6 vite nga vdekja e fizikantit të njohur Stephen Hawking

Sot bëhen gjashtë vite prej se Stephen Hawking, një prej fizikanëve më të njohur në botë, dha frymën e fundit. Ai vdiq në moshën 76-vjeçare në shtëpinë e tij në Cambridge.

Anglezi ishte i njohur për punën e tij me vrimat e zeza dhe relativitetin, po ashtu ka shkruar disa libra të njohur shkencor duke përfshirë “Një histori e shkurtër e kohës”.

Në moshën 22-vjeçare mjekët i kishin dhënë vetëm disa vite jetë, pasi u diagnostikua me një sëmundje të rrallë nervore. Sëmundja e la atë në karrocë me rrota dhe po thuajse të pa aftë për të folur.

Hawking gradualisht kishte humbur përdorimin e dorës së tij, dhe me 2005 ai filloi të kontrollojë pajisjen e tij të komunikimit me lëvizjet e muskujve të faqeve, me një normë prej rreth 15 fjalë për minutë.

Stephen William Hawking, u lind më 8 janar të vitit 1942 në Oksford, Britani e Madhe dhe ishte një prej fizikanëve teorik më te njohur në botë.

Ai ishte astrofizikan dhe që nga viti 1979 pronar i katedrës lukasiane dhe profesor matematike në Universitetin e Kembrixhit, detyrë që mbahej dikur nga Isak Njutoni. / KultPlus.com

U kthye në model për njerëzit, gjeniu Stephen Hawking dhe historia e gruas që e mbajti atë gjallë

Sot janë shënuar 81 vjet nga lindja e fizikantit të njohur, Stephen Hawking.

Fizikanti, kozmologu dhe autori i teorisë angleze konsiderohet si një nga shkencëtarët më të mëdhenj dhe puna e tij ka ndikuar në mësimet e relativitetit të përgjithshëm dhe mekanikës kuantike.

Që nga viti 1963, Hawking ka vuajtur nga një sëmundje e njohur si ‘skleroza laterale amyotrophic’, ose ALS. Në atë kohë mjekët i dhanë vetëm dy vjet kohë jetë. Në fakt kjo sëmundje i merr jetën njerëzve brenda 5 viteve, por ai është njeriu që sfidoi doktorët dhe veten tij. Që pas deklaratës së mjekëve ai ka jetuar 50 vjet më shumë.

Në vitin 1985, gruaja e tij refuzoi idenë e mjekëve se makineria që e mban gjallë duhej të fikej, se nuk kishte më shanse për të jetuar. Në atë kohë, Hawking ndodhej në koma në spitalin e Gjenevës. Ndërkohë që në një dokumentar të vitit 2013, ai tha: Mjekët menduan se kisha shkuar aq larg me mendje sa nuk mund të kthehesha më në tokë, në realitet dhe kështu i kërkuan Jane-it t’i fiknin makinën.

Por Jane nuk pranoi dhe këmbënguli që ai të kthehej në Kembrixh. Hawking tregon se terapia intensive ishte periudha më e keqe e jetës së tij. Sëmundja e ka lënë të paaftë të flasë dhe ka nevojë për kujdes të përhershëm, por kjo nuk e ka penguar që të vazhdojë punën në lidhje me shkencën.

Në vitin 1988 botoi ​​librin “Një histori e shkurtër e kohës”, e cila që atëherë u kthye në best seller, me 10 milion kopje të shitura në mbarë botën. Gjithashtu, Hawkings u kthye në një model frymëzuar për njerëzit me aftësi të kufizuara anembanë globit, ku në një fjalim me rastin e hapjes së Lojërave Paraolimpike në Londër, në vitin 2012, i bëri njerëzit të qajnë e të kuptojnë sa e rëndësishme është jeta./ KultPlus.com

Pesë vite nga vdekja e fizikanit të njohur Stephen Hawking

Sot bëhen pesë vite prej se Stephen Hawking, një prej fizikanëve më të njohur në botë, dha frymën e fundit. Ai vdiq në moshën 76-vjeçare në shtëpinë e tij në Cambridge.

Anglezi ishte i njohur për punën e tij me vrimat e zeza dhe relativitetin, po ashtu ka shkruar disa libra të njohur shkencor duke përfshirë “Një histori e shkurtër e kohës”.

Në moshën 22-vjeçare mjekët i kishin dhënë vetëm disa vite jetë, pasi u diagnostikua me një sëmundje të rrallë nervore. Sëmundja e la atë në karrocë me rrota dhe po thuajse të pa aftë për të folur.

Hawking gradualisht kishte humbur përdorimin e dorës së tij, dhe me 2005 ai filloi të kontrollojë pajisjen e tij të komunikimit me lëvizjet e muskujve të faqeve, me një normë prej rreth 15 fjalë për minutë.

Stephen William Hawking, u lind më 8 janar të vitit 1942 në Oksford, Britani e Madhe dhe ishte një prej fizikanëve teorik më te njohur në botë.

Ai ishte astrofizikan dhe që nga viti 1979 pronar i katedrës lukasiane dhe profesor matematike në Universitetin e Kembrixhit, detyrë që mbahej dikur nga Isak Njutoni. / KultPlus.com

Historia e gjeniut Stephen Hawking dhe gruas që e mbajti në jetë

Sot janë shënuar 81 vjet nga lindja e fizikantit të njohur, Stephen Hawking.

Në vitin 1985, gruaja e tij refuzoi idenë e mjekëve se makineria që e mban gjallë duhej të fikej, se nuk kishte më shanse për të jetuar. Në atë kohë, Hawking ndodhej në koma në spitalin e Gjenevës.

Fizikanti, kozmologu dhe autori i teorisë angleze konsiderohet si një nga shkencëtarët më të mëdhenj dhe puna e tij ka ndikuar në mësimet e relativitetit të përgjithshëm dhe mekanikës kuantike.

Që nga viti 1963, Hawking ka vuajtur nga një sëmundje e njohur si ‘skleroza laterale amyotrophic’, ose ALS. Në atë kohë mjekët i dhanë vetëm dy vjet kohë jetë. Në fakt kjo sëmundje i merr jetën njerëzve brenda 5 viteve, por ai është njeriu që sfidoi doktorët dhe veten tij. Që pas deklaratës së mjekëtve ai ka jetuar 50 vjet më shumë.

Në vitin 1985, gruaja e tij refuzoi idenë e mjekëve se makineria që e mban gjallë duhej të fikej, se nuk kishte më shanse për të jetuar. Në atë kohë, Hawking ndodhej në koma në spitalin e Gjenevës. Ndërkohë që në një dokumentar të vitit 2013, ai tha: Mjekët menduan se kisha shkuar aq larg me mendje sa nuk mund të kthehesha më në tokë, në realitet dhe kështu i kërkuan Jane-it t’i fiknin makinën.

Por Jane nuk pranoi dhe këmbënguli që ai të kthehej në Kembrixh. Hawking tregon se terapia intensive ishte periudha më e keqe e jetës së tij. Sëmundja e ka lënë të paaftë të flasë dhe ka nevojë për kujdes të përhershëm, por kjo nuk e ka penguar që të vazhdojë punën në lidhje me shkencën.

Në vitin 1988 botoi ​​librin “Një histori e shkurtër e kohës”, e cila që atëherë u kthye në best seller, me 10 milion kopje të shitura në mbarë botën. Gjithashtu, Hawking u kthye në një model frymëzuar për njerëzit me aftësi të kufizuara anembanë globit, ku në një fjalim me rastin e hapjes së Lojërave Paraolimpike në Londër, në vitin 2012, i bëri njerëzit të qajnë e të kuptojnë sa e rëndësishme është jeta./filozofia.al / KultPlus.com

Bashkëpunoi me Stephen Hawking, shkencëtarja shqiptare publikon librin e ri

Në prag të pubikimit të librit të saj të ri mbi origjinën e universit, shkencëtarja shqiptaro-amerikane, Laura Mersini ka treguar se si puna e saj në teorinë e multiverseve ndikoi në Stephen Hawking dhe sesi sundimi sovjetik i dha formë urisë së saj për dije.

Laura Mersini-Houghton lindi në Shqipëri dhe u rrit nën një regjim totalitar komunist i cili, deri në rënien e tij në 1991, e shkëputi vendin nga pjesa tjetër e botës. E ndikuar nga babai i saj, Nexhat Mersini, një matematikan, ajo zhvilloi një interes të madh për fizikën dhe, në vitin 1994, fitoi një bursë Fulbright për të studiuar në SHBA. Libri i saj i parë, “Para Big Bengut”, përshkruan përpjekjen e saj për të ndriçuar origjinën e universit tonë dhe për të provuar se ne jemi një nga shumë universet në një multivers shumë më të gjerë. Mersini-Houghton tani është profesoreshë e fizikës teorike dhe kozmologjisë në Universitetin e Karolinës së Veriut në Chapel Hill, megjithëse aktualisht ndodhet në Kembrixh, Angli, ku kalon kohë çdo verë duke bërë kërkime.

Intervista e plotë dhënë për The Guardian:

Si i dha formë të menduarit jeta në një shoqëri të mbyllur?

Mendoj se inkurajoi një dashuri më të madhe për lirinë dhe dijen – sa herë që të ndalohet të mësosh për një vend përtej, kjo të bën vetëm më kurioz. Gjithashtu, për shkak të realitetit shumë të zymtë të Shqipërisë, ne kishim pak shpërqendrime, kështu që njerëzit ishin më të etur për dije sesa unë tani në perëndim. Gjithashtu, ekziston një mendje e vetme e dëshirës për të gjetur përgjigjen dhe të mos jesh i impresionuar vërtet nga filozofia dominuese e fushës në atë kohë.

Çfarë ju tërhoqi te fizika teorike dhe kozmologjia në veçanti?

Kozmologjia ka të gjitha pyetjet më magjepsëse për të cilat kam ëndërruar që kur isha fëmijë: nga lindi universi dhe çfarë kishte përpara se të ekzistonte? Për sa i përket punës në fizikë teorike dhe jo eksperimentale, unë nuk jam vërtet një person praktik – nëse jam në një laborator, ndoshta do t’i vë zjarrin aksidentalisht.

