I dhanë jetë një objekti të shkatërruar, skenografet Shqipe Kamberi dhe Rudina Xhaferi bën vizionin realitet

Era Berisha

Një ngjarje historike për vendin tonë, siç ishte Festivali i Këngës në RTK, së fundmi është shndërruar në krenarinë e gjithsecilit prej nesh. Festivali që zuri vend për tre natë radhazi, ka prezantuar artistë të talentuar shqiptarë që me zhanrin e tyre diversiv kanë pushtuar skenën magjike të festivalit, një skenë kjo që u ndërtua nga duart e arta të dy grave të jashtëzakonshme, skenografeve: Shqipe Kamberi dhe Rudina Xhaferi. Duke filluar nga ideja, zhvillimi i mëtutjeshëm i procesit, e deri tek realizmi, ato kanë arritur që skenën ta kthejnë në një sfilatë ari, aty ku të gjitha elementet skenografike vezullonin deri në perfeksion, shkruan KultPlus.

Historia e kësaj ngjarjeje fillon në një hapësirë ku vetëm hiri kishte mbetur pas zjarrit që kishte pushtuar sallën e Pallatit të Rinisë shumë vite më parë. Ishte një vend që kishte humbur shpresat, por Shqipja dhe Rudina e morën si një sfidë më vete për të krijuar diçka të paimagjinueshme për shumë kënd, për ta ringjallë shpresën e humbur, e për të dëshmuar se kur bashkohet mundi, pasioni e dashuria për artin, mund të krijohet një “pikturë” e atillë që asnjë sallë në Kosovë, deri më tani as nuk e ka imagjinuar ta ketë.

Shqipe Kamberi dhe Rudina Xhaferi, patën një vizion qysh në fillim, duke mos e lëkundur atë deri në pikën kulminante, finale, që rezultoi të jetë skena e mrekullueshme e festivalit. Skenografia e tyre kishte detaje të veçanta, ngjyra dhe elemente që përqafojnë trashëgiminë dhe kulturën e vendit tonë. Hapja e festivalit u bë me një punim të veçantë të piktores Shqipe Kamberi, ku paraqitet portreti i një gruaje, dhe kjo hapje u konsiderua si një nga momentet më të bukura të festivalit.

Puna e këtyre dy grave është duartrokitur shumë dhe padyshim që ky fakt i bënë tejet të lumtura të dy skenografet, andaj dhe ne po e sjellim gjithë historinë që qëndron prapa kësaj magjie, për lexuesit tanë.

Shqipe Kamberi dhe Rudina Xhaferi tashmë janë ndër figurat që me punën e tyre kanë lënë gjurmë në historinë e Kosovës, duke marr për bazë edhe faktin që tashmë janë skenografet e edicionit të parë të Festivalit të Këngës në RTK, festival që synon nesër të dërgojë fituesin edhe në Eurovizion. Dhe në fakt, pikërisht skenografia ishte pjesa që është komentuar më së shumti, andaj natyrisht që ka pasur edhe reagime e lëvdata të shumta.

Për Shqipen, reagimet pozitive nuk ishin të rastësishme, duke pasur parasysh se suksesi është rezultat i punës dhe eksperiencës së tyre.

“Kam mëse njëzet vjet eksperiencë të krijuar që kur kam filluar punën si skenografe. Me ideimin dhe realizimin e skenografisë së festivalit, kemi filluar që prej muajit shkurt të vitit 2023, duke analizuar me përpikëri, çdo detaj të skenografisë. Fokusin kryesor e përqendruam tek funksionaliteti i skenografisë, por duke e trajtuar dhe anën vizuele me shumë pasion. Reagimi pozitiv që morën nga publiku, na dhuroi kënaqësi, sepse e vlerësoi punën që bëmë”, ka thënë Kamberi.

Ndërsa, për Rudinën, pritshmëritë kanë qenë jo shumë të larta, por që duke pasur parasysh buxhetin, rezultati ka arritur të krijojë jehonë edhe përtej kufijve të Kosovës.

“Ajo që dua të theksoj është se Shqipja dhe unë e adhurojmë profesionin e skenografisë. Kemi guxim e durim të jashtëzakonshëm me çdo sfidë që ballafaqohemi gjatë procesit të punës, sakrifikojmë veten e rrethin, derisa e arrijmë qëllimin që me qenë super të kënaqura me punën që e bëjmë si dhe kemi konsistencë e disiplinë në punë. Janë pikërisht këto tipare që na bëjnë të jemi shumë të sigurta në çdo skenografi që e realizojmë. Në projektin e Festivalit të Këngës, na është dhënë mundësia të punojmë me një buxhet të papërjetuar më herët, për këtë arsye edhe ka rezultuar me jehonë edhe përtej kufijve të Kosovës, duke lënë një impakt pozitiv. Pritshmëritë prej anës tonë rreth suksesit kanë qenë, po t’jem e sinqertë, jo deri në atë masë. Kemi punu me shumë dashni e përkushtim, dhe jemi shumë të lumtura me suksesin që është arrit”, thotë Xhaferi.

