Poezi nga Ndre Mjeda
A zverdhe fusha, e nder grunore
Po velojne korrcat porsi zogj;
Kendojne katundcat me malcore
Pa u kujtue si dielli i dogj
Vec n’at are, porsi nji e tretun
Zi nder petka e ne fetyre terr
Korre nji cuce pa shoqe,vetun
Me hije t’vet qe mbrapa e merr
Tjetra here tri vet e treta
Korrshe o bij me motra n’shend
Si vjet vetun tiu korr t’gjeta
Pa nji moter, pa gazmend./KultPlus.com
Aktiviteti i përvitshëm veror “Open Cinema”, këtë sezon do të nisë nga qyteti i Gramshit.
Aktiviteti do të vazhdojë për tri net rresht, 10, 11 dhe 12 korrik. Filma, muzikë, artistë dhe kineastë të ftuar do të jenë pjesë e edicionit të nëntë të “Open Cinema”.
Mbrëmja e parë do të çelet me praninë e regjisorit të mirënjohur Esat Musliu, si dhe të aktorit të dashur për publikun Ndriçim Xhepa. “Open Cinema” do të sjellë filma të njohur për publikun. Nën sloganin “Kinemaja shëtitëse nëpër Shqipëri”, aktiviteti vazhdon të jetë urë mes brezave dhe një homazh i gjallë për trashëgiminë filmike.
Mbrëmjet e kinemasë shëtitëse do të shoqërohen me muzikë live, përpara çdo projeksioni nga një grup artistësh të njohur si Irma dhe Eranda Libohova, Maya Aliçkaj, Megi Laska, Liljana Kondakçi etj. Ndërsa violinistja virtuoze Aiola Leska do të sjellë kolonat zanore më të ndjera nga kinematografia shqiptare dhe ajo ndërkombëtare.
Fëmijët do të kenë gjithashtu hapësirën e tyre në këtë aktivitet, me animacionet shqiptare klasike dhe bashkëkohore që do të projektohen në ekranin e madh./atsh/KultPlus.com
Kryetari i Komunës së Ulqinit, Genci Nimanbegu, Drejtori i Përgjithshëm i Radio Televizionit të Malit të Zi, Boris Raoniq, Drejtori i Radio Televizionit të Kosovës, Hysen Hundozi, dhe Drejtoresha për Marrëdhënie me Jashtë dhe Projektet në Radio Televizionin e Shqipërisë, Ervjola Osmanaj, firmosën memorandumin e bashkëpunimit në fushën e medias dhe informimit publik.
Hapja e zyrës së përbashkët në Ulqin, ndërmjet mediave shtetërore të Malit të Zi, Shqipërisë dhe Kosovës, hap një kapitull të ri dhe përfaqëson një model bashkëpunimi rajonal në fushën e medias dhe informimit publik. Prezantimi i Ulqinit me vlerat e tij turistike, kulturore dhe natyrore do të jetë i pranishëm dhe më afër kryeqyteteve si Podgorica, Prishtina dhe Tirana./ KultPlus.com
“Identiteti” është tema e sivjetme e Festivalit të Arteve dhe Kulturës Tradicionale “EtnoFest” e që mbahet për të pesëmbëdhjetin vit me radhë në fshatin Kukaj.
Fillon më 10 korrik e do të zgjasë deri më 20 po të këtij muaji, dhe ky festival ka ngërthyer shumë ngjarje kultureore që do të prezantohen përgjatë këtyre ditëve.
Një prej projekteve kulturore që do të shfaqet në këtë edicion është edhe shfaqja “Engjëjt”, shfaqje me tekst të Odise Plakut e regji të Naser Shatrollit.
Kjo shfaqje do të prezantohet më 18 korrik, prej orës 20:00 si projekt mysfair nga Tirana, e që tashmë është vlerësyar me dy çmime në festivalin “Flasim shqip” në Tiranë: Regjia më e mirë dhe aktorja më e mirë si dhe çmimin “Grand Prix” shfaqja më e mirë në Festivalin Ndërkombëtar MONOAKT.
Drama flet për gratë kosovare dhe për fëmijët e pagjetur të Kosovës – më aktuale se aktualiteti! Dhe kjo shfaqje ka veçantinë e saj edhe për një ndërlidhje tjetër, pasi që protagonistët që realizuan këtë shfaqje vijnë nga tri vende të ndryshme. Tekstshkruesi Odise Plaku vjen nga Tirana, regjisori Naser Shatrolli nga Prishtina dhe aktorja e kësaj shfaqjeje Vefi Redhi vjen nga Athina.
Për programin e EtnoFest mund të vizitoni edhe linkun e këtij festivali që e gjeni më poshtë. / KultPlus.com
Akropoli do të qëndrojë i mbyllur të martën, për shkak të temperaturave shumë të larta që kanë përfshirë Greqinë.
Ministria e Kulturës në Greqi njoftoi se monumenti i njohur në Athinë do të mbyllet nga ora 13:00 deri në 17:00, sipas kohës lokale.
Temperatura deri në 42 gradë Celsius priten të martën në disa pjesë të Greqisë, ndërsa për disa rajone është shpallur alarmi i nivelit katër për zjarre – që nënkupton rrezik shumë të lartë.
Zjarre tashmë kanë shpërthyer edhe në vende të tjera të Evropës, si Franca dhe rajoni i Katalonjës në Spanjë, pak javë pasi këto zona u përballën me një valë të të nxehtit që shkaktoi edhe viktima.
Mbyllja e Akropolit të martën – kur në qytet priten temperatura deri në 38 gradë Celsius – nuk ndodh për herë të parë.
I nxehti ekstrem e ka detyruar mbylljen e këtij atraksioni të njohur edhe në qershor, edhe në korrikun e kaluar.
Autoritetet thanë se mbyllja bëhet për “sigurinë e punëtorëve dhe vizitorëve” në këtë vend, i cili vizitohet nga dhjetëra mijëra njerëz çdo ditë.
Gjatë vitit 2024, atë e vizituan gjithsej 4.5 milionë njerëz.
Ministria e Punës e Greqisë ka vendosur tashmë edhe një ndalesë të detyrueshme të punës për pesë orë për punëtorët që punojnë jashtë, në zonat ku temperaturat pritet të jenë të larta.
Vala aktuale e të nxehtit do të vazhdojë deri të mërkurën, me temperatura që do të arrijnë deri në 40-42 gradë Celsius në jug të vendit. Pastaj, nga e enjtja, temperaturat pritet të bien gradualisht.
Një valë e fortë nxehtësie goditi pjesën perëndimore dhe jugore të Evropës në fillim të kësaj vere, duke shkaktuar evakuime masive dhe shkatërrime të shtëpive dhe bizneseve.
Sipas Panelit Ndërqeveritar të OKB-së për Ndryshimet Klimatike, valët e të nxehtit janë duke u shtuar për shkak të ndryshimeve klimatike të shkaktuara nga njerëzit.