Ju shkruani se fillimi i këtij shekulli ishte një kohë e mirë për të hyrë në fushën e kozmologjisë. Pse?

Sepse njohuritë kishin avancuar kaq shumë, dhe për herë të parë ne mund të bënim ato pyetje të mëdha që më magjepsnin si fëmijë. Kishte dy gjetje të mëdha që vërtet e nxitën atë kuriozitet. Në vitin 1998, një grup astronomësh të supernovës zbuluan se ka energji të errët në univers, dhe në fakt është përbërësi dominues – dhe kjo është saktësisht e njëjta lloj energjie si ajo që ekzistonte në kohën e Big Bengut.

Përbërësi tjetër ishin gjetjet teorike në teorinë e fijeve. Tani, teoria e fijeve u krijua për të përmbushur ëndrrën e përjetshme të Ajnshtajnit për një univers të vetëm të shpjeguar nga teoria e gjithçkaje. Por rreth vitit 2004, teoria e fijeve përfundoi me një peizazh të tërë me shumë energji të mundshme që mund të fillonin universe si yni.

Në libër, ju përshkruani një moment eureka që keni pasur në një kafene të Karolinës së Veriut. Çfarë kuptove?

Isha shumë e intriguar nga vlerësimi i (fizikanit fitues i çmimit Nobel) Roger Penrose se kishte pothuajse zero shanse që universi ynë të dilte në ekzistencë. Vazhdova të zbërtheja argumentin e tij, i cili bazohet në ligjin e dytë të termodinamikës, duke u përpjekur të zbuloja nëse ai bëri diçka të gabuar. Pastaj kuptova se problemi nuk ishte te llogaritja aktuale, ishte më shumë te mënyra jonë e të menduarit, se kishim nevojë për një ndryshim paradigme nga një univers në shumë. Dhe këtu fillova të huazoja peizazhin e teorisë së fijeve për të kryer llogaritjen. Në kafene mendova, OK, e kam bindur veten se kam nevojë për një grup të shumë universeve të mundshme foshnjore nga të cilat të zgjedh, por si mund ta marr përgjigjen, cili është i yni? Dhe pastaj kuptova, mirë, sigurisht: mekanika kuantike në peizazhin e teorisë së fijeve. Me fjalë të tjera, mendova për universin si një valë, dhe më pas ekuacionet kuantike më tregojnë se çfarë ndodh me atë valë.

Pasoi shumë punë të vështira matematikore. Ju u penguat pas raundit tuaj të parë të llogaritjeve. Çfarë kishit anashkaluar?

Më kishte humbur përbërësi më i rëndësishëm dhe ai është: zgjidhja e këtij ekuacioni nuk është vetëm një degë apo një univers, është një familje e tërë. Pra, këto degë që mund të rriten dhe të bëhen universe janë të gjitha të ngatërruara në mënyrë kuantike me njëra-tjetrën. Në mënyrë që secili të krijojë identitetin e vet ndërsa rritet në universe klasike, ata duhet të shkëputen nga njëri-tjetri. Kjo në fizikë njihet si dekoherencë, ose larja e çdo gjurme të ngatërresës kuantike që nuk ka asnjë homolog në fizikën klasike. Nuk e kisha marrë parasysh këtë.

Pasi llogaritja juaj ishte gati, si e keni bërë testimin e saj?

Kur ndodh procesi i ndarjes të universeve, kjo është pika kur krijohet sfondi kozmik mikrovalor (CMB). Pra, të gjitha luhatjet e inflacionit do të lënë gjurmë ose gërvishtje si rezultat i kësaj ngatërrese, dhe ato do të nguliten në CMB-në tonë (të universit). Kjo ishte diçka që ne mund ta llogarisnim. Kështu që unë llogarita forcën e ngatërrimit midis degëve të ndryshme dhe sa shpejt ajo ngatërresë lahet. Kjo më lejoi të zbuloja se sa gërvishtje ose shenja do të linte ajo ngatërresë në qiellin tonë ndërsa po krijohej gjatë inflacionit, dhe më pas të përshpejtoja deri në ditët e sotme, për të bërë parashikime se si do të dukeshin ato anomali shumë të mëdha. Një nga parashikimet kryesore të inflacionit kozmik është se gjithçka është e spërkatur në mënyrë uniforme në të gjithë qiellin. Por tani plagët që vijnë nga ndërthurja me universet e tjerë po e modifikojnë ose e dëmtojnë atë uniformitet, duke e shkelur atë në shkallë shumë të lehta. Ne i parashikuam ato, dhe ato u panë nga sateliti Planck në 2013.

Ky duhet të ketë qenë një moment i mahnitshëm vërtetimi.

Po. Dhe mendoj se kjo ishte kur njerëzit filluan t’i kushtonin shumë më tepër vëmendje kësaj pune. Deri atëherë, besimi ishte se, për të parë përtej horizontit të universit tonë, do të duhej të thyenim shpejtësinë e dritës, gjë që nuk mund ta bëjmë. Pra, nëse nuk mund ta testojmë multiversin, atëherë pse të shqetësohemi për ta hulumtuar atë? Por Rich Holman, Tomo Takahashi dhe unë treguam se nuk keni nevojë të dilni nga ky univers, në fakt mund t’i gjeni të gjitha gjurmët brenda qiellit tuaj. Kjo ishte kur e gjithë fusha u zhvendos papritur dhe të gjithë po bënin kërkime mbi multiversin.

Dhe a do të thoni se është e zakonshme tani?

Oh, absolutisht. Të gjitha mendjet e mëdha po punojnë për të. Roger Penrose ka teorinë e tij multiverse. Dhe Stephen Hawking, në vitet e fundit të jetës së tij, filloi të punojë në multivers. Kudo që të shikoj, befas të gjithë kanë një version të multiversit.

Multiversi është një koncept befasues. A mendoni shpesh për universet e tjera atje?

Po, po. Në një mënyrë, është shtrirja më e natyrshme e parimit të Kopernikut, sepse dikur menduam se Toka ishte qendra e universit, dhe më pas sistemi diellor dhe galaktika jonë, dhe tani po gjejmë se edhe universi ynë është vetëm një kokërr e vogël pluhuri në një kozmos shumë më të ndërlikuar dhe më të bukur. Kjo për mua ka shumë më tepër kuptim.

A duket e mundshme që universet e tjera mund të strehojnë jetë?

Absolutisht. Me Fred Adams, një astrofizikan në Universitetin e Miçiganit në Ann Arbor, vendosa të zbuloja nëse strukturat do të formoheshin në universe që kishin kushte shumë të ndryshme nga tonat. Ne zbuluam se ju mund ta ndryshoni konstantën e Njutonit me 10,000 – gjashtë rend të madhësisë – dhe mund të bëni të njëjtën gjë me konstanten e Planck-ut, dhe prapë të merrni jetë në universe të tjerë. Në fakt, universi ynë duket se është i banueshëm vetëm në kufi. Ne ishim ulur pikërisht në skajin midis të banueshme dhe të pabanueshme.

Ju pëlqeu të shkruanit librin? Dhe a ishte e kënaqshme të ktheheshit pas hap pas hapi në punën tuaj?

Po dhe jo. Fillimisht, isha e emocionuar për të ndarë atë pasion dhe kënaqësi të kërkimit me publikun e gjerë. Por më pas pati një shtysë për të ndarë gjithnjë e më shumë histori personale. Dhe tani kolegët e mi, të cilët nuk dinin absolutisht asgjë për jetën time, papritmas mund të zbulojnë gjithçka. Kjo është një ndjenjë e çuditshme.

A kaloni shumë kohë në Shqipëri këto ditë?

Nuk jam kthyer për shumë kohë, sepse familja ime u transferua në Toronto dhe babai im vdiq dhe nuk më ka mbetur askush atje. Unë do t’ju tregoj një sekret. Unë dhe Stephen Haëking do organizonim një konferencë në Shqipëri. Ai ishte shumë i emocionuar për këtë, dhe gjithçka ishte gati, por ai vdiq një muaj para se të ndodhte. E telefonoja çdo javë për të kontrolluar shëndetin e tij dhe pasi vendosëm ta anulonim (sepse Haëking nuk ishte mire), më kujtohet kryeinfermierja e tij duke thënë: “Çfarëdo që të bësh, mos i thuaj se e ke anuluar konferencën në Shqipëri, sepse ajo është duke ai është duke e pritur me padurim.” Kështu që nuk i thashë kurrë. / Diaspora Shqiptare / KultPlus.com

Librat më të mirë të këtij muaji mars

Po kërkon një rekomandim të ri leximi? Këtu janë disa libra të ri tërheqës, duke përfshirë biografi të ndershme dhe qesharake dhe romane magjepsëse.

Stephen Hawking Leonard Mlodinow

Një kujtim miqësie

Ne të gjithë mendojmë se e dimë historinë e Stephen Hawking: vitet e tij universitare në Oksford; Diagnoza tronditëse e sëmundjes së neuroneve motorike kur ishte 21 vjeç dhe rënia e ngadaltë e trupit të tij për gjysmë shekulli; dy martesat e tij; kërkimet e tij në natyrën e vrimave të zeza që e vendosën atë si një nga shkencëtarët më të shkëlqyer të brezit të tij; dhe sigurisht botimi i një historie të shkurtër të kohës, që e ktheu atë në një ikonë, gjeniun në karrocë. Tashmë ekzistojnë një numër biografish dhe ekziston një kujtim me titull, në mënyrë të pashmangshme, Historia ime e shkurtër, si dhe filmi biografik, Teoria e Gjithçkaje, në të cilin Hawking interpretohet nga Eddie Redmayne. Por ky libër i fundit, shumë i këndshëm, është ndryshe.

Ajo që është freskuese është mungesa e admirimit të zakonshëm të një mendjeje të jashtëzakonshme dhe festimi i triumfit mbi fatkeqësinë. Në vend të tyre është një rrëfim i butë, plot dashuri të vërtetë, që nuk i shmanget fokusit intensiv të Hawking, egocentrizmit, paparashikueshmërisë dhe vështirësive me të cilat përballen gratë dhe kujdestarët e tij.