Në anën tjetër, për tre mbrëmje të mahnitshme, kemi parë e analizuar edhe figurën e gruas, pra portretin e gruas që na vjen si një simbolikë unike e festivalit, duke shpërfaqur një mesazh të atillë që të bën të mendosh pozicionin e saj në jetët tona. Është pikërisht vepra nga piktorja Shqipe Kamberi, ajo që ka hipnotizuar audiencën me madhështinë prapa ngjyrave e teknikës. Vetë drejtori i Festivalit, Adi Krasta, kishte insistuar që kjo vepër që rastësisht e ka parë në zyrën e Shqipes, të jetë pjesë e skenografisë së festivalit. Pra, aty filloi pikënisja, dhe ai portret, u shndërrua në skenografi, ndërtimi i së cilës konsiderohet sfidë në vete për Shqipen.

“Portreti i gruas është figura qendrore e veprave të mia artistike. Portretin e gruas që ishte pjesë e skenografisë së festivalit, e shndërruam në portretin e artistit anonim, artistin krijues, artistin e suksesit, siç ishin vetë artistët e festivalit”, tregon Kamberi.

Sipas saj, skenografia iu është besuar atyre nga vetë Radio Televizioni i Kosovës, pjesë e së cilës ato janë tash e 23 vite. Për të ardhur deri tek rezultati final, të dy gratë kanë bashkëpunuar me shumë palë dhe individë, përfshirë bashkëpunimin pothuajse të përditshëm me drejtorin e festivalit, Adi Krasta, i cili ka qenë mjaft kërkues në punë sa edhe vetë skenografet.

“Procesi ka qenë i vështirë, për shkak të veçantisë me të cilën karakterizohej ndërtimi i festivalit të parë të këngës. Mungesa e sallës, mungesa e infrastrukturës përkatëse, mungesa e pajisjeve, na detyronte të punojmë me orare të zgjatura. Pritshmëria ishte e madhe, dhe dukshëm na e shtonte përgjegjësinë në punë. Nuk mund t’a imagjinoni se në çfarë rrethana kemi punuar. E kemi filluar punën në një objekt tërësisht të shkatërruar, dhe sfida jonë kryesore fillestare ishte ndërrimi i destinimit të objektit të rrënuar; nga parking veturash në sallë koncertale. Pas pastrimit të sallës, nga e cila janë larguar mëse 120 kamionë me mbeturina, kemi filluar të bëjmë matjet e qëndrueshmërisë së konstruksioneve të objektit, që të siguroheshim se skenografia, me gjithë elementet e saj dhe ndriçimit, të mund të qëndronte. Prandaj, përgjegjësia që kishim, na e rriste nivelin e stresit. Përfshi, frikën konstante që kishim te elementet lëvizëse të skenografisë si hapja e portës që e mbante portretin, edhe pse e kishim dizajnuar deri në detajin e fundit, së bashku me kompaninë Archtime, eventualisht edhe mund të dështonte, dhe porta te mbetej e mbyllur. Kjo ishte brenga jonë kryesore deri në përfundimin e natës së tretë të festivalit”, tregon Kamberi.

Kurse, për Rudinën, ka qenë një gëzim tejet i madh kur kuptoi se do të punoj në skenografinë e festivalit, por në të njëjtën kohë i është vënë mbi supe edhe ndjenja e përgjegjësisë. Puna ka zgjatur 8 muaj, dhe të dyja kishin hasur në sfida e vështirësi, të cilat kur Rudina sot i kujton, rrëqethet.

Xhaferi thotë se i gjithë procesi mund të ndahet në tri faza. Në fazën e parë përfshihej përcaktimi i hapësirës, buxheti dhe ideja bazë. Insistimi me këmbëngulësi ka qenë i drejtorit të festivalit, Adi Krastës që të rifunksionalizohej salla e Pallatit të Rinisë, meqenëse dëshira e tij ishte që festa të ndodhte në zemër të qytetit.

“Fillimisht të gjithë kemi qenë skeptik me gjendjen e mjerueshme në të cilën ka qenë salla, por që Adi arriti të na bindte të gjithëve. Pas përcaktimit të hapësirës filluam punës. Ishte Festivali i parë i Këngës në RTK si dhe do duhej të ideonim një skenografi me një buxhet shumë më të lartë se që rëndom ishim mësuar të punonim. Më kujtohet që me ditë të tëra kemi diskutu me Shqipen dhe Adin rreth idesë bazë. Duke qenë se ishte festivali i parë i këngës, mundësi e re për artistët e rinj si dhe pretendimi që vitet në vazhdim, Kosova të përfaqësohet në Eurosong, të gjitha këto elemente më shtynë drejtë idesë së krijimit të dyerve të mëdha. Dyert e mëdha janë simbol i madhësisë dhe rëndësisë së momentit, një hapje e një kapitulli të ri, fillimi i një rrugëtimi të jashtëzakonshëm për artistët e rinj në botën e muzikës. Ndjenja e përballjes me një orkestër profesioniste, të shoqëruar nga hapja dramatike e dyerve, mund të forconte emocionet dhe të nxiste ndjenja të forta tek shikuesit, duke i futur ata në një udhëtim të veçantë artistik. Qëllimi jonë ka qenë që skena të dukej madhështore, por me pak elemente.”

