vepër origjinale në gjuhën shqipe, në krahasim me veprat e autorëve paraardhës që ishin kryesisht përkthime, e bën tepër të rëndësishëm këtë libër.

Vepra “Çeta e profetëve ka në krye një seri kushtimesh e poezish shqip, latinisht, italisht, sllavisht, shkruar për nder të Pjetër Bogdani nga miq e të njohur të tij. Dy vjershat shqipe të L. Bogdanit e të L. Sumës dhe ato të vetë autorit të shpërndara në kapituj të ndryshëm të librit, me teknikën poetike përgjithësisht të sigurt janë tregues të lëvrimit të mbarë të vjershërimit shqip në këtë kohë.

Ai ishte i përkushtuar për gjuhën shqipe, të cilën e shkroi me një dashuri të madhe. Bogdani në kohën e pushtuesit osman kërkoi lejimin e librave në gjuhën amtare, teksa punoi vazhdimisht për zhvillimin e kulturës shqiptare dhe çlirimin e vendit.

Me veprat e Pjetër Bogdanit letërsia dhe gjuha letrare shqipe shënuan hapa të rëndësishëm përpara.

Murtaja ia sjell vdekjen në Prishtinë më 6 dhjetor 1689. / KultPlus.com

Muzeu “Marubi” kujton Rrok Zojzin, themeluesin e etnografisë institucionale shqiptare

Muzeu Kombëtar i Fotografisë “Marubi” terhoqi sot vëmendjen e artdashësve ndaj një personaliteti si Rrok Zojzi, falë të cilit mendohet që koleksioni i negativëve prej xhami të Kolë Idromenos i përbërë prej 1296 fotografish, u bë pjesë e Institutit të Antropologjisë. Koleksioni tashmë është digjitalizuar krejtësisht dhe me një cilësi të lartë, kjo falë bashkëpunimit ndërmjet Muzeut “Marubi” dhe Institutit të Antropologjisë.

Rrok Zojzi lindi në Shkodër më 1910 dhe vdiq në Tiranë më 1995. Në vitin 1947 u emërua në krye të Sektorit të Etnografisë, të cilin e drejtoi deri në vitin 1976. Historianët e etnografisë shqiptare e konsiderojnë Zojzin si babanë e etnografisë institucionale shqiptare.

Ai u mor me studimin, mbledhjen dhe arkivimin e kulturës tradicionale shqiptare, e cila sot përbën fondin më të pasur të kësaj gjinie. Nën drejtimin e tij u krijuan pjesa dërrmuese e muzeve etnografikë në të gjithë Shqipërinë.

Fushat e kërkimit, ushtruar nga Zojzi, prekin thuajse të gjithë gamën e kulturës tradicionale. Kontribut të vazhdueshëm Zojzi dha në mësimdhënie dhe në publicizimin e dijes etnografike në median e kohës. Nën drejtimin e tij u formuan pjesa më e madhe e breznisë së etnografëve shqiptarë të periudhës së komunizmit./atsh/KultPlus.com

“Enciklopedia shqiptare” mbledh redaksitë përgjegjëse në Prishtinë

Puna për “Enciklopedinë shqiptare” po vijon, ku redaksitë e ngritura sipas fushave zhvilluan takime në Prishtinë për të diskutuar e vendosur për fjalësin e përzgjedhur.

Takimet e redaksive të Shqipërisë dhe Kosovës do të vazhdojnë deri më 26 shtator. Akademia e Shkencave bën me dije se të gjitha redaksitë (27 në Shqipëri dhe 29 në Kosovë) deri atëherë duhet të kenë përfunduar njësimin e fjalësit.

Akademia e Shkencave shprehet se puna e grupit u përqendrua në probleme të njësive të diskutueshme, në shmangien e moskoherencave.

“Në takim u diskutua dhe u morën vendime për fjalësin e përbashkët të këtyre dy fushave, në procesin e kalimit nga fjalës i bashkuar në fjalës të stabilizuar, të unifikuar”, thuhet nga Akademia e Shkencave. Dy redaksitë gjegjëse për letërsinë, bënë saktësime e plotësime në punën drejt fjalësit të përbashkët të fushës.

