Kryeministri Edi Rama ka ndarë sot në rrjetet sociale pamje mahnitëse nga zona e Matit, duke e vlerësuar atë si një nga destinacionet që çdo vizitor duhet të eksplorojë.
“Me pamjet e mrekullueshme nga Mati, ku natyra ofron një panoramë të jashtëzakonshme dhe një destinacion që nuk duhet lënë pa u vizituar”, shkruan Rama në postimin e tij, duke theksuar bukuritë natyrore dhe potencialin turistik të kësaj zone veriore të Shqipërisë.
Publikimi vjen në kuadër të promovimit të pasurive natyrore të vendit dhe nxitjes së turizmit lokal në prag të sezonit veror.
Rajoni i Matit ofron një sërë destinacionesh turistike që kombinojnë bukuritë natyrore me vlerat historike dhe kulturore.
Ndër më të njohurat është Parku Natyror i Qafë-Shtamës, një zonë e mbrojtur që shtrihet në kufirin mes Matit dhe Krujës. Ky park është i njohur për pyjet e dendur me pisha, burimet e pastra të ujit dhe ajrin e freskët, duke e bërë një destinacion të preferuar për ecje dhe relaks në natyrë. Në këtë zonë ndodhet edhe vila e ndërtuar nga Mbreti Zog, e njohur si “Vila e Mbretëreshës Nënë”, që shton vlerën historike të parkut.
Përveç Parkut të Qafë-Shtamës, Matit i përkasin edhe vende të tjera me interes turistik, si Kalaja e Macukullit, një fortesë mesjetare që ofron pamje panoramike të luginës, si dhe Ura e Zogut, një strukturë historike që lidh brigjet e lumit Mat.
Gjithashtu, zona është e pasur me tradita kulturore dhe kulinarinë karakteristike të veriut të Shqipërisë, duke ofruar një përvojë të plotë për vizitorët./atsh/KultPlus.com
Nëntë kulla karakteristike nga Kukësi, Tropoja dhe Hasi, janë bërë pjesë e Turit të Kullave, që është një model inovativ për të eksploruar atraksionet shqiptare dhe vlerë e shtuar për ofertën turistike të Shqipërisë.
Me mbështetjen e GIZ Albania, kullat janë identifikuar, lidhur me agroturizmet dhe bujtinat e zonës, si dhe mbështetur me pajisje kuzhine profesionale, duke përmirësuar ndjeshëm cilësinë e mikpritjes dhe të shërbimeve që ofrohen për vizitorët vendas dhe të huaj.
Përveç vizitave kulturore në kullat historike, turi i kullave ofron një gamë përvojash aktive si ecje në shtigje malore, ciklizëm, eksperienca kulinarie etj.
Turistët dhe vizitorët e ndryshëm mund t’i bashkohen turit të kullave, lehtësisht duke përdorur aplikacionin Agritourism AL, ku mund të gjejnë të gjitha informacionet dhe mundësitë për rezervim./atsh/KultPlus.com
“Flas me gjethen” – kënga fituese e edicionit të fundit të Festivalit të Këngës në RTK, nga këngëtari Endrit Krasniqi, vjen tani edhe si videoklip muzikor, në një prodhim të ri nga Radio Televizioni i Kosovës (RTK).
Ushtruesi i detyrës së Drejtorit të Përgjithshëm të RTK-së, Hysen Hundozi, tha se është i lumtur që kjo këngë tashmë ka marrë formë edhe vizuale, falë një pune të bukur ekipore brenda RTK-së.
Ai falënderoi stafin e RTK-së, të cilët kontribuuan me përkushtim, ide dhe energji pozitive në çdo hap të realizimit të videoklipit muzikor “Flas me gjethen”./rtk/KultPlus.com
Turizmi në Shqipëri po përjeton zhvillime cilësore me shtimin e destinacioneve unike që synojnë të ofrojnë përvoja të veçanta për vizitorët.
Në zemër të kryeqytetit, brenda mureve historikë të Kalasë së Tiranës, është hapur “Castle Boutique Hotel”, një investim elegant që bashkon harmoninë mes historisë së pasur dhe komoditetit modern.
Ky hotel me stil “boutique” është një shembull i mirëfilltë i zhvillimit të turizmit cilësor, që vlerëson trashëgiminë kulturore ndërkohë që ofron shërbime dhe ambiente moderne, duke i dhënë qytetit një dimension të ri mikpritjeje.
Kryeministri Edi Rama ndau pamje nga objekti, duke theksuar se “Castle Boutique Hotel” ofron një përvojë unike për çdo vizitor që dëshiron të ndiejë Tiranën në mënyrë të veçantë dhe autentike.
Ai theksoi rëndësinë e investimeve të tilla në zhvillimin e sektorit turistik dhe nxitjen e vizitorëve vendas dhe të huaj që të eksplorojnë thesaret kulturore dhe historike të vendit.
“Plot elegancë, në zemër të Tiranës, brenda mureve të vjetra të Kalasë, “Castle Boutique Hotel” është një shembull i shkëlqyer i harmonisë mes historisë dhe modernes. Ky vend ofron një përvojë unike për çdo vizitor që dëshiron të ndiejë kryeqytetin në një mënyrë krejt të veçantë”, tha Rama.
Kjo iniciativë vjen në vazhdën e rritjes së përgjithshme të sektorit turistik në vend, që po shënon rekorde në numrin e vizitorëve dhe në investimet në hoteleri dhe shërbime të cilësisë së lartë.
Të dhënat zyrtare flasin për mbi 2,4 milionë të huaj që vizituan vendin në 4-mujorin e parë të vitit./atsh/KultPlus.com
Në qytetin e Gjirokastrës u zhvillua për 5 netë me radhë Festivali Ndërkombëtar i Muzikës Klasike “Gjiroclassica”.
Gjatë ditëve të festivalit instrumentistë të rinj vendas dhe të huaj performuan në skenat artistike në kalanë e gurtë dhe godinat muzeale.
Ministrja e Turizmit dhe Mjedisit, Mirela Kumbaro tha se ky festival e ktheu Gjirokastrën në zemrën e një udhëtimi të gjallë muzikor mes kalldrëmeve, historisë, zonës muzeale, shpirtit dhe artit të saj, ndërsa talenti dhe virtuoziteti i të rinjve që u bën pjesë e konkursit ‘Tempo’ premtojnë vazhdimësinë e kësaj tradite në qytet.
Kumbaro falënderoi të gjithë pjesëmarrësit për ditët plot art e frymëzim që i dhuruan Gjirokastrës.
Këtë vit, ky festival i kushtoi vëmendje të veçantë artistëve më të rinj të skenës shqiptare dhe jashtë saj.
“Gjiroclassica” ishte një mundësi e bukur për të ndjekur nga afër këta artistë, një festë që frymëzon brezin e ardhshëm të talenteve shqiptare.
Festivali mbyllet sot me një koncert të korit të fëmijëve “Okarina” Kosovë në kalanë e Gjirokastrës.
Në Gjirokastër aktivitetet kulturore dhe artistike po zënë një pjesë të rëndësishme gjatë sezonit turistik në Gjirokastër duke tërhequr vizitorët vendas dhe të huaj./atsh/KultPlus.com
Në Akademinë e Shkencave u mbajt simpoziumi “Lëvizja e 1968-s për revolucionarizimin e jetës në Shqipëri”.
Veprimtaria u organizua nga Seksioni i Shkencave Shoqërore dhe Albanologjike, Komisioni i përhershëm i antropologjisë dhe i trashëgimisë kulturore, në bashkëpunim me Departamentin e shkencave politike, Universiteti i Tiranës, dhe Autoritetin e Dosjeve (AIDSSH).
Simpoziumi synon njohjen e dinamikave dhe studimeve të kryera deri më sot mbi ndikimin që ka pasur Lëvizja e 1968-s në Shqipëri; vështrimin analitik të ndikimit të Revolucionit Kulturor Kinez (mëvetësia e rastit shqiptar), si dhe paraqitjen e disa rasteve studimore mbi këtë argument, përfshi dhe risitë e sjella nga botimi “Antikultura e ‘68-s në Shqipëri” të autorit Albert Nikolla.
