*Madeleine Albright këtë letër ja ka adresu vetes në moshë më të shtyme, 44 vjeçe, kur i asht shu martesa!
E dashtun Madeleine
Ki me e tejkalu këtë mjegull e pasiguri – edhe ata në mënyrën ma të mirë të mundshme. Nuk ki me u ba cinike, stoike apo e vrazhdë prej kësaj humbje që je tu e ndje. Gjatë dhjetë vjetëve në vazhdim ki me e rindërtu e rikriju veten, ki me pas sukses – dhe përmbushje të jashtëzakonshme.
E vërteta asht që ti e ki guximin me e gjet qëllimin tand edhe integritetin me e përmbush atë qëllim simbas standardeve tua. Prindërit të kanë mësu me e dhanë ma të mirën e me i arritë krejt ato që mundesh, me talentet që i ki. Ti ki me i vendos ato talente në shërbim të vetes, ki me e gjet zanin tand edhe ki me e përdor atë za për t’i shërby vendit në mënyra që kanë me të mahnit.
Kur të pyesin studentet se qysh ja ke dal me kanë e martume, me pas fëmijë edhe me punu në të njajtën kohë ki me u ndje si hipokrite sepse ti mendon që ke dështu aty.
Asht vështirë me u ndje e kualifikume si model. Por ti je.
Kanë me kalu shumë vjet derisa te kupton që je model i mirë. Por përfundimisht, ti ki me inspiru ma shumë gra sesa që kishe mujt ndonjiherë me paramendu. – Mbas njizet e tri vjetëve, kur gratë kanë me të tregu që kanë zgjedh të bajnë karrierë në marrëdhanie ndërkombëtare, ti ke me u ndje mirë kur ki me ju thanë se nuk ka formulë, ngase çdonjani duhet me e ndjek udhën e vet.
Ish-presidenti amerikan, Bill Clinton, ka reaguar për vdekjen e ish-sekretares amerikane të shtetit, Madeleine Albright, përmes një deklarate, shkruan KultPlus.
Nëpërmjet një shkrimi në “Twitter”, Clinton shkroi se Albright ishte një nga sekretarët më të mirë në shërbim të vendit, një profesor brilant dhe mbi të gjitha një njeri i jashtëzakonshëm.
“Para rreth tre viteve, ne bëmë udhëtimin tonë të fundit të përbashkët për të festuar 20 vjetorin e Pavarësisë së Kosovës, ku ata i dedikuan një bust në qendër të Prishtinës. Ajo kishte një ditë të veçantë në Prishtinë”, tha Clinton.
Albright bëri një vizitë në Kosovë në korrik të vitit 1999, një muaj pas përfundimit të luftës.
“Duke u ngritur kundër [ish-liderit serb, Sllobodan]Millosheviqit, i kemi ulur gjasat për një vullnet të ri të Millosheviqit. Duke ndërtuar paqen në Kosovë, ne do të ndihmojmë në stabilizimin e Ballkanit dhe në këtë mënyrë do të kontribuojmë në një Evropë të tërë dhe të lirë”, ka thënë atëbotë Albright.
Në vitin 2019, kur Albright udhëtoi në Kosovë dhe u “prezantua” me bustin e saj, ish-sekretarja u dekorua edhe me Urdhrin e Lirisë. /KultPlus.com
My statement on the passing of Madeleine Albright—one of the finest Secretaries of State, an outstanding UN Ambassador, a brilliant professor, and an extraordinary human being. pic.twitter.com/50QXFhzGit
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka reguar për vdekjen e mikes së Kosovës, Madeleine Albright, e cila vdiq sot në moshën 84 vjeçare, shkruan KultPlus.
Nëpërmjet një postimi në “Twitter”, Kurti shprehu ngushëllimin e tij për familjen Albright.
“Me pikëllim dëgjova për vdekjen e Madeline Albright, një grua e shquar me moral të pakompromis për Shtetet e Bashkuara, një mike e Kosovës deri në fund dhe një partnere me të gjithë ata që ndoqën paqen, lirinë dhe demokracinë. Do të na mungosh, zonja sekretare”, shkroi Kurti.
Ajo ishte një figurë qendrore në administratën e Presidentit Bill Clinton. /KultPlus.com
Madeleine Albright, gruaja e parë sekretare e shtetit të SHBA, e cila ndihmoi në drejtimin e politikës së jashtme perëndimore pas Luftës së Ftohtë, ka vdekur. Ajo ishte 84 vjeç.
Vdekja e saj u konfirmua në një email drejtuar stafit të Albright Stonebridge Group, një firmë strategjike globale e themeluar nga Albright.
Ajo ishte një figurë qendrore në administratën e Presidentit Bill Clinton, së pari shërbeu si ambasadore e SHBA-se në Kombet e Bashkuara përpara se të bëhej diplomatja më e lartë e vendit në mandatin e saj të dytë.
Albright konsiderohet si një mike e madhe e Kosovës dhe kontributi i saj ishte i madh, sidomos gjatë kohës së luftës. /KultPlus.com
Emri i Madeleine Albright për Kosovën konsiderohet si një prej më të rëndësishmëve, pasi që ajo ishte indikatore kyçe në përfundimin e luftës në Kosovë.
Madeleine Albright u lind më 15 maj 1937, Pragë, Çekosllovakia (tani në Republikën Çeke).
Madeleine Albright, e rrethuar nga gjyshet Růžena Spieglová (majtas) dhe Olga Körbelová.
Madeleine Albright (Marie Jana Korbel) ishte vajza e një diplomati çek. Pasi nazistët pushtuan Çekosllovakinë në vitin 1939, familja e saj iku në Angli. Edhe pse e kaloi pjesën më të madhe të jetës duke besuar se ata kishin ikur për arsye politike, ajo mësoi në vitin 1997 se familja e saj ishte hebreje dhe se tre prej gjyshërve të saj kishin vdekur në kampet gjermane të përqendrimit.
Familja u kthye në Çekosllovaki pas Luftës së Dytë Botërore, por grushti komunist i sponsorizuar nga Bashkimi Sovjetik i bëri ata refugjatë përsëri dhe deri në vitin 1948 u vendosën në Shtetet e Bashkuara.
Madeleine Albright me familjen e saj në Çekosllovaki.
