Në prezantimin që i bëri projektbuxhetit të vitit 2025, ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja tha se për këtë projektbuxhet ministria është përpjekur të integrojë maksimalisht zhvillimin ekonomik me kulturën, duke barazpeshuar nevojat për një zhvillim të qëndrueshëm me presionin pozitiv që përbën nga ana e vet inovacioni në ekonominë moderne, si dhe urgjencën në mbrojtjen e trashëgimisë kulturore.
Gonxhja renditi si objektiva: rritjen ekonomike të qëndrueshme, përmirësimin e klimës së biznesit, ndërtimin e një modeli të ri të miradministrimit të kulturës e trashëgimisë, stimulimi i mëtejshëm i inovacionit, rritja e aksesit në arsimin e mesëm profesional, financimi i politikave për strehim social.
Për vitin 2025, tavani buxhetor i MEKI-t planifikohet të arrijë në 56 miliardë lekë ose 12,5% më shumë se në vitin 2024. Kjo rritje është e njëtrajtshme dhe përfshin pjesën më të madhe të programeve të ministrisë së re.
Fondet më të larta për investime janë alokuar për projektet e kulturës, art dhe trashëgimi (së bashku) dhe ato të arsimit të mesëm profesional, përkatësisht: 1,78 miliardë dhe 1,37 miliardë lekë secila.
Sa i përket artit e kulturës, objektivi kryesor është të zhvillojë e mbështesë aktivitete artistike në Shqipëri, forcimi i rolit të këtij sektori si një komponent kyç në ruajtjen e identitetit kombëtar dhe promovimin ndërkombëtar të Shqipërisë. Tavani buxhetor është 3 mld lekë, 4,2 % më i lartë krahasuar me vitin 2024. 50% e këtij tavani shkon për investime publike në art dhe kulturë me 1,5 mld lekë dhe 471,9 milionë lekë për thirrjet në kuadër të Programit të Ri Kombëtar të Granteve, i cili synon rritjen e mbështetjes financiare për artistët e organizatat.
Ministri Gonxhja tha se do të vazhdojë projekti i Javëve Kulturore Ndërkombëtare ku do të shtohet edhe Java Kulturore e UNESCO-s.
Ndër projektet në vazhdim, Gonxhja përmendi rikonstruksionin e Muzeut të Galerisë së Arteve të Bukura siç njihet ndryshe Galeria Kombëtare e Arteve e cila do të vazhdojë të financohet për tre vitet e ardhshme. Financimet do të vazhdojnë edhe për Qendrën Kombëtare të Fëmijëve e Teatrin e Kukullave, në qendrën e re pranë Gardës, për projektin më të madh të Kulturës që është godina e Teatrit Kombëtar, ndërsa nga projektet që rikthehen janë: Rijetëzimi për Artin e Kulturën, me një vlerë totale prej 596,2 mln lekë të përfshirë në 3 vitet e PBA-së, projekti për mbrojtjen nga zjarri në ndërtesën e Bibliotekës Kombëtare, ku do të ketë një ndërhyrje të pjesëshme pasi aty do të ketë një riorganizim hapësirash.
Një tjetër projekt me rëndësi të madhe është ai i Bibliotekës Kombëtare të re, e cila do të ketë mbi 20 mijë m² hapësirë, pranë Gardës. Ministri theksoi se biblioteka aktuale nuk do të largohet por do t’I jepet një theks muzealizimi dhe ekspozimi, për ta hapur Pallatin e Kulturës për turistët që gjenden përditë në Sheshin Skënderbej./ KultPlus.com
Kryeministri Albin Kurti ka bërë të ditur se nga sot fillon një etapë e re për industrinë e kinematografisë në vend.
Në mbledhjen e sotme të Qeverisë së Republikës së Kosovës është miratuar rregullorja për të drejtën në rabat, instrument që synon të tërheqë investime të huaja në Kosovë.
Më poshtë gjeni postimin e plotë të tij:
Kompanitë e huaja filmike do të kenë mundësinë që të xhirojnë projektet e tyre filmike në territorin e Kosovës, për të cilin investim do të rimbursohen 30% të shpenzimeve të pranueshme që i kanë harxhuar në bizneset, shërbimet, e burimet njerëzore vendore. I njëjti instrument aplikohet edhe për kompanitë që zhvillojnë video-lojëra.
Kosova do të bëhet destinacion kryesor për prodhimtari filmike në rajon, duke qenë se talenti dhe përvoja e dëshmuar veçse është e pranishme dhe e gatshme për të ngritur industrinë tonë në nivele ende më të larta. Me rabatin nuk synojmë vetëm mbështetje, por investim direkt në talentin kreativ vendor. E në të njëjtën kohë, është edhe ftesë për botën që të vijnë e të krijojmë së bashku në Kosovën tonë.
Urime gjithë komunitetit të kineastëve dhe ju priftë e mbara në bashkëpunimet që do të vijojnë./ KultPlus.com
Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit njoftoi rikthimin e Panairit të 27-të të Librit, njërës prej ngjarjeve madhore të librit në Shqipëri.
Panairi, i cili nis sot, ashtu si edhe në edicionet e mëparshme, do të zhvillohet në hapësirat e Pallatit të Kongreseve. Motoja e panairit të këtij viti është “Të lexosh do të thotë: të jetosh, të zbulosh, të rritesh”.
Nën mbështetjen e Qendrës Kombëtare të Librit dhe Leximit dhe Ministrisë së Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, kjo festë e librit do të vijojë deri më 17 nëntor, për t’u dhënë mundësi lexuesve të njihen me plot botime të reja.
Edicioni i 27-të i panairit përveç titujve të rinj për lexuesit sjell edhe takime me autorë e përkthyes, tryeza diskutimi mbi përkthimin, workshop-e, seminare, etj.
Pjesë e aktiviteteve të panairit do të jetë edhe “Sofaja e Librit”, që mirëpret shkrimtarë të ndryshëm.
Panairi do të finalizohet me ndarjen e çmimeve letrare./ KultPlus.com
Gazeta online për art dhe kulturë KultPlus është në përgatitje intensive për organizimin e mbrëmjes artistike “Ta zbardhi ftyrën”, e që këtë vit do ta sjell balerinin e njohur shqiptar Eno Peçin.
“Ta zbardhi ftyrën” këtë vit do të shënojë edicionin e shtatë, dhe ky edicion do të ketë emocione skenike me balerinin shqiptar Eno Peçin, balerin që shkëlqen nëpër shumë skena të mëdha të teatrove prestigjioze, duke u prezantuar edhe si balerin por edhe si koreograf shumë i suksesshëm.
Mbrëmja e veçantë e “Ta Zbardhi Ftyrën” që ka për qëllim prurjen e artistëve shqiptarë nga vende të ndryshme të botës, përpos bashkëbisedimit audienca do të ketë rast që për së afërmi të përjetojë edhe magjinë skenike të këtyre artistëve, e që këtë vit do të kenë rastin të dëgjojnë rrëfimin e balerinit Eno Peçit, por që të shijojnë edhe performancën e tij të jashtëzakonshme.
Ardianë Pajaziti, drejtoreshë e KultPlus dhe organizatore e kësaj mbrëmje të madhe artistike është shprehur të jetë e lumtur që për gjithë këto vite janë prezantuar emra kaq të mëdhenj nga skena të mëdha botërore, e që nëpër vite, protagonistë të këtyre mbrëmjeve kanë qenë: Sislej Xhafa, Imer Kutllovci, Flaka Goranci, Erza Muqolli, Gjon’s Tears, Gëzim Myshketa dhe Elbenita Kajtazi.
“Eno Peçi vetëm sa po e vulos edhe më tutje rëndësinë e kësaj mbrëmje artistike, e që nëpër vite ka pas figura dhe profile shumë të rëndësishme, që janë inspirim për shumë artistë të rinj, që nëpërmjet kësaj mbrëmje mund të marrin edhe shkëndijat skenike”, ka thënë Pajaziti.
Ajo është shprehë tejet e vlerësuar që bashkë me ekipin e KultPlus po sjellin artistë të këtij kalibri, gjithnjë duke pas parasysh agjendat e tyre të stërmbushura.
Eno Peçi është balerin në Operën Shtetërore të Vjenës dhe është balerini i parë shqiptar që ka performuar në koncertin e përvitshëm të Filharmonisë së Vjenës që prezantohet më 1 janar. Është i dekoruar me Dekoratat: “Kalorës i urdhrit të Skënderbeut“, dekoratë që i është dhënë nga presidenca e Shqipërisë dhe “Kurora e Nderit të Austrisë për Shkencë dhe Art”, titull që i është ndarë në vitin 2019.
“Ta Zbardhi Ftyrën” do të mbahet në dhjetor të këtij viti, përkatësisht më 7 dhjetor. Mbrëmja artistike do të mbahet në Teatrin “ODA”, ndërkaq për detajet e mëtutjeshme, KultPlus do të ju mbajë të informuar.
Edicioni i sivjetmë i “Ta Zbardhi Ftyrën” mbështetet nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit./ KultPlus.com
Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit ka bërë të ditur se janë publikuar rezultatet preliminare të konkursit për dizajnimin e logos së Muzeut të Artit Bashkëkohor.
Fotografi i njohur, Fahredin Spahija së fundi ka botuar librin e tij “Shpirti Dervish”, që fillimisht ishte hapur si ekspozitë personale e tij në KultPlus Caffe Gallery. Gjithsej 50 fotografi kanë përmbledhur punën 20 vjeçare të fotografit Spahija përgjatë ritualeve të dervishëve në Kosovë dhe Shqipëri, e që shpalosen nëpërmjet portreteve, shkruan KultPlus.
Libri “Shpirti Dervish” nisë me parathënien e poetit të mirënjohur, Fahredin Shehu dhe me botues Alphabet JH. Libri përmbanë, përveç parathënies, 50 fotografi nga cikli “Shpirti Dervish” me një shtyp tejet cilësor si dhe të dhënat biografike të autorit.