Akad. Gëzim Hoxha, Kryetar i Seksionit të Shkencave Shoqërore dhe Albanologjike vlerësoi programin e simpoziumit për interesin dhe rëndësinë që kanë tematikat e trajtuara për ta analizuar fenomenin në kuptimin e studimit shkencor antropologjik.
Kryetari i Komisionit të përhershëm të antropologjisë dhe trashëgimisë kulturore, akad. Albert Doja, tha se kjo është veprimtaria e parë e këtij komisioni të ri. Me këtë rast, ai e falënderoi autorin për nismën e tij për organizimin e simpoziumit “Lëvizja e 1968-s për revolucionarizimin e jetës në Shqipëri” dhe për kontributin që sjell trajtimi i kësaj tematike në zgjerimin e fokusit të qasjeve antropologjike.
Seanca nisi me kumtesën e prof. dr. Enika Abazit, e cila vuri në dukje se gjatë periudhës komuniste në Shqipëri, kultura u rikonceptua si një superstrukturë e kontrolluar nga shteti, duke u fokusuar në ndërtimin e një identiteti kolektiv në përputhje me doktrinën marksiste-leniniste.
Më tej, prof. asoc. Klodiana Beshku mbajti një kumtesë të përgatitur në bashkëpunim me prof. as. Klejd Këlliçin me temën “Viti 1968: Vala e dytë e feminizmit në Perëndim dhe ‘emancipimi si sakrificë’ në Shqipëri”.
Prof. asoc. Albert Nikolla paraqiti një analizë për tragjedinë e imitimit të revolucionit kulturor kinez në kontekstin shqiptar, dhe posaçërisht në shkatërrimin e kishës katolike, si dhe dokumentet që nxjerrin në dritë qëndrimin e regjimeve komuniste ndaj kishës katolike. Më tej, ai paraqiti një rast studimor antropologjik në fshatin Hajmel të Shkodrës. Pikënisja e studimit zuri fill nga një botim i vitit 1967, ku grupe njerëzish nga krahina të ndryshme të vendit i shkruanin Enver Hoxhës mbi vendimet që kishin marrë për shkatërrimin e kishave dhe “demaskimin” e priftërinjve. Ai vuri në dukje se veprat e E. Hoxhës përbëjnë një burim interesant antropologjik, pasi qëllimi i tyre, më shumë sesa njohje teorike e zhvillimeve të socializmit shqiptar, ishte “të udhëzonin mënyrën e sjelljes” së “njerëzve të rinj të socializmit”, ku përgjatë hulumtimit dalin në pah udhëzimet konkrete se si duhen sulmuar kishat dhe si duhen “demaskuar” priftërinjtë.
Prof. asoc. Majlinda Keta mbajti një kumtesë për profilin filozofik të njeriut të ri në socializëm përballë demokracisë postkomuniste të viteve ’90 në Shqipëri. Mrs. Elona Baçi bëri një paraqitje interesante të disa dosjeve të Arkivit të Dosjeve mbi Festivalin e 11-të të Këngës në RTSH, ku veçoi rastin e dosjeve të përpunuara për këngëtarin Sherif Merdani, një ndër artistët e dënuar me burg për frymën moderne të këtij festivali./atsh/KultPlus.com
Nervat e mia janë tendosur marrëzisht, në venat e mia gjaku vlon, lëng zjarrmues që brof në buzët e mia, ku pastaj shtiret me harenë e tërë kremteve të mundshme.
Kam ëndje të qeshurash; mjerimet e mia që askujt nuk dua t’ia fal aspak, sot nuk më qesëndisin, e unë kotem me trishtimin e kaltër ku ato gëlojnë.
Bota buçet fuqishëm; krejt harmoninë e saj e ndiej aq drithërueshëm, saqë e përvetësoj kur gjerb tingujt e saj magjepsës.
Veç para pak çastesh, dritaren time hapa e në tisin e brishtë të erës pranvera m’i pruri rrezet e diellit.
Në 75-vjetorin e themelimit, Shkolla e Muzikës “Prenk Jakova” në Prishtinë ka organizuar një koncert artistik dedikuar 90-vjetorit të lindjes së kompozitorit të shquar, Mark Kaçinari, ku edhe i është ndarë çmimi “Post Mortem” për kontributin e tij të jashtëzakonshëm dhe krijimtarinë muzikore, shkruan KultPlus.
Mark Kaçinari është një ndër figurat më të rëndësishme të kulturës muzikore shqiptare, i cili përveçse pedagog dhe kompozitor, konsiderohet edhe si një prej arkitektëve të parë të arsimit muzikor në Kosovë. Pas studimeve në Beograd dhe Shkup, Kaçinari ishte ndër profesorët e parë që ligjëroi në degën e muzikës, duke trasuar rrugën për brezat e ardhshëm.
Koncerti i cili iu dedikua kësaj figure emblemë të artit muzikor nisi me interpretimin e veprës “Trëndelinë” nga vajza e tij, violonçelistja Rina Kaçinari si dhe pianistja Jeta Dida Bujari- drejtoreshë e shkollës “Prenk Jakova”. Gjatë këtij interpretimi të pranishmit patën mundësi që përmes notave të lundrojnë me shpirtin artistik të kompozitorit të madh.
Kori i shkollës “Prenk Jakova” interpretoi veprat “Prenk Jakova” (piano: Magdalena Sedaj & violinë Art Krasniqi) “Nanë, o nanë” dhe “Hakuna Matata” nën drejtimin e dirigjentes Lirjona Sylejmani. Zërat e tyre të pastër përçonin tinguj të këndshëm, që herë pas here shpërthenin në tone të larta, duke dhënë emocione të jashtëzakonshme.
Më pas, me interpretim në piano, violinë, kitarë, harmonikë dhe klarinetë u paraqitën nxënësit: Rejan Lushtaku, Diell Pasha, Iris Hasani, Dua Hoxha, Driana Sopi, Uresa Fusha, Lir Hajrizi, Bora Berisha, Buna Latifi, Noa Cana, Priam Jusufi, Princ Fanaj, Miran Korça, Dora Sylejmani, Lindi Pasha dhe Sibora Resyli. Përmes duarve të tyre të vogla, artistët e rinj të skenës muzikore krijonin art magjepsës me vepra të Mark Kaçniarit, si dhe të autorëve të tjerë vendor dhe ndërkombëtar. Secila performancë e tyre ngjallte admirim te publiku i cili kishte zënë vend në çdo cep të sallës.
Pas perfomancave të mrekullueshme, drejtoresha e shkollës “Prenk Jakova” i ndau edhe një vlerësim “Post Mortem” kompozitorit Mark Kaçinari, që u pranua nga bashkëshortja e tij, Roza Kaçinari, dhe familja e tij.
Në një prononcim për KultPlus, vajza e kompozitorit Rina Kaçinari ka thënë se ndihet shumë krenare që vepra e babait të saj po vazhdon të vlerësohet edhe 40 vite pas vdekjes së tij.
“Ishte një mbrëmje shumë emocionale, jam jashtë mase e prekur nga talenti i rinisë së Kosovës, gjithashtu shumë e lumtur që drejtoresha me kolegët e saj të shkollës së muzikës “Prenk Jakova” e kanë organizuar këtë koncert të jashtëzakonshëm sonte. Vlerësimi që u dha sonte është një gjë shumë e madhe për familjen. Më gëzon jashtë mase fakti që edhe pas 40 vitesh nga vdekja e Mark Kaçinarit, ai ende kujtohet për shkak të një mbrese të thellë muzikore që ai ka lënë në vendin tonë”, ka thënë Kaçinari.
Kurse drejtoresha e shkollës Prenk Jakova, Jeta Dida Bujari, ka thënë se ndihet e lumtur që përmes interpretimeve brilante të nxënësve është nderuar jeta dhe vepra e një prej personaliteteve më të shquara të artit muzikor.
“Ishte një program mjaft virtuoz, një program i cili kërkon impenjim të thellë në instrument, kërkon punë të jashtëzakonshme dhe besoj që secili fëmijë e ka realizuar në mënyrën më të bukur të mundshme interpretimin me të cilin ka pasur të prezantohej para publikut në këtë koncert dedikuar këtij personaliteti të madh” ka thënë Dida- Bujari.
Më tej, drejtoresha e shkollës ka thënë se institucioni të cilin ajo e drejton vazhdon të jetë lidere e të gjitha shkollave të muzikës që funksionojnë në Kosovë.