Sipas ASHSH, redaksitë për arkeologjinë dhe lashtësinë (prof. Neritan Ceka, akad. asoc. Gëzim Hoxha, dr. Arianit Buçinca) kanë tashmë një fjalës të përbashkët, por përzgjedhja dhe stabilizimi do të vazhdojë edhe më tej. Në takimin e dy redaksive të historisë (Mesjeta, Bizanti, periudha osmane) u këmbye informacion për përgatitjen e fjalësve të fushës. Sipas Akademisë së Shkencave, redaksia e Tiranës (akad. P. Xhufi, prof. Ferit Duka, prof. Edmond Malaj), e cila e ka filluar me vonesë relative punën, ka tashmë një listë emrash e emërtimesh prej mbi njëmijë njësish, përgatitur nga Edmond Malaj.

Redaksia gjegjëse e Prishtinës ka tashmë fjalësin e vet, të gatshëm për ta këmbyer me kolegët e më tej për të kaluar nga fjalësi i bashkuar në fjalës të përbashkët.

Përfaqësuesi i redaksisë vendore të Prishtinës akad. J. Bajraktari propozoi që fjalësi i përbashkët i kësaj fushe të realizohej deri më 8 tetor, ndërsa drejtuesi i redaksisë së Tiranës akad. Pëllumb Xhufi kërkoi pak më shumë kohë.

Deri në fund të vitit edhe kjo redaksi do të jetë sinkronizuar me të tjerat./atsh/KultPlus.com

‘Jam pasioni i heshtur, në vatër pa oxhak, në luftë pa shpatë’

Poezi nga Hermann Hesse (Nobel, 1946)

Jam një yll

Jam një yll në universin qiellor,
Që vëzhgon dhe përçmon botën,
Dhe tretet brenda dritës së vet.

Jam deti që tërbohet natën,
Deti që ankohet, rënduar nga viktimat,
Bashkë me mëkatet e vjetra, mbledh edhe të reja.

Kam mërguar nga bota juaj,
I rritur në krenari dhe i tradhtuar prej saj,
Jam mbret pa atdhe.

Jam pasioni i heshtur,
Në vatër pa oxhak,
Në luftë pa shpatë,
I sëmurur nga vetë forca ime. / KultPlus.com

95 vite më parë botohej gazeta “Arbënia”

Më 19 shtator 1929, botohet në Tiranë gazeta “Arbënia”.

Ky organ shtypi u shqua për oponencën ndaj administratës së vjetër të trashëguar nga Perandoria Osmane. Këta funksionarë qenë objekt i penës shpotitëse të së përditshmes, në faqet e të cilës, ata cilësoheshin si “analfabetë” dhe “anadollakë”.

Sipas gazetës, përmes këtyre individëve kishte depërtuar në makinën shtetërore korrupsioni galopant dhe stanjacioni intelektual, duke e katandisur administratën, sipas fjalëve të Mehmet Konicës (gazeta “Arbënia” , dt. 08.05.1930) “…në një makinë të bërë me vegla të ndryshme, të shtrembra dhe këtu-atje ndonjë vegël e re”.

Për nga ndikimi në opinionin shoqëror dhe nga fryma antiqeveritare që përçonte, gazeta u ndalua nga ministri i Brendshem i kohës, Musa Juka. Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave sjell foto nga korrespondenca mes Legatës Italiane dhe Ministrisë së Punëve të Jashtme të Italisë, mbi ndalimin e botimeve të gazetës “Arbënia”./atsh/KultPlus.com

81 vite nga vdekja e profesorit dhe veprimtarit shqiptar Safet Butka

Sot janë bërë 81 vite nga vdekja e profesorit, publicistit dhe veprimtarit kombëtar, Safet Butka, shkruan KultPlus.

Safet Butka u lind në Butkë, të Kolonjës, më 10 gusht, 1901. Pasi mbaroi shkollën fillore në fshatin e tij të lindjes, ai shkoi për studime të mëtejshme në Linz, Austri, ku përfundoi shkollën e mesme.