Libri do të promovohet më 18 nëntor, në Bibliotekën Publike “Marin Barleti”, në Shkodër ku njëkohësisht do vazhdoj ekspozimi i ekspozitës fotografike me të njëjtin titull./ KultPlus.com
Festivali i Këngës në RTK, tashmë është një ngjarje historike për vendin tonë dhe kjo është e ditur. Fokusi patjetër që është i vendosur tek artistët dhe këngët artistike, mirëpo në anën tjetër, një vezullimë shtesë të paparë, e kanë prezantuar dy artiste. Shqipe Kamberi dhe Rudina Xhaferi, janë skenografet e jashtëzakonshme që me punën e tyre tashmë kanë vulosur edhe edicionin e dytë në një perfeksion të rrallë. Duart e tyre kanë krijuar shumë dritë, shumë shkëlqim, dhe pikërisht kjo ka qenë pikënisja ideore e skenografisë, të cilën për gjashtë muaj rresht e kanë punuar deri në rezultatin final, shkruan KultPlus.
Magjia e skenografisë në edicionin e parë do të mbetet përherë përrallore, marr parasysh që kanë bërë një transformim nga mbetjet e hirit të zjarrit në një pamje që sallat në Kosovë nuk e kanë pasur më herët. Sivjet, skenografia ka ardhur krejtësisht ndryshe por aq edhe e bukur. Skena i përngjante një diamanti të pastër. Çdo sipërfaqe, përfshirë muret, tavani dhe dyshemeja, ka reflektuar një ndriçim që ka flakëruar skenën dukshëm. Madhështia e këtyre dy grave ka përthekuar secilin kënd, duke shpalosur një kaleidoskop unik ngjyrash.
Shqipe Kamberi dhe Rudina Xhaferi, këtë vit kanë vendosur që lirinë e tyre ta shprehin plotësisht, andaj dhe nuk kanë vendosur një temë specifike për këtë edicion. Ato kanë shijuar lirinë e të qenurit artiste, dhe si të tilla kanë krijuar një skenë që nuk ka nevojë të shpjegohet në hollësi, pasi që flet vetë. Qëllimi i tyre ka qenë i vendosur në mospërsëritjen e edicionit të kaluar, dhe për këtë nevojitet shumë kreativitet e transformim rrënjësor, mirëpo duket se kjo për skenografet ka qenë diçka që shumë lehtë e kanë “nxjerr” nga mëngët e tyre.
Ato kanë bërë riciklimin e materialeve të vjetra, duke i shtuar disa materiale të reja, që në përfundim ka dalë diçka që e ka përjetuar kryeqyteti për tre netë radhazi. Skena ka një karakter të fortë, që transmeton një ndjenjë madhështie nëpërmjet elementeve të thjeshta të cilat janë zgjedhur me shumë kujdes nga skenografet. Fokusi i tyre ishte që skena të dukej monumentale dhe të shërbente si hapësirë ku çdo artist do të mund ta gjente veten dhe të shprehej lirshëm. Kjo qasje e tyre i ka dhënë skenës një simbolikë të hapur, ku çdo element përfaqësonte më shumë një ndjesi sesa një mesazh të drejtpërdrejtë.
Puna e këtyre dy grave është duartrokitur dhe komentuar shumë. Ndjesitë kur i dëgjon ato natyrisht që janë të mëdha dhe kjo i ka lumturuar pafundësisht dy skenografet. Prapaskenat e punës së tyre janë shpalosur në një intervistë për KultPlus.
Shqipe Kamberi dhe Rudina Xhaferi tashmë janë ndër figurat që me punën e tyre kanë lënë gjurmë në historinë e Kosovës, duke marr për bazë edhe faktin që tashmë janë skenografet e dy edicioneve të Festivalit të Këngës në RTK, festival që synon të dërgojë fituesin edhe në festivalin Eurovizion. Ftesën për edicionin e dytë e kanë marr nga ish-drejtori i festivalit, Adi Krasta, dhe puna që ato e kanë realizuar, me të vërtetë nuk do të ketë asnjë krahasim.
“Me kënaqësi kam pranuar të jem pjesë e edicionit të dytë së bashku me skenografen Shqipe Kamberi, për të sjellë përsëri kontributin tonë në këtë projekt të rëndësishëm, për të avancuar më tej vizionin tonë në Festivalin e Këngës”, ka thënë Xhaferi.
Sipas saj, komentet e publikut i kanë pritur me shumë kënaqësi dhe mirënjohje. Ka qenë vërtetë emocionuese të dëgjonin mendimet rreth skenografisë dhe se si i vlerësonin detajet që ato i kanë krijuar me shumë kujdes. Reagimet e publikut kanë bërë që skenografet të ndihen të shpërblyera pas gjithë përkushtimit të dhënë mbi gjashtë muaj. Befasi për to ka qenë që edhe këtë vit, komentet ishin po aq në superlativ sa vitin e kaluar.
Krijimi i një skenografie të tillë natyrisht që do buxhet të konsiderueshëm, mirëpo këtë vit buxheti ka qenë më i vogël sesa vitin e kaluar dhe qysh në nisje ka pasur vështirësi të dukshme. Megjithatë, ato kanë vazhduar ti ripërdornin elementet bazë të skenografisë së edicionit të parë, dhe kjo ka qenë sfidë më vete për dy skenografet.
“Krijimi i çdo skenografie kërkon kreativitet, mund e përkushtim. Pas suksesit të vitit të kaluar, sivjet, presionin e kemi pasë jashtëzakonisht të madh, në mënyrë qe ta mbanim standardin e krijuar nga viti paraprak. Një gjë që na ka relaksu ka qenë që edhe sivjet realizimi i skenografisë u bë nga kompania shumë profesionale Archtime. Nga elementet e njëjta që i kemi përdorë vitin e kaluar është dashur të bëhet një krijim i ri me buxhet edhe më të ulët. Me Shqipen vendosëm që sivjet ta sfidonim veten me plexi pasqyrë dhe ta shfrytëzonim hapësirën cep me cep. Montimi i copëzave të plexi pasqyrave për ne ka qenë pjesa më e lodhshme në këtë edicion”, ka thënë Xhaferi.
Për Shqipen, pjesa më e bukur e skenografisë kanë qenë dy konstruksionet që ato i quajnë “kllapa”, që janë të veshura me copëza të pasqyrave.
“Në gjithë atë hapësirë me dimension 26 metër gjerësi dhe 9 metër lartësi, Rudina dhe unë, së bashku me 4 vullnetarë të Fakultetit të Arteve, i ngjitëm ato copëza të vogla të pasqyrës një nga një, duke u mundu me e kriju një vepër arti. Për mua kjo ka qenë pjesa më e vështirë por definitivisht më e bukura e procesit të punës.”
Për Rudinën, pjesa më e bukur e këtij procesi ka qenë transformimi i hapësirës nga një sallë e braktisur në një skenë që rrezaton energji dhe shkëlqim, për të krijuar një ambient tërësisht të ri për artistët dhe publikun.
“Momenti i magjisë së krijuar përmes skenografisë është me të vërtetë frymëzues. Nga ana tjetër, për mua gjithmonë pjesa më e vështirë mbetet fundi i festivalit, kur gjithçka që kemi krijuar me përkushtim për muaj të tërë, duhet të shkatërrohet. Ndjenja e largimit nga ajo hapësirë e rikrijuar është gjithmonë e vështirë, pasi që çdo element përmban një copëz të kujtimeve dhe përpjekjeve tona artistike.”
Rudina dhe Shqipja nuk e kishin menduar se edhe në këtë edicion, skenografia do të përflitej kaq shumë. Por, këto komente për to vazhdojnë të jenë një frymëzim që i shtynë ato përpara për të krijuar projekte të tjera. Ishin shumë të zëna në procesin e punës, saqë kishin harruar të shikonin përreth tyre. Puna e tyre e bukur ka marr një çlodhje kur publiku është ndarë i kënaqur me pjesëmarrjen e tyre.
“Në çdo detaj brenda skenës mundohemi që të sjellim një përvojë të plotë vizuale dhe emocionale, pa synimin që të bëjë zhurmë. Këtë qasje e kemi pasur gjithmonë, vetëm se ne këto dy projekte kemi pasë fatin të punojmë me buxhete më të mëdha se zakonisht. Prandaj, vlerësimet dhe komentet pozitive i kemi përqafuar me dashuri dhe ky reflektim për ne është një nxitje për të vazhduar të eksperimentojmë dhe të sjellim ide të reja në të ardhmen”, ka thënë Xhaferi.
Puna në dysh ndonjëherë di të jetë e komplikuar. Gërshetimi i ideve deri në një përfundim të baraspeshuar është i vështirë.
“Fillimisht të dyja i hedhim idetë në tavolinë dhe pavarësisht të kujt janë më të mira, ato i marrim për bazë duke i zhvilluar pastaj bashkërisht. Puna në ekip është shumë e rëndësishme të pranohet si e tillë, por jo gjithmonë është e lehtë. Unë që 24 vite pune në skenografi kam punuar me shumë profesionistë, por si me Rudinën me të cilën e kam një kimi bashkëpunimi, nuk më ka ndodh me askënd tjetër. Nuk jemi të njëjta dhe kjo me pëlqen, por që dimë të i ndërthurim idetë tona në një, dhe mu kjo është arsyeja e bashkëpunimit tonë të suksesshëm”, ka thënë Kamberi.
Në anën tjetër, për Rudinën, bashkëpunimi me Shqipen buron nga pasioni i tyre i përbashkët për secilin projekt. Ato e adhurojnë këtë profesion, çka edhe duket se e bën marrëdhënien e tyre të funksionojë në një harmoni ndërmjet ngjashmërive dhe dallimeve të tyre. Sfida e çdo projekti atyre i dhuron një energji të pashtershme, ndërsa perspektivat e tyre të ndryshme plotësojnë njëra tjetrën, duke dhënë mundësinë që ato të shohin çdo aspekt nga këndvështrime te reja. Kjo i ndihmon atyre që të sjellin ide të freskëta dhe të mbajnë një ekuilibër të qëndrueshëm në punën tonë.
Ndërsa, kur flasim për një artist/e tjetër që potencialisht do të i bashkëngjitej në krijimin e skenografisë së Kamberit dhe Xhaferit, është potencuar se ai person do të duhej të jepte gjithçka nga vetja, siç edhe e kanë bërë të dy artistet.