“Është një revolucion i jashtëzakonshëm që është duke ndodhur brenda Kosovës. Përpos shkollave publike në Kosovë, ka edhe qendra shkolla private të muzikës të cilat janë me të vërtetë tejet të suksesshme, por lidere e të gjitha shkollave mund të them se është shkolla “Prenk Jakova” në Prishtinë, e cila numëron rreth 74 profesionistë muzikorë, të cilët janë duke lartësuar breza të rinj artistësh, ku një pjesë të tyre patët rastin ti shihni sonte në këtë koncert” ka përfunduar drejtoresha Dida Bujari./ KultPlus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka pritur sot në takim një delegacion të Kongresit amerikan, të udhëhequr nga kongresistet Claudia Tenney dhe Chrissy Houlahan. Delegacioni u shoqërua nga e ngarkuara me punë në Ambasadën e SHBA-ve në Kosovë, znj. Anu Prattipati.
Në qendër të diskutimeve ishte partneriteti strategjik ndërmjet Kosovës dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës, me theks të veçantë në bashkëpunimin në fushën e mbrojtjes, investimeve dhe forcimit të marrëdhënieve dypalëshe.
Presidentja Osmani theksoi se aleanca me SHBA-në mbetet shtylla kryesore për ruajtjen e paqes dhe stabilitetit afatgjatë në Ballkanin Perëndimor. Ajo nënvizoi rëndësinë e angazhimit të vazhdueshëm amerikan në rajon, duke vlerësuar rolin kyç që Shtetet e Bashkuara kanë luajtur në arritjen e zgjidhjeve të qëndrueshme në të kaluarën.
Presidentja shprehu gjithashtu mirënjohjen për praninë e vazhdueshme të trupave amerikane në Kosovë, duke theksuar se ky kontribut ka qenë thelbësor për sigurinë e vendit në periudha të ndërlikuara.
Në përfundim të takimit, Presidentja Osmani falënderoi kongresistet për mbështetjen e palëkundur të SHBA-së ndaj Kosovës, duke ritheksuar se bashkëpunimi me Washingtonin është jetik për realizimin e synimeve euroatlantike të vendit./KultPlus.com
Një koncert i veçantë i muzikës klasike u zhvillua këtë javë në Universitetin e Arteve në Tiranë, si pjesë e Javës së Evropës.
E organizuar nga Ambasada e Republikës Çeke në bashkëpunim me Universitetin e Arteve, në mbrëmje performuan virtuozet e pianos shqiptare Silvana Skënderi dhe Fjorda Veizaj, të cilat interpretuan vepra klaike nga Dvořák, Ravel, Schubert, Smetana dhe të tjerë.
Po në kuadër të Javës së Evropës, erdhi koncerti i jazz-it, JALBOZ nga këngëtarja e mirënjohur Rona Nishliu dhe muzikanti Gent Rushi. Koncerti i tyre mbërriti në kryeqytet pas performancave mbresëlënëse në Shkodër dhe Korçë.
Rona Nishliu dhe Gent Rushi e ngritën audiencën në këmbë me një performancë prekëse. Me zë, piano, bateri dhe instrumente të tjera tradicionale ata i dhanë jetë këngëve të vjetra në një formë krejtësisht të re, duke treguar se muzika tradicionale mund të jetë po aq e fuqishme edhe sot. Këngët tradicionale shqiptare erdhën në një formë të re, përmes xhazit, improvizimit dhe ndjeshmërisë moderne./atsh/KultPlus.com
Me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Fëmijëve, Komuna e Prishtinës ka organizuar një program të pasur me aktivitete artistike dhe sportive, shkruan KultPlus.
Komuna e Prishtinës përmes një njoftimi në rrjetin social “Facebook” ka njoftuar se me 1 Qershor kryeqyteti do të shëndrrohet në një hapësirë të veçantë për aktivitete të ndryshme.
“Dita Ndërkombëtare e Fëmijëve po vjen me plot ngjyra, dhe një program i pasur me aktivitete artistike dhe sportive që sjellin shumë gëzim për më të vegjlit tanë.
Ju ftojmë të na bashkoheni këtë të diel për një ditë të veçantë, plot argëtim, krijimtari dhe dashuri për fëmijët tanë”, thuhet në njoftimin e Komunës./ KultPlus.com
Robin Williams nuk është më me ne, por mençuria e tij e madhe nuk do të ikë kurrë nga kjo botë.
Williams vdiq në moshën 63 vjeç dhe pati 100 role madhështore në karrierën e tij profesionale. Na bëri të qeshim dhe të mendonim.
Ja disa prej citimeve të tij më të mira:
-Ju jepet vetëm një shkëndijë e vogël “çmendurie”. Ju nuk keni pse ta humbni atë.
-E vërteta thelbësore është se nganjëherë ju shqetësoheni se do të zbuloni që është një goditje e fatit, të cilën nuk do ta keni vërtetë. Keni humbur muzën ose – më e tmerrshmja – nuk e keni pasur kurrë atë. Do ta kaloni të gjithë këtë marrëzi shumë shpejt.
-Pavarësisht nga ato që ju thonë njerëzit, fjalët dhe idetë mund të ndryshojnë botën.
-Fitimi i një Oskari është një nder, por ta themi midis nesh, nuk i bën gjërat më të lehta.
-Unë gjithmonë mendoja se gjëja më e keqe në jetë ishte të qenit vetëm. Nuk është kështu. Gjëja më e keqe në jetë është të përfundosh me njerëz që të bëjnë të ndjehesh vetëm.
-Ju lutem mos u shqetësoni aq shumë. Sepse në fund të fundit, askush prej nesh nuk ka shumë kohë mbi këtë Tokë. Jeta vrapon.
-Rrjetet sociale? Ato vrasin bisedën. Dhe njerëzit që fotografojnë me telefonin e tyre ose regjistrojnë, ndonjëherë në mënyrë të fshehtë, janë të mërzitur. Ata vijnë dhe fillojnë të flasin me ty, por duhet t’i shmangni njerëzit që në të vërtetë rrijnë në telefon, kur janë me ju.
-Unë besoj në dashuri; është e mrekullueshme – sidomos dashuria herën e tretë, është edhe më e çmuar; është e mahnitshme.
-Realiteti: çfarë koncepti!
-Politika është kaq personale, e mbrapshtë dhe e menjëhershme, si do të arrish të bësh diçka? Edhe politika lokale në të cilën unë jetoj është bërë kaq e shëmtuar.
-Më vjen keq, po të kishit të drejtë, unë do të pajtohesha me ju.
-Ndonjëherë për gjëra që unë kam bërë, filma që nuk kanë ecur dhe aq mirë, ju thoni: ‘Pse e bëre?’ Por në fund të fundit, nuk mund të pendohem për ta, sepse takova njerëz të jashtëzakonshëm. Gjithmonë kishte diçka që vlente.
-Komedia vepron me optimizëm.
-Pranvera është mënyra më e mirë për të shijuar natyrën, le të festojmë!
-Kokaina është mënyra sesi Zoti ju thotë se po fitoni shumë para.
-Asnjëherë mos debatoni me një person të keq, ai apo ajo nuk kanë asgjë për të humbur.
-Mjekësia, ligji, ekonomia, inxhinieria, këto janë përpjekje fisnike dhe të domosdoshme për të ruajtur jetën. Por poezia, bukuria, romanca, dashuria: këto janë ato për të cilat mbetemi gjallë.
-Do të keni kohë të këqija, por ato gjithmonë do t’ju zgjojnë që të shihni gjërat të cilave nuk i keni kushtuar vëmendje.
-Njerëzit e mirë përfundojnë në ferr sepse nuk mund ta falin veten.
Williams kurrë nuk ka pasur frikë të flasë për jetën, dashurinë, politikën, fenë, të drejtat e njeriut dhe gjithçka që na bën të jetojmë si njerëz. Fjalët e tij ishin të mira dhe mençuria e tij ishte e pastër. Aktori ishte gjithmonë i sinqertë dhe nuk kishte turp për pikëpamjet e tij. Ai gjithashtu u përpoq të ndihmojë njerëzit të mendojnë më shumë.