Madeleine u martua tri ditë pas diplomimit nga kolegji. Menjëherë pas martesës Madeleine mbeti shtatzënë dhe kishte binjakë. Madeleine me një nga tre fëmijët e saj. Gjatë 15 viteve të ardhshme, ndërsa ishte një nënë dhe grua, Madeleline filloi të punonte në doktoraturën e saj. dhe vullnetarisht në fushatat politike demokratike. Në vitin 1976 ajo u angazhua nga Senatori Ed Muskie për të qenë asistent ligjvënës. Ajo ishte 39 vjeçe dhe ishte puna e saj e parë që u pagua. Korbel u diplomua nga Kolegji Wellesley (Massachusetts) (B.A., 1959) dhe u martua me Joseph Albright, një anëtar i familjes së gazetës Medill. Pasi fitoi një diplomë master (1968) nga Universiteti Columbia, Neë York City, ajo punoi si një investitor fondesh për fushatën presidenciale të dështuar të senatorit Edmund Muskie më 1972 dhe më vonë shërbeu si asistente ligjvënës i Muskies. Nga 1976 ajo kishte marrë një Ph.D. nga Kolumbia dhe po punonte për Zbigniew Brzezinski Pres, përcjell rtv21.tv.
Gjatë administratës të presidentëve Ronald Reagan dhe George H.W. Bush në vitet 1980 dhe në fillim të viteve ’90, Albright punoi për disa organizata jofitimprurëse dhe Uashingtoni, D.C, u bë një sallon për politikanët dhe politikëbërësit me ndikim. Ajo gjithashtu ishte profesoreshë e çështjeve ndërkombëtare në Universitetin Georgetoën, Uashington, D.C., 1982 – 1993.
Pas zgjedhjes së Pres. Bill Clinton, një demokrat, në vitin 1992, ylli politik i Albright filloi të ngrihej dhe Clinton e emëroi ambasadore në Kombet e Bashkuara në vitin 1993. Në OKB ajo fitoi një reputacion për një mendje të ashpër si një avokate e ashpër për interesat amerikane dhe promovoi një rol në rritje për Shtetet e Bashkuara në operacionet e OKB-së, veçanërisht ato me një komponentë ushtarake. Emërimi i saj në pozitën e sekretares së shtetit u konfirmua unanimisht nga Senati në vitin 1997. Gjatë qëndrimit të saj në detyrë, Albright mbeti një përkrahës i ndërhyrjes ushtarake dhe një kampion i fuqishëm i demokracisë dhe i të drejtave të njeriut.
Veçanërisht, në vitin 1999 ajo shtyu për bombardimet e NATO-s në Jugosllavi për të ndalur spastrimin etnik të shqiptarëve etnikë në Kosovë nga forcat jugosllave dhe serbe. Konflikti i Kosovës përfundoi pas 11 javësh të sulmeve ajrore, kur Jugosllavia u pajtua me kushtet e NATO-s. Albright u përfshi gjithashtu në përpjekjet për t’i dhënë fund programit bërthamor të Koresë së Veriut dhe në vitin 2000. Megjithatë, bisedimet e saj me udhëheqësin e Koresë së Veriut Kim Jong Il dështuan të prodhonin një marrëveshje.
Me përfundimin e mandatit të dytë të Bill Klintonit në vitin 2001, Albright u largua nga shërbimi qeveritar dhe themeloi grupin Albright, një firmë konsultimi me seli në Uashington DC. Ajo më vonë mbështeti ofertat presidenciale të Hillary Clinton në vitin 2008 dhe 2016. Në fushatën e fundit, Albright tërhoqi kritika kur ajo tha se “ka një vend të veçantë në ferr për gratë që nuk ndihmojnë njëra-tjetrën”, një ndjenjë që ajo kishte shprehur shpesh gjatë disa dekadave. Megjithatë, disa besonin se ajo nënkuptonte se gjinia ishte konsiderata e vetme kur zgjedh një kandidat dhe më vonë sqaroi komentet e saj.
Një kolumnist i shpeshtë për çështjet e punëve të jashtme, Albright shërbeu në bordin e drejtorëve të Këshillit për Marrëdhëniet me Jashtë. Albright shkroi një numër librash, përfshirë The Mighty and the Almighty: Reflektime mbi Amerikën, Perëndinë dhe Çështjet Botërore (2006), Memorandumin e Presidentit të zgjedhur (2008) dhe Fashizmin: Një paralajmërim (2018). Sekretari i Madh (2003) dhe Winter Prague: Një histori personale e përkujtimit dhe luftës, 1937-1948 (2012) j. Në 2012 Albright u nderua me Medaljen Presidenciale të Lirisë. /KultPlus.com
Madeleine Albright ishte gruaja e parë që shërbeu si Sekretare amerikane e Shtetit.
Kujtimet e saj kryesore, ajo i përshkroi në librin e shkruar në vitin 2003 – “Zonja Sekretare”.
Ishte pothuajse e pakonceptueshme që dikush që nuk kishte përvojë politike deri në të 40-at, e për më tepër nëna e tre fëmijëve, të bëhej gruaja më e rëndësishme në historinë amerikane.
Kredencialet e saj mbresëlënëse janë: profesoreshë, ambasadore, autorja më e shitur sipas New York Times, kryetare e Institutit Kombëtar Demokratik për Çështjet Ndërkombëtare, si dhe kryesuese e Grupit Albright Stonebridge, një biznes i strategjisë globale.
Ajo njihet për thënien: “Ka një vend të posaçëm në ferr për gratë që nuk i ndihmojnë gratë e tjera”,
Por si kaloi jeta e saj nga fëmijëria deri në shtigjet e politikës, mund ta mësoni më poshtë:
“Madaleine” nuk është emri i saj origjinal
Ajo quhet Marie Jana dhe ka lindur në Pragë më 15 maj 1937, si fëmija i Anna Spieglova dhe Josef Korbel. Por emri “Marie” nuk u përdor gjatë. Anëtarët e familjes e quajtën Madla, Madlin ose Madlenka kur ishte shumë e re. Kur Albright filloi të studionte frengjishten, ajo pëlqeu versionin Madeleine. Megjithatë, Albright kurrë nuk e ndryshoi ligjërisht emrin e saj zyrtar – Marie Jana.