“Për Rudinën dhe mua puna fillon në momentin që e marrim një projekt në dore dhe mbaron kur të demolohet në fund skenografia. Kjo do të thotë që s’ka pushim, ka netë të tera pa gjumë, vikendet për ne nuk janë ditë pushimi. Jemi kërkuese të palodhshme, hulumtuese deri në skajshmëri si dhe mbi te gjitha, e shtyjmë njëra-tjetrën në momentet më të rënda të procesit”, thotë Kamberi.
Po ashtu, skenografja Xhaferi ka thënë se me Shqipen ka ndërtuar një bashkëpunim të shkëlqyer dhe e ndjen se ato kanë akoma shumë për të eksploruar së bashku në krijimin e skenografive.
“E konsideroj këtë marrëdhënie shumë të vlefshme, por në të ardhmen, kur të vijë momenti për një rifreskim, do ta mirëprisja më kënaqësi bashkëpunimin me një artist/e të re, që mund të sjellë një frymë të re në punën tonë.”
Ndërkohë, përderisa jemi duke iu afruar fundit të intervistës, me të dy artistet kemi biseduar rreth natyrës së angazhimeve të tyre në ditët e tanishme. Kuptuam se Shqipja në muajin shkurt të vitit të ardhshëm na vjen me një ekspozitë personale në Bruksel, teksa për momentin ajo ka dy projekte të hapura për negociata për të cilat akoma nuk mund të flas. Ajo vitin 2024 e konsideroi si një vit të përmbushur në aspektin profesional.
Gjithashtu, Rudina na tha se fokusi i saj kryesor do të mbetet puna në Fakultetin e Arteve, një punë të cilën ajo e bën me shumë pasion e përkushtim. I pëlqen puna me studentët dhe ajo i ndihmon ata që të zhvillojnë aftësitë e tyre krijuese. Plane të tjera konkrete për momentin nuk ka, mirëpo ajo është gjithmonë e gatshme për mundësi të reja që do i ofrohen në të ardhmen. Shpresat e saj për ide të freskëta, me një energji e pasion tjetër, janë të mëdha për vitin 2025./ KultPlus.com
Instituti Albanologjik-Prishtinë, gjegjësisht Dega e Letërsisë-IAP, organizon tryezën shkencore “Vepra e Marin Barletit”.
Kjo tryezë do të mbahet nesër duke filluar nga ora 12:00 deri në 14:00, në sallën shkencore të Institutit Albanologjik.
Për veprën e Marin Barletit do të flasin këta studiues:
Dr. Gëzim Aliu: “Barleti shkrimtar”, Dr. Evalda Paci Manovi: “Marin Barleti në një optikë studimesh ndërdisiplinore”, Dr. Anton Berishaj: “Historia e Barletit si artefakt letrar”, Dr. Fadil Grajçevci: “Barleti, Bardhi, Naimi, Noli…”. / KultPlus.com
Galeria Kombëtare e Kosovës po realizon ekspozitën vetanake dhe arkivin personal të artistes Sanja Iveković të titulluar “Shtëpia e Grave”.
Si pioniere e videos, performancës dhe artit konceptual në Jugosllavi gjatë viteve 1970, Iveković njihet për shqyrtimin feminist të marrëdhënieve gjinore përbrenda Jugosllavisë socialiste dhe tranzicionit post-socialist.
Ekspozita është e ndarë në dy pjesë: njëra është përzgjedhje e veprave të artistes e kuruar nga Hana Halilaj ku përfshihen pesëdhjetë vjet të praktikës së saj, ndërkaq tjetra pjesë shpalos një ekspozitë arkivore e bazuar në hulumtimin e arkivit të Ivekovićit, e kuruar nga Ivana Bago.
Ekspozita do të hapet nesër me fillim nga ora 19:00 në Galerinë Kombëtare të Kosovës.
Informacione rreth ekspozitës:
Pikëtakimet: Dokumente në Krijim e Sipër, 1968–1982, e ka pikënisje ekspozitën e parë të rëndësishme personale të Ivekovićit, të titulluar Dokumente 1949–76, e mbajtur në Zagreb në vitin 1976, ku artistja kishte synuar ta “dokumentonte” historinë e saj personale duke konstruktuar një histori kritike të së tashmes. Mbështetur në hulumtimin njëvjeçar të Ivana Bagos mbi praktikën e Ivekovićit, ekspozita shtrihet prej periudhës së studimeve të Ivekovićit në Akademinë e Arteve të Bukura në Zagreb gjatë revoltave studentore të vitit 1968, e deri te kriza në rritje e socializmit jugosllav në fillim të viteve 1980. Ekspozita është strukturuar si ese pamore, ku rrëfimi kuratorial vendoset në të njëjtin plan me veprat e artistes (duke i përfshirë fragmentet dhe riprodhimet e tyre), dhe materialet arkivore të cilat shpalosin vizatime, skica, shënime, fotografi, letra, postera ekspozitash, libra dhe revista. Njëmbëdhjetë kapitujt të renditur kronologjikisht e zhvendosin fokusin nga vëmendja kuratoriale dhe tregtare, e dhënë ndaj një numri relativisht të vogël të veprave feministe të Ivekovićit, të krijuara në gjysmën e dytë të viteve 1970, për të shpërfaqur qasjen e saj eksperimentale dhe të larmishme në krijimin e artit, si dhe pozicionimin e saj kritik brenda strukturave ideologjike dhe institucionale të socializmit jugosllav dhe botës së artit gjithnjë e më globalizuese të viteve 1970. Në një kohë kur një numër në rritje i organizatave krijohen për të arkivuar dhe për të ruajtur trashëgimitë e artistëve të Evropës Lindore të brezit të Ivekovićit, Pikëtakimet ofron një mundësi për aktivizimin e “dokumenteve” rreth së kaluarës socialiste, duke vënë në pyetje të ardhmen e tyre si dhe marrëdhënien tonë me trashëgimitë që ato përmbajnë.
Ekspozita e dytë Përkohësitë e Shpresës, kuruar nga Hana Halilaj, prezanton një numër veprash të Ivekovićit që shqyrtojnë politikat gjinore dhe përfaqësimin e grave në mediat masive. Duke sjellë në pah mënyrat se si rolet sociale të grave janë kuadruar për konsumizëm, veprat e prezantuara tregojnë sesi ky ndryshim ka ndodhur prej së kaluarës socialiste deri në komunikimet masive të sotme. Për më tepër, ekspozita hulumton historitë e harruara të pjesëmarrjes aktive të grave në luftën antifashiste të Luftës së Dytë Botërore në Jugosllavi dhe fshirjen e Frontit Antifashist të Grave nga kujtesa kolektive në të gjitha shtetet pas-jugosllave, përfshirë këtu edhe Kosovën. Si artiste aktiviste, Iveković mirret me pabarazitë gjinore dhe vazhdimësinë e dhunës në familje. Seria Shtëpia e Grave (1998 – vazhdon), paraqet pesë skulptura të fytyrave të grave që jetojnë në strehimoret e të mbijetuarave të dhunës në familje, të cilat Iveković i prodhoi gjatë një punëtorie në Kosovë, në Pejë, viti 2004. Të vendosura mbi piedestale, çdo fytyrë tregon histori që dëshmon për rëndësinë e këtyre qështjeve dhe luftën e vazhdueshme të grave për të drejtat e tyre. Forca e trashëgimisë së Ivekovićit qëndron në navigimin e saj të kujdesshëm të realiteteve historike dhe politike të cilat ajo i ka përjetuar, duke ua theksuar njëkohësisht edhe rëndësinë e tyre universale.
Anipse ofrojnë qasje të ndryshme ndaj veprave të Ivekovićit, të dy ekspozitat ndërlidhen me dëshirën për ta prezantuar këtë punë si një trashëgimi fuqizuese, e cila mëton të përdoret si frymëzim në trajtimin e realiteteve të ndërlikuara të periudhës pas-jugosllave dhe përtej saj. Nën titullin e përbashkët, Shtëpia e Grave, kuruar nga dy historiane arti post-jugosllave dhe të brezave të ndryshëm, këto prezantime të artit të Ivekovićit e shndërrojnë Galerinë Kombëtare të Kosovës në një “shtëpi” të takimeve ndër brezore dhe fuqizuese.
Pikëtakimet: Dokumentet në Krijim e Sipër, 1968–1982, prezantohet në bashkëpunim me Muzeun e Artit Bashkëkohor, Zagreb, ku vepra ishte ekspozuar për herë të parë në vitin 2023./ KultPlus.com
Ministria e Mbrotjes së Shqipërisë ka pritur pilotët e FSK-së, të njëjtët do të bashkëpojnë për rritjen e nivelit të kapaciteteve njerëzore me Kosovën.
Nga postimi i Ministrisë së Mbrotjes bëhet e ditur se pilotët e FSK-së kanë- nisur fluturimet stërvitore në Bazën Ajrore të Farkës me helikopterët “Cougar”, pas përfundimit të fazës teorike.
“Bashkëpunimi për rritjen e nivelit të kapaciteteve njerëzore me Kosovën është në qendër të vëmendjes së Ministrisë së Mbrojtjes.
Përveç Kolegjit të Mbrojtjes dhe Sigurisë dhe Akademisë së Forcave të Armatosura, dyert ndaj forcave të FSK-së i kanë hapur edhe njësi të tjera të FA-së, pasi në fushën e sigurisë Kosova dhe Shqipëria kanë shumë dimensione bashkëpunimi.
Ditët e fundit, pilotët e FSK-së nisën fluturimet stërvitore në Bazën Ajrore të Farkës me helikopterët “Cougar”, pas përfundimit të fazës teorike.
Ata, bashkë me teknikët e FSK-së, po asistohen nga instruktorët e Forcës sonë Ajrore për ruajtjen e reflekseve të fluturimit, aq i domosdoshëm për ekuipazhet”, thuhet nga Forcat Ajrore të- Shqipërisë./ KultPlus.com
Galeria Qahili organizon ekspozitën e radhës me artistët Fehim Husković dhe Valentina Stevanovska, dy artistë nga Maqedonia e Veriut, të cilët do të prezantojnë punimet e tyre në grafikë dhe skulpturë.
