Humanisti me nam
shqiptar, Anton Çetta do të mbahet mend për kontributin e tij të madh që e dha
në pajtimin e gjaqeve mes shqiptarëve.
Vendosja e bustit të tij para Institutit Albanologjik të Prishtinës vazhdon që të jetë temë diskutimi. Disa thonë se busti i tij nuk duhet të ngrihet para Institutit, ndërsa disa të tjerët insistojnë që busti duhet të ngrihet vetëm para Institutit.
Me projektin e
tij të pajtimit të gjaqeve ai i shërbeu popullit dhe shoqërisë, i shërbeu
iluminizmit të popullit, shoqërisë dhe publikut të gjerë.
Më 2 shkurt 1990
me nismën e Anton Çetës nisi në Kosovë aksioni atdhetar e humanitar i faljes së
gjaqeve që mori përmasa të gjera, duke u përhapur anembanë vendit. Ky
konsiderohet edhe si viti më i organizuar dhe më frytdhënës i kombit shqiptar
që hyri në histori si vit i bashkimit e i pajtimit të popullit shqiptar kudo që
jetonte, brenda trojeve etnike dhe mërgatë.
Më poshtë ju sjellim disa opinione të publikuar më parë në KultPlus në lidhje me këtë çështje për të cilën nuk është vendosur akoma./ KultPlus.com
Me aktoren e madhe, Margarita Xhepa më lidh një miqësi e vjetër, respekti im për këtë zonjë me shpirt të madh e të bukur, që ka lënë gjurmë kaq të thella në artin shqiptar, është i pafund. Jeta e Margaritës është aq e mbushur me histori dhe eksperiencë, sa që sa herë piqemi tok, në kuadër të ndonjë aktiviteti, ku ajo nuk nguron të marrë pjesë, pavarësisht “kleçkave” që shëndeti i saj kalon ndonjëherë, bisedojmë e unë gjej gjithmonë diçka të parrëfyer. Kjo intervistë ekskluzive për Albanian Free Press është një bisedë në takimin tonë më të fundit, teksa udhëtonim drejt Vlorës, ku Margarita Xhepa merrte pjesë në vlerësimin e një kompeticioni mes nxënësve të qytetit.
Intervistoi për “Albanian Free Press”, Albert Zholi
Keni marrë pjesë në shumë promovime të librave të autorëve në emigracion, pse?
Kjo është e vërtetë. Kam marrë pjesë në shumë promovime të tilla pasi e ndjej se poezitë kanë mall brenda, kanë dashuri për atdheun, për vendlindjen, për të afërmit, për njerëzit që kanë larg, për gjuhën shqipe, për shoqërinë për nënën dhe babanë, për çdo gjë që ka lidhje me atdheun. Pra poetët e mërgimit kanë letërsinë e tyre, kanë poezinë e tyre që flet ndryshe, që flet plot dhembshuri dhe dashuri dhe patjetër që duhet ti mbështesësh. Ata vijnë në Shqipëri me mall dhe duan përkrahje dhe përkrahja duhet të vijë nga ne artistët pasi si poeti si aktori janë artistë të dy gjinive të ndryshme. Ne na lidh arti na lidh dashuria për artin na lidh krijimtaria.
Kush është e veçanta e krijimtarisë së krijuesve në mërgim?
Malli për nënë dhe atdhe. Poezia e mallit ka një veçori specifike për ata. Askush se sa emigrantët nuk mund ti këndojë bukur këtij malli. Letërsia e tyre në këtë drejtim është shumë objektive, është shumë e lëmuar, shukë e detajuar dhe me plot figuracion. Një letërsi ndryshe, do të thosha, që duhet ta përkrahim të gjithë madje dhe ta propagandojmë.
Interpretoni gjithmonë poezi, kjo ka filluar tani apo që në vogëli?
Jo, kam recituar që e vogël. Isha fëmijë kur kam recituar në shollën fillore dhe mësuesit e mi e spikatën talentin tim në këtë drejtim. Ata panë këtë talent dhe më aktivizonin vazhdimisht.
Kur kujtoni fëmijërinë tuaj, si ndiheni?
Fëmijëria ime ishte e vështirë por e bukur. E vështirë pasi ishim një familje e varfër një familje tradicionale. Ishin vitet para të çlirimit dhe varfëria ishte në çdo familje. Nuk ngopnim barkun me bukë por kishim një dëshirë të madhe për dije, për arsim. Prindërit nuk na pengonin në rrugën tonë dhe pse nuk kishin mundësi financiare të na plotësonin dëshirat. Por ne kishim një harmoni të madhe në familje që nuk e ndienim shumë varfërinë. Kishim një dashuri për njeri tjetrin që ndanim dhe kafshatën e gojës. Nuk i mendonim kërkesat e fëmijëve të sotëm, nuk kishim kërkesa por kishim etje për dituri, ky ishte ndryshimi.
E kishte menduar ndonjëherë Margarita se do bëhej aktore?
Mund të them se kisha dëshirë por dhe strukesha brenda dëshirës. Ishin vitet e para pas çlirimit dhe emancipimi nuk ishte si sot. Në atë kohë e vështirë që femra të largohej nga familja apo të realizonte dëshira jashtë dëshirave familjare, por ishte mirësia e prindërve të mi që nuk më penguan. Kur unë bëra kërkesën time ata e përkrahën. U jam mirënjohëse gjithë jetën. Në atë kohë rrallë ndodhte që prindërit të përkrahnin çdo dëshirë të fëmijëve.
Ju keni një jetë në skenë por a keni ende pengje?