Klara dhe Dielli Kazuo Ishiguro

Çfarë është të jesh njeri

Klara dhe Dielli u kërkon lexuesve të duan një robot dhe, gjëja qesharake është se ne e duam. Ky është një roman jo vetëm për një makinë, por i rrëfyer nga një makinë, megjithëse fjala nuk përdoret për të deri vonë në libër, kur përdoret nga një i huaj si një fyerje. Njerëzit nuk kanë besim dhe më pas fillojnë ta pëlqejnë atë: “A je mirë, Klara?” Përveç kalimit të herëpashershëm në ngacmim ose indiferencë, njerëzit janë të interesuar për ndjenjat e Klarës – nëse ato janë ndjenja. Klara është ndërtuar për të vëzhguar dhe kuptuar njerëzit, dhe këto veprime janë aq afër ndjeshmërisë saqë mund të jenë të njëjta gjë. “Unë besoj se kam shumë ndjenja,” thotë ajo. “Sa më shumë vëzhgoj, aq më shumë ndjenja bëhen të disponueshme për mua.”

Ka diçka kaq të qëndrueshme dhe të bukur në mënyrën se si Klara i afrohet gjithmonë lidhjes, si shigjeta e zemrës së Zenos. Njerëzit do ta duan absolutisht këtë libër, pjesërisht sepse ai paraqet mënyrën se si ne mësojmë se si të duam. Klara dhe Dielli janë të mençur si një fëmijë që vendos, vetëm për pak kohë, ta dojë kukullën e tyre. “Çfarë mund të dinë fëmijët për dashurinë e vërtetë?” pyet Klara. Përgjigja, natyrisht, është gjithçka.

Faktori njeri Archie Brown

Në prag të luftës bërthamore

Më 15 dhjetor 1986, një telefon u instalua papritur në apartamentin Gorky të fizikanit të njohur dhe aktivistit të të drejtave të njeriut Andrei Sakharov. Ai dhe gruaja e tij ishin internuar atje që nga viti 1980, të shkëputur nga bota e jashtme. Të nesërmen Sakharov mori një telefonatë nga Mikhail Gorbachev duke i thënë se ata ishin të lirë të ktheheshin në shtëpinë e tyre në Moskë dhe të rifillonin jetën e tyre të mëparshme, pa kufizime.

Sipas Archie Brown, një autoritet udhëheqës për Gerbaçovin dhe Bashkimin Sovjetik, ishte një sinjal i qartë për Perëndimin se udhëheqësi i ri i Bashkimit Sovjetik ishte serioz për reformën politike.

Studimi magjepsës i Brown fokusohet në marrëdhëniet midis tre liderëve që sollën fundin e Luftës së Ftohtë. Gorbaçovi ishte i adaptueshëm, i guximshëm dhe krejt ndryshe nga çdo lider i mëparshëm sovjetik: ai kishte një “mendje jashtëzakonisht të hapur”. Në të vërtetë, Brown e kishte këshilluar Margaret Thatcher në vitin 1983 se Gorbaçovi ishte një udhëheqës i ardhshëm me mendje reformash. Edhe pse ajo “nuk ishte një nga diplomatet e natyrës”, Thatcher shpejt kuptoi se Gorbaçovi ishte i sinqertë në dëshirën e tij për ndryshim dhe ajo u bë “një avokate efektive e Reganit tek Gorbaçovi dhe e Gorbaçovit për Reganin”.

Në mars 1983, Regan e kishte denoncuar në mënyrë të famshme Bashkimin Sovjetik si “një perandori e keqe”. Por brenda pesë vjetësh, ai ishte duke shëtitur nëpër Sheshin e Kuq me liderin e Partisë Komuniste. Si një konservator, Regan ishte lehtësisht në gjendje t’i hiqte poshtë akuzat se ai ishte i butë ndaj sovjetikëve.

Studimi i Brown është një kontribut i madh për të kuptuarit tonë të fundit të Luftës së Ftohtë: studimor, por shumë i lexueshëm dhe plot anekdota të paharrueshme për tre liderët. Ai tregon se ai që Gerbaçovi e quajti “faktori njerëzor” lejoi rritjen e besimit midis ish-kundërshtarëve, duke krijuar një mundësi unike për paqen në një kohë kur bota ishte në prag të luftës bërthamore.

Magjistari Colm Tóibín

Brenda mendjes së Thomas Mann

Kjo është hera e dytë që Tóibín përdor trillimin për të imagjinuar rrugën e tij në mendjen e një romancieri të kaluar. Në “Mjeshtri” të vitit 2004 ai i futi lexuesit e tij brenda Henry James. Tani ai ka zgjedhur Thomas Mann. Të dy burrat shkruan në mënyrë të zhdrejtë për dëshirën homoseksuale pa e pranuar publikisht atë në vetvete. Të dy kaluan pjesën më të madhe të jetës së tyre larg atdheut. Të dy kishin vëllezër më të mëdhenj, të cilët ishin gjithashtu autorë të dalluar (William James, Heinrich Mann) me të cilët kishin marrëdhënie komplekse dhe konkurruese. Të dy ishin kozmopolitë, me lidhje shoqërore dhe interesa intelektuale që i lejonin ata të shihnin përtej botëve izoluese, të lidhura me klasa që përshkruanin.

Një tjetër gjë që ata kishin të përbashkët ishte dëshira për racionalitet të mundimshëm dhe dënime shumë të gjata. Këtu interesi i Tóibín për ta bëhet më befasues. Vetë proza ​​e Tóibín-it mund të jetë olimpike në thjeshtësinë e saj të lezetshme, por është thjeshtë. Tregimet dhe romanet e tij të shkurtra, të tilla si Brooklyn, fuqia emocionale e të cilit varet kryesisht nga modestia e stilit të tij, vështirë se mund të jenë më të ndryshme nga krijimet e përpunuara emocionalisht dhe gjuhësore të James, ose nga toni i trazuar i Dr Faustus të Mann ose mendimet labirintike të Mali Magjik. Por është e mundur të admirosh paraardhësit e mëdhenj pa i imituar ata saktësisht. Në Magjistari Tóibín e bën Mann të reflektojë, pasi fitoi çmimin Nobel në 1929, se toni i tij letrar – “i rëndë, ceremonial, i qytetëruar” – e identifikon atë si pikërisht atë që nazistët e sapolindur e urrejnë më shumë. Një stil mandarine, një mënyrë e rezervuar, një mospëlqim i pasionit politik – këto janë atribute të qeta, jo të ndezura, por, siç sugjeron bindshëm Tóibín, ato duhet të vlerësohen si mburoja kundër gjumit të arsyes dhe përbindëshave që ajo lind.

Ky është një libër jashtëzakonisht ambicioz, në të cilin intime dhe e rëndësishme janë të balancuara jashtëzakonisht. Është historia e një burri që e kaloi pothuajse të gjithë jetën e tij të rritur pas një tavoline ose duke bërë shëtitje të vogla pas ngrënies me gruan e tij. Nga kjo ekzistencë e ulur Tóibín ka krijuar një epikë.

Self Contained Emma John

Jeta pa princin e kaltër

Është shumë mirë t’i lini fëmijët të lexojnë libra, por ata i krijojnë disa ide të çuditshme, siç thekson Emma John kur përshkruan përrallat që ne ushqejmë me mendjet mbresëlënëse. “Ne ua përcjellim fëmijëve këto histori të romancës epike, që sfidon rrethanat, jo vetëm para se të lexojnë, por vite përpara se të kenë ndonjë koncept të tërheqjes seksuale.” Tinder do të jetë një zhgënjim i madh në krahasim.

Kujtimet e Gjonit me skena nga beqaria e saj rrjedhin nga fëmijëria e saj me libra dhe vetëbesim, motra më e madhe e rritur nga prindër që e inkurajojnë pavarësinë e saj, në të njëzetat si gazetare sportive, kur ajo “shoqëron veten mendërisht” me çdo mashkull që njeh deri në të dyzetat e saj, në të cilat, sipas një biografie të shkurtër të autorit, ajo “mbetet beqare”. Gjuha gjithashtu evulon, nga vorbulla e çuditshme e shokëve të banesës dhe koktejeve dhe pluhurosja e vetes, për t’u bërë më e ashpër. “Nëse nuk do të isha princesha në historinë time… ka shumë të ngjarë që unë të isha pjesa paralajmëruese e përrallës: shtriga, ndoshta, e ngrënë nga hidhërimi në një botë që nuk e vlerësonte atë.”

Kjo nuk është një përrallë e një jete beqare a la Bryony Gordon apo Bridget Jones, por as nuk është aspak e hidhur. Është një ekzaminim vetë-reflektues i një gjendjeje që përkufizohet vetëm si ajo që nuk është – një meditim mbi të jetuarit e një jete të plotë dhe të veçantë në një botë të krijuar për çifte. Diskutimi premton një eksplorim të “si duket për fat të mirë kur Princi juaj Charming nuk shfaqet”, por libri ka të bëjë shumë më tepër me miqësitë dhe familjen dhe udhëtimin nëpër botë sesa me partnerët romantikë ose mungesën e tyre. Një ose dy burra vijnë dhe shkojnë, por ata kurrë nuk u mungojnë apo vizatohen aq shumë sa miqtë që largohen ose vazhdojnë.

Ndërsa Gjoni rritet, janë miqtë dhe familja ata që frenojnë dëshirën e saj të bredhjes dhe krijojnë një dëshirë për t’u qetësuar: diagnoza e kancerit të një shoku; sëmundja e nënës së saj; lindja e një mbese të dashur. Ajo shkruan në mënyrë prekëse për sikletin, panatyrshmërinë dhe frikën nga vetmia, dhe për realitetin paksa marramendës të rritjes së një niveli në familjen e saj kur nuk ka fëmijë që ta zënë vendin e saj. “Nëse ndonjë gjë, titulli ime e re [tezja] dukej se më shtyu nga korniza me lëvizjen e kalorësit – një lart, dy matanë”.