Ekspozita me titull “Thellësia dhe Vëllimi” do të hapet sonte, duke filluar nga ora 19:30.
Fehim Husković artist i grafikës, përfundoi shkollën e mesme të artit në Shkup dhe studimet në Akademinë e Arteve të Bukura. Më pas, mori titujt Master dhe PhD në Pedagogji dhe Metodologji të Arteve të Bukura në Universitetin e Sofjes, Bullgari. Aktualisht është profesor në Fakultetin e Arteve të Bukura në Shkup. Ai ka organizuar rreth 128 ekspozita personale dhe ka marrë pjesë në mbi 800 ekspozita grupore/kolektive dhe mbi 200 koloni e simpoziume ndërkombëtare. Ka fituar 35 çmime për vizatim, grafikë, pikturë dhe arritje pedagogjike, dhe veprat e tij janë pjesë e muzeve dhe koleksioneve private në mbarë botën.
Prof. Dr. Valentina Stevanovska, skultpore, diplomoi në Fakultetin e Arteve të Bukura për skulpturë në 2004 dhe përfundoi doktoraturën në Novi Pazar në 2017. Që nga viti 2010, ajo është profesore në Fakultetin e Arteve të Bukura në Shkup dhe anëtare e Shoqatës së Artistëve të Maqedonisë që nga viti 2004. Stevanovska ka organizuar mbi 19 ekspozita personale dhe ka marrë pjesë në mbi 30 ekspozita grupore/kolektive. Gjithashtu, është autore e statujës së Lekës së Madh/Aleksandrit të Madh në Shkup./ KultPlus.com
Në praninë e nxënësve dhe mësimdhënësve të shkollës jopublike “Mileniumi i Tretë” në Prishtinë, PEN Qendra e Kosovës, organizoi Orën e shkrimtarit me Agron Gashin, përcjell KultPlus.
Aktivitetin e moderoi shkrimtari dhe profesori universitar, Sali Bashota, i cili prezantoi krijimtarinë e Agron Gashit, duke vlerësuar kontributin e tij në fushën e studimeve letrare dhe të prozës.
Në fjalën e tij për procesin e shkrimit letrar, të cilën e kishte ndarë në tri pjesë: “Homeri im”, “Kulla me rrëfime” dhe “Pushka”, Agron Gashi, në mes tjerash elaboroi kronologjikisht procesin e shkrimit si akt subjektiv, duke theksuar se: “Kryemuza ime ishin leximet. Duke qenë se leximi është akt subjektiv ngadalë krijoi te unë njëfarë motivimi të pashpjegueshëm dhe tejet sfidues, që të shkruaj ndonjë tekst poetik. Kjo ishte si të bëje provë me zjarrin”. Po ashtu, Gashi duke folur për aktin e krijimit, qoftë emocion në vargje, qoftë rrëfim në prozë, ai në mes tjerash potencoi tendencën e studiuesit përballë krijuesit: “Studiuesi duhet të provojë të bëjë definime, të sistemojë, të vë rregulla. Shkrimtari duhet të provojë të thyejë definime, të prishë rregulla. Prandaj shkrimtarët në çdo kohë janë të veçantë.”
Përveç tjerash, Agron Gashi, u ndal në procesin e shkrimit të romanit të tij, duke nënvizuar çështje të cilat e kanë shoqëruar gjithë procesin e shkrimit, provën e përvojën e tij autoriale : “Romani është gjini vështirë, është kultivim, i cili kërkon durim e zanat, gjuhë e stilshmëri. Sot, romani, po ashtu është kujtesë e dëshmi. Me romanin ‘Talianka’, kam provuar të gjitha, përvojën jetësore, kallëzimet e atij ‘Homerit’ tim, kallëzimtarit të fëmijërisë sime, dhe të të gjitha rrëfimet prej gjysmë shekulli që të mblidhen në një objekt, siç është arma. Aty mësova më mirë se rrëfimet janë në ne dhe ne kemi nevojë për to. E ndjeja nevojën që të sjellë një roman me rrëfim modern e teknika postmoderne, por gjithnjë me frymë tipike shqiptare, një roman për luftën, për mbijetesën, për atdheun, për dashurinë. Kështu, kam provuar të shkrij dijen teorike në praktikë, përkatësisht në krijimin e një vepre të mirëfilltë artistike, që mund të lexohet nga të gjithë.Romanin e kam strukturuar në frymën e tregimeve, të cilat funksionojnë si tërësi, por edhe si njësi të vetme rrëfimore. E kisha më lehtë që ta ruaja linjën fabulative dhe të integroj edhe rrëfime të tjera. Aty kam provuar t’i rrëzoj mitet për historinë, për heroin, për luftën e lirinë. Krejt bëmat e mëdha dhe rrëfimet janë të lidhura për armën si simbol i mbrojtjes dhe femrën si simbol i dashurisë. Ajo që e vë lexuesin në mëdyshje është përkushtimi provokues, i dhënë përmes një oksimoroni të llojit të vet, si “fiksione të vërteta”. Po, sepse shumica që janë thënë aty, pothuaj të gjitha janë të vërteta, vetëm se thënë me gjuhën e letërsisë.”
Tutje, duke folur referencat letrare e kulturore, Gashi në mes tjerash tha: “ Por, që një pjesë e tyre janë rrëfyer fshehurazi. Atje prej nga vijë, edhe sot nuk guxojnë t’i thonë këto të vërteta. Dikush thotë se hapin plagë të reja. Ama unë ua kam veshur dy personazheve burra, e që përballë kanë dhjetëra personazhe femra.
Pra, që në fillim jepen personazhet dhe vdekja e heroit të veprës, pastaj vazhdon monologu i ‘taliankës’, përmes së cilës shpërfaqet historia e një arme të tipit “corcano”, e cila bëhet temë, personazh, narrator, objekt që i përcjell ngjarjet dhe ato i vihen pas, duke filluar nga pushtimi i Italisë e deri në ditët e këtij fillimshekulli.
Të gjitha këto shtrihen herë në formë të rrëfimit klasik, herë në formë të tregimit në fusnotë, herë përmes formave dramatike. Sidoqoftë, linja rrëfimore historike nis me udhëtimin e ‘taliankës’ e dalë nga duart e Maestro Salvadores (armë e njohur në Luftën e Dytë Botërore, e cila ishte pjesë e luftimeve të forcave italiane nga Evropa deri në shkretëtirat e Abisinisë), një armë me nam, e cila luan rolin e një rekuizite, imazhi, objekti prej nga sillet dhe ndërtohen subjektet e tjera të rëndësishme. Kjo armë njihet edhe me nofkën ‘Vdekja e lehtë’, përmes së cilës nofkë implikohen edhe vrasjet e të famshmëve, si: Xhordano Bruno, Xhon Kenedi dhe Sadam Hyseini. Për të parin dhe të tretin paraqet modelin e vdekjes së vështirë dhe për të dytin modelin e ‘Vdekjes së lehtë’.
Një armë si kjo bëhet pjesë e udhëtimeve ushtarake në Shqipëri, pastaj edhe në Kosovë. Nga këtu fillon edhe historia e kësaj arme, duke qenë herë në rolin e sjellëses së fatkeqësisë (kujto vitet 1956-1990), e herë në rolin e mbrojtjes, më vonë për t’u transmodeluar në një objekt kulti e besimi për personazhin kryesor. Ajo që e bën që ky roman të mos quhet roman tipik erotik është historia e kësaj arme, përmes së cilës përvijohet kodi nacional, periudhat historike, si: aksioni i armëve i vitit 1956, 1968, vitet 1990 dhe lufta e fundit e deri te paslufta.
“Talianka”, edhe pse është një ndër librat e ndërtuar mbi shenja të jetës reale, mjeshtërisht komunikon me tekste të ndryshme të letërsisë e të kulturës së përbotshme. Aty përftojnë tekste nga Bibla e Kurani, herë si citate origjinale, e herë si perifrazime. Prania e letërsisë së madhe vërehet edhe në vetë kapitujt, titujt e disa kapitujve të këtij libri, si: “E premtja e zezë”, “Dhjetë udhëzime dashnije”, e para biblike, e cila lidhet me realitetin historik dhe tragjik: pushtimin e Shqipërisë nga Italia dhe luftën e fundit në Kosovë; dhe, e dyta, përveç me ligjërimin autentik konoton edhe me “Dhjetë udhëzimet e Davidit”, pa përjashtuar strukturën rrëfimore të “Dekameronit” të Bokaçios, rrëfimet e lashta të Botës së Lindjes, me në qendër edhe tekste kuranore, si “Suren e njëqindtë” (ndeshja me kalin e çmendur) etj. Gjithashtu, aty bashkëjetojnë tekste të tipit të parabolave të Rumiut, me tekste nga “Kabalahh”, “Libri i të Vdekurve”, porse ajo që theksohet më shumë janë dy personazhet kryesorë: Mixha dhe Mocniku i tij, që me bëmat e tyre shpeshherë u ngjajnë aventurave në çift, si ato të Don Kishotit dhe Sanço Pançes së Miguel De Servantesi-t.”
Në fund të aktivitetit u zhvillua një bashkëbisedim me autorin, kryesisht për temat e letërsisë së tij.
Projekti “Ora e shkrimtarit” është përkrahur nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit e Republikës së Kosovës./ KultPlus.com
13 Nëntori njihet ndryshe edhe si Dita Botërore e Mirësjelljes. Kjo është dita e cila në gjithë botën është e dedikuar për njohjen e asaj që vërtet do të thotë të jesh i sjellshëm. Kjo do të thotë t’i kushtoni vëmendje dhe kujdes të tjerëve.
Japonezët e promovuan këtë iniciativë: Dita Botërore e Mirësjelljes lindi në Japoni falë Japan Small Kindness Movement, e themeluar në vitin 1988 në Tokio.