Në fazën e dytë, apo ndryshe siç njihej; faza teknike, ishte specifikimi i materialeve, dimensionet, maketa dhe hapja e tenderit. Shqetësimi më i madh i tyre kishte të bënte me kompaninë që do ta fitonte tenderin e realizimit të skenës. Ato u lumturuan shumë që fituese ishte kompania Archetime, në krye me Agim Abdylin, kompani kjo shumë profesionale që arriti ta jetësonte ëndrrën e dy artisteve, ashtu siç e kishin menduar.

Në fazën e tretë, e konsideruar si faza me emocionuese për artistet, ka filluar me realizimin e skenës. Brenga e tyre më e madhe bazohej në gjendjen e sallës. Frika nëse kapriatat do t’i mbanin peshat e rënda të skenës e ndriçimit, qe e madhe. Por, që me një ekip shumë profesional, gjithçka ishte realizuar për mrekulli.

“Hapja ngadalë e dyerve të mbyllura gjigante me portretin e realizuar për mrekulli nga skulptori Burim Berisha dhe asistentët e tij, Arbiasi e Ndriçimi, para fillimit të festivalit krijoi një ndjesi të mrekullueshme dhe misterioze për audiencën, duke i nxitur ata të prisnin me padurim fillimin e ngjarjes. Kur dyert u hapën, duke u shoqëruar me një orkestër gjigante të udhëhequr nga profesionisti Florent Boshnjaku, ndriçimi fantastik nga kompania ASLV nga Shqipëria, grafikat ‘custom made’ në Led Walls, i jepnin dinamizëm skenës. Momenti shkaktoi një ndjesi të mrekullueshme tek audienca”, thotë Xhaferi.

Pas gjithë këtij procesi të tërë, mund të themi se nuk është fare e lehtë që diçka e tillë të merret përsipër. Realizimi i një skenografie të tillë, është sfidë që artistin mund ta zhdëp deri në asht, por për të dy artistet, kjo punë mbetet diçka që nëse do ta kthenin kohën prapa, patjetër që nuk do ta refuzonin.

Për Shqipen, punët e vështira janë inspirim por edhe e sfidojnë shumë. Përkundër lodhjes së madhe që ajo ende e ndjen, padyshim që tërë këtë punë do e bënte sërish, por me më pak frikë. Ndërsa për Rudinën, pavarësisht gjitha ballafaqimeve të projektit, me bindje shprehet se do i kthehej projektit sërish me plot qejf, përkushtim, por mbi të gjitha, dashuri.

Tashmë vulën e skenografisë për Kosovë e kanë në duart e tyre, Rudina dhe Shqipja. Por, në anën tjetër, kemi pyetur artistet se nëse iu ka shkuar ndonjëherë në mendje që të synojnë të punojnë në ndonjë skenë edhe në rajon. Nga të dyja morëm përgjigje pohuese; kryesisht synimet e tyre momentale qëndrojnë në Shqipëri. Për të dyja, mbetet një ëndërr e kamotshme, shfaqja e talentit në vende të huaja, por që për këtë, kërkohet angazhim i lartë dhe kontakte me persona kompetent.

Shqipe Kamberi dhe Rudina Xhaferi tashmë janë artiste që figurën e gruas janë munduar ta fuqizojnë edhe me punët e mëhershme artistike të tyre. Por në shumicën e rasteve, këto punë artistike ndonjëherë edhe nuk po i lëvizin ujërat aq sa duhet, apo nevojitet për shoqërinë tonë. Për këtë fenomen, kanë folur edhe vetë artistet.

“Në praktikë, shoqëria jonë ka vënë në zbatim norma diskriminuese për gratë. Raste të përditshme të dhunshme të ushtruara ndaj grave, e dëshmojnë këtë fakt. Sado fyese që janë këto norma, sepse për bazë e kanë mizogjeninë. Është e vështirë për gruan të krijoj në një ambient të tillë, patriarkal (përjashto emrat e përvetshëm dhe shumë të suksesshëm). Ne po punojmë për ç’bërjen e këtij mentaliteti, por barazia gjinore, fatkeqësisht, vazhdon të ngelet iluzion”, thotë Kamberi. Kurse, për Rudinën, synimi qëndron tek frymëzimi tutje nëpërmjet punës së palodhshme artistike. “Besoj se çdo individ, pavarësisht gjinisë, ka potencialin për të kontribuar në shoqëri në mënyra të ndryshme. Për ne, si artiste, synimi është të ndikojmë dhe të frymëzojmë çdo gjë përmes punës sonë artistike. Megjithatë, ka ende shume sfida dhe punë për t’u bërë në shoqërinë tonë. Ne vazhdojmë të përqendrohemi në të qenurit inovative dhe në ndikimin pozitiv që mund të kemi si tek vajzat ashtu edhe tek djemtë, duke pasuar një qasje të përgjegjshme dhe të përfshirë në çdo projekt që ndërmarrim.”