Një kapitull i fundit, i shkruar gjatë bllokimit, duket se e gjen Gjonin në më të mirën e tij. Pasi ka jetuar vetëm, sipas kushteve të saj, ajo e kupton: “Unë ndoshta kam qenë në stërvitje për këtë krizë gjatë gjithë jetës sime beqare”. Ajo gjithashtu po praktikon të ekzaminojë zgjedhjet dhe vendin e saj në botë në një mënyrë që disa çifte të lumtur nuk duhet ta bëjnë kurrë, dhe ka gjetur se ato janë mjaft të kënaqshme, në fund të fundit. “Nuk kam jetuar një jetë të përcaktuar nga mungesa dhe nuk do ta kaloj pjesën tjetër të saj duke pritur për një të ardhme të padukshme”, deklaron ajo. Na vjen keq, princ simpatik, por kjo princeshë u zgjua dhe shkroi një histori të re.

Lamplighters Emma Stonex

Një debutim i shkëlqyer

Në natën e Vitit të Ri 1972, një varkë mbërrin në farin Maiden Rock, 15 milje detare në jugperëndim të Land’s End, për të lehtësuar ndihmësin e portierit dhe burrit të familjes Bill Walker nga një turne dy-mujor në detyrë. Por Walker, portieri kryesor Arthur Black dhe i riu i tyre Vincent Bourne janë zhdukur të gjithë pa gjurmë, duke e lënë derën të mbyllur, tavolinën të shtrirë dhe orët janë ndalur në një çerek para nëntë. Njëzet vjet më vonë, në një përpjekje për të zgjidhur misterin kokëfortë, një shkrimtar i ri i tregimeve aventureske detare vjen për të intervistuar gratë që lanë pas fenerët – dhe kështu prezantohet romani debutues i shkëlqyer i Ema Stonex, The Lamplighters.

Ashtu si me veprën e Shirley Jackson ose me kryeveprën Affinity të Sarah Waters, në duart e Stonex-it bota e pashprehur, e pashqyrtuar, e paparë që mund ta quajmë e mbinatyrshme, një botë e ushqyer nga shtypja dhe gënjeshtra, bëhet tmerrësisht e prekshme. Furçon kundër nesh ndërsa flemë, më e vërtetë se shtëpia, më e rrezikshme se arma në sirtar.

Brown Baby Nikesh Shukla

Nikesh Shukla e nis Brown Baby duke rrëfyer se, kur ishte më i vogël, nuk e kishte menduar kurrë të bëhej prind. Më pas, në vitin 2010, vetëm një javë pasi u botua romani i tij i parë, nëna e tij vdiq nga kanceri në mushkëri. Ajo ishte “shtylla e familjes sime”, thotë ai. “Rrahjet e zemrës, thelbi i saj. Unë isha tridhjetë. Dhe padyshim që isha i humbur.” Dhjetë vjet më vonë, ai është baba i dy vajzave të vogla. Ai është duke punuar shumë dhe kryesisht shumë i lodhur. Ai e gjen veten duke kaluar kohën që nuk po mendon për fëmijët e tij duke menduar për nënën e tij. Ai është kapur mes pikëllimit dhe habisë, kujtimeve të pafundme për të dhe shpresave të pafundme për nipërit e mbesat që nuk jetoi kurrë për t’i parë.

Në një kapitull tejet absurdist, ai përshkruan një shëtitje në mbrëmje vonë nëpër Bristol: ai ka veshur pizhame Avengers dhe një bluzë të vjetër, vajza e tij është në një karrocë fëmijësh, klubet po derdhen në rrugë. Së shpejti një grup adoleshentësh – të udhëhequr nga një vajzë aziatike – i rrethojnë. “Raspekt për fëmijën,” i urdhëron ajo. “Ajo është e ardhmja jonë dhe ne duhet ta mbrojmë atë.”

Akoma më mirë është një kapitull i jashtëzakonshëm, i botuar fillimisht si novela, në të cilin Shukla evokon nënën e tij përmes ushqimit që ajo gatuante. Lëvizja e farave të mustardës dhe qimnonit në kuzhinën e saj, mënyra se si preu patatet, listat e blerjeve të shkruara gabimisht që ajo përpiloi: të gjitha kujtohen në mënyrë të shkëlqyer. Pas vdekjes së saj, ai gjen disa enë të papërdorura në frigorifer dhe vendos të gatuajë përmbajtjen e tyre. Në rrëfimin e tij, mikrovala zhbllokon erërat, duke krijuar jo aq një portal për të kaluarën, sa një bashkësi kalimtare dhe të athët. Është shkrim i mrekullueshëm, një dhuratë e mrekullueshme për vajzat e tij.

Bright Burning Things Lisa Harding

Kërkim i mbërthyer për vetënjohje

Ashtu si Masha në Pulëbardhë, Sonya, heroina e romanit të dytë intensiv dhe shqetësues të Lisa Harding, është në zi për jetën e saj. Emri i saj çehovian duket i përshtatshëm kur mësojmë se “aktorja e dështuar, nëna e dështuar” Sonya triumfoi dikur në produksionet e Chekhov dhe Ibsen në skenën e Londrës, përpara se ta gjente veten e vetme duke rritur djalin e saj katërvjeçar Tommy në periferi të Dublinit, duke luftuar. varësia nga alkooli. Ka shumë për të qarë, dhe akoma më shumë për të kundërshtuar, në një roman që bëhet një jeremiadë e egër kundër forcave mbytëse të jetës.

Ndërkohë që janë bërë krahasime midis Sonya-s dhe Agnes, nënës alkoolike në Shuggie Bain të Douglas Stuart-it, fitues i Booker-it, protagonisti i Harding është një krijim i veçantë: kompleks, përkundrazi, tepër qesharak në një mënyrë karakteristike irlandeze. E shkruar me energji dhe bujari të madhe, Bright Burning Things është historia e papërpunuar dhe emocionale e kërkimit të një gruaje për vetënjohje; ai që kapet që në fillim.

Crying in H Mart Michelle Zauner

Vetë-përçmues dhe i ndershëm

Ku shkoni pasi jeni dëshmitar i vdekjes?” Michelle Zauner pyet veten në Crying in H Mart, libri i saj i parë, i cili hapet me esenë virale të New Yorker me të njëjtin emër. Pas humbjes së nënës së saj Chongmi nga kanceri, si dhe vdekjes së gjyshes dhe hallës së saj, Zauner e gjeti veten duke shkuar rregullisht në H Mart, zinxhiri i supermarketeve aziatike i mbushur me aq shije nostalgjie sa ka lloje të petëve të çastit. Të shtresuara emocionalisht, këto pelegrinazhe janë të mbushura me pikëllimin, zemërimin dhe ankthin që mbështesin “kapitullin e parë të tregimit që dua të tregoj për nënën time”. Kjo histori është gjithashtu e vetë Zauner-it, duke treguar jo vetëm se ku shkoi më pas, por nga vjen dhe kush është.

Për shkrimtarin koreano-amerikan, artistin muzikor dhe themeluesin e grupit Japanese Breakfast, ushqimi është një portal: “Kur shkoj në H Mart, nuk jam vetëm në gjueti për sepje dhe tre tufa qepash për një dollar: Unë Po kërkoj kujtime. Unë po mbledh prova që gjysma koreane e identitetit tim nuk vdiq kur ata vdiqën.”

Pas kimioterapisë, Chongmi thotë se venat e saj duken të zeza, sikur toksinat kalojnë nëpër to. “Mjekësi,” korrigjon Zauner. “Vrasja e të gjitha të këqijave.” Natyra e këtij konfuzioni shprehet në pharmakon: një term grek që do të thotë edhe helm edhe ilaç, dhe që, sipas Zhak Derridës, përfaqëson edhe vetë shkrimin. Një histori e humbjes dhe rritjes së madhe, Crying in H Mart e mban gjithashtu këtë paqartësi. Me albumin e fundit të Mëngjesi Japonez Jubilee, i përshkruar nga Zauner si “për gëzimin”, në vazhdim të librit (për të cilin të drejtat e filmit janë zgjedhur gjithashtu), duket se në artin e saj, ajo ka gjetur çelësin e ndërlikuar por transformues të trashëgimisë së saj.

Whereabouts Jhumpa Lahiri

Një zhvendosje magjepsëse

Gjuhëtarët na thonë se gjuha nuk mësohet, ajo rritet natyrshëm, si trupat tanë. Të ndërrosh gjuhën e dikujt me një të re duket, pra, nëse jo e pakonceptueshme, sigurisht një sprovë e vështirë dhe e rrezikshme sa një transplant zemre.

Në mënyrë të pabesueshme, disa shkrimtarë bëjnë pikërisht këtë. Por është gjithmonë e njëjta klikë e grands hommes që na vjen ndërmend: Conrad, Nabokov, Beckett. Asnjëherë Chinua Achebe, kurrë RK Narayan – shkrimtari i zi apo aziatik pritet thjesht të adoptojë anglishten.

Është në këtë sfond që shkrimtarja bengali-amerikane Jhumpa Lahiri ka hequr dorë nga gjuha në të cilën fjalitë e saj të buta si mëndafsh fituan një çmim Pulitzer. Vendndodhja ishte shkruar në italisht, si esetë që përfshinin librin e saj të fundit, Me fjalë të tjera. Është përkthyer në anglisht nga vetë autorja; në të vërtetë, të vetmet fjali në anglisht që shkruan Lahiri tani janë të përkthyera nga italishtja.

Ky roman intrigues portretizon ekzistencën e vetmuar, në një vend pa emër, të një tregimtari pa emër. Ne e dimë se ajo është një grua dhe, në një lëshim të rrallë për detajet biografike, një mësuese universiteti, në mesin e të 40-ave. Ajo praktikisht nuk ka asnjë familje, asnjë lidhje, vetëm miq, të cilët janë gjithashtu pa emër dhe të karakterizuar hollë, me një element projeksioni: një fqinj i martuar është, sipas mendimit të saj, i gatshëm të ketë një lidhje me të, ndërsa një shoqe duhet, ajo. imagjinon, të mërzitet nga martesa.