A e dini me të vërtetë se çfarë është mirësjellja? Para së gjithash, është kortezi, edukim i mirë, sjellje të mira. Thuaj faleminderit, ju lutem, më fal. Por kjo nuk mjafton. Mirësjellja është gjithashtu një person i mirë: altruist, bujar dhe i dobishëm me të tjerët, pa interes. Ju duhet ta dini se mirësjellja është e mirë jo vetëm për ata që e marrin atë, domethënë për të gjithë ata që janë përreth jush, por mbi të gjitha për ata që e bëjnë këtë. Për më tepër, është gjithashtu e mirë për zemrën tuaj, duke ju bërë të ndiheni të qetë dhe të relaksuar!
Pra, ka kaq shumë arsye për të mësuar se si ta bëni atë me lehtësi dhe me një vëmendje ndaj tjetrit. Dhe jo vetëm në ditën që feston mirësjelljen, por çdo ditë të jetës suaj. / KultPlus.com
Projekti “Musical Conversations” organizon koncertin “Hortulus Chelicus” me solistët Antoinette Lohman (violinë baroke) dhe Jorn Boysen (Harpsichord), shkruan KultPlus.
Ky koncert është vazhdimësi e masterclass-ëve të mbajtur me artistë të ndryshëm nga OJQ ESTA. “ESTA”- dega në Kosova është themeluar në vitin 2010 nga violinistet Sihana Badivuku, Mrika Hoxha dhe Erlinda Gashi.
“ESTA ka për qëllim zhvillimin e jetës kulturore e muzikore të Kosovës përmes ngritjes së nivelit të mesimdhënies dhe luajtjes në instrument. Poashtu synon avansimin e metodologjisë e qasjes së mësimdhënies së intrumenteve harkore në bashkëpunim me mësuesit e niveleve të ndryshme të arsimit profesional muzikor. Angazhimi për organizimin dhe avansimin e kulturës dhe krijimtarisë muzikore, zhvillimi i gjithanshëm i nivelit muzikor në shkollat profesionale të muzikës në Kosovë, gjë që ndikon direkt në zhvillimin e institucioneve me të larta kulturore në vend”.
Koncerti mbahet më 13 nëntor, në Atelienë e Pallatit të Rinisë, në ora 20:00./ KultPlus.com
Gjakova do të bëhet epiqendra e kulturës shqiptare me edicionin e parë të festivalit “Ditët e Nëntorit”, një festë unike që mban gjallë trashëgiminë tonë përmes muzikës, paneleve dhe traditave tona tradicionale.
Nga data 19 deri më 30 nëntor 2024, Teatri “Hadi Shehu” do të mirëpresë artistë të njohur nga Kosova, Shqipëria dhe më tej, me një program që nuk duhet humbur:
-Opera e Kosovës “Goca e Kaçanikut” – 19.11.2024, ora 19:00 -Ansambli i Këngëve dhe Valleve Popullore të Shqipërisë – 23.11.2024, ora 19:00 -Saz’Iso – 28.11.2024, ora 20:30 -Gala Koncert me Solistë dhe Ansamble Vokale e Instrumentale – 29.11.2024, ora 20:30
Veç përformancave të jashtëzakonshme, festivali ofron edhe ushqime dhe pije tradicionale që përcjellin shpirtin shqiptar.
Të gjitha të ardhurat e biletave do të përdoren për të promovuar turizmin kulturor të Gjakovës. Festivali organizohet nga Fondacioni për Gjakovën, i përkushtuar ndaj zhvillimit të kësaj komune të bukur si një destinacion turistik kulturor./ KultPlus.com
“Të vërtetat që mbartim” libri i shkruar nga zëvendëspresidentja e SHBA-së, Kamala Harris vjen në shqip. Libri u promovua sot në Tiranë, me parathënie nga Linda Rama, bashkëshortja e Kryeministrit Edi Rama.
Gjatë promovimit në Qendrën Kombëtare të Leximit dhe Librit, Linda Rama tregoi përjetimet e saj ndërsa lexonte librin e shkruar nga Harris, kandidatja demokrate që humbi në zgjedhjet presidenciale të 5 nëntorit në SHBA.
“Karriera e Kamalës ishte kaq graduale, kaq logjike dhe domethënëse sa herë-herë kisha nota mosbesimi dhe thoja është një manual se si duhet të jetë një prokuror apo një guidë si duhet të jetë një politikane. Asnjëherë nuk më erdhi si një grua që në fakt rrënjët e saj biologjike, shoqërore dhe sociale i kishte te grupet vulnerabël të shoqërisë. Ajo nuk kishte asnjë lloj vunerabiliteti në libër”, u shpreh Linda Rama.
“Mua Kamala më vinte me fuqinë e saj nga libri i shkruar në vitin 2018. Kamala nuk do të hyjë në Zyrën Ovale. Gjërat erdhën ashtu siç e donte populli amerikan. Dhe kjo është bukuria e demokracisë që popujt të vendosin dhe tranzicioni ynë i 30 viteve na ka mësuar se populli nuk gabon”, vijoi Linda Rama.
“Po kjo Shqipëria e vogël sa shumë eksperiencë ka patur në këto 30 vite sa në të gjitha debatet që bëhen ne e ndjejmë veten si të jemi pjesë e një konteksti të jashtëzakonshëm siç është konteksti i SHBA. Kishte mjaft momente tek të vërtetat që mbartin që mua më tërhiqnin posaçërisht për t’i bërë pjesë në parathënie, se ky ishte një moment reflektimi brenda meje: ku do të ndalem? Fjala vjen, roli i gjurmëve të fëmijërisë tek prokurori dhe tek politikani. Ky ishte një moment për mua shumë interesant”, theksoi Linda Rama.
Linda Rama u shpreh se “vendosa të ndaloj në dy momente, liritë dhe të drejtat. Këtë vendim e mora se ky është thelbi im se unë doja që të isha vetja në parathënien e Kamalës e frymëzuar nga Kamala dhe e mbështetur nga Kamala. Dhe momenti i dytë, profili i prokurorit që për mua mbetet një kërshëri e veçantë. Në parathënie unë do t’i referohen një momenti tjetër, për të bërë një shtjellim të asaj që i përket viteve që do të vijnë. Në parathënie kam nënvizuar se kërcënimet për liritë e fituara nga brezat janë reale dhe më shumë të ngjarë do të bëhen dhe më të pranishme për ata që do t’i trashëgojnë fitoret e shoqërive demokratike”.
Sipas saj, ky libër i shkruar me sytë e mendjes te liria dhe të drejtat të jep mundësinë të reflektosh, si prind dhe qytetar.
“Kamala Harris nuk do të hyjë në zyrën ovale dhe kjo i jep librit të ketë një stacion tjetër imagjinar. Pse një model fitues deri në momentin kur Harris ishte senatore nuk u kthye në një model fitues si presidente. Unë jam shumë kureshtare për të ditur të vërtetat e Kamala Harris si zv/presidente dhe kandidate për presidente, që nuk janë në këtë libër. Fuqia që Kamala sjell jetën e saj në karrierë deri në 2018, do të ketë fuqi të transmetojë të vërtetat ndërsa shërbente si zv/presidente dhe konkurronte kandidate për presidente. Uroj shumë që këto të vërteta të na ofrohen dhe të na mbledhin sërish. Do të doja ta mbyllja fjalën time me një pyetje; çfarë i mungoi Kamala Harris për të mos qenë presidente dhe çfarë nga profili i i Harris ka kandidati fitues, për të ushtruar detyrën si president i SHBA”, tha Linda Rama.
Fjala e plotë e Linda Ramës mbajtur në forumin “Pushteti, e drejta dhe liria” me rastin e botimit në shqip të autobiografisë së Kamala Harris “Të vërteta që mbartim”, nëntor 2024
Libri “Të vërteta që mbartim” është shkruar në vitin 2018, ndërsa Kamala Harris ushtronte mandatin e saj si Senatore. Unë librin e lexova në shtator, në kohën kur fushata per zgjedhjen e Presidentit të Shteteve të Bashkuara ishte në kulmin e saj me Harris si një prej dy kandidatëve që synonin të hynin në Zyrën Ovale që është dhe Zyra më e rëndësishme e botës.
Përgjatë leximit, çka më bënte përshtypje ishte që karriera e Kamala Harris në rrugëtimin nga një stacion tek tjetri ishte kaq graduale, kaq logjike dhe kaq domethënëse saqë herë herë kisha nota mosbesimi dhe mendoja mos është një manual se si duhet të jetë një prokuror apo është një guidë se si duhet të jetë një politikan. Në asnjë moment, Kamala Harris, përgjatë leximit të librit, nuk më erdhi thjeshtë si një grua, nuk e perceptova si të tillë dhe asnjëherë si një grua që rrënjët e saj biologjike dhe sociale i kishte tek grupet vulnerabël të shoqërisë. Ajo nuk kishte asnjë lloj vulnerabiliteti. Dhe ndërsa dëgjoja komentet që bëheshin në favor të njërit kandidat apo në favor të kandidatit tjetër, mua Kamala më vinte me fuqinë e saj nga libri i shkruar në vitin 2018.
Kamala nuk do të hyjë në Zyrën Ovale. Dhe botuesja e librit sapo tha “pavarësisht se si erdhën gjerat”. Gjerat erdhën ashtu siç donte populli amerikan dhe kjo është bukuria e demokracisë, që popujt të vendosin dhe tranzicioni ynë i 30 viteve na ka mësuar që populli nuk gabon. Dhe në shumë dimensione të gjithë diskutimit që zhvillohet sot për kandidatin fitues apo për kandidatin humbës, një përjetim tjetër që kam patur ka qenë, po kjo Shqipëri e vogël sa shumë eksperiencë politike ka patur sa duket sikur jemi pjesë e një konteksti të jashtëzakonshëm siç është konteksti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës.
Por vendosa të ndaloj në 2 momente në parathënien time: momenti i parë, liritë dhe të drejtat, dhe këtë vendim e mora sepse ky është thelbi im dhe doja të isha vetja në parathënie e frymëzuar nga Kamala dhe e mbështetur nga Kamala dhe momenti i dytë profili i prokurorit që për mua mbetet një kërshëri e veçantë.
Në parathënie Alda u ndal në pikën zero të tranzicionit tonë. Unë do t’i referohem një momenti tjetër, për të bërë një shtjellim të asaj që është shkruar në parathënie dhe që i përket viteve që po vijnë. Në parathënie kam nënvizuar që kërcënimet për liritë e fituara nga brezat janë reale dhe me shumë të ngjarë do të vazhdojnë të bëhen edhe më të pranishme për ata që do t’i trashëgojnë fitoret e shoqërive demokratike.