Gjatë qëndrimit të tij në Linz ai mori me vehte kushëririn e tij të, të riun Qemal Butka, një arkitekt i famshëm shqiptar, i cili më vonë do të bëhej kryetari i bashkisë së Tiranës. Pas shkollës së mesme, Safet Butka shkoi për të studiuar në Universitetin e Gracit, ku ai u diplomua me nderime në filozofi në vitin 1928.

Në Austri, ai ishte organizatori i shoqatës studentore “Shoqëninë e studentëve shqiptarë Albania” bashkë me Aleks Budën, Eqerem Çabejn, Krist Malokin, Lasgush Poradecin, kushuririn Qemalin, Skënder Luarasin, etj.

Botoi një koleksion të poezisë së zgjedhur të Naim Frashërit (“Naim Frashëri, vjershëtori dhe edukatori kombëtar“)dhe në vitin 1925 një studim mbi veprën e Naim Frashërit (“Naim Frashëri një shëmbull, një udhëheqës dhe një ideal për djalërinë shqiptare”).

Ai u kthye në Shqipëri në vitin 1928 dhe u emërua profesor në Liceun Francez të Korçës. Në vitin 1929 ai u martua me Hatixhe Lubonjën, me të cilin ai kishte 4 fëmijë.

Nga 1928 në 1939 ai punoi si mësues dhe drejtor në shkolla të ndryshme të mesme në qytetet shqiptare të Korçës, në Instutin Tregtar të Vlorës dhe në Normalen e Gjirokastrës, ku shërbeu dhe si drejtor.

Ai ishte edhe drejtori i Klubit të parë Shqiptar të Mesimdhënësve dhe ishte një nga profesorët e parë që zbatoi metodat perëndimore në procesin e mësimdhënies në vendin e tij.

Bashkëorganizator me ministrin e Arsimit Faik Shatkun, për kthimin e eshtrave të Naim Frashërit nga Turqia në Shqipëri. Në këtë kohë ai shkruajti artikuj në revista pedagogjike, sociale dhe filozofike. Botoi mjaft shkrime problemore në shtyp si: “Për të nesërmen shqiptare”, “Për zhvillimin e gjuhës”, “Mbi edukatën kombëtare”, “Po shqiptarizmit dhe Perëndimit” etj.

Kulmin si edukator në shërbim të brezit të ri, ai e arriti gjatë kohës që punonte si drejtor i Gjimnazit të Tiranës, ku iu priu intelektualëve dhe studentëve në demostratave të para antifashiste në prag të pushtimit të vëndit, më 4 prill 1939 duke kërkuar armë dhe si mësues i shqipes në Gjimnazin e Shkodrës më 28 nëntor 1939 dhe 30 janar 1940. Për këto aktivitete ai u arrestua, i akuzuar si antifashist u arrestua më 2 shkurt dhe u internua në ishullin e Ventotenes në Itali, nga autoritetet fashiste./KultPlus.com

25 vite nga themelimi i TMK-së

Sot bëhen 25 vite nga themelimi i TMK-së, ku sipas marrëveshjes së Kumanovës dhe në pajtim me marrëveshjen e Rambujesë, ishte paraparë çarmatimi i ushtarëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe transformimi i saj në Trupat Mbrojtëse të Kosovës.

Me hyrjen e trupave ushtarake të NATO-s, KFOR-it, në Kosovë në vitin 1999 filloi edhe transformimi i UÇK-së, duke përfunduar në vitin 2000.

Udhëheqësi i parë i TMK-së u emërua Gjeneral-lejtnant, Agim Çeku. Sipas marrëveshjes, detyrat dhe të drejtat e TMK-së në atë kohë ishin veprimi për ndalimin dhe zvogëlimin dëmeve nga katastrofat natyrore dhe aksidentet, ofrimi i ndihmës në zona të rrezikuara, ndihma në pastrimin e fushave të minuara, ndihma për ri-ndërtimin dhe komunitetet.

TMK-ja u themelua në kohën e fillimit të organizmit institucional të vendit, që po ndodhnin jo vetëm në Kosovë, por edhe në rajon, e cila rritej e forcohej por në kushte jo të mira dhe paga të ulëta.