Aktori ka dhe do të ketë gjithmonë pengje. Jeta e aktorit në vetvete është një peng ndaj kulmit të artit. Me qenë e sinqertë kur isha e re, regjisori Mihal Luarasi ka pasur gjithmonë dëshirë të ngjiste në skenë “Elektrën” e Sofokliut. Kur e dëgjova për herë të parë që mund të realizohej në atë kohë trupi mu drithërua. Sa dëshirë kisha ta realizoja. Sa dëshirë kisha të isha në atë kohë një Elektra shqiptare. Me thënë të drejtën e shikoja në ëndërr por kurrë nuk u realizua në atë kohë pasi në radhë të parë nuk ishin pjekur kushtet teknike. Ishte një realizim i vështirë për kohën. Mungonin shumë gjëra. Ndaj ngeli ëndërr për mua dhe për regjisorin e madh Mihal Luarasi që sot nuk jeton. Këto fjalë le të jenë një homazh për të, për atë regjisor plot talent dhe plot mirësi. Por vitet rrodhën dhe koha bëri të vetën, si duket vjen një dit që dhe ëndrrat realizohen. Kështu para 8 vjetësh në moshën time të pjekurisë arrita të interpretoj mbretëreshën e Trojës, Eklubën. Këtë rol ma besoi regjisori grek, i talentuar grek Vangjelis Theodhopulos, dhe e interpretova për herë të parë në teatrin “Melina Merkuri” në Athinë. Ky teatër është ndër më të mirët në Athinë. Ai rol më la pa gjumë, më hapi telashe, më hapi probleme për ta arrirë. Punova shumë. Por edhe u shpërbleva pasi për atë rol kam pasur shumë vlerësime nga kritika, regjisorë e aktorë grekë dhe kam marrë 3 çmime. Por, pengje ka njeriu, por unë besoj se do t’i realizoj.
Si do ta cilësonit artin shqiptar në regjimin komunist?
Dua të jem realiste, ai sistem ishte me shumë të meta, por artin e përkrahu. E keqja ishte se kishte shumë ideologjizma brenda, por sërishmi u bë art. Në atë sistem dolën shumë koritej të artit skenik dhe në kinematografi. Dolën shumë sa mund të them se ishte koha e të mëdhenjve. Për atë sistem jo çdo gjë duhet hedhur poshtë. Punonim shumë, ishim shumë idealistë, kërkonim shumë ndaj njeri-tjetrit dhe kishim një dashuri të madhe për punën. Punonim për të bërë art, për të lënë gjurmë, ana materiale në atë kohë ishte e papërfillshme. Ngelëm të varfër por bëmë art që ka lënë gjurmë. Regjimet kalojnë arti mbetet. Por edhe pse në kontroll, artistët tanë të mëdhenj kanë bërë art. Ne ishim më shumë idealistë se materialistë ndaj dhe sot jemi të varfër. E bënim punën me dashuri e nuk mendonim se sa para do të merrnin në fund të shfaqjes.
Po në kinematografi kush ju afroi për herë të parë?
Ah atë moment s’e harroj kurrë. Ka qenë regjisori i talentuar Kristaq Dhamo ai që më afroi me kinemanë. Kristaq Dhamo mbetet një personalitet i padiskutueshëm në kinematografinë shqiptare, dhe ai më ka dhënë mësimet e para se si të lëviz, si të veproj, si të ndërroj mimikë se si të eci, si të dialogoj. Dhe di si është puna? Dhamo më besoi një rol negativ. E kuptoni besoj, një rol negativ mua, që nuk më shkon për shtat. Në gjithë jetën time dy role ose tre, pra pak, shumë pak, por Dhamo më futi në botën e bukur të filmit. Më vonë me këtë regjisor fjalëpakë dhe punë shumë kam qenë në dy filma “Vitet e para” dhe “Gjurmët“. Dhamua më hapi rrugën e bukur të filmit dhe unë më pas isha aktore në shumë filma. Ja di për nder këtij njeriu të shkëlqyer.
Kush ju ka ndihmuar më shumë në rrugën e skenës?
Ish bashkëshorti im, që nuk jeton më, i ndritët shpirti aty ku është. E them me plot gojën që e quaj veten një grua me fat, që kam pasur një bashkëshort artist si Xhavid Xhepa. Jo vetëm për mua por ai për gjithë Tiranën dhe më tej mbetet një aktor, këngëtar, bashkëshort dhe një shok i mirë pune. Ai burrë plot gjallëri më ka dhënë shumë në jetë, familje të bukur, lumturi familjare. Një grua kur ka një burrë të tillë në krah edhe punën e ka më të lehtë dhe në punë bën mrekullia./ KultPlus.com
Fotografja Ann Christine Eek gjatë viteve të 70-ta ka qëndruar në
Kosovë. Ajo gjatë kësaj kohë ka fotografuar familje të ndryshme shqiptare, aktivitetet
e përditshme të tyre kanë qenë në fokusin e Ann Christine Eek, e cila ka
vënë në pah shumë elemente tradicionale të shqiptarëve në atë kohë.
Fëmijët duke luajtur, moment nga një dasmë, punët në fushë, burrat duke ngrënë, gratë me kostume tradicionale janë disa elemente që shfaqen në fotografitë e realizuara me mjaftë mjeshtri në atë kohë./ KultPlus.com
Ma fal një buzëqeshje të pranvëres sate. Mua ne dimërin me acar Se më ngriu loti në të verbuarët sy Nga trishtimi i nje ëndërre të marrë.
Më kujtohet shkelqimi i lugjeve tua Dhe dita kur zemëres sime i dhe zjarrë. Kur bota nuk të arrinte dot as ne gjumë. Oh, mallë i perjeteshëm, mallë.
Ti e rralla dritë e hyjnive Si e vogël për ty ndëgjova, e rralla bukuri Ndëgjova për zana e drangoj, për burrat që flisnin me perëndi.
Autokton ti trualli i pellazgise Për ty më kishte treguar im at Se për plis, gjuhë e flamur Çdo pëllëmbe toke u la me gjak
Kushtrimi ishte për çdo shpi Kush është burrë e kush është grua Të marre pushkën me gjithë besë Në luftë lahuta historinë e ka shkrua
U rrita në kujtimet e hijes sate Të urova në rrugët e botës kah do shkova Ty legjendë o djep i kreshnikëve të besës Për ty vdeksha se kot jetova./ KultPlus.com
Disa thënie të paharrueshme nga romani “1000 diej vezullues”
“Martesa mund të presë, arsimimi jo”.
“Nga gjithë vështirësitë që një person duhet të përballojë, askush nuk është më munduese se akti i thjeshtë i të priturit”.