Ai paralajmëron se moti i nxehtë do të bëhet më i shpeshtë dhe më intensiv në të ardhmen, ndërsa temperatura globale vazhdon të rritet./REL
Në kuadër të projektit “Mirdita Junik” që funksionon si një urë bashkëpunimi Ndërkufitar mes Shqipërisë e Kosovës, organizohet edhe edicioni i dytë i festivalit “Kah Drita”.
Festivali “Kah Drita” është një festë dyditore që mbahet në Junik të Kosovës duke bashkuar muzikën, artin dhe kulturën në një përjetim të veçantë, ndërthurur mes bukurisë përrallore të bjeshkëve të Junikut dhe kulturës autentike të Dukagjinit.
Kjo festë, ku bukuria natyrore dhe trashëgimia, arti e kultura shkrihen në një harmoni të plotë mbahet në datat 19-20 korrik 2025, me performanca të paharrueshme të figurave më autentike të muzikës shqip.
Edicioni i dytë i festivalit do të hapet nga Agona Shporta e Ilir Bajri, më 19 korrik, në ora 18:00 në Junik, me një performancë të larmishme kulturash e tingujsh. Kjo performancë, duke përfshirë edhe këngë të folklorit shqiptar shënjon një udhëtim të veçantë muzikor të artistëve.
Nga ora 19:00, në Kullën e Isufajve, tingulli do të përjetësohet në vargje poezish. Në skenë do të ringjallen edhe njëherë poezitë e Din Mehmetit, me interpretim nga Alban Krasniqit.
Përpos Kullës së Isufajve edhe Amfiteatri i Moronicës do të gëzojë shpërfaqjen kulturore dhe muzikore me bendin “BLLA BLLA BLLA” , grupi rok shqiptaro-maqedonas nga Shkupi, me performancë nga ora 21:00.
Në po të njëjtën datë dhe vend në orën 22:00 do të jemi nën tingujt më të veçantë të muzikës shqipe nga Dren Abazi dhe Zig Zag Orchestra. Dren Abazi me orkestër do të vjen bashkë me origjinalitetin dhe energjinë, me multikulturalitin që bart arti i tyre muzikor, i servuar edhe në skena të ndryshme në gjithë botën.
Kurse me datë 20 korrik, në kuadër të laramanisë kulturore, do të performojë grupi “Rilindja” në ora 19:00 në Kullën e Isufajve, duke sjellë këngë që burojnë nga zemra dhe rrënjët kulturore.
Në këtë llojllojshmëri muzike dhe kulture festivali “Kah Drita” do të mbajë dy netët më të magjishme në Junik. “Kah Drita” niset prej motos “T’andrrum prej zanave t’veshuna me t’bardha që knonin maleve n’tingujt e lahut’s e ladronin nëpër fusha”, për të arritur kështu te drita e vërtetë e kulturës, te rrënjët, te zanat me lahuta, te artisët me kryeveprat e tyre./ KultPlus.com
Zeqirja Rexhepi tash e shumë vite është aktiv në komunitetin artistik, i cili shumë shpesh është prezantuar me ekspozita personale e kolektive për audiencën kanadeze, por një gjë e tillë i ka munguar për vendlindjen e tij, pasi që bashkë me familjen e tij ishte dëbuar nga forcat serbe, në vitin 1999, dhe prej atëherë artin e tij e ka zhvilluar përtej oqeanit.
Por ëndrra e tij po merr formë, pikërisht më 15 korrik do të prezantohet me ekspozitë retropsektive, i cili nëpërmjet kësaj ekspozitë po shënon edhe 45 vjetorin e krijimtarisë e 70-të vjetorin e lindjes.
Me kurator Avni Xh Behluli, ekspozita “Zeqa” do të hapet në Galerinë e Arteve në Gjilan dhe do të rri e hapur deri më 28 korrik të këtij viti. Hapja e ekspozitës do të bëhet në ora 19:30./ KultPlus.com
Më 8 korrik të vitit 2008 qyteti i Beratit iu bashkëngjit listës së trashëgimisë botërore të UNESCO-s.
Berati, për shkak të objekteve muzeale me vlera të mëdha kombëtare, ishte shpallur qytet-muze që në vitin 1961. Kalaja e Beratit, ura me 7 harqe e Goricës, katedralja “Fjetja e Shën Mërisë”, Muzeu Onufri, Epitafi i Gllavenicës, Kodiku i Purpurt i Beratit etj, përbëjnë pasurinë historike të qytetit 2400-vjeçar.
Pas hyrjes në UNESCO (Organizatës për Edukim, Shkencë dhe Kulturë të Kombeve të Bashkuara), ku vendi ynë aderon që prej vitit 1958, qyteti i “një mbi një dritareve” do të promovonte vlerat monumentale dhe do të përfaqësohej ndërkombëtarisht së bashku me qytetin e Gjirokastrës, si një sit i vetëm për shkak të ngjashmërisë arkitektonike dhe historike.
Berati, sipas UNESCO-s është dëshmitar i bashkëjetesës së komuniteteve të ndryshme fetare dhe kulturore përgjatë shekujve. Në kriterin e tretë të arsyes së nënshkrimit të Beratit në UNESCO shprehimisht thuhet se; Berati dhe Gjirokastra janë një dëshmi e shquar e diversitetit të shoqërive urbane në Ballkan, dhe të jetëgjatësisë së mënyrave të jetës të cilat sot pothuajse janë zhdukur.
Kriteri i katërt thotë se dy qytetet e Beratit dhe Gjirokastrës janë dëshmi e jashtëzakonshme për llojet e ndryshme të monumenteve dhe banesave popullore urbane gjatë periudhës Klasike Osmane, në vazhdimësi me kulturat mesjetare që e paraprinë atë. Ky është një vlerësim mjaft i rëndësishëm për qytetin e Beratit i cili renditet kështu midis 600 vendeve të botës që janë në UNESCO si rrjedhojë e trashëgimisë së tyre universale./ KultPlus.com
Në amfiteatrin e Fakultetit të Edukimit të UP-së u zhvillua ceremonia e hapjes së edicionit të 24-të të Universitetit Ndërkombëtar Veror të Prishtinës.
Gjatë dy javëve në vijim, pjesëmarrësit do të ndjekin kurse që variojnë nga lidershipi i brezit Z e teknologjitë financiare, te inteligjenca artificiale, arkeologjia, efektet speciale filmike dhe drejtësia tranzicionale.
Rektori i Universitetit të Prishtinës, prof. Arben Hajrullahu, në fjalën e tij para të pranishmëve, shprehu mirënjohjen për profesorët dhe studentët vendorë e ndërkombëtarë që i janë bashkuar këtij edicioni për të ligjëruar dhe mësuar. Ai theksoi se Universiteti Ndërkombëtar Veror përfaqëson ambasadorin kryesor të ndërkombëtarizimit të UP-së, duke qenë jo vetëm një platformë akademike, por edhe një hapësirë për ndërtimin e miqësive të reja dhe shkëmbimeve kulturore e shoqërore.