Aty ku anglishtja e saj lulëzoi në veçanti, italishtja e Lahirit arrin drejt universales. Çuditërisht, Vendndodhja nuk përmban asnjë emër të vetëm përkatës: asgjë për të identifikuar individë apo vende. Megjithatë, me një breshëri mbiemrash, ai arrin të gozhdojë përvojën e të gjithëve ne që kalojmë nëpër modernitetin likuid: “të çorientuar, të humbur, në det, në mosmarrëveshje, të humbur, të humbur, të hutuar, të hutuar, të shkëputur”. Kur Lahiri krahason një hotel me “një garazh parkimi të krijuar për qeniet njerëzore” – i zbatueshëm në zonën e biznesit të çdo qyteti bashkëkohor në mbarë botën – imazhi duket emblematik i vizionit universalist që tani i jep formë shkrimit të saj./ Përktheu: Taunita Xhukolli/ KultPlus.com

Tre libra për ta njohur më mirë Stephen Hawking

I lindur në Oxford në vitin 1942, Stephen Hawking është një prej mendjeve më të ndritura në botë.

Bashkë me Roger Penrose ai tregoi se Teoria e Relativitetit e Ajnshtajnit konsideron se koha dhe hapësira kanë pasur pikënisjen në Big Bang ndërsa përfundojnë në vrimën e zezë. Hawking ka pranuar 12 diploma të fuqishme botërore ndërsa edhe ka shkruar disa libra gjatë jetës së tij, të cilët edhe sot lexohen për të kuptuar ideologjinë dhe pikëpamjet e tij.

Po i sjellim këtu tre libra të cilët mund ti lexoni nëse dëshironi të kuptoni më shumë për këtë fizikan dhe kozmolog të njohur. Disa prej librave mund ti gjeni edhe në gjuhën shqipe.

“A Brief History of Time”

Rreth 9 milion kopje të shitura të këtij libri të përkthyer në 40 gjuhë të botës tregojnë më shumë për rëndësinë dhe fuqinë e librit të botuar në vitin 1988. Libri është shkruar për fillestarët, për ata që nuk kanë njohuri për teoritë shkencore, ndërsa flet për universin, për kohën dhe për hapësirën, dhe për gravitetin si forcë . Në libër diskutohen relativiteti gjeneral dhe mekanika kuantike dhe për teorinë unifikuese, e cila përshkruan çdo gjë në hapësirë në mënyrë koherente. Hapësirat e zeza janë yjet që kanë kollapsuar në një pikë shumë të vogël.

“The Grand Design”

Si dhe kur nisi universi? Pse jetojmë? Pse jemi këtu në këtë botë? Cila është natyra e realitetit? Pse natyra na pranon dhe pse ligjet e saj janë kaq të pranuara nga ekzistenca jonë? Shkenca, apo Zoti? Pyetjet e shumta janë pjesë e këtij libri që konsiderohet si kryevepra e Hawking. Në libër, mes tjerash përshkruhet se si kozmosi nuk e ka vetëm një histori dhe ekzistencë, por se si çdo histori e mundshme e universit ekziston rastësisht. Një gjuhë brilante dhe shumë e thjeshtë e ka bashkuar Hawking dhe Mlodinow për të shkruar këtë libër.


“The Universe in a Nutshell”

Një mendimtar i denjë, Hawking në këtë libër ka përfshirë nocionet e librave të kaluar. Gati në secilin libër që ka shkruar, ai nuk ka lënë jashtë vrimat e zeza (black holes) apo gravitetin, apo mekanikën kuantike dhe Teorinë M. Në libër vjen edhe “Teoria e Gjithçkaje” – që shtrihet në zemër të universit. Në libër provohet të bashkohen Teoria e Ajnshtajnit dhe ajo e Feynman për të krijuar një teori e cila do të përshkruante gjithçka që ndodhë në kozmos. Libri është botuar në vitin 2001 ndërsa është vazhdimësi e librit të parë që propozuam sot. / KultPlus.com

Unë jam thjesht një fëmijë që nuk është rritur kurrë, unë ende vazhdoj të pyes pyetje të tipit ‘si’ apo ‘pse’

Stephen Hawking ishte shumë më tepër se një fizikan teorik me një film fitues të çmimit Oscar dedikuar për të. Ai ka dhënë kontribute të çmuara jo vetëm për botën e shkencës, por edhe për vetë jetën për të gjithë ata që donin të mësonin diçka prej tij.

Përgjatë karrierës së tij, Hawking na ka ndihmuar të kuptojmë më mirë planetin, dhe në të njëjtën kohë, edhe veten tonë. Këto janë disa mendime që ai i ka ndarë me të gjithë dhe që kanë pasur një ndikim të madh tek unë. Ndoshta do të ndikojnë po aq fuqishëm edhe tek ty.

“Unë jam thjesht një fëmijë që nuk është rritur kurrë. Unë ende vazhdoj të pyes pyetje të tipit “si” apo “pse”. Ndonjëherë gjej përgjigje e ndonjëherë jo”.

Hawking na kujton se duhet të qëndrojmë po aq kuriozë sa ishim, kur ishim fëmijë. Ai na tregon se si të jemi guximtarë. Jo çdo gjë është e mundur dhe përgjatë gjithë pamundësive, ne mund të marrim përgjigje thjesht duke bërë pyetje. Ndonjëherë mund të mos marrim përgjigjen që duam, ose të mos marrim fare përgjigje, por kjo gjë nuk duhet të na pengojë që të mos bëjmë pyetje. Vetë jeta është një pikëpyetje e madhe, për të cilën asnjëherë nuk do të ndalesh së i pyeturi të tjerët dhe veten për të marrë përgjigje.

“Nëse do të duhet të zgjidhja të isha një superhero, do të zgjidhja Supermenin. Ai është gjithçka që unë nuk jam”.

Hawking, në mesin e më të suksesshmëve dhe më të zgjuarve në botë, sërish ka ëndrra si çdokush tjetër. Dëshira e tij për të bërë gjëra që nuk i ka bërë më aprë, apo për të qenë si dikush tjetër, e bën atë njësoj si të gjithë ne. Ne të gjithë jemi njerëz në fund të fundit, dhe si njerëz ne mund të bëjmë aq sa na lejojnë mendja dhe trupi ynë.

Hawking mund të mos kishte superfuqi për të fluturuar si Supermeni (ai vuante nga sëmundja e Lou Gehrig, ose e njohur ndryshe si ALS – skleroza amniotrofike laterale), por ai kishte një inteligjencë shumë më të madhe se çdo personazh superhero nëpër libra apo filma.

Ai arriti të tejkalonte barrierat dhe të mahniste botën me zbulimet e tij. Çdokush në gjendjen e tij do të ishte ndalur, nuk do të donte më të jetonte, por Hawking na tregon se njerëzimi i gjithë ka të bëjë me ëndrrat dhe synimet që i vendos vetes dhe për të cilat punon fort t’i arrish.

“E shkuara, ashtu si e ardhmja, është e pafundme dhe ekziston si një pasqyrë mundësish”.

Nga ky përfundim i shkencëtarit, unë arrij të kuptoj edhe një herë rëndësinë e të jetuarit në të tashmen. Ndërsa jetojmë ditë pas dite, ne vihemi përballë një numri të madh mundësish. Ne kemi fuqinë të bëjmë gjëra të mëdha, por të cilat mund t’i arrijmë në të tashmen.

Ne mund të shohim nga e shkuara duke menduar për mundësitë që na janë ofruar dhe të mendojmë për mundësitë që mund të na ofrohen në të ardhmen. Në këtë moment na është falur e tashmja dhe është detyrë e jona ta shfrytëzojmë në mënyrën e duhur”.

“Cilësia që dua të veçoj, është empatia. Ajo na mbledh së bashku dhe na jep një ndjesi më të paqtë, më të dashur”.

Hawking ka thënë: “Cilësia më e keqe e njeriut, të cilën do doja ta ndryshoja, është agresiviteti”. Ai vuri në dukje se agresioni ka qenë një cilësi që i lejonte njerëzit të mbijetonin në ditët e urisë, por që tashmë është një dëm për njerëzimin. Që në vitin 2015, ai ka mbështetur gjithmonë e më tepër rëndësinë e empatisë.

Shkencëtari ka shpjeguar se vetëm empatia mund ta luftojë siç duhet agresivitetin. Koncepti i empatisë është duket tepër i thjeshtë, por sërish mbetet një cilësi, për të cilën vënia në zbatim has tepër vështirësi. Empatia është ndjesia e mirëkuptimit dhe aftësisë për të ndarë me të tjerët eksperiencat dhe emocionet. Vetëm duke u vënë në praktikë, ajo mund të na çojë në ndryshime të mëdha dhe pozitive. /filozofia.al/ KultPlus.com

U kthye në model për njerëzit, gjeniu Stephen Hawking dhe historia e gruas që e mbajti atë gjallë

Sot bëhen katër prej se Stephen Hawking, një prej fizikanëve më të njohur në botë, ndërroi jetë. Ai vdiq në moshën 76-vjeçare në shtëpinë e tij në Cambridge, shkruan KultPlus.

Në vitin 1985, gruaja e tij refuzoi idenë e mjekëve se makineria që e mban gjallë duhej të fikej, se nuk kishte më shanse për të jetuar. Në atë kohë, Haëking ndodhej në koma në spitalin e Gjenevës.

Fizikanti, kozmologu dhe autori i teorisë angleze konsiderohet si një nga shkencëtarët më të mëdhenj dhe puna e tij ka ndikuar në mësimet e relativitetit të përgjithshëm dhe mekanikës kuantike.

Që nga viti 1963, Haëking ka vuajtur nga një sëmundje e njohur si ‘skleroza laterale amyotrophic’, ose ALS. Në atë kohë mjekët i dhanë vetëm dy vjet kohë jetë. Në fakt kjo sëmundje i merr jetën njerëzve brenda 5 viteve, por ai është njeriu që sfidoi doktorët dhe veten tij. Që pas deklaratës së mjekëtve ai ka jetuar 50 vjet më shumë.