Jeta është shumë e shkurtër për ne që ta humbim atë. Nëse e pyesni Williams, ai do t’ju tregojë se duhet të kapni momentin dhe të shijoni çdo minutë. / KultPlus.com
Në kuadër të edicionit të gjashtëmbëdhjetë të konferencës shkencore “Java e Albanologjisë”, sot u mbajtë sesioni i Etnologjisë, që ishte sesioni i katërt i këtij aktiviteti të përvitshëm shkencor të Institutit Albanologjik.
Temë bosht e këtij sesioni ishte “Kultua shqiptare dhe etnologjia urbane”, ku studiues e profesorë të vlershëm dhe njohës të mirë të etnologjisë dhe antropologjisë u paraqiten me rezultatet e kërkimeve të tyre akademike rreth kësaj tematike.
Në sesionin në fjalë morën pjesë këta studiues: Lumnije Kadriu, Angjelina Hamza Hasanaj, Arsim Canolli, Nebi Bardhoshi, Valon Shkodra, Nexhat Çoçaj, Jonida Çunga Sela, Rini Useini, Krenar Doli, Afet Jashari, Bekim Vishaj, Florina Jerliu, Kaltrina Thaçi, Arlinda Veliu Sadiku dhe Gureta Bajrami Breznica./ KultPlus.com
Këtë fundjavë Teatri Kombëtar i Operas dhe Baletit do të sjellë “Portret koncert”.
Mbrëmja e së shtunës premton më shumë se një mbrëmje muzikore, por një reflektim të dy portreteve artistike që ngjiten në skenë këtë 31 maj në TKOB.
Nga njëra anë, Dejon Bendaj, violinist që nga fëmijëria, i rritur me skenën dhe çmimet ndërkombëtare, vjen me një teknikë që digjet nga pasioni. Dhe nga ana tjetër, Zamir Kabo, pianist i formuar në akademitë më prestigjioze të Evropës, vjen me një interpretim që flet plot ndjeshmëri dhe forcë.
Dy artistët bashkohen për të sjellë në jetë veprat e Mozart, Prokofiev dhe Bartok, duke krijuar një mbrëmje që jo vetëm dëgjohet por edhe ndjehet. Dejon Bendaj dhe Zamir Kabo do të rikthejnë muzikën e dhomës në qendër të emocioneve.
Kjo mbrëmje muzikore do të pasohet nga një tjetër aktivitet në TKOB, ku kësaj here pianisti Kabo do të shoqërojë soprano Ana Naqe në koncertin “Përtej kufijve”.
“Përtej kufijve” është një udhëtim që nis me hijeshinë e romancës gjermane dhe përfundon në kulmet dramatike të operës italiane. Nga ndjeshmëria e Strauss dhe Korngold, tek forca shprehëse e Verdit, Bellinit e Cilea-s./ KultPlus.com
Disa njerëz, çdo mëngjes shkelin botën si një fletore të bardhë; të tjerë zgjohen me një zjarr të brendshëm që flakëron për të sjellë gjëra të reja në një botë monotone.
Prof. Orhan Kerkezi nuk është thjeshtë një mësimdhënës, ai është udhërrëfyesi që me një shkrepsë të vetme ndez po atë zjarrë brenda çdo gjenerate të cilës i mëson se çfarë do të thotë krijimtaria dhe kreativiteti i vërtetë.
Më 26 dhe 27 maj 2025, në Fakultetin e Arteve një llavë e nxehtë emocionesh dhe aventurash artistike u bë e qasshme për një publik më të gjerë. Nuk u organizuan thjesht dy ekspozita, por një ekspeditë nëpër labirintin e mendjes së gjeneratave të reja të artistëve tanë.
“E di çfarë ha, por nuk e di çfarë po krijoj”
26 maj 2025: Departamenti i Artit Muzikor
Në këtë ekspozitë, nota muzikore nuk qëndroi në pentagram. Meloditë dhe harmonitë e dendura që në normalitet dëgjohen në formë të tingujve, këtë ditë prekën çdo vizitor, student, e profesor përmes shqisës së shikimit. Notat e lumturisë, mërzisë, melankolisë e çdo emocioni tjetër, u përplasën në mur, u kthyen në ngjyrë, në strukturë, në prani emocionale.
Studentët e muzikës lanë me një anë instrumentet muzikore dhe kapën në dorë penelët magjik. Duke përdorur ngjyrat dhe mjetet e tjera që për ta ishin të panjohura, ata përkthyen ndjenjat e tyre në formë, në një histori që e ndanë me njëri-tjetrin dhe me ne.
Në hyrje, një fjali e vetme dhe e fuqishme: “E di çfarë ha dhe e di çfarë tretë, por se çfarë po krijoj, nuk e di.” Mjaftonte kjo për të ditur se nuk ishte një ekspozitë, ishte një rrëfim, një pohim i guximshëm nga dikush që ka frikë vetëm nga boshëllëku shpirtëror, jo nga pasiguria, jo nga e panjohura, jo nga sfida.
“23 ngjyra – Lamtumirë”
27 maj 2025: Departamenti i Arteve të Bukura
Një korridor në përditshmëri, por u bë një dritare drejt shpellës shpirtërore të studentëve tanë, në mbrëmjen e 27 majit. Errësira u shtri mbi ndërtesën e Fakultetit tonë. Një muzikë në sfond, fryma artistike, shikimet drejt të panjohurës, dhe misteri na përcjellën drejt një eksperiencë të paharrueshme. Secili student la një vepër dhe një tekst që e shoqëronte si një rrëfim i fundit para ndarjes. Nuk kishte ndriçim. Vetëm drita e telefonit të vizitorit, një dritë intime, e vetme, që përshkonte errësirën si një kujtim që nuk ikën. Nën këtë dritë, shndriti e vërteta e studentëve të Arteve të Bukura.
Ata që hynë, duhej të uleshin, të prisnin, të lexonin, të ndalonin. Në një botë që vrapon, kjo ekspozitë të ftonte të bëheshe njeri sërish, të ndjeje, të mos e lije shpirtin të flinte. Dhe kur dilje jashtë, e kuptoje: 23 ngjyra ishin më shumë se një numër. Ishin një shtrëngim duarsh në errësirë.
Për dy ditë, korridoret e të dy objekteve të Fakultetit u mbushën me art, por edhe me heshtje, me prani, me shpirtin artistik. Ishin ditë që do të lënë gjurmë, sepse nuk flisnin për të bukurën sipërfaqësisht. Ishte magji, ajo që ndodh vetëm kur një profesor dhe studentët e tij shndërrohen në një supernovë që pushton galaktikën, jo për të marrë vëmendje, por për të ndriçuar rrugën drejt së ardhmes.
Sot është Dita Botërore e Sklerozës së Shumëfishtë. Kjo ditë krijon një mundësi për të rritur ndërgjegjësimin dhe për të përmirësuar sistemet mbështetëse.
Si një nga sëmundjet më të zakonshme të sistemit nervor qendror, skleroza e shumëfishtë prek më shumë se 2.3 milionë njerëz në mbarë botën sipas Federatës Ndërkombëtare të Sklerozës së Shumëfishtë. Termi sklerozë e shumëfishtë do të thotë “shumë plagë” dhe ky term lidhet me zonat që shfaqen në tru dhe palcën kurrizore pasi mielina që mbulon nervat tona dëmtohet ose vdes. Mielina e dëmtuar lë pas një lezion. Këto lezione identifikohen nga një MRI kur simptomat fillojnë të shfaqen.
Simptomat ndryshojnë dhe përparojnë me ritme të ndryshme për çdo person të diagnostikuar me këtë sëmundje e cila është e paparashikueshme, progresive dhe sfiduese për t’u diagnostikuar. Gjithashtu pak dihet edhe për shkaqet që çojnë në shfaqjen e saj.
Ndërsa ende nuk ka një kurë, po punohet për të ndihmuar në ngadalësimin e përparimit të sklerozës së shumëfishtë si dhe për të ulur simptomat.
Simptomat përfshijnë spazma muskulore, probleme me të folurin dhe gëlltitjen, problemet e koordinimit dhe ekuilibrit, depresionin, luhatjet e humorit./ KultPlus.com
Kryengjarja e librit në Kosovë, Panairi mbarëkombëtar i librit “Prishtina 2025” do mbahet më 11-15 qershor.