Duke uruar mirëseardhjen e mysafirëve nga bota akademike ndërkombëtare, rektori Hajrullahu ndau me ta një këshillë miqësore: që gjatë vizitës në Prizren të ndalen te shatërvani dhe të pinë ujë aty, sepse, sipas legjendës, kush e bën këtë, rikthehet patjetër në Kosovë.
Ai gjithashtu inkurajoi profesorët dhe studentët ndërkombëtarë që t’i përqafojnë shijet dhe tingujt e kulturës vendase: të shijojnë flinë tradicionale, të përjetojnë meloditë karakteristike të çiftelisë dhe të zbulojnë simbolin antik të Prishtinës, „Hyjnesha në Fron”.
Në ceremoni foli edhe zëvendësministrja në detyrë e Punëve të Jashtme, Liza Gashi, ndërsa për nder të të ftuarve, prof. Dukagjin Muhaxheri nga Fakulteti i Arteve interpretoi disa melodi me saksofon.
Profesorët ndërkombëtarë të edicionit të 24-rt të Universitetit Veror të Prishtinës vijnë nga Japonia, Polonia, Spanja, Franca, Greqia, Turqia, Britania e Madhe, Gjermania dhe Italia. Po ashtu, mbi 130 studentë të huaj marrin pjesë, duke përfaqësuar vende të ndryshme të Evropës dhe kontinente të tjera./ KultPlus.com
Muzika, duke qenë një ndër shtyllat kryesore të zhvillimit të kulturës dhe artit në përgjithësi, arrin të lë gjurmë me elementet determinuese të saj. Një zhvillim i tillë i muzikës si art e kulturë vjen me festivalin “International Opera Festival” organizuar tash e pesë vjet nga tenori Rame Lahaj.
Edicioni i pestë i “Rame Lahaj International Opera Festival” vjen me moton “Ëndrra pa kufi, Opera pa mure”, duke përçuar kështu jo vetëm një moto por edhe përpjekjen për të promovuar frymën muzikore të Kosovës.
Ky festival i organizuar nga data 23 korrik deri më 2 gusht, për plot 10 ditë do të promovojë aktivitete muzikore e të larmishme për pjesëmarrësit dhe dashamirët e artit të muzikës. Për herë të parë Kosova gëzon festivalin edhe në komuna tjera përpos Prishtinës, si në Pejë e Mitrovicë. Festivali kurorëzohet me mbrëmjen e Gala Night më 2 gusht, mbrëmje që do të prezantohet prej orës 20:30, në sheshin Sënderbeu në Prishtinë.
Gala Night “Rame Lahaj & Friends” ka rezervuar për pjesëmarrësit një mbrëmje të paharrueshme me performancën madhështore të Nino Machaidze, një prej artisteve dhe sopranove që ka interpretuar në skenat më të mëdha botërore. Performanca e muzikës së lartë klasike do të na sjell edhe figura të tjera të shquara si Dario Russo një bas italian i specializuar në repertorin bel canto, Rame Lahaj dhe dirigjenti Roberto Rizzi Brignoli, i cili edhe do të dirigjojë mbrëmjen e festës së artit.
Motoja “Rame Lahaj & Friends” i thërret jo vetem idesë së promovimit të kulturës klasike por edhe më gjerë, bashkimit të kulturave të ndryshme si një e vetme. Andaj Gala Night përpos rëndësisë muzikore, bart edhe rëndësinë e bashkëpunimit ndërkombëtar.
Tri netët e para të festivalit, më 23 korrik në hapsirën e jashtme të Bibliotekës Kombëtare në Prishtinë, 24 korrik në American Retail Park Interex, Pejë dhe 25 korrik në Pikën kryesore Interex, Mitrovicë, do të vijnë me homazh për figurën madhështore të muzikës e kulturës shqipe, Nexhmije Pagarushës.
Përpos shpalosjes së vlerave muzikore shqipe, shohim se Lahaj synon të shpalos edhe kujtesën kolekive, ruajtjen dhe trashëgiminë e të kaluarës dhe personazhet kryesore që e përfaqësojnë. Arti i Pagarushës rikthehet edhe një herë i gjallë në skenë me pjesëmarrjen e artistëve të njohur brenda dhe jashtë vendit: Gala El Hadidi, Edona Reshitaj, Arbëreshë e Adhurim Grezda.
Kurse 27 korriku vjen me natën Educating the audience for the future, një natë kushtuar audiencës dhe publikut me ç’rast edhe shpërfaqet rëndësia edukative që ka festivali, ku pos të tjerave ofrohet edhe mundësia e aplikimit në Masterklasë Këndimi me mjeshtrin Ramon Vargas. Mundësi kjo që i hap rrugët për studiuesit e muzikës, nga datat 24 korrik deri më 29 korrik, si nata e New Generation, Univertiteti i Arteve në Prishtinë.
Më 28 korrik në orën 20:30 mbahet Opera Night në hapësiren e jashtme të Bibliotekës Kombëtare të Kosovës, dhe udhëhiqet nga një prej sopranove më të sukseshme të Kosovës në skenat ndërkombëtare, Marigona Qerkezi, e cila do të sjellë në skenën shqiptare kryevepra botërore nga Bellini, Verdi, Puccini, pjesë nga kompozitorë shqiptarë dhe tingujt satirikë të Bernstein-it dhe Gershëin-it.
Skena shqiptare e Kosovës dominohet nga yjet e skenës botërore edhe më 30 korrik. Në hapësirën e jashtme të Bibliotekës Kombëtare në Prishtinë, në 20:30, në skenë ngjitet edhe Anita Rachvelishvili.
Anita Rachvelishvili si artiste e shkëlqyer e Sony Classical përfshin albumet e shumëvlerësuara Anita ( 2018) dhe Elegie ( 2021), gjithmonë duke na dëshmuar aftësinë dhe ambiciet e rralla të zërit të saj. Ajo na paraqet prezencën e saj magjepsëse me zërin e saj për herë të parë në Kosovë e shoqëruar gjithashtu nga Ansambli i Festivalit Rame Lahaj.
Festivali i Rame Lahaj , si pjesë e ngjarjeve më të rëndësishme të muzikës, vjen edhe një herë me tërë madhështinë e tij në një përvjetor jubilar , duke kryqëzuar figurat ndërkombëtare nën rëndësinë muzikore dhe duke lënë gjurmë në organizimet kulturore në Kosovë dhe më gjerë./ KultPlus.com
Foto: Arben Llapashtica
Agjencia e Statistikave të Kosovës (ASK) ka publikuar raportin me të dhëna të detajuara për banesat dhe ndërtesat sipas komunave, në kuadër të Regjistrimit të Popullsisë, Ekonomive Familjare dhe Banesave 2024.
Ky publikim ofron një pasqyrë gjithëpërfshirëse mbi strukturën e banesave në nivel kombëtar dhe komunal, duke përfshirë tregues të rëndësishëm që ndihmojnë në analizimin e zhvillimeve në sektorin e banimit dhe planifikimin urban.