Në vitin 1985, gruaja e tij refuzoi idenë e mjekëve se makineria që e mban gjallë duhej të fikej, se nuk kishte më shanse për të jetuar. Në atë kohë, Hawking ndodhej në koma në spitalin e Gjenevës. Ndërkohë që në një dokumentar të vitit 2013, ai tha: Mjekët menduan se kisha shkuar aq larg me mendje sa nuk mund të kthehesha më në tokë, në realitet dhe kështu i kërkuan Jane-it t’i fiknin makinën.

Por Jane nuk pranoi dhe këmbënguli që ai të kthehej në Kembrixh. Hawking tregon se terapia intensive ishte periudha më e keqe e jetës së tij. Sëmundja e ka lënë të paaftë të flasë dhe ka nevojë për kujdes të përhershëm, por kjo nuk e ka penguar që të vazhdojë punën në lidhje me shkencën.

Në vitin 1988 botoi ​​librin “Një histori e shkurtër e kohës”, e cila që atëherë u kthye në best seller, me 10 milion kopje të shitura në mbarë botën. Gjithashtu, Hawkings u kthye në një model frymëzuar për njerëzit me aftësi të kufizuara anembanë globit, ku në një fjalim me rastin e hapjes së Lojërave Paraolimpike në Londër, në vitin 2012, i bëri njerëzit të qajnë e të kuptojnë sa e rëndësishme është jeta./ KultPlus.com

Gjeniu

Katër vite nga vdekja e fizikanit të njohur Stephen Hawking

Sot bëhen katër prej se Stephen Hawking, një prej fizikanëve më të njohur në botë, ndërroi jetë. Ai vdiq në moshën 76-vjeçare në shtëpinë e tij në Cambridge.

Anglezi ishte i njohur për punën e tij me vrimat e zeza dhe relativitetin, po ashtu ka shkruar disa libra të njohur shkencor duke përfshirë “Një histori e shkurtër e kohës”.

Në moshën 22-vjeçare mjekët i kishin dhënë vetëm disa vite jetë, pasi u diagnostikua me një sëmundje të rrallë nervore. Sëmundja e la atë në karrocë me rrota dhe po thuajse të pa aftë për të folur.

Hawking gradualisht kishte humbur përdorimin e dorës së tij, dhe me 2005 ai filloi të kontrollojë pajisjen e tij të komunikimit me lëvizjet e muskujve të faqeve, me një normë prej rreth 15 fjalë për minutë.

Stephen William Hawking, u lind më 8 janar të vitit 1942 në Oksford, Britani e Madhe dhe ishte një prej fizikanëve teorik më te njohur në botë.

Ai ishte astrofizikan dhe që nga viti 1979 pronar i katedrës lukasiane dhe profesor matematike në Universitetin e Kembrixhit, detyrë që mbahej dikur nga Isak Njutoni. / KultPlus.com

Historia e gjeniut Stephen Hawking dhe gruas që e mbajti gjallë

Sot janë shënuar 80 vjet nga lindja e fizikantit të njohur, Stephen Hawking.

Në vitin 1985, gruaja e tij refuzoi idenë e mjekëve se makineria që e mban gjallë duhej të fikej, se nuk kishte më shanse për të jetuar. Në atë kohë, Haëking ndodhej në koma në spitalin e Gjenevës.

Fizikanti, kozmologu dhe autori i teorisë angleze konsiderohet si një nga shkencëtarët më të mëdhenj dhe puna e tij ka ndikuar në mësimet e relativitetit të përgjithshëm dhe mekanikës kuantike.

Që nga viti 1963, Haëking ka vuajtur nga një sëmundje e njohur si ‘skleroza laterale amyotrophic’, ose ALS. Në atë kohë mjekët i dhanë vetëm dy vjet kohë jetë. Në fakt kjo sëmundje i merr jetën njerëzve brenda 5 viteve, por ai është njeriu që sfidoi doktorët dhe veten tij. Që pas deklaratës së mjekëtve ai ka jetuar 50 vjet më shumë.

Në vitin 1985, gruaja e tij refuzoi idenë e mjekëve se makineria që e mban gjallë duhej të fikej, se nuk kishte më shanse për të jetuar. Në atë kohë, Haëking ndodhej në koma në spitalin e Gjenevës. Ndërkohë që në një dokumentar të vitit 2013, ai tha: Mjekët menduan se kisha shkuar aq larg me mendje sa nuk mund të kthehesha më në tokë, në realitet dhe kështu i kërkuan Jane-it t’i fiknin makinën.

Por Jane nuk pranoi dhe këmbënguli që ai të kthehej në Kembrixh. Haëking tregon se terapia intensive ishte periudha më e keqe e jetës së tij. Sëmundja e ka lënë të paaftë të flasë dhe ka nevojë për kujdes të përhershëm, por kjo nuk e ka penguar që të vazhdojë punën në lidhje me shkencën.

Në vitin 1988 botoi ​​librin “Një histori e shkurtër e kohës”, e cila që atëherë u kthye në best seller, me 10 milion kopje të shitura në mbarë botën. Gjithashtu, Haëkings u kthye në një model frymëzuar për njerëzit me aftësi të kufizuara anembanë globit, ku në një fjalim me rastin e hapjes së Lojërave Paraolimpike në Londër, në vitin 2012, i bëri njerëzit të qajnë e të kuptojnë sa e rëndësishme është jeta./filozofia.al / KultPlus.com

Historia e gjeniut Stephen Hawking dhe gruas që e mbajti gjallë

Në vitin 1985, gruaja e tij refuzoi idenë e mjekëve se makineria që e mban gjallë duhej të fikej, se nuk kishte më shanse për të jetuar. Në atë kohë, Hawking ndodhej në koma në spitalin e Gjenevës.

Fizikanti, kozmologu dhe autori i teorisë angleze konsiderohet si një nga shkencëtarët më të mëdhenj dhe puna e tij ka ndikuar në mësimet e relativitetit të përgjithshëm dhe mekanikës kuantike.

Që nga viti 1963, Hawking ka vuajtur nga një sëmundje e njohur si ‘skleroza laterale amyotrophic’, ose ALS. Në atë kohë mjekët i dhanë vetëm dy vjet kohë jetë. Në fakt kjo sëmundje i merr jetën njerëzve brenda 5 viteve, por ai është njeriu që sfidoi doktorët dhe veten tij. Që pas deklaratës së mjekëtve ai ka jetuar 50 vjet më shumë.

Në vitin 1985, gruaja e tij refuzoi idenë e mjekëve se makineria që e mban gjallë duhej të fikej, se nuk kishte më shanse për të jetuar. Në atë kohë, Hawking ndodhej në koma në spitalin e Gjenevës. Ndërkohë që në një dokumentar të vitit 2013, ai tha: Mjekët menduan se kisha shkuar aq larg me mendje sa nuk mund të kthehesha më në tokë, në realitet dhe kështu i kërkuan Jane-it t’i fiknin makinën.

Por Jane nuk pranoi dhe këmbënguli që ai të kthehej në Kembrixh. Hawking tregon se terapia intensive ishte periudha më e keqe e jetës së tij. Sëmundja e ka lënë të paaftë të flasë dhe ka nevojë për kujdes të përhershëm, por kjo nuk e ka penguar që të vazhdojë punën në lidhje me shkencën.

Në vitin 1988 botoi ​​librin “Një histori e shkurtër e kohës”, e cila që atëherë u kthye në best seller, me 10 milion kopje të shitura në mbarë botën. Gjithashtu, Hawkings u kthye në një model frymëzuar për njerëzit me aftësi të kufizuara anembanë globit, ku në një fjalim me rastin e hapjes së Lojërave Paraolimpike në Londër, në vitin 2012, i bëri njerëzit të qajnë e të kuptojnë sa e rëndësishme është jeta./filozofia.al / KultPlus.com

Tri vite nga vdekja e fizikanit të njohur Stephen Hawking

Sot bëhen tri vite prej se Stephen Hawking, një prej fizikanëve më të njohur në botë, ndërroi jetë. Ai vdiq në moshën 76-vjeçare në shtëpinë e tij në Cambridge.

Anglezi ishte i njohur për punën e tij me vrimat e zeza dhe relativitetin, po ashtu ka shkruar disa libra të njohur shkencor duke përfshirë “Një histori e shkurtër e kohës”.

Në moshën 22-vjeçare mjekët i kishin dhënë vetëm disa vite jetë, pasi u diagnostikua me një sëmundje të rrallë nervore. Sëmundja e la atë në karrocë me rrota dhe po thuajse të pa aftë për të folur.

Hawking gradualisht kishte humbur përdorimin e dorës së tij, dhe me 2005 ai filloi të kontrollojë pajisjen e tij të komunikimit me lëvizjet e muskujve të faqeve, me një normë prej rreth 15 fjalë për minutë.

Stephen William Hawking, u lind më 8 janar të vitit 1942 në Oksford, Britani e Madhe dhe ishte një prej fizikanëve teorik më te njohur në botë.

Ai ishte astrofizikan dhe që nga viti 1979 pronar i katedrës lukasiane dhe profesor matematike në Universitetin e Kembrixhit, detyrë që mbahej dikur nga Isak Njutoni. / KultPlus.com

Nga KultPlus, dhjetë libra si propozime për lexim gjatë janarit

Me fillimin e një viti të ri, gjithmonë ekziston dëshira edhe për të menduar për librat që do të lexoni këtë vit.

Janari gjithmonë ka shumë rëndësi, meqë po u krijua shprehia e leximit tash, do të vazhdojë e tilla gjatë tërë vitit 2020.

Plot libra në raft, pak kohë për t’i lexuar. Megjithatë, është koha të mendojmë seriozisht të lexojmë diçka.

KultPlus po ju sjellë një listë me dhjetë libra prej të cilëve mund të zgjedhni të lexoni çkado që doni, për një fillim të mbarë, dhe pse jo letrar, të këtij viti.