Familja e saj iku nga nazistët
Roli i babait të saj si ambasador i Çekosllovakisë në Beograd dhe respekti i thellë për demokracinë, vënë në dyshim sigurinë e familjes nën regjimin nazist.
Ndërsa prindërit u organizuan për të shkuar në Londër, Albright jetoi me gjyshen në Çekosllovaki. Albright dhe familja e saj u larguan për në Angli 10 ditë pasi nazistët pushtuan kryeqytetin Pragë.
U shfaq në një film për refugjatë
Kur ishte në Angli, Albright u përzgjodh për t’u shfaqur në një film për fëmijët e refugjatëve të luftës. Si formë shpërblimi, ajo morri një arush prej pellushi.
Familja kthehej në Çekosllovaki herë pas here
Albright (e cila flet rrjedhshëm gjuhën çeke) do të kthehej në Çekosllovaki shumë herë si e rritur, duke përfshirë edhe tetorin e vitit 2003, kur ajo udhëtoi atje për të nisur autobiografinë e saj.
Megjithëse familja i ishte mirënjohëse që u kthye në vendin e lindjes, ajo nuk qëndroi atje shumë gjatë.
Familja e tyre nis një jetë të re në Denver
Pasi babai i saj mbërriti në SHBA, familja jetoi në Long Island duke pritur që t’i jepej azil politik. Pasi Josef siguroi punë si mësimdhënës në Universitetin e Denverit, familja u vendos në qytetin e tyre të ri dhe Albright filloi të studionte në Kolegjin Kent Denver, ku dhe themeloi Klubin e Marrëdhënieve Ndërkombëtare të shkollës.
Ishte tejet e sukseshme në Kolegj
Albright studioi Shkenca Politike në Kolegjin Wellesley, dhe u diplomua me nderime të larta në vitin 1959. Në vitet para diplomimit, ajo u bë shtetase dhe u njoh me burrin e saj të ardhshëm, Joseph Medill Patterson Albright, gjatë një pune praktike në Postën e Denverit. Në librin e saj, Albright kujton se ishte traditë që gratë në Wellesley të martoheshin në ditën e diplomimit. Përkundër kësaj, ajo priti tri ditë pas marrjes së diplomës për t’u martuar me Jozefin.
Nga një vend në tjetrin – një jetë në lëvizje
Albright u zhvendos disa herë për shkak të karrierës së Jozefit. Nga viti 1961, çifti jetoi në Rolla të Missourit dhe Çikago përpara se të jetonin në Long Island, ku edhe lindën binjakët e tyre, Alice dhe Anne.
Në vitin 1962 familja u zhvendos në Georgetown, ku Madeleine studioi marrëdhëniet ruse dhe ndërkombëtare në Universitetin Johns Hopkins.
Kur ata u kthyen në Long Island në vitin 1963, Albright vazhdoi studimet e saj në Universitetin e Kolumbias, ku dhe morri një certifikatë masteri, në vitin 1968 edhe një doktoraturë, e më pas lindi edhe vajza e saj e tretë.
Zhvendosja në Uashington i dha kahje karrierës së saj
Albright u përfshi më shumë në politikë kur familja e saj u rikthye në D.C në vitin 1968. Nga viti 1976 deri në vitin 1978, ajo shërbeu si ndihmëse kryesore e senatorit Edmund S. Muskie, më pas ndihmëse e senatorit Zbigniew Brzezinski.
Ajo ndoqi hapat e të atit për shkollim akademik
Pasi martesa e saj 22-vjeçare përfundoi me divorc në vitin 1982, Albright u bashkua me Shkollën e Shërbimit të Jashtëm të Universitetit Georgetown si profesoreshë e Shkencave Kërkimore në Çështjet Ndërkombëtare, ku ushtroi disa kurse universitare dhe pasdiplomike. Ajo gjithashtu shërbeu si drejtoreshë e programit të Shërbimit të Gruas në Shërbimin e Jashtëm.
Si ambasadore e OKB-së bëri zgjedhje të vështira
Si ambasadore e SHBA-ve në Kombet e Bashkuara, Albright votoi në favor të një rezolute të OKB-së më 10 gusht 1995, përmes së cilës serbët e Bosnjës detyroheshin të tërhiqeshin nga lufta, gjë që çoi edhe në mbarimin e konfliktit më të përgjakshëm të Europës pas Luftës së Dytë Botërore.
Megjithëse ishte shpesh një nga gratë e pakta në Dhomë (dhe shumë herë, e vetmja), Albright nuk e la veten në heshtje; ajo e kuptoi se nëse vetëm vëzhgonte, dëgjonte dhe nuk do të fliste, do të thoshte se zëri i Shteteve të Bashkuara nuk do të dëgjohej.
Roli i saj historik si Sekretare Shteti
Ndërsa Presidenti Bill Clinton morri detyrën, Albright u betua si Sekretare e Shtetit në janar të vitit 1997.
Albright në librin e saj shkruan për postin që Clinton i besoi. “Ai më dha mundësinë që asnjë individ, mashkull apo femër tjetër, nuk më ka dhënë. Ai më ka nderuar duke më emëruar Sekretare e Shtetit e SHBA-ve”.
Ky emërim e bëri Albright si gruan më të lartë në pozitë në gjithë historinë e qeverisë amerikane deri atëherë.
E para zyrtare amerikane që takohet me liderin koreanoverior
Sekretarja amerikane e Shtetit Albright u takua me udhëheqësin e Koresë së Veriut, Kim Jong Il më 23 tetor 2000.
Udhëtimi i saj drejt vendit komunist, shënoi herën e parë që një Sekretar amerikan i Shtetit dhe zyrtar i nivelit të tillë shkel aty.
Ajo vonë e kuptoi prejardhjen hebreje
Albright u rrit si katolike nga prindërit të cilët ishin konvertuar në krishterizëm me të ardhur në SHBA. Megjithatë, ajo nuk ishte në dijeni të ndonjë përkatësie të mëparshme fetare.
Gjatë procesit të vetingut për Sekretar Shteti, ajo zbuloi se mund të ketë paraardhës hebrenj. Gjatë hulumtimi, Michael Dobbs, gazetar i Washington Post, zbuloi se tre prej gjyshërve të Albright vdiqën në Aushvic dhe Terezin. Familja e saj bëri kërkime të mëtejshme dhe mësoi se 25 anëtarë të tjerë nga trungu vdiqën në kampet e përqendrimit.