Me moton “Inteligjenca rrjedh nga libri” vjen edicioni i 25-të i Panairit të librit, organizuar nga Shoqata e Botuesve të Kosovës, me ndihmën dhe bashkëpunimin e vyer të Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Komunës së Prishtinës dhe Pallatit të Rinisë.
Ceremonia e hapjes do të mbahet më 11 qershor në orën 12:00 dhe do të transmetohet drejtpërdrejtë, traditë kjo e televizionit publik të Kosovës, RTK.
Panairi do të jetë i hapur për vizitorë çdo ditë nga ora 9:00-21:00. Panairi do të mbyllet më 15 qershor në orën 19:00.
Hyrja për vizitorë: pa pagesë!
Marrin pjesë rreth 100 botues nga Kosova, Shqipëria, Maqedonia e Veriut dhe Diaspora.
Numri i titujve të rinj: rreth 2000. Numri i titujve të viteve të fundit: rreth 6000.
Përvjetorët që shënohen në Panairin e 25-të të librit janë:
– 100-vjetori i lindjes së Martin Camajt
– 150-vjetori i lindjes së Faik Konicës
– 200-vjetori i lindjes së Pashko Vasës
– 400-vjetori i lindjes së Pjetër Bogdanit
Mbi 40 aktivitete, promovime, autorë të pranishëm në panair, ku spikasin:
Panairin pritet ta vizitojnë rreth 30000 vizitorë: studentë, nxënës të shkollave fillore dhe të mesme të Kosovës, qytetarë dhe personalitete të shquara nga jeta akademike, letrare, politike e intelektuale e Kosovës. Ky panair përkon edhe me përvjetorë të rëndësishëm që do të shënohen me aktivitete, përkujtime e debate. Do të ketë të ftuar specialë, shkrimtarë nga Franca, etj./ KultPlus.com
Ditët e fundit ka dalë nga shtypi libri më i ri i studiueses dhe profesoreshës Vjosa Sadriu Hamiti, me titull “Modaliteti në gjuhësi”, botuar nga botimet Xhad në Prishtinë. Ndërkaq, sot në ambientin e sallës Idriz Ajeti në Fakultetin Filologjik, u bë promovimi i librit, shkruan KultPlus.
Ky është libri i dytë i autores, pas botimit të parë në Gjermani më 2019, “Epistemische Modalitet – die Äußerungsmöglichkeiten im Deutschen und ihre Äquivalente im Albanischen”, i cili trajtonte modalitetin epistemik në gjermanisht dhe shqip. Libri i ri është rezultat i viteve të gjata pune kërkimore dhe studimore mbi temën e modalitetit në gjuhë, një fushë komplekse dhe pak e trajtuar në gjuhësinë shqipe. Autorja e përshkruan librin si një përpjekje për të bashkuar gjuhën e dijes me dijen e gjuhës, duke e analizuar modalitetin jo vetëm nga aspekti gjuhësor dhe gramatikor, por edhe nga këndvështrimi filozofik, pragmatik dhe diskursiv.
“Modaliteti në gjuhësi” konsiderohet si një libër që synon të bashkojë gjuhën e dijes me dijen e gjuhës, duke shqyrtuar jo vetëm aspektet gramatikore dhe semantike të modalitetit, por edhe dimensionet e tij filozofike, pragmatike dhe diskursive. Libri vjen si një kontribut origjinal për studimet gjuhësore në gjuhën shqipe dhe për të gjithë ata që interesohen për mënyrën se si gjuha shpreh mendimin, qëndrimet dhe mundësitë e folësit.
“Modaliteti në gjuhësi” mëton të jetë një ndihmesë origjinale në shqip për këtë fushë interesante të dijes. Libri mëton që domenin e modalitetit ta shpjegojë me gjuhë të saktë, edhe terminologjike, por të kapshme për publikun e gjerë lexues. “Modaliteti në gjuhësi” është vepër që e përmbledh gjuhën e dijes dhe dijen e gjuhës, të cilat, mbas një pune të gjatë kërkimore, botohet në një libër origjinal në shqip.
Libri strukturohet në pesë kapituj që e trajtojnë këtë fushë të ndërliqshme të gjuhësisë nga aspekte të ndryshme.
Kapitulli i parë i shqyrton parimet themelore të modali-tetit si kategori gjuhësore, duke nxjerrë në pah lidhjet e saj me fushat përtej gjuhës, veçanërisht me filozofinë dhe me logjikën modale. Kapitulli i dytë i trajton mënyrat se si modaliteti përjetohet dhe përçohet në kontekste të përditshme të të folurit dhe të përkthimit, por edhe në procesin e nxënies dhe/apo mësimor, aty ku ndërtohet kuptimi gjuhësor dhe ndërgjuhësor. Kapitulli i tretë fokusohet në shprehjet gjuhësore të modalitetit, duke i analizuar krahasimisht format dhe mjetet në dispozicion të gjuhëve shqipe dhe gjermane, duke i përvijuar ndërtimet e tyre leksikore, sintaksore dhe semantike. Kapitulli i katërt e çon më tutje këtë kërkim, duke i trajtuar foljet modale dhe rolin e tyre në strukturën morfosintaksore të të dyja gjuhëve, për t’i hetuar afritë dhe ndryshimet sistemore ndërmjet tyre. Kapitulli i pestë i përmbledh rezultatet e punës kërkimore mbi bazën e një korpusi të zgjedhur letrar, në shqip dhe në gjermanisht, si dëshmi konkrete e realizimeve gjuhësore në letërsi. I shtjellon po ashtu qasjet metodologjike që janë ndjekur në punë të analizës kontrastive. Në kapitullin e fundit të librit modaliteti shqyrtohet hollësisht nëpërmjet foljeve modale, me theks jo vetëm te funksionet e tyre në planin gjuhësor, por edhe te mënyrat se si ato dëftojnë qëndrime, qëllime apo domosdoshmëri në rrafsh diskursiv.
Në promovimin e librit, për librin foli profesoresha nga Universiteti i Prishtinës, Lindita Tahiri dhe profesoresha nga Tirana, Brikena Kadzadej.
Profesoresha Lindita Tahiri ka thënë se studimi i autores Hamiti kontribuon në njohuritë rreth asaj se çka është universale e çka specifike për secilën gjuhë.
“Libri është avancim në studimet e gjuhësisë tek ne, duke trajtuar një fushë jo shumë të studiuar në kërkimet tona shkencore që ndërlidh disa disiplina të gjuhësisë dhe filozofisë si semantikën, pragmatikën, logjikën, komunikologjinë, analizën e diskursit. Në libër përfshihet një kornizë e gjerë teorike, e shoqëruar me ilustrime praktike që e qartësojnë, pasurojnë analizën dhe e bëjnë më të qasshme jo vetëm për lexuesin akademik. Autorja me ilustrimet e saj e veçon gjuhën juridike, ku si thotë ajo: “Modaliteti nuk është thjeshtë element gramatikor, por instrumenti me të cilin formulohet detyrimi, kufizohet liria, prandaj dhe ndryshimet më të vogla në modalitet, mund të bartin pasoja të mëdha”. Në përkthimin letrat, në të cilin poashtu e trajton autorja, përkthimi i modalitetit nuk është vetëm estetik por edhe kulturor dhe pragmatik. Ndërkaq, në mësimdhënie/mësimnxënie ajo i thekson pasojat e përvetësimit të mangët të modalitetit që e dëmtojnë jo vetëm zotërimin e gjuhës, por vetë të menduarit”, ka thënë Tahiri.
Sipas saj, funksionin e modalitetit, ky libër e shqyrton përmes një analize kontrasive të foljeve modale në shqip dhe gjermanisht duke shpërfaqur mënyra se si këto forma modale shprehin qëndrimin e folësit ndaj dijes, detyrimit dhe mundësisë.