1.Franz Kafka – Letër babait

Kjo letër duhet lexuar e rilexuar. Mund të lexohet edhe me një frymë, e mund të reflektohet mbi të sa herë të doni. Niseni vitin 2020 duke lexuar një letër të dhimbshme dhe shumë të sinqertë nga shkrimtari, dedikuar babait të tij, një burri i cili nuk u kënaq asnjëherë me djalin e tij dhe të arriturat e këtij të fundit.

2. Elena Ferrante – Histori arratie e qëndrese

3. Shpëtim Selmani – Libërthi i dashurisë

4. Stephen Hawking – Përgjigjje të shkurtra për pyetje madhore

5. At Zef Pllumi – Rrno për me tregue

“Gjithë shoqëria shqiptare ka nevojë për këtë vepër. Kanë nevojë, ata që kanë jetuar në atë kohë, e po aq, në mos më tepër, ata që nuk e kanë jetuar. Kanë nevojë te shtypurit e të nëpërkëmburit, e po aq, në mos më tepër, ata që shtypën të tjerët. Kanë nevojë antikomunistët, e po aq, ndoshta më tepër, komunistët. Shkurt për të ka nevojë ndërgjegjja jonë” Ismail Kadare në lidhje me veprën “Rrno vetëm për me tregue” të At Zef Pllumit.

6. Milan Kundera – Mosdija

7. George Orwell – 1984

8. Robert Elsie – Fiset Shqiptare

Ky është një nga librat më të thelluar për studimin e historisë, shoqërisë dhe kulturës shqiptare nga albanologu Robert Elsie. Është nga veprat e fundit që la autori para se të ndahej nga jeta. Në këtë libër trajtohen 69 fiset shqiptare, me një historik të shkurtër dhe me drejtuesit e tyre. Noel Malkolm shkruante: asnjëri nuk do të mund ta bënte këtë më mirë sesa Robert Elsie, i cili është i pashoq në njohjen e kësaj lënde.

9. Entela Tabaku dhe Shqiptar Oseku – ‘Enciklopedia e Mërgimit’

10. Michel Houellebecq – Serotonina

“Serotonina”, me magjinë e saj të papërsëritshme, mes ironisë thukëse dhe trishtimit të fshehur pas saj, është një vaj për jetën e vërtetë që po venitet relievit mahnitës të Francës. Houellebecq është zëri i qartë francez, që bën shpjegimin tronditës për Europën sot, por edhe të botës ku po jetojmë. Si përherë, edhe me këtë vepër, “profeti ogurzi” e parashikoi lëvizjen e “jelekëve të verdhë” disa javë përpara se ajo të shpërthente, siç ka ndodhur deri tani me veprat e tij. / KultPlus.com

“Unë jam thjesht një fëmijë që nuk është rritur kurrë, unë ende vazhdoj të pyes pyetje të tipit “si” apo “pse”

Stephen Hawking ishte shumë më tepër se një fizikan teorik me një film fitues të çmimit Oscar dedikuar për të. Ai ka dhënë kontribute të çmuara jo vetëm për botën e shkencës, por edhe për vetë jetën për të gjithë ata që donin të mësonin diçka prej tij.

Përgjatë karrierës së tij, Hawking na ka ndihmuar të kuptojmë më mirë planetin, dhe në të njëjtën kohë, edhe veten tonë. Këto janë disa mendime që ai i ka ndarë me të gjithë dhe që kanë pasur një ndikim të madh tek unë. Ndoshta do të ndikojnë po aq fuqishëm edhe tek ty.

“Unë jam thjesht një fëmijë që nuk është rritur kurrë. Unë ende vazhdoj të pyes pyetje të tipit “si” apo “pse”. Ndonjëherë gjej përgjigje e ndonjëherë jo”.

Hawking na kujton se duhet të qëndrojmë po aq kuriozë sa ishim, kur ishim fëmijë. Ai na tregon se si të jemi guximtarë. Jo çdo gjë është e mundur dhe përgjatë gjithë pamundësive, ne mund të marrim përgjigje thjesht duke bërë pyetje. Ndonjëherë mund të mos marrim përgjigjen që duam, ose të mos marrim fare përgjigje, por kjo gjë nuk duhet të na pengojë që të mos bëjmë pyetje. Vetë jeta është një pikëpyetje e madhe, për të cilën asnjëherë nuk do të ndalesh së i pyeturi të tjerët dhe veten për të marrë përgjigje.

“Nëse do të duhet të zgjidhja të isha një superhero, do të zgjidhja Supermenin. Ai është gjithçka që unë nuk jam”.

Hawking, në mesin e më të suksesshmëve dhe më të zgjuarve në botë, sërish ka ëndrra si çdokush tjetër. Dëshira e tij për të bërë gjëra që nuk i ka bërë më aprë, apo për të qenë si dikush tjetër, e bën atë njësoj si të gjithë ne. Ne të gjithë jemi njerëz në fund të fundit, dhe si njerëz ne mund të bëjmë aq sa na lejojnë mendja dhe trupi ynë.

Hawking mund të mos kishte superfuqi për të fluturuar si Supermeni (ai vuante nga sëmundja e Lou Gehrig, ose e njohur ndryshe si ALS – skleroza amniotrofike laterale), por ai kishte një inteligjencë shumë më të madhe se çdo personazh superhero nëpër libra apo filma.

Ai arriti të tejkalonte barrierat dhe të mahniste botën me zbulimet e tij. Çdokush në gjendjen e tij do të ishte ndalur, nuk do të donte më të jetonte, por Hawking na tregon se njerëzimi i gjithë ka të bëjë me ëndrrat dhe synimet që i vendos vetes dhe për të cilat punon fort t’i arrish.

“E shkuara, ashtu si e ardhmja, është e pafundme dhe ekziston si një pasqyrë mundësish”.

Nga ky përfundim i shkencëtarit, unë arrij të kuptoj edhe një herë rëndësinë e të jetuarit në të tashmen. Ndërsa jetojmë ditë pas dite, ne vihemi përballë një numri të madh mundësish. Ne kemi fuqinë të bëjmë gjëra të mëdha, por të cilat mund t’i arrijmë në të tashmen.

Ne mund të shohim nga e shkuara duke menduar për mundësitë që na janë ofruar dhe të mendojmë për mundësitë që mund të na ofrohen në të ardhmen. Në këtë moment na është falur e tashmja dhe është detyrë e jona ta shfrytëzojmë në mënyrën e duhur”.

“Cilësia që dua të veçoj, është empatia. Ajo na mbledh së bashku dhe na jep një ndjesi më të paqtë, më të dashur”.

Hawking ka thënë: “Cilësia më e keqe e njeriut, të cilën do doja ta ndryshoja, është agresiviteti”. Ai vuri në dukje se agresioni ka qenë një cilësi që i lejonte njerëzit të mbijetonin në ditët e urisë, por që tashmë është një dëm për njerëzimin. Që në vitin 2015, ai ka mbështetur gjithmonë e më tepër rëndësinë e empatisë.

Shkencëtari ka shpjeguar se vetëm empatia mund ta luftojë siç duhet agresivitetin. Koncepti i empatisë është duket tepër i thjeshtë, por sërish mbetet një cilësi, për të cilën vënia në zbatim has tepër vështirësi. Empatia është ndjesia e mirëkuptimit dhe aftësisë për të ndarë me të tjerët eksperiencat dhe emocionet. Vetëm duke u vënë në praktikë, ajo mund të na çojë në ndryshime të mëdha dhe pozitive. Filozofia.al / KultPlus.com

Donin t’i hiqnin aparaturën e jetës 33 vjet më parë. Historia e gjeniut Steve Hawking dhe gruas që e mbajti gjallë

Në vitin 1985, gruaja e tij refuzoi idenë e mjekëve se makineria që e mban gjallë duhej të fikej, se nuk kishte më shanse për të jetuar. Në atë kohë, Hawking ndodhej në koma në spitalin e Gjenevës.

Stephen William Hawking, fizikanti, kozmologu dhe autori i teorisë angleze konsiderohet si një nga shkencëtarët më të mëdhenj dhe puna e tij ka ndikuar në mësimet e relativitetit të përgjithshëm dhe mekanikës kuantike.

Që nga viti 1963, Hawking ka vuajtur nga një sëmundje e njohur si ‘skleroza laterale amyotrophic’, ose ALS. Në atë kohë mjekët i dhanë vetëm dy vjet kohë jetë. Në fakt kjo sëmundje i merr jetën njerëzve brenda 5 viteve, por ai është njeriu që sfidoi doktorët dhe veten tij. Që pas deklaratës së mjekëtve ai ka jetuar 50 vjet më shumë.

Në vitin 1985, gruaja e tij refuzoi idenë e mjekëve se makineria që e mban gjallë duhej të fikej, se nuk kishte më shanse për të jetuar. Në atë kohë, Hawking ndodhej në koma në spitalin e Gjenevës. Ndërkohë që në një dokumentar të vitit 2013, ai tha: Mjekët menduan se kisha shkuar aq larg me mendje sa nuk mund të kthehesha më në tokë, në realitet dhe kështu i kërkuan Jane-it t’i fiknin makinën.

Por Jane nuk pranoi dhe këmbënguli që ai të kthehej në Kembrixh. Hawking tregon se terapia intensive ishte periudha më e keqe e jetës së tij. Sëmundja e ka lënë të paaftë të flasë dhe ka nevojë për kujdes të përhershëm, por kjo nuk e ka penguar që të vazhdojë punën në lidhje me shkencën.

Në vitin 1988 botoi ​​librin “Një histori e shkurtër e kohës”, e cila që atëherë u kthye në best seller, me 10 milion kopje të shitura në mbarë botën. Gjithashtu, Hawkings u kthye në një model frymëzuar për njerëzit me aftësi të kufizuara anembanë globit, ku në një fjalim me rastin e hapjes së Lojërave Paraolimpike në Londër, në vitin 2012, i bëri njerëzit të qajnë e të kuptojnë sa e rëndësishme është jeta./KultPlus.com

Tre libra për ta njohur më mirë Stephen Hawking

Ka ndërruar sot jetë Stephen Hawking, një prej mendjeve më të ndritura në botë, i lindur në Oxford në vitin 1942.