Më 2 shkurt 2007 i dërguari special për statusin e Kosovës, Martti Ahtisaari, dorëzoi propozimin e tij në Prishtinë dhe Beogradi, “Standardet për Kosovën”, në të cilën parashihej edhe shpërbërja e TKM-së, dhe krijimi i një force të re.

“Do të krijohet një forcë e re, profesionale dhe shumë-etnike për sigurinë e Kosovës, e cila do të jetë e armatosur lehtë dhe do të jetë e aftë të mbulojë nevoja të caktuara të sigurisë sipas Shtesës VII të kësaj marrëveshje. Trupat Mbrojtëse të Kosovës, pasi e arritën qëllimin e tyre, duke përfshirë këtu lehtësimin e rindërtimit pas lufte të Kosovës. Ato do të shpërndahen 1 vit pas miratimit të kësaj marrëveshjeje”, shkruhej në Planin e Ahtisaarit.

Shpërbërja e TMK-së është bërë me pajtimin e të gjithë faktorëve relevantë vendorë dhe të huaj. Më 21 janar 2009 u krijua Forca e Sigurisë së Kosovës, e cila fillimisht kishte përgjegjësi që të përballet me katastrofat e rënda, siç janë tërmetet, vërshimet ose zjarret që mund të kërcënojnë Kosovën.

Para pesë vjetësh FSK është shndërruar në ushtri të Kosovës, kurse Ministria e FSK-së në Ministri të Mbrojtjes. / Express / KultPlus.com

Media franceze “Stars Insider”: Lëreni mënjanë Italinë dhe Cote d’Azur, drejtohuni në Shqipëri!

Lëreni mënjanë Italinë dhe rivierën franceze Cote d’Azur, drejtohuni në Shqipëri!

Bregdeti shqiptar është padyshim sekreti më i mirë i ruajtur në Evropë. Zbulimi i një perle të fshehur në Evropë është bërë gjithnjë e më i vështirë, sipas një artikulli të publikuar në të përditshmen franceze “Stars Insider”.

Planifikoni një udhëtim në vendin e vogël mesdhetar me çmime të përballueshme! Në fund të fundit, Evropa është kontinenti më i vizituar në botë.

Dhe dëshira është edhe më e fortë kur bëhet fjalë për një destinacion buzë detit.

Pra, nëse planifikoni të udhëtoni – drejtohuni drejt Ballkanit, i cili ka shumë për të ofruar dhe për arsye shumë të vlefshme.

Zbuloni më të mirën e kësaj perlë të fshehur evropiane.

E vendosur në veriperëndim të Greqisë, Shqipëria ka jo një, por dy dete: Detin Jon, i cili kalon nga bregu perëndimor i Greqisë, dhe Adriatikun në veri.

Dëshmi e vendndodhjes së privilegjuar të Shqipërisë, – vendi, i cili ka një vijë bregdetare prej 426 kilometrash – ndodhet afërsisht 96 kilometra nga rajoni italian i Pulias, i famshëm për plazhet dhe ndërtesat e saj.

Fluturimi drejt vendit ballkanik është shumë më i lehtë se disa vite më parë. Aeroporti Ndërkombëtar i Tiranës “Nënë Tereza” ofron fluturime ndërkombëtare përmes linjes ajrore “Air Albania”.

Riviera Shqiptare

E njohur si bregdeti jugor i vendit, me pamje nga deti Jon është vendi ku ndodhen plazhet më të njohura të vendit.

Duke qenë se bregdeti është ende relativisht i panjohur për turistët e huaj, mënyra më e mirë për të eksploruar plazhet është me makinë.  Marrja me qira e një makine në qytet është e lehtë dhe e përballueshme.

Akomodimi

Qyteti i Himarës është një opsion perfekt për turistët me buxhet të kufizuar.

Për diçka më të pasur, Dhërmiu është alternativa ideale. Mos prisni hotele me 5 yje, por nëse jeni duke udhëtuar drejt bregdetit shqiptar, me siguri do të përpiqeni të shmangni këtë lloj turizmi plazhi.

Nëse jeni më aventurier dhe kërkoni një akomodim të thjeshtë, fshati i Vunos është vendi duhur për t’u vendosur.

Nëse dëshironi të kombinoni sa më shumë opsione, qëndroni në Sarandë, zona turistike e vendit që ndodhet pranë kufirit me Greqinë.