Përse mendoj unë që kërcënimet për liritë dhe të drejtat janë reale, dhe përse mendoj që mund të jenë edhe më të pranishme në vitet që kemi përpara?
Do të doja të bëja një parantezë për kontekstin historik të një shekulli më parë kur luftërat, shpikjet teknologjike (automobili, aeroplani, radio dhe përdorimi i saj si instrument ndërlidhës dhe komunikimi), lindja dhe rënia e regjimeve autoritare, rënia e perandorive kolonizatore, shpikja dhe përdorimi i bombës nukleare në Hiroshima dhe Nagasaki dhe traumat ekonomike dhe njerëzore të lidhura me to, krijuan arsyet dhe mjedisin për avancime të jashtëzakonshme në fushën e të drejtave në vendet demokratike, krijuan institucionet e mbikëqyerjes dhe të vlerësimit të drejtave dhe lirive, mobilizuan mbështetje financiare që nuk ishin parë kurrë më parë dhe që synonin fuqizimin e komuniteteve dhe individëve në lëmin e të drejtave dhe të lirive.
Një listë e gjatë të drejtash u institucionalizuan përgjatë disa dekadave filluar me ato për barazinë para ligjit, lirinë e fjalës, lirinë e votës, lirinë e pronës, lirinë e besimit. Kjo ishte dhe gjenerata e parë e të drejtave, për të kaluar më pas në gjeneratën e dytë të të drejtave që si e drejta për punë, e drejta për ushqim, e drejta për strehim, e drejtën për kujdes shëndetësor dhe për sigurime shoqërore. E më tej u vijua me gjeneratën e tretë të të drejtave, ato që shkojnë përtej individit dhe përqendrohen tek shoqëria si e drejta për mjedis të shëndetshëm, për zhvillim ekonomik dhe social, e drejta ndaj burimeve natyrore apo trashëgimisë kulturore, zhvillimit të qëndrueshëm etj.
Ndërsa ne avanconim në lëmin e të drejtave, sfidat ishin të jashtëzakonshme ndërkohë që të drejtat po ktheheshin në normalitet në jetën tonë. Dhe unë do të ndalesha në secilën sfidë që ka shoqëruar këtë betejë dhe nëse do të kisha mundësi do të ndalesha veçanërisht tek ajo që kam jashtëzakonisht për zemër, që është polarizimi social dhe efektet e tij. Por nuk do ta bej këtë, pasi mendoj që fokusi tek e ardhmja është shumë i rëndësishëm kur ne flasim për librin e Kamala Harris. Do të ndalem tek një zhvillim domethënës i dy dekadave të fundit për vetë faktin se ky zhvillim i ka rrënjët dhe gjigandët e tij në ShBA, ndërsa ndikimin në mbarë botën.
Në këto dy dekada, ndërsa çliroheshim pak nga pak nga padrejtësitë e së kaluarës, zinxhirë të rinj u shfaqën në jetën tonë në formën e oreksit materialist, të egoizmit dhe të lakmisë. Këto zinxhirë nuk kursyen as planetin tonë. Dhe ky shekull filloi pikërisht me vetdijen që mënyra e jetesës së botës perëndimore dhe rendja e ethshme e bizneseve për të fituar me çdo çmim po i tejkalonte kapacitetet e planetit tonë. Raporti i zhvillimit njerëzor në vitin 2007-2008 e bëri të qartë sfidën e ndryshimeve klimaterike për njerëzimin.
Ndërkohë jemi duke jetuar një tranzicion tjetër. Tranzicionin teknologjik, i cili ka përmasa të paimagjinueshme deri më sot për nga përhapja dhe ndikimi.
Interneti është një rrjet botëror gjithnjë dhe më i aksesueshëm nga publiku, askush në shoqëritë tona demokratike nuk imagjinohet më pa një telefon inteligjent në dorë, platformat e medias sociale po ndryshojnë pa kthim jetën tonë dhe inteligjenca artificiale dhe të mësuarit nga makina po konkurron dukshëm makinerinë tradicionale të arsimimit.
Interneti, në këto dy dekada, nuk kushtëzoi vetëm komunikimin mes njerëzve, por po ndërton një marrëdhënie plotësisht të re të qytetarëve me institucionet, të klientëve me bizneset, të bizneseve me njëri tjetrin dhe biznesit me institucionet. Interneti dhe inovacioni po modifikon me një shpejtësi marramendëse mënyrën tonë të jetesës.
Pajisjet në shtëpitë tona po lidhen dhe funksionojnë gjithnjë dhe më shumë me internet, komunikimi me tregun po bëhet në distancë, inovacioni po i transformon industritë tradicionale në industri inteligjente. Inteligjenca artificiale dhe robotika i kanë dhënë fuqi makinës që jo vetëm të na vrojtojë dhe të na asistojë, por edhe të krijojë përmbajtje, muzikë, poezi e tekste mbi bazën e të dhënave që përdor.
Përsa kohë jemi të lidhur me njëri tjetrin, me institucionet, me mallrat, me sendet, me mediat sociale sa ç’jemi përfitues si konsumatorë e përdorues, ne jemi po aq jemi dhe të cenuar, në të drejtën tonë, atë të privatësisë së individit.
Pak nga pak dhe pa e kuptuar jemi bërë të gjithë banorë të një planeti paralel me planetin tonë, planetit virtual monopolin e të cilit e kanë ata që e krijuan dhe e zotërojnë dhe së bashku me të dhe monopolin e dijes. Ata dinë gjithçka për ne, ndërsa ne asgjë për ta duke na vënë në kushtet e një pabarazie të plotë dhe duke na cenuar hapur të drejtën tonë të barazisë. Makineria gjigande e informacionit të tyre nuk është ndërtuar për të garantuar integritetin e dhe as vërtetësinë e këtij informacioni.
Se çfarë gatuhet në të, me çfarë gatuhet, përse gatuhet e dinë vetëm ata, ndërsa ne jemi aq të zënë me të përditshmen marramendëse për t’ja dalë në planetin real saqë e tretim ushqimin e gatuar në planetin virtual pa patur as kohë e as fuqi ta përtypim. Për t’ja parë qarin apo qederin vite më pas.
Thënë këto, është plotësisht e vërtetë që fëmijët tanë sot kanë liri dhe të drejta më shumë se kurrë më parë, dhuratë kjo e përpjekjeve të gjeneratave të 100 viteve të fundit veçanërisht. Por këto liri dhe të drejta rrezikojnë të mos jenë më të tilla nëse nuk i rezistojnë sfidave të këtij fillim shekulli.
Në vigjilje të këtij shekulli, shoqëritë demokratike nuk arritën të ndërtojnë një vizion mbi një të ardhmen digjitale dhe demokratike. Raporti i Forumit Ekonomik Botëror mbi Rrisqet Globale 2006, ndërsa përcaktonte terrorizmin, pandeminë e gripit si risqe imediate dhe ndryshimet klimaterike si një rrezik që do të ndjehej në periudhë afatgjatë, me një notë të lartë pasigurie theksonte që ekzistonin edhe disa rreziqe potenciale me efekte ende të panjohura si ato të lidhura me teknologjitë e reja, të cilat mund të jenë shumë çorientuese.
Nëse do të vizitohen raportet e Forumit Ekonomik Botëror nga viti 2006 kur ka filluar matja e rreziqeve dhe deri në vitin 2024 në asnjë prej raporteve teknologjia dhe rreziqet prej saj nuk kanë qenë në listën e rreziqeve globale. Ishte vetëm në raportin e fundit mbi rreziqet globale, atë të botuar në Janari 2024. Dhe cili është rreziku më i madh global i evidentuar në këtë raport? Dizinformimi, ndër 36 rreziqe kërcënuese, dhe ndër pesë rreziqet më të mëdha në 10 vitet e ardhshme. Ndërsa listës së rreziqeve në 10 vitet e ardhshme i shtohen dhe efektet negative të Inteligjencës Artificiale duke lenë pas për nga shkalla e rrezikut polarizimin social.
Menaxhimi i këtyre rreziqeve në vitet që vijnë në dobi të publikut është thelbësor për të ardhmen e fëmijëve tanë. Big tech në këtë betejë nuk është aleati ynë. Përkundrazi, qeveritë janë garantuesit tanë më të mëdhenj që do t’i duhet të marrin në konsideratë thirrjet e akademikëve, analizat e tyre, shifrat statistikore, përpjekjet e shoqërisë civile, për të materializuar më tej në ligje dhe në rregullore mënyrën se si do të përdoret informacioni dhe aktiviteti i planetit virtual që ne e kemi present çdo ditë në jetën tonë.
Ndaj, ky libër i shkruar me sytë e mendjes tek liria dhe tek të drejtat, të jep mundësinë të reflektosh. Të reflektosh në radhë të parë si prind në një kohë kur prindërimi është më kompleks se kurrë dhe si qytetar në një kohë kur planeti dhe njerëzimi janë në një sprovë komplekse.
Kamala Harris, në Janarin e ardhshëm nuk do të hyjë në zyrën Ovale. Por mendoj që kjo pikërisht i jep librit mundësinë të ketë një stacion tjetër imagjinar. Pse modeli fitues deri në momentin kur Kamala Harris ishte senatore e Shteteve të Bashkuara të Amerikës nuk u kthye në një model fitues si Presidente e Shteteve të Bashkuara të Amerikës? Jam shumë e kuriozuar për të vërtetat e Kamala Harris si Zevendes Presidente e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, të cilat nuk janë në këtë libër dhe ato si kandidate për Presidente të Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Fuqia me të cilën Kamala Harris rrëfen jetën e saj në karrierë deri në vitin 2018, do ketë fuqinë e rrëfimit të të vërtetave teksa shërben si Zëvendës Presidente dhe si kandidate konkurrente për Presidente. Uroj që këto të vërteta të na ofrohen dhe ne të mblidhemi përsëri dhe të diskutojmë. Megjithatë, do të doja ta mbyllja fjalën time me pyetjet që i kam këto ditë vazhdimisht në mendje: çfarë i mungoi profilit të Kamala Harris për të mos qenë Presidente e Shteteve të Bashkuara të Amerikës? Dhe çpjesë nga profili i Kamala Harris ka Presidenti aktual i zgjedhur që do të hyjë në Zyrën Ovale në Janar të vitit të ardhshëm dhe që mund ta zbatojë si President përgjatë ushtrimit të detyrës së tij?