Sipas të dhënave të publikuara, në Kosovë janë regjistruar gjithsej 581 mijë e 95 banesa, nga të cilat 356 mijë 959 janë të banuara nga një ose më shumë banorë.
Ndërkohë, 207 mijë e 165 banesa, që përbëjnë 35.7 për qind të totalit, rezultojnë të pabanuara, përfshirë ato të destinuara për shitje, dhënie me qira apo përdorime të tjera.
Raporti përfshinë informacione të detajuara për: numrin e përgjithshëm të banesave sipas komunave, shpërndarjen e banesave në vendbanime urbane dhe rurale, klasifikimin e banesave në të banuara dhe të pabanuara, llojin e furnizimit me ujë, llojin e sistemit të shkarkimit të ujërave të zeza, mënyrat e ngrohjes në banesa dhe numrin e dhomave në banesat e zakonshme.
ASK-ja ka theksuar se këto të dhëna janë një burim i rëndësishëm për politikat zhvillimore, si dhe për hartimin e strategjive për përmirësimin e kushteve të banimit dhe menaxhimin e qëndrueshëm të hapësirës.
Analiza e shpërndarjes së banesave të banuara dhe të pabanuara shërben gjithashtu për të kuptuar trendët e zhvillimit urban dhe rural, duke ndihmuar komunat në planifikimin e nevojave të ardhshme për infrastrukturë dhe shërbime publike./ KultPlus.com
UNI Universum International College është renditur institucioni numër një në Kosovë për numrin më të madh të projekteve Erasmus+ të financuara nga Bashkimi Evropian.
Sipas të dhënave të publikuara në ErasmusPlusKosovo, UNI Universum kryeson me më së shumti projekte të miratuara në kuadër të programit Erasmus+ International Credit Mobility, i cili mundëson shkëmbimin e studentëve dhe stafit akademik me universitetet më të mira evropiane.
Kjo arritje është dëshmi e përkushtimit të UNI Universum për ndërkombëtarizim dhe për ofrimin e mundësive konkrete për zhvillim akademik dhe profesional të studentëve dhe stafit të tij. Përmes këtyre projekteve, studentët kanë mundësi të ndjekin studime në Evropë, të fitojnë përvoja ndërkombëtare dhe të rrisin aftësitë e tyre për tregun global të punës.
UNI Universum International College shprehet krenar për këtë rezultat dhe vazhdon të investojë në partneritete ndërkombëtare që avancojnë cilësinë e arsimit në Kosovë.
UNI – Universum International College është i menaxhuar dhe fuqizuar nga Universiteti Shtetëror i Arizonës (ASU), i njohur si Universiteti Nr.1 në SHBA për inovacion.
Krijo suksesin tënd, me edukim amerikan. Fuqizohu nga Arizona State University, Universiteti më i madh publik në SHBA. Studio në UNI duke aplikuar këtu!
Për më shumë informata rreth programit kontakto +383 44 144 062, [email protected] ose ndiqni UNI – n në facebook & instagram./ KultPlus.com
Programi veror edukativo-argëtues “Summer of Talents 2025” ka përmbyllur me sukses javën e parë të aktiviteteve me një ditë të veçantë në natyrë, në brigjet e liqenit të Batllavës.
Aktiviteti kryesor i ditës ishte kayaking-u, i cili u shndërrua në një aventurë emocionuese për fëmijët pjesëmarrës. Përveç lundrimit në kajak, dita ishte e mbushur me aktivitete të ndryshme relaksuese dhe argëtuese buzë liqenit.
Ekipi organizues kishte përgatitur një drekë të shijshme nga skara, ndërsa për fëmijët u organizuan lojëra interaktive dhe aktivitete që përforcojnë bashkëpunimin dhe kreativitetin. “Synimi ynë është që fëmijët të mësojnë përmes përvojës, argëtimit dhe eksplorimit të natyrës. Kjo ditë ishte shembull i përkryer i kësaj filozofie,” thanë organizatorët e programit. Ky aktivitet shënoi përmbylljen e suksesshme të javës së parë të “Summer of Talents 2025”, që ofron një sërë punëtorish, lojërash edukative dhe ekskursionesh për fëmijët gjatë pushimeve verore. Organizatorët kanë paralajmëruar se edhe java e ardhshme do të sjellë surpriza dhe aventura të reja për pjesëmarrësit e programit./ KultPlus.com
Vasfije Krasniqi – Goodman është në mesin e 250 të mbijetuarave të dhunës seksuale, të cilat me portretet dhe deklaratat e tyre kanë shpalosur rrëfimin jetësor në artikullin e “Photo Vogue” me titullin “Le të flasim me dhunën”.
E mbijetuara e parë e dhunës seksuale në luftën e Kosovës, e cila rrëfeu në mënyrë publike tmerrin nga forcat serbe, është shfaqur me veshje kombëtare dhe duke bërë shqiponjën me duar.
Autorja e këtij projekti, fotografja dhe aktivistja Jadwiga Brontē e cilëson këtë projekt si përballje me heshtjen, duke krijuar një hapësirë ku dëshmia, solidariteti dhe dukshmëria bashkohen.
“Çdo pjesëmarrës zgjedh se si të shihet – si të pozojë, çfarë të zbulojë dhe çfarë të thotë. Imazhet nuk janë klinike ose voajuriste; ato janë të prekshme dhe të qeta, shpesh të qeta, herë pas here konfrontuese, gjithmonë dinjitoze. Shikuesit nuk i jepet qasje me forcë, por ftohet të dëshmojë me kujdes”, thotë ajo.
Më tej, ky projekt nuk cilësohet vetëm si akt rezistence por si “një gjest politik dhe hartë mbijetese”.
“Më e rëndësishmja, është një ftesë: të dëgjosh, të flasësh dhe të mos e largosh më shikimin”, vazhdon artikulli./Rtk live/ KultPlus.com
Drejtoresha e Drejtorisë së Kulturës në Komunën e Prishtinës Sibel Halimi ka njoftuar se më 13 korrik, prej orës 20:00 do të bëhet përuruimi i nënkalimit në Dardani, i njohur si Kurrizi, ngjarje kjo që do të përfshijë muzikë dhe ekspozitë.
KultPlus ju sjell njoftimin e plotë për këtë ngjarje kulturore.
“Kurrizi” nuk ka qenë kurrë vetëm një shtegkalim. Ka qenë zemra alternative e qytetit, një udhëkryq idesh, ku muzika rock, kafenetë, ndejat spontane, ekspozitat e artit modern dhe lëvizjet e reja kulturore kanë gdhendur një frymë të lirë qytetare.
Me renovimin e tij, është krijuar një hapësirë e re që nuk ringjallet vetëm si vend takim për artin, por edhe si urë për kujtesën tonë kolektive, një epokë që na rikujton se liria dhe kultura janë gjithmonë të ndërlidhura, po aq sa e kaluara me të tashmen.