“Një shoqëri nuk ka asnjë mundësi suksesi, nëse femrat e saj nuk janë të edukuara”.
“Prapa çdo trishtimi dhe pikëllimi që Ai na vë përballë, Zoti e ka një arsye”.
“Mësoje këtë gjë tani dhe mësoje mirë. Si një busull që tregon përherë veriun, gishti akuzues i një mashkulli do të drejtohet gjithmonë drejt një femre. Gjithmonë”.
“Disa gjëra mund të t’i mësoj unë. Disa gjëra i mëson nga librat, por ka disa gjëra të tjera që duhet t’i shohësh dhe t’i ndjesh për t’i kuptuar”.
“Dashuria mund t’i bëjë njerëzit të veprojnë në mënyra të paimagjinueshme dhe t’i nxisë ata të kalojnë pengesa të frikshme me një heroizëm befasues”.
“Tregoja sekretin tënd erës, por mos e fajëso atë nëse ia tregon pemëve”.
“Nuk duhet ta ndalosh veten për të qenë ai/ajo që je”.
“ Dashuria ishte gabimi më i dëmshëm dhe bashkëfajtorja e saj, shpresa, një iluzion i pabesë”.
“Pendesa… kur vjen puna tek ty, kam një oqean të tërë me pendesë”.
“Njerëzit nuk duhet të lejohen të kenë fëmijë të rinj, nëse ia kanë falur gjithë dashurinë e tyre fëmijëve të vjetër. Kjo gjë nuk ishte e drejtë”.
“Ti nuk do të qash, apo jo? – Nuk do të qaj. Jo për ty. As për 100 vite”. / bota.al/ KultPlus.com
Kur mësues Migjeni u nis me dhanë mësim në Pukë ishte prilli i vitit 1936. Ishte pranverë. Stina kur çelin lulet. Por në Pukë dimri nuk mbaron në Pranverë, ka ndodhë që dëbora i zbardh malet edhe në maj. Në Pukë dimri nuk mbaron as në verë. Dielli shndrit, por zemrat janë të ftohta. Varfëria ende është siç e përshkruante poeti i madh dikur.Ndoshta të vegjlit nuk janë më teshashqyer si nxënësi i Migjenit dikur, por janë ëndrra arnuar. Qyteti asht i bukur por nuk të jep me hangër, le ma me qenë i lirë… me qenë sikur do kishte dashtë mësues Migjeni. Si çdo qytet tjetër po e braktisin, siç kam ba edhe unë para shumë vitesh.Në ditët e fundit të këtij vitit, “News 24” tregoi historinë e një familjeje të varfër në Pukë. Katër vogëlushe sy shkruara, të bukura si lulet ngjyra-ngjyra që mbushin livadhet e Pukës në Pranverë, shikonin të atin teksa qante për varfërinë që u dhuroi edhe këtë fundvit që shkoi.
E të gjitha këto, mësues Migjeni ndoshta edhe i sheh, teksa qëndron mendueshëm me nxënësin në prehër. Migjeni përjetësisht poet i mjerimit, e nxënësi përjetësisht tesha shqyer. Kjo është statuja e përjetësuar në Pukë, statuja që flet pa folë, se ende gjallon, statuja që në dimën ka ftohtë.E meqë në këto ditë të ftohta pak kush menon me ja ngrohë zemrën Migjenit, duke i thanë që Luli i tij i vocërr nuk ka ma shokë, natyra ban të vetën. “Thur” një plis të bardhë borë për Migjenin e një për nxënësin tesha shqyer. Një fotografi trishtueshmërisht e bukur!*Fotografia e publikuar nga “Puka Albania” ./ KultPlus.com
Këngëtarja e famshme me origjinë nga Kosova, Dua Lipa, është artistja femër me albumin më të shitur për vitin 2018. Ajo ishte e vetmja këngëtare në top 10 albumet më të mira të artistëve vitin e kaluar në Britani të Madhe.
Albumi ‘Dua Lipa’ ndodhet në vendin e nëntë në tabelën e Official Charts.
Lipa, gjithashtu, kishte këngën e dytë më të dëgjuar të vitit, “One Kiss”, si dhe këngën e nëntë më të dëgjuar, “IDGAF”.
Vendin e parë e mban “The Greatest Showman” e Motion Picture Cast Recording.
Ndërsa vetëm katër nga Top 20 albumet në kategori ishin nga femra. “Always In Between” i Jess Glynnet qëndron në vendin e 14-të, “Sweetener” i Ariana Grandes në vendin e 16-të dhe “The Architect” i Paloma Faithit në vendin e 17-të./atsh/ KultPlus.com
Jo gjithkush ka me të dashtë. Jo gjithkush ka me pa brenda syve tu. Jo gjithkush ka me t’i ndërpre përgjigjet e gabume me pyetjet e duhuna. Jo gjithkush ka me t’i lexu heshtjet,jo gjithkush ka me t’i ngroh duart,jo gjithkush ka me të shtrëngu mbas vetes sikur të ishe e shenjtë dhe e shtrenjtë. Jo gjithkush ka me luftu për ty siç luftohet për një andërr të pamëshirshme. Jo gjithkush ka me i mbajt premtimet. Jo gjithkush ka me të ba dritë në ditët e tua ma të errëta. Jo gjithkush ka me t’i qetësu djajtë e shpirtit. Jo gjithmonë në shtratin tand ke me ba dashni me fytyrën e dashnisë;jo gjithmonë e mira ka me të ardh mbrapsht;jo gjithkush ka me të pru paqe. Jo gjithkush ka me të dashtë për mrekullinë që je e kanë me punu mbi ty si artisti mbi skulpturën e tij,derisa të shohin atë që duan,derisa të të shpërfytyrojnë pa të lanë asgja tanden si kujtim.
Jo gjithkush ka me u tregu njerëzor me ty.Dikush ka me të vra me fjalë,dikush me shikim,dikush tjetër me shpindë të kthyme e dikush me nostalgji.Jeta ka me t’i mbajt mend tana dhimbjet,një për një,e hera herës ka me t’i mbështet mbi komodinë,të dielën në mëngjes,si ilaçet kundër harresës.