Duke prekë patriarkatin e deri në ditët moderne, figura e gruas na ka ardhur në shumë dimensione të artit. Duke qenë njohëse të artit, Shqipja është shprehur se filmi është dega kryesore nëpërmjet së cilës shprehet më lehtë e më fuqishëm pozita e gruas në shoqëri.

“Arti në tërësi, ka fuqi për të bërë ndryshime. Nga perspektiva ime, besoj që filmi e ka fuqinë më të madhe për të bërë ndryshime, për shkak të shtrirjes që ka dhe influencës që gëzojnë aktorët në masë. Padyshim, edhe muzika ka ndikim.”

Në anën tjetër, Rudina ka thënë se çdo lloj arti, ka aftësinë unike të vetën për të shpërndarë mesazhe dhe ndikuar në opinionin publik.

“Për mua, arti është një shprehje universale e njerëzimit që duhet të vlerësohet për cilësinë dhe vlerat e tij artistike, jo për gjininë e krijuesit. Duke shikuar në rrugëtimin e artit nga patriarkati deri në ditët moderne, vërej se figura e gruas ka pasuar një evolucion të rëndësishëm. Megjithatë, në vend që të përqendrohem në një fushë të veçantë të artit si mjet për të ndryshuar pozitën e gruas në shoqëri, unë do të përqendrohem në aftësinë e artit për të shpërndarë mesazhe universale. Në fund, e konsideroj se cilësia e një vepre artistike duhet të vlerësohet pavarësisht nga gjinia e krijuesit, sepse arti është një formë e shprehjes së lirë dhe universale, që mund të ndikojë në ndryshime të thella shoqërore dhe kulturore.”

Ndërkohë, përderisa jemi duke iu afruar fundit të intervistës, me të dy artistet kemi biseduar rreth natyrës së angazhimeve të tyre në ditët e tanishme. Kuptuam se Shqipja pas mbarimit të angazhimeve të saj për xhirimet e programit festiv në Radio Televizionin e Kosovës, mezi po i pret disa ditë pushimi, që për të janë tejet të nevojshme. Ajo vitin 2023 e konsideroi si vitin më të ngarkuarin të sajin, për sa i përket aspektit profesional.

Në anën tjetër, Rudina na tha se është e lumtur për gjithë punën e saj skenografike në televizion tash e 20 vite, dhe tashmë angazhimi i saj në RTK ka përfunduar me Festivalin e Këngës. Atë tashmë do e shohim në rolin e profesoreshës, pranë studentëve të cilët kanë se çka të mësojnë nga ajo.

“Kjo përvojë më ka dhënë njohuri të shumta dhe ka ndikuar në zhvillimin tim profesional si një krijuese artistike. Kjo periudhë ka qenë e pasur me sfida dhe suksese, dhe jam e lumtur që kam arritur ta përfundoj kapitullin tim në RTK me një sukses të jashtëzakonshëm siç ishte projekti i Festivalit të Këngës. Tani jam profesoreshë e rregullt në Fakultetin e Arteve, pranë Universitetit të Prishtinës. Puna me studentë për mua është një pasion dhe një dëshirë që ka rrënjë thellësisht në lidhjen time me artin dhe dëshirën për të ndarë njohuritë dhe pasionin tim me brezin e ri artistik. Këto momente të ndarjes së njohurive dhe të shikimit të studentëve duke zhvilluar talentet e tyre janë një burim i vërtetë kënaqësie dhe krenarie. Pasioni për të zhvilluar kreativitetin dhe talentin e tyre dhe dëshira për t’i ndihmuar ata të shohin potencialin e tyre unik, janë forcat kryesore që më motivuan për të zgjedhur këtë rrugë”, shpalos Xhaferi.

Krejt për fund, viti 2023, nëse i referohemi festivalit, mund ta konsiderojmë se është një vit shumë i suksesshëm sa i përket artit të dy artisteve, por në vitin 2024, po i presim me padurim projektet e tyre të radhës, për të cilat të dy artistet akoma nuk mund të flasin. / KultPlus.com

Magjia që sollën skenografet Shqipe Kamberi dhe Rudina Xhaferi: Një transformim historik në Festivalin e Këngës

Jeta Zymberi

Festivali i Këngës në RTK u shndërrua në një ngjarje historike për vendin tonë. Për tre netë radhazi, artistë të talentuar shqiptarë u ngjitën në skenën magjike të këtij festivali, por ajo që e bëri këtë ngjarje edhe më të veçantë ishte skenografia e pabesueshme që bëri sallën të shkëlqejë. Kjo mrekulli nuk do të ishte e mundur pa punën dhe talentin e dy grave të mrekullueshme, skenografeve, Shqipe Kamberi dhe Rudina Xhaferi, shkruan KultPlus.