Le të fillojmë me një ekspozitë fotografish që ruan gjurmët e atyre që e bënë “Kurrizin” një hapësirë të gjallë alternative.
Grupi Minatori, që me tingujt e tyre rock dhe tekstet që këndonin, u kthyen në zë simbol të një brezi që nuk pranoi heshtjen.
DJ James, që solli rrymat elektronike dhe rock underground për ta mbajtur gjallë këtë puls.
Oda Haliti, që me performancën e saj sjell artin bashkëkohor dhe tingullin eksperimental si një vazhdim të gjallë të frymës që ky vend ka kultivuar.
Eja dhe përjeto këtë udhëtim përmes dy epokave, aty ku rock-u, elektronika dhe performanca bashkohen në një narrativë të vetme, që kujton të kaluarën dhe të tashmen përmes artit./ KultPlus.com
Albert Vataj
U gjindëm nji ditë të dy njaq ngat,
njaq sa fryma m’frymonte në frymën e saj,
njaq sa syt, shkreptinin n’detin e dhanun tallaz,
ishim njaq ngat, sa me mujt me e ndigjue shkulmin e kurmit
mishit qi epshëm i kridhej në zjarm.
N’kyt tërbim e trazim gjimueshëm n’zemër e gjak,
hutimi, ngurimi e cytje me ngulm,
u epëm pa ja da t’anshmeve dëshirime,
syt, syt prekën tue u dridh tulin e hepuem t’buzëve,
buzëve qi epshi i kuqlonte, me adh, tue i kall.
U epëm n’kyt çast pror, si pend sfinksi, nderej mbi prush,
dhe… ngulmueshëm e rrëmbeva kryet e saj,
qafën qi i’u kput, mbi mua u prarua si nji han,
gishtat i’a ngërtheva rrëmbyeshëm mbi floknajë,
t’mijat buzë i’a ngjesha ngulmueshëm mbi buzët e saj.
I’a nduka me zjarm e afsh t’lumet buzë, shpuzë,
t’amlat buzë, qi njaq fort andës po mi hidhnin prush,
dhe t’mija buzë kafshonte ajo me huj,
u puthëm, u puthëm hujshëm e mujshëm… s’di se sa.
Pambarim i’u dhamë atij ngazëllimi epshi, n’hy blatue
njaq, sa edhe tash…
n’buzt e mia e ndjej zjarmin e buzëve t’saj,
përskuqjes s’hepueme qi struket e djeg,
nën hinin e atij çasti që e kallën ato puthje, ai purtek.
Ndalëm s’di se kur njat turr me huj e újë,
tue lan, sa shumë eshkë e etje në buzë,
e harruem me u pa në sy t’përshkënditur Vezuv,
heshtëm, ndonji fjal s’xumë mes vedi me than,
me buzët e shkrumuna, n’zjarmin e epjes s’mbram.
Ndërmendem se munda me than vetëm një fjalë,
kurrnji ma shumë jo, vetëm nji… m’fal!
Atëditë e sot
tue kafshu n’buzt e mija puthjen e saj
hala ndihem i xanun n’faj./KultPlus.com
Parku Natyror i Porto Palermos është një nga zonat më të bukura të bregdetit shqiptar, mes ujërave të kristalta të Jonit.
Plazhet e kristalta dhe natyra e paprekur plotësojnë një ofertë të përkryer për të gjithë vizitorët, qofshin vendas apo të huaj. Shumë shpejt ky vend special, i cili është kthyer në një skenë të përkryer për evente kulturore dhe artistike, do të mikpresë edicionin e pestë të Porto Palermo Festival, ideuar nga violinisti i mirënjohur Olen Cesari.
Festivali sjell çdo vit artistë virtuozë si dhe vizitorë nga e gjithë bota, për të ndjekur festivalin e njëkohësisht për të zbuluar këtë vend duke ndjerë frymën e historisë në çdo cep.
Festivali zhvillohet në kalanë e ndërtuar nga Ali Pashë Tepelena në fillim të shekullit të 19-të, si dhuratë për gruan e tij, Vasiliqinë.
Arkitektura e veçantë e kalasë tregon për mjeshtërinë e ndërtimit dhe inteligjencës strategjike. Nga kullat e larta dhe muret mbrojtëse syri sheh një horizont të pafund, ku deti dhe qielli bashkohen në një pamje mahnitëse.
Poezi nga Fatos Arapi
Edhe sonte në kurrizin e rruzullit
do të gjejmë një copë vend
ku të ulet dashuria jonë.
Edhe sonte, në çeturin e qiellit
do të kërkojmë yllin,
që i panevojshëm, mbi kokë na ndriçon.
Dhe diçka të gëzueshme,
për t’i thënë njëri-tjetrit, do të gjejmë edhe sonte… / KultPlus.com
Në qytetin e Korçës do të rikthehet nga 10-13 korrik, edicioni i 8-të i MIK Festival, një festë e vërtetë për artin dhe qytetin juglindor.
I cilësuar si një prej ngjarjeve më të rëndësishme kulturore në rajon, ky festival u çel sot zyrtarisht përmes një konference për shtyp, e cila mblodhi vëmendjen e mediave nga e gjithë Shqipëria.
Kryetari i bashkisë së Korçës, Sotiraq Filo tha se “nën drejtimin e sopranos me famë ndërkombëtare Inva Mula, MIK Festival sjell këtë vit një program të pasur, me artistë të njohur nga Shqipëria dhe bota dhe një sërë koncertesh, që do të zhvillohen në vende të veçanta në Korçë dhe rrethinat e saj”.
“Ky festival nuk është vetëm një festë e muzikës, por edhe një urë ndërkulturore që forcon identitetin tonë dhe e promovon Korçën si kryeqytet të kulturës dhe artit”, tha Filo.
MIK Festival do të zhvillohet në vendndodhje të ndryshme: ai do të zhvendoset nga Hani i Pazarit, në Teatrin “Çajupi”, nga Drenova në Vithkuq etj. Me rëndësi do të jetë koncerti kushtuar lirikut më të madh të vokalit shqiptar Gaqo Çako, në 90-vjetorin e lindjen. Ndërkohë mes të ftuarve të shumtë festivalit spikat emri i balerinit shqiptar Eno Peçi, koreograf dhe primobalerin i Teatrit të Vjenës./atsh/KultPlus.com
Si çdo sezon veror, Teatri Kombëtar i Operas, Baletit dhe Ansamblit Popullor do të ndërmarrë një turne mbarëkombëtar, duke ftuar artdashësit ta ndjekin në këtë rrugëtim plot art, emocione dhe udhëtime muzikore.
Artistët e Operas por edhe të Ansamblit Popullor do të dalin nga skena e Tiranës për të interpretuar në qytete si Berati, Durrësi, Gjirokastra, Ulqini, Tetova e Gjeneva, ku korriku sjell një kalendar të mbushur me shfaqje që i japin shpirt verës shqiptare.