Mos mendo se ka me kenë e thjeshtë mbijetesa,dështimi e ringritja. Përgatitu me humb njerëz,dashni,miq,trena,kujtime,kapëse flokësh e çakmakë cigareje.Përgatitu me mbet vetëm,me u ndi vetëm,me përplas duart mbi mur vetëm,me qa tanë natën e në mëngjes me gënjy se s’din pse i ke sytë e enjtun.
Ke me u thy në miliona mendime e ke me u pa në miliona njerëz,para se me u mbledh me gishtat e tu,në një vend të sigurtë.
Jo gjithkush ka me të dashtë. Mos i mallko! Mos mbaj inat! Pranoje mosdashninë me dinjitet. Çoju prej tavolinës ku buka të mbet në fyt. Lene të lirë,lirinë.Lene frikën me të pushtu. Qëndro e ngulun në tokën që të përket. Ktheju nga vetja. Filloju prej aty ku këputesh. Lidhu rreth forcës tande si rreth një guri në stuhi.
Jo gjithmonë ke me ia dalë. Ke me pasë ditë të paharrueshme lumturie e ditë që s’do doje të ishin ndal kurrë mbi ty. S’ka gja. Nuk ka fund nëse ka frymë. Nuk ka dimën që zgjat gjithmonë.E një ditë,krejt papritmas,trupi jot ka me u ngroh nën një diell të ri e çdo dhimbje ka me dhimbt pak ma pak…çdo kujtim ka me u largu një pllambë ma larg…çdo plagë ka me u përzi me lëkurën tande,në harmoni të plotë.
S’ka gja. Bota ka me u ba mirë. Ti ke me u ba mirë. Ka me kalu koha e ke me qesh lehtë për ç’ka dikur qaje fort./ KultPlus.com
Një kartolinë e shkrimtarit me origjinë Arbëreshe , Carmine Abate dërguar Dritëro Agollit më 1985 bëhet publike pas gati 35 vitesh. Autor i “Të jetosh pa kufinj dhe histori të tjera”, “ Shtegtimi i unazës” , “Mes dy detesh”, apo e vlerësuara me çmime “ Kodra e erës”, Abate kishte pasur mundësi ta vizitonte Shqipërinë gjatë komunizmit.
E dërguar në vitin 1985, në kohën e një Shqipërie të mbyllur , Shqiperi të cilën pati fatin ta vizitonte edhe i riu i talentuar arbëresh. “Ju kujtoj me respekt dhe ju uroj përzemërsisht Vitin e Ri 1985! Sjelltë për ju sa më shumë gëzim e lumturi.
Suksese në punë e në jetë. Të fala. Carmine Abate”, shkruhet në kartolinë./gazeta-shqip/ KultPlus.com
Zbulohen bakteret restauruese, në gjendje të luftojnë mikroorganizmat që kolonizojnë dhe degradojnë pikturat antike.
Këto baktere që janë zbuluar nga studiuesit e Universitetit të Ferraras, janë eksperimentuar kundër “vandalëve” mikroskopikë që kishin sulmuar “Incoronazione della Vergine” (Kurorëzimi i Virgjëreshës) nga Carlo Bononi, një pikturë me bojëra vaji e shekullit XVII që u dëmtua për shkak të tërmetit të vitit 2012.
Rezultatet e këtij kërkimi u publikuan në revistën “Plos One” nga grupi i drejtuar nga mikrobiologia, Elisabetta Caselli.
Duke kombinuar teknikat me mikroskop dhe mbjellje bakteriale, studiuesit zbuluan se mikroorganizmat që dëmtojnë veprat e artit tërhiqen kryesisht nga disa pigmente që ishin përdorur në pikturë si llaku i kuq apo dheu i kuq dhe i verdhë.
Për të luftuar veprimin e tyre, studiuesit prodhuan një përbërje biologjike që përmban sporet e tre llojeve të ndryshme bakteresh (Bacillus subtilis, Bacillus pumilus, bacillus megaterium).
Testet e zhvilluara treguan se këto baktere janë të efektshme në bllokimin e shtimit të baktereve dhe kërpudhave që që prekin pikturat.
Nëse vërtetohet se këto baktere janë të sigurta që të hidhen direkt mbi veprat e artit, mund të sjellin një revolucion në fushën e restaurimit të pikturave./koha.net/ KultPlus.com
Degët e një trungu shumëvjeçar të shelgut në Kaçanikut, i shpallur si monument i mbrojtur i karakterit botanik, janë prerë për t’i liruar hapësirë një objekti të ri në skaj të çarshisë së këtij qyteti, raporton Koha.net.
Në afërsi të trungut është e vendosur tabela: “Trungu i shelgut monument natyre, mbrohet me ligj”. Këtë shënim nuk e kanë respektuar ndërtuesit e këtij objekti që kanë prerë disa degë që të mos pengojnë objektin e ri.
Sami Stagova nga Organizata për Mbrojtjen e Mjedisit “Gjethi” në Kaçanik, ka thënë se trungut shumëvjeçar shumë shpejt mund t’i vjen fundi si pasojë e ndërtimit të po bëhet në afërsi të tij.
“Syri i kamerës së Organizatës evidentoi betonin në rrënjët e trungut, prerjen e së paku tre degëve të tij me diametër 20 centimetra dhe ndërtimin e një strukture betoni ngjitur trungut. Kjo është në kundërshtim të plotë me Ligjin për Mbrojtjen e Natyrës”, ka thënë Stagova.
“Neni 14.3 nuk lejon që në afërsi të drejtpërdrejt të tij që të kryhen punë të cilat rrezikojnë karakteristikat dhe vlerat e tij”, ka shtuar ai.
Kjo organizatë gjithashtu ka thënë se ndërtimi që ka marrë lejen nga Komuna e Kaçanikut, nuk përshtatet me identitetin e çarshisë së këtij qyteti.