Bashkë me Roger Penrose ai tregoi se Teoria e Relativitetit e Ajnshtajnit konsideron se koha dhe hapësira kanë pasur pikënisjen në Big Bang ndërsa përfundojnë në vrimën e zezë. Hawking ka pranuar 12 diploma të fuqishme botërore ndërsa edhe ka shkruar disa libra gjatë jetës së tij, të cilët edhe sot lexohen për të kuptuar ideologjinë dhe pikëpamjet e tij.

Po i sjellim këtu tre libra të cilët mund ti lexoni nëse dëshironi të kuptoni më shumë për këtë fizikan dhe kozmolog të njohur. Disa prej librave mund ti gjeni edhe në gjuhën shqipe.

“A Brief History of Time”
Rreth 9 milion kopje të shitura të këtij libri të përkthyer në 40 gjuhë të botës tregojnë më shumë për rëndësinë dhe fuqinë e librit të botuar në vitin 1988. Libri është shkruar për fillestarët, për ata që nuk kanë njohuri për teoritë shkencore, ndërsa flet për universin, për kohën dhe për hapësirën, dhe për gravitetin si forcë . Në libër diskutohen relativiteti gjeneral dhe mekanika kuantike dhe për teorinë unifikuese, e cila përshkruan çdo gjë në hapësirë në mënyrë koherente. Hapësirat e zeza janë yjet që kanë kollapsuar në një pikë shumë të vogël.

“The Grand Design”
Si dhe kur nisi universi? Pse jetojmë? Pse jemi këtu në këtë botë? Cila është natyra e realitetit? Pse natyra na pranon dhe pse ligjet e saj janë kaq të pranuara nga ekzistenca jonë? Shkenca, apo Zoti? Pyetjet e shumta janë pjesë e këtij libri që konsiderohet si kryevepra e Hawking. Në libër, mes tjerash përshkruhet se si kozmosi nuk e ka vetëm një histori dhe ekzistencë, por se si çdo histori e mundshme e universit ekziston rastësisht. Një gjuhë brilante dhe shumë e thjeshtë e ka bashkuar Hawking dhe Mlodinow për të shkruar këtë libër.


“The Universe in a Nutshell”

Një mendimtar i denjë, Hawking në këtë libër ka përfshirë nocionet e librave të kaluar. Gati në secilin libër që ka shkruar, ai nuk ka lënë jashtë vrimat e zeza (black holes) apo gravitetin, apo mekanikën kuantike dhe Teorinë M. Në libër vjen edhe “Teoria e Gjithçkaje” – që shtrihet në zemër të universit. Në libër provohet të bashkohen Teoria e Ajnshtajnit dhe ajo e Feynman për të krijuar një teori e cila do të përshkruante gjithçka që ndodhë në kozmos. Libri është botuar në vitin 2001 ndërsa është vazhdimësi e librit të parë që propozuam sot.

Kështu fliste Hawking për Zotin, jashtëtokësorët…

Për Zotin

Hawking pohonte se është ateist. Thoshte se shkenca ka ofruar “më shumë shpjegime bindëse” në lidhje me origjinën e universit.

“Them se “sikur ta dinim mendjen e Zotit” është njësoj si ta dinim se Zoti ekziston, por ai nuk ekziston. Unë jam ateist”, ka thënë ai, transmeton Koha.net.

Thoshte: Nuk besoj në Parajsë ose në jetën e pasvdekjes. Ato janë përralla të atyre që i frikësohen territ”.

Mbi inteligjencën artificiale

Inteligjenca artificiale në një moment do të jetë aq e përparuar sa që në thelb do të jetë “formë e re e jetës, që do të jetë më efikase se njerëzit”.

“Druaj se inteligjenca artificiale do të zëvendësojë plotësisht njerizit. Ashtu siç njerëzit mund të krijojnë viruset kompjuterike, dikush do të krijojë inteligjencën artificiale që mund të replikohet”.

“Ndërsa ndikimi afatshkurtër i inteligjencës artificiale kufizohet nga personi që e kontrollon, pasojat afatgjata varen nga ajo se a do të mund ta kontrollojë fare “, thoshte.

Nëse ju thërrasin jashtëtokësorët, mos iu përgjigjni

Konsideronte se jashtëtokësorët inteligjentë mund të jenë të disponuar armiqësisht ndaj njerëzve, madje të synojnë kolonizimin e planetit të pasur me resurse, siç është Toka.

Në ekzoplanetin Gliese 832c ndoshta ka jetë. “Një ditë do të marrim sinjale nga planeti si ky, por duhet të mendojmë mirë a t’i përgjigjemi. Takimi me ndonjë qytetërim të përparuar mund të jetë si takimi i Kolumbos me anasit e Amerikës. Ky nuk përfundoi mirë”.

“Njerëzit duhet të braktisin Tokën dhe të gjejnë shtëpi të re”, kishte deklaruar njëherë.

“Zgjerimi në gjithësi do të ndryshojë plotësisht ardhmërinë e njerëzimit. Shpresoj që qëllimi unik të bashkojë kombet konkurrente, në mënyrë që të përbalemi bashkërisht me sfidat që i kemi përpara…”

Njerëzimi, rreziku i vetvetes

Njerëzimit i kërcënohen një varg rreziqesh të cilat vetë i ka krijuar. Lufta bërthamore, ngrohja globale dhe viruset e krijuara gjenetikisht janë vetëm disa prej tyre.

“Nuk do të ndalemi së përparuari, as të kthejmë procesin e përparimit prapa, prandaj duhet t’i identifikojmë rreziqet dhe t’i kontrollojmë. Jam optimist, besoj se mund ta arrijmë këtë”.

Mbi eutanazinë vullnetare

Hawking nga mosha 18 vjeçare vuante nga sëmundja Lu Gerig (skleroza laterale amiotrofike – ALS) dhe kur mbushi 21 vjet i thanë se kishte edhe dy deri tri vjet jetë.

Ai kishte thënë se njerëzit ndonëse duhet ta kenë të drejtën t’i japin fund jetës kur dëshirojnë, kjo do të ishte gabim i madh. “Sado që jeta të dukej e keqe, gjithmonë ka diçka që mund ta bëni dhe të jeni i suksesshëm. Derisa ka jetë ka edhe shpresë”. Por kishte shtuarKur “nuk i lëmë kafshët të vuajnë, pse do t’i linim njerëzit?”./KultPlus.com

Fituesi i Oscar përmes personazhit të Stephen Hawking: Kemi humbur një mendje vërtetë të bukur

Eddie Redmayne, aktori që ka portretizuar karakterin e Stephen Hawking në filmin “Theory of Everything”, sot ka pasi që ka marrë lajmin për vdekjen e profesorit, ka ndarë disa fjalë nderimi për të, shkruan The Telegraph, përcjellë KultPlus.

Redmayne portretizoi shkencëtarin në filmin “Theory of Everything”, ai me këtë rol fitoi Oskarin për aktorin më të mirë. Aktori u takua me profesorin gjatë hulumtimit të rolit dhe në këtë periudhë , ai thotë se ka përjetuar momentet më të mira të jetës së tij.

“Kemi humbur një mendje të vërtetë të bukur, një shkencëtar të mahnitshëm dhe njeriun më qesharak që kam pasur kënaqësinë ta takoj”, është shprehur aktori i njohur Redmayne.

“Zemra dhe mendja ime janë me familjen e tij të jashtëzakonshme”, ka shkruar ndër të tjera ai.

Fizikanti dhe shkencëtari i njohur Stephen Hawking, ka vdekur mëngjesin e sotëm në shtëpinë e tij në Kembrixh. Humba e tij është pritur me pikëllim në mbarë botën./ KultPlus.com

Vdiq fizikani i njohur Stephen Hawking në moshën 76 vjeçare

Stephen Hawking, mendja e shkëlqyer e të cilit shkonte në kohë dhe në hapësirë edhe pse trupi i tij ishte paralizuar nga sëmundja, ka vdekur në moshën 76 vjeçare, tha një zëdhënës i familjes të mërkurën herët në mëngjes.

Fëmijët ë tij, Lucy, Roberti dhe Timi thanë në një deklaratë se “ai ishte një shkencëtar i madh dhe një njeri i jashtëzakonshëm, puna dhe trashëgimia e të cilit do të jetojë për shumë vjet”.

Fizikani më i njohur teorik i kohës së tij, Stephen Hawking ka shkruar kaq qartë për misteret e hapësirës, kohës dhe vrimave të zeza saqë libri i tij “Një histori e shkurtër e kohës” u bë një nga librat më të shitur ndërkombëtar, duke e bërë atë një prej të njerëzve më të famshëm të shkencës që prej Albert Einsteinit.

Zoti Hawking ishte një fizikan me ide të guximshme. Puna e tij ishte përqendruar në tejkalimin e hendekut mes teorisë së relativitetit të Albert Einsteinit – e cila shpjegon se si forca e rëndesës kontrollon lëvizjen në hapësirë të objekteve të mëdha si yjet dhe planetet – dhe teorisë së fizikës kuantike, e cila merret me vetitë e grimcave subatomike.

Stephen Hawking ishte pothuajse tërësisht i paralizuar nga skleroza anësore amiotrofike, një sëmundje nervore e pashërueshme. Ai përdorte karrige invalidësh dhe i duhej të flasë me ndihmën e një kompjuteri, transmeton voa. Kur ishte 65 vjeç, atij i dhuruan diçka të veçantë: një udhëtim në një avion që simulon mungesën e forcës së rëndesës, si në rastin e astronautëve në hapësirë.

“Ishte e mrekullueshme, dhe nuk pata asnjë problem. Mund të kisha vazhduar pa fund”, tha i atëbotë

Stephen Hawking e kishte trupin të paralizuar, por mendja e tij endej e lirë. Në vitin 2008, gjatë një ceremonie me rastin e 50 vjetorit të Agjencisë Amerikane të Hapësirës, NASA, ai bëri thirrje për fillimin e një epoke të re në eksplorimin e hapësirës prej njeriut, e krahasueshme, tha ai, me udhëtimet evropiane në “Botën e Re” më shumë se 500 vjet më parë./KultPlus.com