Artdashësit do të mund të ndjekin balet nën yje, muzikë dhome që përqafohet me tingujt e stinës dhe bashkëpunime që lidhin trojet përmes artit. Këto janë vetëm disa nga surprizat që premton për këtë sezon veror TKOBAP.
Në datën 10 korrik, “Mullixhesha e bukur”, vepër që sapo është prezantuar në Tiranë, do të shfaqet në Pallatin e Kulturës të Beratit. Po në të njëjtën ditë, në Gjenevë të Zvicrës do të jepet shfaqja “Side event” me pjesë të muzikës folklorike.
Në 11 korrik do të jetë Amfiteatri i Durrësit ai që do të kthehet në skenë për balerinët e TKOB, me pjesën “From darkness to light”. Në Gjirokastër (15 korrik) do të vihet në skenë baleti “Cantata”, ndërsa në Ulqin (17 korrik) do të performojnë artistët e Ansamblit Popullor me “Folk on tour”.
Data 22 korrik do të jetë e veçantë për Tetovën, ku do të performojnë 3 ansamble njëherësh: Ansambli Popullor i Shqipërisë, Ansambli “Shota” i Kosovës dhe Ansambli i Maqedonisë së Veriut./atsh/KultPlus.com
Lumi Sena në Paris është rihapur publikisht për notarët, për herë të parë që nga viti 1923 pas një ndalimi shekullor, sipas BBC-së.
Hapja sezonale e Senës për not shihet si një trashëgimi kyçe e Lojërave Olimpike Paris 2024, kur notarët dhe triatlonistët në ujëra të hapura garuan në ujërat e saj, të cilat u pastruan posaçërisht për ngjarjen.
Dje në mëngjes, në orën 08:00 sipas orës lokale disa dhjetëra notarë mbërritën përpara hapjes dhe u zhytën në ujë.
Në Senë ka tre zona të caktuara për not publik, një pranë Kullës Eiffel, një tjetër pranë Katedrales Notre Dame dhe një e tretë në Parisin lindor.
Zonat kanë dhoma zhveshjeje, dushe dhe mobilie në stil plazhi, të cilat lejojnë deri në 300 persona të shtrojnë peshqirët e tyre.
Deri në fund të gushtit, tre vendet e notit do të jenë të hapura falas në orare të planifikuara për këdo me një moshë minimale prej 10 ose 14 vjeç, varësisht nga vendndodhja.
Rojet bregdetare do të jenë gjithashtu të pranishëm për të mbajtur nën vëzhgim ata që janë në lumë.
Premtimi për të hequr ndalimin e notit daton që nga viti 1988, kur kryetari i atëhershëm i bashkisë së Parisit dhe më pas president, Jacques Chirac, mbështeti për herë të parë anulimin e tij.
Përmirësimet gjatë 20 viteve të fundit kanë çuar tashmë në një ulje të ndjeshme të baktereve fekale që hyjnë në lumë.
Për 100 vjet, noti në lumë ishte i ndaluar për shkak të niveleve të ndotjes së ujit, që mund të shkaktonte sëmundje te njerëzit.
Përpara Lojërave Olimpike të verës së kaluar, më shumë se 1,4 miliardë euro u investuan në pastrimin e Senës. Por, në prag të lojërave kishte dyshime nëse lumi Sena do të ishte gati për Lojërat Olimpike, pasi u zbulua se nuk i kaloi testet e cilësisë së ujit. Organizatorët fajësuan reshjet e shiut për ndotjen në rritje, e cila kufizoi aftësitë e atletëve për t’u stërvitur për triatlonin, notin maratonë dhe paratriatlonin.
Korrikun e kaluar, kryetarja e bashkisë së Parisit, Anne Hidalgo, dhe anëtarë të tjerë të Komitetit Olimpik shkuan në Sena për të provuar se ishte e sigurt të notohej në të./KultPlus.com
Ata ndihmuan që Vinsent van Gog të bëhej një nga piktorët më të famshëm dhe më me ndikim në historinë e artit. Por pse ishte ai i fiksuar pas lulediellit dhe shumë artistë të tjerë para dhe pas tij?
Kur mendojmë për Vinsent van Gogut, shumicës i vjen menjëherë në mendje imazhi ikonë i luleve të tij të diellit. Është një lloj identiteti vizual që artisti e kishte për qëllim. “Luledielli është e imja,” kishte shkruar ai dikur, duke treguar dëshirën e tij për t’u identifikuar publikisht me këtë bimë të lartë, me pamje sfiduese dhe kurorë petalesh të flakta. Luledielli kishte për të një domethënie të thellë. Por çfarë përfaqësonte në të vërtetë për të?
Përveç “Natës me Yje”, “Lulediellit” e Galerisë Kombëtare në Londër është ndoshta vepra e tij më e njohur. Por artisti pikturoi edhe 10 tablo të tjera që kishin në qendër këto lule. Ai i krijoi në tri shpërthime të shkurtra frymëzimi: së pari, një seri me katër tablo në Paris në vitin 1887; më pas, katër tablo të tjera pas zhvendosjes në qytetin jugor të Arlit në vitin 1888, të gjitha brenda më pak se një jave; dhe në fazën e tretë, në fillim të vitit 1889, ai kopjoi tre nga kompozimet e vitit të mëparshëm. Versionet më të famshme nga viti 1888 u krijuan me një vetëbesim dhe gëzim sensual, “me oreksin e një marsejezi që ha bouillabaisse,” siç shkroi ai vetë. Megjithatë, në letrat e tij, Van Gog kurrë nuk shpjegon qartë çfarë simbolizonin për të lulediellit.
ImageNga njëra anë, ato duket se ishin një mënyrë për të eksperimentuar me kombinime ngjyrash, veçanërisht nuanca të ndryshme të së verdhës. Por gjithashtu, ai synonte t’i përdorte për të zbukuruar shtëpinë ku do të jetonte bashkë me artistin Pol Gogen. Ky i fundit e admironte punën e mëparshme të Van Gog me lulediellit, ndaj ndoshta ato mishëronin shpresat e tij për solidaritet dhe miqësi, dëshira që përfundimisht do të shuheshin, ashtu si edhe etja e tij për njohje artistike gjatë jetës. Gogen e la Van Gog pas vetëm dy muajsh, dhe Vinsent do të vdiste në moshën 37-vjeçare pa shitur shumë nga veprat e tij.
Megjithatë, lulediellit e Van Gogut fituan status kulti në fillim të shekullit XX, fillimisht në mesin e avangardës artistike europiane. Në vitin 1920, shkrimtarja Katherine Mansfield shkroi se “lulet e verdha, plot me diell, në një vazo” e frymëzuan për t’u zgjuar krijimtarisht. Në vitin 1923, kritiku Roger Fry i përshkroi “Lulediellit” si “një nga sukseset më triumfale të vitit”, duke theksuar “shpërthimin suprem të energjisë, gjallërisë dhe forcës së sulmit” të Van Gogut. Më pas ato fituan njohje masive, duke ndihmuar që Van Gogun të bëhej një nga piktorët më të famshëm në historinë e artit.