“Në të vërtetë Komuna e Kaçanikut nuk posedon ndonjë plan formal të aprovuar për rigjenerimin e çarshisë përveç një projekti të viteve ’80-ta, i cili është i skaduar në kontekstin e funksionalitetit dhe identitetit komunist të kohës. Në anën tjetër, pas vitit 1999 nuk është zhvilluar seriozisht ndonjëherë ideja e rregullimit të saj përmes ndonjë plani zhvillimor apo operativ. Në të vërtetë çarshia ishte dëmtuar nëpër vite për t’iu dhënë edhe shtysa e fundit vitin e kaluar nga po kjo administratë me demolimin e pjesës së fundit të vjetër të saj”, ka thënë Stagova.
“Gjethi” kishte propozuar disa ide rreth rregullimit të çarshisë së Kaçanikut, por këto propozime nuk janë përfillur nga Komuna, ndonëse kishte thirrur një takim publik për të diskutuar rreth çarshisë.
“Gjethi është në favor të rindërtimit/ rigjenerimit të çarshisë së Kaçanikut sepse ky hap është kyç në zhvillimin e qytetit i cili do të ngërthente historinë e tij mesjetare me mikpritjen tradicionale dhe mjedisin e pastër të një vendi malor, të cilat së bashku do të tregonin një identitet shumë më atraktiv dhe komplet ndryshe nga ai i krijuar momentalisht; megjithatë kundërshton fuqishëm hapat e ndërmarrë me këtë rast”, ka thënë Stagova.
“Ndërtimi në fjalë nuk paraqet asgjë tjetër përveç një presion nga biznesi privat për të shtuar hapësirat e veta në disfavor të rregullimit të mirëfilltë të çarshisë; një administratë lokale pa ide, të cenueshme dhe ndoshta edhe qëllimkeqe kur është fjala për të udhëhequr zhvillimin lokal; dhe një rast precedenti që në të ardhmen do të mundë të shërbente për ndërtimet tjera që ta përkeqësojnë edhe më tej gjendjen e krijuar në çarshinë e Kaçanikut”, ka thënë ai./ KultPlus.com
Gazeta Insajderi ka paralajmëruar më herët se Nora Istrefi së bashku me të motrën Era, do të bashkëpunojnë për të parën herë për një projekt të përbashkët muzikor.
Kurse një intervistë për “Telegrafin”, këngëtarja ka konfirmuar që së shpejti publikon duetin me motrën e saj, Norën.
“Do të sjellë atë që po e presin fansat tash e një kohë. Një këngë shqip me motren time, Norën. Ky do të jetë një ndër projektet e mia të ardhshme në mesin e disa bashkëpunimeve tjera”, ka thënë Era./ KultPlus.com
Qytetarët e Gjakovës kanë paralajmëruar protestë paqësore për të kundërshtuar vizitën e pelegrinëve serbë në Gjakovë, të cilët janë të dyshuar për krime lufte.
Përmes një njoftimi, organizatorët kanë thënë se nuk kanë problem me besimin e pelegrinëve, por me të bëmat e tyre.
“Problemin që kemi ne është se në mesin e tyre ka persona të cilëve ne ua njohim të bëmat gjatë luftës. Ata kanë emër e mbiemër. Por, jemi dëshmitarë se të njëjtit nuk janë hetuar, gjykuar, e dënuar, për këto të bëma. Në këto rrethana kur heshtja institucionale ka shtuar kripë në plagët tona, vizita e tyre në qytetin që e lanë me gjak dhe e bënë shkrumb e hi është provokim”, thuhet në njoftimin e organizatorëve.
Nën motot “Gjakova nuk harron” dhe “Gjakova kërkon drejtësi”, protesta pritet të mbahet të dielën, me fillim nga ora 08:00 tek rruga “Mbretëresha Teutë” në Gjakovë.
Emnin ma thonë Ditmir! Kam lind fiks në orën dymbëdhjetë të mesnatës , ndaj nuk kam datëlindje. I mbështjellun në fanellata që kuderbojnë era shurrë, vështroj tullumbacet e argjendta në krevatin ngjitur Nji emën tjetër formojnë, e tjetër shpresë ngjizin për dikë tjetër. Jam me ngjyrë të lëkurës nanës, apo dhe babës paçka se këtë të fundit nuk e njoh , edhe pse unë mbaj aromë braktisjeje zhytun në fanellata të ndotuna , kapun prej duarsh të forta të mamive që më prekin si dinamit, gati me shpërthy
Emni jem asht Ditmir! I lindun në ditë keqe, me diell e re pa dëshirë e dashni , mbushun udhët me braktisje Kam tokën për shollë,qiellin për tavan e rrugën trajektore përshkuese si kurba e burrnimit në tabelën e vuajtjes ku indeksi i mirëqënies matet me monedhat e faluna e duart e zgjatuna.
Jam biri i tokës dhe i diellit i hanës dhe i reve. Jam pesha e dheut e barrë e e kalimtarëve qi ndrrojnë rrugë përballë meje. Jam sperma e prishun e nji të papërgjeshmi , jam përtese apo ndoshta dashnia e nji gruaje pjellore jashtë parashikimit. Jam i bardhë, i zi , ndoshta dhe pa ngjyrë por s’jam si ju. Jam zgjatim në këtë jetë, asnjeherë i pritun gjithmonë i pavënd.
Emni jem asht Ditmir, emnit tem, s’ja njoh kuptimin…
Sopranoja shqiptare, Ermonela Jaho, do të ngjitet në skenën e Operës Mbretërore në Londër nga data 14 janar. Edhe kësaj here vjen nën petkun e Violetës tek opera “Traviata” e Xhuzepe Verdit. Deri më tani artistja me origjinë shqiptare e ka interpretuar këtë rol mbi 255 herë në skenat ndërkombëtare, megjithatë ajo gjen përherë diçka të re, për t’ia transmetuar publikut
Vazhdimisht e krahasojnë me Maria Callas, Ermonela Jaho është ekuilibri i përsosur i vendosjes dhe ndjeshmërisë. Aftësia e saj për t’u bërë mishërim i plotë i karaktereve të saj, e ka lejuar Jahon të paraqesë interpretimet ‘emocionalisht shkatërrimtare’ të heroinave dramatike më pjellore.