Gjithnjë ka patur një sens humori
Albright ka thënë se ajo ishte shumë serioze si fëmijë, por duke u rritur ka zhvilluar sens të jashtëzakonshëm humori.
Kështu, si diplomate, ajo ka ditur të reagojë edhe në situata të tensionuara. Për t’u argëtuar, zonja Albright madje ka marrë pjesë në show-in televiziv – Gilmore Girls.
Veshja e saj me stil dhe karficat me mesazhe
Albright është e mirënjohur për karficat e saj që mbante në pallto sa herë që paraqitej në takime diplomatike. Për secilin takim kishte karfica të ndryshme, me mesazhe të ndryshme gjithashtu.
Kur mediat irakiane të Sadam Huseinit e quajtën atë “gjarpër”, ajo u shfaq në konferencë të nesërmen me një karficë në formë gjarpri, të vendosur në xhaketë.
Në vitin 1197, Madeleine Albright u bë gruaja e parë sekretare e Shteteve të Bashkuara, shkruan KultPlus.
Diplomatja amerikane ishte në postin e sekretares së Shteteve te Bashkuara të Amerikës nga 23 Janari i vitit 1997 deri me 20 Janar te vitit 2001.
Ajo ka kontribuar për lirinë e Kosovës gjatë viteve të veshtira të luftës dhe për ta shpërblyer Shteti i Kosovës e ka nderuar me Medaljen e Artë të Lirisë.
Medalja e Artë e Lirisë është dekoratë shtetërore e Kosovës që u jepet qytetarëve të Kosovës dhe të huaj, për kontribut të lartë në mbrojtjen e lirisë së Kosovës. /KultPlus.com
Muzeu Diplomatik Ndërkombëtar Amerikan krenarë të prezantojë ekspozitën e tyre të re online me koleksionin Madeleine Albright, transmeton KultPlus.
“ReadMyPins: Koleksioni Madeleine Albright” – ekspozita paraqet më shumë se 200 karfica që Albright përdorte për të përcjellë mesazhe rreth politikës së jashtme dhe për të komunikuar mesazhe diplomatike.
Ish-sekretarja e shtetit të Amerikës luajti një rol kyç në çlirimin e Kosovës dhe shënimin e Pavarësisë së vendit më të ri në Evropë.
Kjo ekspozitë do të jepet në formën online, dhe mund të shikohet duke klikuar këtu. /KultPlus.com
Madeleine Albright këtë letër ja ka adresu vetes në moshë më të shtyme, 44 vjeçe, kur i asht shu martesa!
E dashtun Madeleine
Ki me e tejkalu këtë mjegull e pasiguri – edhe ata në mënyrën ma të mirë të mundshme. Nuk ki me u ba cinike, stoike apo e vrazhdë prej kësaj humbje që je tu e ndje. Gjatë dhjetë vjetëve në vazhdim ki me e rindërtu e rikriju veten, ki me pas sukses – dhe përmbushje të jashtëzakonshme.
E vërteta asht që ti e ki guximin me e gjet qëllimin tand edhe integritetin me e përmbush atë qëllim simbas standardeve tua. Prindërit të kanë mësu me e dhanë ma të mirën e me i arritë krejt ato që mundesh, me talentet që i ki. Ti ki me i vendos ato talente në shërbim të vetes, ki me e gjet zanin tand edhe ki me e përdor atë za për t’i shërby vendit në mënyra që kanë me të mahnit.
Kur të pyesin studentet se qysh ja ke dal me kanë e martume, me pas fëmijë edhe me punu në të njajtën kohë ki me u ndje si hipokrite sepse ti mendon që ke dështu aty.
Asht vështirë me u ndje e kualifikume si model. Por ti je.
Kanë me kalu shumë vjet derisa te kupton që je model i mirë. Por përfundimisht, ti ki me inspiru ma shumë gra sesa që kishe mujt ndonjiherë me paramendu. – Mbas njizet e tri vjetëve, kur gratë kanë me të tregu që kanë zgjedh të bajnë karrierë në marrëdhanie ndërkombëtare, ti ke me u ndje mirë kur ki me ju thanë se nuk ka formulë, ngase çdonjani duhet me e ndjek udhën e vet.
Adnan Merovci, një nga bashkëpunëtorët më të ngushtë të presidentit historik, Ibrahim Rugova, kohë më parë pati publikuar një fotografi derisa po lexonte librin “Zonja sekretare” të Madeleine Albright, shkruan KultPlus.
Ai ka veçuar një pjesë të librit nga viti 1998 kur Albright e përshkruan atmosferën gjatë takimit me Rugovën, ku ai i kishte kërkuar me shaka që Kosova të bëhej shteti i 51-të amerikan.
“Ri lexim: Kosova shteti i 51-të amerikan! “Gjatë takimit u zhgënjeva kur pashë mimikën e kolegëve të RUGOVËS, të cilët rrinin si të ngrirë, madje bënin edhe gjeste mosmiratimi gjatë kohës sa ai fliste. Gjithsesi, RUGOVA foli hapur. Tha se kushtet në Kosovë po keqësoheshin çdo ditë e më shumë dhe kërkoi që NATO-ja të krijonte një zonë ndalimfluturimi, që të mos lejonte sulmet me helikopter të serbëve. Ai vuri në dukje se qëllimi i shqiptarëve ishte pavarësia, por se mund të pranonin të kishte një status të përkohshëm si protektorat ndërkombëtar apo madje, bëri shaka ai, të bëheshin shteti i pesëdhjetenjëtë amerikan”, shkruhet në librin e Albright./ KultPlus.com
Madeleine Albright ishte gruaja e parë që shërbeu si Sekretare amerikane e Shtetit.
Kujtimet e saj kryesore, ajo i përshkroi në librin e shkruar në vitin 2003 – “Zonja Sekretare”.
Ishte pothuajse e pakonceptueshme që dikush që nuk kishte përvojë politike deri në të 40-at, e për më tepër nëna e tre fëmijëve, të bëhej gruaja më e rëndësishme në historinë amerikane.