ImageNdikimi i Van Gog në shekullin XXI është tema e ekspozitës më të fundit në Royal Academy, “Kiefer / Van Gog”, që eksploron ndikimin e tij te një nga artistët më të mëdhenj bashkëkohorë: Anselm Kiefer. Lulediellit luajnë një rol kyç. Në qendër të ekspozitës është “Danaë”, një skulpturë e re nga Kiefer që përshkruan një luledielli që del nga një grumbull librash. Diku tjetër ka një gravurë në dru që paraqet një lulediell që rritet nga trupi i një njeriu të shtrirë. Ato theksojnë interesin e qëndrueshëm të Kiefer për këtë motiv, dhe na japin mundësinë të kuptojmë simbolikën misterioze të lulediellit si në artin e tij, ashtu edhe në atë të Van Gogut.
“Për Van Gogun, luledielli mishëron idenë e tij për Jugun,” thotë kuratori i ekspozitës, Julien Domercq, për BBC, duke iu referuar zhvendosjes së tij nga Parisi në Provence. Por Van Gog kishte punuar më parë si tregtar arti dhe ishte shumë i ditur për historinë e artit. Kjo njohuri kulturore reflektohet në mënyrën se si i përshkroi lulet. “Ai i paraqet ato në traditën e madhe holandeze: lulet që vyshken dhe vdesin… ato që ende shikojnë nga qielli dhe ato që dalëngadalë veniten, bëhen kafe, pra, është një meditim mbi kalimin e kohës.”
“Besoj se edhe te Kiefer ndjek një linjë të ngjashme,” shton Domercq. “Ideja e ciklit të jetës, e një luleje tepër jetësore, jugore, që shikon nga qielli.”
Simbolika e lulediellit në histori
Çdo simbolikë artistike mund të shpjegohet përmes evolucionit të ideve dhe asociacioneve. Kuptimi i lulediellit e ka prejardhjen nga e kaluara dhe ka gjeneruar diskutime të gjera, si në shkencë ashtu edhe në shkencat humane. Van Gogu nuk ishte as i pari dhe as i vetmi që u fiksua pas tyre. Ata kanë ndezur imagjinatën e pafund artistëve dhe shkrimtarëve ndër shekuj, përfshirë Sir Anthony van Dyck, Maria van Oosterwyck, William Blake, Oscar Wilde, Dorothea Tanning, Pol Nash dhe Allen Ginsberg.
Ndryshe nga shumë simbole të tjera në historinë e artit, luledielli është relativisht i ri. Është bimë autoktone e Amerikave dhe u prezantua në “Botën e Vjetër” pas eksplorimeve të Kolombit dhe kolonizimit europian në shekullin XVI. Kur u kultivua me sukses në Europë, fakti që lulediellit e rinj kthejnë fytyrën nga dielli (fenomen i njohur si heliotropizëm) u bë veçoria e tyre më tërheqëse dhe përcaktuese për simbolikën e tyre.
Në vitin 1568, botanisti Giacomo Antonio Cortuso e lidhi lulediellin me një personazh mitologjik të lashtë të quajtur Clytie. Thuhej se Clytie ishte dashuruar me Apollonin, perëndinë e diellit, dhe ishte fiksuar pas lëvizjes së tij nëpër qiell, derisa këmbët iu rrënjosën në tokë dhe u shndërrua në një lule heliotrope.
Luledielli u lidh shumë shpejt drejtpërdrejt me Clytie-n në art, duke u kthyer në një ikonë të dashurisë së përkushtuar. Këtë mund ta shohim në piktura si Flowers in an Ornamental Vase (1670–75) nga Maria van Oosterwyck, ku një karafil dhe një luledielli shikohen me adhurim mbi një skulpturë që i ngjan një Venusi që lahet, por që kujton fort figurën e Clytie-së së palëvizshme. Në Young Woman Holding a Sunflower (1670) të Bartholomeus Van der Helst, lulja e madhe simbolizon pothuajse me siguri martesën e gruas, duke treguar se si luledielli ishte shndërruar në simbol të dashurisë romantike dhe lidhjes.
Por tema e përkushtimit lidhej gjithashtu me fenë në art. Në Rest on the Flight into Egypt (1632) të Anthony van Dyck, Virgjëresha Mari ka një luledielli mbi kokë për të simbolizuar rolin e saj si ndërmjetëse mes tokësores dhe hyjnores. Lulja, kështu, nisi të nënkuptonte besnikëri fetare.
Në vitin 1654, poeti dhe dramaturgu holandez Joost van den Vondel sugjeroi se luledielli mund të ishte një simbol i vetë artit. Ashtu si një luledielli i ri ndjek drejtimin e diellit, ai shkroi: “kështu edhe arti i pikturës, nga prirja e lindur dhe i nxitur nga një zjarr i shenjtë, ndjek bukurinë e natyrës.” Ky mund të jetë çelësi i një tjetër pikture të Anthony van Dyck, Self-Portrait with a Sunflower (1633), ku artisti tregon me gisht drejt vetes dhe një luledielli, sikur të krahasojë veten me këtë bimë heliotropike që i kushton vëmendje të natyrshme dritës.
Por historianët e artit kanë argumentuar se në të vërtetë kjo pikturë aludon për besnikërinë e artistit ndaj mbretit Charles I të Anglisë, të cilit Van Dyck i shërbente si “Piktor Kryesor”. Kjo simbolikë politike e lulediellit reverberon edhe në artin bashkëkohor. Në Sunflower Seeds të Ai Weiwei, realizuar në vitin 2010, 100 milionë fara porcelani të pikturuara me dorë u frymëzuan nga kujtimet e artistit për posterat e Mao Ce Dunit, ku ky i fundit paraqitej si një diell mbi fusha luledielli të përkushtuar, për të përfaqësuar fuqinë e tij absolute mbi popullin kinez.
Si i pasqyrojnë lulediellit shqetësimet njerëzore
Kuptimi i qëndrueshëm në të gjithë simbolikën e larmishme të lulediellit është besnikëria. Është e mundur që Van Gogu të ketë qenë i vetëdijshëm për disa nga këto koncepte. Kur i shkroi motrës së tij se pikturat e tij ishin “gati një britmë dhimbjeje ndërsa simbolizonin mirënjohje te luledielli rustik”, ndoshta po mendonte për mirënjohjen e tij të thjeshtë, si vetë luledielli, ndaj artistëve të tjerë si Gogeni. Por ai gjithashtu mund të ketë pasur në mendje besimin e tij fetar të mëparshëm, dashurinë romantike, ose edhe detyrimin e tij ndaj vetë artit të pikturës.