Këto ditë Jaho është në Londër për të ngjitur “Traviatën” në Operën Mbretërore në Londër. Për mediet e huaja, Jaho rrëfen se për herë të parë ka kënduar kur ishte vetëm pesë vjeç në një festival në Tiranë. Ndërsa, kur ishte 14 vjeç opera e parë që ka parë në skenë është “Traviata” e Xhuzepe Verdit. Nuk dinte asgjë për të, por që prej herës së parë që e pa ra në dashuri me këtë opera. Në ato momente një derë është hapur për Jahon, aq sa do të vendoste se çfarë do të bëhej.
Tanimë e ka interpretuar në skenë mbi 255 herë, por sërish e ëndërron. Ndien një liri të plotë gjatë këndimit, duke e ndier veten më rehat sesa në jetën reale.
Performancat e Jahos vazhdojnë që të ndryshojnë edhe për shkak të përvojës jetësore. Emocionet e saj zhvillohen së bashku me personazhet. Në Traviatën e parë ndihej si në një film rocky, e rraskapitur, por sa herë që e bën këtë rol tani gjen diçka të re. Ndonëse, në skenë duke kënduar jetën e dikujt tjetër, megjithatë ndjenjat njerëzore që përcjell, ajo i gjen thellë brenda vetes,
Madam Butterfly, Traviatta dhe suor Angelica, tre personazhe dramatikë, tre gra në të cilat Jaho admiron forcën që ato kanë, madje tek ato gjen gruan shqiptare. Gjen mënyrën se si ato kanë sakrifikuar edhe kanë dhënë gjithçka me dashuri në jetën e tyre, cilësi këto që i gjen edhe brenda vetes.
Edhe këtë janar në Opera Royal rikthehet me Traviatën, sepse ëndrra e saj nisi me Traviatën. Debutimi i parë në Shtëpinë Mbretërore të Operës ishte më vitin 2008, megjithatë lidhja e saj me audiencën e Londrës vazhdon që të jetë shumë e rëndësishme për të, çdo herë përjeton emocione të reja.
Florian Kunushefci është 19 vjeçari nga Kosova që ka arritur të gjejë një dobësi në Skype, e për çka më pas kishte kontaktuar Microsoftin për ta eliminuar këtë dobësi.
Një gabim në Skype mund të jepte qasje në telefonat Android duke e anashkaluar kodin, me ç’rast do të mund të shfrytëzoheshin të dhëna të ndryshme si foto, kontakte, madje edhe të hapje disa dritare të shfletuesit.
Kunushefci për Koha.net bën të ditur se si kishte kontaktuar më Microsoftin që tashmë ka eliminuar këtë problem.
“Dobësinë së pari e kam raportuar më 22 tetor në Microsoft dhe kam marr përgjigjen e parë më 23 tetor. Dobësia e raportuar ka marr kohë deri sa është rregulluar dhe më 23 dhjetor kjo dobësi nuk ekziston më”, ka treguar Kunushefci.
Ai tregon se si e zbuloi këtë dobësi.
“Pasi që jam përdorues i Skype gjersa isha duke punuar me të, pata një ndjesi që ka diçka që nuk shkonte, me një funksion të aplikacionit ku më jepte më shumë funksione se sa duhej. Pasi që e kam vërejt këtë kam filluar të mendoj ndryshe nga një shfrytëzues i thjesht, ku pas kësaj kam hulumtuar dhe kam gjetur se ka mundësi të qasem në pjesën ku kërkohet ‘authentication’ të Androidit”, ka thënë ai për Koha.net.
Ai thekson se kjo dobësi më tepër i përket Skype-it, derisa pret të shpërblehet me “Hall of Fame” në mesin e hakerëve të tjerë.
“Mendoj se kjo dobësi i përket më shumë Skype-it pasi që gjatë ndërtimit të aplikacionit nuk janë paraparë masat e sigurisë për mos qasje në disa pjesë. Dobësinë e kam raportuar në Microsoft dhe pritet që nga mesi i janarit të shpërblehet me ‘Hall of Fame’ në mesin e hakerëve të tjerë që kanë raportuar në Skype”, ka thënë ai.
Më poshtë mund ta shikoni një video që e demonstron këtë dobësi.
“Kujton baba i Lules” është një prej këngëve më të mira të folklorit shqiptar.
E sjellë në forma e versione të ndryshme, kjo këngë është
gjithmonë e dashur për publikun shqiptar. Dhe ajo këndohet edhe sot, që
gjeneratat e reja ta kultivojnë e mos ta harrojnë.
Këngëtarja Kejsi Tola e ka sjellë këtë këngë tash vonë në xhirimet e Vitit të Ri në Shqipëri, dhe ka postuar videon në Youtube.
Në emisionin “Shiko Kush Luan”, Kejsi ka sjellë këtë këngë mes këngëve tjera, bashkë me këngëtarët tjerë të estradës shqiptare si Flori Mumajesi, Krusita, Klajdi Haruni e emra të tjerë. / KultPlus.com
Në Poloni, pa një libër mbi Shqipërinë literatura e vitit 2018-të nuk do të ishte e kompletuar dhe kaq e begatshme.
Kësisoj së paku vlerëson ONET KULTURA, një faqe e njohur mbi
artin dhe kulturën në Poloni e cila e renditë librin për Shqipërinë në mesin e
shtatë librave të përkthyer në polonisht, pa të cilët viti 2018 do të ishte i
tmerrshëm.
Në këtë listë është edhe libri ‘Balta më e ëmbël se mjalta – Zërat e Shqipërisë Komuniste” (Mud sweeter than honey, Voices of communist Albania) shkruar nga Malgorzata Rejmer.
Libri në fjalë i jep zë viktimave të regjimit komunist, të
cilat arritën të shpëtonin ndër vite torturës, dhunës, persekutimeve, paranojës,
internimit – pa asnjë dëmshpërblim. Libri flet për Enver Hoxhën, për Bunkerët,
për Kadarenë, për Radio Tiranën, për Vaçe Zelën dhe për Adriatikun.