Kredencialet e saj mbresëlënëse janë: profesoreshë, ambasadore, autorja më e shitur sipas New York Times, kryetare e Institutit Kombëtar Demokratik për Çështjet Ndërkombëtare, si dhe kryesuese e Grupit Albright Stonebridge, një biznes i strategjisë globale.
Ajo njihet për thënien: “Ka një vend të posaçëm në ferr për gratë që nuk i ndihmojnë gratë e tjera”,
Por si kaloi jeta e saj nga fëmijëria deri në shtigjet e politikës, mund ta mësoni më poshtë:
“Madaleine” nuk është emri i saj origjinal
Ajo quhet Marie Jana dhe ka lindur në Pragë më 15 maj 1937, si fëmija i Anna Spieglova dhe Josef Korbel. Por emri “Marie” nuk u përdor gjatë. Anëtarët e familjes e quajtën Madla, Madlin ose Madlenka kur ishte shumë e re. Kur Albright filloi të studionte frengjishten, ajo pëlqeu versionin Madeleine. Megjithatë, Albright kurrë nuk e ndryshoi ligjërisht emrin e saj zyrtar – Marie Jana.
Familja e saj iku nga nazistët
Roli i babait të saj si ambasador i Çekosllovakisë në Beograd dhe respekti i thellë për demokracinë, vënë në dyshim sigurinë e familjes nën regjimin nazist.
Ndërsa prindërit u organizuan për të shkuar në Londër, Albright jetoi me gjyshen në Çekosllovaki. Albright dhe familja e saj u larguan për në Angli 10 ditë pasi nazistët pushtuan kryeqytetin Pragë.
U shfaq në një film për refugjatë
Kur ishte në Angli, Albright u përzgjodh për t’u shfaqur në një film për fëmijët e refugjatëve të luftës. Si formë shpërblimi, ajo morri një arush prej pellushi.
Familja kthehej në Çekosllovaki herë pas here
Albright (e cila flet rrjedhshëm gjuhën çeke) do të kthehej në Çekosllovaki shumë herë si e rritur, duke përfshirë edhe tetorin e vitit 2003, kur ajo udhëtoi atje për të nisur autobiografinë e saj.
Megjithëse familja i ishte mirënjohëse që u kthye në vendin e lindjes, ajo nuk qëndroi atje shumë gjatë.
Familja e tyre nis një jetë të re në Denver
Pasi babai i saj mbërriti në SHBA, familja jetoi në Long Island duke pritur që t’i jepej azil politik. Pasi Josef siguroi punë si mësimdhënës në Universitetin e Denverit, familja u vendos në qytetin e tyre të ri dhe Albright filloi të studionte në Kolegjin Kent Denver, ku dhe themeloi Klubin e Marrëdhënieve Ndërkombëtare të shkollës.
Ishte tejet e sukseshme në Kolegj
Albright studioi Shkenca Politike në Kolegjin Wellesley, dhe u diplomua me nderime të larta në vitin 1959. Në vitet para diplomimit, ajo u bë shtetase dhe u njoh me burrin e saj të ardhshëm, Joseph Medill Patterson Albright, gjatë një pune praktike në Postën e Denverit. Në librin e saj, Albright kujton se ishte traditë që gratë në Wellesley të martoheshin në ditën e diplomimit. Përkundër kësaj, ajo priti tri ditë pas marrjes së diplomës për t’u martuar me Jozefin.
Nga një vend në tjetrin – një jetë në lëvizje
Albright u zhvendos disa herë për shkak të karrierës së Jozefit. Nga viti 1961, çifti jetoi në Rolla të Missourit dhe Çikago përpara se të jetonin në Long Island, ku edhe lindën binjakët e tyre, Alice dhe Anne.
Në vitin 1962 familja u zhvendos në Georgetown, ku Madeleine studioi marrëdhëniet ruse dhe ndërkombëtare në Universitetin Johns Hopkins.
Kur ata u kthyen në Long Island në vitin 1963, Albright vazhdoi studimet e saj në Universitetin e Kolumbias, ku dhe morri një certifikatë masteri, në vitin 1968 edhe një doktoraturë, e më pas lindi edhe vajza e saj e tretë.
Zhvendosja në Uashington i dha kahje karrierës së saj
Albright u përfshi më shumë në politikë kur familja e saj u rikthye në D.C në vitin 1968. Nga viti 1976 deri në vitin 1978, ajo shërbeu si ndihmëse kryesore e senatorit Edmund S. Muskie, më pas ndihmëse e senatorit Zbigniew Brzezinski.
Ajo ndoqi hapat e të atit për shkollim akademik
Pasi martesa e saj 22-vjeçare përfundoi me divorc në vitin 1982, Albright u bashkua me Shkollën e Shërbimit të Jashtëm të Universitetit Georgetown si profesoreshë e Shkencave Kërkimore në Çështjet Ndërkombëtare, ku ushtroi disa kurse universitare dhe pasdiplomike. Ajo gjithashtu shërbeu si drejtoreshë e programit të Shërbimit të Gruas në Shërbimin e Jashtëm.
Si ambasadore e OKB-së bëri zgjedhje të vështira
Si ambasadore e SHBA-ve në Kombet e Bashkuara, Albright votoi në favor të një rezolute të OKB-së më 10 gusht 1995, përmes së cilës serbët e Bosnjës detyroheshin të tërhiqeshin nga lufta, gjë që çoi edhe në mbarimin e konfliktit më të përgjakshëm të Europës pas Luftës së Dytë Botërore.
Megjithëse ishte shpesh një nga gratë e pakta në Dhomë (dhe shumë herë, e vetmja), Albright nuk e la veten në heshtje; ajo e kuptoi se nëse vetëm vëzhgonte, dëgjonte dhe nuk do të fliste, do të thoshte se zëri i Shteteve të Bashkuara nuk do të dëgjohej.
Roli i saj historik si Sekretare Shteti
Ndërsa Presidenti Bill Clinton morri detyrën, Albright u betua si Sekretare e Shtetit në janar të vitit 1997.
Albright në librin e saj shkruan për postin që Clinton i besoi. “Ai më dha mundësinë që asnjë individ, mashkull apo femër tjetër, nuk më ka dhënë. Ai më ka nderuar duke më emëruar Sekretare e Shtetit e SHBA-ve”.