Kamping

Pse të mos zgjidhni një plazh dhe kampingun? Kampinget në natyrën e egër lejohen në pjesën më të madhe të vendit.

Plazhet më të mira

Bregdeti shqiptar është i mbushur me plazhe që ndërthuren me fshatra piktoreskë, rrugë me kalldrëm dhe kisha ortodokse që presin të eksplorohen.

Vlora

Qyteti i tretë i më i madh Shqipërisë është gjithashtu një destinacion i jashtëzakonshëm plazhi.

Duke marrë një varkë nga porti, mund të arrini në gjiret e pacënuara të Karaburunit dhe Sazanit.

Nartë, Vlorë

E vendosur 15 minuta me makinë nga Vlora, ky fshat ka një lagune të mrekullueshme blu.

Nga këtu mund të udhëtoni edhe në Zvërnec, një ishull me një manastir ortodoks të shekullit të XVIII të fshehur në pyll.

Plazhi i Dhërmiut

I ndodhur në afërsi të Dhërmiut, ky plazh është ndoshta më i famshmi në mesin e plazheve shqiptare. Me një rrip të gjatë me rërë të bardhë dhe ujëra bruz, rrallë është i mbushur me njerëz.

Gjiri i vogël që ndodhet pranë fshatit ka një formacion piktoresk shkëmbor që ndan plazhin me guralecë nga plazhi me rërë.

Plazhi i Jalës

Shpesh i quajtur “plazhi i qelqtë” për shkak të ujërave të tij të pastra kristal, Plazhi i Jalës është gjithashtu një vend i njohur për kamping.

Për të shkuar në plazh do t’ju duhet të ecni 3 kilometra në këmbë, ndaj merrni me vete ujë dhe ushqime.

Në fund të shtegut do të gjeni ujëra të ngrohta, të pastra dhe një rrjet shpellash që presin për t’u eksploruar.

Plazhi Himarës

I klasifikuar më parë si një vend ideal, Himara është gjithashtu një vend i përsosur për argëtim në plazh.

Plazhi i Livadhit

I ndodhur në afërsi të Himarës, ky plazh është i aksesueshëm në këmbë. Me bare, restorante, shezllone dhe çadra me qira, është një nga plazhet më të pajisur në zonë.

Porto Palermo

Nëse doni të plotësoni aventurën tuaj në plazh me një vizitë në një kështjellë, mos kërkoni më tej.

Kalaja – e cila daton nga sundimi venedikas në Shqipëri – shërbeu si bazë nëndetëse gjatë sundimit komunist dhe tani është gjysmë e braktisur.

Plazhi i Borshit

Plazhi më i madh në Shqipëri shtrihet në një vijë bregdetare prej 7 kilometrash. I rrethuar nga ullishte dhe maja malesh, Borshi është një perlë e vërtetë e paeksploruar.

Saranda

Kryeqyteti jozyrtar i Rivierës Shqiptare, Saranda është shtëpia e Plazhit të Pulëbardhës, një plazh me guralecë i mbuluar nga ujera blu dhe natyra e paprekur.

Plazhi i Pasqyrave

Plazhi i Pasqyrave është arratisja e përsosur për ata që kërkojnë ujëra të pastra kristal pa turma.

Syri i Kaltër

Edhe pse nuk është një zonë plazhi, Syri i Kaltër është i përkryer për not – i rrethuar nga peizazhe të bukura natyrore.

Plazhi i Ksamilit

I vendosur në jug të Sarandës, pranë kufirit me Greqinë, Ksamili njihet si “perla e Jonit” për shkak të bukurisë së tij natyrore./atsh/KultPlus.com

Popullsia e 100-vjeçarëve në Japoni tejkalon për herë të parë mbi 95 mijë persona

Popullsia e personave mbi 100-vjeç në Japoni ka tejkaluar për herë të parë mbi 95 mijë.

Ministria e Shëndetësisë, Punës dhe Mirëqenies së Japonisë njoftoi statistikat për rritjen e popullsisë së moshuar në vend.