Historia e kësaj ngjarjeje fillon në një hapësirë ku vetëm hiri kishte mbetur pas zjarrit që kishte pushtuar sallën e Pallatit të Rinisë shumë vite më parë. Ishte një vend që kishte humbur shpresat, por Shqipja dhe Rudina e morën si një sfidë për të krijuar diçka të paimagjinueshme për shumë kënd.

Me pasionin e tyre të padiskutueshëm dhe dashurinë për artin, Shqipe Kamberi dhe Rudina Xhaferi filluan punën e tyre. Vizioni i tyre ishte i palëkundur deri në momentin që arritën të ndërtojnë një skenë të mrekullueshme.

Skenografia e tyre kishte detaje të mrekullueshme, ngjyra dhe elementë që përqafojnë trashëgiminë dhe kulturën e vendit tonë.

Hapja e festivalit u bë me një punim të veçantë të artistes Shqipe Kamberi, ku paraqitet portreti i një gruaje, dhe kjo hapje u konsideruar si një nga momentet më të bukura të festivalit.

Shqipe Kamberi dhe Rudina Xhaferi e bënë Festivalin e Këngës në RTK të ndriçojë si rrallë një skenë në Kosovë, duke dëshmuar se arti është një fuqi që mund të krijojë mrekulli.

Puna e tyre është duartrokitur shumë dhe padyshim që ky fakt i bënë tejet të lumtura të dy skenografet.

Shqipe Kamberi, sot, përmes një postimi në rrjetin social facebook, ka falënderuar të gjithë për urimet drejtuar këtij projekti dhe në veçanti ka falënderuar bashkëpunëtoren e saj Rudina Xhaferi.

“Me kete foto po du me ju falenderu te gjitheve per urimet qe i kemi mar Rudina dhe une per projektin tone Festivali i Këngës në RTK .

Rudines po du me i thene qe jam jashtëzakonisht e lumtur qe kemi punu se bashku per mbi 20 vite ne RTK, ne shume e shume e shume projekte, por ky i fundit ma ka bo zemren mal.

Rudina Xhaferi ke me na mungu ne RTK , por e di qe projektet e rradhes po na presin me i punu se bashku”. Ka shkruan Kamberi. /KultPlus.com

Rudina Xhaferi: Unë krijoj prej kaosit që më jep Prishtina

Gili Hoxhaj

Tash e një javë, ekspozita “Perceptimet: Burrneshat” e ka bërë Galerinë Kombëtare të Kosovës një vendtakim për artistet e njohura kosovare, të cilat po ftohen të ndajnë kohën e tyre në kafe e bisedë me qytetarët, duke rrëfyer kësisoj tregimet e tyre artistike dhe rrugën e tyre, që nuk duket të jetë gjithmonë e lehtë.

Mbi të gjitha, ato po shërbejnë si një burim inspirimi.

Në këtë rrjedhë depërtoi sot rrëfimi i Rudina Xhaferit. Ajo e mbajti publikun krejt sy e vesh në rrugëtimin e saj që në secilën pikë dëshmonte për besnikërinë e saj ndaj individualitetit e origjinalitetit të saj krijues. S’kishte qenë e lehtë ta mbante gjallë, e të mos lejonte shtypjen e tij. Këtë besnikëri e ka ruajtur për më shumë se dy dekada, që kur ka nisur të hedhë hapat e saj të parë në fushën e artit. Gjithçka kishte nisur me thonjtë, mediumi prej nga Rudina e kishte mbeshtetur një pjesë të madhe të rrugëtimit të saj.  Faktin që nuk ishte dorëzuar në ketë medium, ia dedikon edhe prindërve që kishin investuar fort në individualizmin e saj. Ndryshe nga familja, që është foleja e saj e harmonisë e cila ka ushqyer veçantinë e saj, në shkollë ajo kishte hetuar tendencën për mos ta zhveshur individualitetin e saj, madje nëse kjo ndodhte, Rudina frikësohej se edhe mund të shërbente për ta shtypur atë nga mësimdhënësit e asaj kohe.  

Rudina gjatë bisedës së sotme theksoi se nuk ka lejuar që të bëjë kompromise me artin e saj në këmbim të anës materiale. Krijimin më së shumti e sheh si ushqim shpirtëror për vete. Bindshëm thotë se arti ditor e përmbush atë shpirtërisht dhe ka ndikuar në ruajtjen e origjinalitetin e saj. Kështu thotë se ka ruajtur rehatinë brenda vetes, duke i ikur shpesh ndikimeve të shoqërisë. Xhaferi, përkundër trendeve veten e mban larg teknologjisë, shpesh përdor lapsin, kompasin, vizoren për t’i dhënë formë inspirimit të saj. Thotë se qëndron e distancuar nga pjesa teknike e veprës dhe tërë përqëndrimin e ka fokusuar tek pjesa kreative.