Ju falënderoj për vëmendjen dhe uroj ta lexoni dhe shijoni këtë libër ashtu siç e kam lexuar dhe shijuar unë./atsh/ KultPlus.com
Në Prishtinë është hapur ekspozita e artistit Leart Hyseni, e titulluar “Psherëtimë Hyjnore”, të cilën ekspozitë artisti Hyseni ua dedikoi fëmijëve të prekur nga sëmundjet malinje. Krejt kjo ide e tij erdhi pasi këso probleme përjetoi në familjen e tij.
Ekspozita autoriale e artistit Leart Hyseni, dedikuar fëmijëve në repartin e Onkologjisë, ndërlidhet me sfidën familjare të cilën e kishte sprovuar fëmija i tij i trajtuar jashtë vendi. Autori i ekspozitës, duke falënderuar gjithë personalitetet pjesëmarrëse në këtë ngjarje, thotë se shpresa e përcjellë njeriun ndërsa si shoqëri duhet mbështetur njëri-tjetrin.
“Pa dallim individ apo shoqëri, të përkushtohemi në mirëqenien shëndetësore dhe mbështetjen për njëri-tjetrin. Ndërsa mjetet e fituara nga ekspozita do t’i dedikohen repartit të Onkologjisë së fëmijëve, u tha në hapje të ekspozitës”, tha Leart Hyseni, autor i ekspozitës.
Ministria e Kulturës ka njoftuar se koncerti i radhës i Filharmonisë së Kosovës do të mbahet në Gjakovë, shkruan KultPlus.
Në kuadër të programit ‘Filharmonia në Lëvizje’, Kori dhe Orkestra, nën drejtimin e Hajrullah Sylës, me një kast ndërkombëtar solistësh, do të interpretojnë uverturën ‘William Tell’ dhe ‘Stabat Mater’ nga Rossini.
Në këtë koncert do të marrin pjesë solistët Besa Llugiqi (soprano) – Kosovë, Albane Carrere (mezosoprano) – Francë, Ismet Vejseli (tenor) – Maqedonia e Veriut, dhe Andrei Yvan (bas) – Rumani.
Koncerti mbahet më 15 nëntor 2024, prej orës 19:30, në Pallatin e Kulturës ‘Asim Vokshi’, në Gjakovë./ KultPlus.com
Zëvendëskryetari i Akademisë së Shkencave, Vasil Tole prezantoi sot para anëtarëve të Komisionit për Edukimin dhe Mjetet e Informimit Publik projektbuxhetin e këtij institucioni për vitin 2025, ku edhe kërkoi mbështetje financiare për tre projekte shumë të rëndësishme që janë në proces në fushën e albanologjisë, “Historia e shqiptarëve”, “Fjalori i gjuhës shqipe” dhe “Historia e Shqiptarëve”.
Tole kërkoi mbështetje për një grup zërash të buxhetit të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë dhe instituteve, të cilat, sipas tij, kërkojnë vëmendjen dhe kujdesin e komisionit. “Pikërisht atë kujdes dhe vëmendje që na keni dhënë sa herë kemi ardhur këtu dhe kemi diskutuar punën dhe veprimtarinë e institucionit”, tha Tole.
“E theksoj këtë gjë pasi mosplotësimi i këtyre kërkesave shtesë për vitin 2025 do të sjellë kufizim të projekteve shkencore, ngadalësi dhe vonesë në publikimin e kërkimeve dhe studimeve të reja, mundësi të kufizuara për të organizuar aktivitete të rëndësishme dhe sigurisht kufizime në mirëmbajtjen e zgjerimin e infrastrukturës së akademisë, e cila është e vjetër, e dëmtuar dhe e papërshtatshme për vijimin normal të punës”, nënvizoi Tole.
Zv.kryetari i ASHSH u shpreh se “sa i përket draftbuxhetit për vitin 2025 kemi mangësi në këto zëra: tre projekte albanologjike nga kërkesa jonë prej 82 milionë e 220 mijë lekë na janë aprovuar 60 milionë lekë dhe insistojmë në plotësimin e plotë të shumës së kërkuar të cilës i janë mangët 22 milionë e 220 mijë lekë”, tha Tole.
“Falë mbështetjes së deritanishme financiare nga buxheti i shtetit dy projektet e para “Historia e shqiptarëve” dhe “Fjalori i gjuhës shqipe” po shkojnë drejt finalizimit me sukses. Ka përfunduar shkrimi i dy volumeve të para të “Historisë së Shqiptarëve” që janë në proces redaktimi dhe ricensimi dhe në 22 nëntor, e shpallur “Dita e alfabetit të gjuhës shqipe”, ASHSH në bashkëpunim me Ministrinë e Arsimit dhe Sportit do të paraqesë përmbylljen e fazës më të rëndësishme të fjalorit të madh të gjuhës shqipe që është ajo e prezantimit të fjalësit të tij. Një demonstrim virtual i punës do të paraqesë sa volum i madh pune është bërë nga shkencëtarët e gjuhës për pasur një fjalor të madh të gjuhës sonë me 120 mijë fjalë”, nënvizoi Tole.
Zv.kryetari i Akademisë së Shkencave tha se “ndërsa puna për këto mbështetje po shkon drejt finalizimit jemi në rritje të kërkesave tona buxhetore për hartimin e “Enciklopedisë shqiptare”. Deri tani falë bashkëpunimit me Akademinë e Shkencave dhe Artit të Kosovës redaksia qendrore, dy redaksitë vendore dhe 55 redaksi të fushave të ngritura në Shqipëri e Kosovë të mbështetur në një metodologji bashkëkohore dhe mbështetur në dhjetëra akte ndihmëse pas një pune jo te lehtë kemi ardhur në një fazë ku fjalësi me mijëra fjalë i “Enciklopedisë shqiptare” është gati dhe kërkohet financimi që për këtë vit në mënyrë që ASHSH përmes Qendrës së Botimeve Enciklopedike e ngritur posaçërisht pranë saj të nënshkruajë kontratë me autorët që do të hartojë zërat e saj. Bëhet fjalë për 600 shkencëtarë nga të gjitha fushat e shkencës që do të përfshihen në hartimin e zërave”.
Kryetarja e Komisionit për Edukimin dhe Mjetet e Informimit Publik, Ina Zhupa theksoi në fjalën e saj se “ne nuk kemi qartësinë si komision që ju i shpenzoni këto para në mënyrë të drejtë dhe jo abuzuese. Ne sot kemi një kontroll auditi nga Kontrolli i Lartë i Shtetit që thotë të kundërtën. Doja të dija a i ka marrë në analizë ASHSH këto të dhëna nga KLSH dhe a ngarkohet ndokush me ndjekje penale?”.
Tole iu përgjigj se “kontrolli i parë nga KLSH lidhej me kontrollin financiar që është detyrim për të gjitha institucionet që të auditohen nga KLSH sa i përket përdorimit të parave publike dhe kontrolli i dytë pa përfunduar i pari ishte kontroll i performancës së projekteve kërkimore shkencore. Nga komunikimi që kemi me KLSH e kemi mirëkuptuar dhe konsideruar si një ndihmesë në punën tonë auditimin e financave publike dhe sesi ASH përdor financat publike. Ajo që them me përgjegjësi është që nuk ka dëm ekonomik ose persona të caktuar me përgjegjësi penale nga raporti i KLSH sa i përket kontrollit të auditit financiar. Aty ka gjetje konstatime, ka përmendje personash, të cilët duhet të përmirësojnë punën e tyre, por nuk ka deri në nivelin që ju e përmendët”./atsh/ KultPlus.com
Kryetari i Kuvendit, Glauk Konjufca, ka takuar Drejtorin Ekzekutiv të institutit të Krimeve të Kryera Gjatë Luftës në Kosovë, Atdhe Hetemi, nga i cili edhe e ka pranuar raportin njëvjeçar të punës së Institutit.
Gjatë këtij takimi, kryekuvendari Konjufca theksoi rëndësinë që ka puna e këtij instituti për të dokumentuar të vërtetën e krimeve të luftës së shtetit të Serbisë ndaj shqiptarëve në Kosovë, duke qenë se “kjo i shërben faktimit të historisë, përgjigjes ndaj mohimit dhe fshehjes që Serbia i bën krimeve të saj, si dhe hapjes së rrugës për vendosjen e drejtësisë”.
Hetemi nga ana e tij e ka njoftuar Konjufcën me punën e deritanishme të institutit, me sfidat dhe të arriturat që priten në vazhdim.
Siç njofton Zyra për Komunikim e Kuvendit, Konjufca e përgëzoi drejtorin Hetemi për punën e madhe të bërë deri tani nga ky institut në grumbullimin e materialeve dhe tha se “kjo shënon një hap domethënës e të domosdoshëm të faktimit të sistemuar”.
Hetemit, Konjufca i ofroi të gjithë mbështetjen e nevojshme “në mënyrë që të ketë rezultate sa më të mëdha në plotësimin e këtij synimi aq të rëndësishëm për Republikën e Kosovës dhe popullin tonë”.
Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku ka njoftuar se punimet e restaurimit të tërësishëm të Teatrit Kombëtar po vazhdojnë me dinamikë të lartë.
Ministri Çeku ka thënë se përmes një investimi mbi shtatë milionë eurosh ndërtesa e TKK po transformohet në një hapësirë me kushte të dinjitetshme për artistin, stafin dhe publikun artdashës.
“Puna profesionale që është bërë në hartimin e projektit po vazhdon edhe në zbatimin e punimeve restauruese nga operatorë të licencuar për konservim. Profesorë nga gjashtë fakultete të Universitetit të Prishtinës janë angazhuar me përkushtim nga fillimi i këtij procesi delikat.