Ky emërim e bëri Albright si gruan më të lartë në pozitë në gjithë historinë e qeverisë amerikane deri atëherë.
E para zyrtare amerikane që takohet me liderin koreanoverior
Sekretarja amerikane e Shtetit Albright u takua me udhëheqësin e Koresë së Veriut, Kim Jong Il më 23 tetor 2000.
Udhëtimi i saj drejt vendit komunist, shënoi herën e parë që një Sekretar amerikan i Shtetit dhe zyrtar i nivelit të tillë shkel aty.
Ajo vonë e kuptoi prejardhjen hebreje
Albright u rrit si katolike nga prindërit të cilët ishin konvertuar në krishterizëm me të ardhur në SHBA. Megjithatë, ajo nuk ishte në dijeni të ndonjë përkatësie të mëparshme fetare.
Gjatë procesit të vetingut për Sekretar Shteti, ajo zbuloi se mund të ketë paraardhës hebrenj. Gjatë hulumtimi, Michael Dobbs, gazetar i Washington Post, zbuloi se tre prej gjyshërve të Albright vdiqën në Aushvic dhe Terezin. Familja e saj bëri kërkime të mëtejshme dhe mësoi se 25 anëtarë të tjerë nga trungu vdiqën në kampet e përqendrimit.
Gjithnjë ka patur një sens humori
Albright ka thënë se ajo ishte shumë serioze si fëmijë, por duke u rritur ka zhvilluar sens të jashtëzakonshëm humori.
Kështu, si diplomate, ajo ka ditur të reagojë edhe në situata të tensionuara. Për t’u argëtuar, zonja Albright madje ka marrë pjesë në show-in televiziv – Gilmore Girls.
Veshja e saj me stil dhe karficat me mesazhe
Albright është e mirënjohur për karficat e saj që mbante në pallto sa herë që paraqitej në takime diplomatike. Për secilin takim kishte karfica të ndryshme, me mesazhe të ndryshme gjithashtu.
Kur mediat irakiane të Sadam Huseinit e quajtën atë “gjarpër”, ajo u shfaq në konferencë të nesërmen me një karficë në formë gjarpri, të vendosur në xhaketë.
Ish-sekretarja e shtetit të SHBA-së, Madeline Albright, ka thënë se Kosova është një test për demokracinë, por se me angazhimin më të madh të miqve në Kongresin e SHBA-së dhe komunitetit shqiptaro-amerikan mund të ndihmohet në ndërtimin e paqes dhe prosperitetit për të gjithë.
Madeliene Albright ka folur në një tryezë online ku po diskutohet për të ardhmen e Kosovës, tryezë nën drejtimin e Kryesuesit të Komitetit për Punë të Jashtme të SHBA-së, Eliot Engel. Albright ka qenë kritike ndaj administratës Trump për çasjen ndaj problemit.
“Më 1998-1999 qëllimi ishte për ta bashkuar botën rreth principeve demokratike dhe në përkushtim drejt paqes. Kampanja e udhëhequr nga Clinton ishte për rezultate të suksesshme. Joe Biden mobilizoi vendet në kampanjën e NATOs-s, anëtarët e Kongresit me në krye Eilliot Engel treguan angazhim të madh. Tani është koha t’i rivendosim angazhimin tonë qysh në javën e ardhshme pas katër vitesh dështim dhe qasjes së administratës Trump ndaj Kosovës dhe Serbisë. Kosova mbetet një vend test për demokracinë, por me angazhim të madh të miqve në Kongres dhe komunitetin shqiptaro-amerikan, mund të ndihmojnë në ndërtimin e paqes dhe prosperitetit për të gjithë. Patriotët amerikanë janë miqtë e vërtetë të shqiptarëve”, ka thënë ajo në fjalimin hapës./ KultPlus.com
Emri i Madeline Albright për Kosovën konsiderohet si një prej më të rëndësishmëve, pasi që ajo ishte indikatore kyçe në përfundimin e luftës në Kosovë. Ish sekretarja e shtetit amerikan ishte dje në përurimin e bustit të saj në Prishtinë, si dhe në shënimin e 20-vjetorit të ndërhyrjes së NATO-s në Kosovë.
Madeline Albright u lind më 15 maj 1937, Pragë, Çekosllovakia (tani në Republikën Çeke).
Madeleine Albright, e rrethuar nga gjyshet Růžena Spieglová (majtas) dhe Olga Körbelová.
Madeline Albright (Marie Jana Korbel) ishte vajza e një diplomati çek. Pasi nazistët pushtuan Çekosllovakinë në vitin 1939, familja e saj iku në Angli. Edhe pse e kaloi pjesën më të madhe të jetës duke besuar se ata kishin ikur për arsye politike, ajo mësoi në vitin 1997 se familja e saj ishte hebreje dhe se tre prej gjyshërve të saj kishin vdekur në kampet gjermane të përqendrimit.
Familja u kthye në Çekosllovaki pas Luftës së Dytë Botërore, por grushti komunist i sponsorizuar nga Bashkimi Sovjetik i bëri ata refugjatë përsëri dhe deri në vitin 1948 u vendosën në Shtetet e Bashkuara.
Madeleine Albright me familjen e saj në Çekosllovaki.
Madeleine u martua tri ditë pas diplomimit nga kolegji. Menjëherë pas martesës Madeleine mbeti shtatzënë dhe kishte binjakë. Madeleine me një nga tre fëmijët e saj. Gjatë 15 viteve të ardhshme, ndërsa ishte një nënë dhe grua, Madeleline filloi të punonte në doktoraturën e saj. dhe vullnetarisht në fushatat politike demokratike. Në vitin 1976 ajo u angazhua nga Senatori Ed Muskie për të qenë asistent ligjvënës. Ajo ishte 39 vjeçe dhe ishte puna e saj e parë që u pagua. Korbel u diplomua nga Kolegji Wellesley (Massachusetts) (B.A., 1959) dhe u martua me Joseph Albright, një anëtar i familjes së gazetës Medill. Pasi fitoi një diplomë master (1968) nga Universiteti Columbia, Neë York City, ajo punoi si një investitor fondesh për fushatën presidenciale të dështuar të senatorit Edmund Muskie më 1972 dhe më vonë shërbeu si asistente ligjvënës i Muskies. Nga 1976 ajo kishte marrë një Ph.D. nga Kolumbia dhe po punonte për Zbigniew Brzezinski Pres, përcjell rtv21.tv.