Tregimin ajo e lidhi me një pikë tejet të rëndësishme të formimit të saj artistik. Fëmijëria e saj është zhvilluar në një mjedis ku ka pasur shumë harmoni dhe atmosferë brenda familjes, ku çdo veprim ka rrjedhur në përkushtim në detaje, ndryshe nga ky ambient, shkolla i kishte ngjarë në një vend ku mësimdhënësit kanë qenë të prirur t’ua diktojnë rrugën nxënësve, pa tentuar ta nxjerrin në pah individualizmin nga secili. Ajo thotë se pavarësisht që e ka kundërshtuar qasjen e mësimdhënësve dhe profesorëve, kjo i ka shërbyer për artin e saj. Mrrolat e profesorëve të saj kishin zënë faqet e fundit të fletores së saj. Në vete, këtë skicim e kishte cilësuar më të suksesshëm se sa ta dëgjojë një profesor i cili nuk ka ardhur me dashuri në shkollë.

“Në shkollë mësuesit, profesorët, disi kanë kërkuar që ne të jemi të gjithë njëjtë, të gjithë me shkëlqy në secilën lëndë, thjeshtë kanë dashur të na fusin në një shabllon, me apo pa vetëdije. Prindërit e mi kanë punu me secilin prej neve dhe i kanë vërejtur ato shkëndizat çka neve na pëlqen dhe çka neve na intereson dhe secilin janë munduar ta orientojnë në gjërat që na pëlqejnë. Brenda vetes gjithnjë e kam ndjerë një dozë të veçantisë”, u shpreh Xhaferi.

Ekspozita e parë si brucoshe në Galerinë “Dodona” dhe thonjtë si mediumi më i rëndësishëm në krijimtarinë e saj

Rudina shtoi se asnjëherë nuk i ishte kundërvyer sistemit arsimor. Dozën e veçantisë e kishte ruajtur duke qëndruar më e tërhequr, duke u munduar të qëndrojë e pavërejtur nga ata por në të njëjtën kohë duke pasur kujdes nga mundësia e shkatërrimit të individualitetit të saj.  Thonjtë kishin qenë mediumi i parë ku ajo fillon ta përplasë artin e saj, goxha të zhgënjyer e kishte lënë njërin nga profesorët që kishte dashur t’ia humbasë një vit shkollor veç për shkak të dukjes së thonjve të saj. Megjithatë Rudina i kishte rezistuar këtij presioni. Sot thotë se thoni mbetet mediumi më i rëndësishëm i punës së saj, dhe gjithë metodën e punës që e ka punuar në thonj e ka bartur edhe në mediume tjera. Xhaferi thotë se kjo krijimtari do të shuhej po qe se do t’i bindej profesorit që i kishte kërkuar prerjen e thonjve, andaj përkrahja e prindërve dhe besimi i tyre tek fëmijët është shumë i rëndësishëm.

“Në shkollën e mesme, ajo shkëndijë ka filluar të dalë sadopak në sipërfaqe, fillimisht në shkollën e mesme në vitin e dytë-tretë, fillova me eksperimentu me veshje dhe doja t’i shihja reagimet e njerëzve se si atyre iu duket një veshje e jashtëzakonshme brenda qytetit tonë por që njëkohësisht, me çdo potezë që e kam bërë, jam ndier shumë mirë brenda vetes. Ajo që më ka bërë të ndihem shumë mirë janë edhe shkallavitjet e para që fillova t’i bëj në thonjtë e mi, që ka qenë një art ditor i i mi dhe që mua më ndihmuar të shprehem artistikisht, në atë kohë pa vetëdije por më vonë e kam parë që ka qenë një domosdoshmëri”, tregoi tutje artistja vizuale Rudina Xhaferi.

Pas përfundimit të shkollës së mesme, Xhaferi vendos të regjistrohet në Universitetin e Prishtinës, Fakulteti i Arteve/Dega Dizajn Grafik. Gjatë vitit të parë të studimeve, një shok i motrës, Skënder Boshtrakaj (ish-drejtor i Muzeut të Kosovës) me një grup studentësh e shohin veçantinë e saj artistike në thonj. Boshtrakaj pas një bisede me Rudinën, i jep një ide që asaj do t’i shërbente më pas për ta përmbledhur në ekspozitë, që do të zgjonte goxha interesim nga komuniteti dhe mediat.

“Skënderi e shihte se si unë i pikturoja thonjtë, dhe pas dy orësh në ta pikturoja ndonjë imazh tjetër. Më pyeti se çfarë ndodhë me këto ide. I thashë se kam aq shumë ide, sa qeë sa herë i kam llaqet përpara unë krijoj në mënyrë të vazhdueshme. Ai ma dha një ide shumë të mirë në mënyrë që punimet e mia të zgjasnin më shumë, që të pikturoja në thonj artificial”, tregoi Xhaferi e cila pas kësaj bisede kishte vazhduar punën e vazhdueshme për gjashtë muaj dhe në fund kishte pikturuar 60 vepra të thonjve me dashninë më të madhe dhe me shumë netë të gjata pa gjumë. Ky vrull i saj është shfaqur në vitet e 90-a dhe ajo e kishte ndjerë dëshirën që t’i ekspozonte diku. Qëllimi i saj ishte që punimet t’i prezantojë në Galerinë “Dodona”, si galeria e vetme profesionale që funksiononte në atë kohë. Këtu i kishte shërbyer fort këmbëngulja e saj, edhe pse disa nga profesorët e saj e kishin kundërshtuar këtë ide. Ajo si brucoshe arriti t’i ekspozonte punimet e saj në këtë galeri për një javë, ndërsa thekson se për të vetëm hapja e ekspozitës kishte rëndësinë e veçantë.