“Autorja i shqyrton kategoritë semantike të modalitetit në të dy gjuhët, shprehjen e tyre gramatikore dhe leksike, strukturën sintaksore si dhe pragmatikën kulturore. Studimi i saj kontribuon në njohuritë rreth asaj se çka është universale e çka specifike për secilën gjuhë. Poashtu nxit pyetje rreth sfidave të përkthimit dhe rëndësinë e interpretimit të modalitetit. Në fushën e mësimdhënies është interesante sepse e tërheq vëmendjen ndaj të mësuarit përtej strukturave gramatikore që është mësimdhënia tipike tek ne, dhe sipas saj, meqenëse bëhet fjalë për përvetësimin e nuancave semantike dhe të tonit, bëhet fjalë për pozicionimin e vetvetes si folës. Përtej kontributit të rëndësishëm në gjuhësinë kontrastive, ky studim përqendrohet në një nga çështjet më thelbësore në studimin e gjuhës, në marrëdhënien e ndërlikuar mes gjuhës dhe mendimit. Duke shqyrtuar funksionimin e modalitetit në gjermanisht dhe shqip, libri ofron njohuri të rëndësishme për mënyrën se si sistemet e ndryshme gjuhësore e formësojnë perceptimin tonë për realitetin. Kërkimi nxit pyetje se si gjuha ndikon në konceptin e të vërtetës, mundësisë dhe përgjegjësisë”, përfundon ajo.
Po ashtu, profesoresha Brikena Kadzadej ka thënë se punimi/libri i autores Hamiti e sheh shqipen jo si një objekt të heshtur studimi por si një sistem të gjallë që kërkon qasje të thella analitike dhe ndërdisiplinore.
“Libri i saj është një ndihmesë e çmuar në gjuhësinë shqiptare, që sjell një trajtim të thelluar, strukturuar dhe shkencërisht të argumentuar për një në kategoritë më komplekse dhe më sfiduese të gjuhës në përgjithësi, modaliteti. Që nga periudha e hershme e studimeve të para gjuhësore, tematika e modalitetit ka qëndruar në margjinat e vëmendjes teorike, por falë këtij punimi, ajo merr më në fund, vendin që meriton, në qendër të analizës shkencore. Ky punim, hulumtim vjen si vazhdim i zhvillimeve të përpjekjeve të mëhershme të gjuhëtarëve shqiptarë si Shaban Demiraj, Mahir Domi, Idriz Ajeti e të tjerë. Është hedhur dritë mbi aspekte të rëndësishme të gjuhës shqipe, por modaliteti si kategori që ndërthur morfosintaksën, semantikën e pragmatikën, ka mbetur një terren i hapur për hulumtime të mëtejshme. Kësaj thirrjeje teorike, i është përgjigjur me profesionalizëm, autorja Hamiti, duke ndërtuar ura të reja ndërmjet përvojës shqipe dhe qasjeve moderne të gjuhësisë teorike”, thotë ajo.
Sipas saj, e veçanta e këtij punimi është përpjekja për të pozicionuar gjuhën shqipe në kontekstin e gjuhëve indoevropiane dhe për ta trajtuar atë, me të njëjtat standarde shkencore, dhe rigorozitet akademik që i kërkohen një gjuhe me dinjitet dhe trashëgimi.
“Ky punim e sheh shqipen jo si një objekt të heshtur studimi por si një sistem të gjallë që kërkon qasje të thella analitike dhe ndërdisiplinore. Kjo është arsyeja pse ky hulumtim nuk është thjeshtë një përmbledhje e teorive të mëparshme por një kontribut i ri që hap rrugë për hulumtime të reja, për një ndërthurje të qëndrueshme ndërmjet gjuhësisë shqiptare dhe zhvillimeve moderne teorike në shkencat e gjuhës”, përfundon Kadzadej.
Krejt në fund, autorja e librit, Vjosa Sadriu Hamiti ka thënë se libri nuk është vetëm studim por një përpjekje për ta kuptuar atë se çka mund të jetë fjala.
“Të nderuar të pranishëm, sigurisht që nuk mund të mos falënderoj, sepse edhe falënderimi është një akt modal. Ky nuk është vetëm pohim por mundësi, nevojë, dëshirë dhe detyrim i brendshëm. Unë duhej të flisja, mund të heshtja ndoshta, por nuk kishte se si të mos flisja. I falënderoj profesoreshat e nderuara të cilat folën sot në këtë promovim. E kanë lexuar të parat, e recensuan librin tim. I çmoj vlerësimet e tyre profesionale dhe akademike. Në promovimin e librit sot, ju nuk ishit thjeshtë pjesëmarrës por u bëtë dëshmitarë të asaj që fjala ime synonte, të shqyrtonte mundësinë dhe domosdoshmërinë e të folurit, të menduarit. Në një botë ku gjithçka mund të thuhet, por pak gjë duhet të thuhet, ju zgjodhët të dëgjoni. Çfarë habie e bukur. Kjo zgjedhje është akt i rrallë dhe unë nuk mund të mos e quaj këtë një nder për fjalën time, kërkimin tim, librin tim. Ky libër nuk është vetëm studim por një përpjekje për ta kuptuar atë se çka mund të jetë fjala. Ju e dëshmuat se fjala mund të jetë vendtakim i mendjes dhe zemrës. Sigurisht kjo më jep shpresë se fjala ende ka peshë.”
Modaliteti është fushë e gjuhësisë dhe e filozofisë, fare pak e trajtuar te ne, me të cilën profesoresha dhe autorja e librit, Vjosa Sadriu Hamiti, merret tash e dy dekada./ KultPlus.com
1133 fëmijët e vrarë dhe të zhdukur gjatë luftës së Kosovës do të kujtohen nëpërmjmet një takimi letrar, takim ku poetët do të lexojnë poezi me dedikim fëmijët që tashmë janë shndërruar në dritën e Kosovës.
“Engjujt nuk jetojnë në tokë” është organizim-dedikim i gazetës online për art dhe kulturë KultPlus, dhe në këtë ngjarje kulturore do të marrin pjesë poetët: Ibrahim Kadriu, Sali Bashota e Lulzim Tafa, dhe me poezi për fëmijët engjuj do të prezantohen edhe nxënësit e Shkollës Fillore “Hasan Prishtina” në Prishtinë.
Ndërkohë, në kuadër të organizimit “Engjut nuk jetojnë në tokë” do të mbillet edhe një fidan për 1133 fëmijët e vrarë dhe të zhdukur në luftën e fundit në Kosovë.
Gjatë viteve të luftës në Kosovë më 1998-99 dhe në muajt e parë pas mbarimit të luftës, u vranë 1.024 fëmijë dhe 109 konsiderohen të zhdukur.
Kjo ngjarje do të mbahet me 2 qershor, në ora 16:00 në KultPlus Caffe Gallery. Kjo ngjarje mbështetet nga Ministria e Arsimit në Kosovë./ KultPlus.com
Johan Volfgang Gëte është përfaqësuesi më i shquar i racionalizmit dhe i romantizmit në letërsinë gjermane. Ka qenë poet, romancier, dramaturg, eseist dhe filozof.
Me veprat e tij Gëtja është bërë një nga shkrimtarët më të dashur e më të preferuar në Gjermani. Emri i tij la gjurmë të pashlyeshme, jo vetëm në letërsinë gjermane, por edhe në analet e letërsive të tjera evropiane. Si njeri me dije enciklopedike, si mendimtar origjinal, dijetar i shquar dhe njohës i hollë i artit u bë një nga figurat më të mëdha të kulturës gjermane, që do të rrezatojë një humanizëm të thellë deri në ditët tona. Kuptimin e jetës e gjente tek dashuria e madhe për punë e dituri, veçmas në krijimtarinë artistike. Kështu mëson edhe veprat e tij letrare, e cila mbi të gjitha ngërthen ide që frymëzojnë për respektimin e kultit të punës, te aktit krijues dhe të dashurisë. Si personalitet kompleks dhe i gjithanshëm ai mbetet përherë pikë reference në historinë e kulturës gjermane dhe asaj evropiane.
Në tragjedinë “Fausti”, që është vepra e jetës së Gëtes dhe një nga kryeveprat e letërsisë botërore, pasqyrohet karakteri shumëformësh i jetës në natyrë dhe në shoqërinë njerëzore. Tërë njerëzit mishërohen në një njeri të vetëm, në personin e Faustit. Tërë kohët përshihen në një jetë të vetme, në jetën e Faustit. Krijimtaria letrare e Gëtes përmban një numër të konsiderueshëm me poezi, drama, reagimet e novela. Përveç tyre ai ka publikuar dhe një numër të shumtë dorëshkrimesh autobiografike, estetike, artistiko-letrare, si dhe shkrime me përmbajtje nga fusha e shkencave natyrore. Një rëndësi të konsiderueshme për letërsinë kanë dhe korrespondencat apo shkëmbimet e letrave, gjë të cilën ai e bënte me shumë pasion. Në krijimtaritë fillestare letrare spikasin idetë e tij demokratike të iluminizmit.