Letërsia shqipe, në anën tjetër, njëjtë sikur edhe realiteti shqiptar gjithmonë kanë qenë në fokusin e interest për tregun letrar polak dhe për botuesit në Poloni. / KultPlus.com
Mehmet Mazrekajt i dridhen duart në prehër derisa kujton një natë marsi të vitit 1999 kur vdekja erdhi në fshatin Beleg të Deçanit, në perëndim të Kosovës.
Arsimtari 74 vjeçar në pension, kujton se si forcat serbe i ndanë burrat nga gratë dhe fëmijët, pastaj e lidhën dhe e lanë të dëgjojë parreshtur britmat e grave dhe vajzave derisa po dhunoheshin në një stallë bagëtish natën midis 28 dhe 29 marsit 1999. Ai tregon si u largua të nesërmen në mëngjes me një kolonë civilësh për në Shqipëri, dhe për ata që mbetën pas.
“Tërë natën ka vazhduar dhunimi i grave dhe vajzave. Shumica ishin nxënëse të mia në gjimnaz”, tregon Mehmeti për BIRN në shtëpinë e tij në Drenoc të Deçanit. “Pas mbetën 70 burra. Shumica e tyre nuk u gjetën kurrë”.
Në mesin e tyre janë tre familjarë të tij.
Brenda gati dy dekadave, Mazrekaj ka dëshmuar tri herë në gjykatë për masakrën e Belegut, së pari kundër Sllobodan Millosheviqit, si dhe në atë kohë shefave politikë, ushtarakë dhe policorë të tij që udhëhoqën një luftë brutale për të shkatërruar ngritjen e guerilës shqiptare të Kosovës.
Më shumë se 4,600 persona kanë dëshmuar në Tribunalin e OKB-së për krime në ish Jugosllavi në gjykimet kundër të akuzuarve për planifikim, kryerje të vrasjeve masive, persekutim dhe dëbim, në Kroaci, Bosnjë dhe Kosovë, gjatë shpërbërjes së federatës socialiste në vitet 90-ta.
Për disa, të dëshmuarit ishte pak lehtësuese, një mundësi për të treguar historitë e tyre dhe të shohin kriminelët të dënuar. Por për të tjerët si Mazrekaj, fantazma e luftës nuk është mundur, sepse ajo çka përjetuan i la më shumë të traumatizuar, të mllefosur dhe të pakënaqur.
Në ditën kur Mazrekaj dëshmoi, Millosheviqi ishte i sëmurë dhe nuk ishte prezent në sallë të gjykatës. “Unë dëshmova. Por do të doja ta shihja në sy”, thotë ai. Kur Milosheviqi vdiq në dhomën e tij në Hagë në vitin 2006 para se të jepej verdikti i gjykatës për të, Mazrekaj ndjeu “sikur ai fitoi”.
“Mu kujtuan viktimat, ata që ai i vrarë pa ndonjë dënim. Mu duk një kasap me fat”, thotë ai.
“Nuk do ta quaja drejtësi” , thotë ai. “ Jo aspak”.
Mazrekajn vazhdon ta mundojë fakti që ai kurrë nuk mundi të thoshte në tribunal tërë atë që ai e di për atë natë, duke shmangur dëshminë për dhunimet nga frika e stigmës që do të mund të përballeshin viktimat dhe prindërit e tyre në mjedisin shpesh konservativ të shoqërisë kosovare.
“Isha nën presion të madh të viktimave që nuk donin të zbuloheshin”, thotë ai. “Isha në mes dy të zjarreve”.
Gjatë viteve 1970, perandoresha e Iranit, nxiti hapjen e një muzeu të artit modern. Në vitin 1979, kur ajo dhe bshkëshorti u arratisën nga vendi për shkak të demonstrative popullore, veprat e artit u fshehën me shpejtësi në bodrumin e muzeut. Kjo ishte një kthesë e trishtueshme e ngjarjeve për admiruesit e artit.
Koleksioni i tablove, ishte një nga më të mëdhatë të artit të pasluftës nga Perëndimi. Pas heqjes së këtyre pjesëve, galeritë e artit nisën të shfaqnin propagandë revolucionare. Kohët e fundit, procesi i rinovimit të muezut, çoi në një zbulim të jashtëzakonshën. Kuratorët njohën dy piktura të piktorit të famshëm spanjoll Pablo Pikaso.
Ndërsa ata po punonin në dhomat e magazinimit në bodrumin e godinës, u shfaqën 10 Pikaso të panjohura. Kjo u pasua nga një skicë e harruar e Marsel Dyshamp, një tjetër zbulim me vlerë.
Për herë të parë ndër dekada, shumë nga veprat e fshehura do të shfaqen sërish. Këto përfshijnë veprat e reja të Pikasos, skicën e Dyshamp, veprat e Endi Uarol si dhe disa artistëvea iranianë, në një ekspozitë të përzier perëndimore dhe të Lindjes së Mesme. / bota.al/ KultPlus.com
Sali Bashota është poeti i frymëzuar nga, siç thotë ai, pajtueshmëria dhe papajtueshmëria e jetës me gjithë përbërësit e saj.( Sali Bashota, Ego, Kosova Pen Center, Prishtinë, 2014, f. 15.). Bota krijuese e këtij poeti, të përkthyer në shumë gjuhë të botës, kurorëzuar tani më me përmbledhjen e tij të trembëdhjetë të poezive, pasurohet edhe më tepër me forma të reja të shkrimit poetik. Mozaiku i pasur i motiveve dhe strukturës së poezisë së tij në përmbledhjen “asnjë Zë tjetër”, sjell lojën poetike, me anë të shkronjave, qysh në titull, tek zëri, që paraqet atë të poetit.
Në vargjet e Bashotës gjejmë pjekurinë artistike të përdorimit të situatave të ndryshme, qoftë personale, shoqërore apo kombëtare, në shfaqjen e dhembjes, krenarisë apo edhe guximit, por edhe ndjeshmërisë njerëzore. Një gjë të tillë e bënë edhe me përkushtimin e librit poetit të mirënjohur dhe mikut të tij Basri Çapriqi, ndërsa në poezinë për të me mjeshtëri, duke përdorur simbolet e vetë Çapriqit, portretizon magjikën e fjalëve të bukura.