“E pamundura ishte se në atë kohë ekspozonin vetëm profesorët tanë. Unë isha brucoshe kështuqë të tjerët thonin se ishte e pamundur, por insistimi im ishte që nëse unë e hapi ekspozitën në Galerinë “Dodona”, e gjithë karriera ka me m’ecë  mirë. Përmes prindërve arrita ta ftoj në shtëpi drejtoreshën Alisa Maliqi së bashku me axhën Shkëlzen Maliqi të cilët u mrekulluan me punimet e mia dhe vendosën me ma mundësu hapjen e ekspozitës, jo për një muaj por për një javë”, tha ajo.

Rudina gjatë kohës së luftës ishte shpërngulur në Tetovë kurse me vete kishte marrë veç albumin e fotografive dhe një qese me llaqe dhe thonj artificial.

“Në cfarëdo gjendje shpirtërore që isha, ishte i  vetmi thoni që më ndihmonte më e shpreh veten”, tregon ajo.

Prishtina si burim inspirimi

Rudina Xhaferi thotë se inspirimin më të madh e gjen në Prishtinë. Këtë më së miri e kishte kuptuar gjatë kohës sa kishte qenë pjesë e Kultur Kontakt në Vjenë të Austrisë. Aty kishte pasur komoditetin që vetëm të krijojë, përgjatë tre muajve të rezidencës.

“Gjithë këtë inspirim ma jep qyteti ma kaotik që najherë më ka ra me vizitu, e që është kryeqyteti, Prishtina. Pse e përmenda këtë është sepse më ka ra me udhëtu në vende të ndryshme dhe në vitin 2008 isha pjesë e Artistët në Rezidencë 2008, Kultur Kontakt, Vjenë, Austri. Kaloi muaji i tretë dhe besomni që kam arritur vetëm tri javë para ekspozitës që të krijoj diçka të re e që për mua ka qenë shumë sfiduese dhe e lodhshme. Aty e kam kuptuar se metropolet nuk më bëjnë mirë që të krijoj. Unë krijoj vetëm përmes kaosit që ma jep Prishtina si vend”, tregoi Xhaferi.

“Përpos familjes, pjesa më e bukur që po më ndodhë në Prishtinë jane studentët e mi’’

Rudina Xhaferi e cila është paraqitur në shtatë ekspozita personale e 20 kolektive, ka punuar edhe si ligjëruese në Shkollën e Modës Design Factory, po ashtu dhe si ligjëruese, bashkëpuntore e jashtme në Fakultetin e Arteve, pranë Universitetit të Prishtinës. Ajo me publikun i ndau edhe disa fjalë për këtë pjesë të jetës së saj.

Xhaferi tha se përveçse ligjëron me shumë dashuri, mundohet të krijojë shumë afërsi me studentët. Përpos familjes, ajo thotë se studentët përbëjnë pjesën më të bukur që asaj po i ndodhë vitet e fundit në Prishtinë.

“Për mua ligjërimi është dhunti, e ke ose nuk e ke, e para. E dyta, ti mund të jesh profesionist por nëse qasja jote ndaj studentëve nuk është e afërt, për mua është baraz me zero. Unë komunikoj lirshëm me studentët e mi sepse nesër ata do të jenë kolegët e mi dhe unë i adhuroj studentët e mi”, theksoi Xhaferi.

Në vitin 2001, Xhaferi prezantoi ekspozitën e parë me performancë. Performanca nënkuptonte qëndrim pa lëvizur në performancë për 15 minuta. Sikleti që ia kishte dhënë realizimi i performancës, kishte bërë që Rudina të dorëzohej shumë shpejtë. Këtë ia kishte kumtuar mamasë së saj, e cila kishte larguar pak syzet nga sytë dhe i ishte drejtuar se askush nuk mund ta përfaqësojë idenë e saj më mirë se vetë ajo që e kishte kristalizuar këtë performancë.

“Fokusin nuk e kam pasur tek vetja por si po më sheh publiku dhe trupi fillojke të më dridhej. Mamaja më tha, “Shko në shtëpi dhe fokusohu tek vetja dhe shkëlqe siç din ti”. Ashtu siç tha nana, me u fokusu tek vetja është gjëja më e mirë që mund t’ia bësh vetes”, tregoi Rudina.