Vlerat e tij si shkrimtar i talentuar u thelluan tek romani i shumëlexuar “Stuhi e vrull”, për shkrimin e të cilit Gëte dha kontributin kryesor. Kurse si talent i romantizmit ai u bë gjerësisht i njohur në mbarë Evropën në vitin 1774 me romanin “Vuajtjet e djaloshit Verter”. Më vonë Gëte ndryshoi stilin e shkrimeve të tij duke iu referuar idealeve të antikes. Pas viteve 1790 së bashku me Friedrich Schiller ata u bënë përfaqësuesit më të denjë të epokës klasike të Weimarit. Gëte njihet edhe sot si një nga figurat më të shquara të letërsisë gjermane dhe asaj botërore.
LETËRSIA
Gëte pati që në fëmijëri mundësinë të njihet nga afër me letërsinë. Në moshën katër vjeçare, nëna e tij, përpara se të flinte, i lexonte tekste të marra jo vetëm nga libra për fëmijë, por si besimtare e kishës luteriko-protestante që ishte edhe nga bibla. Në fundin e vitit 1753 gjyshja i dhuron Gëtes për Festën e Krishtlindjeve një teatër kukullash. I apasionuar pas kësaj ai e mësoi pjesën teatrale në një kohë shumë të shkurtër përmendësh. Ai ndjente një kënaqësi të veçantë kur e shfaqte këtë pjese teatrale para shokëve të tij bashkëmoshatarë.
Sipas thënieve të vogëlushit Gëte, shenjat e para tipike dalluese të fantazisë së tij letrare dëshmohen në talentin që vetë ai kishte, për të sajuar përralla të mrekullueshme, pas dëgjimit të të cilave shokët e tij mbeteshin me gojë hapur. Në shtëpinë e Gëtes ishin krijuar kushtet dhe mundësia që të lexohej shumë, kjo falë bibliotekës së babait të tij, e cila numëronte rreth dy mijë libra e vëllime të tematikave të shumta. Kështu, midis të tjerave, Gëte qysh në moshë të vogël u njoh me përmbajtjen e librit popullor të Dr. Faust. Në periudhën e luftës shtatë vjeçare, që zgjati nga 1759 deri në 1761, në shtëpinë e Gëtes ishte strehuar një oficer francez.
Është pikërisht njohja me këtë oficer e më pas edhe me trupën e aktorëve që kishin bashkudhëtuar me të, që bënë të mundur përballjen fillestare të Gëtes me literaturën franceze të dramës. Ndërkohë që Frankfurti në atë kohë ndodhej nën pushtimin francez, ai vizitonte rregullisht shfaqjet teatrale.
STUDIMET
Në moshën 16 vjeçe Gëte nisi studimet e drejtësisë në Leipzig, qytet ky që, përkundrejt Frankfurtit të atëhershëm konservativ, dallohej për botën më të hapur dhe më elegante të kulturës njerëzore. Përkrah studimeve universitare të juridikut, ai vizitoi me zell e pasion të dukshëm edhe ligjëratat e mbajtura mbi poezinë nga të shumënjohurit Johann Christof Gottsched dhe Christian Fuerchtegott Gellert, i cili prej krijimeve të para poetike të Gëtes nuk mbeti kushedi se sa i kënaqur. Tre vitet studimore në Leipzig ishin nga njëra anë pak emocionale për poetin e ardhshëm, mirëpo nga ana tjetër ato ishin frymëzuese, pasi ai u njoh me piktorin Adam Friedrich Oeser, tek i cili Gëte vazhdoi mësimin e vizatimit të filluar dikur në Frankfurt. Oeser bëri më pas të mundur njohjen e Gëtes me nxënësin e tij të apasionuar pas artit klasik Johann Joachim Winkelmann.
Përveç kësaj Oeser inkurajoi tek Gëte dëshirën për njohjen dhe konceptimin e artit. Gëte mësoi tek një bakërshpues teknikën e prerjes së drurit. I ndodhur larg prindërve të tij, Gëte në moshë adoleshente e shijonte jetën pasi e ndjente veten më të lirë. Ai vizitonte shpeshherë shfaqje teatrale ose i kalonte mbrëmjet e vona me shoqërinë e tij. Gjatë kohës së tij në Leipzig ai u dashurua për herë të parë në jetën e tij me të bijën e zanatçiut, zonjushën Käthchen Schönkopf. Marrëdhënia mes tyre zgjati rreth dy vjet, më pas ajo nuk do të vazhdonte më dhe u zgjidh me mirëkuptim reciprok. Pikërisht në këtë përjetim emocional bazohet dhe subjekti i dramës së tij të parë “Die Laune des Verliebten” (“Kapriçoja e të dashuruarit”).
NDIKIMI
Ndjenjat e tronditura të këtyre viteve ndikuan edhe në stilin e të shkruarit të Gëtes. Vjershat e rregullta të stilit rokoko ia lanë më pas vendin një stili më të lirë dhe të vrullshëm. Libri “Annette” u shkruajt sipas një koleksioni prej nëntëmbëdhjetë vjershash të përzgjedhura dhe të ilustruara nga shoku i tij Ernst Wolfgang Behrisch. Vepra e parë e shtypur e Gëtes ishte një koleksion vjershash i vitit 1769 me titullin “Neue Lieder” (“Këngë të reja”). Në vitin 1768 Gëte sëmuret shumë rëndë nga rrjedhje të vazhdueshme të gjakut, gjë që e detyroi të kthehej me të shpejtë tek prindërit në Frankfurt për t’u kuruar në shtëpinë e tij. Pas vizitave të bëra nga mjeku i tij i shtëpisë Dr. Johann Friedrich Metz atij iu ndez dëshira për të hulumtuar natyrën.
Gjatë Festave të Pashkëve në prill të vitit 1770, Gëte ndryshon për të dytën herë vendbanimin e tij, për të vazhduar studimet e mëtejshme në Strasburg të Francës. Ky qytet ishte për të një fillim krejtësisht i ri. Ai i la mbresa të thella për arkitekturën gotike e cila kishte filluar t’i rrënjosej në shpirt. Ai, këtu, krahas studimeve të juridikut ndoqi edhe ato të mjekësisë dhe të shkencave të natyrës. Në Strasburg ai u njoh me njerëz shumë të rëndësishëm për zhvillimin e tij të mëtejshëm. Takimi i tij më i rëndësishëm ishte ai me teologun dhe teoricienin e artit dhe të letërsisë Johann Gottfried Herder. Ishte Herder ai që nxiti te Gëte dëshirën për t’u njohur sa më afër me potencialin e pashtershëm letrar të autorëve më në zë të kohës si Homeri, Shekspiri dhe Ossiani. Ai zgjoi tek Gëte kureshtjen për estetikën e poezisë popullore, duke ndriçuar kështu rrugën e mëtejshme letrare të poetit të ri Gëte. Kohë më vonë Gëte ndërhyri që Herder të thirrej me shërbim në oborrin mbretëror në Ëeimar. Në Strasburg Gëte u njoh edhe me mjekun dhe shkrimtarin Johann Heinrich Jung-Stilling, si dhe me dramaturgun Jakob Michael Reinhold Lenz.
PAVENDOSMËRIA
Gjatë një kalërimi në zonat përreth Gëte njihet me vajzën e priftit Frederike Brion, nga Sasenheim dhe pastaj dashurohet me të. Me largimin e Gëtes nga Strasburgu, ngaqë ai ishte i pavendosur për një lidhje të qëndrueshme, merr fund edhe kjo marrëdhënie. Poezitë e thurura enkas për Frederiken janë Abschied (“Lamtumirë”), Mailied (“Këngë maji”) dhe Heidenroslein (“Gonxhja e lëndinave”). Ato më vonë u njohën si “Sesenheimer Lieder” (“Këngët e Sezenheimit”), që për nga forca e shprehjes paralajmëruan “fillimin e një epoke të re lirike”. Në verën e vitit 1771 Gëte dorëzon disertacionin e tij për drejtësi, i cili iu refuzua për shkak të disa shprehjeve herezike që në atë kohë binin në kundërshtim me pikëpamjet dhe qëndrimin e kishës. E megjithatë universiteti i ofroi atij mundësinë e marrjes së lejes së mësimdhënies. Më 6 gusht 1771 Gëte mbrojti diplomën në fushën e drejtësisë pas një retorike të shkëlqyer, baza e së cilave ishin pesëdhjetë e gjashtë teza në gjuhën latine.