Gjatë administratës të presidentëve Ronald Reagan dhe George
H.W. Bush në vitet 1980 dhe në fillim të viteve ’90, Albright punoi për disa
organizata jofitimprurëse dhe Uashingtoni, D.C, u bë një sallon për politikanët
dhe politikëbërësit me ndikim. Ajo gjithashtu ishte profesoreshë e çështjeve
ndërkombëtare në Universitetin Georgetoën, Uashington, D.C., 1982 – 1993.
Pas zgjedhjes së Pres. Bill Clinton, një demokrat, në vitin
1992, ylli politik i Albright filloi të ngrihej dhe Clinton e emëroi ambasadore
në Kombet e Bashkuara në vitin 1993. Në OKB ajo fitoi një reputacion për një
mendje të ashpër si një avokate e ashpër për interesat amerikane dhe promovoi
një rol në rritje për Shtetet e Bashkuara në operacionet e OKB-së, veçanërisht
ato me një komponentë ushtarake. Emërimi i saj në pozitën e sekretares së
shtetit u konfirmua unanimisht nga Senati në vitin 1997. Gjatë qëndrimit të saj
në detyrë, Albright mbeti një përkrahës i ndërhyrjes ushtarake dhe një kampion
i fuqishëm i demokracisë dhe i të drejtave të njeriut.
Veçanërisht, në vitin 1999 ajo shtyu për bombardimet e NATO-s në Jugosllavi për të ndalur spastrimin etnik të shqiptarëve etnikë në Kosovë nga forcat jugosllave dhe serbe. Konflikti i Kosovës përfundoi pas 11 javësh të sulmeve ajrore, kur Jugosllavia u pajtua me kushtet e NATO-s. Albright u përfshi gjithashtu në përpjekjet për t’i dhënë fund programit bërthamor të Koresë së Veriut dhe në vitin 2000. Megjithatë, bisedimet e saj me udhëheqësin e Koresë së Veriut Kim Jong Il dështuan të prodhonin një marrëveshje.
Me përfundimin e mandatit të dytë të Bill Klintonit në vitin
2001, Albright u largua nga shërbimi qeveritar dhe themeloi grupin Albright,
një firmë konsultimi me seli në Uashington DC. Ajo më vonë mbështeti ofertat
presidenciale të Hillary Clinton në vitin 2008 dhe 2016. Në fushatën e fundit,
Albright tërhoqi kritika kur ajo tha se “ka një vend të veçantë në ferr për
gratë që nuk ndihmojnë njëra-tjetrën”, një ndjenjë që ajo kishte shprehur
shpesh gjatë disa dekadave. Megjithatë, disa besonin se ajo nënkuptonte se
gjinia ishte konsiderata e vetme kur zgjedh një kandidat dhe më vonë sqaroi
komentet e saj.
Një kolumnist i shpeshtë për çështjet e punëve të jashtme,
Albright shërbeu në bordin e drejtorëve të Këshillit për Marrëdhëniet me
Jashtë. Albright shkroi një numër librash, përfshirë The Mighty and the
Almighty: Reflektime mbi Amerikën, Perëndinë dhe Çështjet Botërore (2006),
Memorandumin e Presidentit të zgjedhur (2008) dhe Fashizmin: Një paralajmërim
(2018). Sekretari i Madh (2003) dhe Ëinter Prague: Një histori personale e
përkujtimit dhe luftës, 1937-1948 (2012) j. Në 2012 Albright u nderua me
Medaljen Presidenciale të Lirisë.
Vizita e ish-presidentit të Shteteve të Bashkuara në shtetin e Kosovës për nder të 20 vjetorit të çlirimit nga okupimi serb bëri jehonë jo vetëm në vend por edhe në mediet ndërkombëtare, shkruan KultPlus.
Bill Clinton në mendjen e shqiptarëve është projektuar si një
hero, imazhi i të cilit nderohet dhe mbetet në kujtesë si një shpetimtar i
popullit dhe vendit tonë. Emri Bill Clinton mishërohet me të mirën, të
ndershmen dhe me paqen. Ky nuk është vetëm projektim i një populli, por një
figurë reale e gjallë e cila meriton respekt dhe vlerësim të përjetshëm.
Përveç figurës së tij, një emër tjetër shumë i dashur për shqiptarët është edhe ish-sekretarja amerikane Madeleine Albright e cila po ashtu iu bashkua kësaj vizite në Kosovë.
Edhe pse e lodhur nga mosha dhe në një nxehtësi të lartë, Albright nuk hezitoi të qëndrojë para qytetarëve të Kosovës duke mbajtur fjalim frymëzues. Me një dashuri të veçantë dhe me një thjeshtësi të mprehtë prej një gruaje të fuqishme u lartësua edhe njëherë nga shqiptarët e Kosovës.
Mirësjellja dhe respekti i presidentit Bill Clinton ndaj zonjës Albright u pa me një përshtypje të veçantë i cili kur u thirrë emri i tij, ai me një hov të papritur dhe buzëqeshje u ngrit në këmbë dhe u afrua pran saj.
Mirëpo, ajo që ra në sy por nuk u veçua shumë gjatë parakalimit të tyre në shesh është ecja të bashkuar dorë për dore që ky akt reflekton fuqi dhe respekt.
Ky imazh ishte mjaft mbresëlënës sepse dha një mesazh të veçantë, që të dy ishin të bashkuar para 20 vitesh kur dhanë urdhërin për çlirimin e Kosovës dhe të tillë të bashkuar dhe të fuqishëm janë edhe sot. Së bashku arritën një mision të madh./KultPlus.com
Para pak minutave tek obelesku i ‘New Bornit’ u përurua busti i Ish-sekretares amerikane të shtetit, Madeleine Albright.
Para të pranishmëve sekretarja Albright i ka falënderuar
qytetarët e Kosovës për mikpritjen që i bënë asaj në ceremoninë e 20-vjetorit
të çlirimit të Kosovës nga NATO.