Po investojmë mbi shtatë milionë euro për modernizimin e hapësirës së Teatrit Kombëtar, duke u siguruar që vlerat e asetit do të mbrohen me përpikëri”, thuhet në njoftimin e Ministrit Çeku./ KultPlus.com
Shtëpia botuese Bard Books ka botuar librin më të ri të shkrimtarit Arben Idrizi, me titullin “Përvojë dhe Thagmë”.
Librin “Përvojë dhe thagmë” shkrimtari dhe kritiku Ag Apolloni e ka vlerësuar si një libër të veçantë, duke thënë se: “Përvojë dhe thagmë është diçka mes eksperiencës dhe epifanisë. Këtu, nëpërmjet formave të ndryshme poetike, kemi përjetime dhe reflektime të thella. Duke e përdorur fokusin e fjalëve, Arben Idrizi, si subjekt vrojtues dhe përjetues, i afron gjërat me një zoom poetik, apo, siç thuhet, i bën gjërat me thagmë, për ta çuditur lexuesin edhe kur flet për gjërat e rëndomta. E, dihet se ç’rëndomtësimi është proces poetik për ta kthyer përvojën në art. Përvojë dhe thagmë na tregon sa i bukur është arti dhe sa e brishtë është jeta”.
Arben Idrizi, i njohur si poet, prozator dhe përkthyes, deri tani ka botuar përmbledhjet poetike: Heqakeq (Prishtinë, 2003), Libri i të qenit (Prishtinë, 2009), Zveri vole utadžbinu (Beograd, 2013), Fletore poezish ‘10-’15 (Prishtinë, 2016), Poezi, 2016 (Tiranë, 2017), Poezi, ’17-’18 (Prishtinë, 2019), Libri i dhunës (Tiranë, 2019), Poezi, ‘19-’20 (Prishtinë, 2021). Gjithashtu, ka përkthyer librat: “Hiçi që është nën” të Valerio Magrellit, “Dy drama” të Tino Caspanellos, “Martesa e Kadmit dhe Harmonisë” të Roberto Calassos dhe “Mendime” të Giacomo Leopardit.
Librin e gjeni në libraritë “Artini” dhe “Dukagjini”, në Prishtinë./ KultPlus.com
25 artistë nga vende të ndryshme të botës mbrëmë kanë hapur ekspozitën e edicionit të 12-të “Net/Rrjet” në qendrën “Barabar”, shkruan KultPlus. Koncepti i këtij viti i përketë artit bashkëkohor dhe ka të bëj me “FastArt”, që vjen si rrjedhojë e një arti të shpejtë nga dinamizmi i jetës i cili mundëson forma të ndryshme të prezantimit të artit. Video, instalacion, fotografi e pikturë janë paraqitur në ekspozitën e kuruar nga Zeni Ballazhi, që përveç tjerash synon rrjetizimin e artistëve vendorë e atyre ndërkombëtarë.
Prej eksponateve, i pari që bie në sy qysh në hyrje është “Instalacioni” i artistes Leonita Krasniqi. Dhjetëra punime nga alumini qëndrojnë të varura lartë në murin e galerisë me figura të ndryshme artistike.
Përballë tyre qëndron krijimi artistik i Resul Jusufit “Surpassing himself”. Para një pikture që paraqet hijen e një burri janë të varura një palë këpucë të vjetra, prej të cilave njëra e ndarë në gjysmë.
Në kthinën e galerisë gjenden edhe eksponatet mjaft të veçanta të ukrainases Kateryna Repa. Veçantia e këtyre punimeve ka qenë teknika e punës, ku përmes shkronjave milimetrike që mezi shihen me sy të lirë janë vizatuar portrete me rrëfime nga lufta e Ukrainës.
Majlindja Kelmendi, drejtoresha e qendrës për art bashkëkohor “ExpoArt.40”, e cila është edhe organizatore e “Net/Rrjet” ka thënë se qëllimi i ekspozitës është rrjetizimi i artistëve vendorë me ata ndërkombëtar.
“Net/Rrjet ka filluar në vitin 2008, është rritur, qindra artistë ndër vite kanë marrë pjesë. Vet fjala Rrjet tregon rrjetëzimin, vendosjen e urave në mes të artistëve vendorë dhe atyre ndërkombëtar, për t’i ekspozuar pastaj së bashku në qytetin e Prishinës. NET/RRJET është një koncept bashkëkohor. Punimet që janë këtu janë të artistëve të cilët punojnë me një qëllim të caktuar, për të përcjellë një mesazh ose për të përcjellë vepra të mediave të ndryshme kemi: video, pikturë dhe instalacion”, ka thënë Kelmendi.
Piktorja Kelmendi ka thënë se ekspozita krijon një minibotë ku secili artist shpreh preukopimin e vet që e ka pasur gjatë kohës që e ka realizuar veprën.
“Qëllimi është edhe reklamimi i vendit tonë në vendet e artistëve ndërkombëtarë. Miqtë e tyre artistë na kanë shkruar për të qenë si kontingjent për edicionin tjetër. Kjo nuk na shërben vetëm ne si artistë por i shërben edhe vetë Kosovës për ta bërë sa më të njohur. Kur kemi filluar në 2008 na është dashur të përballemi me pyetjen ku i bjen Kosova, gjë e cila nuk ka ndodhur këto dy-tre vitet e fundit. Kjo është një gjë shumë e bukur. Artistët nga vendet e ndryshme ofrojnë botën e tyre dhe problematikën e tyre në lidhje me temën që trajtojmë. Këtu krijojmë një minibotë, ku secili artist shfaq preukopimin e vet që e ka pasur gjatë kohës kur e ka realizuar atë vepër, prandaj edhe është interesante që ka botë të ndryshme brenda një bote të madhe”, ka thënë Kelmendi.
Ndërsa, kuratori Zeni Ballazhi ka thënë se koncepti i këtij edicioni është i bazuar në “FastArt”.
“Sivjet koncepti është i bazuar te kjo pjesa aktuale “FastArt” për shkak se arti i shpejtë ose dinamizmi i jetës së përditshme të shpejtë na mundëson forma të ndryshme të prezantimit të artit, sidomos të pjesës ndërkombëtare për shkak se artistët nuk kanë mundësi të ekspozojnë veprat e tyre brenda një jave në disa shtete. Një mundësi e mirë sot është edhe prezantimi i ekspozitave të shpejta ose ekspozitave të cilat kanë të bëjnë me ekspozitat online. Është prezantim aktual, më i miri i mundshëm për bashkëpuniin edhe me rtistë edhe me vende të ndryshme të botës”, ka thënë Ballazhi.
Kuratori më tutje ka uruar që në të ardhmen të krijohen mundësi më të mëdha për artistët pasi sipas tij Kosova ka potencial jashtëzakonisht të madh për organizimin e ekspozitave të tilla.
“Mundësi tjetër e mirë është për shkak që artistët vendorë kanë mundësi që të krijojnë këtë lloj rrjetëzimi dhe t’i bashkohen këtyre lloj artistëve të cilët sot prezantohen në mënyra të ndryshme dhe të shpejta në vende të ndryshme. Në këtë ekspozitë marrin pjesë 25 artistë dhe pjesa më e madhe janë artistë ndërkombëtar. Kosovës i kemi sjellë sivjet prurje të reja të vendeve të ndryshme këtu. Kemi edhe vende të cilat nuk e kanë njohur Kosovën, kjo për faktin që Kosova të njihet edhe në arenën ndërkombëtare”, ka përfunduar kuratori Ballazhi.
Ekspozita do të qëndrojë e hapur nga 11 deri më 17 nëntor 2024, nga ora 12:00 deri në 17:00, në Barabar Centre (Grand Hotel, kati i katërt), Prishtinë./ KultPlus.com
Banesa që shihni mbrapa meje është shtëpia ku ka jetuar poeti i madh lirik Lasgush Poradeci. Përpara 37 viteve ai do të largohej nga kjo jetë e sot, ai nuk nderohet me një shtëpi muze, ashtu siç është premtuar për dhjetëra vite nga Bashkia e Pogradecit.
Më 12 Nëntor 1987 Lasgushi do të mbyllte sytë përgjithmonë, duke lënë mbrapa një pasuri të madhe letrare për poezitë e letrat shqipe.
Poeti i madh pogradecar ende nuk ka një shtëpi muze, ku të vihen në pah për turistët e vizitorët vendi ku ka jetuar apo sende personale të tij.
Budjon Xhelo është njeri nga njerëzit që pati mundësinë ta njihte nga afër poetin, dhe sot e cilëson flagrante mungesën e një shtëpie muze.
“Është një turp i madh për gjithë qytetarët e Pogradecit por edhe me gjerë, ministrinë e kulturës që ende nuk kemi shtëpinë e poetit kombëtar Lasgush Poradeci. Është një mallkim komunist, kam 50 vite në këtë qytet, e kam njohur Lasgushi të gjallë, e kam nderuar të vdekur. Duhet ndërtuar shtëpia e Lasgushit, duhet rindërtuar nga themelet, jo si sot. E hapur për të gjithë, ku ka gjë më të mirë. Poeti që i këndoi atdhedashurisë është lënë pa shtëpi, ka më turp?” tha Xhelo.
Për nënkryetarin e Bashkisë Pogradec, ky premtim pritet të jetësohet së shpejti, me investimet që do të marrin lagjet historike të këtij qyteti.
“Nuk e quaj premtim të pambajtur, ka qenë një nga projektet që bashkia Pogradec ta bëjë e me pare. Ajo është godine private e dikujt tjetër, jo pronë publike apo e familjes së poetit. Në bashkëpunim me institutin e monumenteve është financuar projekti për rikonstruksionin e dy lagjeve. Brenda këtij viti fillon puna për rehabilitimin. Edhe shtëpia e Lasgush Poradecit përfshihet. Në bashkëpunim me pronarët ekzistues do transformohet për turistët vendas e të huaj”, u shpreh Paskalino Ziko, nënkryetar i Bashkisë Pogradec.
Sot, në përvjetorin e ndarjes nga jeta të Lasgush Poradecit nuk pati asnjë aktivitet në qytetin ku ai lindi e u rrit, për të cilin shkroi deri në frymën e fundit./euronews/ KultPlus.com