Sipas kësaj, popullsia mbi 100-vjeç është rritur për 54 vjet rresht. Numri i personave që ka kaluar moshën 100-vjeç që nga shtatori ka arritur në 95.119.

Popullsia e atyre që “kanë jetuar një shekull” në vend ka kaluar 95 mijë për herë të parë në historinë e vendit. Në krahasim me të dhënat e vitit të kaluar, numri është rritur me 2.980. Vihet në dukje se 83.958 prej atyre që janë mbi 100- vjeç janë gra ndërsa 11.161 meshkuj.

Zëdhënësi i Ministrisë së Shëndetësisë në një deklaratë lidhur me temën tha: “Ne do të bëjmë përpjekje për të rritur shërbimet e mirëqenies sociale, përfshirë kujdesin mjekësor dhe infermierisë në mënyrë që të moshuarit të mund të vazhdojnë të jetojnë në mënyrë të qetë në shoqërinë e tyre”.

Të dhënat e popullsisë në lidhje me ata që kanë “jetëgjatësi mbi një shekull” në Japoni filluan të regjistrohen për herë të parë në vitin 1963.

Japonia me një popullsi prej rreth 125 milionë banorësh, njihet për jetëgjatësinë e qytetarëve të saj. Personi më i vjetër është 116-vjeçarja Itooka Tomiko e cila jeton në Japoni./ atsh/ KultPlus.com

Ms Indefinite vjen me video-performancën ‘Vitruvian Woman’, riformulon dhe rikonceptualizon figurën dhe konceptin e ‘Vitruvian Man’ (VIDEO)

Ms.Indefinite së fundi është paraqitur me video performancën e saj të re ‘Vitruvian Woman’, përcjell KultPlus.

’Vitruvian Woman’ riformulon dhe rikonceptualizon figurën dhe konceptin e “Vitruvian Man”, duke e (de)strukturuar përmes rikrijimit artistiko-feministe.

Në vijim gjeni njoftimin e plotë të Ms.Indefinite:

Video-performanca “Vitruvian Woman” riformulon dhe rikonceptualizon figurën dhe konceptin e “Vitruvian Man”, duke e (de)strukturuar përmes rikrijimit artistiko-feministe.
Në faqet e historisë së artit, “Vitruvian Man” e Leonardo da Vincit qëndron si një simbol thelbësor i formës ideale të njeriut (në portretizimin mashkullor), duke harmonizuar proporcionin dhe simetrinë me parimet e arkitekturës klasike. Skica e Da Vincit ka shërbyer dhe shërben si testament i idealit të Iluminizmit që njeriu (në simbolin e burrit) është masa e të gjitha çështjeve jashtë dhe brenda katrorit dhe rrethit kozmik dhe gjeometrik.

Megjithatë, ndërsa shekujt kanë kaluar, kjo figurë emblematike (maskuliste) – si shembull i përpjekjeve për të bashkuar artin dhe shkencën, matematikën dhe arkitekturën – e pezulluar midis dy pozitave dhe katër pozicioneve, me krahët dhe këmbët e zgjatura, duke e përfaqësuar si statikën ashtu edhe stoikën – në riformulimin dhe rikonceptualizimin feminist artistik ndryshon përfaqësimin ikonik (në gjeometrinë e kozmosit) brenda dhe jashtë kornizave të katrorit dhe rrethit kufizues të pabarazisë.

Ajo që është një ekuilibër statik në “Vitruvian Man” tek “Vitruvian Woman” bëhet një përfaqësim i lëvizjes së pabalancuar, duke ilustruar angazhimin e përditshëm dhe kohën e shpenzuar të grave në dhe për punët e shtëpisë, kujdesin e fëmijëve dhe kujdesin për të moshuarit. Në këtë adaptim artistiko-feminist, ndonëse “Vitruvian Woman” ruan pozitat klasike, krahët dhe këmbët e zgjatura — në performim krahët e saj transformohen në akrepa të orës, duke i shënuar vitet, muajt, javët, ditët, orët, minutat dhe sekondat e punës së papaguar dhe punës me dy orare. Lëvizjet në më shumë se dy pozita dhe në shumëfish pozicione simbolizojnë jo vetëm ciklin e pandërprerë të përgjegjësive të pabarabarta në përkujdesje dhe punë shtëpiake, por edhe kërkesën për njohje dhe vlerësim të kontributit ekonomik të grave në familje. Gjithashtu duke e theksuar këtë nëpërmjet alegorisë së kohës si thirrje kumbuese për barazi dhe drejtësi gjinore.