Simbolika e theksuar është përcjellëse e vargjeve të Bashotës. Filluar që nga numri i poezive në këtë përmbledhje, 59, numër ky që është i vitit të lindjes së poetit e njëkohësisht vjet e tij, flet mbi elementin e përmbushjes së strukturës së veprës edhe në aspektin simbolik – numrit. Nga ana tjetër, ndarja në tre kapituj, mbanë lidhshmërinë e poetit me letërsinë gojore – numrin 3, gjë që ka qenë përcjellëse e vazhdueshme e shkrimeve të tij.
Ëndrra është simboli që përshkon një numër të poezive të kësaj përmbledhjeje. Aspekti i të pakapshmes, por edhe mosdorëzimi për të arritur përmbushjen e dëshirave njerëzore, të pranueshme apo jo, ndërthuren në këtë simbol. Simboli i ëndrrës përdoret në kontekte të ndryshme, si: Fëmijët i palosin ëndrrat mbi shpirtin tim; Një ëndërr/Duke ther murin/Zgjohet nga e papritura; lejlekët e ëndrrës; shkurtoja gjuhën ëndrrave; duke dalë si asnjëherë më parë përtej kafazit të ëndrrave; Mbishkrimi i ëndrrës së bukur; etj. Pena e mprehtë e poetit, gërsheton edhe simbolet, si: gjarpri, hëna, jeta, vdekja, dashuria, dhembja, mallëngjimi, etj., ndërsa jo një herë kemi kontrastin bardhë/zi.
Çdo cikël i përmbledhjes i ka karakteristikat e veçanta. Në ciklin e parë “Nishani”, kemi vargun e lirë me refrene të vargjeve apo fjalëve të caktuara, me një strukturë jo të njëjtë të vendit të përsëritjes, apo edhe ndryshime të vogla të radhitjes së fjalëve, me qëllim të theksimit të elementit apo mendimit të caktuar, si: Poetët nuk vdesin më pate thënë me Prapë përshpërite se poetët nuk vdesin; ose Ra kjo ëndërr e përfundoi dhembja (vargu i parë), derisa në të fundit ndryshon dhembja me mallkimi; mirëpo, kemi edhe përsëritje të plota të vargjeve të njëjta.
Nga ana tjetër, përdorimi i anaforës, në raste të shpesha të këtj cikli, jep forcën e fjalës dhe venë theksin tek aspekti i fuqisë së përsëritjes, gjë që e bënë edhe me epiforën, apo edhe simplokën. P.sh. Përse marrim frymë/Përse shirat e lagin vetminë/…Përse ka kaq shumë dhembje/Përse ka
kaq pak mëshirë apo Qielli tjetër/Toka tjetër/Zjarri tjetër/Ajri tjetër, si dhe Ndoshta për të mos vdekur/Për të mos vdekur kurrë më.
Sa i përket motiveve dhe llojit, në këtë cikël poeti prek dellin e mallëngjimit si rezultat i dhimbjes personale dhe kolektive. Elegjitë për babain, miqtë apo vendin e humbur, por nga ana tjetër edhe përpjekja për zgjimin e ndërgjegjes, si dhe përpjekjet për ndryshime dhe dilemat njerëzore të përditshmërisë, janë motivet që e përmbushin ciklin në fjalë.
Cikli i dytë “Mënjanë” më tepër ka poezi meditative. Poeti paraqet një llojllojshmëri të aspekteve të ndryshme dhe prek botën e brendshme njerëzore. Ndërlidhja e ndjenjave me ndikimin e rrethanave, përdorimi i simboleve kosmopolite, por edhe tokësore i japin veçantinë këtij cikli. Aq më tepër, ndarja e poezive herë në strofa tre e herë katër vargëshe, numri i ndryshëm i rrokjeve, ndryshon ritmin nga poezia në poezi, varësisht nga thellësia dhe ndjeshmëria e përjetimit të përcjellur. Nga ana tjetër, çdo varg dhe fjalë në këto poezi tregon thellësinë e shprehjes dhe kërkon nga lexuesi përkushtim në zbërthimin e tyre. Kështu, Shkallët e pritjes/Çdo ditë rënkojnë/Me melodinë e njëjtë apo Për të prekur të bardhën e vet/Ikën të gjitha zanat e bukura/Kur pikojnë lotët e heshtjes.
Cikli i fundit “Afshi” përfshin poezitë erotike. Karakteristikë e këtij cikli është metrika e rregullt e poezive, përveç tetë të fundit, të cilat kanë një formë jo të rregullt, janë më tepër proza poetike.
Dashuria është një motiv përcjellës i krijimtarisë së Bashotës. Vargjet e tij paraqesin bukurinë e të dashuruarit, por edhe peshën e mallit. Poeti në vargjet e dashurisë mbetet i ri në shpirt dhe përcjell frymën e së bukurës dhe të dëshiruarës. Dashuria plotëson jetën. Unë flas ti hesht dashuria këlthet/Në fund të përqafimit bie urata/Asgjë nuk i ngjan më pritjes së vet/Para fillimit të ëndrrës tashmë fle nata.
Vargjet e Sali Bashotës shtojnë thesarin krijues, jo vetëm të tij, por edhe atë mbarëkombëtar. Përkushtimi i poetit në këto vargje vërehet që nga struktura e deri tek çdo fjalë e vargjeve që plotësisht zë vendin e vet dhe duket që është shkruar me pasion, të ndërlidhur me një kujdes të posaçëm, se…poeti është qenie e mbinatyrshme, i cili shndërrohet në Figurë të Përjetshme. (Bashota, EGO, f.53.).Pikërisht, ashtu siç e ka thënë vetë Bashota, poezia e tij ia jep pavdekësinë, por njëkohësisht edhe të kuptuarit, nga ana e lexuesit, se poezia, vërtet, është mbretëresha e arteve.(Aty, f.52.)
( Fjalë e mbajtur në promovimin e veprës “asnjë Zë tjetër, më 22 dhjetor 2018, në Kolegjin AAB, Prishtinë)./ KultPlus.com