“Do të doja të ju falënderoja të gjithëve për këtë nder. E
falënderoj atë që më ka bërë kaq të gjatë. Kjo është Kosova. Sepse ne ishim në
gjendje që ta duam Kosovën, të sjellim paqe në Kosovë”, ka deklaruar
ish-sekretarja e shtetit.
Tutje ajo ka thënë se ndjehet krenare që është në Kosovë.
“Jam shumë krenare që jam këtu. Edhe unë jam refugjate, nuk kam lindur në SHBA, por SHBA është shtet i madh që e ndihmon paqen dhe stabilitetin. Jam e nderuar”, ka deklaruar në fund Albright./KultPlus.com
Muzeu Kombëtar i Kosovës, për nder të dhjetëvjetorit të Pavarësisë së Kosovës do të sjellë një ekspozitë më ndryshe se ekspozitat që vijnë e zënë vend për një periudhe të shkurtër brenda muzeut. Kjo ekspozitë e cila ishte planifikuar të mbahet pikërisht në ditën e Pavarësisë së Kosovës, do të hapet për publikun në një datë tjetër, më 23 Shkurt, shkruan KultPlus.
Gili Hoxhaj
Ekspozita, e cila hap dyert javën tjetër për vizitorët, përmes eksponateve historike e artefakteve arkeologjike do të prek pika të rëndësishme të vendit. Përtej ekspozitës së përhershme, kjo është jo vetëm ftesë për t’u njohur me to, por është një platformë që fton të gjithë për të kontribuar drejt pasurimit të ekspozitës. Tashmë vitrinat e drunjta vetëm kanë nisur të zënë vend në të dy katet e Muzeut Kombëtar të Kosovës, ndërsa mediumet e reja do të jenë vetëm një format tjetër për të prezantuar historinë e rrëfimet e historisë së vendit. E veçanta e kësaj ekspozite është se një kënd i posaçëm do t’u dedikohet fëmijëve, të cilët përveç se do të njoftohen me ekspozitën e Muzeut, po ashtu përmes ekraneve të vendosura do të mund të udhëtojnë virtualisht nëpër lokalitete të rëndësishme të Kosovës.
“Medaljoni i Probit”, është një monedhë e çmueshme që do të prezantohet në Muze, e për të cilën thuhet se janë vetëm dy ekzemplarë të tillë në botë. Ndërsa në këtë ekspozitë do të prezantohet edhe një eksponat që nuk është parë më herët, që është një promenadë që quhet “Vrapuesja e Prizrenit”, origjinali i së cilës ndodhet në Muzeun e Londrës, por që një kopje e tillë në Muze ka ardhur nga ministri Memli Krasniqi. Përveç kësaj, në pjesën e eksponateve do të prezantohen edhe veshjet e personaliteteve të ndryshme që kanë lenë gjurmë në historinë e vendit. Një xhaketë e ambasadorit William Walker, e një kapelë e ish-sekretares amerikane Madeleine Albright, motoçikleta e komandantit legjendar, Adem Jasharit vijnë më afër se kurrë për publikun në këtë ekspozitë.
Këtë ekspozitë të përhershme, drejtori i Muzeut të Kosovës, Skënder Boshtrakaj e quan ekspozitë bazë, pasi që e ka një strukturë por që do të plotësohet dhe do të zhvillohet edhe më tutje. Ai tha se Muzeu i Kosovës aktualisht nuk posedon materiale, fotografi të cilat mund ta përfaqësojnë plotësisht historinë e vendit. Ai thotë se kanë krijuar platforma dhe hapësira ku këto prurje, dokumente, eksponate, rrëfime të njerëzve, të qytetarëve dhe komunitetit shkencor, akademisë apo donatorëve të ndryshëm mund të prezantohen në Muzeun e Kosovës. Kjo veçmas do të jetë në pavijonin e historisë ku një hapësirë u dedikohet prezantimit të imazheve të fotografive kryesisht të periudhës së eksodit dhe jo vetëm, një pjesë e tyre do të mbeten në koleksionin e muzeut dhe këto arazhmane krijohen me emrat e autorëve.
“Pavijoni i historisë do të jetë një laborator i historisë për prurjet e njerëzve, institucioneve, dhe dokumenteve që vijnë. Qasja jonë është pak më e re se sa që jemi mësuar ta shohim në muze, nuk do të ketë rrëfim statik që do të përshkruaj periudha të ndryshme historike por do të jetë një platformë ku eksponatet e muzeut dhe prurjet e qytetarëve dhe donatorëve do të gjejnë vendin e vet”, tha Boshtrakaj për KultPlus.
Boshtrakaj tha se për Muzeun e Kosovës është shumë e rëndësishme që dhjetëvjetorin e Pavarësisë së Kosovës ta festojmë me një aktivitet që vitin 2018 e shënon me një konsolidim të institucioneve dhe rrëfimeve, bëhet fjalë jo vetëm që simbolikisht të festohet 17 shkurti por për të shënuar edhe vitin 2018 dhe që kujtesën tonë të fragmentuar ta përmbledhim dhe ta bëjmë pjesë të muzeut. Sipas tij këto rrëfime do të ndahen me publikun dhe gjeneratën e re dhe të përfitojmë interpretime dhe perspektiva të reja.
Për ta sjellë të tërë këtë ekspozitë kanë kontribuar një numër i madh bashkëpunëtoresh si nga jashtë dhe brenda muzeut, ndërsa për të hartuar konceptin e kësaj ekspozitë, Ministria e Kulturës Rinisë dhe Sporteve ka themeluar një grup punues të udhëhequr nga Edi Shukriu, i përbërë nga arkitektë, arkeolog, etnolog dhe artistë që kanë dhënë kontribut në bazë të fushës së tyre.
“Dua ta falënderoj komisionin e hartuar prej Ministrisë pasi që e kanë shtyrë këtë proces përpara sepse kanë qenë ndihmesë e madhe që ky projekt i ri të hyj në agjendën e prioriteteve të Ministrisë”, u shpreh drejtori Boshtrakaj për KultPlus. Për t’u njoftuar me gjithë këtë punë që po vazhdon të bëhet në Muzeun Kombëtar të Kosovës, dyert e këtij institucioni do të hapen për të gjithë vizitorët me 23 Shkurt./KultPlus.com