Rudina Xhaferi punon në  Radio Televizionin e Kosovës – RTK, prej vitit 2003, mbikëqyrëse e sektorit të skenografisë. Ajo punon në mediume të ndryshme: Pikturim në Thonj, Fotografi, Video, Performancë, Skenografi (TV e Teatër), Kostumografi (Teatër) dhe së fundmi është orientuar në Fashion Design.  Ajo ishte bashkëkuratore në Ekspozitën “Artistët e rinj 2017”. Nëntor 2004: Çmimi i parë, Ekspozita “Salloni i Nëntorit”, Galeria e Arteve të Kosovës, Prishtinë Kosovë, Korrik-Shtator 2018: Pjesëmarrëse në FashionFilm FestivalChicago2018.

Ekspozita “Perceptime: Burrneshat” si dhe diskutimet që po zhvillohen janë rezultat i bashkëpunimit në mes të British Council dhe Galerisë./ KultPlus.com

Rudina dhe Blerta rikthejnë muzikën e viteve të 90-ta

Nisma e artisteve Rudina Xhaferi dhe Blerta Zeqiri të cilat morën përsipër të rikthejnë muzikën e viteve të 90-ta, po vjen pas një pauze të gjatë, shkruan KultPlus.

Duke e konsideruar si një ide të qëlluar e cila është mirëpritur nga gjeneratat përkatëse, regjisorja Blerta Zeqiri dhe artistja Rudina Xhaferi, po e risjellin një event të tillë përsëri në Hamam Bar Prishtina.

Hitet më të bukura botërore dhe vendore të viteve të 90-ta do të keni rast t’i dëgjoni e t’i shijoni në një natë ku do të riktheheni në kohë.

“Pas një pauze bukur të gjatë, bashkë me Rudinen vendosem ta rikthejmë në Hamam ndejen tone! Hajdeni e knaqUm bashke shpyertin: çaraveshUm, kcejna, shkunUm, duhUm me muziken qe e kuptojme ma s’miri”, ka shkruar Blerta Zeqiri në Facebook.

Eventi ‘Rudina’s and Blerta’s mixtape’ mbahet të premten duke filluar nga ora 21:30 në Hamam Bar Prishitna./KultPlus.com

Projekti i artistes Rudina Xhaferi pranohet në Fashion Film Festival Chicago

Jeta Zymberi

Në jetë gjithçka mund të kthehet në art, por jo gjithkush mund ta bëjë një gjë të tillë. Është artistja Rudina Xhaferi ajo e cila arrin që çdo gjë ta trajtojë në këtë mënyrë. Veshjet të cilat i krijon ajo nuk janë në trend dhe nuk mund t’i shohësh askund tjetër, sepse ato janë krijuar nga një artiste e cila me kreativitetin e saj arrin t’i transformojë gjërat dhe t’i përkthejë në stilin e saj unik.

I tillë është edhe projekti “Love Emotion Dream Rhythm Inspiration”, të cilin Rudina e punoi me shumë dashuri e përkushtim. Pikërisht ky projekt është pranuar në edicionin e këtij viti të Fashion Film Festival Chicago, shkruan KultPlus.

Gara ishte e fortë dhe ishin rreth 1500 aplikime, por komiteti selektues e pa të arsyeshme që puna e artistes kosovare të jetë pjesë e festivalit pasi i përqafon vlerat e organizimit kulturor në fjalë.

Rudina ndihet shumë e lumtur që projektit të saj iu hapën dyert tutje.

“Jam befasuar për të mirë meqenëse shumica e festivaleve si kusht e kanë që filmat të jenë të realizuar vitin e fundit. Projekti me të cilin jam pranuar “Love Emotion Dream Rhythm Inspiration”, është realizuar në vitin 2013. Jam lumturu shumë, se kam aplikuar vjet, ndërkohë më ka dalë prej mendjes, të dielën më erdhi emaili që kam hy në mesin e 73 projekteve që janë përzgjedhë për vitin 2018. Çdo ditë e më shumë po bindem që kur nuk ke pritshmëri, ndodhin mrekulli”, është shprehur artistja Rudina Xhaferi për KultPlus.

Ky është festivali i 7-të vjetor i Fashion Film Festival Chicago dhe këtë fundjavë publikoi selektimin e 73 filmave të shkurtër dhe të angazhuar në konkurrencë. Filmat e përzgjedhur përfshijnë filma ndërkombëtarë dhe të SHBA-së që ishin në mesin e 1,387 konkurrentëve. Ekipi i Festivalit vazhdon synimet për diversitetin dhe përfshirjen. Rrjedhimisht, 38% e zgjedhjeve të këtij stinori drejtohen nga regjisorët femra. Filmat do të paraqiten në programe të ndryshme të konkurrencës duke përfshirë narrativin, dokumentarin, animacionin, eksperimentimin dhe thelbin e modës. Më shumë se 60% e zgjedhjeve të këtij viti janë filma ndërkombëtarë me 20 vende të përfaqësuara.

Finalistët do të shpallen më 1 shtator, por Rudina gjatë kësaj kohe do të fokusohet në një projekt të ri. / KultPlus.com

http://www.fashionfilmfestivalchicago.com/band/