“Vitruvian Woman” nuk replikon thjesht strukturën e figurës së “Vitruvian Man”, por e riformulon atë në aspektin feminist dhe rikonceptualizon nga perspektiva gjinore. Njëherit përmes shprehjeve artistike video-performanca shfaq protestën artistike feministe kundër roleve tradicionale gjinore që lidhin sferën publike me dominimin e burrave, kurse sferën private, veçanërisht familjet, me gratë. Po ashtu, shpërfaq kritikën artistike ndaj normave gjinore dhe pushtetit që i japin formë ndarjes së punës (historikisht kjo ndarje ka çuar në përgjegjësi të pabarabarta përkujdesjeje, veçanërisht kujdesi për fëmijët, kujdesi për të moshuarit dhe punët e shtëpisë, duke i ngarkuar gratë me detyra të rënda përkujdesjeje). Prandaj, gratë edhe sot vazhdojnë të përballen me mundësi të kufizuara për punësim të paguar, arsimim dhe rritje personale, të cilat si rezultat mund të krijojnë varësi ekonomike dhe t’i vendosin gratë në punësim që kërkon aftësi të thjeshta dhe joformale.

Në këtë mënyrë, “Vitruvian Woman” bëhet një testament i aktivizmit artistik feminist që trajton artistikisht rëndësinë e të kuptuarit, vlerësimit dhe rishpërndarjes së përkujdesit si punë të papaguar për arritjen e barazisë gjinore, promovimin e përfshirjes sociale, uljen e varfërisë dhe nxitjen e zhvillimit të qëndrueshëm brenda një kornize gjithëpërfshirëse.

Concept & Art Directing by Ms. Indefinite./KultPlus.com

Screenshot

Gjykata europiane rrëzon vendimin e KE, Google-it i hiqet gjoba prej 1.5 mld euro: Nuk janë marrë në konsideratë të gjitha rrethanat

Në ndërtesën e Kolegjit universitar jo publik Wisdom, ende janë të afishuara temat e studentët e vitit të shkuar akademik.

Një gjykatë e bllokut europian rrëzoi vendimin e Komisionit Europian duke anuluar gjobën prej 1.49 miliard eurosh të vendosur gjigantit amerikane të teknologjisë, Google nga Brukseli për abuzim të dominimit në fushën e reklamave online.

“Vendimi i KE-së anulohet në tërësinë e tij”, thuhet në deklaratën e lëshuar nga gjykata me seli në Luksemburg, e cila pretendon se “institucioni ka kryer gabime gjatë shqyrtimit të çështjes”.

“Gjykata pa se nuk janë marrë në konsideratë të gjitha të rrethanat e rëndësishme në shqyrtimin e kohëzgjatjes së klauzolave të kontratave që KE-ja i kishte cilësuar abuzive”, theksohet aty.

Komisioni Europian, rregullator me ndikim i konkurrencës në BE, reagoi duke thënë se “do të studiojë me kujdes gjykimin dhe do të reflektojë për hapat e mundshëm të radhës” – që mund të përfshijnë edhe apelin. Ky vendim e lehtëson peshën mbi Google pasi gjykata më e lartë e BE-së javën e kaluar konfirmoi një gjobë të vënë ndaj kompanisë më 2017, me vlerë prej 2.42 miliardë eurosh, për abuzim të dominimit përmes favorizimit të shërbimit të saj për krahasimin e ofertave.

Si pjesë e një nisme të madhe për të luftuar abuzimet e gjigantëve të teknologjisë, BE-ja ndëshkoi Google me gjoba që kapin vlerën e përgjithshme të 8.2 miliardë eurove, ndërmjet viteve 2017 dhe 2019, për shkak të shkeljeve të ligjeve të konkurrencës. Gjoba prej 1.49 miliard eurosh ishte e treta në serinë e këtyre ndëshkimeve./ Top Channel/ KultPlus.com