Se si Van Gog ndikoi Anselm Kieferin, dhe nëse të dy përputhen në mendimin e tyre mbi lulediellit, është një çështje tjetër intriguese. Kiefer ka thënë më parë: “Luledielli është i lidhur me yjet, sepse ai lëviz kokën drejt diellit. Dhe natën, mbyllet. Në çastin që shpërthen, ai është i verdhë dhe fantastik: ky është momenti i fillimit të rënies. Kështu që, luledielli është simbol i gjendjes sonë të qenies.”
ImageNë grafikën e tij me dru Hortus Conclusus (2007–14), lulediellit e Kieferit evokojnë dekompozimin në mënyrë më të theksuar se ata të Van Gogut, por gjithashtu japin një ndjenjë rigjenerimi. Ata janë të nxirë dhe të tharë. Por shpesh paraqiten gjithashtu me fara që bien në tokë, premtimi i një jete të re që do të vijë.
Kiefer ka përmendur si frymëzim një tjetër figurë të shekullit të 17-të, mjekun, filozofin okult dhe kozmologun Robert Fludd. Një nga besimet e Fludd ishte korrespondenca mes bimëve të gjalla të Tokës dhe yjeve, dhe një lidhje mistike mes formave më të ulëta të jetës dhe një të vërtete hyjnore të vetme. Në imazhet e tij të lulediellit, Kiefer zakonisht i vendos ato në kornizë me qiellin, për të na kujtuar lidhjen heliotropike të lulediellit me diellin. Kur paraqiten duke dalë nga trupat njerëzorë, është sikur të simbolizojnë besimin e Fludd-it për lidhjen e shpirtrave tanë me parajsën.
Kjo përforcon idenë se simbolika e lulediellit është ende në borxh me besimet e Rilindjes së vonë. Lulediellit e Van Gogut gjithashtu reflektojnë aspekte të këtyre asociacioneve historike dhe aludojnë për dëshirën e tij për një dashuri më të thellë, qoftë për natyrën, artin, fenë, apo dëshirën për një vëllazëri krijuese me Gogenit.
Por në duart e tij dhe të Kieferit, Helianthus annuus shprehin gjithashtu shqetësime universale, dëshirën tonë për të reflektuar mbi përkohshmërinë e jetës dhe për të kërkuar parime më të larta e më të përjetshme. Luledielli simbolizon një besnikëri ndaj koncepteve që ekzistojnë përtej kuptimit tonë, duke na nxitur të mendojmë përtej realitetit të përditshëm dhe të shtrihemi drejt ngrohtësisë, dritës dhe dashurisë së qiellit. Është diçka për të reflektuar ndërsa vera përvëlon, dhe lulediellit e vërteta shfaqen sërish, për fat të keq veç për pak kohë, në ekstazën e jetës./KultPlus.com
Më 7 korrik të vitit 1993 u nda nga jeta kryetari i parë i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, Aleks Buda (1910-1993).
Aleks Buda ishte personalitet i historiografisë dhe i kulturës shqiptare në gjysmën e dytë të shek. XX, kryetar i parë i ASHSH (1972–1993), Mësues i Popullit. Lindi në Elbasan në një familje të njohur intelektuale. Shkollën fillore e kreu në Leçe (Lecce, Itali), të mesmen në Zalcburg (Salzburg, Austri), studimet e larta në Fakultetin e Filozofisë (dega filozofi-letërsi) të Universitetit të Vjenës (1929–1935).
Më pas (1939-1943) punoi si mësues në Liceun e Tiranës e në atë të Korçës. Ai mori pjesë në Lëvizjen ANÇ; më 1944 u zgjodh nënkryetar i Këshillit ANÇ të qarkut të Elbasanit.
Në vitet 1945-1946 ishte drejtor i Bibliotekës Kombëtare. Me formimin më 1955 të Institutit të Historisë e të Gjuhësisë, Aleks Buda si një ndër organizatorët e tij dhe punonjësit shkencorë më me përvojë, themeloi sektorin e Historisë së Mesjetës dhe me këtë hodhi bazat e mediavistikës shqiptare.
Buda ishte historiani i vetëm që mori pjesë në Kongresin e Drejtshkrimit Shqiptar të mbajtur në Tiranë në datat 20-25 nëntor 1972.
Konsiderohej si studiuesi kryesor shqiptar i historisë ilire. Bazuar në hipotezën e origjinës ilire të shqiptarëve, Buda është shprehur se shqiptarët u përkasin banorëve më të vjetër të Ballkanit dhe madje edhe të Evropës.
Punoi veçanërisht për përgatitjen e historianëve të rinj e sidomos të studiuesve të historisë mesjetare të Shqipërisë. Si kryetar i ASHSH, Aleks Buda dha një kontribut të çmuar në organizimin e punës kërkimore-shkencore sidomos në fushën e albanologjisë.
Ka marrë “Çmimin e Republikës” të shkallës së parë, është dekoruar me “Urdhrin e Lirisë” të klasit I dhe me “Urdhrin e Flamurit të Punës” të kl. I. Presidenti i Republikës së Austrisë e ka dekoruar më “Medaljen e Madhe të Artë” (1990)./atsh/KultPlus.com
Qendra Kinematografike e Kosovës fton të gjithë të interesuarit të dërgojnë propozime për konsiderim për çmimet e Akademisë OSCAR, për kategorinë për film ndërkombëtar/gjuhë të huaj, i cili mund ta përfaqësojë Kosovën në edicionin e 98-të të Academy Awards.
Në këtë kategori përfshihen filmat e metrazhit të gjatë artistik, dokumentarë dhe të animuar më të gjatë se 40 minuta, që janë shfaqur/do të shfaqen në kinema apo platformë VOD, për më së paku 7 ditë radhazi, jo më herët se 1 tetor 2024 dhe jo më vonë se 30 shtator 2025.
Gjatë periudhës kualifikuese dhe gjatë shfaqjes në kinema, filmi duhet të reklamohet dhe shfrytëzohet në atë mënyrë që konsiderohet normale dhe e zakonshme me praktikat e shpërndarjes së filmave të dedikuar për shfaqje të parë në kinema (theatrical release).
Filmat të cilët, në një formë apo tjetrën, realizojnë shfaqje publike jo në kinema dhe shpërndarje para shfaqjes kualifikuese, nuk do të merren në konsideratë për çmimet OSCAR. Shfaqje publike jashtë kinemave konsiderohen të jenë (por jo të kufizuara në): transmetimi dhe televizioni kabllor, PPV/VOD, shpërndarje DVD, shpërndarje gjatë fluturimeve ajrore, transmetime në internet etj.
Në këtë link gjeni detajet dhe rregulloren e plotë të Akademisë: https://www.oscars.org/sites/oscars/files/98aa_international_feature.pdf
Propozimet mund të dërgohen përmes postës elektronike në:
apo fizikisht në:
Qendra Kinematografike e Kosovës
Rruga UÇK Nr. 273
10000 Prishtinë, Kosova
Afati i fundit për aplikim është 21 korrik 2025, ora 16:00./KultPlus.com