KTHIMI
Pas kthimit të Gëtes në qytetin e lindjes në Frankfurt, ai i pajisur ndërkohë dhe me diplomën përkatëse, hap një zyrë avokatie. Por Gëte nuk i kushtoi rëndësinë e duhur këtij profesioni, kështu që pas katër vitesh ai do ta mbyllte aktivitetin e tij si jurist, për t’u nisur menjëherë pas kësaj për në Weimar. Ai e kishte përqendruar vëmendjen e tij më shumë tek letërsia. Në fundin e vitit 1771 ai shkroi brenda një kohe të shkurtër gjashtë javore “Geschichte Gottfriedens von Berlichingen mit der eisernen Hand” (“Historia e Gotfridens nga Berlihingeni me dorë të hekurt”). Pas një përpunimi në vitin 1773 u publikua nga shtypshkronja e tij drama “Götz von Berlichingen” (“Gëtz nga Berlihingeni”), e cila ishte konform normave dhe rregullave të dramaturgjisë. Drama, e cila u prit me shumë ngazëllim nga artëdashësit vlejti si dokument bazë tek “Stuhi dhe vrull”.
Në majin e vitit 1792, i nxitur dhe më shumë nga babai i tij, Gëte filloi punë si praktikant në gjykatën e dhomës perandorake në Vetzlar. Kolegu i tij i punës Johann Christian Kestner në përshkrimet e tij për Gëten e çmonte atë si një gjeni me një forcë të jashtëzakonshme të mënyrës së të menduarit dhe si një njeri me karakter, që vepronte sipas asaj që i pëlqente atij pa marrë parasysh gjykimet e të tjerëve. Kestner e vlerësonte Gëten si një njeri që i pëlqente jeta e lirë dhe që urrente detyrimet që impononte moda dhe mënyra e atëhershme e të jetuarit. Edhe në Vetzlar Gëte i kushtoi pak vëmendje studimeve, pasi në këtë kohë ai dashurohet me Charlotte Buff, të fejuarën e kolegut të tij të punës Kestner. Kur gjendja shpirtërore pas kësaj situate filloi të ndërlikohej nga dita në ditë ai merr një vendim të prerë dhe e braktis menjëherë qytetin Vetzlar. Përvoja e dhimbshme e një dashurie të paqenë si dhe ngjarje të tjera të përjetuara u bënë më pas dhe subjekti për veprën e tij të dytë me vlera tepër emocionale Vuajtjet e djaloshit Verter, vepër kjo që doli nga shtypi në fillim të vitit 1774 dhe që e bëri Gëten brenda një kohe të shkurtër shumë të njohur në gjithë Evropën.
Takimi me Charlotte von Stein ishte një nga sprovat më të rëndësishme për zhvillimin e personalitetit të Gëtes. Të dhënat poetike janë në dramën Iphigenie auf Tauris, shkruar në shkurt dhe mars të vitit 1779 – gjegjësisht ishte e vetmja vepër madhore e krijuar gjatë kohës fillestare në Weimer. Më pas, si ndër veprat e tjera të rëndësishme, me radhë vijnë drama Die Geschëister si dhe Hymne Harzreise të shkruar në dimër. Po ashtu edhe vjershat si An den Mond dhe Wanderes Nachtlied, gjithashtu, i takojnë kësaj kohe. Njëherësh edhe studimet shkencore e natyrore të Gëtes morën një formë serioze dhe në vitin 1784 zbuloi ashtin ndërmjetësor të fuqisë së njeriut. Por shpesh e zinin krizat shpirtërore, ndoshta ngase Gëte e ndjente, se si forcat e tij po kalonin ndërmjet punës dhe jetës sipërfaqësore. Po ashtu edhe mosprania e zonjës von Stein bënte që qëndrimi i tij të ishte i padurueshëm në oborr. Kështu që e luti Hercogun t`i jepte një pushim për një kohë të pacaktuar dhe shkoi, pa ia besuar Charlottes asnjë fjalë lidhur me planet e tij, më 3 shtator 1786 tinëzisht nisi udhëtimin e tij të gjatë për në Itali.
ARKITEKTURA
Në Itali, ku edhe ai vetë shprehet se – për herë të parë dhe vetëm një herë në gjithë jetën e tij është ndjerë vërtet sikur të ishte në shtëpi, para se gjithash e tërhiqte Antika; Kurse arti dhe arkitektura e renesancës dhe e barokut nuk i bënte aq përshtypje. Si antike e ndjente edhe të dashurën romake të tij, e që më vonë e shkruan në elegjinë Römischen Elegien, ku e këndon si ‘Faustina’ – takimin me të e përshkruan si një barazim erotik në jetën e tij, asaj kohe ka qenë diku në fund të të tridhjetave. Në ‘Faustina’ romake, Gëte gjeti për herë të parë në lidhjen e tij një harmoni shpirtërore dhe mendore.
Një harmoni e cila më vonë ishte dhe si një rrugë për estetikën e re klasike të tij. Gëte në Itali vizatonte shumë si dhe kujdesej intensivisht për piktorët gjermanë që jetonin atje, ndër ta ishin edhe Johann Heinrich Wilhelm Tischbein dhe shumë e njohura e asaj kohe, Angelika Kauffmann. Por studimet shkencore dhe natyrore, si dhe letërsinë, nuk i anashkaloi. Në Palermo mendonte të kishte zbuluar një bimë shumë të vjetër, dhe ndërkohë shkruante një përmbledhje të re të Iphigenie in Jamben, përfundoi me Egmont dhe punonte në Tasso, ku dhe i shprehu në mënyrë artistike përjetimet e tija me Charloten von Stein./ KultPlus.com
Në kuadër të Javës së Evropës, aktoret Ema Andrea dhe Aida Talliente krijuan një laborator teatror, i cili përçoi tek publiku përvojën emocionale të veprës së shkruar nga Elvira Buonocore.
“Gjuha Mëmë” titullohej shfaqja e vënë në Shkodër, Korçë e Tiranë, e cila ka në qendër dy gra, dy gjuhë që bashkëbisedojnë dhe një rrëfim të ndjerë për identitetin, kujtimet, fëmijërinë, emigracionin dhe lirinë.
Me një skenografi të thjeshtë por plot kuptim, “Gjuha Mëmë” e përballi publikun me paragjykimet, keqkuptimet dhe nevojën për të mos harruar të ëndërrojmë në gjuhën amtare. Vepra jep mesazhin se, në qendër të gjithçkaje, qëndron liria e gruas, si një themel pa të cilin nuk mund të ndërtohet asnjë shoqëri e lirë.
Çdo fjalë dhe çdo heshtje në këtë shfaqje ishte si një kujtesë për vlerat që na bashkojnë dhe për dinjitetin që duhet mbrojtur çdo ditë./ KultPlus.com
Filmi ikonik Mission Impossible, i cila kulmon këtë vit me të shumëpriturin The Final Reckoning, ka qenë një aventurë jetësore për Tom Cruise.
Në një postim emocionues në rrjetet sociale, aktori 62-vjeçar bëri një reflektim të ndjerë mbi rrugëtimin e tij si yll dhe producent i serisë së suksesshme filmike. Ai shprehu mirënjohjen për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e këtij rrugëtimi.
“Më shumë se 30 vjet më parë, fillova udhëtimin e prodhimit të filmit tim të parë, Mission: Impossible,” shkruan Cruise.
“Që atëherë, këto tetë filma më kanë udhëhequr në aventurën e jetës. Faleminderit regjisorëve, aktorëve, artistëve dhe teknikëve të jashtëzakonshëm nga e gjithë bota që ndihmuan t’i jepnim jetë këtyre historive. Ishte një privilegj të punoja me ju. Më e rëndësishmja, dua të falënderoj publikun. Jemi të emocionuar të ndajmë Llogarinë Finale me ju.”/ KultPlus.com
